Page 1 of 21  

การจัดลําดับศักยภาพดานการใหบริการของสายเรือ 2010

โดย สภาผูสงสินคาทางเรือแหงประเทศไทย

สภาผูสงสินคาทางเรือแหงประเทศไทย (สภาผูสงออก) ไดมีโครงการเพื่อประเมิน

ศักยภาพการใหบริการของสายเรือในดานการสงออกสินคาไปในเสนทางหลักของโลกใน 9

เสนทางไดแก

• สหรัฐอเมริกา โดยจะครอบคลุมการขนสงไปท้ังฝงตะวันตก และตะวันออกของ

สหรัฐฯ

• เอเชียตะวันออกเฉียงใต (อาเซียน) ประกอบดวย มาเลเซีย ฟลิปปนส

อินโดนีเซีย สิงคโปร บรูไน ลาว กัมพูชา เวียดนาม และพมา

• สหภาพยุโรป (อียู) ซึ่งมีสมาชิกท้ังสิ้น 27 ประเทศ เชน เยอรมัน อังกฤษ

สวีเดน โปรตุเกส เปนตน

• เมดิเตอรเรเนียน เชนประเทศ อิตาลี, กรีซ , ตรุกี, ซีเลีย, อสิราเอล เปนตน

• แอฟริกา ซึ่งครอบคลุมท้ังแอฟริกาเหนือ ,แอฟริกาใต , แอฟริกาตะวันออก และ

แอฟริกาตะวันตก

• เอเชียตะวันออก ไดแกประเทศ จีน, ญ่ีปุน , เกาหลีเหนือ , เกาหลีใต, ไตหวัน

• ตะวันออกกลาง ไดแก ประเทศสหรฐัอาหรับเอมิเรสต, อิรัก, อิหราน, ซาอุดิอา

ราเบีย, เยเมน เปนตน

• เอเชียใต เชน ประเทศอินเดีย, ศรีลังกา, บังกลาเทศ เปนตน

โดยการประเมินศักยภาพในการใหบริการของสายเรือในแตละเสนทางน้ัน สภาผูสงออกจัดสง

แบบสอบถามไปยังสมาชิกซึ่งเปนผูสงออก เพื่อสอบถามเกี่ยวกับความนิยมในการเลือกใช

บริการสายเรอืในแตละเสนทาง รวมถึงสอบถามถึงความพึงพอใจในการใหบริการของสายเรือ

น้ันๆ โดยความพอใจจะประเมินใน 4 ดานไดแก

1) ดานราคา : ซึ่งมีความหมายครอบคลุมถึงอัตราคาระวางเรือ, คา Surcharge และ

คาบริการอ่ืนๆ ทีสายเรือเรียกเก็บ

2) ดานการเคลมสินคา : จะครอบคลุมถึงการแสดงออกถึงความรับผิดชอบตอสินคาใน

กรณีท่ีมีสินคาเสียหายเกิดขึ้นในการขนสง, การติดตามผลการเคลมสินคา และการ

ใหบริการในดานการเคลมสินคาของสายเรือ

3) ความตรงตอเวลา : หมายถึงสายเรือน้ันๆ ไดใหบริการตรงตามตารางเดินเรือท่ีไดแจง

แกลูกคา, ไมมีสินคาตกเรือ หรือการ Delay ของสนิคา,

4) การใหบริการกอน และหลังการขาย : ซึ่งครอบคลุมถึงการ booking สายเรือ, การจัดทํา

เอกสาร, การติดตามสินคา (Tracking) , การประสานงานแจงลูกคา

Page 2 of 21  

การเก็บรวบรวมขอมูล

สภาผูสงออก ไดสงแบบสอบถามใหสมาชิกซึ่งเปนผูสงออกของป 2010 ซึ่งมีจํานวนท้ังสิ้น

2,114 บริษัท โดยครอบคลุมใน 25 กลุมอุตสาหกรรม (ท้ังน้ี สรท. จัดสงแบบสอบถามให

สมาชิกท้ังหมดจํานวน 2,273 บริษัท แตมีจดหมายบางสวนไมถึงมือรับและถูกสงกลับมายัง

สรท. จํานวนท้ังสิ้น 159 บริษัท)

โดยแบบสอบถามจะประกอบดวย 3 สวน ดังน้ี

สวนท่ี 1 : เปนขอมูลพื้นฐานของผูตอบแบบสอบถาม

สวนท่ี 2 : เปนแบบสอบถามความพึงพอใจในการใหบริการของสายเรือใน 4 ดาน สําหรับ

สายเรือท่ีผูสงออกไดใชบริการในเสนทางน้ันๆ แตละสาย

สวนท่ี 3 : ไดสอบถามขอคิดเห็น และขอเสนอแนะเพ่ิมเติมเกี่ยวกับการใหบริการของสาย

เรือ

ท้ังน้ี ขอมูลท่ีไดจากการตอบกลับของสมาชิก จะวิเคราะหใน 2 ดานคือ

1. ความนิยมในการเลือกใชสายเรือ โดยเปรียบเทียบในเชิงความถ่ี วาในแตละเสนทางผู

สงออกเลือกใชบริการบริษัทสายเรือใด โดยจะคํานวณออกมาในรูปของสัดสวนรอยละ

เพื่อแสดงใหเห็นวาในเสนทางน้ันๆ สายเรือใดเปนท่ีนิยมของผูสงออกมากท่ีสุด คิดเปน

รอยละเทาใด

2. ความพึงพอใจในการใหบริการแตละสายเรือ การวิเคราะหในประเด็นน้ีจะเปรียบเทียบ

ความพอใจในการบริการท้ัง 4 ดานของแตละสายเรือท่ีผูตอบแบบสอบถามไดใชบริการ

ในเสนทางน้ันๆ ดังน้ันอาจเปนไปไดวา สายเรือ A ท่ีไดรับความนิยมในเสนทางสหรัฐฯ

แตเมื่อเปรียบเทียบในเชิงความพึงพอใจในการใหบริการแลว อาจจะไมไดมีคะแนน

สูงสุด ในแตละดานท่ีวัด เปนตน

นอกจากน้ีในสวนสุดทายของแบบสอบถามไดสอบถามถึงขอคิดเห็น และขอเสนอแนะ

ในมุมมองของผูสงออก เกี่ยวกับการใหบริการของสายเรือ ซึ่งสภาผูสงออก จะไดทําการ

รวบรวมขอมลูดังกลาว และสรุปลงไปในสวนของขอเสนอแนะ เพื่อใหสายเรือ หรือหนวยงาน

อื่นๆ ท่ีเกี่ยวของสามารถนําขอมูลดังกลาวไปใชเพื่อการพัฒนาการใหบริการของสายเรอืตางๆ

ตอไป

ผลการวิเคราะห

๏ ขอมูลพ้ืนฐาน

Page 3 of 21  

จากแบบสอบถามท่ีสงออกไปท้ังสิ้น 2,114 บริษทั พบวามีบรษิัทตอบกลับมาจํานวนท้ังสิ้น

53 บริษัท หรือคิดเปนสัดสวนรอยละ 2.5 แมวาขนาดตัวอยางท่ีนํามาใชในการวิเคราะห จะ

ครอบคลุมสัดสวนเพียง 2.5% แตตามทฤษฏีขีดจํากัดกลาง (Central Limit Theorem)1 ก็

สามารถกลาวไดวาขนาดตัวอยางท่ีรวบรวมไดจํานวน 53 บริษทั ก็เพียงพอท่ีจะใชแทนจํานวน

ขอมูลของสมาชิกสภาผูสงออกได

นอกจากน้ีน้ี เมื่อวิเคราะหแยกรายอุตสาหกรรมแลว พบวาจํานวนผูตอบแบบสอบถาม 53

ชุดน้ันแบงไดท้ังสิ้น 26 กลุมอุตสาหกรรม ไดแก

1. ไฟฟา/อิเล็กทรอนิกส/ซอฟแวร จํานวน 6 บริษัท (11.3%)

2. เซรามิค/แกว/สุขภัณฑ จํานวน 1 บริษัท (1.8%)

3. เครื่องหนัง/รองเทา/กระเปา จํานวน 2 บริษัท (3.7%)

4. พลาสติก จํานวน 3 บริษัท (5.6%)

5. สิ่งทอ จํานวน 4 บริษัท (7.5%)

6. ยา จํานวน 1 บริษัท (1.8%)

7. ยาง และผลิตภัณฑยาง จํานวน 1 บริษัท (1.8%)

8. เกษตร/ผัก/ผลไม จํานวน 4 บริษัท (7.5%)

9. อาหาร / เครื่องดื่ม จํานวน 14 บริษัท (26.4%)

10. เคมีภัณฑ จํานวน 3 บริษัท (5.6%)

11. อุปกรณกีฬา จํานวน 3 บริษัท (5.6%)

12. อุปโภค/บริโภค จํานวน 3 บริษัท (5.6%)

