temel linux eğitimi -...
TRANSCRIPT
![Page 1: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/1.jpg)
Temel Linux Eğitimi
Süha TUNA
http://www.be.itu.edu.tr/egitimler/
16-18 Nisan 2012Pazartesi-Çarsamba
9:30-12:30
![Page 2: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/2.jpg)
Bölüm 1
Linux İşletim Sistemi
![Page 3: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/3.jpg)
Linux
• Linux, UNIX benzeri, açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir.
• Pek çok ücretsiz linux sürümü olmasına rağmen, açık kaynak kodlu olması her şeyin “bedava” olması demek değil.
• Linux bir UNIX değildir, ama bir UNIX benzeridir. Yani ufak farklarla kullanıcı açısından bir UNIX gibidir.
• Çoğunlukla Linux denilse de, daha doğrusu GNU/Linux demektir. Çünkü, linux çekirdeğin adıdır, geri kalan herşey GNU projesi ile başlamıştır.
![Page 4: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/4.jpg)
İşletim Sistemi
• İşletim sistemleri genelde iki parçadan oluşur:
– Tüm programları çalıştıran ve yöneten Çekirdek (Kernel),
– Çekirdek dışındaki diğer sistem uygulamaları (Kabuk vb.) ve kütüphaneler.
• Programlar çekirdeğin kontrolünde çalışacağı için, her program, belli bir işletim sisteminde çalışacak şekilde derlenir.
• Özetle: Windows programları Linux'ta çalışmaz!
![Page 5: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/5.jpg)
GNU / Linux
• Richard Stallman 1983'de GNU projesini ilan etti. Amaç tamamen açık kaynak kodlu bir UNIX (işletim sistemi) oluşturmaktı. Çalışmalar 1984 yılında başladı. 1990'da çekirdek hariç neredeyse herşey hazırdı.
• 1991'de Linus Torvards, Linux isimli UNIX benzeri bir çekirdek yazdı. 1992 yılında Linux'u açık kaynak kodlu yaptı. Böylece GNU/Linux tam bir UNIX türevi olarak hazır oldu.
• GNU projesi, sadece GNU/Linux işletim sistemini değil, kullanıcıya gerekecek tüm programları açık kaynak kodlu olarak temin etmeyi amaçlamıştır. Bunun sonucunda, linux dağıtımları çok çeşitli programları içerir.
![Page 6: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/6.jpg)
Linux Dağıtımları
• GNU projesi sadece işletim sistemini değil, kullanıcının ihtiyaç duyacağı her türlü programı açık kaynak kodlu olarak temin etmeyi amaçladığından:
– Çok çeşitli ihtiyaçlar için bir çok program
– Aynı işi yapan çok sayıda program
ortaya çıkmıştır.
• Bunun sonucunda değişik ekipler değişik amaçlarla bu programlar arasında seçimler ve kendi amaçlarına uygun ayarlamalar yaparak, hazır çözümler sunmuşlardır.
• Bu değişik linux çözümlerine dağıtım (distribution) denir.
![Page 7: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/7.jpg)
Linux Dağıtımları
Yüzlerce Linux dağıtımı mevcuttur, ancak popüler bazıları:
• Debian Tabanlılar
– Debian
– Ubuntu / Kubuntu
• RPM paketi Tabanlılar
– RedHat / Fedora
– SuSE
– CentOS
– Scientific Linux
• Diğerleri
– Gentoo
– Slackware
![Page 8: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/8.jpg)
www.top500.org
![Page 9: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/9.jpg)
Bölüm 2
Masaüstü Ortamı
![Page 10: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/10.jpg)
X Pencere Sistemi
• UNIX / Linux 'lar için temel pencere sistemi ve haberleşme protokolüdür.
• Geliştirilmeye 1984 yılında MIT tarafından başlanmıştır. 1987'deki 11. versiyonu standart olarak kullanıldığından X11 de denir.
• X11, daha çok temel yapıyı belirlediğinden üzerine değişik pencere yöneticileri geliştirilmiştir. GNOME yada KDE gibi.
• Çoğunlukla linux sürümleri GNOME yada KDE pencere yöneticisi ile gelir. Ancak pek çok başka pencere yöneticisi mevcuttur. (Compiz, Blackbox, Xmonad vb.)
