the individual - is.vic.edu.au · aisv - yiddish for senior high school students 82 grammar...

A I S V - Y I D D I S H F O R S E N I O R H I G H S C H O O L S T U D E N T S

7 9

P E R S O N A L O P I N I O N S , P R I O R I T I E S , V I E W S , I S S U E S A N D V A LU E S U N I T 2 – W O R K S E T 1

LEARNING MATERIALS AND CONTENTS PAGE

Reading Exercise 2.1 : A Yiddish Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Speaking Exercise 2.1: Arranging To Go Out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Listening Exercise 2.1: Arranging To Go Out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Writing Exercise 2.1: Topic 3d: Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Grammar Exercise 2.1: Definite Articles and Cases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Reading Exercise 2.2: “The 36 Pious-Tsadikim” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Listening Exercise 2.2: Proverbs and Sayings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Speaking Exercise 2.2: Proverbs and Sayings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Writing Exercise 2.2: Topic 3e: Friends . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Grammar Exercise 2.2: Conditional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Reading Exercise 2.3: “On Melbourne Streets...” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Writing Exercise 2.3: Topic 3f: Music . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Listening Exercise 2.3: Interview with Caroline Chanin . . . . . . . . . . . . . 101

Speaking Exercise 2.3: Interview: In the Future . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

Grammar Exercise 2.3: Diminutive – Iminutive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

THEME AND TOPICS

The IndividualPersonal Opinions, Priorities, Views, Issues and Values

Unit 2Workset 1

א יידישער פילם

אראנזשירן ארויסצוגיין


טעמע 3ד: פרייע צײט

בײגפאלן און פראנאמען

“די ל''ו צדיקים”

שפריכווערטער\גלײכווערטער


פרײנד

קאנדיציאנאל

“אויף מעלבורנער גאסן”

טעמע 3ו: מוזיק

אינטערוויו מיט ק. כאנין

אינטערוויו: די צוקונפט

דימינוטיוו – אימינוטיוו

OUTCOMES AND ASSESSMENT TASKS

Outcome 2: On completion of this unit the student should be able to participate in a

spoken or written exchange related to making arrangements and completing transactions

Assessment Task 1: In pairs conduct a role-play or an interview which involves making

arrangements and completing transactions with your partner

Marks: 20* (*School-assessed coursework for Unit 3 contributes 25% to the study score)


8 0

U N I T 2 – W O R K S E T 1 P E R S O N A L O P I N I O N S , P R I O R I T I E S , V I E W S , I S S U E S A N D V A LU E S

וואקאבולאר

Reading Exercise 2.1

A Yiddish Film

See also: www.angelynngrant.com/pdfs/GreenFields.pdf

Read the following scripted text with a partner.

א יידישער פילם

Speaking and Listening Exercise 2.1

CONVERSATION: ROLE-PLAY

Arranging to Go Out Read through and play out the above conversation with a partner. Plan an extended conversation, continuing on from the last comment using the imperative forms.


לייען דורך און שפיל אויס דעם געשפרעך מיט א שותף. שפיל אויס אן אנגייענדיקן געשפרעך מיט דעםשותף. נוץ די אימפעראטיוו פארעם ווי מעגלעך.

“גרינע פעלדער”

ערשטער רעדנער: ווילט איר גיין אין קינא?צווייטער רעדנער: מיט גרויס פארגעניגן. וואס פאר א פילם שפילט מען הײנט?

ערשטער רעדנער: ס'איז א יידישער פילם.צווייטער רעדנער: א יידישער פילם! איך האב ניט געוואוסט אז אזא זאך עקסיסטירט.

ווי הייסט דער פילם! ערשטער רעדנער: דער פילם הייסט “גרינע פעלדער”.

צווייטער רעדנער: ווער שפילט די הויפטראלע?ערשטער רעדנער: הערשל בערנארדי שפילט די הויפטראלע. ער איז געווען א בחור פון א

פערצן אדער פופצן יאר אין דעם פילם. דער זעלבער הערשל בערנארדי וואס איז א באוואוסטער אקטיאר אין צווייטער רעדנער:

אמעריקאנער פילמען?יא, דער זעלבער. ערשטער רעדנער:

טאקע! וויפל א זייגער הייבט זיך אן דער פילם? צווייטער רעדנער: ערשטער רעדנער: דער פילם הייבט זיך אן אכט א זייגער.

צווייטער רעדנער: וויפל האלט דער זייגער?ערשטער רעדנער: ס'איז האלב נאך זעקס.

צווייטער רעדנער: איך בין הונגעריק. האבן מיר צײט עפעס צו עסן? ערשטער רעדנער: פארוואס ניט. ס'איז פאראן א גוטער רעסטאראן לעבן דעם קינא.

צווייטער רעדנער: גוט, לאמיר גיין.

Conversation*: In pairs conduct a role-play which involves making

arrangements and completing transactions with your partner.


8 1


“דריי קלאסיקער פון דער יידישער ליטעראטור”

Writing Exercise 2.1

וועלכע פילמ)ען( האסטו לעצטנס געזען? איז עס\זענען זיי דיר געפאלן? .1)וועלכע פילמ)ען( האט איר לעצטנס געזען? איז ער\זענען זיי אײך געפאלן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

מיט וועמען גייסטו אין קינא? .2)מיט וועמען גייט איר אין קינא?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואסערע פילמען געפעלן דיר? .3 )וואסערע פילמען געפעלן אײך?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

האסטו אמאל געזען א יידישן פילם? איז דער פילם דיר געפאלן? .4 )האט איר אמאל געזען א יידישן פילם? איז דער פילם אײך געפאלן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Topic 3d: Film

טעמע 3ד: די שול

The Oral Topics 1-5 are necessary preparation for the Oral Exam and will continue throughout the VCE. Ensure that you have the full answers to all the questions and that they are correct.


8 2

Grammar Exercise 2.1

Definite Articles and CasesNominative - Accusative - Dative - Genitive

The singular definite articles: change depending on which “case” the noun they accompany is in, in a sentence.

When the noun is the subject of the verb, i.e. when it answers the questions. “Who/What is doing the action?”, then the noun and its definite article are in the nominative case and the articles stay as they are.

When the noun and its definite article receive the action or are the direct object of the verb, they are in the accusative case and only the changes.

When the noun and the definite article receive the action of the verb indirectly and the action is done to or for them, or they are preceded by a preposition, such as: , they are in the dative case and change according to the pattern shown in the table below.

When a noun shows possession and it ends in , then the noun and its article are in the genitive case and the definite article also changes according to the pattern shown in the table below. All plural nouns always have as their definite article, no matter what their gender of case and never change.e.g. (Dative) (Accusative) (VERB) (Nominative)

(Dative) (Accusative) (Genitive) (VERB) (Nominative)

(Accusative/Genitive) (Genitive/Dative) (VERB) (Nominative)

Adjective endings change with the changed definite articles: with with , and with . The changed definite article can merge with the prepositions to form contracted words such as:


נאמינאטיוו - אקוסאטיוו - דאטיוו – גענעטיוו

די, דער, דאס

פון, מיט, צו, בײ . . .

,דער די ער . . . ע

דער

די

ס

NeuterFeminineMasculine

Nominative- Definite + Adj ending- Indefinite + Adj ending

Accusative- Definite + Adj ending- Indefinite + Adj ending

Dative and Genitive- Definite + Adj ending- Indefinite + Adj ending

In/Definite Articles /Adj end Plural

דעם ן ,ען ,ם , עםדעם

.די )די( מאמע פירט דעם )דער( אויטא צו דער )די( סטאנציע

.דער )דער( טאטע נעמט דעם )דאס( קינדס צעריסענע הויזן צום )דער( שניידער

.דאס )דאס( יינגל שפילט זיך אויפן )דער( ספארטס פלאץ מיטן פרײנדס )דער( באלעם

,צום, פארן, נאכן, פונעם צו, פאר, נאך, פון, מיט, אויף, דורך, אין, ביזאויפן, דורכן, אינעם, ביזן מיטן

דערא ____ער דער ___ער

דעםדעם ___ן\ען\עםא ____ן\ען\עם

דעםדעם ___ן\ען\עםא ____ן\ען\עם

דאסדאס ___עא ____

דאסדאס ___עא ____דעם

דעם ___ן\ען\עםא ____

דידי ___ע

די

די ___ע

די די ___ע

דידי ___ע א ___ע

דידי ___עא ___עדער

דער ___ערא ____ער

V C E S T U DY D E S I G N – PA G E 1


8 3


Write the following phrases in the accusative and dative case as in the example:

שרײב די פראזן איבער אין דעם אקוסאטיוון און דאטיוון פארעם לויטן בײשפיל:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

דאטיוו

...דעם שיינעם פארק...

אקוסאטיוו

...דעם שיינעם פארק...

נאמינאטיוו

...דער שיינער פארק...

...די אינטערעסאנטע שטאט...

...דער זעלבער מענטש...

...דער ווארעמער טאג...

...די ערשטע גאס...

...פארשיידענע צײטונגען...

...א נײ לאנד...

...דאס נײע לאנד...

...דאס גוטע קינד...

...די גוטע ברידער...

...דער גרויסער יום-טוב...

....א קליין פאלק...

....דאס קליינע פאלק...

...די גוטע מענטשן...

....די ערשטע זאך...


8 4


. )דער( בריוו. . . . . . . . . . איך האב געענדיקט שרײבן .1

. )די( זופ. . . . . . . . . . 2. א פליג איז ארײנגעפאלן אין

. )די( צײטונג. . . . . . . . . . 3. דער טאטע לייענט די נײעס אין

. קאנצערט. . . . . . . . . )דער( שיינ . . . . . . . . . 4. איך בין אהיימגעקומען שפעט פון

. נאדל. . . . . . . . . )די( גראב . . . . . . . . . 5. זי נייט מיט

. )דאס( יאר בין איך צוויי מאל געווען קראנק. . . . . . . . . . .6

. )דער( טומל. . . . . . . . גרויס . . . . . . . . 7. איך קען ניט לײדן

. )דער( שטורעם האט אנגעהויבן צו שײנען די זון. . . . . . . . ווילד . . . . . . 8. נאך

. )די( ביקס. . . . . . . . שווער . . . . . 9. איך קען נישט שיסן מיט

. )דער( ביין. . . . . . . 10. דער בייזער הונט האט געפונען א באגראבענ

. טיש. . . . . . . . . קליינ . . . . . . . . טיש. דאס ברויט ליגט אויפ . . . . . . 11. דא שטייט דער קליינ

. טיר. . . . . . . . . האלצערנ . . . . . . . . טיר איז אפן. איך שטיי הינטער . . . . . . 12. די האלצערנ

. גראז. . . . . . . . . גרינ . . . . . . 13. דאס גראז איז גרין. איך ליג אויפ

. לערער. . . . . . . . יידיש . . . . . . 14. דער יידיש לערער קומט ארײן. איך רעד מיט

. פעטער. . . . . . . . טאטנ . . . . . . 15. דער טאטנס פעטער וואוינט אין שטאט. איך פאר צו

. שאפע. . . . . גרויס . . . . . . . שאפע. א מויז לויפט אונטער . . . 16. אט שטייט די גרויס

. יינגעלע. . . . . קליינ . . . . . . 17. דאס קליין יינגעלע לויפט. איך לויף נאך

. טעלער. . . . . געל . . . . . . 18. דער געלער טעלער איז פול. איך עס פון

. הויז. . . . . אלט . . . . . . 19. דאס אלט הויז איז שיין. מיר וואוינען אין

. פענצטער! . . . . הויכ . . . 20. דאס הויכע פענצטער איז אפן. שטיי ניט בײ

Fill in the blanks with the appropriate definite article and/or word endings in the following sentences:

8 5

P E R S O N A L O P I N I O N S , P R I O R I T I E S , V I E W S , I S S U E S A N D VA LU E S U N I T 2 – W O R K S E T 1


פערזענלעכע פראנאמען-אקוזאטיווע, דאטיווע, גענעטיווע אינטעראגאטיווע

Personal Pronouns: Accusative, Dative,

Possessive and Interrogative

The personal pronouns decline in the accusative and dative cases and after prepositions

to mean: me/to me, you/for you, him/with him, her/by her, it/on it, us/from us, you/

after you, them/of them, and so on, e.g.

The possessive pronouns in the singular and plural mean: my, your, his, her,

its, our, your, their. They take on the usual endings for gender and plural, e.g.

מיך\צו מיר, דיך\פאר דיר, אים\מיט אים, זי\ בײ איר,

עס\אויף אים, אונדז\פון אונדז, אײך\נאך אײך, זיי\פון זיי

מײן קינד, מײנע קינדער, דײן פרײנד, דײנע פרײנט, זײן פרוי, זײנע הענט, איר

קינד, אירע קינדער, אונדזער געלט, אונדזערע מענטשן, אײער זאך,

אײערע זאכן, זייער לעבן, זייערע לעבנס

)א( )מ(


. ניט ווייל איך וויל ניט ענטפערן. . . . . . . . . . . . . . . 1. פרעג

. ניט. . . . . . . . . . . . . . . דו רעדסט צו מיר און איך הער .2

. , וועט ער דיר געבן א שטיקל שאקאלאד. . . . . . . . . . . . . . . בעט .3

. , וועט זי דיר זאגן צי זי איז צופרידן. . . . . . . . . . . . . . . פרעג .4

. ווייל ער קען זיי העלפן. . . . . . . . . . . . . . . יידן בעטן גאט, זיי בעטן .5

.א בריוו. . . . . . . . . . . . . . . חשובער דעדאקטאר, מיר שרײבן צו .6

. , וואס איר ווילט זיך נישט שפילן מיט אונדז. . . . . . . . . . . . . . . עס הארט .7

. עפעס צו עסן. . . . . . . . . . . . . . . דאס הינטל איז הונגעריק, גיט .8

. ווילט איר טאן נאך מיטאג הײנט? עס דארף זײן זייער שיין. . . . . . . . . . . . . . . .9

. ווילט איר אײנלאדן אויפן קאנצערט בײם סוף יאר? . . . . . . . . . . . . . . .10

8 6


גענעטיוו)מ(

מײנע

דײנע

זײנע

אירע

זײנע

אונדזערע

אײערע

זייערע

וועמענס?

