text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...:...

19
ف ص ل ن ا م ه ع ل م ی- پ ژ و ه ش ی ن گ ر ش ه ا ی ن و د ر ج غ ر ا ف ی ا ی ا ن س ا ن ی س ا ل د و ا ز د ه م، ش م ا ر ه ا و ل، ز م س ت ا ن1 3 9 8 ب ر ر س ی ج غ ر ا ف ی ا ی ج ر م د ر ک ن ش ه ر ه ا ی ا ی ر ا ن: م ط ا ل ع ه م و ر د ی ش ه ر ت ه ر ا ن س ا ر ا ا ش ک ی ت ی ف ا ر غ ا ل ت ی ص ی ل ک ا ر ش ن ا س ی ا ر ش د ح ق و ق ج ز ا و ج ر م ش ن ا س ی، و ا ح د گ ر م س ا ر، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، گ ر م س ا ر، ا ی ر ا ن ن ب ی خ د ا ک ر م ی1 ا س ت ا د ی ا ر ح ق و ق ج ز ا، و ا ح د گ ر م س ا ر، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، گ ر م س ا ر، ا ی ر ا ن ت ا ر ی خ د ر ی ا ف ت: 4 8 / 0 4 / 1 3 9 8 ت ا ر ی خ پ ذ ی ر ش: 4 7 / 3 / 1 3 9 8 چ ک ی د ه ب ر ر س ی ج ا ر ا ف ی ا ی ی ن خ س ت ی ن ک و ش ش ع ل م ج ا ر ا ف ی ا د ر ب ا ب ت ح ل ی ل ر ا ب ط ۀ م ی ا ن م ح ی ط و ر ف ت ا ر ا ن س ا ن ا س ت. ب ر ر س ی ه ا ن ش ا ن م ی د ه د ک ه م ع ا ر ی و ش ه ر س ا ز ی ب ر م ی ز ا ن و ق و ع ج ر م ت أ ث ی ر د ا ر د. م ح ی ط ه ا ی ش ه ر ی ک م ت ر د د، ت ا ر ی ک و غ ی ر ق ا ب ل ر ؤ ی ت م ا ن ن د ح ا ش ی ه ش ه ر ه ا م ع و ب ه م ح ل ت ج ع م ع ت ا د ا ن، م ح ل م ن ا س ب ی ب ر ا ی ت ر ی د و ف ر و ش م و ا د م خ د ر و ا م و ا ل م س ر و ق ه ت ب د ی ل م ی ش و د. پ د ی د ه ج ر م ی ک ی ا ز ب ز ر گ ت ر ی ن م ش ک ت ا ج ت ا ع ی و ا ز ت ط ر ن ا ک ت ر ی ن آ ف ت ه ا ی م ک ن ا س ت، ب ا م ر و ر ی ب ر ت ا ر ی خ د ر م ی ی ا ب ی م پ ی ش گ ی ر ی ا ز ج ر م د ر ت ا ر ی خ ع د ت ا ب ه م ف ه و م پ ی ش گ ی ر ی ا ز ت ک ر ا ر ج ر م ب و د ه ن ه پ ی ش گ ی ر ی ا ز و ق و ع ج ر م. آ ن چ ه د ر ب ر ر س ی ج ا ر ا ف ی ا ی ی ج ر ا ئ م ش ا ه ر ی ا ه ا ی ت د ا ر د، ر ا ب ط ه ف ض ا و م ح ی ط ش ه ر ی ب ا ر ف ت ا ر ه ا ی ا ج ت ا ع ی ا ز ن و ع م ن ف ی و ن ا ه ن ج ا ر آ ن ا س ت. ه د ف ا ص ل ی ا ی ن م ق ا ل ه ع ب ا ر ت ا س ت ا ز ب ر ر س ی و ت ح ل ی ل ن ق ش م ؤ ل ف ه ه ا ی م ح ی ط ی ک ن ش ه ر ه ا ی ا ی ر ا ن ب ه و ی ژ ه ت ه ر ا ن د ر و ق و ع آ م ا ر ج ر م د ر آ ن ه ا ا س ت. س ؤ ا ل ا ص ل ی م ق ا ل ه ا ی ن ا س ت ک ه ن ق ش م ؤ ل ف ه ه ا ی م ح ی ط ی ک ن ش ه ر ه ا ی ا ی ر ا ن ب ه و ی ژ ه ت ه ر ا ن د ر و ق و ع آ م ا ر ج ر م د ر آ ن ه ا چ گ و ن ه ا س ت ی ف ر ض ی ه ا ی ر ا ک ه ب ر ا ی ت ح ل ی ل و ب ر ر س ی ا ی ن س ؤ ا ل د ر ص د د آ ز م و ن آ ن ه س ت ی م ا ی ن ا س ت ک ه ب ر ت ی م ؤ ل ف ه ه ا ی م ح ی ط ی ک ن ش ه ر ه ا ی ا ی ر ا ن ب ه و ی ژ ه ت ه ر ا ن و ق و ع ج ر م ر ا ت س ه ی ل ک ر د ه ا س ت. ر و ش ا ن ج ا م ا ی ن ت ح ق ی ق ب ا ت و ج ه ب ه م و ض و ع و ا ه د ا ف و ش ی و ه گ ر د آ و ر ی ا ط ع ا ت ب ه ص و ر ت ت و ص ی ف ی ت ح ل ی ل ی و ا ز ط ر ی ق ب ر ر س ی م ت و ن ق ا ن و ن ی و ن ظ ر ی ا ت ح ق و ق د ا ن ا ن و ف ق ه ا ی د ر ت ص و ص م و ض و ع ح ا ض ر ا س ت. ب ر ا ی ن ا س ا س ج ع آ و ر ی ا ط ع ا ت ب ه ص و ر ت ک ت ا ب خ ا ن ه ا ی و م ر ا ج ع ه ب ه پ ا ی گ ا ه ه ا ی د ا د ه و ج س ت ج و ی ا ی ن ت ر ن ت ی م ق ا ت د ا ر ا ی د ر ج ه ع ل ی م ع ت ب ر و ب ه ر و ز ر س ا ن ی ش د ه ت و ا ه د ب و د. ا ب ز ا ر گ ر د آ و ر ی ا ط ع ا ت ب ه ص و ر ت ف ی ش ب ر د ا ر ی و ب ا ن ک ه ا ی ا ط ع ا ت ی ا س ت. ر و ش ت ج ز ی ه و ت ح ل ی ل د ر ا ی ن م ق ا ل ه ب ه ص و ر ت ک ی ف ی و ا س ت د ل ی ت و ا ه د ب و د. ب د ی ن ش ی و ه ک ه م ت ا ی ر ه ا ی م و ض و ع ر ا م و ر د ب ر ر س ی ق ر ا ر د ا د ه و ض ن ت و ص ی ف و ت ح ل ی ل د ا د ه ه ا ی گ ر د آ و ر ی ش د ه ب ه ص و ر ت ن ظ ا م ن د ب ه ت ب ی ی ن ا ب ع ا د م خ ت ل ف م و ض و ع پ ر د ا ت ت ه و ب ا گ ا ا ر ا ز آ ن چ ه ه س ت ب ه آ ن چ ه ب ا ی د ب ا ش د، د ا د ه ه ا م و ر د ا س ت د ل ق ر ا ر م ی گ ی ر ن د. و ا ژ گ ا ن ک ل ی د ی: ج غ ر ا ف ی ا ی ج ر م، ک ن ش ه ر ه ا ی ا ی ر ا ن، ش ه ر ت ه ر ا ن. 8 - ( ن و ی س ن د ه م س ئ و ل) [email protected]

Upload: others

Post on 20-Apr-2021

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

یشهوژپ-یملع همانلصف یناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن

139 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس 8

نارهت رهش یدروم هعلاطم :ناریا یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج یسررب یتیکشا اراس

ناریا ،راسمرگ ،یملاسا دازآ هاگشناد ،راسمرگ دحاو ،یسانش مرج و ازج قوقح دشرا یسانشراک لیصیتلا غراف

1یمرکادخ یبن ناریا ،راسمرگ ،یملاسا دازآ هاگشناد ،راسمرگ دحاو ،ازج قوقح رایداتسا

47/3/1398 :شریذپ خیرات 48/04/1398 :تفایرد خیرات

هدیکچ هک دهد یم ناشن اه یسررب .تسا ناسنا راتفر و طیحم نایم ۀطبار لیلحت باب رد ایفاراج ملع ششوک نیتسخن ییایفاراج یسررب اهرهش هیشاح دننام تیؤر لباقریغ و کیرات ،ددرت مک یرهش یاه طیحم .دراد ریثأت مرج عوقو نازیم رب یزاسرهش و یرا عم زا یکی مرج هدیدپ .دوش یم لیدبت هقورسم لاوما و ردخم داوم شورف و دیرت یارب یبسانم لحم ،ناداتعم ع جت لحم هب اًلاو عم رد مرج زا یریگشیپ میبای یم رد خیرات رب یرورم اب ،تسا نک م یاهتفآ نیرت کانرطت زا و یعا تجا تلاکشم نیرت گرزب تی اها یرهاش مئارج ییایفاراج یسررب رد هچنآ .مرج عوقو زا یریگشیپ هن هدوب مرج رارکت زا یریگشیپ موهفم هب اًاتد ع خیرات یسررب زا تسا ترابع هلاقم نیا یلصا فده .تسا نآ راجنهان و یفنم عون زا یعا تجا یاهراتفر اب یرهش طیحم و اضف هطبار ،دراد تسا نیا هلاقم یلصا لاؤس .تسا اه نآ رد مرج رامآ عوقو رد نارهت هژیو هب ناریا یاهرهش نلاک یطیحم یاه هفلؤم شقن لیلحت و یارب هک ار یا هیضرف یتسا هنوگچ اه نآ رد مرج رامآ عوقو رد نارهت هژیو هب ناریا یاهرهش نلاک یطیحم یاه هفلؤم شقن هک عوقو نارهت هژیو هب ناریا یاهرهش نلاک یطیحم یاه هفلؤم یترب هک تسا نیا میتسه نآ نومزآ ددص رد لاؤس نیا یسررب و لیلحت تروص هب تاعلاطا یروآدرگ هویش و فادها و عوضوم هب هجوت اب قیقحت نیا ماجنا شور .تسا هدرک لیهست ار مرج نیا رب .تسا رضاح عوضوم صوصت رد یاهقف و نانادقوقح تایرظن و ینوناق نوتم یسررب قیرط زا و یلیلحت – یفیصوت هجرد یاراد تلااقم یتنرتنیا یوجتسج و هداد یاه هاگیاپ هب هعجارم و یا هناخباتک تروص هب تاعلاطا یروآ ع ج ساسا یتاعلاطا یاه کناب و یرادرب شیف تروص هب تاعلاطا یروآدرگ رازبا .دوب دهاوت هدش یناسر زور هب و ربتعم ی لع دروم ار عوضوم یاهریاتم هک هویش نیدب .دوب دهاوت یللادتسا و یفیک تروص هب هلاقم نیا رد لیلحتو هیزجت شور .تسا عوضوم فلتخم داعبا نییبت هب دنماظن تروص هب هدش یروآدرگ یاه هداد لیلحت و فیصوت ن ض و هداد رارق یسررب .دنریگ یم رارق للادتسا دروم اه هداد ،دشاب دیاب هچنآ هب تسه هچنآ زا رااگ اب و هتتادرپ .نارهت رهش ،ناریا یاهرهش نلاک ،مرج یایفارغج :یدیلک ناگژاو

