telefon İletİŞİm ve anahtarlama sİstemlerİ alper¼m-notlar-telefon-1... · İlk uydu...

0

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper

1


1-TELEFON ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ 1.1 HABERLEŞMEYE GİRİŞ İnsanlık tarihinin başlaması ile birlikte insanlar birbirleriyle sözlerle ve işaretlerle haberleşmişlerdir.İnsan sesini ulaştıramadığı mesafeye işaretlerle, bu şekilde haber veremiyorsa bizzat giderek haber vermek veya bir vasıtayla haber vermek ihtiyacını duymuştur. Toplum hayatının gelişmesiyle yazılı metinlerle haberleşmeyi sağlayan posta işletmeleri kurulmuştur. Posta işletmeleri alt yapılarını elektronik-haberleşmenin gelişimine göre sürekli geliştirmiş ve bugünkü modern işletmeler haline gelmişlerdir.

1.1.1 TELGRAF VE TELEFONUN KEŞFİ VE İLK UYGULAMALAR Elektriğin keşfi ile uzaktan haberleşmede kullanılması yeni bir çığır açmıştır.Elektrik akımına bağlı mıknatıslanma olayı ve ilk basit rölenin gerçekleştirilmesi ile uzak mesafeye işaret gönderme yolu açılmıştır. İlk olarak anlamlı bir işaret gönderme sistemi MORSE tarafından ortaya konularak 1830 yıllarında demiryolu işletmesinde kullanılmaya başlanmıştır. Sistemin gönderme tarafında hatta gerilim uygulamaya yarayan anahtar (maniple) ve alış tarafında akım geçişini tam olarak duymaya yarayan kulaklık vardı. Her iki taraftaki operatöre kısa uzun işaretlerle ifade edilen harfleri gönderecek ve alacak şekilde morse alfabesinin öğretilmesi ve titizlikle eğitilmeleri gerekiyordu. Çünkü kaçırılan bir sinyal bilginin hatalı olmasına netice veriyordu. Daha sonra alıcı tarafın işaretleri şerit şeklindeki kağıda yazmasını sağlayan sistemin geliştirilmesi ile telgraf (latince tel:uzak, graphe:yazı) ticari amaçlı yaygın haberleşme aracı haline gelmiştir. Maniple Hat Hat Lamba Gönderme Şerite Hoparlör Sistemi Yazıcı Pil

Telgrafın basit şeması

2

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Telgrafın pratik olarak kullanılması yaygınlaşırken artan haberleşme talepleri, uzak mesafeye iletmedeki zorluklar, aynı anda çok sayıda haberleşme isteği, ticari olarak cazip bir iş kolu haline gelmesi, hızlı bir şekilde daha iyi yeni sistemlerin geliştirilmesine ve telgraf şebekesinin kurulmasına zorlayıcı sebepler olmuştur. Fransa'da Emile Boudat 1874'de çoklayıcı sistemleri keşfederek telgrafta uygulanmasını sağladı. Telgraf işaretlerinin uzak mesafelere doğrudan bakır iletkenlerle naklinde karşılaşılan zayıflama, girişim ve gürültü gibi zorlukların etkisini azaltmak için, ilk olarak uzun hatlara röleli tekrarlayıcılar (repetör) kondu. Bu yenilikten sonra tek hattan tek kanallı olarak uzak mesafelerle haberleşme sağlanmış oldu. Telgrafta kazanılan tecrübeler ses nakliyle ilgili araştırmaların yoğunlaşmasına sebep oldu. Elektrik akımındaki titreşimi bir bobindeki mıknatıslanma etkisine bağlı olarak vızıltı şeklinde izleme gerçekleştirildi. Telgrafın keşfinden 40 yıl sonra 1876 Abraham Graham Bell ilk olarak insan sesini elektrik akımındaki değişmeye bağlı olarak iletmeyi gerçekleştirdi. İlk mikrofon , sabit mıknatıstan çekirdek etrafındaki iletken sargı ve manyetik akıyı sese dönüştüren diyaframdan ibaretti. Alıcı ise benzer şekilde dizayn edilmiştir. Endüksiyon akımının bobinden geçmesi ile değişen manyetik kuvvet etkisi ile diyafram sesi tekrarlıyordu. Daha sonra zayıf olan ses iletimini güçlendirmek için besleme bataryası ilave edilmiştir. Böylece uzak mesafeden insan sesiyle haberleşmenin yolu açılarak telefon (tele=uzak, Phone=ses) hizmete girmiştir. Telefonun keşfinden hemen sonra sisteme zil akımı üretecek manyeto sistemi eklenerek diğer tarafı uyaran ilk telefon işaretleşmesi gerçekleştirildi. Daha sonra telefonları irtibatlamak için manuel santrallar kuruldu. Santrallar arası irtibatı sağlayan trank devreleri gerçekleştirildi. Uzak mesafe haberleşmesinde ortaya çıkan zayıflama , gürültü gibi problemleri çözecek tedbirler ve araçlar geliştirildi. DC işaret gönderme zorlukları sebebiyle AC ton üreterek uzak mesafeye işaret gönderilmesi sağlandı. Yoğunlaşan haberleşme talepleri bir hattan çok sayıda bağlantı kurma çalışmalarını arttırdı. Ve 1920 yıllarında çok sayıda frekans kanalı kullanan telgraf taşıyıcı (fransızca couranporteur = akım taşıyıcı) sistemleri geliştirildi. Modülasyon teknikleri kullanılmaya başlandı. 24 kanallı telgraf sistemi tesis edildikten sonra çok büyük bir tasarruf sağlandı. Daha sonra üst mertebede analog çoklayıcı sistemler geliştirildi.

3


1.2. SES VE SES ÖZELLİKLERİ Ses hava zerreciklerinin bir titreşim kaynağının etkisi altında bir noktadan diğer bir noktaya hareketiyle meydana gelir. Temas eden diğer zerrenin etkilenmesi suretiyle yayılır. Yayılmakta olan ses titreşimleri hava moleküllerinin, bir kısmından diğerine doğru iletilmesinde karşılaşılan direnç sebebiyle zayıflar. 20Hz ile 20KHz arasındaki sinyallere ses frekans sinyalleri denir. Normal bir insan kulağı 100 Hz ile 12 KHz arasındaki sinyalleri rahatlıkla duyabilirler. İnsan kulağının işitemiyeceği seviyede olan 20KHz'den büyük seslere ultra ses denir. Kulağın algılama özelliği ile ilgili yapılan çalışmalarda ses gücünün artması ile ses artışının doğrusal olmadığı ve logaritmik olduğu anlaşılmıştır.Haberleşme sistem ve cihazlarının yapısı ve ölçü birimleride bu sebepten logaritmik olarak düzenlenmiştir.Decibel kullanılır.

1.3. SANTRAL VE TELEFON İLE İLGİLİ KAVRAMLAR • End office : Abone hattının bağlandığı santrala end office (uç santral) denir. • Trunk: End office ‘leri (telf. santrallarını) birbirine bağlayan hatta trunk denir • Tandem office : Birden fazla End office ‘i bağlayarak santrallar arası anahtarlama

yapan merkezdeki santrala tandem office denir. • Tandem trunk :End Office’ leri tandem santrala bağlayan hatlara tandem trunk

denir.

Bulent_Elif

Highlight

Bulent_Elif

Highlight

Bulent_Elif

Highlight

Bulent_Elif

Highlight

Bulent_Elif

Highlight

4

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper HABERLEŞME KEŞİF VE GELİŞMESİNİN TARİFİ

İŞLETMEDE KULLANILAN İŞARETLEŞME VE BAĞLANTI ŞEKİLLERİ

DÜNYADA İLK TESİS YILI

TÜRKİYE’ DE TESİS YILI

Mors telgrafı Tek hat,tek akım tek ibre ile 1830 İlk çoklayıcı sistem Emil Baudot beşli sistem 1840 Telefonun keşfi İki tel irtibatı ile görüşme 1876 İlk manuel yol verme Zille diğer aboneyi ikaz 1879 1881 İlk ticari manuel santral Aboneden santral operatörüne - santraldan

aboneye zille ikaz ve meşgul lambası 1879 İstanbul

1909 İlk otomatik yol verme düzeni Strowger

5 telli abone telefonundan 4 tel sinyalleşme ve sürücü

1889

İlk uzak mesafe telefon irtibatı

Manuel kanal kullanılarak Londra-Paris arasında

1891 Ankara-İst 1926

İlk ticari otomatik santralın tesisi

Abone devresinin durum kontrolü, Pals şeklinde adres kodlama, zil,geri tonu........

laPorte 1892

İlk döner sellektörlü santralın tesisi

DC tek hat işaretleşmesi DP yazıcı işaretleşmesi

İngiltere 1914 Ankara 1926

İlk Krosbar santral Santrallar arası otomatik arama ve trank işaretleşmesi

Stockholm 1919

İlk analog çoklayıcı sistemlerin kullanımı

12 kanal K/P sistemlerinin geliştirilmesi 1920 1940

Bell NO.1 Krosbar Amerika’da geliştirildi 1938 Uzak mesafede oparatör otomatik araması ile bağlantı

Operatörler trank üzerinden otomatik arama yaparak irtibat sağlıyorlar

Philedelphia 1943

1970

Şehirler arası uzak mesafede otomatik görüşme

Abone Şehir kodu kullanarak otomatik arama yapıyor.

1960 1976

İlk uydu haberleşmesi ABD de ilk uydu yer bağlantısı 1970 Yer İst.1975 İlk milletlerarası otomatik görüşme

Trank ücretlendirmesi 1965 1979

Elektronik santrallar TTE 500A tipi santrallar 1965 Pasin 1983 Yeni işaretleşmelerin kullanılması

R1 ve R2 MF işaretleşmesinin kullanılmaya başlanması

1968 1968

Sayısal santrallar Ankara’da Kavaklıdere DMS10 1980 1984 Mobil (araç) telefonu Ankara ve İstanbul Nokia Firması 1986 No.7 işaretleşmesi Ankara DMS 300-ABD arası 12.08.1983 GSM santralı İstanbul,Türkcell-Ericson 24.02.1994

Telefon Haberleşmesinin tarihi gelişme dönemleri

5


1.4. A-B HATTI (Tip-ring Hattı) AB hattı telefon santralı ile telefon makinası arasındaki bağlantıyı sağlayan bir çift hatta denir. Bu hat üzerinde DC besleme akımı , AC zil çaldırma akımı, numara arama sinyalleri, konuşma sinyalleri ve telefon makinasının durumuna göre ücretlendirme işaretleri taşınır. Bu bağlantı fiziksel olarak ya da radyo dalgaları ile sağlanır. Fiziksel bir AB hattı iç şebekede kullanılan 0.4, 0.5, 0.6, 0.9, 1.3 mm çapındaki iletkenlerden oluşabilir. AB hattına bağlanan telefonun santralının göndermiş olduğu çevir sesini ve 12 KHz ücretlendirme sinyalini algılayabilmesi için max zayıflaması -7.75 dB0 olması maksimum bukl (gidiş-dönüş) direnci ise santral tiplerine göre XBar 1500 ohm ,Erikson 1200 ohm ,elektronik santrallerde 1300 ohm olması gerekmektedir. A AB Hattı A Çatalaltı Kontağı

B B C -48 V Zil Santral hat Telefon röleleri makinası

AB hattı prensip şeması Ahizenin kaldırılmasıyla çatalaltı kontağı üzerinden devre tamamlanır ve santrallardaki hat röleleri çeker .Bu şekildeki telefonun açıldığını anlayan santral numara kaydedici devreyi A-B hattına bağlar. Bunu da çevir sesi ile aboneye duyurur.

Bulent_Elif

Highlight

Bulent_Elif

Highlight

6

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Numara bilgisi santrala iki şekilde gönderilir. 1- Kadran kontağı yada hat transistörü yardımıyla A-B hattı çevrilen numaraya göre açılıp kapanır.Ahize kapalı iken -48V DC besleme vardır.Ahize açılınca besleme gerilimi -12V ile -19V DC olur. Numara bilgisi gönderilirken hat 60 ms açık 40 ms kapalı kalır. Bu bilgiler DP (Dial Pulse) kayıt devresi tarafından değerlendirilir. Çatalaltı Kontağı A A DP B B K Kayıt a Devresi d r a n -48 V Diğer Devreler Santral hat Telefon röleleri makinası 0 40ms -12 60ms -48 3 2 Telefon DP Numara Bilgisi Telefon Kapalı Kapalı Telefon Konuşma Açık Süresi

DP numara arama sinyalleri

2- Göndermek için tuşa basılan rakamın değerine göre makina içindeki osilatör tarafından üretilen bir çift sinyal A-B hattına iletilir. Bu frekans santraldeki MF (Multi Frequency) kayıt devresi tarafından değerlendirilir. Abone tuşlara hızlı basarsa numara grubu hızlı gönderilir. Bu özelliği nedeniyle DP aramaya göre üstündür.