וואס?

גענעטיוו)א(

מײן

דײן

זײן

איר

זײן

אונדזער

אײער

זייער

וועמענס?

וואס?

דאטיווע

מיר

דיר

אים

איר

אים

אונדז

אײך

זיי

וועמען?

וואס?

אקוזאטיוו

מיך

דיך

אים

זי

עס

אונדז

אײך

זיי

וועמען?

וואס?

נאממינאטיוו

איך

דו

ער

זי

עס

מיר

איר

זיי

ווער?

וואס?

Insert the correct pronoun in the accusative cases in the following sentences:

. ניט ווייל איך וויל ניט ענטפערן. . . . . . . . . . . . . . . 1. פרעג

. ניט. . . . . . . . . . . . . . . דו רעדסט צו מיר און איך הער .2

. , וועט ער דיר געבן א שטיקל שאקאלאד. . . . . . . . . . . . . . . בעט .3

. , וועט זי דיר זאגן צי זי איז צופרידן. . . . . . . . . . . . . . . פרעג .4

. ווייל ער קען זיי העלפן. . . . . . . . . . . . . . . יידן בעטן גאט, זיי בעטן .5

.א בריוו. . . . . . . . . . . . . . . חשובער דעדאקטאר, מיר שרײבן צו .6

. , וואס איר ווילט זיך נישט שפילן מיט אונדז. . . . . . . . . . . . . . . עס הארט .7

. עפעס צו עסן. . . . . . . . . . . . . . . דאס הינטל איז הונגעריק, גיט .8

. ווילט איר טאן נאך מיטאג הײנט? עס דארף זײן זייער שיין. . . . . . . . . . . . . . . .9

. ווילט איר אײנלאדן אויפן קאנצערט בײם סוף יאר? . . . . . . . . . . . . . . .10


8 7


. ניט גיין. . . . . . . . . . . . . . . ניין יאנקעלע, איך וויל מיט .1

. ? ער איז דאך אזא וואוילער. . . . . . . . . . . . . . . פארוואס ווילסטו ניט רעדן צו .2

. , איך וויל אויך גיין מיט אײך. . . . . . . . . . . . . . . גייט ניט אוועק אן .3

. ניט לאכן. זי איז אן ארעם, אומגליקלעך מיידל. . . . . . . . . . . . . . . . מיר טארן פון .4

. דעם וויץ, מיר ווילן עס הערן נאך אמאל. . . . . . . . . . . . . . . . דערצייל .5

. טראכסטו אז עס וועט די קינדער העלפן? . . . . . . . . . . . . . . זע וואס איך האב פאר .6

., אבער עס וויל ניט אויפהערן צו בילן. . . . . . . . . . . . . . . איך האב א ביין פאר .7

., “איצט”, דארף איר אלע זינגען צוזאמען. . . . . . . . . . . . . . . ווען איך זאג צו .8

. האט איר געזען אויפן שפאציר איבער דער שטאט? . . . . . . . . . . . . . . .9

. פאר א קאמפיוטאר זאל איך קויפן אויב איך האב גענוג געלט? . . . . . . . . . . . . . . .10

. טאטע איז עלטער ווי דײנער. . . . . . . . . . . . . . . .1

.מאמע איז א סך יונגער ווי מײנע. . . . . . . . . . . . . . . אבער .2

. ברודער זינט קינדערגארטן. . . . . . . . . . . . . . . איך קען אים און .3

. שליסל און זי מוז אהיימפארן. . . . . . . . . . . . . . . די מאמע האט פארגעסן .4

. עק, ס'איז געווען זייער קאמיש. . . . . . . . . . . . . . . . די קאץ האט געיאגט .5

. אויטא. מיר האבן עס שוין א לאנגע צײט. . . . . . . . . . . . . . . דאס איז .6

. הויז איז נעענטער, איז לאמיר גיין צו אײך. . . . . . . . . . . . . . . אויב .7

. באבע. זיי זאגן זי איז נישט אזוי געזונט. . . . . . . . . . . . . . . איך האב געזען .8

. מאנטל איז דאס? איך האב עס איצט געפונען דא. . . . . . . . . . . . . . . .9

. היים זאלן מיר גיין? אפשר צו רחלס, עס איז גרויס. . . . . . . . . . . . . . . צו .10

Insert the correct pronoun in the dative cases in the following sentences:

Insert the correct pronoun in the possessive form in the following sentences:


8 8



“The 36 Pious-Tsadikim”

ש רע

“די ל ו צדיקים”

םיקידצ ו"ל ידטאן גוטס, אז קיינער זאל נישט וויסן, איז איינע פון די גרעסטע מיצוות בײ יידן און איינע פון

די שענסטע יידישע לעגענדעס איז טאקע וועגן די ל"ו צדיקים.

דאס פאלק דערציילט: אין יעדער דור זײנען דא זעקס און דרײסיק צדיקים. ווען נישט זיי,וואלט די וועלט ניט געקענט עקזיסטירן. אבער זיי זײנען ניט קיין אפענע צדיקים, נאר באהאלטענע.

קיינער ווייסט ניט ווער זיי זײנען. זיי זײנען ניט רײך און ניט געלערנט. זיי זײנען שוסטערסשנײדערס און אנדערע ארעמע בעל-מלאכות וואס ארבעטן שווער אויפן שטיקל ברויט.

אבער ווען קיינער זעט ניט, טוען זיי גוטס. ווען א למד-וואווניק הערט אז עמעצער איז הונגעריק,ברענגט ער אים עפעס צו עסן. ווען אן ארעמאן דארף ערגעץ וואו באצאלן דירה-געלט און האט ניט,

ברענגט אים דער למד-וואווניק א ביסל געלט. ברענגען האלץ א קראנקער אלמנה, אײנהייצן פאראיר דעם אויוון – דאס איז אן ארבעט פאר א למד-וואווניק.

אבער אויב אין שטאט דערוויסט מען זיך, אז דארטן איז דא א למד-וואווניק, גייט ער באלד אוועק. קיינער טאר ניט וויסן, ווער ער איז. ער וויל ניט קיין כבוד פאר העלפן אנדערע. ער וויל ניט מען

זאל רעדן וועגן אים.אויף א שטילן, גוטן מענטשן וואס טוט גוטס, און וויל ניט קיין כבוד, זאגן יידן: “ער איז א למד-וואווניק...”

אין דער לעגענדע וועגן די ל"ו צדיקים זאגט דאס פאלק ארויס דעם גלויבן, אז ניט אלע מענטשן זײנען שלעכטע – עס איז דא אויך גוטסקייט אויף דער וועלט - א גוטסקייט פאר וועלכע מען בעט

ניט און מען קריגט ניט קיין שכר. יידן גלייבן אויך אז דורך זײן א גוטער מענטש ברענגט מען נעענטער די צײט ווען משיח וועט קומען און וועט אויזלייזן די וועלט.


8 9


VOCABULARYוואקאבולאר

ארעמאן )דער( ערגעץ

באצאלן דירך-געלט )דאס(

האלץ )דאס( קראנק)ע\ר( אלמנה )די(

איינהייצן אויוון )דער( טארן )ניט( כבוד )דער( שכר )דער( משיח )דער(

מיצווה)ת( )די( לעגענדע)ס( )די(

ל"ו צדיקים עקסיסטירן

רייך געלערנט

שוסטער)ס( )דער( שניידער)ס( )דער(

בעל-מלאכה)ות( )דער( למד וואווניק

עמעצער הונגעריק

עפעס

pauper, poor man . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

somewhere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

to pay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

sick, ill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . widow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

heat up . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

stove, oven, furnace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

permit (not), must (not) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . honour, dignity, glory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

reward . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Messiah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

good deed(s), commandment(s) . . . . .

legend(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36 pious persons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

to exist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

learned, well educated . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . boot/shoe repairer, cobbler . . . . . . .

tailor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

master tradesman (men) . . . . .

one of the 36 pious . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

somebody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . hungry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

something . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Why is the legend of the “36 Pious-Righteous” highly regarded by Jews?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. What sort of people are the “36 Pious-Righteous” supposed to be?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. How do they do their good deeds and what are some of these deeds?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. What does this legend say about Jewish beliefs, the world and the future?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . .

5. What do you think about the legend of the “36 Pious-Righteous”? (200 words in Yiddish)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . .


9 0


Listening Exercise 2.2

Proverbs and Sayings

Listen to and analyse the wider meaning and application of these Yiddish proverbs. Write the number of the Yiddish proverb in the brackets next to its translation:


A bit and a bit makes a full bowl. ( )

Don't show a fool a half done job. ( )

A trade is a kingdom. ( )

Laughter is healthy, doctor's advise. ( )

Apple doesn't fall far from the tree. ( )

All cobblers' children go barefoot. ( )

Good to learn on another's beard. ( )

A thief's hat is on fire. ( )

Love is good with bread. ( )

It’s a small world. ( )

Charm surpasses beauty. ( )

From your mouth to God's ear. ( )

If grandma had a beard, she would. ( )

א קליינע וועלט! .1

א וועלט מיט וועלטלעך. .2

כאפ ניט די פיש פאר דער נעץ. .3

די שווערסטע ארבעט איז ליידיק צו גיין. .4

א מענטש טראכט און גאט לאכט. .5

פון דײן מויל אין גאטס אויער. .6

בארגן מאכט זארגן. .7

ווענט האבן אויערן און גאסן האבן אויגן. .8

א קראנקן פרעגט מען, א געזונטן גיט מען. .9

10. אז מע רעדט דערעדט מען זיך.

11. לאכן איז געזונט, דאקטוירים הייסן לאכן.

12. אלץ בײ איינעם, איז ניטא בײ קיינעם.

13. האק מיר ניט אין טשײניק!


9 1


Borrowing makes worries. ( )

The sick you ask, the healthy, give. ( )

Money buys all except sense. ( )

It'll help like cups on a dead man. ( )

A crowd is like a Golem. ( )

Nobody can have all they desire. ( )

Stop banging my kettle. ( )

A person thinks and God laughs. ( )

Walls have ears, streets have eyes. ( )

You keep talking, you get through. ( )

A world full of small worlds. ( )

The hardest work is to go idle. ( )

Don't catch the fish before the net. ( )

Eyes are bigger than the stomach. ( )

Appetite comes with the eating. ( )

14. אויפן גנב ברענט דאס היטל.

15. דער אפעטיט קומט מיטן עסן.

די אויגן זענען גרעסער ווי דער מאגן. .16

17. א ביסל און א ביסל ווערט א פולער שיסל.

18. ס'וועט העלפן ווי א טויטן באנקעס.

ליבע איז גוט מיט ברויט. .19

20. חן גייט איבער שיין.

21. עולם, גולם.

22. אלע שוסטערס קינדער גייען בארוועס.

23. א נאר ווײזט מען ניט קיין האלבע ארבעט.

24. א מלאכה איז א מלוכה.

25. די באבע האט א בארד, וואלט זי.

26. אויף א פרעמד בארד איז גוט צו לערנען.

27. פאר געלט קריגט מען אלץ, נאר קיין שכל.

28. דאס עפעלע פאלט נישט ווײט פון ביימעלע.


9 2


Speaking Exercise 2.2

Proverbs and Sayings

Talk about an occurrence(s) or a situation(s) in Yiddish, where one of the above or another Yiddish proverb applies or describes the event fittingly.


דערצייל וועגן א געשעעניש)ן( אדער א סיטואציע אין יידיש, וואו איינער פון די יידישע שפריכווערטער אויבן, אדער אן אנדער יידיש שפריכווארט באשרײבט אדער פאסט זיך גוט צו צו דעם.

האסטו א סך פרײנד? )האט איר א סך פרײנד?( .1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

באשרײב דײן נאענסטן פרײנד, זיין\איר פיזישן אויסזען און כאראקטער. .2 )באשרײבט אײער נאענסטן פרײנד, זיין פיזישן אויסזען און כאראקטער.(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



TOPIC 3e: Friends

טעמע 3ה: פרײנד


9 3


ווי אפט טרעפסטו זיך מיט דײנע פרײנד? .3 )ווי אפט טרעפ ט איר זיך מיט אײערע פרײנד?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

וואוינען דײנע פרײנד נאענט צו דיר? .4 )וואוינען אײערע פרײנד נאענט צו אײך?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

וואס נוצטו עפטער צו קאנטאקטירן דײנע פרײנד? .5)וואס נוצט איר עפטער צו קאנטאקטירן אײערע פרײנד?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Conditional

The conditional expresses what would = have happened or is happening or might happen if the condition(s) were right. There are several options for expressing the conditional tense or mood in Yiddish. The options involve using a conditional expression, plus the person, then the conjugation of the word and/or a participle of intention and a participle or infinitive of a verb conjugated accordingly, e.g. (*= most commonly used).