[email protected] (لوئسم هدنسیون) -8

Page 2: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 617 98

همدقم یا ساسا رب .تسا ناسنا راتفر و طییم نایم ةطبار لیلیت باب رد ایفارغج ملع ششوک یتستن ییایفارغج یسررب یاهیسررب .دراد ناسنا هنامرجم راتفر و ساسحا ،کاردا رد هدننک ییعت یشقن (میلقا)یعیبط طییم عاضوا ،درکیور همین رد راب یلوا یارب مرج و ییایفارغج طییم ةرابرد یرامآ یاهشور و لوصا رب ینتبم و یملع شور هب یکتم هلمج زا و ییانج رامآ ردپ ار هلتک عبانم یخرب .تسا تفرگ تروص یرگ و هلتک هلیسو هب مهدزون نرق لوا کی ناونع هب مرج ات هدش اعاب وا تاقیقیت هک دوشیم هتفگ و دنا هدرک یفرعم تیانج یایفارغج بتکم ناراذگ هیاپ تیانج و مرج یایفارغج ملع یریگ لکش ینیوکت ریس .دوش هدش هتخانش ناکم و نامز ریغتم ود عبات یعامتجا هدیدپ ،امد ،داب ،اوه و بآ نوچ یطییم لماوع ریثیت :لوا ةرود :دوشیم هصلاخ هرود هس یط رد زورما هب ات هتشذگ زا یا رد مرج یایفارغج تاعلاطم عوضوم ،یرشب یاه یور جک اب هطبار رد ...و ایرد و تشد ،هوک ،ییایفارغج یرع لماوع هب ار یعامتجا یاه-یراجنهان ،هنایارگربج یدرکیور اب تاعلاطم یا عقاو رد .دهدیم لیکش تار هرود .(Bayat, 2008: 22)دهدیم تبسن یطییم یاه هشیدنا زا یریگ هرهب اب ار مرج یایفارغج یملع یاهشهو پ یتستن 9918 لاس رد هلتک و یرگ :مود ةرود و یداصتقا ،یعامتجا یاهریغتم یخرب و مرج یب ةطبار ،ماقرا و دادعا کمک هب هلتک .دنداد ماجنا یعامتجا یژولوکا و تفای همادا متسیب نرق لیاوا رد وگاکیش یعامتجا یژولوکا بتکم نارکفتم هلیسو هب دنور یا .داد ناشن ار یطییم لیم و طانم تاصتشم)یناکم یاههصتشم و (دمآرد)یداصتقا و (ینس و یسنج تخاس)یتیعمج یاهریغتم یخرب هب طوبرم یاهشهو پ هب یاهدنیازف هجوت و هقلاع 4338 ههد زا :موس ةرود .دندرک هفاضا نآ هب ار (نامرجم تنوکس هجوت یا لیزد یرتمهم ریز دراوم هک دسریم رظن هب .تسا هتفرگ تروص ناهج یملع لفایم رد مرج و ناکم :تسا هدوب .ناهج یاهرهش رثکا رد اهیراجنهان و تیانج و مرج نازیم هجوت لباق شیازفا - لا

.ایفارغج شهو پ یاهرازبا ینف یاهتفرشیپ -ب رظن هب مرج یایفارغج یسررب اب .یرهش مئارج یایفارغج یاهیسررب رد مرج یناکم یاههیرظن یملع ةعسوت - طاقن رد زیخ مرج یاهنوناک یریگ لکش رد مرج ناکم و مرج ینابرق ،مرجم ،نوناق یدیلک لماع راهچ دسریم و صاخ یدبلاک راتخاس لیلد هب اهناکم یخرب تسا ملسم هچنآ .تسا لماوع یرتمهم زا ییایفارغج لتتم ،لباقم ةطقن رد .دنراد مرج عوقو یارب یرتشیب تصرف و ناکما ،نآ نانکاس یداصتقا ،یعامتجا یاهیگ یو ینچمه لیم باتتنا رد ناراکهزب ات دوشیم بجوم رما یمه و دنتسه هنامرجم یاهتصرف ةدنرادزاب و عنام اهناکم یخرب یاربانب ؛دنشاب هنامرجم لمع باکترا یارب یناکم طیارش و اهتصرف یرت بسانم و یرتمک لابند هب ،دوخ مرج لیدبت و طیارش یا رییغت یارب دومنهر هئارا و اه تصرف یا ةدننک لیهست و هدنروآ دوجو هب یناکم تصرف ییاسانش اهرهش رد مرج یایفارغج یاهیسررب فادها یرتمهم زا یعامتجا یاهیراجنهان ربارب رد مواقم یاهاضف هب نآ .(Bianlou and Mansourian, 2006)دوشیم بوسیم لماوع ریثیت تیت و تسا مرج باکترا دعتسم هک یدرف ؛لوا :تسا یرورض رصنع هس دوجو ،مرج عوقو رد عوقو ناکما هک تسا ییاضف و تیعقوم ؛موس .ینابرق ای هدید هزب ؛مود .دوش بکترم ار یمرج دراد یگدامآ لتتم

Page 3: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

717 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

بجوم یلماع هچ هک میرادن یراک شتب یا رد .تسا موس رصنع رب رظان مرج یایفارغج .دنک یم مهارف ار مرج هب مرجم یسرتسد ناکما هک تسا یبسانم طییم و اضف یا رب زکرمت .تسا هدش مرج تمس هب مرجم کی نداد قوس تیؤر ینعی دشاب هتشاد دوجو عافد لباق یاضف دیاب یرهش یحارط رد .تسا هدرک ایهم مرج عوقو یارب ار ینابرق یاه یبرود یرط زا لرتنک ،یعامتجا لرتنک دناوت یم لرتنک یا لاح .دشاب هتشاد رارق لرتنک و تراظن تیت و ریذپ بش ات حبص زا نادنورهش هک یرهش ینعی میا و ما رهش کی یحارط .دشاب یتظافح یاه متسیس ای هتسبرادم زا یرایسب رد .دنوشن مرج ینابرق یگداس هب و دننک ددرت یعامتجا تراظن و تیؤر لباق یاه طییم رد دنناوتب هک دراد ییاه یگ یو ما یرهش یحارط .دراد رارق مرج یریگیپ یاروش تراظن تیت ،یزاسرهش یاروش اهروشک .(Pourahmad et al. 2003)دوش یم هجوت نآ هب نامروشک رد رتمک و کیرات ،ددرت مک یرهش یاه طییم .دراد ریثیت مرج عوقو نازیم رب یزاسرهش و یرامعم هک دهد یم ناشن اه یسررب و ردتم داوم شورف و دیرخ یارب یبسانم لیم ،ناداتعم عمجت لیم هب اًزومعم اهرهش هیشاح دننام تیؤر لباقریغ .دننز یمن یلامعا ینچ هب تسد نامرجم اًزومعم ریذپ تیؤر یاه طییم رد هک یلاح رد .دوش یم لیدبت هقورسم لاوما هیشاح رد رفن نویلیم 28 دهد یم ناشن اهرامآ ؛میتسه ور هبور ینیشن هیشاح لکشم اب نامروشک رد رضاح لاح رد .تسا بسانم مرج یارب اهرهش هیشاح ردقچ هک دوش یم حرطم مرج یایفارغج ایب هک تساجنیا ،دننک یم یگدنز مرج یاه هلیم و یداصتقا و یعامتجا طیارش یب یمیقتسم هطبار هک تسا هدش تشم لتتم یاه شهو پ رد یشن هیشاح ای مکارتم ییاه هلیم دندرک یم یگدنز نآ رد دمآرد مک نادنورهش هک ییاه هلیم عقاو رد .دراد دوجو زیخ عون یتح ،دنراد لعت اه هلیم یمه هب ناینادنز رتشیب .دتفایم قافتا رگید یاه هلیم زا رتشیب تیانج و مرج و دنتسه رتشیب اه هلیم هنوگ یا رد یثک یاه مرج و تسا توافتم یشن هفرم یاههلیم اب اه هلیم یا رد تیانج و مرج ندوب وگلا یگ یو و یروشک تیزکرم لیلد هب و هدوب هجوت لباق نآ مئارج نازیم هک ییاهرهش هلمج زا .دتفایم قافتا ینف یرازبا ،رهش نلاک یایفارغج و اضف لیلیت .تسا نارهت رهش نلاک ،دراد هنیمز یا رد یرتشیب هجوت هب زاین نآ ,Tavassoli)میشاب هتشاد نآ نانکاس و رهش کی زا یرتانعماب و رتهدنز تخانش ات دهد یم هزاجا هک دوش یم بوسیم

ه یو هب ناریا یاهرهش نلاک یطییم یاه هفلؤم شقن لیلیت و یسررب زا تسا ترابع هلاقم یا یلصا فده .(2002 ناریا یاهرهش نلاک یطییم یاه هفلؤم شقن هک تسا یا هلاقم یلصا لاؤس .تسا اه نآ رد مرج رامآ عوقو رد نارهت و فادها و عوضوم هب هجوت اب یقیت یا ماجنا شور ؟تسا هنوگچ اه نآ رد مرج رامآ عوقو رد نارهت ه یو هب نانادقوقح تایرظن و ینوناق نوتم یسررب یرط زا و یلیلیت –یفیصوت تروص هب تاعلاطا یروآدرگ هویش و یا هناتباتک تروص هب تاعلاطا یروآ عمج ساسا یا رب .تسا رضاح عوضوم صوصخ رد یاهقف و دهاوخ هدش یناسر زور هب و ربتعم یملع هجرد یاراد تزاقم یتنرتنیا یوجتسج و هداد یاه هاگیاپ هب هعجارم یا رد لیلیتو هیزجت شور .تسا یتاعلاطا یاه کناب و یرادرب شیف تروص هب تاعلاطا یروآدرگ رازبا .دوب و هداد رارق یسررب دروم ار عوضوم یاهریغتم هک هویش یدب .دوب دهاوخ یلزدتسا و یفیک تروص هب هلاقم اب و هتخادرپ عوضوم لتتم داعبا ییبت هب دنماظن تروص هب هدش یروآدرگ یاه هداد لیلیت و یصوت مض دنریگیم رارق لزدتسا دروم اه هداد ،دشاب دیاب هچنآ هب تسه هچنآ زا راذگ

Page 4: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 817 98

یرظن درکیور یایفارغج یسررب رد هچلنآ .دنا هتلشاد نآ رب رثؤم یاه مسیناکم و یرهش مئارج هب یا ه یو هجوت نانادیفارغج هزورما رد .تسا نآ راجنهالن و یفنلم عولن زا یعامتجا یاهراتفر اب یرهش طییم و اضف هطبار ،دراد تیمها یرهش مئارج یارب یلمع بوچراچ ،تسا هدلش هدوزلفا یرهش یایفارغج تاعلاطم هب ریخا ههد دنچ یط هک عوضوم یا ، عقاو مهارف اهرهش هدودیلم رد ار نالمز و اضلف اب اه یراجنهان هطبار هعلاطم و مرج یناکم و ییاضف لیلیت مئارج نازیم و عون اب تیعمج مکارت هطبار و یرهش مئارج یگدنکارپ هنیمز رد .(Kalantari, 2000: 63)دیامن یم :دومن یدنب میسقت یلصا هتسد هس رد ناوت یم ار اه هیرظن یرهلش زیخ مرج یاه نوناک هیرظن -8 یناکم لیلیت یارب و 3۶38 لاس رد رگرب و یتراک ، مرش طسوت راب یتستن زیخ مرلج یاه نولناک حلاطلصا رایسب نآ رد یراکهزب نازیم هک تسا ییایفارغج هدودیلم ای ناکلم کی رگنایلب هژاو یا .دش هدافتسا یراکهزب هناخ کی تسا کمم یتح و رواجم نابایخ دنلچ ،هلیلم کی ،رهش کی زا یشتب دناوت یم ناکم یا دودح .تسزاب دادعت اب کچوک یاه ناکلم لداعلم ار نآ زیخ مرج یاه نوناک یرعت رد زین یخرب .دشاب ینوکسم عمتجم کی ای .(Abbasi Varaki, 2008: 57)دنا هتسناد هلاس کی ینامز هرود کی رد لقادح ،ینیب شیپ لباق دایز مرج :تسا هداد حیضوت ریز حرش هب ار زیخ مرج یاه نونالک ، ناتسلگلنا ترازو هب لعتم یراکهزب شهاک زکرم تبسن نآ رد یراکهزب عوقو هک یا هیحان ای و تسا رتزاب طسوتم دح زا هزلب عولقو نآ رد هک ییایفارغج هیحان کی و تشلم یاه هدودیم زیخ مرج یاه نونالک یرعت یا باطم .تسا رتزکرمتم هیحالن للک رد مرج عیزوت هب & Kalantari)تسا هداد یالج دولخ رد ار هعلاطم دروم هدودیم لک رد مئارج لک زا یدایز مهس هک تلسا ینیعلم