13. ยานยนต จํานวน 4 บริษัท (7.5%)

14. เฟอรนิเจอร จํานวน 1 บริษัท (1.8%)

15. สิ่งพิมพ จํานวน 1 บริษัท (1.8%)

16. โรงกลั่นปโตรเลียม จํานวน 2 บริษัท (3.7%)

                                                            1  ทฤษฎีกลาววา ถาเก็บขอมูลจากกลุมตัวอยางขนาด N ซ้ํา ๆ กัน ซึ่งดึงมาจากประชากรท่ีมีการแจกแจงเปนปกติ มีคาเฉล่ีย และสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน แลว คาเฉล่ียของกลุมตัวอยางจะมีการแจกแจงเปนโคงปกติ ท่ีมีคาเฉล่ีย และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ยิ่งกวาน้ัน ถา N ของตัวอยางมีขนาดใหญ การแจกแจงจะเปนโคงปกติ ดังน้ันคาเฉล่ียจะเทากับ และความคลาดเคลื่อน ผลของทฤษฎีน้ีบอกเราวาคาเฉล่ียของ กลุมตัวอยางท่ีดึงมาจากประชากรที่มีการแจกแจงเปนโคงปกติ ผลของกลุมตัวอยางก็จะมีการแจกแจงเปนโคงปกติ แมวา n จะมีขนาดเล็กก็ตาม

อีกกรณีหน่ึงแมวา N จะมีขนาดใหญและประชากรไมมีการแจกแจงเปนโคงปกติ ผลท่ีไดจะมีแนวโนมวาขอมูลจะมีการแจกแจงเปนโคงปกติ แตถาถามวา N ขนาดใหญแคไหน ถา N มีคามากกวา 30 ก็มากพอที่จะชวยใหการแจกแจงเปนโคงปกติได

Page 4 of 21  

ท้ังน้ี พบวาจํานวนแบบสอบถามท้ังสิ้น 53 ชุดน้ัน กลุมสมาชิกตอบแบบสอบถาม

กลับมามากท่ีสุดคือ กลุมอุตสาหกรรมอาหาร และเครื่องดื่ม ซี่งมีจํานวน 14 บริษัท คดิเปนรอย

ละ 26.4 รองลงมาคือกลุมไฟฟา/อิเล็กทรอนิกส/ซอฟแวร จํานวนท้ังสิ้น 6 บริษัท คิดเปนรอย

ละ 11.3 ซึ่งจํานวนขอมุลท่ีเก็บรวบรวมมาไดน้ันก็ครอบคลุมในอุตสาหกรรมหลักๆ ของไทย

๏ การเลอืกใชสายเรือสําหรับแตละเสนทาง

ผลการวิเคราะห ถึงการเลือกใชบริการของบริษัทสายเรือในแตละเสนทางไดขอสรุป

ดังน้ี

เสนทางสหรัฐอเมริกา สายเรือ NYK และ OOCL มีผูเลือกใชบริการสูงสุดซึ่งมีจํานวน

เทากันโดยคิดเปนสัดสวนรอยละ 41.3 รองลงมาคือสายเรือ

Evergreen คดิเปนสัดสวนรอยละ 37.9

เสนทางอาเซียน สายเรือ Maersk Line มีผูเลอืกใชบริการสูงสุด คิดเปนสัดสวน

รอยละ 46.4 รองลงมาคือ Evergreen คดิเปนสัดสวนรอยละ

42.8

เสนทางสหภาพยุโรป สายเรือที่ผูสงออกเลือกใชบริการสูงสุดคือ Maersk Line คิด

เปนสัดสวนรอยละ 48.2 รองลงมาคือ Evergreen ซึ่งมีสัดสวน

รอยละ 37.9

เสนทางสายแอฟริกา สายเรือ MAERSK Line มีผูเลือกใชบริการสูงสุดคิดเปนสัดสวน

รอยละ 50 รองลงมาคือ CMA CGM ซึ่งมีสัดสวนรอยละ 42.8

เสนทางเอเชียตะวันออก มีสายเรือ 3 สายที่พบวาผูสงออกไดเลือกใชบริการสูงสุด

ไดแก K-Line, Mitsui O.S.K และ NYK ซึ่งมีสัดสวนรอยละ 35

สวนอันดับท่ีสองมีสัดสวนรอยละ 32.5 ไดแกสายเรือ

Evergreen

เสนทางเอเชียใต สายเรือที่มีผูสงออกสวนใหญเลือกใชบริการคือสายเรอื NYK

ซึ่งคิดเปนสัดสวนรอยละ 38.8 สวนอันดับตอมาคือสายเรือ

Mitsui O.S.K. โดยมีสัดสวนรอยละ 27.7

เสนทางแถบทะเลเมดิเตอร

เรเนียน

สายเรือที่มีผูใชบริการมากที่สุด คือ Maersk Line คิดเปน

สัดสวนรอยละ 42.1 รองลงมาคือสายเรือ Yang Ming และ

MSC คิดเปนสัดสวนรอยละ 26.3

เสนทางตะวันออกกลาง สายเรือที่มีการเลือกใชบริการสูงสุดมีทั้งส้ิน 3 สายเรือ คือ

APL, Evergreen และ Maresk Line มีสัดสวนรอยละ 46.6

และสายเรืออันดับสอง คือสายเรือ Emirates Shipping มี

สัดสวนรอยละ 26.6

Page 5 of 21  

จากตารางดานบนแสดงใหเห็นวาสายเรือ Maersk เปนสายเรือท่ีผูสงออกมักจะเลือกใช

บริการมากท่ีสุดใน 5 เสนทางหลักๆ ไดแก แอฟริกา, อาเซียน, ตะวันออกกลาง, สหภาพยุโรป

และประเทศในแถบเมดิเตอรเรเนียน สวนในเสนทางการขนสงท่ีเหลือซึ่งคือ สหรัฐ, เอเชีย

ตะวันออก และเอเชียใต สายเรือท่ีมีมผูีนิยมใชบริการมากท่ีสดุคือ สายเรอื NYK

ตารางแสดงผลสายเรือที่มีผูใชบริการสูงสุดในแตละเสนทาง

เสนทาง อันดับ 1 อันดับ 2

แอฟริกา Maersk Line CMA CGM

สหรัฐอเมริกา NYK , OOCL Evergreen

อาเซียน Maersk Line Evergreen

เอเชียตะวันออก K-Line , Mitsui O.S.K , NYK Evergreen

เอเชียใต NYK OOCL

ตะวันออกกลาง Maersk Line Emirates Shipping

สหภาพยุโรป Maersk Line Evergreen

เมดิเตอรเรเนียน Maersk Line Yang Ming, MSC

เปนท่ีนาสังเกตุวาสายเรือท่ีผูสงออกนิยมใชบริการมากในแตละเสนทางน้ัน สวนใหญ

จะเปนบริษัทสายเรือใหญ มีช่ือเสียงและเปนท่ีรูจัก โดยมีเหตุผลสนับสนุน ผลการสํารวจดังน้ี

• สายเรือท่ีไดรับความนิยมสูงสุด 2 อันดับแรก จะเปนบริษัทสายเรือขนาดใหญ ซึ่งมี

ระวาง และตูสินคาในการใหบริการจํานวนมาก ดังน้ันยอมจะมีผูสงออกเลือกใชบริการ

สายเรือดังกลาวมากกวาสายเรือขนาดเล็กๆ

• เทอมการสงออกของไทย กวา 80% เปนขายสินคาในเทอม FOB ดังน้ัน การเลือกใช

สายเรือใดเพื่อสงออก ลูกคาปลายทางจะเปนผูกําหนด

• ผูสงออกมีการจัดทํา Service Contract กับสายเรือใดสายเรือหน่ึง ซึ่งเปน Contract ท้ังป

ดังน้ันการท่ีจะเลือกใชบริการของสายเรือใด ก็จะตองพิจารณาถึง Service Contract เปน

ลําดับแรก ซึง่เปนเหตุผลทําใหสายเรือสายใหญๆ ท่ีมีการจัดทํา Service Contract จะ

ไดรับความนิยมในการใชบริการสูง

• สายเรือบางสายไมไดใหบริการขนสงสินคาในบางเสนทาง หรือมีรอบของการวิ่งเรือ

นอย แตกตางจากสายเรือใหญๆ ท่ีมีรอบการจํานวนเรือว่ิงมากกวา โดยเฉพาะใน

เสนทางแอฟริกา ซึ่งเปนตลาดใหม จึงมีสายเรือท่ีใหบริการนอยราย

Page 6 of 21  

ท้ังน้ีจากเหตุผลสนับสนุนดังกลาว จึงอาจกลาวไดวาสายเรือมผุีเลือกใชบริการมาก

ท่ีสุดสําหรับแตละเสนทางน้ัน ไมไดหมายความวาสายเรือดังกลาวมีใหบริการดีกวาสายเรืออ่ืนๆ