קאנדיציאנעל וואלטן


9 4


אויב\ווען\אז+פערזאן+וואלטן+פארטיציפ, וואלטן+פערזאן+פארטיציפ .1

געהאט געלט, וואלט איך געקויפט א הויז. איך וואלט אויב זי אים געענטפערט. וואלט געפרעגט, ער וואלט ווען

מיר עס געטאן. וואלטן געוואלט, זיי וואלטן אז

אויב\ווען\אז+פערזאן+וואלטן+אינפיניטיוו, וואלטן+פערזאן+אינפיניטיוו .2

האבן געלט, וואלט איך קויפן א הויז. איך וואלט אויב זי אים ענטפערן. פרעגן, וואלט ער וואלט ווען

מיר עס טאן. וועלן, וואלטן זיי וואלטן אז

א קאמבינאציע פון 1 און 2: .3

געהאט געלט, וואלט איך קויפן א הויז. איך וואלט אויב איך געקויפט א הויז. האבן געלט, וואלט איך וואלט אויב

וואלט זי אים ענטפערן. געפרעגט, ער וואלט ווען וואלט זי אים געענטפערט. פרעגן, ער וואלט ווען

וואלטן מיר עס טאן. געוואלט, זיי וואלטן אז מיר עס געטאן וועלן, וואלטן זיי וואלטן אז

אויב\ווען\אז+פערזאן+זאלן+אינפיניטיוו, וואלטן+פערזאן+פארטיציפ .4* האבן געלט, וואלט איך געקויפט א הויז. איך זאל אויב

פרעגן, וואלט זי אים געענטפערט. ער זאל ווען מיר עס געטאן. וועלן, וואלטן זיי זאלן אז

ווען+פערזאן+איצטיקע צייט+וואלטן, פערזאן+פארטיציפ .5*

איך געקויפט א הויז. וואלט איך האב געלט, ווען זי אים געענטפערט. וואלט ער פרעגט, ווען

מיר עס געטאן. וואלטן זיי ווילן, ווען

The order of the two dependent conditional phrases and words can usually also be reversed. Questions in the conditional follow the usual patterns, e.g.

וואלט איך געקויפט א הויז, אויב איך וואלט געהאט געלט )?( וואלט זי אים געענטפערט, ווען ער וואלט געפרעגט )?(

וואלטן מיר עס געטאן, אז זיי וואלטן געוואלט )?(


9 5


Translate these sentences into the three conditional forms marked with an * on the page above:

1. If I were a rich man, I would build a big school.

2. If she knew the truth, she wouldn't be so happy.

3. Were he wiser, he would not go out with such friends.

4. Had we behaved like that in Kheder, we would get a slap.

5. Would they have studied more, they would have done better.

6. How would you make the cake, if you needed to do it?


9 6



“On Melbourne Streets on the Day of the Great Horse Race”

געבענטשט זאלן זײן די ארעמע אין גײסט, .1ווייל זייער איז דאס מלכות - פון דער ערד... געבענטשט זאלן זײן די, וואס שטעלן אוועק

זייער וועלט אויף די פיס פון פערד.

געבענטשט זאלן זײן די, וואס הערן נישט .2דאס הירזשען פון אפאקאליפטישע פערד,

וואס שווימען איבער ימען אהער – אויף כוואליעס די גריוועס צעלאזט,

פון אלע פיר טיילן פון דער ערד.

געבענטשט זאלן זײן די, וואס זעען נישט .3אויף דעם הימל הענגען דאס גרויסע שווערד,

און עס שפרינגט זייער הארץ אין פרייד און גאלאפ מיט דעם ריטם פון געיעג פון די פערד.

געבענטשט זאלן זײן די, וואס טראכטן נישט, .4וואס מארגן וועט זײן באשערט,

וואס שטעלן זייער מזל אוועק אויף דער שנעלקייט פון פיס פון פערד.

געבענטשט זאל די שטאט זײן, וואס אין דעם טאג .5פון דעם גרויסן געיעג פון די פערד,

ווערן פוסט אירע גאסן – ווי ווײסע נאכט. און די הייזער אפן און אויסגעלערט.

האט זיך דען אויף אן אמת די גרויסע וועלט, .6מיט די גרויסע געדאנקען צו עפעס דערקלערט?

אבער א פרײד נעמט ארום דאס הארץ, ווען עס קלינגען קאפיטעס פון פערד.

פון מלך ראוויטש )געשריבן אין מעלבורן אין 1938(

“אויף מעלבורנער גאסן אין טאג פון גרויסן פערד געיעג”


9 7


א בעכער פון פאלקס-פרײד איז דער גרויסער בעכער, .7פאר דעם געניאלן זיגער, דעם פערד פון די פערד,

א בעכער פון פרײד פאר א פאלק אן זארג. זאלן זיי טרינקען אומגעשטערט.

פון אלע וועלטן אנטלאפן אהער, .8פון וועלט-טיילן אלע פארצערט, פארטרערט,

א נײע וועלט אוועקצושטעלן אויף די שיינע, שלאנקע פיס פון פערד.

אין די הייסע טיפן פון דער ערד, .9ווולקאן פון וועלט-טויט פײערדיק יערט,

אבער דערווייל איז נאך זייער ערד פלאך און פול פרײד! געיעג-פלאץ פון פערד.

געבענטשט זאל זײן דאס פאלק, וואס שטייט שטיל .10ווי בײ דער בארג-פרעדיקט און הערט זיך

מיט איינגעהאלטענעם אטעם איין צו די ראדיא-בשורות פון געיעג פון די פערד.

אז אלץ איינס איז די וועלט, די גאנצע וועלט .11א קאפיטע–זעץ נישט ווערט

פון זייער גרויסן, זייער געניאלן זיגער, דעם פערד פון די פערד.

פון אלע זײטן פון ים שוין שטײגן .12די גריוועס פון אפאקאליפסע-פערד,

קאנאנען בילן, מאמעס וויינען אין שלאף, ווער ס'האט גוטע אויערן, דער הערט.

און די וועלט, די וועלט, די איבעריקע וועלט, .13שארפט דאס פירזײטן-שנײדיקע שווערד, אויף דעם גוטן הארץ פון דעם גוטן פאלק

פון דעם פינפטן טייל פון דער ערד.

14. די ארעמע אין גײסט, די רײכע אין הארץ,געבענטשט – די, וואס ברענגען דעם הימל צו דער ערד.

געבענטשט – די, וואס שטעלן זייער מזל אוועק אויף די געטלעך שיינע פיס פון פערד.


9 8


race, chase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

blessed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

poor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

spirit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kingdom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Earth . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . neighing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

apocalyptic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mane(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sword . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

destined . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . empty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

vacated . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

something . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

declare, account for. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

hoof(ves) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wine cup, goblet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

peoples’, nation’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ingenious . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

carefree, with no worries . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

undisturbed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

in grief, in sorrow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tearful . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

slender, slim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

volcano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ferments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

flat, level, plain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

prays, praises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

held back . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bated breath . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

message, news, announcement . . . . . . . . . . . . winner, victor, conqueror. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

advance, ascend, rise. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

cannon(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

howl, bark . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

remaining, the rest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

sharpens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

cutting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . divine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


געיעג )דאס( געבענטשט ארעמ)ע(

גײסט )דער( מלכות )דאס(

ערד )די( הירזשען

אפאקאליפטישע כוואליע )ס( )די(

גריווע )ס( )די( שווערד )די(

באשערט פוסט

אויסגעלערט עפעס

דערקלערט קאפיטע)ס( )די(בעכער )דער(

פאלקס געניאלן

אן זארג )די( אומגעשטערט

פארצערטפארטרערט

שלאנקע ווולקאן )דער(

יערט פלאך

פרעדיקט איינגעהאלטענעם

אטעם בשורה)ות(

זיגער )דער( שטײגן

קאנאן)ען( )דער( בילן

איבעריק)ע( שארפט

שנײדיקע געטלעך

1. ווער טראכסטו מיינט מלך ראוויטש זײנען די “אפאקאליפטישע פערד”?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. וואס טראכסטו מיינט ראוויטש מיטן אויסדרוק “דעם גוטן הארץ פון דעם גוטן פאלק”?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. ווי אזוי וואלסטו באשריבן דעם טאן און סטיל פון דער פאעמע?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. וואס טראכסטו וועגן דער פאעמע? )200 ווערטער אין יידיש(

QUESTIONS פראגעס


9 9



1. האסטו ליב זיך צוצוהערן צו מוזיק? )האט איר ליב זיך צוצוהערן צו מוזיק?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. וואסארא\וואסערע סטיל)ן( מוזיק געפעלט)ן( דיר? )וואסארא\וואסערע סטיל)ן( מוזיק געפעלט)ן( אײך?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. וועלכע\ר זינגער\ס געפעלן\ט דיר אם\צום בעסטן? )וועלכע\ר זינגער\ס געפעלן\ט אײך אם\צום בעסטן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. וועלכע מוזיקאלישע גרופע\ס קאפעלע געפעלט\ן דיר אם\צום בעסטן? )וועלכע מוזיקאלישע גרופע\ס קאפעלע געפעלט\ן אײך אם\צום בעסטן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

TOPIC 3f: Musicטעמע 3ו: מוזיק



1 0 0


5. הערסטו זיך צו צו יידישע מוזיק אדער לידער? )הערט איר זיך צו צו יידישע מוזיק אדער לידער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

וועלכע יידישע לידער געפעלן דיר? .6)וועלכע יידישע לידער געפעלן אײך?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7. שפילסטו א מוזיקאלישן אינסטרומענט? )שפילט איר א מוזיקאלישן אינסטרומענט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. ווי לאנג לערנסטו זיך שפילן דעם אינסטרומענט? )ווי לאנג לערנט איר זיך שפילן דעם אינסטרומענט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . .


1 0 1



Interview with Caroline Chanin

To read about and hear the collection of Yiddish art songs featuring acclaimed mezzo-soprano

Caroline Chanin accompanied by renowned pianist and arranger Joyce Rosenzweig.

אינטערוויו מיט ק. כאנין

close . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

German . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

French . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

culture(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

of course, certainly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

poet(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

composed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mezzo-soprano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

verses, stanzas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

choice, selection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

career . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

succeed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

success . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

joy, pleasure . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

future . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

welcome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

first of all . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

superb, gorgeous . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

surprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

really, truly, indeed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

demonstration, sample . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

talent(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

congratulate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

eternal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

selected . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

folk songs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

stores, shops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

classical. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dean (uni. head of school) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

art, cultural . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

נאענט דויטשע

פראנצויזישע קולטור )ן( )די(

אוודאי פאעט)ן( )דער(

פארפאסט מעצא-סאפראניש

סטראפעס אויסווייל

קאריערע )די( מצליח )זײן(

דערפאלג )דער( פארגעניגן )דאס\דער(

צוקונפט )די(

ברוך-הבא קודם-כל

פרעכטיק)ע( סופריז )די(

באמת באווײז )דער(

טאלאנט)ן( )דער( גראטולירן

אייביקע אויסגעקליבן

פאלקסלידער קראם)ען( )די( קלאסיקאלישע

“דין” קונסט )די(



1 0 2


1. What is the name of Caroline Chanin’s CD recording of Yiddish songs?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. What sort of singer is she and what is her style of singing?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. What sort of songs are these and what were their influences?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Where did the lyrics and words of these Yiddish songs come from?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

QUESTIONS פראגעס


Interview: In the Future

Pretend you are a Yiddish radio interviewer speaking to a Yiddish artist about his/her future,

possible projects and plans. Prepare at least five questions you would ask her/him, using the

future and conditional form.

אינטערוויו: די צוקונפט

שטעל זיך פאר אז דו ביסט א יידישער ראדיא אינטערוויואירער וואס רעדט מיט א יידישן ארטיסט וועגן אירע\זיינע מעגלעכע פראיעקטן און פלענער. גרייט צו פראגעס וואס דו וואלסט

אים\איר געפרעגט, נוצנדיק די קומענדיקע און קאנדיציאנעלע פארמען.


1 0 3



Diminutive – Iminutive

A special characteristic of Yiddish is its use of diminutive (small) and iminutive (smaller) to denote the size of nouns. Almost every noun can be made diminutive and iminutive. The choice of when to use which is purely subjective. Often it is also chosen as an expression of affection and sometimes sarcasm.

So, a “hand” is a in the diminutive and a in the iminutive. A “belly” is a in the diminutive and a in the iminutive.

Nouns in the diminutive and iminutive are always neuter regardless of their gender in the base form. So the article preceding a noun in the diminutive or iminutive is always and changes accordingly to in the dative case.

When nouns are made diminutive or iminutive there is often a vowel change. It is usually the same vowel change which occurs in their plural form, e.g.

The plural of diminutive and iminutive forms always ends in and respectively and like all plural take as the definite article.

דימינוטיוו – אימינוטיוו

הענטעלע הענטלבײכעלע בײכל בויך

האנט

דער קאפ=די קעפ: דאס קעפל, קעפעלע די מויד=די מיידן: דאס מיידל, מיידעלע

דעם דאס

עך די

ך

Write the following in the diminutive and the iminutive forms:

שרייב די ווערטער אינעם דימינוטיוו און אימינוטיוו פארעם לויטן ביישפיל

אימינוטיוו דימינוטיוו נאמינאטיוו

1. די נאז

דער קאפ .2

3. דאס ווײב

4. די האנט

5. דער בויך

6. דאס בוך

7. דער פוס

8. דאס לאנד


1 0 4


Comparative–Superlative

The comparative of adjectives is formed by adding to the base of the adjective, e.g. . The comparative may then be inflected according to gender, case and number, with the usual adjectival endings, e.g.