7

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Çatalaltı Kontağı A A MF Kayıt B B Numara Devresi Devresi Diğer Devreler -48 V Santral hat Telefon röleleri makinası 0 -12 V 3 2 -48 V MF Numara Bilgileri Konuşma Süresi Telefon Kapalı Telefon Telefon Açık Kapalı

DTMF numara arama sinyalleri

8


1.5 TELEFON MAKİNASININ TANIMI , ÖZELLİKLERİ VE ÇEŞİTLERİ AB hattından gelen elektrik enerjisini yükselterek kulaklığa , mikrofondan alınan elektrik sinyallerini yükselterek AB hattına ileten uzak iki birim arasında görüşme yaptıran cihazdır. Bir telefon makinasının 3 ana prensibi vardır. 1- Çağrılma (Aranma ) durumu 2- Çağırma (Arama ) durumu 3- Konuşma (Görüşme)durumu

1.5.1 TELEFON MAKİNASININ PARÇALARI Bir otomatik telefon makinasına ait parçalar aşağıda belirtilmiştir. 1-Telefon ahizesi a)Kulaklık b)Ağızlık 2-Endüksiyon bobini 3-Zil ve Zil bobini 4-Kadran 5-Çatalaltı kontağı 6-Spiral kordon 7-Köken kordonu 8-Dış koruyucu ve şase

9

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 1.5.1.1 TELEFON AHİZESİ Mikrofon ve kulaklık kapsüllerini içine alan portatif parçadır. a)KULAKLIK KAPSÜLÜ: Ses bileşimi şeklindeki elektriksel dalgaları sese dönüştüren ve 300-3400 Hz'de verimli çalışan cihazlardır. Elektrik sinyalleri bobin üzerinden geçerken manyetik alan meydana getirir. Bu manyetik alan yumuşak demirin elektromıknatıslanmasına neden olur.Yumuşak demirin elektromıknatıslığı sabit mıknatıs parça tarafından çoğaltılır.Yumuşak demir etrafında oluşan alan şiddetine göre metal diyafram şiddetli yada zayıf bir şekilde çekerek hareket eder. Diyafram hareketiyle titreşen hava molekülleri ses çıkartırlar. Böylece elektrik sinyalleri ses enerjisine çevrilmiş olur. Kulaklığa paralel bağlanan varistör (VDR) yüksek akımlarda düşük direnç gösterip kulaklığı kısa devre yaparak yüksek akımların kulakta şok tesiri yapmasını engeller. Düşük akımlarda ise yüksek direnç göstererek kulaklığı kısa devre etmez. Böylece ses seviyesi dengede kalır. Diyafram Bobin Yumuşak Demir S N Mıknatıs

Kulaklık kapsülü iç yapısı

10


b)MİKROFON KAPSÜLÜ: Ses dalgalarına bağlı olarak değişen ses basıncının etkisi ile titreşim yapan diyagramın mikrofon kapsülü içindeki kömür zerreciklerini sıkıştırması ve serbest kalmasına göre iletken bağlantı uçları arasındaki direncin değişmesi esasına göre çalışır. Bu işlevin yürütülmesini sağlayan bir çok mikrofon tipleri bulunmaktadır. 1-Karbonlu mikrofon 2-Kristalli mikrofon 3-Kondansatörlü mikrofon 4-Elektrodinamik mikrofon 1-KARBONLU MİKROFON: Piston Karbon tanecikleri Diyafram Ağızlık V + - DC kaynak

Karbonlu mikrofon prensip şeması

Mikrofon iki disk arasına yerleştirilmiş karbon taneleri diyafram ve ses dalgalarını da toplayan bir ağızlıktan oluşur.Karbon zerrecikleri yatak ve piston görevi yapan pirinç parçaları arasına yerleştirilmiştir. Piston üzerine diyagram bağlanmıştır. Piston ile yatak arasına DC kaynak bağlanmıştır. Mikrofon karşısında konuşan bir kimsenin ağzı aracılığı ile oluşturduğu ses dalgaları hava moleküllerini hareket ettirerek mikrofon diyagramı üzerinde değişen basınç oluşturur. Diyaframa çarpan ses dalgaları diyafram ve pistonu hareket ettirir. Pistonun hareketiyle sıkışan veya gevşeyen karbon taneciklerinin direnci değişir. Değişen direnç değerlerine bağlı olarak akım miktarıda değişir. Böylece ses şiddetine bağlı değişen bir akım şiddeti elde edilir.

11

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 2-KRİSTALLİ MİKROFON: Kristal üzerine düşen ses sinyalleri kondansatör üzerindeki yükün değişmesine sebebiyet verir.Bu ise transistör beyzine uygulandığında transistörün iletime geçmesine veya kesime gitmesine sebebiyet verir. Bu ise diğer kondansatör üzerindeki yük değişikliğine sebep olacaktır. Kondansatör üzerinden elektriksel sinyal elde edilmiş olur. Ses Kristal C C

Kristalli mikrofon prensip şeması 3-KONDANSATÖRLÜ MİKROFON: Diyagram üzerine düşen ses dalgaları bobin üzerindeki magnetik alanı etkiler. Bobinin ucundaki kondansatör üzerinde bir elektrik yükü değişmesi meydana gelir. Böylece ses sinyali elektriksel sinyale çevrilmiş olur. Diyafram Bobin Mıknatıs C R

Kondansatörlü mikrofon prensip şeması

12

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 4-ELEKTRODİNAMİK MİKROFON: Bobin Diyafram Mıknatıs

Elektrodinamik mikrofonun prensip şeması

Diyagramın titreşmesine bağlı olarak sabit manyetik alan içerisindeki bobinin hareketiyle sese bağlı olarak indüksiyon akımı elde edilmesi esasına göre çalışır. 1.5.1.2 Endüksiyon Bobini Mikrofon veriş ve kulak alış devrelerinin iki telli bağlantıya uygun hale getiren hibrit bobini telefonun önemli bir parçasıdır. Görevleri: Konuşma akımını yükseltir, dengeyi sağlar, konuşma akımının bir kısmının kulaklıktan geçmesini sağlar. R AB Hattına VDR Hoparlör Mikrofon

Endüksiyon bobini prensip şeması Konuşanın kulağını kulaklığın kapatması ağızdan çıkan sesi duymasına sebep olur. Bu yüzden kendi sesinden bir miktarını kulaklığa vermek suretiyle rahat konuşma ortamını sağlayan yukarıdaki devre gerçekleştirilmiştir.

13

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 1.5.1.3 ZİL VE ZİL BOBİNİ Abonelere telefondan çağrıldıklarını haber vermek için telefon makinalarına zil ve zil bobini konmuştur. Telefon makinalarında genel olarak AC zil mekanizması bulunur. Çağırma akımı telefon makinalarında AC olduğu için telefon makinalarında kullanılan ziller polarize tip zildir. Zil devresinde seri bir kondansatör bulunur. Bu kondansatör doğru akımın zil devresine geçmesini engellediği gibi aynı zamanda AC çağırma akımına karşı da zil devresinin empedansını düşürür. Şekilden de görüldüğü gibi AC zil akımının bir alternansında sol taraftaki kutbun armatörün çektiğini kabul edersek diğer alternansta sağ taraftaki kutup armatörü çekecektir. Tokmakta buna bağlı alarak çanlara vuracaktır. Elektronik telefonlarda zil olayı doğrultmaç+transistörlü devre + buzzer devreleriyle gerçekleştirilir. Çan Tokmak Yumuşak Demir S N Armatür Mıknatıs

Polarize zilin iç yapısı

14

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper SORU-1 -48 V DC Telefon Hattına binen 110Vrms zil sinyalinin dalga şeklini çiziniz. CEVAP-1 v=VmSin2πfmt Vm=Vrms*1,41 Vm=110*1,41=155,1V

-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

1

Şekil:1A. 110Vrms sinyalin dalga şekli -48 Volta binen pozitif alternans -48+(155,1)=107,1V -48 Volta binen negatif alternans -48+(-155,1)= -203,1V

-240

-192

-144

-96

-48

0

48

96

144

Şekil 1B. -48V DC üzerine binmiş 110Vrms sinyalin dalga şekli

107,1V

-203,1V

155,1V

-155,1V

15

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper SORU-2) Aşağıda verilen telefon zil sinyalinin şekline göre zil sinyalinin efektif değerini bulunuz

-192

-144

-96

-48

0

48

96

Şekil 2 . Telefon zil sinyali CEVAP-2 (1) Birinci yol 160,8-48=112,8

(2) İkinci yol 64,8+48=112,8

64,8 V

-160,8 V

Vrms 80 41,1

8,112=

Vrms 80 41,1

8,112=

16

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 1.5.1.4 KADRAN Çevirdiğiniz yada tuşladığınız numaraya göre hattın uçlarını açıp kapatarak santrala sinyal gönderme işlemi yapan otomatik santrallarda araya hiç bir aracı girmeden arayacağımız numaraya göre hattın uçlarına açıp kapamayla numara bulmamızı sağlar. 4 parçası vardır. 1-Şase kısmı 2-Delikli kadran levhası 3-Empüls ve kısa devre kontakları 4-Regülatör 1-Şase kısmı:Regülatör, kontak grupları, kurma yayı ve diğer parçaların yerleştirildiği yer. 2-Delikli kadran levhası: Üzerinde numaralar yazılı 10 delikli bakalit yada plastik malzemeden üretilmiş bir parçadır. Bu parça göbekten bir yay aracılığı ile sabit olarak kurulur. Her numara çevrilişinde bu yay kadranı yeniden ilk konumuna getirir 3-Empüls ve kıssa devre kontakları: Abone kadran numara levhasını ileri yönde (saat yönünde) çevirirken empüls kontakları temas durumunda kalır. Kadran yay etkisiyle geri dönmeye başlayınca bu kontaklar açılır kapanır.

Empüls ve kısa devre kontaklarının görünümü

Kadran üzerinde bulunan diğer bir kontak çifti kısa devre kontaklarıdır. Kadranın parmakla döndürülen ileri hareketinde kadran eksenine saptanan bir kam parçası kontakları temas durumuna getirerek mikrofonu ve kulaklığı kısa devre eder. Ancak kadranın geri dönmesi sonunda yaylar yine açılarak kulaklık ve mikrofon üzerinden kısa devre kalkar. Empüls gönderilirken kulaklık ve mikrofonu kısa devre etmekteki amaç mikrofonun değişken direnci ile kulaklığın reaktansını kadran devresinden çıkarmak hem de empülsleri düzenli olarak sağlamaktır.

17

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 4-Regülatör: Kadranın dönme hızı regülatör yardımıyla ayarlanır. Her numara çevrilişinde kadranın aynı hızla geri dönmesini sağlar. Telefon makinasında bulunan kadran ünitesi ile yalnızca pulse araması yapılır. Empüls kontakları adı verdiğimiz parçalar DP numara arama arama bilgilerini mekanik olarak üretirler . Üretilen DP işaretlerinde işaret boşluk oranı 60/40 dır. Yani AB hattı 60 msn açık 40 msn kapalı kaldığında bir numara bilgisi elde edilmiş olur. İki numara arasındaki maksimum süre 800 msn dir. Bu süre aşılacak olursa hat meşgule düşer. Elektronik telefonlarda numara arama bilgileri transistörlü yada entegreli osilatör devreleri ile hem DP hem de MF olarak üretilir. 1.5.1.6 SPİRAL KORDON Telefon makinasıyla ahizeyi birbirine bağlayan kabloya denir. 1.5.1.7 KÖKEN KORDONU AB hattına telefon makinasını bağlayan kabloya köken kordonu denir. 1.5.1.8 DIŞ KORUYUCU VE ŞASE Telefon makinasının parçalarını dış etkenden koruyan parçaya dış koruyucu denir. Telefon makinasının parçalarını üzerinde toplayan kısma şase denir. 1.5.1.9 ÇATALALTI KONTAĞI Telefonun AB hattı ile irtibatını sağlar. Telefon makinası kapalı iken zil kondansatörünü ve zil bobinini devreye sokar. Telefon makinası açık iken konuşma transformatörünü, mikrofonu ve kulaklığı devreye sokar. Mekanik telefonlarda çatalaltı kontakları hem A hem B iletkenlerinin açılıp kapanmasını sağlar. Elektronik telefonlarda ise yalnız A iletkenini ya da B iletkenini açıp kapatan bir anahtardan oluşur.