Tavakkoli, 2007: 4) تیعمج مکارت اب مرج طابترا هیرظن -7 رد زلگنآ 1۶38 لاس رد .دراد تیعمج مکارلت شیازفا اب یمیقتسم هطبار تیانج و مرلج شیازلفا ،موهفم یا باطم دوجو هب دقتعم ینچمه یو .دومن تابثا ار تیعمج مکارلت و مرلج یب طابترا اینرفیلاک ینابایخ مئارج یسررلب .(Durkheim, 1987)دلش رهلش یاه نابایخ رد اه تیلاعف مکارت و مرج شیازفا یتیعملج و یتخانش موب یاه هیرظن -9 .دلش حرطلم ،گرب و کراپ نوچ یناسانش هعماج طسولت وگاکیلش بتکم یتخانش تیعمج و یتخانش مولب هیرظلن ، تیموق ،نالبز دننالم) تشاد طابترا ینیشنرهش هدیدپ اب هک ییاه ریغتم رب یعامتجا تافارینا ییبت رد اه نآ ،متسیب نرق زاغآ زا وگاکیلش بتکلم ناسانش هعمالج .دندرک زکرملت (یتیعملج مکارت و یتنوکس یاه هقطنم ، ترجاهم ریثیت کرد ناشفده و دندرک یسررب وگاکیش رهش رد ار اشیف و قلاط ، یشکدوخ دننام یفارینا یاهراتفر زا یخرلب و دا لن ،تیمولق :دننالم ،یتخانش مولب لماوع و ترجاهم و مکارت ،راوناخ دعب ، لس : دننالم ، یتخانش تیعمج لماوع Pour)دنداد رارق ه یو هعلاطم دروم ار یراکهزب مرج ،هدرک دیکیت یعامتجا ینامزاس یب رلب اه نآ .دوب تنوکس لیلم

Mousavi et al. 2011: 64).

Page 5: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

117 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

ناکم ،ینابرق ، مرجم یدیلک لماوع ریثیت هب یعامتجا یاهراتفر و مئارج عاونا ییایفارغج یسررب رد رظن نابحالص یراکهزلب باکلترا و یراتلفر یراجنهالن شیادیپ رد یطییلم طیارش و یناکم لماوع شقن .دننک یم هجولت مرج تهج رد ،یراکهزب هدننک لیهست یدبلاک -یطییم لماوع یسررب ریخا یاهلالس رد .تلسا یرتشیب تیمها یاراد یاهدرتسگ روط هب یرهش نزوئسم و نازیرهمانرلب ،ناحارلط نایلم رد مرج ربارب رد یرهش یاهاضف یزاس میا یدبلاک طییم یزیر همانرب و یرهش یاهاضف یسانش بیسآ الب دندقتعلم درلکیور یا ناعفادلم .تلسا هتلفای تیلوبقم ,Dickens)دیشتب اقترا ار یگدنز تیفیک و داد شهاک ناوت یم ار مرج زا سرت و ینماان ساسحا ، یراکهزب ناوت یم

1997). مرج لضعم و ناریا یاهرهش نلاک و یزکرم رهش کی زا اًزومعم رهش نلاک .دور یم راک هب تیعمجرپ و گرزب یاهرهش ةرابرد هک تسا یناونع رهش نلاک تیمها زا اًزومعم اهرهش نلاک .دوش یم هتفگ مه رهش ردام ،رهش نلاک هب .تسا هدش لیکشت یرامقا رهش یدادعت بوسیم روشک ره یراجت و یداصتقا مهم زکارم زا و دنرادروخرب یناوارف یگنهرف و یناگرزاب ،یداصتقا ،یسایس یاریذپ مه لیلد یمه هب ؛دنراد یرایسب یرگشدرگ و یشزومآ ،یگنهرف ،یشزرو تاناکما ینچمه .دنوش یم .(Rabbani and Vahida, 2002)دنتسه اهروشک و اهرهش رگید یاهرگشدرگ

5931 یرامشرس ساسا رب ناریا ینویلیم یاهرهش تسرهف -1 لودج

Source: (https://www.amar.org.ir)

رد .دراد ار ناهج رد ینیشنرهش خرن یرت عیرس ناریا عقاو رد .دور یم شیپ هب ناریا رد ییزاب تعرس اب ینیشنرهش یشنرهش ناریا تیعمج زا دصرد 2/2۶ ،4847 رد .دندرک یم یگدنز یرهش طانم رد نایناریا زا یمین زا رتمک 4138 1 یاراد ناریا یدلایم 4847 لاس رد .دیسر دهاوخ دصرد 3/00 هب 4947 لاس رد رامآ یا هک دندش یم بوسیم رهش یرت تیعمج رپ نارهت .دیسر دهاوخ 3 هب دادعت یا 4947 لاس رد .دوب رفن نویلیم کی زا رتزاب یتیعمج اب رهش رد .دوب دهشم ینعی یدعب تیعمج رپ رهش ربارب هس هک تشاد کاس رفن نویلیم 0/0 4847 لاس رد هک تسا روشک دهاوخ یگدنز نارهت رد رفن کی یشنرهش یناریا رفن هد ره زا و دیسر دهاوخ رفن نویلیم 1 هب نارهت تیعمج 4947 دصرد 0/39 اب رک رهش دوریم راظتنا اما تشاد دنهاوخ تیعمج شیازفا 4947 ات ناریا گرزب یاهرهش یمامت .درک خرن یرتزاب دهشم و هیمورا یاهرهش رک زا دعب .دهد صاصتخا دوخ هب ار تیعمج شیازفا رادقم یرتشیب دشر .(Euromonitor International,2016: Iran in 2030: The Future Demographic)تشاد دنهاوخ 4947 ات ار دشر

یدر تیعمج حرش

- 407۶7330 روشک لک تیعمج

8 4820911 نارهت

7 4۶۶7099 دهشم

9 3079077 ناهفصا

0 4009038 رک

2 8443۶18 زاریش

۶ 9949008 زیربت

0 8327498 زاوها

1 9177378 مق

3 9919148 هاشنامرک

48 2۶24048 هیمورا

Page 6: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 197 98

و یرت گرزب ،تیعمج رفن 4820911 اب ینچمه نارهت .تسا نارهت ناتسا زکرم زین و ناریا تتتیاپ نارهت رهش یموس ،ایسآ برغ گرزب رهش یمود یتیعمج ظایل هب نارهت .دوش یم بوسیم زین ناریا رهش یرت تیعمجرپ ،پ راجاق ناخدمیم اقآ ،یسمش یرجه 8۶88 لاس رد .تسا ناهج گرزب رهش یمهن و تسیب و هنایمرواخ گرزب ارچ ،دوش یم بوسیم ناریا یداصتقا بطق نارهت .درک باتتنا دوخ تتتیاپ ناونع هب ار نارهت ،ندیسر تردق هب زا ینچمه نارهت .دنا هدش زکرمتم رهش یا رد روشک عیانص و اه تکرش زا دصرد 20 زین و راک یورین زا دصرد 49 هک-)دوش یم بوسیم زین روشک گرزب یرگشدرگ دصاقم هلمج زا ،رایسب یگنهرف یاه هبذاج تشاد رایتخا رد لیلد هب

Sadatmiyanaei et al, 2014: 126)،

نارهت رهش -1 هشقن

Source: (http://www.maphill.com)

یرهش مئارج و ینیشنرهش ینیشنرهش و هدش هدیشک گرزب یاهرهش ه یوب ،یرهش طاقن فرط هب تیعمج هدمع شتب ،تیعمج یشیازفا دنور اب زورما ترورض اهنت هن یرهش تلاکشم و لئاسم ور یا زا ،تسا هعسوت لاح رد ناباتش و هتتیسگ ماجل تروص هب Rabbani)ددرگ یودت و هیهت دنور یا اب بطنم و دمآراک یناوق دراد ترورض و تسه زین روشک یادرف زاین هکلب

and Vahida, 2002). یگدنز موسر و بادآ تس رگید هب ،تسین یتاذ و یعیبط رما رهش رد یگدنز لکش و هوین راد هدهع یرهش نزوئسم و ناریدم وس کی زا .تسا فرط ود یاراد هک تسا یشزومآ و یمیلعت یا هلئسم یرهش گنهرف رهش رد بولطم تایح همادا یارب دنا لکم نانیشنرهش رگید یوس زا و دنتسه یرهش یگدنز مئاد میلعت تامازلا زا یرایسب هتبلا .دنیامن انشآ گنهرف یا زا یشان یاه تیدودیم اب ار دوخ نادنزرف و دنزومایب ار ینیشنرهش تروص هب رگید یا هنوگ و هدمآرد بوتکم نوناق تروص هب دهد یم لیکشت ار ینیشنرهش گنهرف هک یرهش یگدنز هدشن هتفرگ رظن رد نآ یارب ییارجا تنامض چیه یاربانب ،هتفرگ رارق نادنورهش لوبق دروم ملسم تداع و فرع .(Rabiei, 2008) تسا تیاعر هب لکم نادنورهش هک هنوگ نامه ؛رگید ترابع هب ،تسا یرق رهش هرادا گنهرف اب ینیشنرهش گنهرف

Page 7: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

997 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

تیاعر و یزاس گنهرف راد هدهع گنهرف یا یجورم ناونع هب زین یرهش ناریدم دنتسه یرهش تامازلا .دنتسه یرهش تیریدم لامعا زا یشان یاه تیدودیم :دشاب هتشاد ر لیذ یاه یگ یو بیرتت و تنوشخ یاه هبنج ندوب اراد مض هک دناوخ مسیلادنو ناوت یم ار یراتفر تسا نارگید هب لعتم هک ییاهزیچ هب همدص - لا