![Page 11: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/11.jpg)
GNOME Pencere Yöneticisi
![Page 12: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/12.jpg)
KDE Pencere Yöneticisi
![Page 13: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/13.jpg)
En sık ihtiyaç duyacağımız programlar
Windows Programı:
Internet Explorer
Outlook
MS Office
Photoshop
Matlab
Visual Studio
C#
Mesenger/AOL/GoogleTalk
Açık Kodlu Alternatifi:
Mozilla Firefox
Thunderbird / Evolution
OpenOffice
Gimp
Octave
Gcc /Eclipse /Qt Creator
Mono /MonoDevelop
Pidgin
![Page 14: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/14.jpg)
Mozilla Firefox Browser
![Page 15: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/15.jpg)
OpenOffice Türevi LibreOffice
![Page 16: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/16.jpg)
Thunderbird Eposta Programı
![Page 17: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/17.jpg)
Bazı kapalı kodlu Linux programları
• Opera
• Acrobat Reader
• Skype
• Matlab
• Mathematica
• Fluent
• Ansys
• Abacus
• Nero CD Burner
• Intel Compilers
• Coral Draw
• Maya
• Real Player
• Google Earth
• SPSS
• Stata
• WMware
• Oracle
![Page 18: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/18.jpg)
Bölüm 3
Genel Yapı
![Page 19: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/19.jpg)
Dosya Yapısı
• Linux'ta her dosya ya da dizin bir başka dizinin içinde bulunmak zorundadır.
• Bu şekilde dosyalar ve dizinler bir ağaç gibi dallanan bir yapı oluşturur.
• En tepedeki dizin ise Root (/) dizinidir.
• Yol (Path) yazarken dizin/dosya isimleri / işareti ile ayrılır.
/home/suha/Desktop
• Ayrıca tüm diskler sanki tek bir disk varmış gibi bu ağaç yapısının içinde bir dizin olarak bu yapıya bağlanırlar.
![Page 20: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/20.jpg)
Dosya Yapısı
• Ev dizinleri genelde /home dizini içinde yer alır.
• Pek çok komut /bin ve /sbin dizinindedir.
• Geçici dosyalar /tmp dizininde tutulur.
• Programlar genelde /usr ve /opt dizinlerinde tutulur.
• Sistemin ayar dosyaları /etc dizinindedir.
• Tüm donanımlar da bu ağaç yapısına bir dosya olarak bağlanırlar (Genelde /dev dizininde).
![Page 21: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/21.jpg)
ls komutu
ls [dizin] : Dizin içeriğini gösterir. Dizin verilmezse içinde bulunulan dizini gösterir.
Mesela Root (/) dizinin içeriğini görmek için:
$ ls /
bin boot cdrom dev etc home lib lost+found media mnt opt proc root sbin selinux srv sub sys tmp usr var
Ancak sadece ls dersek:
$ ls
Desktop Diger Downloads Eclipseworkspace Photos TumDosyalar
![Page 22: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/22.jpg)
pwd komutu
pwd : İçerisinde bulunulan dizinin adını/yolunu gösterir.
$ pwd
/home/suha
“ls /home/suha” dersek:
$ ls /home/suha
Desktop Diger Downloads Eclipseworkspace Photos TumDosyalar
![Page 23: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/23.jpg)
Ev (Home) Dizini
Sisteme girince (login olunca) kendi ev dizinimizden başlarız.
Her kullanıcının ev dizini kendi kontrolündedir. Bu dizinde kullanıcı yeni dosyalar ve dizinler oluşturabilir.
~ işareti, Ev dizini için bir kısa yoldur.
$ ls ~
Desktop Diger Downloads Eclipseworkspace Photos TumDosyalar
![Page 24: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/24.jpg)
cd komutu
cd [dizin] : Verilen dizine gider. Dizin adı verilmezse ev dizinine gider.