18


1.6. TELEFON MAKİNASININ ÇALIŞMA PRENSİBİ T A C1 Mikrofon C2 Hoparlör Zil Y X S B

Telefon makinasının basit şeması

Telefon kapalı iken S çatalaltı kontağı Y konumunda açıktır. Santraldan arama işaretleri (rink akımı) geldiğinde bu sinyal A - C2 - ZİL - B yolunda devresini tamamlar ve zil çalmaya başlar. Telefon açıldığında S anahtarı X konumunda kapanır. Ve ring kesilir. AB hattına gelen elektrik sinyalleri T tranformatörü (indüksiyon bobini) tarafından yükseltilip kulaklığa iletilir. Kulaklık bu elektrik sinyallerini ses sinyallerine çevirir. Mikrofon yaptığımız konuşma sinyallerini elektrik sinyallerine çevirip T transformatörü aracılığıyla yükselterek AB hattına iletilir. Aynı anda yükseltilen bu işaretlerin bir kısmı kulaklığa iletilir. Böylece konuşmamızı hem karşımızdaki hem de biz duyarız. Zil ile seri bağlı olan C2 kondansatörünün görevi hatta var olan DC akımını (voltajını) süzmektir. C1 kondansatörünün görevi ise gelen sesin seviyesini belirgin bir seviyede tutmayı sağlar.

19


1.7 TELEFON MAKİNALARININ ÇEŞİTLERİ Telefon makinaları kullanma şekillerine göre çeşitlre ayrılır. 1-Manyetolu Telefon Makinası:LB (local Bataryalı)Telefonlardır. 2-Merkezi Bataryalı Telefon Makinası:CB (Santral Bataryalı) 3-Otomatik telefon Makinası 4- Ankesörlü Telefon Makinası 5-Telsiz Telefon Makinası 6-Araç Telefon Makinası 7-Self Sekreter ve Tele Sekreter 8-Cep Telefonları

1.8 DP VE DTMF ARAMA a)DP ARAMA: Bu aramada kare dalga osilatörü 10 Hz'lik işaretler üretir. Basılan tuşun değerine göre hat açlıp kapanarak numara bilgisi hatta iletilir. DP arama bilgilerinde işaret boşluk oranı 60/40 msn'dir. 3 5 800 msn

DP numara arama sinyalleri ÖRNEK DP telefon ile 5 çevrildiğinde hatta oluşan darbeyi on-off hook sürelerini göz önüne alarak çiziniz. ÇÖZÜM 60 ms 40 ms

100

-48V

-8V/-12V

20

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper b)DTMF (ÇOK FREKANSLI) ARAMA: DP numara arama bilgileri teker teker santrala gönderilirken DTMF aramada son rakam çevrilinceye kadar numara bilgileri telefon makinasının hafıza ünitesinde saklanır. Arama işlemi bittikten sonra bütün numara bilgileri toplu olarak santrala gönderilir. Bu şekilde gerçekleştirilen numara arama olayı çok süratlidir. DTMF kullanımında her rakam için 2 değişik frekans üretilir. DTMF kullanımında her numaranın gönderilme süresi aynıdır. Ve numara bilgileri dışardan gelen müdahelelerden az etkilenir. DTMF Frekansları aşağıdaki tabloda verilmiştir.DTMF tuşlamada bir digit için geçen süre 0.25 sn ve digitler arası geçen süre 0.25 sn alınır. Satır frekansları arasındaki artış ortalama %10 dur.

KOLON FREKANSLARI (Hertz)

1209 1336 1477 1633 697 1 2 3 A 770 4 5 6 B 852 7 8 9 C

SATIR FREKANSLARI

(Hertz)

941 * 0 # D Tuş takımı ve DTMF Frekansları

21


ÖRNEK a)DTMF Telefon aparatında 01234 digitleri tuşlandığı zaman hangi

entegre hangi frekansları üretir ,toplam geçen süre ne kadardır? b)Aynı numara DP telefonla çevrilseydi geçen süre ne olurdu?

ÇÖZÜM KOLON FREKANSLARI (Hertz)

1209 1336 1477 1633

697 1 2 3 A 770 4 5 6 B 852 7 8 9 C

SATIR FREKANSLARI

(Hertz)

941 * 0 # D Tuş takımı ve DTMF Frekansları

0 941 1336 1 697 1209 2 697 1336 3 697 1477 4 770 1209

(a) DTMF frekanslarını , TP 5088 DTMF generatör entegresi ya da TP5650 DTMF generatör entegresi üretir. DTMF tuşlama için geçen toplam süre: Digit ler için 5*0,25=1,25sn Digit arası için 4*0,25=1 sn Toplam süre =2,25 sn (b) DP için geçen toplam süre: 0 için 1 sn 1 için 0,1sn 2 için 0,2 sn 3 için 0,3 sn 4 için 0,4 sn Digit süresi toplamı = 2 sn Digit arası için 4*0, 5 =2 sn Toplam süre =4 sn

22


1.9 KONUŞMA ÜNİTESİ: Elektronik telefonlarda DTMF tuşları ve entegreli konuşma devreleri bulunur. Konuşma devrelerinde mikrofon ve kulaklıktaki parazitleri giderici devreler bulunur. Böylece her zaman net bir konuşma yapabilir. Ayrıca telefonlarda ahizeyi kullanmadan görüşmede yapabiliriz. Elektronik tuşla arayan abone meşgul ise ahize yerine konur. Bir süre sonra tekrar aynı numarayı aramak gerektiğinde telefon kaldırılır # tuşuna basılır. Aranan abonenin hafızadaki numara bilgileri santrale gönderilir. Hafızayı silmek istiyorsak * tuşuna basılır.

23

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 2.TELEFON DEVRELERİ VE FANTOM DEVRELERİ Fiziksel telefon devrelerinde randımanı arttırmak ve bir telefon devresi üzerinden daha fazla haberleşme sağlamak gayesiyle teşkil edilen sistemlere fantom devreleri denir. Bunlarda prensip fiziksel devrenin iki ucuna birebir değerinde yani primer ve sekonderleri aynı değerde olan bir transformatöre irtibatlamak ve transformatörün sekonder sargılarının sonuna bir telefon sistemini bağlamaktır. Toprak dönüşlü fantom devrelerde iyi kaliteli bir telefon haberleşmesi sağlanamaz. Bu bakımdan bunlarda genellikle bir fiziki telefon devresine bir telgraf sistemi irtibatlandırılır. Transformatör 1 Fiziksel devre Transformatör 2

Telefon Telefon Maniple Maniple Lamba Lamba Pil Pil Toprak Dönüşü

Yarı fantom devre prensip şeması

Fantom devrelerde daha kaliteli haberleşme sağlamak için süper fantom denilen tertipler kullanılır. Bu bağlama ile fantom akımlar yan devre tansformatörlerinin bobinlerinde ters yönde akarlar. İki bobinin endüktif etkileri birbirlerini yokeder.Telefon görüşmesine etkisi olmaz Ancak yan devre transformatörlerinin merkez simetrilerinin (orta ucunun) çok iyi olması ve her bir devrenin A ve B kablolarının aynı dirence sahip olmaları

24

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper gerekmektedir. Bu durum dışındaki çok küçük sapmalar bile devre sinyallerini etkileyecek ve karışık telefon konuşması (crosstalk) meydana gelecektir. Transformatör 1 Transformatör 2 Fiziksel Devre

Süper Fantom devre

Fiziksel Devre 2

Toprak Dönüşlü Fantom Devre

Süper fantom devresi prensip şeması

25

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 3 .HİBRİT: Hibrid 2 teli 4 tele çıkaran devreye denir

A abonesi için hibrid ayarını yapmak için sinyal jeneratörü f=800 Hz 1Vt-t ayarlanır. Osiloskopta minimum genlik çıkışı için 1 numaralı hibridin balans ayarı yapılır. B abonesinin hibrid ayarını yapmak için ölçü aletleri çapraz konuma alınır ve 2 numaralı hibridin balans ayarı aynı şekilde yapılır.

26


4.RÖLE Elektromagnetik anahtarlardır. Bobinden geçirilen akım ile oluşturulan elektromagnetik alan yardımıyla karşısında bulunan iletkeni çekme esasına göre çalışır. Çok çeşitli ayak konumları vardır. Normalde kapalı veya nomalde açık gibi. 1 Kılavuz Devre 1 ve 3 2 nolu uclardan 3 tamamlanır Bobin Yay Enerji Uygulanmamış

Rölenin enerjisiz haldeki çalışma şekli Röle armatür adı verilen harekli bir kontağa sahiptir. Enerji uygulanmamış durumda iken yay armatürü yukarı doğru çeker ve armatür ucu 1 nolu röle bacağı ile irtibatlıdır. Elektriksel olarak 1 ve 3 nolu röle bacakları arasında bağlantı vardır. 1 Kılavuz Devre 2 ve 3 2 nolu uclardan 3 tamamlanır Bobin Yay 12 V DC Uygulanmış

Rölenin enerjili haldeki çalışma şekli Röle bobinlerine 12 V DC uygulandığında bobinin oluşturduğu manyetik alan, röle armatürünü çekecek ve armatür konum değiştirecektir. Armatür normalde kapalı olan kontağını açacaktır. Armatür rölenin 2 nolu röle bacağı ile irtibatlanır. Elektriksel olarak 2 ve 3 nolu röle bacakları arasında bağlantı vardır. Bobin uclarındaki voltaj kaldırıldığında, armatür yayın etkisi ile, tekrar konum değiştirerek rölenin 1 nolu bacağı ile irtibatlanır. Normalde kapalı konumuna geri döner.

27


5. İŞARETLEŞME İHTİYACI VE UYGULAMALARI Birbirine bağlantılı müstakil düğüm noktalarından oluşan genel veya özel haberleşme şebekesindeki kullanıcılara hizmet verebilmek için , bu farklı sistemler arasında işaretleşmeye ihtiyaç vardır.Ancak bu sayede kullanıcılar şebeke üzerinden farklı amaçlara uygun bağlantıyı sağlayacak mekanizmayı harekete geçirebilirler. İşaretleşme sistemin donanım yapısı telefon, teleks ve data gibi hizmet türüne bağlı olarak farklılıklar gösterir. İşaretleşme sistemleri kullanılan haberleşme ünite ve cihazlarının bağlantı durumuna göre; a) Aboneden aboneye işaretleşme, b) Abone ile santral arası işaretleşme , c)Santrallar arası işaretleşme, d)Santral içi anahtarlama işaretleşmeleri, e)Transmisyon teçhizatı işaretleşmeleri olarak sınıflandırılır. Telefon Şebekesi Yapısına ve Kullanma Yerine Göre; a)Local, b)Şehir içi, c)Şehirler arası, d)Milletler arası, e)Özel servisler ve operatör devreleri olarak sınıflandırılır. İletim Sistemi Transit Santral İrtibatına Göre; a)Uçtan uca, b)Bağlantıdan bağlantıya olarak sınıflandırılır. İşaret Fonksiyonuna Göre; a)Hat işaretleşmesi , b)Yazıcı işaretleşmesi olarak sınıflandırılır. İşaret iletme Metoduna Göre ; a)Normal işaret , b)Zorlanmış işaret olarak sınıflandırılır. İşaret Sürekliliğine göre; a)Darbeli işaret, b)Yarı devamlı işaret olarak sınıflandırılır. Frekans sıralamasına Göre; a)Bant içi , b)Bant dışı olarak sınıflandırılır. Kullanılan Frekans Sayısına Göre; a)Tek frekanslı,

28

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper b)Çok frekanslı olarak sınıflandırılır. İşaretleşme Seviyesine Göre; a)Düşük seviye, b)Yüksek seviye olarak sınıflandırılır. İşaretleşme Kanalının Kullanılmasına Göre; a)Müstakil kanal, b)Yardımcı kanal, c)Ortak kanal olarak sınıflandırılır.