หรือมีคาบริการถูกกวาสายเรืออ่ืนๆ ในเสนทางเดียวกัน เน่ืองจากเหตุผลดังท่ีไดกลาวใน

ตอนตน

ดังน้ัน สรท. จึงไดทําการวิเคราะหตอไปเกี่ยวกับความพึงพอใจในการใหบริการของ

สายเรือแตละสาย ในแตละเสนทาง ซึ่งการวัดในเชิงความพึงพอใจน้ีจะสามารถบอกไดวาสาย

เรือใดใหบริการดี, มีราคาคาขนสงท่ีสมเหตุสมผล, ความรับผิดชอบ (Liability) ตอสินคา และ

เรื่องของการรักษาเวลาในการขนสงสินคา ซึ่งจะเปนขอมูลท่ีชวยใหผุสงออก ใชประกอบการ

พิจารณาตัดสินใจเลือกใชสายเรือในการขนสงสินคาในแตละเสนทาง

๏ ความพึงพอใจของการบริการในดานตางๆ ของสายเรือ ในแตละเสนทาง

ผลการวิเคราะหในดานความพึงพอใจตอการใหบริการของสายเรือใน 4 ดาน ไดแก

การบริการกอน-หลังการขาย, ราคาคาขนสง,การเคลมสินคา และความตรงตอเวลาในการ

ใหบริการของสายเรือ ซึ่งผลจากการสํารวจ ไดขอสรุปในแตละเสนทางดังน้ี

เสนทางแอฟริกา

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา Safmarine 70 (ปานกลาง)

การเคลมสนิคา K-Line 70 (ปานกลาง)

ความตรงตอเวลา Eastern Marine 73.3 (ปานกลาง)

การบริการกอน-หลัง Mitsui O.S.K , Eastern Marine 80 (มาก)

สําหรับเสนทางแอฟริกา สายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจสูงสุดในดานราคาคือสายเรือ

Safmarine ซึ่งมีระดับความพึงพอใจปานกลางอยูท่ีรอยละ 70 , สวนดานการเคลมสินคาสาย

เรือท่ีไดรับความพอใจในระดับปานกลาง คือ K-Line ซึ่งมีระดับความพอใจท่ีรอยละ 70 , ดาน

ความตรงตอเวลาในการใหบริการสายเรือ Eastern Marine ไดระดับความพงึพอใจในระดับ

ปานกลาง หรืออยูท่ีรอยละ 73.3 และสุดทายในดานของการบริการกอน และหลังสายเรือท่ี

ไดรับความพอใจสูงสุดมี 2 สายเรือไดแก Mitsui O.S.K และ Eastern Marine ซึ่งมีความ

พอใจอยูในระดับ มากอยูท่ีรอยละ 80

เสนทางสหรัฐอเมริกา

Page 7 of 21  

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา China Shipping , Hanjin 80 (มาก)

การเคลมสนิคา Maersk Line 72 (ปานกลาง)

ความตรงตอเวลา Maersk Line 82 (มาก)

การบริการกอน-หลัง Yang Ming 80 (มาก)

สําหรับเสนทางสหรัฐอเมริกา น้ันสายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจสูงสุดในดานราคา มีจํานวน 2

สาย คือ China Shipping และ Hanjin โดยไดรับการประเมินความพึงพอใจอยูท่ีระดับมาก คือ

รอยละ 80 , สวนสายเรือ Maersk Line ไดรับความพอใจดานการเคลมสินคาในระดับปานกลาง

และถูกประเมินความพอใจในเร่ืองความตรงตอเวลาอยูในระดับมาก โดยมีระดับความพอใจท่ี

รอยละ 72 และ 82 ตามลําดับ สวนการประเมินดานการบริการกอน และหลัง สายเรือ Yang

Ming ไดรับความพอใจมาก ซึ่งมีระดับความพอใจรอยละ 80

เสนทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต (Asean)

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา CMA CGM 72 (ปานกลาง)

การเคลมสนิคา OOCL 70 (ปานกลาง)

ความตรงตอเวลา Mitsui 73.3 (ปานกลาง)

การบริการกอน-หลัง K-Line 76.6 (ปานกลาง)

สําหรับเสนทางในสายเอเชียตะวันออกเฉียงใต หรืออาเซียน สายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจ

สูงสุดในดานราคาคือ CMA CGM ซึ่งมีความพึงพอใจในระดับปานกลาง คิดเปนรอยละ 72 ,

สวนดานการเคลมสินคาสายเรือท่ีไดรับความพอใจสูงสุดคือ OOCL ซึ่งมีความพอใจที่ระดับ

ปานกลาง รอยละ 70 และดานความตรงตอเวลาในการใหบริการสายเรือท่ีถูกประเมิน และมี

ระดับความพึงพอใจปานกลาง อยูท่ีรอยละ 73.3 คือสายเรือ Mitsui O.S.K และสุดทายในดาน

ของการบริการกอน และหลังสายเรือท่ีไดรับความพอใจปานกลาง คือ K-Line โดยมีระดับ

ความพอใจรอยละ 76.6

เสนทางเอเชียตะวันออก

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา OOCL 71.1 (ปานกลาง)

Page 8 of 21  

การเคลมสนิคา Hyundai 70 (ปานกลาง)

ความตรงตอเวลา NYK 77 (ปานกลาง)

การบริการกอน-หลัง NYK 78 (ปานกลาง)

สําหรับเสนทางเอเชียตะวันออก สายเรือท่ีไดรับการประเมินความพึงพอใจสูงสุดในดานราคา

คือสายเรือ OOCL ซึ่งมีความพึงพอใจระดับปานกลาง อยูท่ีรอยละ 71.1 , สวนดานการเคลม

สินคาสายเรือท่ีไดรับความพอใจสูงสุดคือ Hyundai ซึ่งถูกประเมินความพอใจในระดับปาน

กลาง อยูท่ีรอยละ 70 , ดานความตรงตอเวลา และการใหบริการกอน และหลังการขาย สาย

เรือท่ีไดรับการประเมินความพึงพอใจสูงสุดคือสายเรือ NYK ซึ่งมีความพอใจปานกลาง อยูท่ี

รอยละ 77 และ 78 ตามลําดับ

เสนทางเอเชียใต

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา Hanjin, K-Line 66.7 (ปานกลาง)

การเคลมสนิคา Hanjin, APL, Hapag-Lloyd, Wanhai, OOCL 60 (ปานกลาง)

ความตรงตอเวลา Mitsui 75 (ปานกลาง)

การบริการกอน-หลัง K-Line 73.3 (ปานกลาง)

สําหรับเสนทางเอเชียใต สายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจสูงสุดในดานราคาคือสายเรือ Hanjin

และ K-Line ซึ่งไดรับการประเมินความพึงพอใจในระดับปานกลาง คือรอยละ 66.7 , สวนดาน

การเคลมสินคา มีสายเรือท่ีไดรับการประเมินความพอใจสูงสุด ในระดับปานกลางมีหลายสาย

เรือ ไดแก Hanjin, APL, Hapag – Lloyd, Wanhai, OOCL ซึง่มีระดับความพอใจปานกลางท่ี

รอยละ 60 และดานความตรงตอเวลาในการใหบริการสายเรือท่ีไดระดับความพึงพอใจปาน

กลาง ท่ีรอยละ 75 คือสายเรือ Mitsui O.S.K และสุดทายในดานของการบริการกอน และหลัง

สายเรือท่ีไดรับการประเมนิความพอใจในระดับปานกลาง คือสายเรือ K-Line ซึ่งมีระดับความ

พอใจมาก โดยอยูท่ีรอยละ 73.3

เสนทางตะวันออกกลาง

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา USAE, Evergreen 73.3 (ปานกลาง)

การเคลมสนิคา APL, Emirates 66.7 (ปานกลาง)

Page 9 of 21  

ความตรงตอเวลา Evergreen 74.3 (ปานกลาง)

การบริการกอน-หลัง Mitsui 80 (มาก)

สําหรับเสนทางตะวันออกกลาง สายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจสูงสุดในดานราคาซึ่งถูกประเมิน

ระดับความพอใจในเกณฑปานกลาง ซึ่งมี 2 สายเรือคือ USAE และ Evergreen ซึ่งมีระดับ

ความพึงพอใจมากท่ีรอยละ 73.3 , สวนดานการเคลมสินคาสายเรือท่ีไดรับความพอใจสูงสุด

ในระดับปานกลางมี 2 อันดับคือ APL และ Emirates โดยมีความพอใจท่ีรอยละ 66.7 สวนดาน

ความตรงตอเวลาสายเรือ Evergreen ไดรับการประเมินความพึงพอใจในระดับปานกลาง อยูท่ี

รอยละ 74.3 และสุดทายในดานของการบริการกอน และหลังสายเรือท่ีไดรับความพอใจใน

ระดับมาก คอื Mitsui O.S.K อยูท่ีรอยละ 80

เสนทางยุโรป

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา OOCL 100 (มากทีส่ดุ)

