the merchants, ship owners and fur traders of nouvelle france › 2019 › 05 ›...
TRANSCRIPT
1
The Merchants, Ship Owners and Fur Traders of
Nouvelle France
France - Ports of departure
Négociants, commissionnaires, armateurs, bourgeois, financiers de
France et Nouvelle France aux 16ème, 17ème et 18ème siècles.
http://ww2.ac-poitiers.fr/eduquebec/IMG/jpg/IMG_0004-5.jpg
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Documents/Trade/Statement-returns-
merchandise-1733_Etat-retours-marchandises.pdf
https://www.persee.fr/doc/annor_0003-4134_2008_num_58_3_6205
https://www.erudit.org/fr/revues/haf/1994-v48-n1-haf2360/305298ar/
https://www.erudit.org/fr/revues/haf/1956-v10-n3-haf2016/301772ar/
https://lebloguedeguyperron.wordpress.com/
https://www.mcq.org/place-royale/MCQ/archives_collections/agrandissements_600x600/MCQ_165-2_negociant.jpg
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-france-new-horizons/Pages/trade.aspx?undefined&wbdisable=true
France - Ports of departure - 17th century
https://www.google.ca/search?q=ports+de+mer+en+France+au+17
%C3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&
ved=0ahUKEwiggoKHtI_cAhUjZN8KHdHMBDsQsAQINA&biw=883
&bih=642
https://www.cfqlmc.org/bulletin-memoires-vives/bulletins-
anterieurs/bulletin-n-22-octobre-2007/la-traversee-de-l-atlantique-
aux-xviie-et-xviiie-siecles
2
http://faculty.georgetown.edu/spielmag/docs/france/territoire.htm
http://data2.collectionscanada.ca/champlain/france3/FRAD1701101
_1FiLR131_0001_H copie.jpg
3
Auray
https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00354721/en/
https://www.google.ca/search?q=Port+d%27Auray+Cartes&tbm=isc
h&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwj925Dt9u_cAhUGVN8
KHZ-YAzEQsAR6BAgAEAE&biw=860&bih=580
https://journals.openedition.org/rives/3849
Bayonne
http://www.bayonne.port.fr/menuc2/4/3/7/histoire-17-18e-
siecle/17eme-%3E-18eme-siecle
https://www.google.ca/search?q=Bayonne+port+de+mer+au+17%C
3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwiAjbT7rY_cAhVtg-
AKHYG2ADoQsAQIQQ&biw=883&bih=642
http://www.bayonne.fr/decouvrir-bayonne/bayonne-ville-d-art-et-d-
histoire/471-histoire.html
https://journals.openedition.org/abpo/2211
https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_de_personnalit%C3%A9s_li%C3%
A9es_%C3%A0_Bayonne
https://www.persee.fr/doc/efr_0000-0000_1980_act_46_1_1270
http://www.pur-editions.fr/couvertures/1292491244_doc.pdf
Bordeaux
http://data.bnf.fr/11895637/jean_cavignac/
https://www.amazon.fr/Paul-Butel/e/B001HOFSU0
https://www.persee.fr/doc/anami_0003-
4398_1996_num_108_216_2543
https://www.google.ca/search?biw=860&bih=580&tbm=isch&sa=1&
ei=ipF0W77eN-
Ge_Qao4bTABQ&q=Port+de+Bordeaux+Cartes&oq=Port+de+Bord
eaux+Cartes&gs_l=img.3...