6. TELEFON KABLOSU (YALITKAN) RENK KODLARI Kablo renk kodları konusunda henüz yerleşmiş standartlar bulunmadığından kablo renk kodları ülkeden ülkeye değişim gösterebilmektedir. Telefon kablosu , renk kodları için soyulmaya başlandığı zaman gruplara dikkat edilir ve farklı renk kodlaması ile karşılaşılabileceği göz önüne alınır.Telefon kablosu renk kodlarıyla ilgili olarak doğru yaklaşım üretici firma ile temasa geçmektir. Aşağıda 2 tip kodlama anlatılacaktır. A) 25’Lİ GRUP KODLAMASI Kablo çiftinin tanınması: Kablo çifti teşhis edilirken 3 durum göz önüne alınır 1) Kablonun geometrik yapısı 1.1) Kablolar gruplar halinde bulunurlar 1.2) Büyüklüğüne bakılmaksızın kablo merkezindeki grup başlangıç grubudur. 1.3) Kablo grupları merkezden başlayarak saat yönünde yer alırlar 2) Bağımsız iletkenlerin renk kodu İletkenleri birbirinden ayırmak için 10 renk kullanılır Renk birimlerini, alt birimleri, süperbirimleri birbirinden ayırmak için bağ renkleri kullanılır. Bağ rengi olarak da 10 renk kullanılır 3)Renk birimleri, alt birimler, süper birimler Bir birim 25 çift iletkenden oluşur. Bir alt birim ; bir birimin 12+13 ya da 8+8+9 lu gruplara bölünmesi ile oluşur Süperbirim iki ya da daha fazla birimin bir araya gelmesi ile oluşturulur (50 çift iletken 2 birimden oluşmuştur.) RENK KODLARI TİP:Tip kablo çiftinin gönderici iletken rengidir. 5 Tip rengi vardır RİNG:Kablo çiftinin alıcı iletken rengidir. 5 Ring rengi vardır

Bulent_Elif

Highlight

Bulent_Elif

Highlight

29

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper TİP İLETKENLERİ BEYAZ KIRMIZI SİYAH SARI MOR RİNG İLETKENLERİ MAVİ PORTAKAL YEŞİL KAHVERENGİ GRİ Ring (-) İletkenleri Tip (+) İletkenleri 1 Mavi (Blue) Beyaz(white) 2 Portakal (Orange) Kırmızı (red) 3 Yeşil (Green) Siyah(Black) 4 Kahverengi (Brown) Sarı(Yellow) 5 Gri (Gray-Slate) Mor-Menekşe(Violet) BİRİM İÇİNDEKİ İLETKEN NO

RİNG (-48Volt) NEGATİF

TİP (0 Volt) POZİTİF

1 MAVİ BEYAZ 2 PORTAKAL BEYAZ 3 YEŞİL BEYAZ 4 KAHVERENGİ BEYAZ 5 GRİ BEYAZ 6 MAVİ KIRMIZI 7 PORTAKAL KIRMIZI 8 YEŞİL KIRMIZI 9 KAHVERENGİ KIRMIZI 10 GRİ KIRMIZI 11 MAVİ SİYAH 12 PORTAKAL SİYAH 13 YEŞİL SİYAH 14 KAHVERENGİ SİYAH 15 GRİ SİYAH

30

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 16 MAVİ SARI 17 PORTAKAL SARI 18 YEŞİL SARI 19 KAHVERENGİ SARI 20 GRİ SARI 21 MAVİ MOR 22 PORTAKAL MOR 23 YEŞİL MOR 24 KAHVERENGİ MOR 25 GRİ MOR

RİNG RENKLERİ TİP RENKLERİ MAVİ PORTAKAL YEŞİL KAHVERENGİ GRİ BEYAZ 1

2

3

4

5

KIRMIZI 6

7

8

9

10

SİYAH 11

12

13

14

15

SARI 16

17

18

19

20

MOR 21

22

23

24

25

31

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper SORU 10.Çift için renk kodu nedir? CEVAP: KIRMIZI-GRİ SORU 8.Çift için renk kodu nedir? CEVAP: KIRMIZI-YEŞİL SORU 12.Çift için renk kodu nedir? CEVAP: SİYAH-PORTAKAL BAĞ RENK KODLARI BAĞ: Birden fazla kablo birimlerini saran üzerinde renk kodu olan sargıdır. 1-600 arasındaki herhangi bir kablo çiftini bulmak için önce süperbirim bağ sargı rengine bakılır. Mesela 72. kablo bulunmak isteniyorsa önce 72. kablonun içinde bulunduğu bağ rengi bulunur. Bu bağ rengi 51-75 arası birimlerin sarildığı (Yeşil-Beyaz) bağ sargısıdır. Yeşil-Beyaz bağ sargısı içinde yer alan ( 72-50=22) 22.kablo çiftinin rengi (mor-portakal) rengini taşıyan kablo çifti aranan 72.kablodur. 600 Den daha büyük kablo renklerini bulmak için de aynı yol takip edilerek önce süperbirim bağ rengine bakılır daha sonra birim rengine bakılır .

SUPER-BİRİM BAĞ- NO

BAĞ RENGİ

KISALTMA

PAİR (Kablo çifti) SAYISI

1. MAVİ BEYAZ MAVİ-BEYAZ 1-25 2. PORTAKAL BEYAZ PORTAKAL-BEYAZ 26-50 3. YEŞİL BEYAZ YEŞİL-BEYAZ 51-75 4. KAHVERENGİ BEYAZ KAHVERENGİ-BEYAZ 76-100 5. GRİ BEYAZ GRİ-BEYAZ 101-125 6. MAVİ KIRMIZI MAVİ-KIRMIZI 126-150 7. PORTAKAL KIRMIZI PORTAKAL-KIRMIZI 151-175 8. YEŞİL KIRMIZI YEŞİL-KIRMIZI 176-200 9. KAHVERENGİ KIRMIZI KAHVERENGİ-KIRMIZI 201-225

32

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 10. GRİ KIRMIZI GRİ-KIRMIZI 226-250 11. MAVİ SİYAH MAVİ-SİYAH 251-275 12. PORTAKAL SİYAH PORTAKAL-SİYAH 276-300 13. YEŞİL SİYAH YEŞİL-SİYAH 301-325 14. KAHVERENGİ SİYAH KAHVERENGİ-SİYAH 326-350 15. GRİ SİYAH GRİ-SİYAH 351-375 16. MAVİ SARI MAVİ-SARI 376-400 17. PORTAKAL SARI PORTAKAL-SARI 401-425 18. YEŞİL SARI YEŞİL-SARI 426-450 19. KAHVERENGİ SARI KAHVERENGİ-SARI 451-475 20. GRİ SARI GRİ-SARI 476-500 21. MAVİ MOR MAVİ-MOR 501-525 22. PORTAKAL MOR PORTAKAL-MOR 526-550 23. YEŞİL MOR YEŞİL-MOR 551-575 24. KAHVERENGİ MOR KAHVERENGİ-MOR 576-600 SORU 20.Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir? CEVAP: Bağ rengi : MAVİ-BEYAZ Kablo rengi: SARI-GRİ SORU 413. Çift için kablo rengi nedir? CEVAP: Bağ rengi : PORTAKAL-SARI Kablo rengi: SİYAH- YEŞİL SORU 69.Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir? CEVAP Bağ rengi : YEŞİL-BEYAZ (Bağ rengi 51-75 arası) Kablo rengi: SARI-KAHVERENGİ (50+19) 19. renk kodu sarı-kahverengidir Kablo rengi: SARI-KAHVERENGİ (25 İN KATLARINI ÇIKARTIRIZ) (69-50=19)

33

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper SORU 210. Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir? Bağ rengi: KAHVERENGİ-KIRMIZI Kablo rengi: KIRMIZI-GRİ (210-200=10) SORU 120. Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir? Bağ rengi: GRİ-BEYAZ Kablo rengi: SARI-GRİ SORU 172. Çiftin bağ rengi ve renk kodu nedir? Bağ rengi: PORTAKAL-KIRMIZI Kablo rengi : 172-150=22 MOR- PORTAKAL B) 10’LU GRUP KODLAMASI 10 ‘ lu grup kodlamada kablolar 10 ‘arlı bağ yapısı içinde yer alırlar ve sadece 10 renk kullanılır .Bu tip kablo kodlaması 50 çiftlik kablolara kadar kullanılırlar RİNG (-48Volt)

NEGATİF TİP (0 Volt) POZİTİF

1 MAVİ BEYAZ 2 PORTAKAL BEYAZ 3 YEŞİL BEYAZ 4 KAHVERENGİ BEYAZ 5 GRİ BEYAZ 6 MAVİ KIRMIZI 7 PORTAKAL KIRMIZI 8 YEŞİL KIRMIZI 9 KAHVERENGİ KIRMIZI 10 GRİ KIRMIZI BAĞ RENKLERİ UNIT NO BAĞ RENGİ PAİR (KABLO ÇİFTİ

SAYISI 1. MAVİ 1-10 2. PORTAKAL 11-20 3. YEŞİL 21-30 4. KAHVERENGİ 31-40 5. GRİ 41-50

34


SORU 17.Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir? CEVAP: Bağ rengi : PORTAKAL Kablo rengi: PORTAKAL-KIRMIZI

• B4610 TELEFON SANTRAL SİSTEMİ EĞİTİM SETİ • ÖNSÖZ

B4610 eğitim seti, 6 hat kapasiteli olup, endüstriyel tip telefon santral sisteminin kompakt bir modelidir. Bu hatlardan 1tanesi operatör pozisyonudur,genel telefon ağı ile bağlantı kurmak için gereken hatlar ise 2 tane şehirlerarası hat devreleridir. B4610 küçük bir sistem olmasına karşılık, büyük ve ileri teknoloji sistemlerinin özelliklerini taşımaktadır. Bu özelliklerden bazıları şunlardır; Ses ve veri iletimi için elverişli olan tamamen sol id-stat bir telefon santrali ağıdır. Santral ağı birbirlerine bağlantılı olan 4x10 matris olarak entegre edilmiş analog şalterlerinden oluşmuştur Şalter matrissi “Statik boşluk Şalteri, Statik Space swich” olarak çalıştırılabilir, bu da telefon teknoloji üzerindeki en son CCITT ÖNERİLERİ’ ne uygundur. Mikroprosesöre dayalı kontrol. Bu kısım değiş tokuş (exchange) modelinin çoğu yüksek seviyeli özelliklerinden sorumludur. Sistemin içine yerleştirilmiş ses tonu ve zil sesi jeneratörleri. B4610 modeli değişik ülkelerde kullanılan çeşitli telefon tonlarına sahip olduğu halde, en çok kullanılan tonu benimsenmiştir; örneğin “Hat alınmış = numarayı çevirmeye davet “ eden 150 Hz tonunu ve 1 saniye ON / 1 saniye OFF tonunu da “Hat meşgul “ için benimsenmiştir. Çalma sinyali bir saniye ON / 4 saniye OFF dadır. Sistemin içine yerleştirilmiş güç kaynağı : eğitim seti belirtildiği üzere 110 , 130 , 220 V AC ton ağı tarafından direk olarak güçlendirilir, bu da 50 den 60 Hz ye kadardır. Sistemin içine yerleştirilmiş operatör pozisyonu. Bu da operatörün ahizesini ve kolay kullanıla bilen kompakt bir klavyeyi içermektedir. Operatör pozisyonunun her komut ve kontrol cihazı açıkça ipek yazım ile etiketlenmiştir. Eğitim seti 6 telefon seti birleştirici kablolar, güç kablosu ve aşağıdaki kullanım kılavuzu ile verilmektedir.

35

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper B4610 santralinin Numaralandırma Planı, Tel. istasyon 1 = 41 Tel. istasyon 2 = 42 Tel. istasyon 3 = 43 Tel. istasyon 4 = 44 Tel. istasyon 5 = 45 Tel. istasyon 6 = 46 Santral = 49 Dış hat = 0

• SİSTEMİN ANLATIMI Şekil 1 eğitim setinin önden görünüşünü göstermektedir. Bu şekil sistemin çalıştırılmasında gereken unsurları, öğrencinin anlayabilmesi için anlaşılır bir şekilde ve be sistemin mimarisini ve organizasyonu göstermektedir. GÜÇKAYNAĞI. Bu kısım şekildeki eğitim setini sağ-alt kısmında yerleştirilmiş bir kutu ile temsil edilir. Bu kutu 3- delikli AC prizini , ana şalteri ve kaynağı açık olduğunu gösteren bir ışık içermektedir. Güç kayağı sistemin çalışmasında kullanılan aşağıdaki voltajları yaratır ve gönderir. +12 V, +5 V,-12 V,-24 V, 100 V AC zil çaldırma voltajı. Sondan bir önceki güç kaynağı (-24 V), telefon hatlarını çalışmak içindir. 100 V nominal AC voltajı telefonların zillerini çaldırmak içindir. Bu Voltaj arama işlemleri sırasında uzatma hatlarının üzerinde gönderildiği için yanlışlıkla öğrenciler tarafından kullanılmaması için özel önlemler alınmıştır; bu önlemler AC hatlarından üçlü insülasyon içermektedir , böylece seri halindeki rezistörleri kısa devreler karşı dayanıklı olmaları için kısıtlamıştır, aynı zamanda riskleri azaltmak için eklenmiş güç kısıtlamaları içermektedir. TELEFON İSTASYON HAT DEVRELERİ veya CCITT ÖNERILER tarafından verilen sonraki ismi ile “Abonman Değiş tokuş Terminalleri “. Bu devrelerin 6 tanesi verilmektedir. Her hat devresi şunları içermektedir; Telefonları modemleri veya kullanılan herhangi bir cihazı bağlamakta kullanılan standart ISDN telefon prizleri. Telefon istasyonlarını çalma sinyalleri gönderildiği zaman komut üzerine merkez kontrol çalıştırılabilen, röleden oluşan sistemin içine yerleştirilmiş zilin çalmasını sağlayan devreler.