การเคลมสนิคา APL, K-Line 80 (มาก)

ความตรงตอเวลา OOCL 90 (มาก)

การบริการกอน-หลัง OOCL 90 (มาก)

สําหรับเสนทางยุโรป สายเรือท่ีไดรับการประเมินความพึงพอใจในดานราคาสูงเปนอันดับหน่ึง

คือสายเรือ OOCL ซึ่งมีไดรับการประเมินความพึงพอใจในระดับมากท่ีสุด คือรอยละ 100 ซึ่ง

แสดงใหเห็นวาผูใชบริการสายเรือ OOCL ในเสนทางยุโรปมีความพอใจมากท่ีสุดในเรื่องราคา

ของสายเรือ OOCL , สวนดานการเคลมสินคาสายเรือท่ีไดรับความพอใจในระดับมาก มี 2

สายเรือคือ APL และ K-Line โดยมีระดับความพอใจรอยละ 80 สวนการประเมินความพอใจใน

2 ดานท่ีเหลือไดแก ความตรงตอเวลาในการใหบริการ และการใหบริการกอนและหลัง สายเรือ

ท่ีไดระดับความพึงพอใจสูงสุดในระดับมาถึงรอยละ 90 คือสายเรือ OOCL

เสนทางในแถบทะเลเมดิเตอรเรเนียน

ปจจัย สายเรือที่ไดรับความพึงพอใจสูงสดุ % ความพอใจ

ราคา Safmarine 80 (มาก)

การเคลมสนิคา Maersk 64 (ปานกลาง)

ความตรงตอเวลา Safmarine 90 (มาก)

Page 10 of 21  

การบริการกอน-หลัง Safmarine, Hapag Lloyd, Evergreen 70 (ปานกลาง)

สําหรับเสนทางเมดิเตอรเรเนียน สายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจสูงกวาสายเรืออื่นๆ ในดานราคา

คือสายเรือ Safmarine โดยมีระดับความพึงพอใจมาก อยูท่ีรอยละ 80 , สวนดานการเคลม

สินคาสายเรือท่ีไดรับความพอใจสูงสุดคือ Maersk ซึ่งมีระดับความพอใจปานกลาง ท่ีรอยละ

64 , ดานความตรงตอเวลาในการใหบริการสายเรือท่ีไดระดับความพึงพอใจสูงสุดในระดับมาก

ท่ีรอยละ 90 คือสายเรือ Safmarine และสุดทายในดานของการบริการกอน และหลังสายเรือ

ท่ีไดรับความพอใจสูงสุดมี 3 สายเรือไดแก Safmarine, Evergreen และ Hapag Lloyd ซึ่งมี

ระดับความพอใจอยูในระดับปานกลางท่ีรอยละ 70

ตารางแสดงผลความพึงพอใจในดานตางๆ ของสายเรอืสําหรับแตละเสนทาง

เสนทาง อันดับ ราคา การเคลมสินคา คามตรงตอเวลา การบริการกอน-หลัง

Africa 1 Safmarine K-Line Eastern Marine Mitsui , Eastern

2 Mitsui APL Maersk Line Hyundai

USA

1 China Shipping, Hanjin

Maersk Line Maersk Line Yang Ming

2 Evergreen Evergreen, Hapag-Llod

Hanjin, Zim Mitsui, Zim

Asean 1 CMA CGM OOCL Mitsui K-Line

2 MSC, KMTC, RCL CMA CGM Maersk Line CMA CGM

East Asia 1 OOCL Hyundai NYK NYK

2 Mitsui NYK Maersk Line K-Line

South Asia 1 Hanjin, K-Line Hanjin, APL, Hapag-

Lloyd, Wanhai, OOCL Mitsui K-Line

2 NYK NYK NYK Mitsui

Middle East 1 USAE, Evergreen APL, Emirates Evergreen Mitsui

2 Emirates, Zim Evergreen, Maersk Line

Mitsui, Zim, UASE UASE

Europe 1 OOCL APL, K-Line OOCL OOCL

2 Mitsui, NYK Maersk, Mitsui NYK , Yang Ming NYK

Mediterranean

1 Safmarine Maersk Safmarine Safmarine , Hapag Lloyd, Evergreen

2 MSC Maersk Line Evergreen, Yang Ming

Maersk

Page 11 of 21  

๏ ความสัมพันธระหวางความนิยมในการใชบริการสายเรือ และความพึงพอใจตอการ

บริการในแตละเสนทาง

ตามท่ีไดวิเคราะห การเลือกใชบริการของสายเรือในแตละเสนทาง และวิเคราะหระดับ

ความพึงพอใจในการใหบริการแตละดานของสายเรือ ซึ่งพบวาสายเรือท่ีไดมีผูเลือกใชบริการ

มากท่ีสุดในแตละเสนทางน้ัน อาจจะไมใชสายเรือท่ีไดรับการประเมินระดับความพึงพอใจใน

การบริการสงูสุดก็ได ดังน้ันสภาผูสงออก ไดจัดทําตารางเพื่อแสดงถึงสายเรือท่ีผูสงออกได

เลือกใชบริการในแตละเสนทาง กับสายเรือท่ีไดรับการประเมนิระดับความพอใจสูงสุดสําหรับ

แตละเสนทาง เพื่อจะเปนขอมูลเปรียบเทียบใหกับสมาชิกผูสงออกใชประกอบการตัดสินใจ

โดยผลของการสํารวจปรากฎตามตารางดังน้ี

ตารางแสดงผลการเลือกใชสายเรือ และความพึงพอใจตอการใหบริการ ของสายเรือใน

เสนทางตางๆ

อันดับ สายเรือที่มกีาร

ใชบริการสูงสุด

ความพงึพอใจในดานการบริการ

ราคา การเคลมสินคา ความตรงตอ

เวลา

การบริการ

Africa Maersk Line Safmarine K-Line Eastern Marine Mitsui , Eastern

US NYK, OOCL

China Shipping, Hanjin

Maersk Line Maersk Line Yang Ming

Aseab Maersk Line CMA CGM OOCL Mitsui K‐Line

East Asia K-Line, Mitsui,

NYK OOCL Hyundai NYK NYK

South Asia NYK Hanjin, K‐Line Hanjin, APL, Hapag‐Lloyd, Wanhai, OOCL

Mitsui K‐Line

Middle East Maresk Line USAE, Evergreen APL, Emirates Evergreen Mitsui

Europe Maresk Line OOCL APL, K‐Line OOCL OOCL

Mediterrenean Maresk Line Safmarine Maersk Safmarine Safmarine , Hapag Lloyd, Evergreen

จากตารางจะสรุปรายละเอียดในแตละเสนทางไดดังน้ี

เสนทางแอฟริกา : สายเรือท่ีมีผูเลือกใชบริการสูงสุดคือ สายเรือ Maersk Line แตการประเมิน

ความพึงพอใจในการใหบริการในแตละดานกลับเปนของสายเรืออ่ืนๆ โดยดานราคาคือ สายเรือ

Safmarine, ดานการเคลมสินคา คือสายเรือ K-Line , ดานความตรงตอเวลาในการขนสง เปน

Page 12 of 21  

ของสายเรือ Eastern Marine และดานการบริการกอน-หลังการขาย เปนของสายเรือ Mitsui

และ Eastern

เสนทางสหรัฐอเมริกา : สายเรือท่ีมีผูเลือกใชบริการสูงสุดไดแก สายเรือ NYK และสายเรือ

OOCL สวนการประเมินความพึงพอใจสูงสุดในการดานราคาคือ China Shipping และ Hanjin

สวนสายเรือ Maersk Line ไดรับความพอใจในเรื่องการเคลมสินคา และความตรงตอเวลา และ

สุดทายการใหบริการกอน-หลังการขาย สายเรือท่ีไดรับความพึงพอใจสูงสุดคือ Yang Ming

เสนทางอาเซียน : สายเรือท่ีมีผูเลือกใชบริการสูงสุดคือ Maersk Line สวนการประเมินความ

พึงพอใจสูงสุดในดานราคา ,การเคลมสินคา, ความตรงตอเวลา และดานการบริการกอน-หลัง

การขายไดแก สายเรือ CMA CGM, สายเรือ OOCL , สายเรือ Mitsui และสายเรือ K-Line

ตามลําดับ

เสนทางเอเชียตะวันออก : สายเรือท่ีมีผูเลือกใชบริการสูงสุดมี 3 สายเรือไดแก K-Line,

Mitsui และ NYK ซึ่งสายเรือ NYK น้ันนอกจากจะเปนสายเรือท่ีมีผุเลือกใชบริการสูงสุดแลว ใน

