1. Tema 10: Tempos de confrontacin en Espaa (1898- 1939)1. O declive da quenda dinstica (1898-1917) 2. Crise da Restauracin e ditadura (1917-1931) 3. Da monarqua Repblica 4. O Bienio Reformista (1931-1933) 5. O Bienio Conservador e a Fronte Popular (1933-1936) 6. O estalido da Guerra Civil 7. As das zonas enfrontadas 8. A evolucin blica (1936-1939) 9. Galicia no primeiro terzo do sculo XX SILVIA FERNNDEZ FREIRA

2. 1.2. Os grupos da oposicin. Os republicanos: Unin Republicana e Partido Radical (anticlericais) Grupos catalanistas: Solidaridat Catalana O socialismo PSOE e UXT: o deputado Pablo Iglesias O anarquismo: o anarquismo terrorista e o anarcosindicalismo (CNT) 1.3. A crise de 1917. Causas: Descontento poltico polo autoritarismo do conservador de Eduardo Dato Empeoramento das condicins de vida do pobo Protesta dos sectores do exrcito contra o sistema de ascensos e a Guerra de Marrocos Asamblea de Parlamentarios que piden a dimisin do goberno e a convocatoria de Cortes constituntes Publicacin de queixas dos grupos militares 3. 1. O declive da quenda dinstica (1898-1917) 1.1. O rexeneracionismo dinstico. - Programa de reformas O reformismo conservador. - Antonio Maura - Reformismo feito dende a administracin revolucin desde arriba - Consecuencias: 1. Maior protagonismo dos partidos da oposicin A Semana Trxica. -- Reclutamento para a Guerra de Marrocos -- Consecuencias: Gran represin con fusilamento, en especial de Francisco Ferrer GuardiaO reformismo liberal. Reformas de Canalejas Medidas: Lmite influencia da Igrexa Impulsos das relacins laborais Regulacin do servicio militar obrigatorio 4. O Directorio Militar. Suspensin da Constitucin, liberdade e cargos polticos Forte represion: Liberdades: prohibronse partidos polticos, etc. Movemento obreiro: CNT e o Partido Comunista Os nacionalismos Desembarco de Alhucemas 1925 (Pacificacin Marrocos) O Directorio Civil. Influencia fascista, italiana Organizouse un partido nico a Unin Patritica Frmase unha Asemlea Nacional Consultiva que non era elixida democraticamente Economa dirixida: obras pblicas (autopistas, carreteras, escolas), Expo de Barcelona , monopolios do Estado (Telefnica, Iberia, Campsa) Aumento econmico e o clima de oposicin ditadura en 1929 Ditabranda do xeneral Berenguer Dimisin en 1930 5. 3.3. A Constitucin de 1931 Plenamente democrtica e social Principios: Descentralizacin, gobernos autnomos Separacin de poderes, lexislativo unicamerado (s Cortes) O poder executivo dividido no Consello de Ministros e Presidente da Repblica Independencia xudicial Crase un Tribunal de Garantas Constitucionais Sufraxio universal femenino Aconfesionalidade do Estado Permtese o divorcio e o Recocense os dereitos individuais Liberdades pblicas Dereito educacin e traballo Propiedade privada e podase expropiar bens considerados de utilidade pblica Presidente da Repblica: Alcal Zamora Presidente do Goberno: Manuel Azaa 6. 4. O Bienio Reformista (1931-1933) 4.1. As reformas republicanas. - Obxetivos: 1. Estado democrtico, laico e descentralizado 2. Reformas socioeconmicas pendentes -- Reforma do exrcito: modernizar a institucin -- Reforma relixiosa: diminur o peso da - Organizacins polticas da dereita: 1. A CEDA (Confederacin Espaola de Dereitas Autnomas). Figura de Jos Mara Gil Robles 2. Os monrquicos: Renovacin Espaola de Jos Calvo Sotelo, e os carlistas 3. A Falange Espaola (FE): Jos Antonio Primo de Rivera. As Casas Viejas, 1933 7. 