36

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Telefon kullanan kimse avizeyi kaldırdığı zaman mantık sinyal geçişini veren opto-insulatör sensorindan oluşan uzun duyarlı halka (loop)devresi. Hat sağlayıcı köprüsü. Hatlar direnç köprüsünden geçerek –24 V’ de verilir. Bu 20 de 30 ma ’a kadar olan loop akımına sağlamaktadır (telefonu içten ne tür rezistansı olduğuna bağlıdır). Bu hem geleneksel elektro-mekanik aletler ham de modern elektronik telefonlar için kullanışlıdır. Ağ bağlantı çıkışları İnterfeyzi. Bu devre, konuşma sinyali hariç , abonman hatlarının santral ağından ayırması ve dekapulaj yapmasını elektriksel olarak sağlayan transformatörü kapsar. ANA İLETKEN HATLARI KUTUPLARI Bunlar B4610’nın genel telefon ağına veya B4610 Telefon Hat Simulatörünü bağlama noktalarıdır. Bu devreler dış dünyaya olan elektrik interfeyzlerine kadar, sıradan bir telefon seti gibi çalışırlar. Örneğin; Bunlar DC loopunu kapatarak bir hat ala birler. Bu tür bir hat alma olayı “Hat Kutusu” (bak şekil 1) bloğunda bulunan röleleri harekete geçiren mikroprosesörü tarafından kontrol edilirler.

37


Bunlar çevrilen numaraları sıradan bir telefonun yaptığı gibi dışarıya gönderirler. Bu işlem yine ,”DİEler” yani çevirici diye bildiğimiz bir diğer alt-blok tarafından yapılır. Bu hatlar arama sinyalini yaklaşık olarak 100V AC voltajın standart formunda algılar ve fark ederler. Zil çalması yerine , arama sinyali ZİL DEDEKTÖRÜ tarafından algılanır ki bu detektör de mikroprosesör tarafından taranması için bir mantık sinyali temin eder. Aktif bir ZİL DEDEKTÖR‘ün sinyaline tepki olarak mikroprosesör operatörün cevap vermesi için TRK 1 veya TRK 2 ismini verdiğimiz uyarıcı lambayı çalıştırır. SANTRAL AĞI Daha önce de belirtildiği üzere , santral ağı 4x10 ebatlarında analog şalterlerinin statik matrisidir.(aslında ebatlar daha büyüktür ancak bulunan komponentler bu sayıya uygundur).

38

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper 10 bağlantı kutupları aşağıda belirtildiği şekilde kullanılmaktadır: İstasyon hatları için 6 Ana iletken hatları için 2 Ton jeneratörü için 1 Operatörün konuşma devresi için 1 Matriskin diğer tarafının büyüklüğü 4 dür, bu da demek oluyor ki sistemin içinde ardı ardına 4 bağlantı yapılabilir. Bir bağlantı şu şekilde yapılır: Tel. bir hattının Tel 3 hattına bağlanması gerektiğini düşünün ;bu bağlantı mikroprosesörden alınan talimat üzerine 12 ve 14 ‘üncü şalterlerin kapatılması ile elde edilir. Eğer örneğin aynı anda hat 2 ve hat 6 arasında bir diğer konuşma da yapılacak ise , 23 ve 27 ‘inci şalterler kapatılır ve bu böyle devam eder. Eğer örneğin 4 ‘üncü abonmanın meşgul sinyalini alması gerekiyorsa , ton jeneratörüne bağlantı yapılır, ve bu da 35 ve 30 uncu şalterlerin kapatılması ile bu ayarlanır. Bağlantının aralıklı hallerde duraklaması çok iyi bilinen “Hat Meşgul” efektifini üretir. Ağ meşguliyetleri rasgele olacağı için , bağlantıları kontrol eden mikroprosesör basit bir kuralı takip eder; her bağlantı isteği için ilk idle (kullanılmayan) sıra bağlanır, ve bu sıraları 1 , 2 , 3 , 4 , diye takip eder. Bir örnek vermek gerekir ise ;eğer santral hatları kullanılmıyorsa ve bir abonman ahizesini kaldırırsa 1 numaralı sırayı almış olur. Ondan sonraki bir başka abonman aynı şekilde ahizesini kaldırırsa 2 numaralı sırayı alır ve böyle devam eder. Eğer bu sırada ilk abonman ahizeyi yerine bırakırsa 1 numaralı sıra idle hale gelir ve bir daha ki sefere kullanılır. OPERATÖRÜN POZİSYONU Bu fonksiyonel blok panelin sol tarafında yer almaktadır ve ahize , klavye ve Led ikaz lambalarını içirmektedir. Ahize santral ağına ağ bağlantı çıkışı ile iletilir. Klavye ve ikaz lambaları sırasıyla direk olarak mikroprosesör tarafından doğru buffer / çalıştırıcı kullanarak işletirler. Ledler ve görüntü ikaz lambaları sistemdeki yazımlar tarafından kontrol edilirler. Operatörün pozisyonunun işlem detayları deneylerin işletilmesinde daha kolay ve çabuk referans olması için bu kılavuzun bir kısmında toplanmışlardır. MİKROPROSESÖR KONTROL BİRİMİ Bu blok hartware’i kontrol eder, gözetler ,ve aynı zamanda santral pozisyonunun ve abonman hatlarının yüksek seviye teknolojisinden de sorumludur. MCU, programın depo edildiği Sadece Oku Hafızası ve kullanılan fonksiyonlarla bağlantılı olan geçici verileri saklamak için RAM ile sağlanmıştır ve 8-bit mikroprosesörün etrafına inşa edilmiştir.

39

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper MCU 48 hatlı programlanabilir Çevre İnterfeyzi ile birliktedir. Bu 48 hat ya Giriş (Input) veya çıkış (Output) hatları olarak kullanılırlar. Girişler, hardwarein belirli noktalarının algılamakta ve mikroprosesörün gereken işlemi yapmasına izin vermektedir. Çıkışlar, mikroprosesör tarafından hardwarin belirli kısımlarını işletmek için verilen talimatlardır. Bu çıkışlar LED lambası, düzenleyici, vs... olabilir. ARAMA İŞLEMLERİ Bu bölüm adım adım sistemde çeşitli bağlantıların nasıl yapılacağını anlatmaktadır. Birinci kişi birinci telefon istasyonunun ahizesini kaldırır bu durumda:HAT SAĞLAMA KÖPRÜSÜ – Telefon prizi – Dış hat – Telefon seti – Dış hat – Telefon prizi – HAT SAĞLAMA KÖPRÜSÜ loop ’unda bir DC akımı akmaktadır. Loop akımı mikroprosesörü uyarmak için düşük seviyeli bir lojik sinyali üreten loop algılama devresi tarafından fark edilir. Bu lojik sinyali aynı zamanda test noktasında öğrencinin incelemesi için bulunmaktadır. Algılama noktalarını seviyelerde değişiklik için devamlı tarayan mikroprosesör,birinci kişinin lojik sinyalini fark eder ve hemen bu kişiyi ton jeneratörüne bağlamak için kullanılmayan bir hat aramaya başlar. Arayış birinci sıradan başlar. Bu sıranın kullanılmadığı farz ederek, mikroprosesör 12 ve 10’uncu şalterlerin kapatılması talimatını vererek bağlantıyı yapar. Böylece ton üreticisinden 1 inci istasyonun bağlantı çıkışına ve buradan da telefon kullananın setine bir yol açılmış olur. Birinci kişi aradığı numaranın ilk rakamını çevirir. Numarayı çevirme sesi Loop algılama devresi tarafından algılanan abonman loop ‘undaki zamanlanmış aralıklardır. Mikroprosesör, büyük bir hızla hala algı noktalarını tararken,bu zamanlanan duraklamaları fark eder, ve duraklamanın uzunluğunu çevirilerden mi, ahizenin yerine konmasında mı yoksa arızalardan dolayı mı olduğunu ölçer. Çevirme duraklaması olduğunu anlayınca mikroprosesör loop aralıklarını sayar, örneğin çevrilen numara gibi. B4610 santralinin numaralandırma sırası aşağıda görüldüğü üzeredir: Tel. istasyon 1 = 41 Tel. istasyon 2 = 42 Tel. istasyon 3 = 43 Tel. istasyon 4 = 44 Tel. istasyon 5 = 45 Tel. istasyon 6 = 46 Santral = 9 Dış hat = 0

40

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Böylece ilk çevrilen rakam abonmandan sadece 4 , 9 ve 0 algılanırlar. Hangi rakamın sayıldığına dayanarak, mikroprosesör aşağıdaki işlemler yapar. 4 = istasyondan istasyona arama 9 = istasyondan santrali arama 0 = dışarıya giden arama Diğer rakamlar: kabul edilmezler. Ahizenin yerine konması dışında abonmanın işlemlerinin hepsi göz ardı edilir. Abonmanın ağ kesişme noktası ton jenaratörüne meşgul sesi vermek üzere bağlanır. İSTASYONDAN İSTASYONA ARAMA Bir kere, ilk çevrilen rakamın “ 4 “ olduğu anlaşılırsa mikroprosesör daha önce kapatmış olduğu 12 ve 10 ‘uncu şalterleri açarak 1’inci kişiye çevir sesi göndermeyi durdurur. İşlemde olan aramayı tesis ederken birinci sıra meşgul kalır ve böylece hattı bir başkasının alması önlenmiş olur. Abonman ikinci rakamı çevirir. Eğer bu rakam mikroprosesör tarafından dışarıya giden rakam olarak algılanmaz ise işlemler ret edilir ve daha önce de açıklandığı gibi 1’inci kişiye meşgul sesi gönderilir. Eğer algılanan rakam geçerli ise (2 den 6 ya kadar olan rakamlar). Mikroprosesör aranan kişinin off-hook olmasını önlemek için arana kişinin hat devresini kitler ve bu arada bir başka telefonla aramayı başlatır. Aynı zamanda mikroprosesör aranan kişinin zil çaldırıcısını da işletir ve arayanı ton üreticisine bağlayarak ZİL KONTROL tonu sağlar . Aranan kişi ahizeyi kaldırarak cevap verir. Bu yine arana kişinin hat devresinin loop algı devresi tarafından ortaya çıkarılır. Aranan kişi aranan olarak bağlantıya alındığı için mikroprosesör aşağıdaki işlemleri yapar. Cevap veren kişiye zil sinyalleri göndermeyi durdurur. Arayan kişiye zil kontrol sesi göndermeyi durdurur. Ağdaki gereken şalterleri kapatır(örneğin eğer aranan kişi 46 ise, 12 ve 17 inci şalterler kapatılır). Telefon konuşması başlar. Konuşma biter. Kişilerden biri ahizeyi yerine koyar. O kişinin loop algı devresi bunu fark eder ve mikroprosesör bağlantıyı keser. Ağdaki sıra (1) diğer kişi ahizeyi kapatana kadar meşgul kalır. Böylece 1’inci sıra idle hale gelir.