แงของความพึงพอใจในดานความตรงตอเวลา และดานการบริการกอน-หลังการขาย ก็ยังเปน

สายเรือท่ีไดรับการประเมินสูงสุด สวนดานราคาน้ันสายเรือ OOCL ไดรับการประเมินสูงสุด และ

ความพอใจในดานการเคลมสินคาคือสายเรือ Hyundai

เสนเอเชียใต : สายเรือท่ีมีผูเลือกใชบริการสูงสุดคือ NYK สวนดานความพึงพอใจในเรื่องราคา

สายเรือ Hanjin และ K-Line กลับไดรับการประเมินความพอใจสูงสุด และในดานการเคลม

สินคาสายเรือมีหลายสายเรือท่ีไดรับความพอใจสูงสุดไดแก Hanjin, APL, Hapag-Lloyd,

Wanhai และOOCL ดานความตรงตอเวลาสายเรือ Mitsui ถูกประเมินสูงสุด และดานการ

บริการกอน-หลังการขายสายเรือ K-Line ไดรับความพึงพอใจสูงสุด

เสนตะวันออกกลาง : สายเรือ Maresk Line เปนสายเรือท่ีมีผุเลือกใชบริการสูงสุดเปนอันดับ

หน่ึง สวนดานการบริการสายเรือท่ีไดรับความพีงพอใจในเรื่อง ราคา คือสายเรือ USAE และ

Evergreen, ดานการเคลมสินคาสายเรือ APL และ Emirates Shipping, ดานความตรงตอ

เวลา คือสายเรือ Evergreen และดานสุดทายเรื่องการบริการกอน-หลังการขายสายเรือท่ีไดรับ

ความพึงพอใจสูงสุดคือ Mitsui

เสนยุโรป : สายเรือท่ีมีผูสงออกเลือกใชบริการสุงสุดคือ Maersk Line แตในดานความพึง

พอใจในดานราคา, ความตรงตอเวลา และดานการบริการกอน-หลังการขายสายเรือท่ีไดรับการ

ประเมินระดับความพอใจสูงสุดคือ OOCL และดานการเคลมสินคาสายเรือ APL และ K-Line

ไดรับความพอใจสูงสุด

เสนทางเมดิเตอรเรเนียน : สายเรือ Maersk Line เปนสายเรือท่ีมีผูใชบริการสูงสุดในเสนทาง

เมดิเตอรเรเนียน รวมท้ังการประเมินความพีงพอใจก็พบว Maersk ก็ไดรับคะแนนความพึง

พอใจในดานการเคลมสินคา สูงเปนอันดับหน่ึงเชนกัน แตท้ังน้ีในดานราคา และความตรงตอ

Page 13 of 21  

เวลา สายเรือ Safmarine ไดรับการประเมินเปนอันดับหน่ึง และสุดทายเรื่องการบริการกอน-

หลังการขายสายเรือท่ีไดรับการประเมินความพึงพอใจอันดับหน่ึงคือ Safmarine, Hapag-

Lloyd และ Evergreen

ดังน้ันจากขอมูลในตารางขางตน แสดงใหเห็นวา สายเรือหน่ึงแมจะไดไดรับเลือกวา

เปนสายเรือท่ีมีผูเลือกใชบริการสูงสุด แตมิไดหมายความวาสายเรือดังกลาวจะไดรับการ

ประเมินความพึงพอใจในดานตางๆ สูงเชนกัน ดังน้ันหากผูสงออกจะนําขอมูลดังกลาวไป

ประกอบการพิจารณาตัดสินใจเลือกใชบริการของสายเรือ จึงตองวิเคราะหถึงปจจัยท่ีบริษัท

น้ันๆ ใหความสําคัญในลําดับตนๆ เชนหากบริษัท ก. จะสงสินคาไปในเสนทางยุโรป โดย

บริษัท ก. ไดใหความสําคัญกับเรื่องความตรงตอเวลาของสายเรือเปนอันดับ 1 ดังน้ันบริษัท ก.

อาจจะติดตอไปยังสายเรือ OOCL แตอยางไรก็ตาม ก็มีความเปนไปไดท่ีสายเรือ OOCL จะไม

มีกําหนดการว่ิงของเรือไปในชวงท่ีบริษัท ก. ตองการดังน้ันการพิจารณาเลือกใชสายเรือก็ตอง

เปล่ียนไปใชสายเรืออ่ืนๆ แทน เปนตน

๏ ขอเสนอแนะ และขอคิดเห็น

ผลจากการสํารวจขอคิดเห็นจากผูสงออก พบวาผูสงออกไดมีขอเสนอแนะเกี่ยวกับการ

ใหบริการของสายเรือในเรื่องตางๆ ซึ่งสามารถสรุปรวบรวมไดดังน้ี

- สายเรือบางสายมีการเรียกเก็บคาบริการสูงกวาสายเรืออื่นๆ เชนคา THC และสายเรือมี

การปรับเปล่ียนราคาคอนขางบอย โดยเฉพาะในเสนทางสหภาพยุโรป ซึ่งอัตราคา

ระวางมีการแกวงตัวคอนขางมาก นอกจากน้ีบางสายเรือมิไดมีการแจงลวงหนาในการ

เรียกเก็บคา Peak Season

- ในเสนทางยุโรป คาบริการสูงมาก และมีจํานวนตูไมเพียงพอตอความตองการ ทําให

เกิดการแยง Space ซึ่งทําใหคาระวางปรับตัวสูงขึ้น

- อยากใหมีการยืดหยุนเวลาในการรับและคืนตูของสายเรือ รวมไปถึงการทํางานในชวง

วันหยุด

- สายเรือหลายๆ สายมักจะ Delay ซึ่งหากสายเรือมีการ Delay Schedule ควรจะตองให

สายเรือแจงปญหาที่เกิดขึ้นใหกับผูสงออกทราบ หรือแจงผาน Forwarder ใหทราบ

โดยดวน เน่ืองจากตองทําเอกสาร Invoice Packing List ในการยืนยันฟอรมตาง ๆ ซึ่ง

เอกสารตองตรงกับ B/L ทําใหบริษัทผูสงออกตองทําการแกไขเอกสารใหมใหถูกตอง

ตาม B/L

- หลังจากตูสินคาถูกบรรทุกขึ้นเรือไปแลว หากมีการเปล่ียนช่ือเรือ หรือเปล่ียนขอมูลใดๆ