In many adjectives, the vowel of the base changes in the comparative:

Some adjectives are completely irregular in the comparative:

When coming after a comparative, the preposition or the conjunction can be both used to mean “than”, but requires the dative changes, while requires a nominative, e.g.

The comparative of the adverb is identical with the comparative of the adjective, without case or gender endings, e.g.

קאמפעראטיוו-סופערלאטיוו

א פריילעכע )די( חתונה<א פריילעכערע חתונהדי\דאס פריילעכערע, דער פרײלעכערער, דעם פריילעכערן, א פריילעכער

א נײ הויז < א נײער הויז

שיין<שענער, קלאר<קלערער, קלוג<קליגער, קליין<קלענער, גרויס<גרעסער

גוט<בעסער, שלעכט<ערגער, א סך<מער, מערער

גרעסער פון איר\גרעסער ווי זי, שענער פון מיר\שענער ווי איך

ער גייט גיך<זי גייט גיכער

פוןפון

וויווי

ער

אימינוטיוו דימינוטיוו נאמינאטיוו

דער שעפס .9

די ציג .10

דער פיש .11

דער ייד .12

די מויד .13

דער יונג .14

די מענטשן .15


1 0 5


The superlative is formed by adding to the base of the adjective with the usual case or gender ending, e.g.

If the adjective already ends in only the plus the appropriate ending is added:

The superlative of the adverb is formed by adding the masculine/neuter dative form to or to form or with the ending to the adjective, e.g.

דאס נײ הויז < דאס נײסטע הויז, די פריילעכע פרוי<די פריילעכסטע פרוי, דער ריינער צימער<דער ריינסטער צימער דעם גרעסטן העלד, די שענסטע מעשות, די בעסטע מענטשן, די ערגסטע צײטן

ווײס<דער ווײסטער, גוט<די בעסטער<הייס דאס הייסטע

צום בעסטן\אמבעסטן, צום ערגסטן\אמערגסטן

קאמפעראטיוו – סופערלאטיוו

איך האב א שווערע ארבעט. )נ( .1. ארבעט. . . . . . . . . . . . . . . . . איך האב א )ק( . ארבעט. . . . . . . . . . . . . . . . . איך האב די )ס(

איך טראג אלטע שיך. )נ( .2.שיך. . . . . . . . . . . . . . . . . איך טראג )ק(

.שיך. . . . . . . . . . . . . . . . . איך טראג די )ס(

דער עראפלאן איז נײ. )נ( .3. . . . . . . . . . . . . . . . . דער עראפלאן איז א )ק(

. . . . . . . . . . . . . . . . . דער עראפלאן איז דער )ס(

יצחק איז א גוטער חבר. )נ( .4. חבר. . . . . . . . . . . . . . . . . יצחק איז א )ק(

. חבר . . . . . . . . . . . . . . . . יצחק איז דער )ס(

די צווייטע מלחמה איז געווען א לאנגע. )נ( .5. . . . . . . . . . . . . . . . . די צווייטע מלחמה איז געווען א )ק(

. . . . . . . . . . . . . . . . . די צווייטע מלחמה איז געווען די )ס(

זי שמייכלט שיין. )נ( .6. . . . . . . . . . . . . . . . . זי שמייכלט )ק( . . . . . . . . . . . . . . . . . זי שמייכלט )ס(

Fill in the blanks with the correct comparative and superlative:

סט

ס ט

צום דעםצוא סטן- אם-


1 0 6


)נ( ווער האט פארדינט א סך געלט? .7. געלט? . . . . . . . . . . . . . . . . )ק( ווער האט פארדינט .געלט? . . . . . . . . . . . . . . . . )ס( ווער האט פארדינט

)נ( די גאס איז א ברייטע אבער א קורצע. .8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . אבער א . . . . . . . . . . . . . . . . )ק( די גאס איז א

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . אבער די . . . . . . . . . . . . . . . . )ס( די גאס איז די

)נ( איך האב שלעכטע פיס. .9. פיס. . . . . . . . . . . . . . . . )ק( איך האב

. פיס. . . . . . . . . . . . . . . . )ס( איך האב די

)נ( אויב דו וועסט אנצינדן די חנוכה ליכטלעך, וועט ווערן ליכטיק. .10. . . . . . . . . . . . . . . . . . )ק( אויב דו וועסט אנצינדן די חנוכה ליכטלעך, וועט ווערן . . . . . . . . . . . . . . . . . . )ס( אויב דו וועסט אנצינדן די חנוכה ליכטלעך, וועט ווערן


1 0 7

T R AV E L A N D T O U R I S M , V I S I T I N G P L A C E S O F J E W I S H H E R I T A G E U N I T 2 – W O R K S E T 2

LEARNING MATERIALS AND CONTENTS PAGE

Writing Exercise 2.4: Topic 3g: Holidays - Trips . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Reading Exercise 2.4: Travel: Say It In Yiddish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Speaking Exercise 2.4: Travel: Say It In Yiddish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Listening Exercise 2.4: Interview with Dr Leo Cooper. . . . . . . . 114

Grammar Exercise 2.4: Places, Modes, Destinations . . . . . . . . . . . . 117

Speaking Exercise 2.5: Travel Conversations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Reading Exercise 2.5: Pre-WWII Six Polish-Jewish Cities. . . . . 118

Listening Exercise 2.5: Visit to Vilnius - D. Charak. . . . . . . . . . . . . . . 121

Writing Exercise 2.5: Work/Future/Career . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Grammar Exercise 2.5: Present Participle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Reading Exercise 2.6: “Drummond Street” - P. Goldhar. . . . . . . . . . . . . . . . 127

Speaking Exercise 2.6: Visit Drummond Street. . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Listening Exercise 2.6: Jewish Carlton – A. Zable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Grammar Exercise 2.6: Useful Expressions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Writing Exercise 2.6: Jewish Culture and Traditions. . . . . . 137

THEME AND TOPICS

Yiddish-Speaking Communities and the Changing World: Travel and Tourism, Visiting Places of Jewish Heritage

OUTCOMES AND ASSESSMENT TASKS

Outcome 2: Respond critically to spoken and written texts which reflect aspects of the language and culture of the Yiddish-speaking communities

Assessment Task 1: A 200-word informative, persuasive or evaluative written, response, for example report, compare or review and A three to four minute interview on an issue related to texts studied

Marks: 20* (*School-assessed coursework for Unit 2 contributes 25% to the study score)

טעמע 3ג: פעריען-רײזעס

רײזעס: זאג עס אין יידיש


אינטערוויו מיט דר. לעא קופער

ערטער, מיטלען, ריכטונגען

רײזע געשפרעכן

זעקס פוילישע-יידישע שטעט

באזוך קיין ווילנע – ד.חרג

ארבעט\די צוקונפט\קאריערע

פדער איצטיקער פארטיציפ

“דראמאנד סטריט”

באזוך קיין דראמאנד סטריט

יידיש קארלטאן א. זײבל

נוצלעכע אויסדרוקן

יידישער קולטור און טראדיציעס

Unit 2Workset 2


1 0 8

U N I T 2 – W O R K S E T 2 T R AV E L A N D T O U R I S M , V I S I T I N G P L A C E S O F J E W I S H H E R I T A G E


1. וואו פארברענגסטו )אין( די פעריען? )וואו פארברענגט איר )אין( די פעריען?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. וואס האסטו געטאן אין די לעצטע פעריען? )וואס האט איר געטאן אין די לעצטע פעריען?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. וואו וועסטו פארן\זיין אין די קומענדיקע פעריען? )וואו וועט איר פארן\זיין אין די קומענדיקע פעריען?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. מיט וועמען וועסטו פארן? )מיט וועמען וועט איר פארן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Topic 3g: Holidays - Trips

טעמע 3ג: עריען - רײזעס



1 0 9


אויף ווי לאנג וועסטו פארן? .5 )אויף ווי לאנג וועט איר פארן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וועלכע ערטער\שטעט אין אויסטראליע האסטו שוין באזוכט? .6 )וועלכע ערטער\שטעט אין אויסטראליע האט איר שוין באזוכט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ביסטו א מאל געווען אין ישראל\אמעריקע אדער אנדערע לענדער? .7 )זײט איר א מאל געווען אין ישראל\אמעריקע אדער אנדערע לענדער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווי לאנג ביסטו דארט געווען\האסטו דארט פארבראכט? .8 )ווי לאנג זײט איר דארט געווען\האט איר דארט פארבראכט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס האסטו געטאן אין ישראל\אמעריקע אדער אנדערע לענדער? .9 )וואס האט איר געטאן אין ישראל\אמעריקע אדער אנדערע לענדער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

האסטו באזוכט משפחה אין ישראל\אמעריקע אדער אנדערע לענדער? .10 )האט איר באזוכט משפחה אין ישראל\אמעריקע אדער אנדערע לענדער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


1 1 0


האסטו באזוכט אנדערע לענדער? אויב יא, וועלכע לענדער? .11 )האט איר באזוכט אנדערע לענדער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

האסטו גערעדט יידיש מיט משפחה אדער פרײנד אין אויסלאנד? .12 )האט איר גערעדט יידיש מיט משפחה אדער פרײנד אין אויסלאנד?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Travel: Say It In Yiddish

(Excerpts from Say It In Yiddish 1958 by U & B Weinreich, Dover Publications, Inc. New York, N.Y.)

)אויסצוגן פון “זאג עס אין יידיש” פון א ב י.מ. גולדמאן, פארלאג מתנות ניו יארק, נ.י.(

Read and learn the Yiddish expressions and messages to do with travel and tourism below and think of appropriate answers for your city or locality where applicable.

לייען און לערן זיך די יידישע אויסדרוקן און אנזאגן צו טאן מיט רײזעס און טוריסטיק אונטן און באטראכטדי פאסיקע ענטפערס פאר דײן שטאט אדער ארט ווי געהעריק.



1 1 1


time table, itinerary. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

valid, effective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

customs, pay office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

passport, pass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

visit, stay, tour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pay(ment), duty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

careful, protected . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

handle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

service, duty/maid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

course, journey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

cashier, treasurer, checker out . . . . . . . .

gasoline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

train . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bag, purse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

guilty, at fault . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

harass, hassle, pick on . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

stolen, robbed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

thief, robber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

help(!) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

trip, travel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

airline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

airport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

station . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

train station . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

coin, token . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

subscription, commutation . . . . . . .

ticket. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

baggage, luggage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

porter, carrier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

to reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

card, map . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

turn, steer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

north . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

south . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

east . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

west . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

direction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

cash register, box office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פארפלאן )דער(גילטיק

צאלאמט )דער(פעקל )דאס(פאס )דער(

באזוך )דער(צאל)ן( )די(

אפגעהיטבאגיין

דינסט )דאס\די( קורס )דער(

קאסירער )דער(גאזאלין )דאס(

באן )די( בײטל )דאס(

שולדיק טשעפען

צוגעגנבעט גנב )דער( געוואלד)!(

רײזע)ס( )די( ביורא )דאס(

לופטליניע )די( פליפלאץ

סטאנציע )די( וואקזאל )דער(

מטבע )די( אבאנעמענט )דער(

בילעט )דער( באגאזש )דער( טרעגער )דער(

רעזערווירן קארטע )די( פארקערעווען צפון )דער( דרום )דער( מיזרח )דער( מערב )דער( ריכטונג )די(

קאסע )די(



1 1 2


1 What is the best way of travelling to .........?

2. How long will it take to go to .........?

3. Can you direct me to a travel agency?

(airline office)?

4. Is the railway (train, bus) station near?

5. I want to go to the airport (bus, tramcar,

train station).

6. I need a ticket to .........?

7. How much is a ticket to .........?

8. Do you have a timetable?

9. Can I get something to eat on the way?

10. Please get me a taxi.

11. Can I reserve a seat?

12. I want a seat near the window.

13. Is this seat taken?

14. Show me on the map.

15. To the north/south/east/west/left/right.

16. Am I going in the right direction?

17. Does it stop at .........?

18. When will we arrive at .........?

19. Here is my passport.

?. . . . . . . . . . . . . ווי פארט מען אמבעסטן צו\קיין .1

?. . . . . . . . . . . . . ווי לאנג פארט מען ביז\צו\קיין .2

צי קענט איר מיר זאגן וואו עס געפינט זיך א רײזע .3ביורא )א לופטליניע-ביורא(?

איז דער וואקזאל\באן\אויטאבוס סטאנציע נאענט? .4

איך וויל צוקומען צום פליפלאץ. .5 )אויטאבוס, טראמוויי, באן סטאנציע\וואקזאל(.

?. . . . . . . . . . . . . . איך דארף בילעט קיין .6

?. . . . . . . . . . . . . וויפל קאסט א בילעט קיין .7

צי האט איר א פארפלאן? .8

צי קען איך קריגן עפעס צו עסן אונטער וועגנס? .9

זײט אזוי גוט, קריגט מיר א טאקסי. .10

צי קען איך רעסערווירן א זיצארט? .11

איך וויל אן ארט לעבן פענצטער. .12

צי איז דער ארט פארנומען? .13

ווײזט מיר אויף דער קארטע\מאפע. .14

15. אויף צפון\דרום\מיזרח\מערב\לינקס\רעכטס.