41

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper İSTASYONDAN SANTRALİ ARAMA Birinci kişi “9” u çevirmiştir. Üstte belirtildiği üzere mikroprosesör çalma sinyalini göndereceği yerde, santral pozisyonun INT lambasına yanıp sönme sinyali gönderir. Önceden olduğu gibi zil kontrol sinyali arayan kişiyi gönderilmektedir. Operatör INT düğmesine basarak cevap verir. Bu mikrooprosesör tarafından sanki loop algılayıcısından bir sinyal olarak fark edilir. Bundan sonraki yapılacak işlemler daha önceki belirtilen işlemlerin aynısını teşkil etmektedir, sadece bir değişiklik vardır o da operatörün telefon konuşmasını END düğmesini basarak sona erdirmesidir. Aramanın sonu erdirilmesi aynı zamanda operatörün yeni bir arama yapması için START düğmesine basması veya bir başka arayana cevap vermesi halinde de oluşur. iSTASYONDAN DIŞARI GİDEN ARAMA Birinci kişi tarafından eğer çevrilen ilk rakam “0” ise, mikroprosesör kullanılmayan bir ana iletken kutubu arar ve eğer hiçbir ana iletken hatları temin edilmez ise daha öncede gördüğümüz gibi, meşgul sinyali gönderir. Diğer durumda, ilk ana iletken kutubu elde edilir ve 12 ve 18 inci şalterler kapatılır. Şimdi arayan kişi ilk genel hattın sağladığı telefonun çevirmeye hazır olduğu sesini duya bilir ve istediği numarayı çevirir. Her çevrilen numara mikroprosesör tarafından sayılır, böylece DIALER devresini harekete geçirerek pulsların dış hatlara gönderilmeleri için yeniden tayin edilirler. Hattın boşalması önceden olduğu gibi birinci kişinin ahizeyi yerine koyması ile gerçekleşir. OPERATÖRÜN POZİSYONU Bu bölümde operatörün pozisyonunun fonksiyonlarını çalıştırmak ve denemek için nelerin gerektiğini anlatılmaktadır. SANTRALDEN İSTASYONU ARAMA Operatör ahizeyi kaldırır. Ses yoktur. STARTL a basar. Bir sıra şalter matrisleri işleme girer ve telefonun sinyali duyulur. Extension (dış hat ) numarası çevrilir, örneğin 41. Bir numaralı telefon istasyonu çalar. Operatör zil kontrol sesi algılar. Aranan kişi cevap verir. Konuşma başlar. Aranan kişi ahizeyi yerine koyar ve hattı kapanır. Operatör aranan kişinin pozisyonunu, END düğmesine basarak veya bir başka telefona cevap vermek gibi bir işlem yaparak iptal eder. İSTASYONDAN SANTRALİ ARAMA Birinci abonman kişi ”9” u çevirir. Santral pozisyonundaki INT lambası yanıp sönmeye başlar. Operatör INT düğmesine basarak cevap verir. INT in kırmızı ışığı söner ve operatörün içten bir aramaya cevap verdiğini gösteren yeşil ışığı yanar.

42

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Operatör END düğmesine basarak veya yeni bir aramaya START düğmesine basarak cevap vermek, bir başka aramaya cevap vermek, beklemekte olan bir telefona cevap vermek gibi diğer işlemler yaparak hattı boşalta bilir. SANTRALDEN TRUNK ( DIŞ ) ARAMA Operatör START düğmesine basar. Çevir sesi duyulur. Operatör “0” ı çevirir. Eğer kullanımda değil ise 1’inci dış hattı şileme girer, eğer kullanımda ise ikinci hat işleme girer. Eğer tüm hatlar meşgul ise operatör meşgul sesini duyar. Operatörün bağlantıda olduğunu gösteren ışık devamlı yanar. Operatör genel değiş tokuşun sağladığı tonu duyar ve istediği numarayı çevirir. Bağlantının sonunda operatör END düğmesine basarak hattı işleme koyar. DIŞ HATTAN SANTRALİ ARAMA Dış hatlardan gelen bir arama operatörün panelinde bir kırmızı ışığın yanıp sönmesiyle anlaşılır. Operatör duruma göre TRK 1 veya TRK 2 ye basarak cevap verir. Kırmızı ışık söner ve yeşil ışık yanar. Eğer operatör diğer dış hatta dışarıdan arayan birisi ile görüşüyor ise, arama otomatik olarak beklemeye alınır (kırmızı ışık yanar halde, yeşil ışık sönmüş halde). Eğer operatör içerden arayan bir kişi ile konuşuyorsa hat işleme girer. BEKLETİLEN ARAMALAR Operatör birinci dış hatta dışarıdan arayan birisi ile konuşuyor. Tam bu sırada başka birisi arıyor. Operatör bu ikinci telefonun nereden geldiğine bakıp INT veya TRK 2 ye basar. İlk telefon kapatılmaz ama otomatik olarak BEKLEME durumuna gelir. İkinci konuşma bittikten sonra, operatör bekleyen telefonu TRK ‘ye basarak alır. Dışarıdan gelen bir telefon gerektiği kadar beklemeye alınır ve sonra cevap verilir. Operatör tarafından END düğmesine basılarak işleme sokulur. Yapılan herhangi bir diğer işlem aramayı beklemeye alır. İçerden gelen bir arama beklemeye alınamaz. Bir iç arama ile konuşurken operatör tarafından yapılan herhangi bir işlem (örneğin, dıştan gelen bir aramaya cevap vermek veya yeni bir konuşma için START a basmak veya akımı durdurmak için END e basmak)iç hattı kapatır. ARAMALARIN TRANSFERİ Operatör dışardan arayan bir kişi ile görüşüyor. Aramayı transfer etmek için operatör START düğmesine basar. Bu durumda arama beklemeye alınır. Operatör iç hat numarasını çevirir. Dış hat cevap verir.

43

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Operatör telefonun geldiğini haber verir, sonra TRANSA basarak aramayı transfer eder. Operatör aradan çıkar ve içten arayan kişi dışardan arayan kişi ile konuşmaya başlayabilir. İç hattan aranan kişi eğer cevap vermez transferi istemez ise, operatör dışardan gelen telefonu yeniden elde eder ve ondan sonra başka bir dış hata transfer eder veya işleme sokar. BREAK-IN (Telefon konuşması yapılırken arya girmek) Operatör dışardan birisi ile görüşüyor ve bu telefonu iç hattan bir aboneye transfer etmek istiyor. Operatör önceki işlemlerdeki gibi yapıyor fakat aranan hat meşgul. Operatör konuşmanın arasına girebilir ve transfer edilecek aramayı haber verir. Araya girme INCL (=ınclusion) düğmesine basılarak yapılır. Operatör konuşabilmesi için bu düğmeye devamlı olarak basmak durumundadır. Araya girerken, operatörün sesi konuşmayı yapan iki kişiye haber vermek için meşgul sesinin yerini alır. İç hattaki kişi konuşmayı bitirdikten sonra operatör beklemekte olan telefonu daha önce gördüğümüz işlemleri yaparak transfer eder. KONFERANS Operatör iki kişiden fazla kişi arasında aşağıdaki örnekte görüldüğü üzere, konferans bağlantısı yapabilir . 41 inci abonman ahizeyi kaldırır ve “9” u (operatörü ) çevirir. Operatör INT düğmesine basarak cevap verir ve 41 numaralı abonmandan 42, 43, 44, vs...numaralı abonmanlarla görüşme isteği alır. Bu görüşme hepsi ile aynı anda yapılmak istenmektedir. Operatör 41 numaralı abonmana hatta kalmasını söyleyerek ilk önce kendisi hattan çıkar sonra”konferans” düğmesine basar.41 inci abonman bu durumda iken ahizeyi yerine koymamalıdır yoksa bütün işlem iptal olur. Operatör ilk istenilen kişiyi arar (örneğin 43 numara ).Bunu da START düğmesine basarak ve 43 ü çevirerek yapar. 43 numaralı abonman cevap verdiğinde, operatör konferansı haber verir ve eğer 43 kabul ederse KONFERANS düğmesine basar. Bundan sonra operatör aradan çıkar ve 43 ve 41 numaralı abonmanlar konuşmaya başlarlar. Operatör bir diğerinin arkasından diğer istenilmiş olan kişiyi arar ve her seferinde görüşmeyi sağlamak için KONFERANS düğmesine basar. Konferansı bağlaya bilmek için gereken önemli şeyin, operatörün bunu tek başına başaramayacağıdır. Konferansı sağlaya bilmek için operatörün bir abonmanda istek almış olması ve abonmanında ahizeyi açık tutması şarttır. Konferans bağlantısı elde edildikten sonra, konuşan kişiler ahizeyi yerine bırakarak konferanstan ayrıla bilirler. Bu durumda pozisyon idle hale gelir ve diğer bir arama yapılabilir. Konferansa yeniden girilmek isteniyorsa, konferansı terk eden

44

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper abonman operatörü isteğini bildirmek durumundadır ve aynı zamanda ahizeyi yerine koyması da gerekmektedir. Tıpkı ilk seferde konferansa katılıyormuş gibi operatör aynı abonmanı arar ve KONFERANS düğmesine basar. Aynı anda sadece bir konferansa izin verilmektedir. Kişi sayısı önemli değildir. Tüm abonmanlar ahizelerini yerine koyduktan sonra konferans statüsü otomatik olarak kapanır. Bu zaman yeni bir konferans bağlantısı yapılabilir. B4610 TELEFON SANTRALİ MONİTÖR PROGRAMI Monitör programını kullanmak için aşağıdaki işlemleri takip edin: B4610 eğitim setine ve IBM uyumlu PC’ nin seri bağlantı çıkışını 25 pin düz kablosu (M-F bağlayıcıları)ile bağlayın. PC ’in seri bağlantı çıkışı KOM 1 olmalıdır. Program disketini A (veya b) sürücüsüne yerleştirin ve B4610 yazarak ENTER tuşuna basın. Eğitim setinin devrelerinin dahili (iç) statüsünün bir özeti ekranda belirtilir. Eğer “Device I / O error ” veya “Device time – aut ” mesajı belirirse, eğitim seti ile PC arasındaki iletişimde bir hata var demektir. Sonra gücün B4610‘a gittiğini kontrol edin ve aynı zamanda kablo bağlantılarını kontrol edin. Program CTRL – ALT ‘a basılarak istenilen bir zamanda durdurula bilir, sonra F2 ye basarak program yeniden çalıştırılabilir. Son olarak programdan çıkmak için CTRL - ALT tuşlarına birlikte bastıktan sonra SYSTEM yazın. Program ADVANCED BASIC dilinde yazılmıştır ve eğitim seti ile deney yapılırken bu program kolaylık sağlayan bir seçenek olarak düşünülmelidir. PC – B4610 eğitim seti seri zinciri 1200 Bps de ola yarım – dubleks zinciridir. HATA SİMULE EDİCİ SİSTEM Bu sistem B4610 eğitim setinde istek üzerine geliştirilmiş bir sistemdir. Hata simule edici sistem, eğitimcinin eğitim setinin arka kapağından girerek ulaşa bileceği bir adet 8 kanallı mikroşalteri içermektedir. Hata simule edici sistem öğrencilerin sitemin işlemlerini anlamalarını geliştirmek için inşa edilmiştir. Sistemin aygıtları ne gözle görülür ne de ulaşılabilir olduğundan öğrenciler tarafından yapılacak olan hata yakalama işlemlerinin amacı hatalı aygıtların yerini bulmak değildir, fakat blokların birbirlerine olan fonksiyonel ilişkilerini ve bazı sistem bloklarının başarısızlıklarının işlemleri hangi yönde etkilediklerini anlamaktır. Simule olabilen hataların her biri donanımından yapılan ya açık devre yada kısa devreden dolayı meydana gelir. Simule olabilir hataların ve bu hataları harekete geçirme talimatlarının listesi bu kılavuzun eğitimcinin kullanması için ayrılmış olan bölümde yer almaktadır.

45


• B4620 TELEFON DENEY SETİ

• ÖNSÖZ B4620 deney seti grupları, telefonlaşmanın önemli temel yönlerini denemek ve öğrenmek için devre bloklarını tek bir modülde toplamıştır. Bu öğrenme öğeleri şunlardır: 1 – Telefon hatları 2 - Görünmeyen (Phantom) devreler 3 – Rölelerin temel işlevi 4 – Gecikmiş bağlantı röleleri 5 – Hibrid 6 – İki yönlü tekrarlayıcı /amplifikatör 7 - Kesişme noktası anahtarının matrissi 8 – Zaman bölmeli anahtar lama matriksi Şekil 1 deney setinin ön görünüşünü göstermektedir. Deney Paneli, B4190 güç kaynağından sağlanan , stabilize edilmiş, +15 V / -15 V ’ luk bir güç kaynağına ihtiyaç duymaktadır. Her bir kaynaktan gelen akım deşarjı 300 mA dan azdır.