$ pwd
/home/suha
$ cd Desktop
$ pwd
/home/suha/Desktop
![Page 25: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/25.jpg)
Tam Yol /Göreli Yol (Path)
$ pwd
/home/suha
$ cd Desktop
$ pwd
/home/suha/Desktop
$ cd /
$ cd Desktop
-bash: cd: Desktop:
No such file or directory
$ pwd
/
$ ls
bin etc lib mnt sbin tmp boot home lib64 opt selinux usr
cdrom lost+found proc srv var dev media root sys vmlinuz
$ cd /home/suha/Desktop
$ pwd
home/suha/Desktop
![Page 26: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/26.jpg)
Dizin Kısa yolları ( ./ ve ../ )
Bulunulan Dizin Kısa yolu ( . ):
$ ls .
Desktop Diger Downloads Eclipseworkspace Photos TumDosyalar
Bir üst dizin kısayolu ( .. ):
$ ls ..
suha
![Page 27: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/27.jpg)
Uygulama 1
• Lütfen Root(/) dizinindeki her dizinin içeriğine bakınız.
• spool dizinini içeren dizini bulunuz.
• spool dizininin de içeriğine bakınız.
![Page 28: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/28.jpg)
Bölüm 4
Temel Komutlar
![Page 29: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/29.jpg)
cp komutu
cp { -r dizin | dosya } hedefdizin : Dizin / Dosya 'yı
hedefdizin'e kopyalar. -r Dizin kopyalamak için gereklidir.
$ cp dosya1 Desktop/
$ cp /tmp/birdosya ./
$ cp -r Videos Desktop/
$ cp -r ~/ /mnt/YEDEKDISKI/
![Page 30: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/30.jpg)
mv komutu
mv -n { dizin | dosya } { hedefdizin | dosyayayeniisim } : Dizin / Dosya 'yı hedefdizin'e taşır, yada dosyayayeniisim adı ile taşır. -n ile var olan bir dosyanın üzerine yazma engellenir.
$ mv dosya1 Desktop/
$ mv -n dosya1 Desktop/
$ mv /tmp/birdosya ./
$ mv Videos Desktop/
$ mv ahmet.txt mehmet.txt
![Page 31: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/31.jpg)
rm komutu
rm [ -i ] { -r dizin | dosya } : Dizin / Dosya 'yı siler.
-r : Dizin silmek için gereklidir.
-i : Her dosya için ayrı ayrı onay sormasını sağlar.
$ rm dosya1
$ rm -i /tmp/birdosya
$ rm Videos/
rm: cannot remove `Videos/': Is a directory
$ rm -r Videos/
![Page 32: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/32.jpg)
mkdir komutu
mkdir dizin : Dizin adında yeni bir dizin oluşturur.
$ mkdir Odevler
$ mkdir Odevler/Odev1
$ mkdir ~/Odevler/Odev2
rmdir dizin : Dizin adındaki boş dizini siler.
$ rmdir Desktop/
rmdir: failed to remove `Desktop/': Directory not empty
![Page 33: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/33.jpg)
nano editor
![Page 34: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/34.jpg)
Uygulama 2• Kendi ev dizininizde uygulama2 ve odev1 isimli iki dizin
oluşturun.
• odev1 dizinini , uygulama2 dizininin içine taşıyın. uygulama2 dizinine girmeden, uygulama2 dizini içerisinde odev2 isimli farklı bir dizin oluşturun.
• odev1 dizininde odev1.txt isimli bir dosya içine bir şeyler yazın.
• Yine aynı dizinde odev2.txt isimli bir dosyayı odev1.txt dosyasını kopyalayarak oluşturun.
• odev2.txt dosyasını odev2 dizine taşıyın.
• Uygulama2 dizinin bir kopyasını ev dizinize yedek adıyla alın.
• Uygulama2 dizinini silin.
![Page 35: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/35.jpg)
ls -l
ls komutuna -l (küçük L) parametresi verilerek:
– Erişim Hakları
– Sahibi
– Grubu
– Boyutu (Byte olarak)
– Değişilik Tarihi
– Dosya Adı bilgileri görüntülenir.
![Page 36: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/36.jpg)
ls -l -h -a
• Gizli olan dosyalar da dahil olmak üzere dizindeki tüm dosyaları listeler, kullanıcı bilgileri ve dosya haklarını gösterir. Ayrıca dosya boyutlarını anlaşılabilir büyüklük birimleriyle verir.
![Page 37: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/37.jpg)
man komutu
man komut : Komut hakkında bilgi dosyasını gösterir.
man içindeki komutlar:
q : man programından çıkar.