ท่ีสําคัญ สายเรือควรตองรีบแจงใหผูสงออกทราบเพราะเกี่ยวพันกับเอกสารและพิธี

ศุลกากรหลายอยาง

Page 14 of 21  

- สายเรือหลายๆ สายไมมีชองทางการติดตอผานระบบ Internet ซึ่งตองติดตอผานทาง

โทรศัพท ซึ่งพบวาติดตอคอนขางยาก

- การประสานงาน-สงขอมูล (Container Booking ) ระหวาง Office สายเรือ กับ ลานตู

คอนเทนเนอรควรจะ update กันอยางรวดเร็ว-หลายครั้ง หัวลากไปรับตู แต booking

ยังไมมาถึงลาน

- สายเรือ ควรคํานึงถึงการบริการท่ีดี เพราะปกติแลวสายเรือมักจะไมคอยดูแลลูกคาและ

ไมคอยชวยแกไขปญหาโดยเฉพาะ shipment Dominate

- บริการหลังการขายระหวาง booking direct กับ booking ผาน forwarder จะมีขอ

แตกตางอยางเห็นไดชัดเจน คือ เริ่มจากออกใบตราสงไปจนกระทั่งถึงคาบริการ การ

บริการทาง forwarder จะติดตามและสนใจใน shipment ดีมาก ซึ่งจะตางกับท่ี

booking direct ไมวาจะเปนความรวดเร็วตอบรับเอกสาร cfm.booking/ ออกเอกสาร

ใบตราสินคา/ ออกใบแจงหน้ี คอนขางลาชา และตองทวงถามอยูตลอด

- บริษัทฯ พบวาสภาพตูสินคาท่ีสายเรือนํามาใช และใหผูสงออกนําไปบรรจุสินคาท่ี

โรงงาน พบวาตูดังกลาวอยูในสภาพท่ีเกา และชํารุด เชนเปนสนิม มีรูรั่ว และขอบยาง

หมดสภาพ รวมท้ังลานรับตูคอนขางแนน โดยเฉพาะที่ลาดกระบัง

- คาธรรมเนียม seal ทําไมมี Agent บางรายยังไมมีการเรียกเก็บ และหลาย Agent มี

การเรียกเก็บจากผูสงออกแลว

- สายเรือนาจะตรวจสอบตู Container ใหอยูในสภาพท่ีดีกอนจะปลอยตูออกมาให

shipper ซึ่งการท่ีสายเรือผลักภาระใหคนขับหัวลากตรวจสอบกอนเอาตูออกมาน้ัน ไม

ถูกตองนัก เน่ืองจากคนขับรถจะมีเวลาตรวจสอบสภาพตูไดอยางไร ในเม่ือมีเวลา

จํากัดตองรีบออกมาจากลาน และสายเรือกวาจะสงเจาหนาท่ีมาซอมตูจะตองเสียเวลา

เปนวันสําหรับ Shipper มีอยูตางจังหวัด

๏ ขอจํากัดในการวิเคราะห

1. แบบสอบถามน้ัน ไมไดใหสมาชิกผูสงออก ระบุเทอมของการสงออก ซึ่งในเชิงการ

วิเคราะห เทอมของการสงออกจะมีผลตอการแปลผล เน่ืองจาก หากบริษัทสงออก

สินคาในเทอม FOB โดยลูกคาปลายทางเปนผูจายคาขนสง และติดตอเลือกใชบริการ

สายเรือ ดังน้ันการใหคะแนนความพึงพอใจบางดาน เชนการเคลมสินคา หรือการบริการ

กอน และหลังการขาย อาจจะไมสามารถประเมินได เปนตน

2. แบบสอบถาม ตองการประเมินความพึงพอใจในการใหบริการสายเรือ แตผูตอบ

แบบสอบถามบางรายใชบริการผาน Forwarder ดังน้ันอาจมีความสับสนในการประเมิน

ความพึงพอใจในบางเรื่อง เชนการใหบริการกอน-หลัง, ความตรงตอเวลา ซึ่งจะ

ประเมินไดยาก เน่ืองจากมีความคาบเก่ียวกันระหวางสายเรือ และ Forwarder ดังน้ันอาจ

ทําใหการวิเคราะหผิดพลาดได

Page 15 of 21  

3. ไมไดสอบถามวาผูสงออกใชบริการสายเรือโดยตรง หรือใชบริการผาน Forwarder

ดังน้ันการท่ีผูสงออกบางรายไดใชบริการผาน Forwarder ซึ่งการประเมินความพึงพอใจ

ในการใหบริการน้ัน อาจจะรวมถึงการใหบริการของ Forwarder ดวย

4. ผลการวิเคราะหในสวนของการเลือกใชบริการสายเรือ อาจจะไมสะทอนคุณภาพในการ

ใหบริการของสายเรือน้ันๆ เน่ืองจากบางครั้งผูสงออกมิไดเปนผูเลือกสายเรือในการ

ขนสงสินคา เน่ืองจากขายสินคาในเทอม FOB ดังน้ันลูกคาปลายทางจะเปนผูกําหนดา

สายเรือในการขนสง ดังน้ัน ความนิยมของสายเรือบางสายอาจจะมีการเลือกใชบริการ

มาก เน่ืองจากเหตุผลดังกลาวได

5. การสงแบบสอบถามใหสมาชิกในครั้งน้ี เมื่อนําแบบสอบถามท่ีรวบรวมไดมาแยกตาม

กลุมอุตสาหกรรมแลวพบวา มีท้ังสิ้น 16 กลุมอุตสาหกรรม ซึ่งสมาชิก สรท. มี

อุตสาหกรรมท้ังสิ้น 25 กลุมอุตสาหกรรม ทําใหการวิเคราะหดังกลาวไมครอบคลุมใน

ทุกๆ อุตสาหกรรม ซึ่งอาจจะมีผลตอการวิเคราะหได

6. ในกรณีท่ีสายเรือบางสาย พบวามีผูตอบแบบสอบถามซึ่งไดใชบริการเพียง 1 บริษัท

น้ัน ผลการประเมินความพึงพอใจของสายเรือ จากบริษัทดังกลาวน้ัน จะไมสามารถนํา

ขอมูลไปเปรียบเทียบความพึงพอใจกับสายเรืออื่นๆ ท่ีมีผูประเมินหลายๆ รายได

เน่ืองจากจะทําใหการแปลผลผิดพลาดได แตอยางไรก็ตามขอมูลผลการประเมินความ

พึงพอใจในกรณีท่ีสายเรือดังกลาวมีผุใชบริการเพียงรายเดียว จะสามารถนําเสนอในแง

Description ได แตไมสามารถนําไปเปรียบเทียบดานการบริการกับสายเรืออ่ืนๆ ได

7. แบบสอบถามท่ีรวบรวมไดมีจํานวนท้ังสิ้น 53 ชุด ซึ่งแมจะเพียงพอท่ีจะสรุปผลโดยถือ

วาเปนตัวแทนของกลุมสมาชิกสรท.ท้ังหมด แตหากสามารถเก็บรวบรวมกลุมตัวอยางท่ี

ตอบแบบสอบถามไดจํานวนมากขึ้นแลว จะทําใหการแปลผลมีความถูกตองและแมนยํา

เพิ่มขึ้น

Page 16 of 21  

ปจจัยในการพิจารณาเลือกใชบริการสายเรือ (Liner) และ บริษัทรับจัดการขนสงสินคาระหวางประเทศ (Forwarder)

โดย สภาผูสงสินคาทางเรือแหงประเทศไทย

ประเทศไทยเปนประเทศท่ีพึ่งพาการสงออกสินคาไปขายยังตางประเทศ โดยปจจุบันมูลคา

การสงออกสินคาไปยังตางประเทศน้ันมีมูลคาคิดเปนสัดสวนถึง 70% ของ GDP และกวา 90%

ของการสงออกสินคาท้ังหมดเปนการสงออกสินคาทางเรือ ซึ่งท่ีผานมาผูสงออกซึ่งเปนสมาชิก

ของสภาผูสงสินคาทางเรือแหงประเทศไทย หรือ สภาผูสงออกฯ ตางก็เคยประสบปญหานา

นานัปการประการในการใชบริการบริษัทสายเรือ และบริษัทผูรับจัดการขนสงสินคาระหวางประเทศ

(Freight Forwarder) ท่ีไมมีคุณภาพ ดังน้ัน เพื่อใหผูสงออกสามารถเลือกใชผูใหบริการขนสงท่ีมี

ประสิทธิภาพซึ่งจะชวยหลีกเล่ียงปญหาตางๆ ท่ีเกิดจากการใหบริการท่ีไมมีคุณภาพ ไมได

มาตรฐาน สภาผูสงออกฯ จึงไดทําการคนควาขอมูลจากหลายๆ แหลง อาทิ วิทยานิพนธท่ี

เกี่ยวของกับการขนสงสินคาทางเรือ ,หนังสือท่ีเกี่ยวของกับการใหบริการ Forwarder หรือแมแต

การรวบรวมขอมูลจากการสอบถามผูเช่ียวชาญ และจัดทําสรุปหลักเกณฑในการเลือกใชบริการ

สายเรือ (Liner) และผูรับจัดการขนสงสินคาระหวางประเทศ (Forwarder) เพื่อใหผูสงออกไดใช

เปนขอพิจารณาในการเลือกใชบริการ

๏ ขอควรพิจารณาในการเลือกใชบริการสายเรือ (Liner)

ผูสงออกควรจะตองพิจารณาปจจัยตางๆ ทางดานการบริการของสายเรือท่ีมีความเกี่ยวของและ

สงผลกระทบตอความตองการของลูกคาดานการขนสง ดังน้ี

1. ระยะเวลาการขนสง (Transit time)

พิจารณาสายเรือท่ีมีระยะเวลาการขนสงท่ีสั้นท่ีสุด (Minimum Transport time) กรณี

ท่ีลูกคาปลายทางตองการการขนสงท่ีรวดเร็ว ผูสงออกตองทําการพิจารณาวา Transit time

ของแตละสายเรือไปยังทาเรือปลายทางมีระยะเวลาเทาไร โดยถา Transit time สั้นถือวาตรง

กับความตองการของลูกคามากขึ้น

2. จํานวนทาเรือที่สายเรือใชในการถายลํา (Number of transshipment part)

พิจารณาสายเรือขนสงสินคา โดยมีการถายลํานอยท่ีสุด (Minimum Number of

Transshipment Port) เพื่อหลีกเล่ียงปญหาท่ีอาจเกิดขึ้นจากการถายลํา อาทิ สินคาสูญหาย,

สินคาเสียหายในระหวางการถายลํา, ความผิดพลาดจากการยกขนสินคาผิดตู และการโจรกรรม

หรือแมแตการเปล่ียนแปลงสินคาในตูในระหวางการถายลํา เปนตน ถาลูกคาตองการการขนสง

ท่ีรวดเร็ว ตองทําการวาพิจารณาวาแตละสายเรือมีการเปล่ียนถายลําเรือกี่ครั้งกอนจะถึงทาเรือ

Page 17 of 21  

ปลายทาง โดยถาจํานวนทาเรือท่ีใชสําหรับถายลํายิ่งนอยแสดงวาตรงกับความตองการลูกคา

มากเทาน้ัน

3. พ้ืนที่ระวางบนเรือถายลํา (Space of Feeder Vessel)