צו גיי איך אין דער ריכטיקער ריכטונג? .16

?. . . . . . . . . . . . . . . . צי שטעלט עס זיך אפ אין .17

?. . . . . . . . . . . . . . . . ווען וועלן מיר אנקומען אין .18

19. אט )דא( איז מײן פאס?


1 1 3


20. I am a tourist on vacation.

21. What street is this?

22. How much must I pay?

23. Please be careful.

24. Which hotel/rooming/guest house is

good/cheap/inexpensive?

25. I don't/want to be in the centre of town.

26. I want to reserve a room.

27. I have a reservation, on/in............

28. I want a room with/without meals.

29. A room with a double/single/twin bed.

30. With a bath/bathroom/shower.

31. For ...... persons/days/tonight.

32. What is the rate per day/week/month?

33. I cannot find my street/the hotel address.

34. I have lost my friend/family/ relative.

35. I forgot/lost my money/key.

36. I have missed my train/plane/bus.

37. It is (not) my fault/I am innocent.

38. They are bothering me. Go away!

39. Help! Fire! Thief! Stop! Look out!

40. I will call a policeman/police station.

20. איך בין א טוריסט אויף וואקאציע.

21. וואסער גאס איז דאס?

22. וויפל דארף איך צאלן?

23. זײט אזוי גוט, זײט אפגעהיטן\פארזיכטיק.

24. וועלכער האטעל\פענסיאן\גאסט הויז איז גוט\ביליק\ניט צו טײער?

25. איך וויל )ניט( זײן אין צענטער שטאט.

26. איך וויל רעסערווירן א צימער.

.. . . . . . . . . . . . . 27. איך האב א רעזערוואציע, אויף\אין

28. איך וויל א צימער מיט\אן מאלצײטן.

29. א צימער מיט א טאפל\איינציקע\ צווילינגבעט.

30. מיט א וואנע\באדצימער\שפריץ\טוש.

. מענטשן\טעג\הײנט. . . . . . . . . . . . . 31. פאר

32. וויפל קאסט א טאג\וואך\א חודש?

33. איך קען ניט געפינען די גאס\דעם אדרעס פון מײן האטעל.

34. איך האב פארלוירן מײן פריינד\משפחה\ קרוב.

35. איך האב פארגעסן\פארלוירן מײן געלט\שליסל.

36. איך האב פארזאמט די באן\עראפלאן\אוטאבוס.

37. איך בין )ניט( שולדיק.

38. זיי טשעפען זיך צו מיר. גיי)ט( אוועק!

39. געוואלד! א שריפה! גנב! אויפהערן! היט זיך!

40. איך וועל רופן א פאליציאנט\פאליציי סטאנציע.


1 1 4



Travel: Say It In Yiddish

Using the Yiddish expressions and messages to do with travel and tourism above, conduct a three to four minute interview role-play, with a “travel agent”, about travel arrangements you wish to make.


Interview with Dr Leo Cooperformer Historian Fellow at the University of Melbourne

אינטערוויו מיט דר. לעא קופער - אקאדעמיקער פון מעלבורן אוניווערסיטעט


adventure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last, endure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

trade, specialty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

craft, handicraft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

metal fitter and turner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

destroyed, devastated . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . impression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

area . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

brick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

levelled . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . approximately, roughly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pogram, anti-Jewish attack . . . . . . . . . . . . . .

danger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

underground, resistance . . . . . . . . . . . . . .

irony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rescued, saved . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

fate, fortune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

breathe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

possible, plausible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

acquaintance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

strange, weird . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

factory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

breakdown . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

extraordinary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

life journey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

life history . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

echo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

glance, look, glimpse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

childhood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

particularly, especially . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . anti-Semitism . . . . . . . . . . . . . . . . . .

juicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

memory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tried, attempted . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . majority . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Poles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

citizen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

race, creed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Christian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

decent, respectable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

accident, chance, occurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . .

demonstration, protest . . . . . . . .

appeal to, approach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

behaviour, conduct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bombardment. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

war, argument, quarrel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

decision, resolution. . . . . . . . . . . . . . . . . .

rumours. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

אוואנטורע )די( דויערן

פאך )דער( האנדווערקע דרייער )דער(

חרוב)ע( איינדרוק )דער(

שטח )דער( ציגל )דער(

אויסגעגלייכט אומגעפער

פאגראם )דער( סכנה )די(

אונטערגרונט )די( איראניע)ס( געראטעוועט גורל )דאס(

אטעמסט מעגלעך

באקאנטן אויסטערליש

פאבריק )די( איינברוך )דער(

אויסערגעוויינטלעך

לעבנסגאנג לעבנסגעשיכטע )די(

אפקלאנג )דער( בליק )דער( קינדהייט )די(

בפרט אנטיסעמיטיזם )דער(

זאפטיק זכרון)ות ( )דער\די(

געפרואווט מערהייט )די(

פאלאקן בירגער )דער(

ראסע )די( קריסט )דער( אנשטענדיקע

צופאל דעמאנסטראציע )די(

געוואנדן אויפירונג )די(

באמבארדירונגען )די( קריג )די(

באשלוס )דער(“פאגלאסקיעס”



1 1 5


QUESTIONSפראגעס

ווי הייסט דאס בוך וואס דר. לעא קופער האט אנגעשריבן און ארויסגעגעבן? .1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווי אזוי, האט אויסגעזען דאס לעבן אין ווארשע ווען ער איז געווען יונג? .2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווער האט באשלאסן אז דר. לעא קופער זאל פארן קיין רוסלאנד און פארוואס? .3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווואסארא בילדונג האט דר. לעא קופער געהאט אין ווארשע און פארוואס איז .4דאס געווען נוצלעך פאר אים?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וויפל מיטגלידער פון דער משפחה ווערן אויסגערעכנט אין דער מעשה? .5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פארוואס האבן יידן געלעבט אין א סכנה אין פוילן נאך דער מלחמה און וואס איז געווען דר. .6קופערס נאמען דעמאלט?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פראגעס


1 1 6


פארוואס האט ער און זיין פרוי דעצידירט צו פארן קיין אויסטראליע? .7

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס זענען געווען די איינדרוקן פון מעלבורן אויף אים, זיין פרוי און זייערע פרײנד? .8

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס האט דר. לעא קופער געטאן צו פארדינען געלט אין מעלבורן און ווען און .9פארוואס האט ער געענדערט זיין פאך?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס איז געווען דר. קופערס אקאדעמישער ספעציאליטעט און ווי אלט איז ער געווען ווען ער .10האט געמאכט זיין דאקטאראט?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

אויף וואס פארא אנדערע טעמע האט דר. לעא קופער געשריבן נאך א בוך און .11פארוואס האט ער געוואלט אנשרײבן דאס בוך?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וועגן וואס וויל דר. קופער שרײבן זיין נײ בוך? .12

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


1 1 7



Places, Modes, Destinations

Adjectives, Adverbs and Verbs Designating Place

Adjectives designating place connection do not change according to gender, case or plurality, if they end in or , for e.g.

Adverbs indicating place are: where? – , here – and there – . If a preposition such as from – precedes the adverbs or they are modified to and .If referring to a place to which one is going, and are used, e.g.

From where? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

From here! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Through where? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Through there . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Up to where?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Up to here . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Where is he going to? . . . . . . . . . . . . . . . .

He is coming (to) here . . . . . . . . . . . . . . . .

He is going (to) there . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Verbs describing travel or movement in Yiddish are very specific to the mode of travel being used, unlike the general term “going” in English. Therefore, when going by foot the verb is used. When travelling by car, bus, train, tram and aeroplane (except when emphasising flying ) the verb is used. Note that when describing travel to a place the term rather than is used, e.g.

I am going to Europe . . . . . . . . . . . I am going home (by bus) . . . . . . . . . . . I am going home (walking) . . . . . . . . . . .

ערטער, מיטלען, ריכטונגען

אדיעקטיוון, אדווערבן און ווערבן צו טאן מיט ארט

דער אמעריקאנער ייד – דעם אמעריקאנער ייד – די אמעריקאנער יידענע\יידןדי ווארשעווער פרוי\ען – דער ווארשעווער פרוי – דער ווארשעווער פרויס

ווארשע<ווארשעווער, אמעריקע<אמעריקאנעראנער ער דער

דארטןדאנען וואנען

וואופון

גייןפליען

וואואהין וואוהין, אהער

דאדא

ThereHereWherePlace Direction

דארטן

אהין

פון וואנען? פון דאנען!

דורך וואנען? דורך דאנען

ביז וואנען? ביז דאנען

וואוהין גייט ער?ער קומט אהער

ער גייט אהין

איך פאר קיין אייראפע

איך פאר אהיים איך גיי אהיים

דא - דאנען

אהער

וואו? – וואנען?

וואוהין?

Place from where

Place to where

פארןקיין צו


1 1 8



Travel Conversations

Use the expressions about places and travel destinations above, to prepare questions and answers for a Yiddish role-play conversation with a fellow traveler you have just met.

באנוץ די אויסדרוקן וועגן ערטער און רײזע ריכטונגען אויבן אן,און גרייט צו פראגעס און ענטפערס פאר א געשפרעך - שפיל אין יידיש,

מיט א מיטרײזנדיקן וועלכן דו האסט נאר וואס באקענט.

רײזע געשפרעך


Pre-WWII Six Polish-Jewish Cities

In 1938 and 1939, Shaul and Yitzhak Goskind of Warsaw-based Sektor Films produced six short films about urban Jewish communities in Poland. These travelogs were called “A Day in Warsaw”, “A Day in Lodz”, and so on. The film about Lodz was unfortunately lost, but the other five – on Bialystok, Krakow, Lvov, Vilna and Warsaw – have survived. Viewed together or separately, they present vibrant portraits of people, communities and institutions all but completely obliterated after the Nazis invaded and occupied Poland during World War II. Read about each city featured in the travelogs before viewing the films themselves.

“א טאג אין ווארשע” )1938(די צאפלדיקע יידישע געגנטן פון ווארשע, ארײנגערעכנט זאמענהאף גאס און דער

האנדלס צענטער נאלעווקי גאס, זענען געווען א היים פאר 400,000 יידן פאר דער צווייטער וועלט מלחמה. "א טאג אין ווארשע" ווײזט ווארשעס מאדערנע

פילשטאקיקע געבײדעס און ברייטע גאסן ווי אויך דעם אלטן מארק-פלאץ און דעם יידישן קווארטאל. לאסט-אויטאס, אויטאס, וועגעלעך און אויטאבוסן באגעגענען

וועגענער געשלעפט פון פערד, שטופוועגלעך און טרעגערס, אינעם פארהאוועט קאמערציעלן געגנט. עס ווערט געוויזן דער יידישער טעאטער, דער גענשער בית-עולם און אנדערע יידישע אינסטיטוציעס – דער קהילה ראט, שפיטעילער, שולן

און בתי-מדרשים. צום סוף נאך שבת תפילות זעט מען די משפחות שפאצירן אינעם קראשינסקי פארק וואו קינדער שפילן זיך און דערוואקסענע האלטן

לעבעדיקע דיסקוסיעס וועגן די ענינים פון טאג.

ווארשע...

See the Warsaw website: www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/Warsaw.html


1 1 9


“א טאג אין לאדזש” )1938(“א טאג אין לאדזש” )1938(: לאדזש, די שטאט וואס מען האט גערופן “דער מאנטשעסטער

פון פוילן” איז געווען דער טעקסטיל צענטער פון דעם לאנד. די 230 טויזנט יידן זײנען געווען א דריטל פון דער באפעלקערונג פון לאדזש און אן אינטעגראלער טייל פון דער טעקסטיל

אינדוסטריע. נאך פאר 1941 האבן יידן פארמאגט 175 פאבריקן. איינע פון די מערסטנס באוואוסטע פאבריקן איז געווען די י.ק. פאזנאנסקי פאבריק, איינע פון די גרעסטע אין אייראפע. די לאדזשער יידן האבן געהאט א פארצווייגט און זייער רײך געזאלשעפטלעך און קולטור לעבן. עטלעכע באוואוסטע יידישע קינסטלער און שרײבער זײנען געבוירן געווארן און האבן געוואוינט

אין לאדזש. צווישן אנדערע דער פיאניסט ארטור רובינשטיין, קאמפאזיטאר אלעקסאנדער טאנסמאן, פאעטן יוליאן טוווים און איצחק קאצענעלסאן און די קאמיקערס שמעון דזשיגאן און

ישראל שומאכער. עס זענען אויך געווען עטלעכע יידישע טעאטערס און דראמאטישע קרײזן און א סך בארימטע אקטיארן.

“א טאג אין ביאליסטאק” )1939(דער פילם פון ביאליסטאק געמאכט אין יאר 1939 ווײזט דעם אינדוסטריעלן און קולטור צענטער פון דער שטאט. מען זעט די קוימענס, וועבער מאשינען

און טעקסטיל ארבעטער, ווי אויך די קראמען, אויטאבוסן און דעם מארק פלאץ וואו די פוירים קומען מיט זייערע פערד פארקויפן פראדוקטן. מען

זעט אויך דאס יידיש לעבן פון ביאליסטאק, די שולן, בתי-מדרשים, די שלום-עליכם ביבליאטעק, דער ט.א.ז. סענאטאריום און דער קהילה זומער לאגער. עס ווײזט אויך דעם הויז פון דר. זאמענהאף דעם שאפער פון דער

שפראך "עספעראנטא" און בילדער פון א פארק וואו עלטערן און יוגנט רוען, און פארברענגען און קינדער שפילן זיך. ביאליסטאק האט געהאט א

באפעלקערונג פון ארום 50 טויזנט יידן.