5. O Bienio Conservador e a Fronte Popular (1933-1936) 5.1. Os gobernos de dereitas. - Represin de Casas Viejas - Convocatoria de eleccins - Parlamento de centro de dereita - O presidente do Goberno Alejandro Lerroux, lder do Partido Radical apoiado pola CEDA - Poltica do novo goberno: 5.3. A Fronte Popular (1936) - Causas: 1. Coalicin gobernamental (Partido Radical e CEDA) 2. Escndalos de corrupcin dos radicais -- Fronte Popular = coalicin de partidos de esquerdas e republicanos, incluso 8. 5.4. A preparacin do golpe de Estado. - Clima social problemtico - Os sectores mis radicais de esquerda falan dunha revolucin - A extrema dereita defenda a necesidade dun golpe de Estado - Prodcense certos enfrontamentos na ra - Asasinato do deputado de dereitas Jos Calvo Sotelo (isto acelera o golpe de Estado) - Asasinato tamn de Jos Castillo, militante socialista 9. 6. O estalido da Guerra Civil 6.1. Do golpe de Estado Guerra Civil. - 17 de xullo de 1936 en Canarias e en prazas africanas - 18 de xullo na Pennsula - Xenerais: Franco, Mola, Sanjurjo, Queipo de Llano - O alzamento apoiado por organizacins polticas antirrepublicanas, como os falanxistas, As causas da Guerra Civil. PROFUNDAS: - Grandes desequilibrios socioeconmicos de Espaa - Oposicin dos grupos sociais privilexiados ao reformismo republicano - Deriva das clases privilixiadas cara a solucins autoritarias (fascismo) ante o temor 10. 6.2. A internacionalizacin do conflito. - Gran repercusin internacional, dende Eropa ata Amrica - Imaxe da Guerra de Espaa: enfrontamento entre fascismo e democracia - Francia e Gran Bretaa crean o Comit de Non Intervencin, que se sumaron outros pases europeos - Italia e Alemaa axudan (Lexin Cndor) artillera, carros e equipos de transmisins - Voluntarios procedentes de Portugal tamn se uniron aos sublevados - A Non Intervencin presudicou Repblica - Importante axuda da URSS Repblica - As Brigadas Internacionais 11. 7. As das zonas enfrontadas 7.1. A zona republicana: a revolucin social. - Causas da revolucin social: 1. Poder efectivo en mans dos sindicatos de esquerda -- Frmanse comits obreiros (antifascistas, CNT e milicianos de esquerdas) -- Colectivizacin de fbricas, confiscacin 7.2. A zona sublevada: unha ditadura militar. A xnese do Estado franquista. - A Xunta de Defensa de 1936, nomea a Franco como xeneralsimo dos exrcitos - Unificacin de falanxistas e tradicionalistas nun partido nico (FET y de las JONS) baixo a direccin de Franco 12. 8. A evolucin blica (1936-1939) 8.1. O desenvolvemento do conflito. - Durou 33 meses - Mellor organizado e equipado - Levou sempre a iniciativa - Republicanos defensa - Repblica mis desorganizada, menos apoio exterior O avance cara a Madrid. A fin da guerra. - Consello Nacional de Defensa que intentou negociar sen xito con Franco - O 1 de abril rematouse de conquistar os territorios restantes 8.2. Consecuencias da guerra. - Perdas demogrficas e econmicas: 1. Morreron medio milln 13. 9. Galicia no primeiro terzo de sculo XX 9.1. A crise da Restauracin en Galicia (1898-1931) - Resistencia do caciquismo, nunha sociedade rural - O republicanismo s tivo reprensentacin nalgns concelleiros do Concello da Corua - O nacionalismo fundou Solidaridad Gallega - O agrarismo - Lei de Redencin de Foros de 1926 9.2. A Segunda Repblica e a Guerra Civil. - A ORGA (Organizacin Republicana Gallega Autnoma), cuxo lder, Casares Quiroga, foi membro do goberno central - Nas eleccins do 36, Galicia votou Fronte Popular - Creacin do Partido Galeguista en 1931 - Convocacin do referendo sobre o Estatuto -