84363.89335.0.92948.11.11.0.0.0.0.388.1762.6j1j2j2.11.0....0...1c.1
.64.img..0.0.0....0.Zu8KcFARRDo
4
https://www.google.ca/search?q=Bordeaux++port+de+mer+au+17
%C3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&
ved=0ahUKEwjjqrfBrY_cAhUFPN8KHb4tCAYQsAQIJg&biw=883&b
ih=642
https://www.histoire-image.org/fr/etudes/port-bordeaux
https://www.histoire-image.org/fr/etudes/ports-xviiie-siecle
https://journals.openedition.org/liame/261
https://www.google.ca/search?q=Les+n%C3%A9gociants+du+17%
C3%A8me+si%C3%A8cle+de+Bordeaux&tbm=isch&tbo=u&source
=univ&sa=X&ved=0ahUKEwjghof94JHcAhUGn-
AKHSOKADoQsAQIMA&biw=924&bih=642
https://www.persee.fr/doc/outre_0300-
9513_1979_num_66_244_2217
https://www.persee.fr/doc/anami_0003-
4398_1967_num_79_83_4414
https://journals.openedition.org/liame/261
https://www.persee.fr/doc/outre_0300-
9513_1979_num_66_244_2217
Boulogne-sur-mer
https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_armateurs_du_Boulonnais
https://fr.wikipedia.org/wiki/Boulogne-sur-Mer
https://books.openedition.org/septentrion/7589?lang=en
https://www.google.ca/search?q=Les+n%C3%A9gociants+du+17%
C3%A8me+si%C3%A8cle+de+Boulogne-sur-
Mer&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwi3sb2z4p
HcAhUINd8KHRwxDDkQsAQIPQ&biw=861&bih=642
https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_armateurs_du_Boulonnais
5
Brest
https://www.google.ca/search?q=Brest,+port+en+France+au+17%C
3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwiC1eWBuY_cAhVX1IMKHR-
XDyUQsAQIJg&biw=972&bih=642
https://brmdp.hypotheses.org/category/port-de-brest
http://www.infobretagne.com/brest-autrefois.htm
https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_Brest
Brouage
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Pages/departure.aspx
https://cap.banq.qc.ca/notice?id=p%3A%3Ausmarcdef_000084456
0
http://monumentshistoriques.free.fr/citadelles/brouage/brouage.html
https://www.google.ca/search?q=Brouage+Port+de+mer+au+17%C
3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwjG_P-
oqpPcAhUOd98KHe7CCToQsAQIJg&biw=834&bih=642
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Pages/departure.aspx - 1
https://fr.wikipedia.org/wiki/Hiers-Brouage
Caen
https://www.google.ca/search?q=Caen,+port+en+France+au+17%C
3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwjKre-
bu4_cAhXRnOAKHUUoANQQsAQIMw&biw=972&bih=642
http://www.cadomus.org/articles/lhistoire-de-la-place-de-la-
republique-2eme-partie
6
Calais
https://www.google.ca/search?q=Calais,+port+de+mer+au+17%C3
%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwj_xYilvI_cAhUjpFkKHfYEAr8QsAQIJg&biw=972&bih=64
2
https://www.persee.fr/doc/hes_0752-5702_1993_num_12_4_1686
https://www.erudit.org/en/journals/haf/1961-v14-n4-haf2033/302079ar/
Cherbourg
https://www.google.ca/search?q=Cherbourg,+port+en+France+au+
17%C3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=
X&ved=0ahUKEwj6pJjuvI_cAhVNwFkKHZ-
BDQoQsAQISw&biw=972&bih=642
https://books.google.ca/books?id=9gP5DonIwckC&pg=PA221&lpg=
PA221&dq=Les+n%C3%A9gociants+du+17%C3%A8me+si%C3%
A8cle+de+Cherbourg&source=bl&ots=N2OOYJB-
wf&sig=ryfsq8aj6PygN0HsN_v1cr08808&hl=en&sa=X&ved=0ahUK
Ewi9uZ6A8pHcAhXRg-AKHeFZArcQ6AEITjAE -
v=onepage&q=Les%20n%C3%A9gociants%20du%2017%C3%A8
me%20si%C3%A8cle%20de%20Cherbourg&f=false
Dieppe
https://www.cfqlmc.org/tourisme-des-lieux-de-memoire-franco-
quebecois/france/honfleur-et-champlain
https://www.google.ca/search?q=Dieppe+port+de+mer+au+17%C3
%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwiN4Payro_cAhWFvVMKHZeVAk8QsAQIJg&biw=883&bi
h=642
http://histoirededieppe.chez.com/dixsept.htm
https://www.histoire-normandie.fr/la-normandie-de-1469-a-
1789/laventure-du-grand-large
7
https://www.dieppe.fr/menus/decouvrir-dieppe-2/au-fil-de-l-histoire-
20
https://www.persee.fr/doc/annor_0003-4134_1956_num_6_2_6089
https://books.openedition.org/pur/7387
https://www.persee.fr/doc/annor_0003-
4134_2008_num_58_3_6205
Dunkerque
https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_Dunkerque
https://www.persee.fr/doc/pop_0032-4663_1992_num_47_3_3869
https://www.ville-dunkerque.fr/decouvrir-sortir-bouger/histoire-
patrimoine/lhistoire-de-dunkerque/le-siecle-des-lumieres/
https://fr.geneawiki.com/index.php/59183_-_Dunkerque
Honfleur
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Pages/departure.aspx
https://cap.banq.qc.ca/notice?id=p%3A%3Ausmarcdef_000116061
9&queryId=7de47c5b-7d1b-42d6-9a72-f93f190e03af&posInSet=3
https://www.cfqlmc.org/tourisme-des-lieux-de-memoire-franco-
quebecois/france/honfleur-et-champlain
http://www.geneahistoire-normandie.fr/patrimoine-et-culture/villes-
et-villages/44-honfleur-histoire-et-origine
http://nanienormandie.canalblog.com/archives/2007/10/16/6537972.