• DENEY NO.1 TELEFON HATLARI DENGELEME Öğrenci, ana telefon hattı loop devresinin yapısını ve bunları dengelemenin önemini teori derslerinden öğrenmiş olmalıdır. Bu Çalışma Sayfasında, iki telefon seti arasında sade bir telefon bağlantısı kurulacak ve dengeleme vasıfları da dahil olmak üzere özellikleri incelenecektir. Şekil 2. Panel üzerinde yapılan bağlantıların blok şema halinde kısmi bir görüntüsünü vermektedir. Bağlantıları gösterildiği üzere yapın Öncelikle, sinyal jeneratörü bağlı olmadan iki telefon arasındaki konuşma bağlantısını kontrol ediniz. Test donanımının her bir durumunun sizce açık olduğundan emin olunuz. Jeneratörü bağlayın ve 1 Vpp, 1 KHz ’ e ayarlayın.P1 potensiyometre ‘sinin pozisyonuna bağlı olan bir seviyede ses duyulacaktır. P1’in pozisyonu, çalışmasının ortasından sonraki sınırlı bir pozisyon da ise, bir şey duyulmaz. Çünkü bu durumda hat denge dışıdır. Bu durumdu ton akımı aşağı ve yukarı hat bölümlerinde eşit durumda akar ve birbirlerini silerler.

46


• DENEY NO. 2 GÖRÜNMEYEN (PHANTOM) DEVRELER Her biri iki kablolu ve çift taraflı devrelerden yaratılan bir ilave iletim yolu, görünmeyen devre olarak bilinir. Belirli koşullar altında, fantom devreden çift-fantom yada süper – fantom devreleri oluşturulabilir. Bu devrelerin iç direnç uyuşumlarının ve hatlar arasında DC izolâsyonlarını sağlayacak transformatörlere ihtiyaçları vardır.

47


48

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Fantom devre düzenlemesinde,bir yan devre çıkış veya gidiş gibi diğer yan devre ise geri dönüş hattı olarak kullanılır. Sinyal, yan devrelerin iki transformatörünün sekonder merkez uçlarına verilir. Bu besleme (feeding) metodu ile, fantom akımlar, yan devre transformatörlerinin kısmi-bobinajına ters yönlerde akarlar, iki bobinajın indüktis etkileri devre dışı kalır, ve fantom sinyali devrelerin bir sonraki iletim elamanlarına transferi yapılamaz. Ancak, yan devre transformatörlerinin merkez-simetrilerinin çok iyi olması ve her bir yan devrenin a ve b kablolarının aynı direnci sahip olmaları gerekmektedir. Bu durumdaki çok küçük sapmalar bile yan devre sinyalinin etkileyecek ve karışık telefon konuşması (crosstalk) dediğimiz bir kavramı ortaya getirecektir. Bağlantıları şekil 4A ‘da ki görüldüğü gibi kurun: İki telefon seti de birinci hatta bağlanmıştır. Sinyal jeneratörü, R4 ‘ü yüklemek için sinyal gönderir,böylece fantom devre üzerindeki ikinci konuşma kopyalanır. İkinci hat fantom devredir. Eğer hat dengelemesi kusursuzsa,fantom devre akımlarından dolayı birinci hatta hiçbir bozukluk oluşmaz. Genel durumda hat elemanlarının eşitsizliğinden dolayı az miktarda olsa karışıklık (crosstalk)olacaktır. Bu karışıklıklar,bağlantıyı TF 1’in merkezinden P1 potansiyometrenin merkez kollarına bağlantısının değişmesi ve P1 ‘in pozisyonunu kusursuz dengelemeye ayarlayarak engellenebilir. Örneğin; telefonlarda rahatsız edici bir ses tonunun duyulmaması için.(bak. şekil 4B). NOT: Şekil 4 ‘teki montajda , 6 tane rezistör gösterilmiştir (R1 ‘den R6’ya kadar).Bu rezistörler, test tonu jeneratörleri gibi değişik iç dirençli donanımların eşleştirilmesinden ve aynı zamanda terminal görevini yapmakta kullanılmaktadırlar. Tüm rezistörler 560 ohm nominal değere sahiptirler, buda yaklaşık 600 ohm olan telefon hattı ortalama direncine yakındır.

• DENEY NO. 3 HİBRİTLER Telefon deney seti, kısmi olarak birbirlerine bağlanmış iki hibrid devre ile donanmıştır. Bu çalışmanın başlangıcında,bu iki devreden sadece biri kullanılacaktır. Oluşturulmuş olan hibridler birbirlerinin benzeri ve her ikiside aktif tiplerdir (aktif parçalardan yapılmışlardır). Şekil 5A ‘da da görüldüğü gibi, hibrid 4 bağlantı çıkışlı (port) bir cihazdır. İki bağlantı çıkışı çift yönlüyken (A ve B), kalan ikisi ise tek yönlüdür; sırası ile TC1 giriş ve TC2 çıkıştır. Bağlantı çıkışı A telefon hattına bağlanırken, bağlantı çıkışı B de dengeli yüklemeye (potensiyometre) bağlanır. Etkili bir hibrid in amaçları: TC ve A (hat) arasında – 6 dB kaybı A (hat) dan RC ‘ye 0 dB kaybı TC ve RC arasında ise minimum aktarma oranı

49

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Daha öncede söylediğimiz gibi, bağlantı çıkışı A , bağlantı için kullanılan kablonun tipine, hattın uzunluğuna, ve vb., bağlı önemli bölümlerle yaklaşık 600 ohm Karakteristik iç direnci olan telefon hattına gider. Tam bir hibrid işlemi için, B çıkışındaki yükleme hattın dengelenmesi için ayarlanmalıdır.

50


Aşağıdaki gibi devam edin (bak. Şekil 5B): SW anahtarını bir numaralı hibrid ‘i izole etmek için açınız. İlk olarak TF 1 telefonunu A çıkışına, sinyal jeneratörünü TC çıkışına ve osiloskobu da RC çıkışına bağlayarak hibrid ‘in nitelikli olarak çalışmasını sağlayınız . Jeneratörü ve TC deki GAIN ‘i (kazancı) 800 Hz de yaklaşık 2 Vpp’ye ayarlayın. Telefondaki tonu duyarken, RC çıkışındaki (osiloskop) minimum sinyal için dengeleme düğmesi (B çıkışı) ayarlayınız. Şimdi telefonda konuşun. Konuşmanızın izleri ekranda görünecektir. Telefonu kaldırın ve R1 (560 ohm) rezistörünü yerine bağlayın. Tekrar yeni yüklemeyi denge dışı bırakınız , sonra TC , A , ve RC çıkışlarındaki sinyal genliklerinin ölçümünü yapınız. TC’den A ’ya ve TC ‘den RC ‘ye olan aktarım oranını hesaplayın. A çıkışına ikinci bir jeneratör bağlayın. Eğer jeneratörünüzün düşük çıkış iç direnci varsa, A çıkışının uyumlu kaynağı olmasını sağlamak için (iç direnç 200 – 800 ohm arası olabilir) R1 ‘e seri olarak bağlayın. (Bu sıralama dışında bir dengeleme mümkün olmayacaktır ) A çıkışındaki jeneratör hiçbir sinyal vermezken , tekrar hibrid ’i denge dışı bırakın (TC jeneratöründen RC çıkışına minimum sinyal). A çıkışının jeneratörünün seviyesini yükseltin. A ve RC deki seviyeleri ölçün. A dan RC ye olan aktarım oranını hesaplayın.

51


• DENEY NO.4 İKİ YÖNLÜ TEKRARLAYICI İki yönlü tekrarlayıcı amplifikatörü kurmak için, deney setinin ön yüzünde gösterildiği gibi iki hibrid ve iki amplifikatör birbirine bağlana bilir. Bu sistemi test etmek için aşağıdaki yöntemleri takip edin: İki hibridi izole etmek için SW anahtarını açınız. İki hibridin hat çıkışlarına iki telefon bağlayın. IN1 noktasında 0.5 Vpp, 800 Hz sinyal jeneratörü bağlayın (bak. şekil 6).kazanç (GAIN) kontrolünü orta ile düşük pozisyon arasında bir yere ayarlayın. Daha önce de görüldüğü gibi. RC1’ de minimum sinyal elde edebilmek için hibrid 1’ i ayarlayın. Jeneratörü IN2’ deki minimum sinyal için hibridi ayarlayın. İki hibrid ayrı ayrı yüklemelerle (telefon) dengelenmiştir. SW anahtarını açınız ve iki telefon üzerinden arkadaşınızla konuşun. “parazit noktası” dediğimiz noktayı bulana kadar kazancı yavaş yavaş yükseltin. Parazit, bizim ilgilendiğimiz iki yönlü amplifikatörde değil de iki telefon arasında olacağından dikkatli olun. Bunu engellemek için iki telefonu birbirinden uzak tutun. Eğer maksimum kazanç da bile amplifikatörde parazit olmuyorsa, mükemmel bir hibrid dengelemesi yaptınız demektir. Bunun tam tersine, eğer parazit düşük kazançta bile varsa kötü bir dengeleme yaptınız demektir. Bu son durumda, trastgele olarak tekrar dengelemeyi denemeyin çünkü başarılı sonuç elde edemezsiniz. Önceden de görüldüğü gibi, SW’ yi yeniden açın ve tekrar dengeleyin. Son olarak IN1 ve IN2’ deki uygun bir sinyal uyarlayarak ve hibridlerin hat çıkışlarındaki yükseltilmiş sinyallerin genliklerini ölçerek, SW’ anahtarını açarak parazitsiz bir duruma izin verecek olan maksimum kazanç ölçümü yapınız.

52


53


• DENEY NO. 5 ANAHTAR TEKNİĞİ KURALLARI, RÖLE Röle Devreleri : Röle, bobinlerden ve genellikle iki şalter pozisyonlu kontak yayından oluşan elektro mekanik bir cihazdır. Fonksiyonu , güçlendirme devresi yöntemlerinin sonucu olarak kontak devresinden değişiklik yapmaktır. Böylece bilgi mantık ağlarını kurmak olasıdır. Eğer rölenin bobinajı değişken rezistör kullanılarak voltaja bağlanmış ise aşağıdaki karakteristiklerin değerleri muntazaman yükselen ve sonrada azalan voltaj tarafından belirlene bilirler (bak. şekil 7). Hız Alan Voltaj : Hız alan voltaj, röle işleminin meydana geldiği voltajdır ; armatörün merkeze çarpması sırasında ortaya çıkan voltaj. Hız alan voltajı ölçmek için değişken rezistörü maksimum değere (röleden minimum değer) ayarlanmalıdır ve sonra rölenin işleminin olduğu noktaya kadar düşürülmelidir. Bunu yaparken S2 ‘yi açık S1 ‘ide parmağınız basılı tutun . Azalan voltaj : Rölenin işlemi elde ettikten sonra armatör hareket ettiği için manyetik devrenin geometrisi değişir. Bu durum şöyle bir hipotezin ortaya çıkması demektir; eğer bobindeki voltaj tekrar düşürülmüşse röle kendine gerekenden de daha az bir voltaj ile işleme girer. Bu değerde azalan voltaj değeridir. Verilmiş bir rölenin azalan voltajını ölçün. Düşük Ve Yüksek Akımlar : Bu değerler, röleyi seri halinde temin edilmiş R2 rezistörüne doğru bir voltmetre yerleştirilerek ölçülebilirler. Rezistörün 10 ohm lik bir değeri vardır böylece birkaç yüz mV aralığındaki voltajları ölçmek mümkündür. Rölenin Değiştirme Zamanı : Değiştirme zamanı (switch – on time), voltaj kaynağının bobine bağlanması ve röle kontaklarının kapanması arasında meydana gelen zamandır. Kayıp zamanı (dırop - out) rölenin harekete geçme zamanına tekabül eden gecikmedir. Gecikme zamanını ölçmeyi kolaylaştırmak için , röle devresindeki sinyalleri başlatan ve durduran bir entegratörden yapılmış olan metre devresi ile temin edilmiştir. Aslında 2 başlama , bitme sinyali de Exclusive NOR devresinden geçmektedir bu da sadece iki sinyalin yüksek ve alçak veya Alçak ve Yüksek olduğu zamanda

54

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper ancak her ikisinin de Alçak veya Yüksek olmadığı zamanlar entegratörün çalışmasını sağlar. Bu da metre devresinin hem değişik hem de azalmaları ölçmede kullanılmasını sağlar. Ölçüm yapılması gerektiği her seferinde ve rölenin işleme girme ve harekete geçme arasında entegratör ZERO düğmesine basılarak sıfırlanmalıdır. Ölçüm yapmak için , devrelerin ayarlanması gerekir. Osiloskobu çıktıya bağlayın ve devreyi CAL ‘e ayarlayın. Potansiyometreyi de istenilen rampa eğimine (mV/cm veya V / cm) ayarlayın, sonra CAL pozisyonundan çıkın ve gereken ölçümleri yapın.

Her ölçümde rampa tarafından ulaşılan son volta ölçülecek olan zaman aralığına orantılıdır. Zaten bu da sizin ayarlama madunda yaptığınız ölçümlere dayanmaktadır.