“א טאג אין קראקע” )1939(דער פילם וועגן די יידן פון קראקע ווײזט דעם באוואוסטן אלטן יידישן קווארטאל

פון קאזשימיעש, און מישט צוזאמען בילדער פון אלט און נײ קראקע באגלייט מיט מוזיק. טראמווײען פארן איבער די גאסן זײט בײ זײט מיט פערד און וואגנס און דראשקעס. מענטשן האנדלען און פירן געשעפטן אונטער שירימס אויפן מארק

פלאץ און אין די גאסן אונטער די דעכער פון די אלטע געבײדעס פון מיטלעלטער. אין די פארקן און שול הייף שפילט מען שפילן און מע האלט הייסע דיסקוסיעס.

סצענעס פון דער באוואוסטער רעמו שול און די אלט שול, א יתומים-הויז, א שפיטאל און דער יידישער קהילה ראט און עטלעכע שולן מאכן אן אײנדרוק פון

א לעבעדיקן אור אלטן ישוב. די אמאליקע יידישע באפעלקערונג פון קראקע האט געציילט בײ אן ערך 60 טויזנט נפשות א פערטל פון דער גאנצער באפעלקערונג.

"Alt-shtatishe-shul" (old city synagogue in Lódz from the 1930s)

ביאליסטאק

קראקע

See the Lodz website: www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/Lodz.html

See the Bialystok website: www.zchor.org/bialystok/bialystok.htm

See the Krakow website: www.shtetlinks.jewishgen.org/Krakow

לאדזש


1 2 0


“א טאג אין לוואוו” )1939(עלעגאנטע פרויען שפאצירן דורך די מאדערנע געגנטן פון לוואווס מארק

פלעצער, באגלייט פון פיאנא און פידל מוזיק וואס שפיגלט אפ דעם ריטם פון שטאטישן לעבן. לוואוו איז אויך באקאנט מיטן נאמען לעמבערג און

איז געווען די היים פון אן אלטע און גוט אײנגעארדנטע יידישע קהילה. די שטאט זיצט אין א טאל און שײנט ארויס מיט אן אטמאספער פון וואוילטאג.

פארקן און פאוויליאנען באפוצן די עפנטלעכע ערטער. דורך די גאסן יאגט דער כסדרדיקער פארקער פון לאסט-אויטאס, וועגעלעך און ראווערן. צווישן

די ערטער פונעם יידישן ישוב זעט מען די יד-הרוזים פארײן געבײדע די אלטע געטא, דעם רונדיקן מאדערנעם טעמפל, די ארטאדאקסישע שול, דעם אריענטאלישן אין אויסזען לאזארוס שפיטאל און דעם נאוואשטשי טעאטער. פאר דער צווייטער וועלט מלחמה האבן 110 טויזנט יידן געלעבט אין לוואוו.

דאס איז געווען א דריטל פון דער גאנצער באפעלקערונג פון דער שטאט און די דריטער גרעסטער יידישער ישוב אין פוילן פאר דער מלחמה.

“א טאג אין ווילנע” )1939( דער זעלטענער דאקומענטאלער פילם כאפט אויף דעם גײסט פון יידיש לעבן

אין פאר-מלחמדיקער ווילנע, די שטאט באוואוסט ווי “ירושלים ד'ליטע”.א לעבעדיקע נאראציע און מוזיק באגלייטן די פראגמענטן אינעם פילם וואו

מענטשן פארנעמען זיך מיט די ריטואלן און ווירקלעכקייטן פון טאג טעגלעכן לעבן, ארבעט, שפיל און פארווײלונג, אין שול און אין בית-הספר. מען זעט די

בארימטע יידישע ערטעראון אינסטיטוציעס מיט וועלכע ווילנע האט געשמט, ווי די סטראשון ביבליאטעק, דער יי.וו.א. אינסטיטוט, דער שניפסקער בית-עולם און אנדערע. ווילנע איז אויך

געווען די שטאט פונעם באוואוסטן ווילנער גאון און זייער א סך רעליגיעזע און וועלטלעכע געלערנטע, שרײבערס, פאעטן און די בארימטע ווילנער טעאטער

טרופע. די יידישע באפעלקערונג אין ווילנע האט באלד פאר דעם אויסברוך פון דער קריג געצײלט 80 טויזנט נפשות.

לוואוו

ווילנע

See the Lvov website: www.shtetlinks.jewishgen.org/Lviv/ABSTRACT10.HTML

See the Vilna website: www.bh.org.il/Communities/Archive/Vilna.asp

Polish-Jewish Travelogs

Having read about each city, watch and listen to the short travelog films in Yiddish, about Jewish life in pre-WWII Poland. Take notes on all places and activities mentioned.

פוילישע-יידישע רײזע פילמען

האבנדיק געלייענט וועגן די שטעט, קוק און הער זיך צו, צו די קורצע רײזע פילמען איןיידיש וועגן יידיש לעבן אין פינף שטעט אין פאר מלחמדיקן פוילן. פארשרײב פרטים

וועגן אלע ערטער און דערמאנטע אקטיוויטעטן.

1 2 1




A Visit to Vilnius - D. Charak

Learn about the diverse and rich Jewish life in Vilna “Jerusalem of Lithuania” before and during WWII and then listen to an account by Danielle Charak of her recent visit to Vilnius.

לערן וועגן דעם פארשיידנארטיקן און רײכן יידישן לעבן אין ווילנע “ירושלים ד'ליטע” פאר, און במשך פון דער צווייטער וועלט מלחמה, און דאן הער דעם באריכט פון דאניעל חרג וועגן איר

באזוך קיין ווילנע לעצטנס.

א באזוך אין ווילנע-ד.חרג

creator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mixes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

accompanied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

horse-drawn cab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

umbrellas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Middle Ages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

yards, courts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

scenes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

orphans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

impression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

settlement, colony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

numbered, counted . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

approximately . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

beings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

quarter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

elegant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mirrors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rhythm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

well settled, placed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

valley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

prosperity, comfort, luxury. . . . . . . . .

pavilions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

vibrant, pulsating . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

district, region, area . . . . . . . . . . . . . . . . . .

including, counting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

trade, commerce, shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . .

multi-storey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

buildings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

market-place . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

quarter, neighbourhood . . . . . . . . . . . . . . .

trucks, lorries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

small wagons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

encounter, meet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pushcarts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

porters, carriers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

busy, bustling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jewish Council . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

hospitals. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Synagogues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Sabbath prayers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

promenade, walk casually . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

adults, grown-ups . . . . . . . . . . . . . . . . . .

issues, concerns, events . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

textile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

שאפער )דער( מישט

באגלייט דראשקעס )די(

שירימס )די( מיטלעלטער )דער(

הייף\הויפן )די( סצענעס )די(

יתומים )די( אײנדרוק )דער(

ישוב )דער(געציילט

ערך נפשות )די(

פערטל )דאס( עלעגאנטע

שפיגלט אפ ריטם

אײנגעארדנטעטאל )דער(

וואוילטאג )דער( פאוויליאנען )די(

צאפלדיקעגעגנט)ן( )דער\די(

ארײנגערעכנט האנדל)ס(

פילשטאקיקע געבײדע)ס( )די(

מארק-פלאץ )דער( קווארטאל )דער(

לאסט-אויטאס )די( וועגעלעך )די(

באגעגענען שטופוועגלעך )די(

טרעגערס )די(פארהאוועט

קהילה ראט )דער(שפיטעילער )די(

בתי-מדרשים )די( שבת תפילות )די(

שפאצירן דערוואקסענע )די(

ענינים )די( טעקסטיל


1 2 2



decorate, embellish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rushes, chases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

traffic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bicycles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

spirit, ghost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

of Lithuania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

narration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

fragments, excerpts . . . . . . . . . . . . . . . . .

rituals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

realities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

famed for, have a name for. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

brilliant man, genius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

troupe (theatre) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

outbreak, eruption, outburst. . . . . . . . .

understandably, of course . . . . . . . . . . . .

drove, propel, forced . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

poster, plaque, billboard. . . . . . . . . . . . .

shield, sign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

towers, spires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

church(es) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

population . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

integral. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

factories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

owned, possessed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

branched out, widespread . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

social, communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

renown, famous . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

artists . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

circle, group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

chimneys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

weaver(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

machines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

peasants, farmers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

products, crops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

camp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ponary (mass grave near Vilnius) . . . . . . . . . . . . . . .

memorial, monument . . . . . . . . . . . . . . . . . .

first of all. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

chased, hurried . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

sewage tunnels, canals . . . . . . . . . . . . . .

impressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פ באפוצן יאגט

ארקער ראווערן )די( פארײן )דער( גײסט )דער(

ד'ליטע נאראציע )די(

פראגמענטן )די( ריטואלן )די(

ווירקלעכקייטן געשמט

גאון )דער( טרופע )די(

אויסברוך )דער( פארשטענדלעך

געטריבן פלאקאט )דער(

שילד )דער\די( טורעם)ס( )דער\די(

קירכע)ס( )די(

באפעלקערונג )די(אינטעגראלער

פפאבריקן )די(פארמאגט

פארצווייגטגעזאלשעפטלעך

באוואוסטעקינסטלער )דער\די(

קרײז)ן( )די(קוימענס )די(

וועבער )דער\די(מאשינען )די(

פוירים )די(פראדוקטן )די(

לאגער )דער(פאנאר

דענקמאל )דער( קודם-כל

געיאגט קאנאליזאציע )די(

אײנדוקספול


1 2 3


ארבעטסטו כדי צו פארדינען טאשן-געלט? .1)ארבעט איר כדי צו פארדינען טאשן-געלט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס פארא ארבעט טוסטו? .2)וואס פארא ארבעט טוט איר?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וויפל שעה א וואך ארבעטסטו? .3)וויפל שעה א וואך ארבעט איר?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. וואס טוסטו מיט דײנע פארדינסטן\דײן געלט?)וואס טוט איר מיט אײערע פארדינסטן\אײער געלט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Work/Future/Career


פארבעט\צוקונפט\קאריערע

טעמע 4ORAL TOPIC 4


1 2 4


די צוקונפט

5. וואס וואלסטו געוואלט טאן נאכן ענדיקן דעם ווי.סי.אי?)וואס וואלט איר געוואלט טאן נאכן ענדיקן דעם ווי.סי.אי?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס פארא פלענער האסטו פאר דער צוקונפט? .6)וואס פארא פלענער האט איר פאר דער צוקונפט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

טראכסטו וועגן א קאריערע? .7)טראכט איר וועגן א קאריערע?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פארוואס האסטו אויסגעקליבן אזא קאריערע? .8)פארוואס האט איר אויסגעקליבן אזא קאריערע?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווילסטו שטודירן אין אוניווערסיטעט? .9)ווילט איר שטודירן אין אוניווערסיטעט?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


1 2 5


וועלכע)ר( קורס)ן( ווילסטו שטודירן? .10

)וועלכע)ר( קורס)ן( ווילט איר שטודירן?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פלאנירסטו צו פארן קיין אויס לאנד? וואס זענען דײנע פלענער? .11)פלאנירט איר צו פארן קיין אויסלאנד? וואס זענען אײערע פלענער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Present Participle

The present participle is used to indicate an action being performed by the subject and

happening at the same time as the action described by the main verb, e.g.

The present participle of a verb is formed by adding דיק to the form when it is in the first

or third person plural in the present tense, e.g.

There are some exceptions to this rule:

The present participle can be changed into an adjective by adding the usual caseand gender endings, e.g.

דער איצטיקער פארטיציפ

מיר\זיי זינגען+דיק, מיר\זיי זעען+דיק = זעענדיק זינגענדיק

זינגענדיק: דער זינגענדיקער, דעם זינגענדיקן, דאס זינגענדיקע, א זינגענדיק

מיר\זיי גיבן+דיק = געבנדיק, מיר\זיי ווייסן+דיק = וויסנדיקמיר\זיי ווילן+דיק = וועלנדיק, מיר\זיי זײנען+דיק = זײענדיק

מיר\זיי זעען+דיק = זעענדיק מיר\זיי זינגען+דיק = זינגענדיק


1 2 6


Write these pairs of verbs in a sentence using one as the present participle, and then a second sentence with the other as the participle:

זעען, לאכן – זעענדיק דעם לעץ, האט ער אנגעהויבן לאכן און קוועלן.לאכנדיק פון דעם לעץ, האט ער געזען זיך אלײן.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . שיקן, טראכטן .1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . גייען, קוקן .2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . זײן, ווילן .3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . געבן, וויסן .4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . עסן, שווײגן .5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


1 2 7



“Drummond Street”

By Pinkhas Goldhar

“דראמאנד סטריט”פון פנחס גאלדהאר

דראמאנד סטריט, אן ארעמע ארבעטער-גאס הארט נעבן דער

גרויסארטיקער, טומלדיקער “סיטי” פון מעלבורן, האט אויפגענומען די

יידישע וואנדערער. די הײזער אין דראמאנד סטריט זענען ארעמע און

אלטע, מיט פארזשאווערטע בלעכערנע דעכער און אפגעקראכענע מויערן.

פון די אפענע טירן שלאגט א דעמפיקער ריח פון שווייסיקן בעטגעוואנט

און ארעם געקעכץ. די נידעריקע פענסטער, פארהאנגען מיט ביליקע,

אלט– מאדישע גארדינען און טונקעלע, צעריסענע

ראלעטן, קוקן טרויעריק און געדולדיק אויף דער שטילער גאס ארויס.