یمومع لاوما هب همدص -ب .(Rabiei, 2008)دنک ناربج ار نآ دیاب یرگید هک یتراس ره لک رد - تاقوا ندومن رپ و حیرفت ،یرهش یلوئسم درکلمع و هعماج زا ییوج ماقتنا هلمج زا یفلتتم یاه هزیگنا اب مسیلادنو .دریگ یم تروص یسایس ماظن رییغت ای مکاح ماظن اب هلباقم دصق هب هک یسایس هزیگنا اب تلاح یرتدیدش رد و تغارف یا هب همدص و تسا نادنورهش مومع هب لعتم رهش لاوما هک درک ءاقلا ار هشیدنا یا دیاب هدیدپ یا اب هلباقم یارب .(Rezvani et al. 2010)ددرگ یم بوسیم دوخ تیکلام هب همدص ،لاوما یکی یراصینا شزرا یا .تسا ناسنا قوقح ریاس و لام ،ناج هب یرعت مدع زا نانیمطا و شمارآ ساسحا ،تینما دشاب یجراخ نانمشد زا یشان ینماان ساسحا هکنآ زا شیب زورما .تسا یعامتجا و یدرف یگدنز یاه ترورض زا زا یشان رهش رد تینما مدع .تسا هتفای شیازفا یریگمشچ وین هب تنوشخ هنافسیتم و دراد اهرهش نورد رد هشیر رهش یب هتبلا .(Rezvani et al. 2010)دنراد رهش ینماان رد ییازسب مهس مئارج و تسا یناسنا و یعیبط لماوع هدش ییعت تازاجم نآ یارب نوناق رد هک یلعف کرت ای لعف ناونع هب مرج و یناسنا هاگتنوکس یرت گرزب ناونع هب رد ار ناراکهبت و دنک یم دعتسم مئارج زا یا هراپ باکترا یارب ار هنیمز رهش .درادن دوجو یفسلف تیلع هطبار تسا زا لصاح نایز و دوس هک تسا یرگباسح ناسنا مرجم هک درک شومارف دیابن .دزاس یم رت ممصم مرج باکترا .دوش یم فرصنم نآ باکترا زا دشاب نآ عفانم زا رتشیب مرج یاه هنیزه هاگره و دجنس یم ار مرج باکترا راتخاس و نادنورهش صاخ طباور هب لوا لماع .دراد رارق مهم لماع ود ریثیت تیت یرهش مئارج یخرب رظن رد لکش و رهش یدبلاک مرف هب مود لماع . ... و یتاقبط فلاتخا ،یگنهرف داضت هلمج زا دوش یم طوبرم یرهش هعماج هتخاس همین یاه نامتخاس و اهرهش هیشاح رد اه هاگتنوکس دوجو هلمج زا دوش یم طوبرم رهش یاهانب و اه نامتخاس .(Ziari, 2009)هبورتم و هدش اهر ؛ددرگ یم داهنشیپ تسا رثؤم نآ قیت رد یعون هب رهش هک یمئارج ینعی یرهش مئارج اب هلباقم یارب اهرهش نلاک و ینویلیم یاهرهش لیکشت زا و دوش یریگولج یقفا و یدومع تروص هب اهرهش هیور یب هعسوت زا :اًزوا مض و دنوش یسانشزاب یرهش تلایم :اًاثلاث .ددرگ داجیا اهرهش فارطا رد زبس دنبرمک :اًایناث .دیآ لمع هب تعنامم یارب یشزومآ و یشزرو و یییرفت کاما :اًاعبار .ددرگ مهارف یلاها تخانش و هدوارم ناکما ،یلیم یاهاروش لیکشت رواجم کلاما رب تیفارشا ببس هک عفترم و دنلب یاه نامتخاس داجیا زا :اًاسماخ .ددرگ داجیا تغارف تاقوا ندومن رپ زا راخ رد بسانم کسم یمیت یارب :اًاسداس .دیآ لمع هب یریگولج دوش یم یرواجم یقافترا قوقح بلس و تاعلاطا یروانف و رامآ زکرم ،یئر هتفگ هب .ددرگ ثادحا دیدج یاه کرهش اهرهش زبس دنبرمک یوس نآ و اهرهش ظایل زا اه ناتسا یرتزاب .دنتسه روشک یاه ناتسا یرتزیخ مرج بیترت هب نارهت و دزی ،ملایا یاه ناتسا هیئاضق هوق

Page 8: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 297 98

و هدنورپ ۶70 و رازه 0 اب یرایتتب و لایمراهچ ،هدنورپ 290 و رازه 0 اب ناردنزام ار اه هدنورپ یجورخ و یدورو 373 و رازه 9 اب ناگزمره ،هدنورپ 770 و رازه 7 اب ناتسچولب و ناتسیس یاه ناتسا و هدنورپ 447 و رازه 0 اب نلایگ و رازه 1 اب ملایا ینچمه .دندوب روشک یاه ناتسا یرت هدنورپ مک بیترت هب هدنورپ 280 و رازه 0 اب نامرک و هدنورپ رد یا دنتسه روشک زیخ مرج ناتسا هس هدنورپ 348 و رازه ۶ اب نارهت و هدنورپ 410 و رازه ۶ اب دزی ،هدنورپ 447 322 و رازه 9 اب ناجنز و هدنورپ 23 و رازه 9 اب مق ،هدنورپ 103 و رازه 7 اب ناتسچولب و ناتسیس هک تسا یلاح .(sadeh, 1996)دنوش یم بوسیم روشک یاه ناتسا یرت مرج مک ءزج هدنورپ بیترت هب دنا هداد صاصتخا دوخ هب ار یماهتا یوانع یرتشیب هک یروشک تاماهتا دصرد 42 یمسر رامآ بط ،دصرد ۶/90 اب یداع صاتشا هب یهوت ،دصرد 3 اب یدمع حرج و برض ،دصرد 78/41 اب ریزعت بجوتسم تقرس 9/27 اب یرادربهلاک ،دصرد 9/00 اب بیرتت ،دصرد 0/03 اب دیدهت ،دصرد 2/88 اب یدمعریغ یندب همدص داریا ,Shakouie)تسا هدوب دصرد 0۶/7 اب ردتم داوم تیکلام و یرادهگن و دصرد 7/۶۶ اب تناما رد تنایخ ،دصرد

1990). و یماظتنا عجارم هب متش و برض و عازن رطاخ هب لاس ره ناریا مدرم دصرد کی هب کیدزن دیوگ یم ینوناق یکشزپ ههد رد دیوگ یم ینوناق یکشزپ نامزاس .تسا لاس ره رد رفن 4488 زا شیب گرم نآ هجیتن هک دنور یم ییاضق دهد یم ناشن نامزاس یا رامآ .دنا هدرم ،درس حلاس تباصا رثا رب رفن 448 و رازه 88 زا شیب (4398 ات 4198) داتشه اب 0198 لاس رد هتشذگ لاس هد رامآ یرتشیب .دنا هتفر ایند زا یرط یمه هب گرم 448 و رازه کی زا شیب هنزاس تادنتسم ساسا رب .تسا هدش تبث رفن 003 اب 4198 لاس رد مه رامآ یرتمک و دش تبث رفن ۶38 و رازه کی اب هسیاقم رد مقر یا و دنداد تسد زا ار دوخ ناج درس حلاس اب رفن 93 و رازه کی هتشذگ لاس رد ،ینوناق یکشزپ .دننک یم اوعد روشک رد زور ره رفن 44۶8 .دهد یم ناشن ار دشر دصرد 78 ،دندش هتشک 1198 لاس رد هک یرفن ۶0398) هتشذگ لاس هد رد زین عازن دراوم رد ینوناق یکشزپ رد هدنورپ رازه دصتشه و نویلیم جنپ زا شیب (3198 ات 41 89۶ ،نآ رد هک تساراد ار رامآ یرتزاب (3198) هتشذگ لاس ،اه لاس یا یب رد .تسا هتفرگ رارق یگدیسر دروم هب عازن یاه هدنورپ تاعجارم طسوتم .تسا هدش عاجرا ینوناق یکشزپ نامزاس هب عازن هدنورپ دروم 819 و رازه یلم یرامشرس هب هجوت اب .تسا هدوب لاس رد هعجارم رازه 712 زا شیب ،هتشذگ لاس هد رد ینوناق یکشزپ نامزاس98 لاس هعجارم رازه 712 طسوتم رامآ و دش ملاعا رفن ۶01 و رازه 700 و نویلیم 40 روشک تیعمج نآ رد هک 23 .دننک یم هعجارم ینوناق یکشزپ هب عازن لیلد هب رفن 1 هلاس ره ،یناریا رفن رازه ره زا ،ینوناق یکشزپ هب لاس رد عازن رد و دریگ یم همتاخ هیلاصم اب ینوناق حلاصیذ عجارم هب هعجارم نودب عازن دراوم زا یشتب هک تسا یلاح رد یا .تسا هدشن ظایل رامآ یا

6931 لاس رد اهرهش نلاک رد روشک یمومع یاههاگداد هب یجورخ و یدورو یاه هدنورپ رامآ :2 لودج

Source: https://fararu.com

هدنام یجورخ 83 لاس رد یدورو 43 لاس رد یدوجوم

441780 9901108 ۶020828 03۶۶19 یقوقح

0832۶ 024729 ۶20209 28270 هداوناخ

072438 1148178 ۶04۶178 ۶۶2218 ییازج

7498 ۶۶378 90498 2778 لافطا

40240۶ ۶209218 8343289 944۶0۶ لک عمج

Page 9: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

397 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

6931 لاس رد اهرهش نلاک رد روشک یاهارسداد هب یجورخ و یدورو یاه هدنورپ رامآ :3 لودج

Source: (https://fararu.com) 6931 لاس رد اهرهش نلاک رد ماکحا یارجا یجورخ و یدورو یاه هدنورپ رامآ :4 لودج

Source: (https://fararu.com) 6931 لاس رد اهرهش نلاک رد بلاقنا هاگداد یجورخ و یدورو یاه هدنورپ رامآ :5 لودج

Source: (https://fararu.com) ناتسا یرفیک هاگداد یجورخ و یدورو یاه هدنورپ رامآ :6 هرامش لودج

Source: (https://fararu.com) 6931 لاس رد اهرهش نلاک رد رظن دیدجت هاگداد یجورخ و یدورو یاه هدنورپ رامآ :7 لودج

Source: (https://fararu.com)

نارهت رهش نلاک رد مرج یایفارغج یسررب ساسا رب و دنا هدیرفآ دیدج یقطنم نآ رد دوجوم یاه گنهرف و اه تیعمج ،اه تیلاعف .تسا یاهدیچیپ رهش نارهت اب ییانشآ چیه اًلابق هک دناهتفرگ رارق رگیدکی اب طابترا رد ینامدرم ،یمئاد ینوگرگد لاح رد و دیدج طنم یا و دنزیم ماد یزادرپون و یروآون هب شیپ زا شیب ،رایسب تلاکشم داجیا رب هولاع هک یعوضوم .دناهتشادن رگیدکی ،یسایس ،یداصتقا تاعلاطا رب یهاگآ و دوجو .دنک داجیا دیدج یاهییایوپ هک تسا رهشنلاک هصیصخ یا عقاو رد هک دنک یم ادیپ انعم ینامز اهنت ،کرد یا زا یشان میهافم اما .تسا یمازلا رهش کی کرد یارب یگنهرف و یعامتجا زکرم نارهت .(Talebi, 2004)دننک ادیپ یدام دومن نآ ینوماریپ یاهاضف ای ،یرهش یاضف کی رد ، یمزرس کی رد زا یتیعمج و یتعنص ، ینامرد ،یشزومآ ،یگنهرف ،یداصتقا ،ییایفارغج ،یسایس تیعقوم ظایل هب و تسا تموکح یاه هناتترازو مامت و یسایس زکرم رارقتسا لیم اریز .تسا رادروخرب روشک رد یدرف هب رصینم و ه یو تیمها و بونج -لامش رویم رد هک ییایفارغج تیعقوم ظایل هب ییوس زا .تساهروشک رگید یاه هناتترافس و روشک روما هدمع ینچمه .تسا روشک طاقن رگید و زکرم هب نارفاسم یگنس ددرت لیم ،دراد رارق روشک برغ و قرش

هدنام یجورخ 83 لاس رد یدورو 43 لاس رد یدوجوم

8418 80۶280 822140 8731 یناتسداد

913۶18 9412۶3 102303 147808 یسرپزاب

۶7۶338 90942۶8 4040۶۶8 331718 یرایداد

7۶0098 89020 42009 900708 یتسرپرس

701772 0089407 30۶7349 800242 لک عمج

هدنام یجورخ 83 لاس رد یدورو 43 لاس رد یدوجوم

47277۶ 813202 ۶21402 20۶07۶ یندم

203490 ۶29103 049193 074800 یرفیک

03711 41803 38023 12031 بلاقنا

هدنام یجورخ 83 لاس رد یدورو 43 لاس رد یدوجوم

23428 ۶79077 ۶20777 2۶۶۶8 بلاقنا هاگداد

هدنام یجورخ 83 لاس رد یدورو 43 لاس رد یدوجوم

807۶ 00828 ۶7828 317۶ یرفیک هاگداد

هدنام یجورخ 83 لاس رد یدورو 43 لاس رد یدوجوم

13700 943۶92 314092 78800 رظن دیدجت هاگداد

Page 10: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 497 98

Ali)دناهتفای رارقتسا نارهت فارطا رد روشک عیانص دصرد 40 دودح تسا رقتسم نارهت رد یراجت رتافد و یناگرزاب

Abadi and Ahmadi, 2002).