<Space> : Bir sayfa aşağı gider.
b : Bir sayfa yukarı (baş tarafa) gider.
$ man cp
$ man mkdir
![Page 38: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/38.jpg)
man komutu
![Page 39: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/39.jpg)
tar komutu (Arşiv dosyası oluşturmak)tar -c[ v ][ z | j ]f tardosyası { dosyalar | dizin } : Dizin / Dosyalar 'ı tardosyası adında tekbir dosya haline getirir.
-c : dizin/dosyalar'dan yeni bir tar dosyası oluştur.
v : birleştirilen dosyalar hakkında bilgi ver.
z : birleştirilen dosyayı zipleyerek sıkıştır.
j : birleştirilen dosyayı b2zip ile sıkıştır.
$ tar -cvzf odev1.tgz odev1/
odev1/
odev1/sonuclar.txt
odev1/program.exe
![Page 40: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/40.jpg)
tar komutu (Arşiv dosyası geri açmak)tar -x[ v ][ z | j ]f tardosyası : tardosyası'nı açarak dosyaları kullanılır hale geri getirir.
-x : tardosyası'nı geri aç.
v : açılan dosyalar hakkında bilgi ver.
z : tardosyası zip ile sıkıştırılmıştı.
j : tardosyası b2zip ile sıkıştırılmıştı.
$ tar -xvzf odev1.tgz
odev1/
odev1/sonuclar.txt
odev1/program.exe
![Page 41: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/41.jpg)
Uygulama 3
• Uygulama 2'de oluşturduğumuz yedek dizinini zip algoritması ile tarlayarak, yedek.tgz adında bir dosya oluşturun.
• yedek dizinin adını eski_yedek yapın.
• yedek.tgz dosyasını açarak yeniden yedek dizinini elde edin.
![Page 42: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/42.jpg)
Bölüm 5
Kabuk Ortamı
![Page 43: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/43.jpg)
history
history : Terminalde geçmişte çalıştırılan komutları listeler.
$ history
1 cd /RS/users/mercan/
2 ls -al /RS/users/mercan/
3 ls -al /RS/users/mercan/hbm514/
4 ls -al /RS/users/mercan/hbm514/
5 ls -al /RS/projects/hbm514/mercan
6 cd /RS/projects/hbm514/mercan
. . .
![Page 44: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/44.jpg)
~/.profile ~/.bashrc• Linux/UNIX sistemlerinde login olunca kabuk (shell)
başlatılırken bazı dosyalar çalıştırılır. Hangi kabuğu kullandığınıza göre farklı dosyalar çalıştırılır.
• Bash için, aşağıdaki dosyalardan sadece ilk bulunan çalıştırılır:
$HOME/.profile
$HOME/.bash_profile
$HOME/.bash_login
• Şayet kabuk bir login işlemi sonucu açılmamışsa sadece $HOME/.bashrc dosyası varsa o çalıştırılır.
![Page 45: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/45.jpg)
Bölüm 6
Kullanıcılar, Haklar
![Page 46: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/46.jpg)
Kullanıcılar
Linux'ta her kullanıcının bazı temel özellikleri vardır:
• Kullanıcı Adı
• Şifresi
• Kullanıcı numarası
• Kullanıcı ana grubu
• Kullanıcı Uzun (Gerçek) Adı
• Ev dizini
• Kullandığı kabuk
Kullanıcılar ilave grublara da üye olabilirler.
Her sistemde herşeyi yapmaya yetkili bir root kullanıcısı vardır.
![Page 47: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/47.jpg)
passwd komutu
passwd : kullanıcının şifresini değiştirir. Önce eski şifreyi sorar. Sonrasında 2 kez yeni şifreyi ister.
$ passwd
Changing password for user suha.
Enter login(LDAP) password:
New UNIX password:
Retype new UNIX password:
LDAP password information changed for suha
passwd: all authentication tokens updated successfully.
![Page 48: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/48.jpg)
id komutuid [kullanıcı] : kullanıcı hakkında bilgi verir, kullanıcı verilmezse komutu çalıştıranın bilgilerini gösterir.