א גאנצן טאג איז אויף דראמאנד סטריט פוסט און לאנגווײליק. זעלטן

עס באווײזט זיך א דורכגייער. פונעם פאליציי-הויז, וואס שטײט טיף

ארײנגערוקט צווישן האלב-פארדארטע ביימער, שארט זיך פון צײט צו

צײט שטילערהייט ארויס א טונקל-געקליידטער פאליציאנט און ווערט

תיכף, ווי א סודותדיקער שאטן, פארשוואונדן אין א זײטן-גאס. פונקט

־אנטקעגנאיבער איז א שענק, וואס איז ביז אין דער העלפט ארײן פא

רמויערט מיט גלאנציקע, רויטע קאפליעס. עס טראגט זיך פון דארטן

אן אײנגעהאלטן, שלעפעריק זשומען. פון דער סודותדיק-פארמאכטער

גלאז-טיר פאלט ווען-נישט-ווען ארויס א שיכורער גאסט. דאס אנטועכץ

אויף אים איז צעקנאדערט, די באקן קרענקלעך פארפלאמט, און די אויגן

־זשמורען זיך בײ אים פון דעם בלענדענדיקן טאג-ליכט. ער קוקט זיך פא

רחידושט ארום איבער דער ליידיקער גאס, שאקלט שיכורלעך מיטן קאפ

און טראגט זיך ערגעץ אפ מיט וואקלדיקע טריט א שווײגנדיקער, גלײך ער

־וואלט זיך פארשעמט פאר דער ארומיקער שטילקייט. אן עלטערע פאר

שוויצטע פרוי זיצט אויף דער שוועל פון א נידעריק הײזל און שיילט ארויס

גרינע ארבעס פון האלב פארפוילטע שויטן אין א שיסל ארײן. דאס פנים

בײ איר איז שיכורלעך אויפגעשוואלן, און איר קאפ איז געדיכט באהאנגען

מיט שטיקלעך פון צײטונגס-פאפיר, ארום וועלכע עס זײנען אײנגעוויקלט

־אירע שמוציק-גרוילעכע האר. די דאזיקע פרימיטיווע און היימישע אנדו

לאציע גיט איר קאפ צו דעם אויסזען פון א שווארץ-ווײסן אנאנאס.

Drummond Street, a poor, working class street close to the

centre of the prosperous, noisy city of Melbourne, absorbed

many Jewish wanderers. The houses in Drummond Street are

poor and old with rusty, tin roofs and peeling walls. From

the open doors exudes the smell of sweaty bedding and the

odour of poor cooking. The low windows, hung with cheap,

old fashioned drapes and dark, tattered blinds look sadly

and patiently out on to the silent sidewalks. All day long

Drummond Street is empty and monotonous. Seldom does

a passer-by appear. From the Police station which stands

deeply inser ted amongst half-shriveled trees,

shuffles quietly out from time to time, a darkly clad

policeman and disappears immediately like a secret shadow

into a side street. Right opposite is a pub, whose wall

is clad half-way in glossy, red tiles. From there carries a

restrained, sleepy humming. From the cover tly closed glass

door emerges whenever a drunken guest. His clothing is

crumpled, the cheeks sickly and inflamed and the eyes

squirm from the blinding daylight. He looks around

confused at the empty street, shakes his head drunkenly

and takes himself off somewhere silently with wobbly

steps, as if he was embarrassed by the surrounding quiet.

An elderly, sweaty woman sits on the doorstep of a low

house and peels green peas from half-rotten pods into a

bowl. Her face is swollen from liquour and her head is

densely covered with scraps of newspaper around which

are rolled her dir ty grey hair. This primitive, home-made

undulating hairdo makes her head look like a black and

white pineapple.


1 2 8


A hungr y, obsequious cat rubs at her legs and ever y now

and then sticks its moist nose into the bowl of peas. In the

middle of the street sleeps a shaggy dog, belly-up, stretched

out at ease and it seems that any minute the little houses

will also lay down to sleep, exhausted from the scorching

stillness of the long, tropical summer’s day. Before night fall

Drummond Street becomes a bit livelier. People come home

from work. Motorbikes clack, bicycles make soft swishing

sounds in the half melted asphalt of the road. Housewives

hurr y with parcels in hand, to prepare a quick meal for their

home coming husbands. Children with dir ty, sweaty sweets

in hand chase each other with a wild racket in the street.

Italian ice-cream vendors on red painted car ts with gold

lettered signs fill the street with the ringing of their copper

bells. From an open window scratches for th the sound of an

old gramophone and the grating voices of an old waltz.

In the pub the noise becomes louder and happier. From

within carries the sound of loud laughter and unrestrained

shouting. The glass door doesn’t rest, people come and

go and through the street drifts a heavy scent of beer.

On the threshholds of houses sit tired, over-worked men,

blow languidly on their pipes, chat and order their wives

about and cool of f in the evening breeze, half-undressed

with bare, hair y chests and brown, muscular arms.

A procession of the Salvation Army strides the street with

a devout song, accompanied by a clatter of drums and

vanishes into the nearby, small Salvation church. The

electric street lamps light up and disperse the shor t tropical,

as if pre-creation darkness. Outside the pub, which is now

closed, young people begin to gather. They laugh, flir t and

play mouth-organs. The girls with thickly powdered faces

in light, shor t summer dresses glance about with their

passionate, moist eyes into the darkness and sway their

slim hips to the beat of the harmonica music.

בײ אירע פיס רײבט זיך חניפהדיק א הונגעריקע קאץ, וועלכע שטעקט

יעדע ווײלע צו דאס פײכטע נעזל צו דער שיסל מיט די ארבעס. אין

־מיטן גאס שלאפט הרחבהדיק אויסגעצויגן מיטן בויך ארויף א קודלאט

ער הונט, און עס דאכט זיך, אז אט-אט לייגן זיך אויך די הײזלעך אוועק

שלאפן פארמאטערט פון דער חמימהדיקער שטילקייט פונעם לאנגן

טראפישן זומער-טאג. פארנאכט-צו ווערט אויף דראמאנד סטריט

אביסל לעבעדיקער. דער עולם קומט אהיים פון דער ארבעט. עס

קנאקן מאטאציקלען, ראווערן רוישן ווייך איבער דעם צעשמאלצענעם

אספאלט-ברוק. באלעבאסטעס יאגן זיך מיט פעקלעך אין די הענט

צוצוגרייטן אן אייליק מאלצײט פאר די אהיימגעקומענע מענער. קינדער

מיט שמוציק, פארשוויצט נאשווארג אין די הענט יאגן זיך מיט א ווילד

געפילדער איבער דער גאס. איטאליענישע אײז-קרעם-הענדלער אויף

רויט געפארבטע וועגעלעך מיט גאלדענע אויפשריפטן פארהילכן די גאס

מיט זייערע קופערנע גלאקן. פון אן אפן פענסטער רײסט א גראמאפאן

־מיט גרילצענדיקע קולות אן אלטן וואלץ. אין דער שענק ווערט טומ

לדיק און פריילעך. עס טראגט זיך פון דארט א הילכיק געלעכטער און

אויפגערוימטע געשרייען. די גלאז טיר רוט נישט, מענטשן קומען ארײן

און גייען ארויס, און איבער דער גאס טראגט זיך פאנאנדער א שווערער

ריח פון ביר. אויף די שוועלן פון הײזער זיצן מידע, אנגעהארעוועטע

מענער, בלאזן געמיטלעך פון ליולקעס, פלוידערן און קאמאנדעווען מיט

די ווײבער און קילן זיך האלב-אויסגעטוענע אין דעם פארנאכטיקן ווינטל

די אפגעדעקטע, האריקע ברוסטן און די ברוינע, מוסקולדיקע ארעמס.

א פראצעסיע פון דער “סאלוויישן ארמי” ציט דורך איבער דער גאס

מיט א פרום געזאנג, באגלייט מיט א קלימפערן פון פײקלעך, און ווערט

ארשוואונדן אין דער דערנעבנדיקער קליינער “סאלוויישן” קירכע.

עס צינדן זיך אן די עלעקטרישע גאסן-לאמפן און פארטרײבן דעם

קורצן טראפישן בין-השמשות. בײ דער שענק, וואס איז שוין איצט

פארמאכט, הויבט זיך אן צונויפקומען יונגווארג. מען לאכט, מען

־פלירטעוועט, מען שפילט אויף הארמאניקעס. די מיידלעך, דיק אנג

עפודערטע, אין לײכטע, קורצע זומער-קליידלעך, גלאנצן מיט זייערע

לײדנשאפטלעכע, פײכטע אויגן אין דער פינסטער, און וויגן די שלאנקע

היפטן צום טאקט פון דער הארמאניקע-מוזיק.


1 2 9


The boys puf f out their manly chests, mischievously puf f

on cigarettes and tr y out each others’ strength and shuf fle

nearer and closer to the girls. Soon they pair of f and

disappear into the darker nooks and crannies and the

narrow passages between the houses and from there is

heard, until the late/early hours a muf fled, lusty whispering.

The heavy tropical night envelopes Drummond Street in a

deep, wear y stillness and in a soft, velvety darkness. And

so lived Drummond Street for many years, the monotone,

hard life of work, beer and crude love-romances near the

red-tiled pub. Once upon a time Drummond Street looked

dif ferently. Many years ago, in the time of the gold-fever,

when to Australia streamed all kinds of adventurers from all

ends of the world, Drummond Street was a Jewish street.

The first Jewish migrants who settled there came mainly

from England and Germany. Later on began coming

par tition Jews from Sfad and Jerusalem, Tsar Nicholas’

soldier-deser ters and escapees from Siberian exile, who had

wandered through Japan and China, Jews from Romania,

Hungar y, Poland and Galicia. Drummond Street became

enveloped in all kinds of languages. Jewish tailors’

workshops, small factories and stores opened-up. The street

came alive. The Jews hassled, traded, toiled day and night

together with their wives and kids. They ate and slept little,

saved a penny to a penny. Good times came and went and

the workshops grew into factories, stores became packed

warehouses, emporiums, Jewish wives stacked on more

and more flesh and over their black, large eyes there

appeared a dull mat-sheen of wellbeing and satisfaction.

Drummond Street became crowded and the Jews began

to spread out into the surrounding streets of the Carlton

district and after that they star ted to shift to the more

aristocratic, posh St Kilda, which had expanded with its

neat villas along the seafront.

די בחורים שטעלן מענעריש אויס די ברוסטן, רויכערן וואוילעריש

ציגארעטלעך, פרואוון זיך מיט די כוחות און שארן זיך וואס אמאל

הארטער צו די מיידלעך. באלד הויבן זיי פארלעכווײז אן פארשווינדן אין

מער פינסטערע ווינקלען, אין די שמאלע דורכגענג צווישן די הײזער,

און עס טראגט זיך פון דארט ביז אין די שפעטע שעהן א צוגעדושעט,

תאווהדיק פליסטערן. די שווערע טראפישע נאכט הילט וואס אמאל

־טיפער אײן דראמאנד סטריט אין מידן שטילשווײגן און אין ווייכן, סא

מעטענעם חושך. אזוי לעבט זיך שוין יארן לאנד דראמאנד סטריט דאס

אײנטאניקע, שווערע לעבן פון ארבעט, ביר און מגושמדיקע

ליבע-ראמאנסן בײ דער רויט-געקאפליעטער שענק. אמאל האט

דראמאנד סטריט אנדערש אויסגעזען. מיט לאנגע יארן צוריק, נאך

אין די צײטן פון גאלד-פיבער ווען קיין אויסטראליע האבן געשטראמט

כלערליי אוואנטוריסטן פון אלע עקן וועלט, איז דראמאנד סטריט

געווען א יידישע גאס.

עס האבן זיך דארט באזעצט די ערשטע יידישע עמיגראנטן, מערסטנס

געקומענע פון ענגלאנד און דײטשלאנד. שפעטער צו האבן אנגעהויבן

צוקומען חלוקה-יידן פון צפת און ירושלים, ניקאלאיעווער

סאלדאטן- דעזערטירן און אנטלאפענע סיביר-פארשיקטע וואס האבן

געוואנדערט דורך יאפאן און כינע, יידן פון רומעניע, פון אונגארן, פון

־פוילן און גאליציע. דראמאנד סטריט איז פארהילכט געווארן מיט כל

ערליי לשונות. עס האבן זיך געעפנט יידישע שנײדער- פאבריקלעך און

־קראמען. די גאס האט אויפגעלעבט. די יידן האבן גערודערט, געמס

חרט, געהארעוועט טאג און נאכט מיט ווײב און קינדער. נישט דערעסן

און נישט דערשלאפן און געזאמלט א פעני צו א פעני. עס זענען אוועק

גוטע צײטן, די פאבריקלעך האבן זיך צעוואקסן, פון די קראמען איז

געווארן אנגעשטאפטע ווארן-הײזער, יידישע ווײבער האבן גענומען אויף

זיך וואס א מאל מער לײב און זייערע שווארצע, גרויסע אויגן האבן זיך

פארצויגן מיט א מאטקייט פון וואוילטאג און צופרידנקייט. עס איז

ענג געווארן אויף דראמאנד סטריט, די יידן האבן זיך גענומען פאנא

נדערשפרייטן איבער די ארומיקע גאסן פונעם קארלטאנער דיסטריקט און

דערנאך האבן זיי זיך אנגעהויבן איבערקלײבן אין דער מיוחסדיקער, נגידישער

סט. קילדא, וואס האט זיך צעוואקסן מיט ציכטיקע וויליעס בײם ברעג פון ים.