روضح بجوم ینامرد زکارم هدمع و دنتسه لیصیت لوغشم نارهت یاه هاگشناد رد وجشناد رفن نویلیم مین زا شیب رد هک توافتم یاهنابز و لتتم ماوقا زا هک تیعمج بیکرت ینچمه دیامن یم یرورض ار زکرم رد یناتسرهش دارفا هکنآ هجیتن . تسا هدوزفا رهش یا تینما و مظن تیمها رب تسا هدوب ینیشن هیشاح هعسوت اب هارمه هتشذگ تاونس تساهرهش رگید زا توافتم یدایز دح ات نارهت یزاسرهش و یتیعمج ، یداصتقا ،یسایس ، یعامتجا ، یگنهرف تیعضو زین یمومع تینما هزوح رد و تسا راذگریثیت لنآ نانکاس یاه شرگن و اهراظتنا ،تاطابترا ،راتفر عون رب طیارش یا و .( AsoMoa MId hMaobo, 2006)دریگ رارق هجوت دروم یتینما تاعلاطم رد دیاب هک تسا یفنم و تبثم راثآ یاراد دنور یم رامش هب یسنج و یلام تاضرعت یارب یبسانم لیم اًاضعب رون مک و کیرات یاه نابایخ دندقتعم ناناد قوقح طانم .دنک یم افیا یمهم شقن روشک ییانج هزوح رد اه نآ مکارت نازیم و اهانب تخاس هوین ،اهرهش یرامعم عون و داجیا ییوس زا .تسا دوخ صاخ یاه یگ یو یاراد مئارج عاونا و نازیم ظایل هب یرهش و روشک ره لتتم .دشاب هتشاد ییازس هب شقن نآ رامآ شهاک ای مرج کی زورب شرتسگ رد دناوت یم زین ییایفارغج طانم رد تارییغت لماوع و للع یسررب و هقطنم ره یاه یگ یو ییاسانش هب دیاب ماگ یتستن رد مئارج اب هلباقم یارب نایم یا رد هب هک ینایز و ررض لیلد هب هک تسا یعامتجا یاه شزرا فلاخ رازبا کی مرج .تخادرپ نآ ندوب زیخ مرج .(Filakov, 2003)تسا هدش ییعت تازاجم نآ یارب راذگ نوناق یوس زا ،دنک یم دراو هعماج یاه شزرا اب مکارتم هقطنم رد صاتشا نایم طباور هک یوین هب دراد دارفا راتفر عون رب یا ه یو ریثیت ییایفارغج طییم هک تسا هلئسم یا دیؤم ناسانشراک یوس زا هتفرگ ماجنا یاه یسررب و دراد توافت مکارتمریغ ینوکسم یاه طییم یراکهزب اب ...و ییاوقم یاه هناخ ،رهش یاه هیشاح رد یراکهزب .دنراد دارفا یراکهزب رد ییازس هب ریثیت اه هفلؤم یا لیلد هب هنافسیتم .مینک در یراکهزب زورب رد ار یطییم لماع میناوت یمن ، یاربانب .دراد قرف رهش طانم رگید رد .تسین تشم و شور ام روشک رد ییاز مرج نازیم ،ناسانشراک یولس زا لیلقد تالعللالطلم و رالمآ دوللبلن رگید طانم زا شیب اه کرهش ینچمه و تیعمجرپ و اهرهش هیشاح طانم رد یراکهزب نازیم تسا ملسم هچنآ زا ،دننک یم یگدنز نآ رد لتتم تاقلعت اب یدارفا هک یرامقا یاه کرهش نوچمه یقطانم رد یراکهزب .تسا رگید زا رتشیب ...و هآ هار ،ردانب ، یشنریقف یاه شتب رد یراکهزب ینچلمله .تلسا رلتلشلیلب یلملیدلق لکالما شهاک ای شیازفا اب دناوت یم یرهش طانم رد ینف طیارش یخرب :درک ناشن رطاخ ناد قوقح یا .تسا رهش طانم Kalantari and)دوش یم یراکهزب عنام اهراکوزاس یخرب دوجو هک یا ای دشاب هتشاد میقتسم هطبار ییانج مئارج

Safari, 2008). و اه نابایخ رد یسیلپ یاه تشگ و کسویک و یمومع یاه فلت ،هتسبرادم یاه یبرود ،یکینورتکلا یاهرازبا بصن زا یریلگلشلیلپ رولظلنلم هلب (قرلب غارچ یاهریت) ییانشور بصن و یسیلپ یاه ملیف تخاس ،یرهش تولخ کاما ...و یسنج ،یلام مئارج زورب شهاک رد یوق رایسب لماع تولخ و دمآ و تفررپ یاه لیم ،اه هنایاپ ،اه کراپ رد مرج هک دوش یحارط یا هنوگ هب دیاب ،دشاب هدش تیاعر یسانش ناور تاکن دیاب هک یا مض لزانم تخاس رد و تسا زالس و تلخالس رب دیاب یرادرهش .دشاب هدش هتفرگ رظن رد نآ رد مرج زا یریگشیپ هبنج ،درف یکست رب هولاع

Page 11: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

597 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

تاقبط نازیم ،رگید یاه نامتخاس رب نالملتلخالس ره فارشا عون ،رگیدکی اب اه نآ هللصالف و ینوکسم یاه عمتجم ییعت شقن هنیمز یا رد کسم ترازو ینچلمله .دلشالب هلتلشاد ترالظلن ...و لزانم زبس یاضف ،نامتخاس صوصخ رد یرادرهش یاهدحاو هلب دلیالب تلیلملکالح لامعا نامزاس ناونع هب هناتترازو یا .دراد یا هدننک اب نآ ندرک بسانتم و رهش یرامعم راتخاس رییغت یارب شور یرتهب .دنک غلابا زاس و تخاس هوین یگنوگچ ، کلسلم ترازو زا معا لتتم یاه هناتترازو ناگدنیامن زا لکشتم ینویسیملک لیکلشلت ار رلهلش یاهزاین تلخالس دالعلبا دلیالب نویسیمک یا یاضعا هک تسا ... و روشک ترازو ،یتسیزهب ،هییاضق هوق ،یئر ،یرادرلهش هب هنلیلمز لیا رد ار مزز یالهدالهلنلشلیلپ و هدرک هعلاطم ایند زور یالهدرادلنالتلسا بلط رلب ار کلسلم .(Kalantari and Ayat, 2007)دنهد هئارا ناسدنهم دیاب مرجم و راد هقباس دارفا هرهچ و تسا رثؤم تیانج و مرج شیازفا رد ینوکسم یاه هلیم رد یراجت کاما دشر و مرج اب یمیقتسم هطبار یزاس نامتخاس عون ای یرامعم اًاعطق .دوش هداد ناشن مدرم هب تاعوبطم و اه هناسر یوس زا یلحارلط رد هلک یا هلنولگ هب ،دنتسه صتتم مرج و ییانج یرامعم هزوح رد اهروشک یخرب .دراد تیانج ،لیلللپ یاه کسویک ینیعم لصاوف هب اله للیلم هنوگ یا رد دیاب .دننک یم یا ه یو هجوت نآ هب اهرهش و اه نامتخاس رله .دنشاب هتشاد دمآ و تفر کاما یا رد دیاب هاتوک ینامز یاه هلصاف رد یسیلپ یاه تشگ ینچمه .دوش داجلیا یا دوش یم اعاب ،دنک ادیپ شهاک یناگرزاب و یتعنص یحاون رد ینوکسم یاه نامتخاس و اه هلیم دادعت ردقچ دبای یم شیازفا اه هلیم هنوگ یا رد مئارج هجیتن رد ،دنوش لیدبت یراجت هب ینوکسم تلاح زا مک مک اه هلیم(Kozareh, 1996). هلللملج زا ...و ندولب رلجالهلم ، للتلشلم هفرح تشادن ،یراکیب ،رقف ،یداوس یب ،یعامتجا زایتما یرتمک تشاد یحاون یا مدرم رایتخا رد فراعتم ینوناق تصرف رگا ، یاربانب .دیآ یم رامش هب رهش یبونج طانم یخرب یاه یگ یو لیلد هب سرادم هنولگ لیا نازولمآ شلناد .دنک یم ادیپ شیازفا طانم یا رد مرج خرن اًاتعیلبلط ،دولشلن هتشاذگ دوجو زومآ شناد و ملعم نایم یگتسبلد هنوگ چیه ینچمه .دنهد یم رییغت ار دوخ سرادم مادم ندوب ریذپرجاهم ادیپ شیازفا طانم یا رد مرج هجیتن رد ،دشاب راذگ لاح رد هسردم کی ،هسردم دوش یم بجوم رما یا و درادن نادنزرف یاه یسلاکمه و ناتسود ،یسرد تیعضو تدش هب یدلاو ،دنتسه ریذپرجاهم رتمک هک یقطانم رد اما ؛دنک یم .(Cohen, 1981)تسا رتمک طانم یا رد مرج هجیتن رد ،دننک یم تراظن ار دوخ ،درادن دوجو هزب ای مرج هژاو یگدیچیپ هب ینعم رظن زا یا هژاو چیه یسانش مرج و یقوقح ناگژاو گنهرف رسارس رد زا تریس کین یاه ناسنا ناونع هب رگید یا ههرب رد و هدش هتخانش مرجم نامز زا یا ههرب رد هک یدارفا رایسب هچ مرج هشیمه و دنا تباث اه ناکم و راصعا مامت رد هک دنراد دوجو زین مئارج یخرب هکنیا مض .دوش یم دای ناشیا یبایزرا و هیجوت رد زین و نآ قن و نوناق عضو یسررب رد حلاطصا یا یانعم کرد همه یا اب .دنا هدش یم یقلت ،یدعت ،بنذ ،اطخ ،هانگ یانعم هب تغل رد مرج هژاو .(Key Niya, 1994)تسا رادروخرب ییازسب تیمها زا تازاجم هدش ییعت تازاجم نآ یارب نوناق رد هک یلعف کرت ای لعف ره یقوقح حلاطصا رد و تسا تیصعم و نایصع ،هزب عامتجا ره ندمت و گنهرف زا و تسا یعامتجا یعیبط هدیدپ مرج هک دندقتعم زین ناسانش هعماج .دوش یم هدیمان مرج