พิจารณาสายเรือท่ีมีความพรอมของระวางเรือในการขนสงสินคาท่ีมีจํานวนมากตอ 1

ครั้งการขนสง (Availability of Big lot shipment) ถาลูกคาตองการขนสงสินคาจํานวนมากตอ

ครั้งการขนสง ตองทําการพิจารณาวาแตละสายเรือมีพื้นท่ีระวางบนเรือถายลํา (Feeder) เทาไร

โดยถามีพื้นท่ีระวางบนเรือถายลํามาก แสดงวาตรงกับความตองการของลูกคามากเทาน้ัน

นอกจากน้ัน ถาลูกคาตองการและใหความสําคัญกับเรื่องของวันเรือออกจากทาเรือตน

ทาง (ETD Concern) วาตองตรงกับวันท่ีแจงไวลวงหนา หรือ ใหความสําคัญกับวันเรือถึง

ทาเรือท่ีปลายทาง (ETA Concern) วาตองตรงกับวันท่ีแจงไวลวงหนา ผูสงออกก็ตองทําการ

พิจารณาวาแตละสายเรือมีพื้นท่ีระวางบนเรือถายลํา (Feeder) เทาไร โดยถามีพื้นท่ีระวางบน

เรือถายลํามาก ยอมทําใหสามารถสงออกไดตามวันท่ีระบุไวลวงหนา และสามารถสงสินคาถึง

ทาเรือปลายทางไดตามวันท่ีระบุไวลวงหนา เชนกัน

4. พ้ืนที่ระวางบนเรือแม (Space of Mother Vessel)

ผูสงออกตองพิจารณาความพรอมของระวางเรือในการขนสงสินคาท่ีมีจํานวนมากตอ 1

ครั้งการขนสง (Availability of Big lot shipment) ถาลูกคาตองการขนสงสินคาจํานวนมากตอ

ครั้งการขนสง ตองทําการพิจารณาวาแตละสายเรือมีพื้นท่ีระวางบนเรือแม (Mother Vessel)

เทาไร โดยถามีพื้นท่ีระวางบนเรือแมมาก แสดงวาสามารถรับสินคาท่ีขนสงตอครั้งไดมาก ซึ่ง

ถือวาตรงกับความตองการของลูกคามากเทาน้ัน

และเชนเดียวกับพื้นท่ีระวางบนเรือถายลํา ถามีพื้นท่ีระวางบนเรือแมมากก็ยอมจะ

สามารถสงออกไดตามวันท่ีระบุไวลวงหนา และสามารถสงสินคาถึงทาเรือปลายทางไดตาม

วันท่ีระบุไวลวงหนา เพราะความเปนไปไดในการท่ีสินคาจะตกเรือก็จะนอยลง

5. จํานวนตูคอนเทนเนอร (Container Availability)

ถาลูกคาปลายทางตองการขนสงสินคาจํานวนมากตอครั้งการขนสง ผูสงออกก็ตองทํา

การพิจารณาวาแตละสายเรือมีจํานวนตูเทาไรสําหรับทาเรือปลายทางน้ัน โดยถามีจํานวนตูมาก

ยอมสามารถขนสงสินคาตอครั้งการขนสงไดมาก และถามีจํานวนตูมาก ยอมสามารถขนสง

สินคาไดตามวันเรือออกที่แจงไวลวงหนา รวมถึงสามารถขนสงสินคาไดตามวันเรือออกที่แจง

ไวลวงหนาดวย

นอกจากน้ีในประเด็นเรื่องจํานวนตูท่ีใหบริการแลว สิ่งสําคัญอีกประการในการพิจารณา

ประกอบคือ ความสะอาด และความสมบูรณของตูคอนเทนเนอร ท่ีสายเรือนํามาใหบริการ ซึ่ง

สายเรือควรจะตองมีหนาท่ีตระเตรียมตูท่ีมีสภาพพรอมใชงานใหแกผูสงออก ดังน้ันเรื่องความ

Page 18 of 21  

สะอาดของตู, สภาพตูท่ีไมชํารุด และความแข็งแรงของตูคอนเทนเนอรก็เปนอีกประเด็นท่ีผู

สงออกตองใหความสําคัญเชนกัน

6. การเลื่อนของวันเรือออก (ETD Postponement)

ความตรงตอเวลาในการสงสินคาออกจากทาเรือตนทาง (ETD Concern) เปนเรื่อง

สําคัญ ถาลูกคาตองการหรือใหความสําคัญกับวันเรือออก ตองทําการพิจารณาจากขอมูลใน

อดีตวา มีการเล่ือนวันเรือออกจากที่แจงไวลวงหนาตอนจองระวางเรือมากนอยเพียงใด โดยถา

การเล่ือนวันเรือออกมากแสดงวาสามารถสงสินคาไดตามที่แจงไวไดนอยเทาน้ัน และสงผล

กระทบตอความถูกตองของเอกสารจากสายเรือ (Document Accuracy) ดวย เพราะเมื่อมีการ

เล่ือนวันเรือออกจากที่แจงไวมาก ก็ตองทําการแกไขเอกสารในการสงออกเชนกัน ทําให

เสียเวลาทั้งของผูสงออกและลูกคาปลายทาง และการท่ีสายเรือมักจะเล่ือนวันเรือออกน้ัน ยัง

อาจสงผลกระทบถึงภาพลักษณของบริษัทผูสงออกดวย เน่ืองจากหากสินคาไปถึงลูกคา

คลาดเคล่ือนบอยครั้ง อาจสงผลในความเช่ือมั่นท่ีมีตอบริษัทสงออกได

7. การเลื่อนของวันเรือถึง (ETA Postponement)

ถาลูกคาตองการการขนสงท่ีรวดเร็ว ตองทําการพิจารณาจากขอมูลในอดีตวามีการ

เล่ือนวันเรือถึงจากท่ีแจงไวลวงหนามากนอยเพียงใดดวย ถามีการเล่ือนวันเรือถึงมาก ยอมทํา

ใหระยะเวลาการขนสงลาชากวาท่ีแจงไวลวงหนาและไมสามารถสงสินคาไดตรงตาม

กําหนดเวลา

นอกจากน้ัน ยังสงผลกระทบตอความถูกตองของเอกสารจากสายเรือ (Document

Accuracy) เพราะถามีการเล่ือนวันเรือถึงมาก แสดงวาความถูกตองของเอกสารลดลงเพราะท้ัง

ผูสงออกและลูกคาเองตองทําการแกไขเอกสารใหมเพื่อทําการเปล่ียนวันเรือถึงในระบบและ

เอกสารท้ังหมด

8. ความผิดพลาดของเอกสาร (Document Error)

ความถูกตองของเอกสารจากสายเรือ (Document Accuracy) ถาลูกคามีความตองการ

หรือใหความสําคัญกับความถูกตองของเอกสาร ตองทําการพิจารณาจากขอมูลในอดีตวาทาง

สายเรือมีการทําเอกสารผิดพลาดมากนอยเพียงใด ถามีการทําเอกสารผิดพลาดมาก ถือวา

ความถูกตองของเอกสารนอยเทาน้ัน

9. จํานวนวัน Free time ที่ทาเรือปลายทาง (Free time at Destination)

ความตองการ Free time ท่ีปลายทางใหไดมากท่ีสุด (Maximum Free time at destination)

ถาลูกคาตองการจํานวน Free time ท่ีทาเรือปลายทางมาก ตองทําการพิจารณาจากขอมูลใน

Page 19 of 21  

อดีตวาแตละสายเรือสามารถให Free time ไดกี่วัน ถายิ่งใหไดมาก ยอมตรงตามความตองการ

ของลูกคามากเทาน้ัน

๏ ปจจัยในการเลือกใชผูรับจัดการขนสงสินคา (Freight Forwarder) ที่ด ี

ในกรณีท่ีผูสงออกไมสามารถดําเนินการติดตอซื้อระวางเรือโดยตรงกับสายเรือได ไมวา

จะเปนกรณีท่ีเปนสงออกสินคาแบบไมเต็มตู หรือ LCL (Less than Container Load) หรือ

กรณีท่ีตองการใชบริการในการสงออกอื่นๆ ดวย เชน การจัดทําเอกสารการสงออก การผานพิธี

การทางดานภาษีอากร ฯลฯ ผูสงออกก็จะไปใชบริการของผูรับจัดการขนสงสินคาระหวาง

ประเทศ หรือ Freight Forwarder

ทั้งนี้ โดยทั่วไปแลวหนาที่ของผูรับจัดการขนสงมีดังตอไปนี้

1. รวบรวมสินคา ผูรับจัดการขนสงจะรวบรวมสินคาของผูสงสินคารายเล็ก ซึ่งมีเสนทาง

การขนสงสินคาเดียวกันใหเปนสินคาจํานวนมาก แลวจึงทําการจัดสงไปพรอมกัน หรือ

รวบรวมสินคาท่ีเปนหีบหอของผูขนสงสินคาแตละราย ดําเนินการบรรจุใสตูสินคาเพื่อ

นําสงใหแกผูขนสงตอไป

2. วางแผนการขนสง ผูรับจัดการขนสงจะชวยผูสงสินคาวางแผนการขนสงในเสนทาง (Route) และรูปแบบ (Mode) ของการขนสงท่ีรวดเร็วและประหยัดท่ีสุด และมีการให