$ id
uid=1178(suha.tuna) gid=5000(admins) groups=5000(admins),5004(gaussian)
$ id root
uid=0(root) gid=0(root) groups=0(root),1(bin),2(daemon),3(sys),4(adm),6(disk),10(wheel)
$ id adem.tekin
uid=1374(adem.tekin) gid=5000(starter) groups=5000(starter),2000(gaussian)
![Page 49: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/49.jpg)
Dosya Hakları
• Linux'ta her dosyanın/klasörün bir sahibi vardır.
• Her dosyanın ayrıca sistemin takip ettiği 3 grup hakları vardır:
– Dosya Sahibinin Hakları
– Dosya Grubundaki Diğer Kullanıcıların Hakları
– Geriye Kalan Diğer Kullanıcıların Hakları
• Her grubun 3 tip hak bilgisi tutulur:
– Yazma Hakkı
– Okuma Hakkı (dizinler için dizin içindeki dosya adlarını görme hakkı)
– Çalıştırma Hakkı (dizinler için dizine girme hakkı)
![Page 50: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/50.jpg)
ls -l -hls komutuna -l (küçük L) parametresi verilerek:
– Erişim Hakları
– Sahibi
– Grubu
– Boyutu (Byte olarak)
– Değişilik Tarihi
– Dosya Adı bilgileri görüntülenir.
total 24
drwxr-xr-x 10 suha suha 4096 2012-04-13 11:01 Desktop
drwx------ 18 suha suha 4096 2012-02-16 09:01 Diger
drwxr-xr-x 2 suha suha 4096 2012-04-13 11:12 Downloads
drwxr-xr-x 3 suha suha 4096 2012-04-05 10:31 Eclipseworkspace
drwxr-xr-x 3 suha suha 4096 2012-03-14 16:10 Photos
drwx------ 11 suha suha 4096 2012-03-09 09:51 TumDosyalar
![Page 51: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/51.jpg)
chmod
chmod [-R] kişilerhaklar { dosya | dizin } : Dosya /Dizin erişim haklarını değiştirir. -R ile dizindeki tüm alt dizinleri / dosyaları da değiştirir.
• Kişiler:
– u : kullanıcının kendisi
– g : kullanıcının kendi ana grubu
– o : bunların dışındaki diğer kullanıcılar
– a : Tüm kullanıcılar
![Page 52: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/52.jpg)
chmod
• Haklar:
– w : yazma hakkı
– r : okuma hakkı, dizinler için dizin içindeki dosya adlarını görme hakkı
– x: çalıştırma hakkı, dizinler için dizine girme hakkı.
– + - : + ile hak verilir, - ile hak geri alınır
• Örnek : chmod -R a+rx hesap/
– bu komut ile herkese (a) hesap dizinindeki tüm dosyaları okuma (r) ve çalıştırma (x) hakkı veriliyor.
![Page 53: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/53.jpg)
Uygulama 6
• Daha önce hazırladığımız yedek.tgz dosyasını silinemez yapın.
• Sonra bu dosyayı silmeyi deneyin.
• Tekrar silinebilir yapın.
• Sonra bu dosyayı silin.
![Page 54: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/54.jpg)
df -hdf [-h] : Bilgisayara bağlı diskler hakkında bilgi verir. -h ile disk boyutlarını uygun birim cinsinden verir.
$ df
Filesystem 1K-blocks Used Available Use% Mounted on
/dev/sda1 149029196 10289768 131169100 8% /
none 1020252 300 1019952 1% /dev
none 1024784 300 1024484 1% /dev/shm
none 1024784 124 1024660 1% /var/run
none 1024784 0 1024784 0% /var/lock
none 1024784 0 1024784 0% /lib/init/rw
![Page 55: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/55.jpg)
du -s -hdu [-s] [-h] { dosya | dizin } : Dizin / Dosya 'nın diskte ne kadar yer kapladığını gösterir.
-s : dizinin toplam boyunu göster, ayrı ayrı gösterme.
-h : boyut bilgisini uygun birimde göster.
$ du -sh
4.1G .
![Page 56: Temel Linux Eğitimi - hakangurel.com.trhakangurel.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/Par.ve_.Dag_.Sis_.Prog... · • Mathematica • Fluent • Ansys • Abacus • Nero CD Burner](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022040713/5e193325f9794c270810baa7/html5/thumbnails/56.jpg)
SON
Teşekkürler.