Page 12: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 697 98

زین ناسانش مرج زا کی ره .دوش یم بوسیم مرج ،دنک راد هییرج ار یمومع نادجو هک یلمع ره و دوش یم یشان و ینعم ار مرج دوخ دادعتسا و قوذ ، صتت ،هعلاطم دروم عوضوم ،هفرح و لغش ،شور بسحرب دوخ هبون هب زا لاحره هب .تسا هدشن هئارا دریگب رارق ناسانش مرج مامت لوبق دروم دناوتب هک یفیرعت زونه یاربانب ؛دنا هدرک ریسفت :دوش یم هراشا اه نآ هب راو تسرهف هک هدش هئارا مرج زا تشم یرعت دنچ ناسانش مرج یوس

(لوسکام -درات) تسا هفیظو و ح هب زواجت مرج .8 تسا تازاجم لباق یلمع مرج .7 تسا درف یدازآ هیلع یلمع مرج .9 تسا نوناق فلاخرب یلمع مرج .0 تسا قلاخا و نوناق فلاخ یلمع مرج .2 تسا یعامتجا دض یلمع مرج .۶ تسا قلاخا و نادجو هب همطل مرج .0

.دننک یم میسقت تینما هیلع و یمومع شمارآ هیلع ،قلاخا هیلع ،بهذم هیلع مرج هب ار مرج ویکستنم دننام یخرب هقبط هک تسا یلمع زا یراددوخ ای لمع مرج» :دنک یم یرعت هنوگ یا ار مرج بیجع یفیرعت رد زین نامولظم رتکد و دنادب یقلاخا یزاوم فلاخرب و دنک بوسیم یعامتجا یگنهامه و مظن رد یگتفشآ لماع ار نآ هعماج رکف شور لیلد مئارج یخرب هک دندقتعم نادنمشناد زا یا هدع .(Key Niya, 1994)دروآ رامش هب نادجو و تاساسحا هب یبیسآ تسا مزز مئارج یا دهد همادا دوخ تفرشیپ هب دناوتب هعماج هکنآ یارب یتح و تسا نآ یقرت و عامتجا تفرشیپ لیکشت هب رجنم هک ییاهدادرارق زا لتت .8 :دریگ یم تروص یرط ود زا عامتجا یقرت دوب دقتعم پلانود اًلاثم :دسیون یم زین میکرود لیما .تسا هتفرگ لکش اهدادرارق طسوت هک ینوناق زا لتت .7 ؛دوش یم دیدج ییاهدادرارق و ح تسرد و یلوصا یریگ لکش و لویت یارب طیارش یا نوچ هکلب دیآ یم رامش هب یمزز هدیدپ اهنت هن مرج یننس و بادآ هب طوبرم دیاب ار نادنمشناد یا هدیقع عقاو رد اما ؛تسا دیفم و شتبرمث اذل تسا یرورض قلاخا و دوکر اعاب هجیتنرد و دنک یم ینادنز دوخ بوچراهچ رد ار راکفا هیلک و دریگ یم دوخ هب نوناق تروص هک تسناد .(Key Niya, 2005)دراد یم هگن نوکس تلاح رد ار عامتجا و هدش رکف دومج احابم هزب هب طوبرم یاه یروئت ،دنراد یمیدق هشیر هک یراکهزب و راکهزب هب طوبرم لتتم یاه یروئت فلاخرب و تیصتش :دنناد یم میهس مرج داجیا رد ار لماع ود ناسانش مرج زا یخرب .دنتسه یسانش مرج رد یدیدج وجتسج لماع ود یا رد ار مرج تلع و دنناد یم یعم تیعضو هب تیصتش خساپ ار ییانج لمع ناشیا .تیعضو یساسا هیاپ ،یثرا لماوع .طییم و هنیمز لثم ،دنا میهس مرج قیت رد هک دنراد دوجو زین یرگید لماوع اما ؛دننک یم و رییغت ،اه موزومورک رثا .دنک یم ییعت ار یناور و یمسج لماکت دودح و تسا درف تیصتش لماکت یرورض و درف ره ناور و مسج رد هک یلماوع ریاس و یناور شرورپ و یمسج دشر ،رادریگاو یاه یرامیب رثا ،اه نژ هیزجت عضو و یمسج صاخ نامتخاس تلع هب ،هنیمز هکنیا اب .دزاس یم ایهم لتتم مئارج زورب یارب ار هنیمز تسا رثؤم .(Key Niya, 2006)تسا ریذپرییغت یعامتجا طییم و یجراخ لماوع ریثیت تیت یلو دراد ماود درف ره یناور

Page 13: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

797 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

.دوش یم یناسنا تیصتش لویت صوصخ هب و هدنز دوجوم ره لماکت بجوم هک تسا یروما و طیارش هیلک طییم ،یصتش طییم ،یمومع طییم ،یعامتجا طییم ،یعیبط ای ییایفارغج طییم :دوش یم میسقت لتتم عاونا هب طییم درف یناور و یمسج تیمامت .یلیمیت طییم و شریذپ طییم ،یباتتنا طییم ،یقافتا طییم ،ریذپان بانتجا طییم نارود زا روبع زا ،پ درف هک تسا نآ روظنم هکلب تسین لماکت تیمامت زا دوصقم .دهد یم لیکشت ار یو تیصتش یناور و یمسج دشر زا یفاک دح هب ،دراذگ یم هیص نآ هب زین فرع هک یعامتجا یلکت س هب ندیسر و غولب تیلوئسم یاراد دناوت یم رگید ترابع هب ؛تسا هدش ینیعم یعامتجا هاگیاج یاراد « تش» ناونع هب و هدیسر دندقتعم و دنناد یم رثؤم تیصتش یوکت رد ار هعماج ره گنهرف ناسانش هعماج .دوشب نارگید اب طابترا رد یقلاخا ات عورش هلحرم زا مرج عوقو .تسین ریذپ ناکما طییم زا تسا درف دوجو تدحو دیؤم هک تیصتش کیکفت هک زا یرما ره تیعضو و تیصتش بیکرت اب .دهد یم لکش ار درف تیصتش هک تسا یتیعضو هب هتسب ،لمع یارجا :درک کیکفت رگیدکی زا ار تیعضو هس ناوت یم هک دوب دقتعم گرب یگ .دیآ یم رد ارجا و لمع هلحرم هب عورش هطقن .طلتتم تیعضو .9 رطخ یب تیعضو .7 ناراکهزب دناب طییم لثم کانرطخ تیعضو .8 یشهوژپ یملع درواتسد و یریگ هجیتن و دوش یم هدرمش فلاخ ینوناق ظایل هب هک تسا یملع نآ یرتهتفرشیپ و تسا هدرتسگ رایسب یعامتجا مئارج هنماد زا هک یفلتتم لماوع زا رثیتم عیسو یط یا هک تسین یکش و دنزادنا یم نادنز هب موکیم و مهتم ار نآ یلصا لماع رد یگدنز و تلایصیت حطس نودب نز هیاپ ،یگداوناخ یاه یگتتیسگ ریظن یعامتجا لماوع و طیارش و اه تیعقوم رگید یعامتجا لماوع و یعامتجا تاقلعت مدع و یئاپ ینس رد اودزا ،یبهذم یاهرواب نازیم ،فرینم یاه طییم هب صاخ یا هیواز زا کی ره هک دنشاب یم یعامتجا مئارج دروم رد شهو پ هب دنم هقلاع یددعتم نادنمشیدنا .تسا .دناهتخادرپ مرج داجیا یعامتجا لماوع و ناسانشناور و ناسانش هعماج ، یققیم زا یرایسب هجوت هک یلعف هدننک تحاران و هدیچیپ لئاسم زا یکی یمین هک نانز اه هزوح یا همه رد اما ؛تسا مرج باکترا و مرج عوضوم هتشاد فوطعم دوخ هب ار زورما یصصتتم دروم اًابیرقت ار نانز یور جک یاه هیرظن رتشیب عقاو رد و هدوب هجوت دروم رتمک اًلامع دنشاب یم هعماج تیعمج زا نادرم هب تبسن نانز مرج باکترا و یراکهبت نازیم هک دشاب لیلد یا هب هلئسم یا دیاش .دنا هداد رارق ییانتعا یب مرج بکترم رتمک نادرم اب هسیاقم رد نانز ارچ هک یا هب خساپ یارب .دشاب کدنا هک دسر یم رظن هب ای و هدوب کدنا یکیژولویب و ینورد لماوع زا یشان ار هلئسم یا نازادرپ هیرظن زا یا هدع .دراد دوجو یفلتتم تارظن ،دنوش یم .دننک یم لمع هنزوعفم رتشیب و دنتسه مرج باکترا یارب مزز راک یورین دقاف نانز هک دندقتعم زین یا هدع .دنناد یم لئاسم ای یتاذ یبوخ ،ورین نادقف هب نانز مئارج ندوب مک اه نآ رظن هب .دنراد توافتم اًلاماک یهاگدید رگید یا هدع ماد رد روطچ هک دنناد یم بوخ و دنرگ هلیح و راکم یتادوجوم نانز هک دندقتعم نانآ .دوش یمن طوبرم یکیژولویب .(Key Niya, 2006)دوش یم ینلع نادرم مئارج زا رتمک اه نآ مئارج هجیتن رد .دنوشن راتفرگ نوناق کی اهنت ناوت یمن زین یراکهزب و مرج هدیدپ یارب .دنراد گنتاگنت و لباقتم هطبار رگیدکی اب یعامتجا یاه هدیدپ دروم ود ره یطییم و یصتش لماوع مرج باکترا عوقو للع ییبت رد هچرگ .تسناد مرج عوقو لماع ار لماع

Page 14: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 897 98

رارق ریثیت تیت ار یصتش لماوع و تسا بلاغ یورین یطییم لماوع هک تسا یا رب یلک یرف کیل تسا هجوت هب ور دنور اما تسا ییاپ نادرم هب تبسن نانز مئارج نازیم زونه دنچره هک دیآ یم رب ینچ اه یسررب زا دهد یم بولطمان بقاوع و راثآ نانز مئارج ندوب زاب .(Marshall and Rassman, 1998)تسا سوسیم نانز مئارج دشر هیاپ رب هعماج هک یعامتجا یاهراجنه و اه شزرا رد لزلزت ،اه هداوناخ ندش یشلاتم .تسا لکشم نآ ناربج هک دراد رد هداوناخ یگتتیسگ مه زا ایآ هک لاؤس یا هب خساپ رد .تسا مئارج بولطمان راثآ و اهدمایپ زا تسا راوتسا نآ یاه یدنمزاین عفر یارب هک تسا یمومع «یداهن ماظن» یتستن هداوناخ هک تفگ دیاب تسا رثؤم نانز مرج زورب راجنه فلاخ یاهراتفر زورب بجوم قان یریذپ هعماج .دراد مات ترورض هعماج یاقب و ناسنا یفطاع و یتایح یمرج باکترا راتفر زورب اب یمیقتسم هطبار هداوناخ طییم هک دنهد یم ناشن ناسانشناور .دروآ یم مهارف ار یعامتجا ریثیت اه نآ نادنزرف راتفر رد ،دشاب هک یلکش ره هب هداوناخ یاضعا ریاس اب یدلاو رکفت زرط .دراد مرج باکترا و تلع هب نارتخد و دنرب یم هانپ هناخ زا نوریب هب نادنزرف ،دشاب شنت و تنوشخ نوناک هداوناخ رگا .دراذگ یم .(Modirie, 1983)دنریگ یم رارق بیسآ رطخرد دوخ یسنج یاه یگ یو :دوش یم نادنزرف هزب باکترا بجوم هداوناخ رد ریز طیارش اًابلاغ دسیون یم دنلرتاس . یریاس ندوب یلکلا و یقلاخا داسف ای هداوناخ دارفا ریاس یراکهزب ل8 .رگیدکی کرت ای قلاط ای توف رثا رد یدلاو نادقف ل7 .رگید للع ای تلفغ رثا رد یدلاو لرتنک مدع ل9 دایز قایتشا ای نادنزرف زا یضعب زا دایز تیامح ،هداوناخ یاضعا زا یکی مکیت ریظن لزنم رد دوجوم یراگزاسان ل0 و هداوناخ عضو یغولش ،نارگید هب تبسن دارفا زا یضعب تداسح ،لومعم دح زا شیب یریگتتس ،اه نآ هب تبسن یاه تصرف ،اه هداوناخ رثکا و هعماج رب یتنس گنهرف ندوب مکاح تلع هب نانز یا رب هولاع .هریغ و ناگتسب تلاخد هک دنشاب یم یعامتجا و یداصتقا یاه تیموریم یرعم رد هراومه ،یتیسنج یعبت و رتدودیم یلغش و یلیصیت تسا رثؤم نانآ مرج زورب رد نانز تلایصیت نازیم و یداصتقا و یعامتجا هاگیاپ ایآ هک تسا لاؤس یا یوگ باوج .تسا زیچان نادرم اب هسیاقم رد زونه نانز لاعف تیعمج هک یروط هب ،تسا نانز یریذپ بیسآ زاس هنیمز رما یا هک یا رد ار درم و نز یب فلاتخا یرت مهم ناوتب دیاش ؛دسیون یم نادرم اب نانز یربارب مدع ای یربارب رظن زا دنلرتاس ,Mesgari Torqabeh)دنریگ یم رارق لرتنک تیت تتس اه نآ لامعا و دنوش یم تبقارم تتس اه نز هک تسناد