คําแนะนําแกผูสงสินคาในการเลือกผูขนสง

3. บริการเกี่ยวกับการคา ผูรับจัดการขนสงสินคาสามารถใหคําปรึกษาเกี่ยวกับเอกสารทางการคา ระเบียบขอบังคับทางการคาตางๆ รับดําเนินพิธีการศุลกากรท้ังขาเขา และ

ขาออก จัดหาประกันภัย และชวยจัดการเรื่องตางๆเกี่ยวกับเอกสาร เปนตน

4. บริการอื่นๆ เก่ียวกับสินคา ผูรับจัดการขนสงยังสามารถใหคําปรึกษา หรือชวยจัดการเรื่องการจัดหีบหอ (Packing) และการบรรจุ (Stuffing) สินคาเขาตูสินคา การขนถาย

สินคาหนาทา การเก็บรักษาสินคาในโรงพักสินคาท่ีทาเรือ ตลอดจนการนําสินคาออก

จากทาเรือ หรือการขนสงสินคาไปยังทาเรือดวย

หนาที่และความรับผิดของผูรับจัดการขนสง

1. ตอผูสงสินคา : ผูรับจัดการขนสงมีหนาท่ีและความรับผิดเปนตัวแทนท่ีจะตองใชความ

ระมัดระวังและฝมือในการดําเนินการปกปองคุมครองผลประโยชนของผูสงสินคา ถาละเวนไม

ทําตามหนาท่ีของตนถือวากระทําผิดหนาท่ี ถาเกิดความเสียหายกับสินคาแลว ผูรับจัดการ

ขนสงจะตองมีความรับผิด หนาท่ีของผูรับจัดการขนสงตองกระทําน้ันจะระบุไวในสัญญา

Page 20 of 21  

(Forwarders’ Standard Form Contract) ซึ่งในสัญญาอาจจะระบุขอยกเวนความรับผิด หรือ

ขอจํากัดความรับผิดเอาไว

2. ตอบุคคลอื่น : ผูรับจัดการขนสงถือเปนตัวแทน ซึ่งกระทําการแทนตัวการ ดังน้ัน ตัวแทนไม

ตองรับผิดเปนการสวนตัวตอบุคคลที่ 3 ตัวการ หรือ ผูสงสินคาตองรับผิดชอบตอบุคคลที่สาม

ถาตัวแทนไดกระทําไปภายในขอบอํานาจของสัญญาตัวแทน แตถาผูรับจัดการขนสงซึ่งเปน

ตัวแทนกระทําการไปนอกอํานาจของสัญญาตัวแทนแลว ผูรับจัดการขนสงเองจะตองรับผิดตอ

บุคคลท่ีสาม

ขอควรพิจารณาในการเลือกใชบรกิารผูรับจัดการขนสงสนิคา (Forwarder)

1. มีความมั่นคง และเปดใหบริการมาไมนอยกวา 1 ป และมีทุนจดทะเบียนไมต่ํากวา 2

ลานบาท เพราะความมั่นคงทางการเงินของผูประกอบการขนสง เปนเครื่องบงช้ีถึง

ศักยภาพการพัฒนาและการปรับปรุงบริการ สามารถลงทุนในเคร่ืองมือ ระบบตางๆได

2. ผูบริหารของบริษัท ควรเปนผูมีประสบการณในธุรกิจการขนสงสินคาระหวางประเทศ

International Transport ไมนอยกวา 3 ป

3. มีสถานท่ีประกอบการเปนหลักแหลงและนาเช่ือถือ

4. ช่ือเสียงของผูใหบริการ ตองไมมีช่ือเสียงเสื่อมเสีย

5. มีทรัพยากรท่ีสําคัญ เชน บุคลากรมีความชํานาญ อุปกรณสํานักงานท่ีมีความทันสมัย

เพื่อรองรับการใหบริการไดอยางมีประสิทธิภาพ พนักงานผูใหบริการมีความรู

ความสามารถ ติดตามแกไขปญหาท่ีเกิดขึ้นได มีความเต็มใจในการใหบริการ มีการ

ประสานงานภายในท่ีดี และมีการประสานงานกับผูสงออกไดดี

6. พิจารณารายช่ือลูกคาท่ีใชบริการของผูรับจัดการขนสงน้ันเปนขอมูลอางอิง

7. ความสามารถในการบริการท่ีครบวงจรดานการขนสงสินคาระหวางประเทศ หรือ

ดานโลจิสติกส มีเครือขายผูใหบริการขนสงในประเทศท่ีผูสงออกตองการสงสินคาไป

8. เอกสารท่ีออกโดยผูรับจัดขนสงน้ัน เชน B/L ควรระบุความรับผิด (Liability) เพื่อ

คุมครองความเสียหายตอสินคาใหกับลูกคา

9. ความรับผิดตอการใหบริการรับขนสินคา มีความจําเปนท่ีผูรับจัดการขนสงจะตองมีการ

ประกันภัยตอสินคาท่ีบรรทุก ซึ่งผูรับจัดการขนสงระหวางประเทศมักจะมีประกันภัย

คุมครองแบบเดียวกันท่ัวโลก และสามารถระบุความรับผิดไดอยางชัดเจน

10. มีคาใชจายโดยรวมในการปฏิบัติตามคําสั่งซื้อของลูกคาปลายทางใหนอยท่ีสุด

11. มีการบริการรับสินคา และมีความสามารถในการจัดสงถึงท่ีหมายไดตรงตามเวลา (On

time) ท่ีกําหนด

12. มีการดูแลรักษาสินคามิใหเกิดความเสียหาย/สูญหาย ในระหวางการดําเนินงาน

13. มีการเรียกเก็บอัตราการขนสงท่ีสมเหตุสมผล

Page 21 of 21  

14. ระยะเวลาที่ใชในการจัดสงจากตนทาง-ปลายทาง นับจากวันท่ีฝากสงมีความ

เหมาะสมตรงตามความตองการของลูกคาท่ีปลายทาง รวมท้ังมีความแนนอนและตรง

ตอเวลา กลาวคือ สามารถสงมอบสินคาตรงตอเวลาและมีความสมํ่าเสมอ

15. มีระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารท่ีดี ผูสงออก หรือลูกคาท่ีปลายทาง

สามารถเช็คสถานะของสินคาไดวาอยูท่ีไหน

16. ไมมีความผิดพลาดในเรื่องเอกสาร หรือหากมีก็เล็กนอย

17. มีศูนยบริการตามจุดตางๆ เชน ทาเรือกรุงเทพ ทาเรือแหมฉบัง ลาดกระบัง ฯลฯ เพื่อ

งาย และสะดวกในการติดตอ

18. การจัดสงและการเก็บเงินมีความถูกตองตามรายการ

19. มีการชดใชคาเสียหายในกรณีท่ีเกิดความสูญหายและเสียหายในระหวางการจัดสง

โดยไมบิดพล้ิว

20. มีความพรอมท่ีจะใหบริการในกรณีท่ีมีการรองเรียนเกิดขึ้น

นอกจากน้ี ปจจุบันรูปแบบการขนสงสินคาของไทยไดมีการเปลี่ยนแปลงไปสูการ

ใหบริการขนสงสินคาหลายรูปแบบ หรือท่ีเรียกวา Multimodal Transport Operator (MTO)

ซึ่งหนาท่ีสําคัญของ MTO จะเปนผูประกอบการตัวกลางในทุกการดําเนินกิจกรรมของการ

ขนสงตอเน่ืองไมวาจะในรูปแบบ Terminal To Terminal หรือ Door To Door ภายใตสัญญา

ขนสงฉบับเดียว ซึ่งผูประกอบการ MTO จะถือเสมือนเปนตัวกลางท่ีเขามาเติมเต็มในชวงของ

หวงโซการขนสง ซึ่งมีสถานะเปนตัวกลางที่แทจริง ท่ีมีกฎหมายรองรับ สิ่งท่ีผูประกอบการของ

ไทยจะตองพิจารณาคือ บริษัทท่ีรับจัดการขนสงดังกลาว จะตองขึ้นทะเบียน MTO กับกรมเจา

ทา ซึ่งจะชวยสรางความมั่นใจใหกับผูสงออกไดในระดับหน่ึงเกี่ยวกับการเรียกรองความ

เสียหายเมื่อเกิดกรณีสินคาไดรับความเสียหายในระหวางการขนสง

********************

22 สิงหาคม 2554

ฝาย Global Logistics & Supply Chain

สภาผูสงสินคาทางเรือแหงประเทศไทย