html
https://www.persee.fr/disciplines
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Pages/departure.aspx - 1
https://www.persee.fr/doc/annor_0003-
4134_2008_num_58_3_6205
8
La Rochelle
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Pages/departure.aspx
https://www.erudit.org/fr/revues/haf/1952-v6-n2-haf1999/301517ar/
http://www.pur-editions.fr/detail.php?idOuv=3328
https://www.histoire-image.org/fr/etudes/ports-xviiie-siecle
http://www.ameriquefrancaise.org/fr/article-
582/La_Rochelle_et_l%E2%80%99Am%C3%A9rique_fran%C3%A
7aise.html - .W0IBYNJKjIU
https://www.google.ca/search?q=La+Rochelle++port+en+France+a
u+17%C3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&s
a=X&ved=0ahUKEwi50_j7vY_cAhVHTt8KHeeaDUAQsAQIJg&biw=
972&bih=642
http://decouverte.inventaire.poitou-charentes.fr/decouverte/sur-les-
traces-de-la-nouvelle-
france/decouvrir/departements/17/la_rochelle/port_de_la_rochelle/f
17_59_port_de_la_rochelle.pdf
https://www.persee.fr/doc/outre_0399-
1385_1949_num_36_127_1136
http://www.pur-editions.fr/couvertures/1383834827_doc.pdf
https://www.erudit.org/fr/revues/haf/1951-v4-n4-haf3156/801666ar/
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-
france-new-horizons/Pages/departure.aspx
https://lebloguedeguyperron.wordpress.com/2015/08/17/85-
lexpedition-du-navire-la-vierge-pour-le-canada-en-1657/
https://searchworks.stanford.edu/view/10325395
https://core.ac.uk/download/pdf/59627094.pdf
http://www.archinoe.fr/console/ir_ead_visu.php?PHPSID=20f64719
33bcea127d507590de349572&ir=12400 - .W7n52mhKjIU
9
Le Havre
https://cap.banq.qc.ca/notice?id=p%3A%3Ausmarcdef_000398151
3&queryId=7bff7098-505f-4737-a683-60ea33e044d6&posInSet=2
https://www.google.ca/search?q=Le+Havre+port+de+mer+au+17%
C3%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&v
ed=0ahUKEwi4pciHwI_cAhXKk1kKHbdhBUoQsAQIJg&biw=1301&
bih=642
https://www.persee.fr/doc/annor_0003-
4134_1984_num_34_4_5582
http://www.haropaports.com/fr/le-havre/nous-connaitre/le-port-
aujourdhui/1517-1815
https://www.lehavre.fr/ma-ville/une-ville-chargee-dhistoire
http://www.archivesdepartementales76.net/instruments_recherche/
FRAD076_IR_J_179J_richard.pdf
https://fr.wikipedia.org/wiki/Pays_de_Caux
https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_du_Havre
https://www.histoire-normandie.fr/la-normandie-de-1469-a-
1789/laventure-du-grand-large
Lorient
https://www.google.ca/search?q=Lorient+port+de+mer+au+17%C3
%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwiKtcOWwY_cAhXLs1kKHRevCjsQsAQINA&biw=1065&b
ih=642
https://www.persee.fr/doc/abpo_0003-391x_1939_num_46_1_1788
https://www.terresceltes.net/bretagne/port-louis
https://silorientmetaitconte.net/lorient-se-livre/
http://archives.lorient.fr/comptoir-des-historiques/chronologie-
lorientaise/le-xviiie-siecle/1700-1739/
https://journals.openedition.org/nuevomundo/69922
10
Marseille
https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb359036647
https://journals.openedition.org/cdlm/6284
https://www.histoire-image.org/fr/etudes/ports-xviiie-siecle
https://fr.wikipedia.org/wiki/Vieux-Port_de_Marseille
https://fr.wikipedia.org/wiki/Chronologie_de_Marseille
https://fr.wikipedia.org/wiki/Bourgeoisie_de_Marseille
http://provence-historique.mmsh.univ-aix.fr/Pdf/PH-1971-21-
085_14.pdf
Nantes
https://journals.openedition.org/ahrf/11481
https://www.amazon.fr/n%C3%A9goces-maritimes-