1998). ندوب ییاپ لیلد هب نانز یداوس یب .دنتسین رادروخرب یربارب یایازم زا ،نادرم اب هسیاقم رد لغاش نانز هولاع هب رد نانز هدنرادزاب لماع اهنت هن نانز یداوس یب .دنتسه یلغش یاه تراهم بسک یارب مزز هنیمز دقاف ،داوس نازیم و یعامتجا یاه تیلوئسم و قوقح هب تبسن ار نانآ هکلب ،یداصتقا یاهتیلاعف هطیح رد اه نآ راک یورین هصرع تیبرت درم عبات و هتسباو ،یداصتقا ظایل زا ار نز ،یتنس یراجنه ماظن ینچمه .دنادرگ یم ریذپ بیسآ یگداوناخ رت لزان حطس رد یعامتجا یاه یهاگآ و داوس نازیم رظن زا هک یعامتجا یاهرشق نایم رد یگتسباو یا و دنک یم هچ :هک دوش هداد خساپ یقیت یساسا لاؤس یا هب تسا یا رب یعس هعلاطم یا رد .دروخ یم مشچ هب رتشیب دنتسه رثؤم یعامتجا یاه هنیمز هب هک رضاح شهو پ ؟دنرثؤم ینادنز نانز یب رد مرج عاونا زورب رد یتخانش هعماج لماوع

Page 15: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

197 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

رد هک دناد یم یللع لولعم ار نآ یفیک و یمک تاناسون و مرج عوقو دیدرت یب دراد هجوت نانز مرج باکترا رد رثؤم ود ره یطییم و یصتش لماوع مرج باکترا عوقو رد هک تشاد هجوت دیاب ادتبا .تسا هدش داجیا هعماج .(Maleki, 2010)دنشاب یم هدیقع هب ،لاثم روط هب .دشاب توافتم ، لتتم یاه هاگدید و بتاکم بسحرب زین مرج یرعت دسر یم رظن هب لئافار رظن زا .«دشاب تلادع و قلاخا لاتم هک یلمع :زا تسا ترابع مرج ، لطم تلادع بتکم نارادفرط اج همه رد و هشیمه هک یراکوکین و یتسرد ،ح زا تمسق نآ هب دارفا هک یتروص رد زین (یققیت بتکم) ولافوراگ یتکلمم نوناق قن :ینعی مرج تسا دقتعم اراراک اما ؛دنا هدش مرج بکترم ،دننک تناها تسا هدش عقاو لوبق دروم تازاجم بجوتسم و دنکن زیوجت ار نآ یقح لامع زا ای و هفیظو ماجنا هک یتروص رد ،یجراخ لمع کی رثا رد تاررقم هلیسو هب هک تسا عامتجا ربارب رد درف یشکرس زا ترابع مرج» :دیوگ یم مرج یرعت رد زین یسایس .«دشاب رد هتبلا هک :تیانج و هینج ،فلاخ :تسا عون یقوقح رظن زا ، عض و تدش بسحرب و هدش هیبعت ینوناق مودنار گنهرف ینچمه .تسا هدش میسقت تاریزعت و تاید ،صاصق ،دودح :عون هب بلاقنا زا ،پ یدنب میسقت هب تراسخ داجیا اعاب هک یلمع و دیدش و یدج هانگ ای هابتشا ، لتت ،ینوناق ریغ تیلاعف ماجنا ار مرج سواه هک تفگ ناوت یم ،یلک روط هب اما ؛(Mousavi, 1999)تسا هدرک یرعت «دوش تلود عفانم ای یمومع کاما ،دارفا هک دوش یم هتفگ یلعف کرت ای لعف هب مرج ،یعامتجا یرعت رد .تسا یتابثا و یعامتجا یرعت ود یاراد مرج بجوم هب هک یلعف کرت ای لعف ره ،یتابثا یرعت رد هک یلاح رد ؛دوش درط هعماج و مدرم فرط زا نآ بکترم چیه ،یتابثا یرعت ساسا رب .(Nabavi, 1995)دنوشیم بوسیم مرج ،دشاب هدش ییعت تازاجم نآ یارب نوناق لابق رد رگم دوش لامعتِا دناوت یمن ینوناق رفیک ینعی ؛دشاب راک رد یرفیک هکنیا رگم دوش یمن بوسیم مرج یمرج یرعت یقد روط هب نوناق یوس زا مومذم و دنسپان لامعفَا رگا و دنشاب هتشاد یقد یرعت ینوناق رظن زا هک یلامعفَا Najafi)دنوش یمن هدرمش مرج ،دنروآ دیدپ رفنت و راجزنا ساسحا دارفا نایم رد یلو دنشاب هدشن موکیم و

Abrandabadi and Hashembiqi, 1998). ییازج مئارج لماش مه مرج ،یعامتجا بیسآ رب ینتبم تشادرب بط .(Hadipour, 2009)تسا یطایتحا یب ای تلفغ دننام یندم مئارج لماش مه و دوش یم دصق ءوس ای زواجت دننام یا ساسا رب .تسا ناسنا راتفر و طییم نایم ةطبار لیلیت باب رد ایفارغج ملع ششوک یتستن ییایفارغج یسررب یاهیسررب .دراد ناسنا هنامرجم راتفر و ساسحا ،کاردا رد هدننک ییعت یشقن (میلقا) یعیبط طییم عاضوا ،درکیور همین رد راب یلوا یارب مرج و ییایفارغج طییم ةرابرد یرامآ یاهشور و لوصا رب ینتبم و یملع شور هب یکتم هلمجزا و ییانج رامآ ردپ ار «هلتک» عبانم یخرب .تسا تفرگ تروص یرگ و هلتک هلیسو هب مهدزون نرق لوا کی ناونع هب مرج ات هدش اعاب وا تاقیقیت هک دوشیم هتفگ و دناهدرک یفرعم تیانج یایفارغج بتکم ناراذگ هیاپ .(Weisberg and Brown, 1899)دوش هدش هتخانش ناکم و نامز ریغتم ود عبات یعامتجا هدیدپ ةرود :دوشیم هصلاخ هرود هس یط رد زورما هب ات هتشذگ زا تیانج و مرج یایفارغج ملع یریگ لکش ینیوکت ریس یاه یور جک اب هطبار رد ...و ایرد و تشد ،هوک ،ییایفارغج یرع ،امد ،داب ،اوه و بآ نوچ یطییم لماوع ریثیت :لوا یدرکیور اب تاعلاطم یا عقاورد .دهدیم لیکشت ار هرود یا رد مرج یایفارغج تاعلاطم عوضوم ،یرشب

Page 16: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 127 98

9918 لاس رد هلتک و یرگ :مود ةرود .دهدیم تبسن یطییم لماوع هب ار یعامتجا یاهیراجنهان ،هنایارگربج هب هلتک .دنداد ماجنا یعامتجا یژولوکا یاههشیدنا زا یریگ هرهب اب ار مرج یایفارغج یملع یاهشهو پ یتستن هلیسو هب دنور یا .داد ناشن ار یطییم و یداصتقا ،یعامتجا یاهریغتم یخرب و مرج یب ةطبار ،ماقرا و دادعا کمک تخاس)یتیعمج یاهریغتم یخرب و تفای همادا متسیب نرق لیاوا رد وگاکیش یعامتجا یژولوکا بتکم نارکفتم نآ هب ار (نامرجم تنوکس لیم و طانم تاصتشم) یناکم یاههصتشم و (دمآرد) یداصتقا و (ینس و یسنج .دندرک هفاضا یملع لفایم رد مرج و ناکم هب طوبرم یاهشهو پ هب یاهدنیازف هجوت و هقلاع یدلایم 4338 ههد زا :موس ةرود :تسا هدوب هجوت یا لیزد یرتمهم ریز دراوم هک دسریم رظن هب .تسا هتفرگ تروص ناهج ناهج یاهرهش رثکا رد اهیراجنهان و تیانج و مرج نازیم هجوت لباق شیازفا - لا

ایفارغج شهو پ یاهرازبا ینف یاه تفرشیپ -ب یرهش مئارج یایفارغج یاهیسررب رد مرج یناکم یاههیرظن یملع ةعسوت - یریگ لکش رد مرج ناکم و مرج ینابرق ،مرجم ،نوناق یدیلک لماع راهچ دسریم رظن هب مرج یایفارغج یسررب اب لیلد هب اه ناکم یخرب تسا ملسم هچنآ .تسا لماوع یرتمهم زا ییایفارغج لتتم طاقن رد زیخ مرج یاهنوناک عوقو یارب یرتشیب تصرف و ناکما ،نآ نانکاس یداصتقا ،یعامتجا یاه یگ یو ینچمه و صاخ یدبلاک راتخاس ات دوشیم بجوم رما یمه و دنتسه هنامرجم یاهتصرف ةدنرادزاب و عنام اه ناکم یخرب ،لباقم ةطقن رد .دنراد مرج لمع باکترا یارب یناکم طیارش و اهتصرف یرتبسانم و یرتمک لابند هب ،دوخ مرج لیم باتتنا رد ناراکهزب یارب دومنهر هئارا و اه تصرف یا ةدننک لیهست و هدنروآ دوجو هب یناکم تصرف ییاسانش یاربانب ؛دنشاب هنامرجم یاهیسررب فادها یرتمهم زا یعامتجا یاهیراجنهان ربارب رد مواقم یاهاضف هب نآ لیدبت و طیارش یا رییغت .دوشیم بوسیم اهرهش رد مرج یایفارغج رد تیانج و مرج شیازفا :هلمج زا ، یراوگان یاهدمایپ ،ریخا یاه لاس رد اهرهش نلاک هدز باتش و هیور یب دشر هب مرج باکترا یارب یرتشیب تصرف ،یسانش مرج هاگدلید زا ینیشنرهلش ،عقاو رد .تسا هتشاد هارمه هب ار اه نآ و طیارش ، ینچمه و صاخ یدبلاک -ییاضف راتخاس لیلد هب اه ناکم یخرب ،تسا ملسم هچنآ .دروآ یم دوجو رد .دنراد مرج زورلب و عوقو یارلب یرتشیلب تصرف و ناکما ،نآ نانکاس یداصتقا و یعامتجا ، یگنهرف یاه یگ یو زورب ییاضف - یناکم طیارش ییاسانش ،ور یا زا . دنتسه هنامرجم یاه تصرف هدنرادزاب و عنام اه ناکم یخرب ،لباقم مرج یایفارغج یاه یسررلب فادلها یرت مهم زا ،طیارش یا یعضت ای ندرب یب زا روظنم هب راکهار هئارا و مرلج اهاتسور و اهرهش ، طانم یهد نامزاس و تیریدم ،یزیر همانرب هک ییاجنآ زا . دوش یم بوسیم اه رهش رد تیانج و یعامتجا تایح مهم یاه هصخاش هلمج زا و تسا یروشک ره رد اه تلود یللصا یالظو زا ، لتتم یاه هبنج رد هب دنناوتب نآ وترپ رد هک تسا نادنورهش هیلک یارب نآ رد تینما زا یلوبق لبالق نازیلم دولجو یا هعماج ره رد ملاس مرج ییاضف عیزوت و شنکارپ هعلاطم و یقیت ،دنزادرپب ناش هرلمزور یگنهرف و یعامتجا ،یسایس یاه تیلاعف یگدنکارپ و شرتسگ هوین ،لللع ، اه هشلیر ییاسانش صوصخ رد ناراکردنا تلسد هب یهجوت نایاش کمک دناوت یم