1 3 0


The businesses and factories were moved to the city and

Drummond Street gradually star ted to die of f. The factor y

windows were boarded up and the large signs stuck onto

them read “To Let”. In the abandoned houses gathered

poor worker families, Syrian underwear makers and Indian

hawkers. Of the whole rumbustious Jewish life there

remained several poor Jewish market stall-holders and

second-hand goods traders and next to a stable, which

was refurbished from a factor y, there remained orphaned

a neglected small house with a dir ty, smeared window on

which could be seen an almost erased and forgotten

inscription in English: “Hatchiya Zionist Organisation”.

And who knows, perhaps this almost erased and forgotten

inscription drew to Drummond Street the new, post-war

wave of Jewish immigrants. Drummond Street once again

came alive. On this quiet, empty and impoverished street,

afresh after long years began appearing people with tor tured

faces and sorrowful eyes – Jews. In small groups, dressed

in new suits still bearing the creases of having just been

unpacked from travel trunks and out of which emanated

a smell of naphthalene, they looked around with lost,

searching glances, roamed around Drummond Street,

greeted each other with a “Sholem Aleichem”, looked

searchingly into each others’ eyes, enquired about earning

a living and joked about the golden land “Besralie”.

From behind the covered windows and half-open doors

peered out suspicious glances at the newcomers and

all over Drummond Street there drifted a quiet, buzzing

whisper: “Jews!”...

די געשעפטלעך און פאבריקן האט מען גענומען איבערטראגן אין דער

"סיטי”, און דראמאנד סטריט האט איינציקווײז אנגעהויבן אפשטארבן.

מען האט פארקלאפט די פאבריק-פענסטער מיט ברעטער, אויף

וועלכע מען האט אנגעקלעפט גרויסע מעלדונגען “טו לעט”.

אין די פארווארלאזטע הײזער האבן זיך פארקליבן ארעמע

ארבעטער-פאמיליעס, סיריאנישע וועש-נייערס און אינדיאנישע

האקערס. פונעם גאנצן יידישן טומל זענען פארבליבן עטלעכע ארעמע

יידישע מארק-שטייער און הענדלער מיט אלטווארג, און נעבן א

שטאל, וואס איז איבערגעבויט געווארן פון א פאבריק, איז פאריתומט

געבליבן אן אפגעלאזן הײזל מיט ברודיק-פארשמירטע פענסטער,

אויף וועלכע עס האט זיך געזען אן אפגעריבענע אויפשריפט

ענגליש: “התחיה”, ציוניסטישע ארגאניזאציע.

און ווער ווייסט, אפשר האט די דאזיקע אפגעריבענע און פארגעסענע

אויפשריפט א צי געטאן קיין דראמאנד סטריט די נײע, נאכמלחמהדיקע

־כוואליע פון יידישע עמיגראנטן. דראמאנד סטריט האט ווידערא

מאל אויפגעלעבט. אויף דער שטילער, פוסטער און ארעמער גאס,

האבן זיך אויפסנײ, נאך לאנגע יארן אנגעהויבן ווײזן זיך מענטשן מיט

־אויסגעפײניקטע פנימער און טרויעריקע אויגן – יידן. קופקעווײז, אנגע

טאן אין נײע אנצוגן, וועלכע האבן נאך אויף זיך געטראגן די קנייטשן פון

די ערשט אויפגעפאקטע רײזע קופערט, און פון וועלכע עס האט זיך נאך

־געטראגן דער ריח פון נאפטאלין, האבן זיי מיט בלאנדזשענדיקע, זוכנ

דיקע בליקן זיך אומזיכער געדרייט אויף דראמאנד סטריט, זיך אפגעגעבן

איינער דעם אנדערן שלום-עליכם, זיך פארשנדיק געקוקט אין די אויגן

ארײן, זיך אויסגעפרעגט איינער דעם צווייטן מכוח פרנסה

און זיך געוויצלט איבער דער גאלדענער מדינה “בעסראליע”.

־פון די פארהאנגענע פענסטער און האלב געעפנטע טירן האבן זיך געט

ראגן פארדעכטיקע בליקן אויף די נײ-אנגעקומענע, און איבער דראמאנד

־סטריט האט זיך פאנאנדערגעטראגן א שטילער, זשומענדיקער פליסט

ער: “דזשוס!”...


1 3 1


QUESTIONS

מיט וועלכע ווערטער )8-10( האט דער שרײבער פנחס גאלדהאר באשריבן דראמאנד סטריט .1און אירע הײזער?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וועלכע פון די געבײדעס )3( דערמאנט אין דער דערציילונג קען מען זעען שטיין אויף .2דראמאנד סטריט ביזן הײנטיקן טאג?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וועמען )5( זעט מען אויף דער גאס בײ טאג און וואס טוען זיי? .3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווער זענען די מענטשן )8-10( וועלכע מען זעט אויף דער גאס פאארנאכט און וואס טוען זיי? .4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פראגעס


1 3 2


פון וואנען זענען געקומען די ערשטע יידן קיין דראמאנד סטריט און פארוואס? .5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווי איז זיי געגאנגען מכוח פרנסה און ווו האבן זיי זיך איבערגעקליבן פון דראמאנד סטריט? .6

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פון וואנען זענען געקומען די אנדערע )3( עמיגראנטן גרופעס וועלכע דער שרייבער דערמאנט .7אין דער דערציילונג און וואס האבן זיי געטאן מכוח פרנסה?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווי אזוי האט געהייסן די אמאליקע יידישע ארגאניזאציע אויף דראמאנד סטריט און וואסערע .8ארגאניזאציע איז דאס געווען?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

פון וואנען איז געקומען די נייע כוואליע יידן קיין דראמאנד סטריט און פארוואס? .9

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס טראכסטו וועגן פנחס גאלדהארס באשרייבונג פון דראמאנד סטריט, די איינוווינער און זייערע לעבנס? )200 ווערטער(


1 3 3



Visit to Drummond Street

Having visited Drummond Street in Carlton, prepare a short talk about the similarities and differences you have noticed about the street using Pinkhas Goldhar’s short story as a comparison.

האבנדיק באזוכט דראמאנד סטריט אין קארלטאן, גרייט צו א קורצע רעדע וועגן דיענלעכקייטן און אונטערשיידן דו האסט באמערקט אויף דער גאס, נוצנדיק פנחס גאלדהארס

קורצע דערציילונג ווי א פארגלײך.

הער זיך צו צום מעלבורנער שרײבער אהרן זײבל רעדן וועגן זײן קינדהייט און זײן האבן אויסגעוואקסן אין קארלטאן, ווען עס איז

געווען דער צענטער פון דער יידישער קהילה און פונעם קולטורעלן לעבן נאך דער צווייטער וועלט מלחמה. פארשרײב פרטים פון זײן רעדע און גרײט צו פראגעס פאר ארהן זײבל אין יידיש, וועלכע דווואלסט געוואלט אים פרעגן וועגן יידיש קארלטאן פון יענער צײט.

פראגעס:

באזוך קיין דראמאנד סטריט


Jewish Carlton – A. Zable

Listen to the Melbourne writer Arnold Zable speak about his

childhood growning up in Carlton, when it was a centre

of Jewish and Yiddish communal cultural life, after World War II.

Take notes and prepare questions in Yiddish, which you would

like to put to Arnold Zable about Jewish Carlton of those years.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

יידיש קארלטאן א. זײבל


1 3 4



Useful Expressions

Like to/willing to/glad to/inclined to

The expression meaning to like something or be willing/glad/inclined to do something, can be useful instead of the overused in many circumstances, e.g.

נוצלעכע אויסדרוקן

גערן

פארגאנגענע צײט - פראגעס וואס האסטו\האט איר ליב\גערן געהאט צו טאן אין דער פרייער צײט\איבער די פעריען?

ענטפערס: )בײשפילן(מיר פלעגן גערן פארן אין די בערג )אבער איצט האבן מיר בעסער ליב פארן צום ים.( .1

אמאל האב איך גערן געהאט צו טאנצן )אבער הײנט האב איך נישט קיין צײט.( .2 איך בין גערן געגאנגען שלאפן די ערשטע וואך )ווײל איך בין געווען מיד.( .3

איצטיקע צײט - פראגעסוואס טוסטו\האסטו\איר ליב\גערן צו טאן אין דער פרייער צײט\די פעריען?

ענטפערס: )בײשפילן(איך גיי גערן שווימען אין באסיין )ווײל שווימען איז זייער געזונט.( .4

איך קוק גערן אויף דאקומענטאלע פילמען)ווײל זיי זײנען אינטערעסאנט.( .5

מיר האבן גערן צו גיין אויף טעאטער פארשטעלונגען )ווײל עס איז אזוי פארוויילעריש(. .6

קומענדיקע\קאנדיציאנעלע צײט - פראגעסוואס וועסטו\וואלטסטו\איר געוואלט טאן אין דער פרייער צײט\די פעריען?

ענטפערס: )בײשפילן(איך וועל גערן פליען אהיים צו מײן משפחה )ווײל איך האב זיי שוין לאנג נישט געזען.( .7

איך וואלט גערן געפארן צום שנײ )אבער איך האב נישט קיין געלט.( .8

איך וויל גערן באזוכן פאריז )איך האב געהערט אז עס איז זייער שיין.( .9

ליבגערן


1 3 5


10. שאף זאצן לויט די בײשפילן פונעם אויסדרוק “גערן”, אין די 3 צײטן.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Indefinite Amount or Number

There are quite a few expressions denoting an indefinite amount or number in Yiddish.

Choose an appropriate expression from above to fill out the spaces in the sentences below:

טייל-געוויס-אומגעפער-ב'אן ערך-קנאפע

a lot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

a bit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

nearly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

some, part . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

others . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

almost (scarce) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . certain, some . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

approximately . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

about, approximately . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

)קנאפ(ע געוויס)ע( אומגעפער

ערך

א סך א ביסל כמעט טייל

אנדערע


. האב איך ניט ליב. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . זיסווארג אבער . . . . . . . . . . . . . . . . . . . מיר שמעקט .1

. קומען נישט. . . . . . . . . . . . . . . . . . . סטודענטן קומען אין קלאס צו דער צײט, און . . . . . . . . . . . . . . . . .2


1 3 6


In English we may also use “any” meaning “some”, e.g. “Do you have any money?

Give me some.” In Yiddish however we would say:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . זופ, גיב מיר נישט . . . . . . . . . . . . . . . . . איך וויל בלויז .3

. זעכציק סענט. . . . . . . . . . . . . . . . . . . צוואנציק דאלאר און בײ אן . . . . . . . . . . . . . . . . עס זײנען פאראן .4

. אלע פון אונדזער משפחה. . . . . . . . . . . . . . . . צוועלף מענטשן קומען צום סדר און . . . . . . . . . . . . . . .5

"האסטו געלט?" גיב מיר א ביסל

Any, Not . . . . Any, Every

Like to/willing to/glad to/inclined to

There are two uses of the word “any” in Yiddish. One use means “none”/”not any” in a negative statement when is used. This is often contracted with the word here – to become , e.g.

I don’t have any money . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

There aren’t any more buses today. . . . . . . . . . . . .

The store doesn’t have any strawberries . . . . .

A second use of “any” meaning “every”/“all”, is expressed by the term , e.g.

Any one who knows Yiddish knows that . . . . . . .

Every Jew needs to know at least a bit of Yiddish.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. קיין, יעדער . . קיין, ניט .

. קיין . ניט\נישט .דא

יעדער

ניטא\נישטא

איך האב ניט קיין געלט עס זענען נישטא מער קיין אויטאבוסן הײנט אין דעם קראם איז ניטא קיין טרושקאווקעס

יעדער איינער וואס קען יידיש ווייסט דאס

יעדער ייד דארף קענען כאטש א ביסל יידיש


1 3 7


וועלכער יום-טוב געפעלט דיר אם\צום בעסטן און פארוואס? .1)וועלכער יום-טוב געפעלט אײך אם\צום בעסטן און פארוואס?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווואו האסטו געפראוועט פסח הײ יאר? .2)וואו האט איר געפראוועט פסח הײ יאר?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. וועלכע יידישע טראדיציעס\מנהיגים זײנען דיר טײער? )וועלכע יידישע טראדיציעס\מנהיגים זײנען אײך טײער?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Jewish Culture and Traditions


טעמע 5ORAL TOPIC 5

יידישער קולטור און טראדיציעס


1 3 8


וואס טראכסטו וועגן דעם ווי אזוי מען פײערט בר מצווות הײנט צו טאג? .4)וואס טראכט איר וועגן דעם ווי אזוי מען פײערט בר מצווות הײנט צו טאג?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ווי אזוי האט לערנען זיך יידיש בארײכערט דיך אלס א ייד און מענטש? .5)ווי אזוי האט לערנען זיך יידיש בארײכערט אײך אלס א ייד און מענטש?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

וואס טראכסטו איז וויכטיק אין יידישן לעבן און אין דער יידישער קולטור? .6)וואס טראכט איר איז וויכטיק אין יידישן לעבן און אין דער יידישער קולטור?(

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

)2oo ווערטער(

the individual - is.vic.edu.au · aisv - yiddish for senior high school students 82 grammar...

Documents