fran%C3%A7ais-XVIIe-XVIIIe-
si%C3%A8cle/dp/2701121647/ref=la_B001JXSE46_1_7?s=books&
ie=UTF8&qid=1534895724&sr=1-7
https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k33297358
http://data.bnf.fr/11886894/gaston_martin/
https://www.amazon.fr/Paul-Butel/e/B001HOFSU0
https://www.google.ca/search?q=Nantes+port+de+mer+au+17%C3
%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwiGq9bMw4_cAhUFVt8KHeSQD0AQsAQIJg&biw=808&b
ih=642
http://www.nantes.port.fr/decouvrir-lactivite-portuaire/histoire-du-
port/
http://www.pur-editions.fr/couvertures/1308735379_doc.pdf
https://books.openedition.org/pur/16997
https://en.nantes.fr/home.html
https://www.persee.fr/doc/abpo_0003-391x_1932_num_40_3_4303
11
Rouen
https://www.amazon.fr/Livres-Pierre-
Dardel/s?ie=UTF8&page=1&rh=n%3A301061%2Cp_27%3APierre
%20Dardel
https://cap.banq.qc.ca/notice?id=p%3A%3Ausmarcdef_000119894
2&queryId=2ef7a65f-bc23-40a6-8182-e0f1b17dd348&posInSet=1
https://cap.banq.qc.ca/notice?id=p%3A%3Ausmarcdef_000035817
5&queryId=865ed6e4-b104-4428-804e-7531f0ed65ea&posInSet=3
https://www.google.ca/search?q=Rouen+port+de+mer+au+17%C3
%A8me+si%C3%A8cle&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved
=0ahUKEwjM2v-
lxI_cAhVndt8KHSs4CDgQsAQIJg&biw=808&bih=642
http://m.haropaports.com/fr/rouen/nous-connaitre/histoire
https://www.persee.fr/doc/shmes_1261-9078_1978_act_7_1_1235
https://www.rouen.fr/xviie-siecle
https://www.persee.fr/doc/ahess_0395-
2649_1984_num_39_5_283118_t1_1086_0000_001
https://www.persee.fr/doc/annor_0003-
4134_2008_num_58_3_6205
Saint-Malo
http://www.editions-apogee.com/auteurs-1/l/andre-lespagnol.html
https://cap.banq.qc.ca/notice?id=p%3A%3Ausmarcdef_000049956
0&queryId=34cd1e29-3090-4436-8e60-476d20efbe3c&posInSet=3
https://www.google.ca/search?q=Saint-
Malo+port+de+mer+au+17%C3%A8&tbm=isch&tbo=u&source=univ
&sa=X&ved=0ahUKEwiPj5CUxY_cAhUoh-
AKHYVpDzcQsAQIOA&biw=808&bih=642
https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/a-saint-malo-
beau-port-de-mer-emc/
https://www.persee.fr/doc/abpo_0003-391x_1932_num_40_3_1701
12
https://www.persee.fr/doc/abpo_0003-391x_1959_num_66_3_2081
https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_Saint-Malo
https://books.openedition.org/pur/11017
http://www.infobretagne.com/saint-malo-port-quais.htm
https://www.lexpress.fr/region/bretagne/l-epopee-maritime-de-saint-
malo-cite-des-aventuriers_1820114.html
Saint-Nazaire
http://www.nantes.port.fr/decouvrir-lactivite-portuaire/histoire-du-
port/
https://www.persee.fr/doc/abpo_0003-391x_1932_num_40_3_4303
https://books.openedition.org/pur/5996
https://fr.wikipedia.org/wiki/Marine_de_Loire
Sète
http://www.sete.port.fr/fr/le-port/un-peu-dhistoire
https://www.tourisme-sete.com/sete-histoire-canal-royal.html
https://www.google.ca/search?q=S%C3%A8te+port+de+mer+au+1
7%C3%A8&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwitp
pP8xY_cAhUMk1kKHWHzDgkQsAQIPA&biw=808&bih=642
https://afhe.hypotheses.org/9444
https://www.persee.fr/doc/anami_0003-
4398_1983_num_95_162_2204
Vannes
https://fr.wikipedia.org/wiki/Remparts_de_Vannes
https://books.openedition.org/pur/11016
13
Richard Short
A general view of Québec from Pointe Lévy, September 1st, 1761
http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/exploration-settlement/new-france-
new-horizons/Pages/new-france-new-horizons.aspx
Researched and compiled by Jacques Gagné
2018-09-02
Upgraded on
2018-12-15