Page 17: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

927 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

حطس رد یرهش مئارج یگدنکارپ یسررب هزورما .دیامن عیرست ار هلباقم و هناریگشیپ تامادقا ،هدرک مرج عاونا .تسا یرهش نازیر همانرب یلصا یاه هغدغد زا یکی وزج نآ رب راذگریثیت و طبترم لماوع و اهرهش نلاک

References Bayat, Bahram (2008), Sociological Explanation of the Sense of Security among Tehrani Citizens,

Ph.D. University of Isfahan. Bayanloo, Yousef and Mansourian, Mohammad Karim (2006), The article on the relationship between

population density and crime rate, Journal of Social Welfare, No. 22. 92-65. Pour Mousavi, Seyyed Moussa and Saeed Zanganeh Shahraki and Narges Ahmadi Fard and Naseh

Abdi (2011), The Long-Range Impact of Urban Crime, Case Study: Twenty-Four Regions of Tehran, Quarterly Journal of Human Geographic Research, Vol. 77, P. 61 73.

Poor Ahmad, Ahmad and Mohammad Taghi Ranhemi and Mohsen Kalantari (2003), Geographical Survey of Crimes in Tehran, Geographical Research Quarterly, Sh. 44, pp. 81 89, Recovering from http://www.sid.ir/en /VEWSSID/J_pdf/51913824409.pdf

Tavasoli, Gholam Abbas (2002), in the theory of sociology, the organization of the study and compilation of human science books (position), third edition.

Tavasoli, Mahmoud (1373), Social Life in Urban Space, Center for Urban Studies and Research. A group of writers (2008), social harm and its evolution in Iran, Tehran, Awareness, Second Edition,

p. 15. Durkheim, Emile (1368), quoted from Knowledge, Taj Mahal, Who is the culprit, What is

Criminology, Tehran, Kayhan, Second Edition, p. 46 Dickens, Peter (1998), Urban Sociology: Local Social and Human Nature, Translated by: Hossein

Behrouzan, Mashhad: Astan Quds Razavi Publishing. Rabbani, Rasoul and Vahida, Fuden (2002), Urban Sociology, Tehran: Position. Rabiei Naser (2008), Investigating the Socioeconomic Status of Offenders and Offenders in Tehran

City ", Journal of Rehabilitation and Development, Vol. 4, No. 50. Rezvani, Mohammad Reza et al. (2010), Geography of crime in rural areas with an emphasis on

livestock theft in the quarterly district of Ghorveh city ", Journal of Management Studies, pp. 38-63.

Ziyari, Karamatollah (2009), Study of Comfort and Security in Yazd Neighborhoods, Human Geography Research, No. 7

Sadeh, Mahdi (1375), Methods of Research with Emphasis on Applied Aspects. "Tehran: Publishing, Year.

Shokei, Hossein (1369), Social Geography of cities. Tehran: Publishing Jihad University, Second Edition, 1369, p. 475.

Sediq Sarvestani (2004), Social Pathology, Second Edition, Tehran: its publication. Talebi, Jaleh (2004), Social Relations in Urban Space, Journal of Social Sciences, No. 43. Tehran Master Plan (2006), Center for Urban Studies and Planning in Tehran, responsible for the

preparation of comprehensive and detailed plans of Tehran. Abbasi Workay, Elham (2008), Spatial identification and analysis of crime centers in Qazvin city

using Geographic Information System (GIS), GIS Thesis Master of Geography and Urban Planning, Qazvin University. The

Abbasi Varaki, Elham (2008), Spatial Identification and Analysis of Mass Crime Centers in Qazvin City Using Geographic Information System, Master's Thesis, Zanjan University, Faculty of Humanities.

Ali Abadi, Ali and Ahmadi, Kaveh (2002), Long-term Planning of the Social and Cultural Part, Case Study of Iranian Society.

Alisherah, Fardin and Najibi, Maryam (2006), Women and Fear of Crime in Urban Spaces, Social Welfare Magazine. No. 22. 901-231.

Fyalk, Yankl(1382), urban sociology, translation Nik Abdul Hussein Gohar, Tehran: Agah publishing. Kalantari, Mohsen and Ismaillesfari(2008), Application of New Technologies in Police Affairs, Case

Study of Crime Victimization, Journal of Journal of Prevention of Crime, pp. 34, 46.

Page 18: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

13 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 227 98

Kalantari, Mohsen and Ayatollah Ayat(2007), Impact of environmental conditions on the occurrence of delinquency and prevention strategies, Case study: Offenses committed in Tehran, Journal of crime prevention studies, pp. 43-65.

Kalantari, Mohsen and Ali Akbar Ghahremani and Younes Khosravi and Kazem Jabbari(2009), Management and analysis of delinquency data in the central part of Tehran using interpolation and geographic information systems, Journal of Management Studies, pp. 483 504

Kalantari, Mohsen and Mahdi-Tokoli(2007), Identification of urban crime centers, Journal of crime prevention studies, pp. 75-100.

Kalantari, Mohsen (2001), Study of Crime Geography in the Districts of Tehran. Ph.D. University of Tehran, p. 49.

Kalantari, Mohsen (2003), Geographical Survey of Crimes in Tehran, Doctoral Dissertation, Tehran University, Faculty of Geography.

Kozer, Lewis (1996), The Life and Thought of the Elders of Sociology, translated by Mohsen Solati, Scientific Publishing.

Coen, Bruce (1981), In an Introduction to Sociology, Translated by Mohsen Solati, Tehran: Farhang Contemporary Publishing.

Kennia, Mahdi (1994), Criminology Foundations Volume II, Tehran: Tehran University Press. Kay Nia, Mehdi (2000), Foundations of Criminology. Tehran University Press, Fourth Edition, 2000,

p. 469. Kay Nia, Mehdi (2005), Criminal Psychology, Growth Publishing. Kiya Nia, Mahdi (2007), in Criminal Sciences and Criminal Sociology, University Press, Tehran. Kay Nia, Mahdi (2007), Criminology Foundations, Volume I, Tehran, University Press, 10th Edition Marshall, Catherine and Gretchen. B. Basman (1998), Qualitative Research Method, Translated by Ali

Parsayian and Dr. Seyed Mohammad Arabi, Tehran: Office of Cultural Studies. Modus, Atoosa (1983), Crime, Violence and Sense of Security in Public Townships, Journal of Social

Welfare Research, vol. 6, No. 2. 11-82. Statistics Center of Iran (2009), Statistical Yearbook of Tehran, Tehran: Iran Statistics Center. Morgaghi Torqabeh, Mohammad (1998), An Effective City Policies on Prevention of Crimes, Tehran:

Shahid Beheshti. Mazzulaman, Reza (1353), Criminology, Tehran, Khorrami, Volume II, p. 21 Opponents, Reza (1356), General Criminology, Tehran, Tehran University, p. 181 Social Deputy of NAJA (2009), Tehran Police Command. Maleki, Mehdi (2010), Geography, Crime, Boom, Tehran: Danesh Publication. Momtaz, Farideh (1973), City Sociology, Public Joint Stock Company. Mousavi, Mirstar Sadr (1999), Urban Planning in Iran, University of Science and Technology, Third

Edition. Nabavi, Abdolhossein (1995), Investigating the Socioeconomic Factors Affecting the Prevalence of

Urban Crime in Ahvaz, Thesis of Ph.D. in Tehran University. Najafi Abrandabadi, Ali Hossein, Hamid Hashembeigi (1998), Criminology Encyclopedia, Tehran,

Shahid Beheshti. Hadipour, Halima (1999), Investigation of the boundaries of the districts of the 1st municipality of

Tehran, Master's thesis, Tehran: Islamic Azad University of Tehran. Weisberg, Herbert, Brown, Broussy (1899), in the study of data scrolling and analysis, translation by

Jamal Abedi, Academic Center. Latin Refrences Anselin lue(2000) Spatial Analsis of crime. national of justice from the 2- Anselin lue(2000) Spatial

Analsis of crime. national of justice from the World Wide Web ; www.nij.com.216 World Wide Web ; www.nij.com.213 Brown Laure (2000) Geography of crime. university of Wollonggong.www.geogs242.com. 2 Ford, R (1998), The Razors Edge”, the Boston Globe Magazine. Gelea, S. A. Karpati and B. Kannedy (2002). “Social Capital and Violence in the United States, 1974-

1993”. Social Science & Medicine, 55. (8).: 1373-1383.

Page 19: Text 45 new - geography.journals.iau-garmsar.ac.irgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article...: بندی نمود تقسیم اصلی توان در سه دسته ها را می

327 ... یاهرهش نلاک رد مرج یایفارغج يسررب

Hirschi, T. (1969). Causes of Delinquency, Berkeley: Berkeley & Los Angeles, University of California Press.

Edwards, Robyn. (2002)..Violence Against Women and Crime Prevention, University Hirschi, Travis (1969),causes of delinquency,Berkeley and los angeles:university of California press. Paolo Buonanno, Daniel Montolio. T. (2008). Identifying the socioeconomic and demographic

determinants of crime across spanish provinces, International Review of law and Economics-28, PP89-97

Ackerman, W. V. & Murray, A. T. (2004) "Assessing spatial patterns of crime in Lima", Ohio. Cities, 21(5), 423 437. doi:10.1016/j.cities.2004.07.008

Luo, X. (2012) Spatial Patterns of Neighbourhood Crime in Canadian Cities: The Influence of Neighbourhood and City Contexts, A thesis presented to the University of Waterloo for the degree of Master of Science in Geography, Waterloo, Ontario, Canada, 2012. http://etd.ohiolink.edu/

Ratcliffe, J. h. (2004) "The hot Spots Matrix: A Fram Work for the Spatio- Tem- Poral of Crime Reduction". Police Practice and Research, 5(1), 23-5.doi: 4260.42000191305/156/10.180.

Weisburd, D. Bruinsma, J.N. G. & Bernasco, W. (2009) Units of Analysis in Geographic Criminology: Historical Development, Critical Issues, and Open Questions In David Weisburd, Wim Bernasco, Gerben J. N. Bruinsma (Eds.). Putting Crime in its Place. London: Springer Science+Business Media.