• DENEY NO. 6 GECİKME DURUMLARINDAKİ RÖLE Rölenin işlevi , harekete geçirme veya hareketi durdurma yada her iki durumda biraz gecike bilir. Telefon eğiticisi bunu deneyebilmek için kolaylıklar içerir. Harekete Geçişin Gecikmesi : Bağlantıları şekil 8 ‘de gösterildiği gibi kurun. S2 ‘yi açık tutun. Röleye işlemesinden yeterli olacak bir voltaj vermek için R1 ‘i (potansiyometre) ayarlayın.

55

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper B47’yi B51 ‘ e bağlayın. C1 ve R1 in kombine hareketleri yüzünden rölenin harekete geçmesi gecikmektedir. Röle bırakıldığı zaman , R3 ‘ün C1 ‘i boşaltma fonksiyonu vardır ve daha sonra yeni bir gecikmeli hareket için ayarlayın. R1 ‘in çeşitli ayarlamalardaki zamanı ölçün. Ancak R1 röledeki birleşme değerinin altında bir voltaj değerine getirilmemelidir. Hareketi Durdurma Gecikmesi : Şekil 9 montajı göstermektedir. S2 ‘yi kapatın. B52 ‘yi B47’ye bağlayın. Rölenin geçiş zamanı R4 / C2 devresinden çok etkilenmeyecektir fakat bırakılma zamanı etkilenecektir. Hareketin duruş zamanını rötar metre ile tekrar ölçün. Hareketi Başlatma ve durdurma Gecikmesi : Şekil 10 ‘da montaj gösterilmektedir. S2 ’yi açın. B53 ‘ü B47 ‘ye bağlayın . R1 ‘in değişik ayarlamalı için röleyi test edin, bu test olayı rölenin birleşme voltajından daha yüksek bir voltaj seviyesinden yapılmalıdır.

DENEY NO. 7 ŞALTER TEKNOLOJİSİ , KESİŞME NOKTASI ŞALTERİ Şekil 11 ‘de ilk kesişme noktası şalterinin çalışması gösterilmektedir. Sütun ve sıraların kesişimler ‘inden bulunan her kare , normalde açık olan fakat kontrol hafızasının bir BİT ‘i tarafından empoze edilen , mantık seviyesi tarafından kapatılabilen şalteri simgeler. Bu sonuncu durum 4 dip şalterlerinden oluşmaktadır. Birinci şalter kutbunun ikinci şalter kutubu ile iletişimini sağlayabilmek için, V sütunun 1’inci ve 2’inci şalterlerinin kapatılması gerekir . Birinci aralığa ton jeneratörü (maksimum 5 Vpp, 800 Hz ), ve ikinci aralığa da osiloskop uygulayarak bu durumu ispatlayın.

56


57


58


59


1 ve 2’inci aralıkların iletişimlerinin aynı zamanında , diyelim ki 3’üncü ve 4’üncü aralıklar arasında V2 sütununu kullanarak bir başka iletişim yolu açılabilir ve bu böyle devam eder. Simultene görüşmelerin sayısı temin edilmiş sütun sayısına eşittir. Kontrol hafızasında çok kişili iletişim kurmayacaksanız, aynı anda 2’den fazla şalterin açık olmamasına dikkat edin.

• DENEY NO.8 ŞALTER TEKNOLOJİSİ , ZAMAN BÖLÜMÜ ŞALTERİ Şekil 12. Öğretilen devreyi temsil etmektedir. Örneğin , PAM tekniğinde çalışan 1 ilk zaman bölümü şalteri. Saat jeneratörü , ZAMAN ARALIĞI sayacı olarak çalışan bir sayacı çalıştır. Her zaman aralığında sayaç , 4 kontrol hafızasından (dip şalterleri) birine yüklenmiş olan verilerin şalterleri kontrol etmelerini sağlar. Bir devir 4 zaman aralığı sürer, sonra kontrol hafızasının ardışık olarak elde edilmesi tekrarlanır.

60

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Her kontrol hafızasında , bir çift şalteri “ON” a ayarlaya biliriz. Bu çift şalter , kontrol hafızasının iletişimi sağlanan bir zaman aralığı sırasında iletişim kurulmasına izin verilen bir çift ağ aralığına tekabül eder. Örneğin, 1’inci ve 2’inci şalteri ilk hafızaya, 3’üncü ve 4’üncü şalterlere 2‘inci hafızaya, 5’inci ve8’inci şalterleri de 3’üncühafızaya ayarlaya biliriz. Her çift aralığı sadece ilgili zaman aralığında iletişim kurabilecektir, ancak devir çok hızlı bir oranda tekrarlanacağından (saat frekansı bölü dört), aralığa bağlı abone herhangi bir değişiklik algılamayacaktır. Anlatılan bağlantıları deneyin. 1ve 3’üncü aralıklar için sinyal kaynağı olarak kullanılacak bir sinyal jeneratörü ve osiloskop kullanarak 2 ve 4 ‘üncü aralık çıktılarını görüntüleyin. Çift yönlü aktarımı ispatlamak için 3 ve 4’e test sinyali yerleştirerek ve bir ve ikiyi gözetleyerek işlemi geri çevirin. Son olarak iki telefonu matris üzerinden şu şekilde bağlayın; İki telefon arasına B5 ve B46’yı bağlayın. B4 ‘ü şalterin birinci aralığına ve B45 ‘i ikinci aralığına bağlayın. İstediğimiz kontrol hafızasında 1ve 2’inci şalterleri “ON” pozisyonuna getirin. Aynı hafızanın diğer şalterlerini kapalı olduğundan emin olduktan sonra, öğrenci arkadaşınızla konuşarak ses yolunu test edin.

61


62


63


• B4630 MODEM EĞİTİM SETİ

• B4630 MODEMİN TANITIMI

• MODEMİN BLOK ŞEMASI Şekil 1, bu kategoride olan tüm modemlerle prensipte aynı olan B4630 modemin blok şeması ile birlikte ön görünümüdür. Bu modemde bulunan çeşitli blokların fonksiyonları şöyledir : Telefon Fişi : Servis telefon setinin bağlanmasını sağlar ve böylece en uzak noktadaki santraller hem birbirleriyle konuşabilir, hem de data (veri) değişiminde bulunabilir (konuşma ve veri değişimi aynı anda olmayabilir). Ses / Veri Düğmesi : Telefon hattını servis telefon moduna veya modem moduna geçirmede kullanılır. Data Erişim ayarlaması ( Data Access Arrengement,DAA) : Telefon ağına geçişi sağar. Başka bir değişle modeme telefon hattını tutma özelliği verir.(telefon hat devresinin DC elemanının içindenden geçmesine izin vererek) Ve ses frekans elemanlarına 300 – 3400 Hz baud da çift yönlü olarak geçmesine izin verir. DAA ‘nın temel parçası dış hattan modemin galvanik izolasyonunu sağlayan 1 : 1 oranlı transformatördür. Duplexer (Alıcı ve Verici İşleminin Aynı Anda Yapılması ) / Hibrid : Sinyaller DAA ‘yı çift yönlü olarak geçer ve geçen sinyaller duplexer içinde ayrılır. Hattan gelen sinyaller A / D çeviricisine yönlendirilir ve demodülatör tarafından alınır. Modülatörden ve D / A çeviricisinden gelen sinyaller hatta gider (aynı modemin alma kısmına yönlendirilmiş sıfır veya geri kalan minimum sinyal ile ). A / D Çevirici ve Alıcı De modülatörü : Modemin demodülatörü dijital tip olduğu için bu etap A / D çevirici tarafından tamamlanır. Demodülatör çıktıları yeniden yapılanmış veriler ile (= Alınan veri, Received data ,RD) doğru sinyal ulaşımını onaylayan mantık sinyalleridir (Taşıyıcı, Algılayıcı, Carrier Dedect, CD) .

64

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Aktarma Modülatörü : Bu kısım , uygulanan dijital girdilere karşılık olarak anında gönderilen sinyalleri sentezler : TD (Transmit Data) aktarılan veri demektir ve bunlar bilgi sayardan gelen sinyallerdir.

• KULLANIM STANDARTLARI Modemler için, bilgisayar bağlantısından (Veri Terminal Ekipmanı ,Data Terminali Equipment , DTE) modemler arasındaki hat üzerindeki veri alışverişine kadar hazırlanmış çok çeşitli standartlar vardır. B4630 tarafından kabul edilmiş standart moda uygun frekans detaylarını aşağıda görebilirsiniz.

65

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper NOT : Sağdaki son kolon sadece bilgi tamamlaması içindir. Bu özellik (Cevap Tonu, Answer Tona), B4630 da mevcut değildir. Bilgisayar tarafındaki bağlantı, Veri alışverişi için kullanılan bilgisayarlar veya modemleri kullanan herhangi bir alet genellikle DTE (Veri terminal ekipmanı, Data Terminal Equipment), modemler de DCE (Veri iletişim ekipmanı , Data Communication Equipment ) olarak adlandırılır. Ayrıca, belli başlı organizasyonlar tarafından belirlenmiş, kullanılan birçok standart vardır; Amerika için bu organizasyon EIA ve ilgi standart RS232 dir. Avrupa ve diğer yerlerde ise CCITT, V-24 interface’i standartlaşmıştır. Her iki standart da sinyalleri, bunların seviye ve zamanlarını , konnektörlerin tiplerini, bağlantı sırasında değişen protokol vs...gibi özellikleri belirtir. Her iki start da tüm uygulamaları kapsar. Bu sebeple oldukça komplike olup daha ileri formları ile uyumlu değerlidir. Ancak uygulamaların büyük bir kısmı, RS232 ve V-24 tarafında ön görülen sinyaller ile yapılabildiğinden, standartlar genel olarak uyumlu hale gelmiştir. Devre AA Koruyucu Topraklama – Çerçeve Topraklaması, Frame Ground FG (CCITT 101) Yön : Belirsiz Bu iletken elektriksel olarak cihazın topraklanmasına bağlanmalıdır. Ayrıca, buna ek olarak istendiğinde dış topraklamaya , bağlantı kurallarına uygun olarak bağlanabilir. Devre AB Sinyal Topraklama , Signal Ground SG veya ortak dönüş Teli (CCITT 102) Yön : Belirsiz Bu iletken elektriksel olarak cihazın topraklamasına bağlanmalıdır. Devre BA Aktarılan Veri , Transmitted Data TXD (CCITT 103) Yön : Veri İletişim Ekipmanına Bu devrenin sinyalleri diğer uçtaki terminalden üretilir ve karşı terminale veri iletimi için bölge sinyal dönüştürücüsüne transfer edilir. En uçtaki terminal , karakter veya kelimeler arasındaki duraklamalar sırasında ve veri aktarımı olmadığı anlarda BA devresini (TXD) “MARK” pozisyonunda tutulmalıdır.(“1” binary = kapalı) Devre BB Alınan Data, Received Data, RXD (CCITT 104) Yön: veri iletişim Ekipmanından Bu devre üzerindeki sinyaller, diğer uçtaki terminalden alınan sinyallere karşılık olarak alınan sinyal dönüştürücüsünden üretilmiştir.

66

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper BB devresi (RXD), CF devresi (Alınan Hat Sinyal Dedektörü) kapalı (OFF) pozisyonundayken, sürekli olarak “MARK” pozisyonunda bırakılmalıdır (“1” binary). Devre CA Gönderme İstemi, Request to Send RST (CCITT 105) Yön : Veri İletişim Ekipmanına Bu devre , bölge veri iletişim terminalinden iletimi gerçekleştirebilmek ve bir yarıdublex (çift katlı)kanaldaki iletimin yönünü belirlemek için kullanılır. Bir tek yollu veya çift (dublex) yollu kanalda açık “ON” pozisyonları iletişim ünitesini sürekli aktarım durumunda, kapalı “OFF” pozisyonu da iletişim in olmaması durumunda bulundurulur. Devre CB Gönderime Açık, Clear to Send CTS (CCITT 106) Yön :Veri İletişim Ekipmanında Bu devrelerdeki sinyaller, iletişim ekipmanı tarafından, veri iletimine hazır olup olmadığını belirtmek için üretilmiştir. “ON” pozisyonunu, CA, CC ve (belirtilmişse) CB interface devrelerinin “ON” pozisyonları ile birlikte, BA devresi (TXD) üzerinde bulunan sinyallerin iletişim kanalı tarafından aktarılacağını diğer uçtaki terminalle bildirir. “OFF” pozisyonu, diğer uçtaki terminale BA interface devresi (TXD) aracılığıyla data aktarımı yapmamasını belirtir. Devre CC Veri Hazır, Data Set Ready DSR (CCITT 107) Yön : Veri İletişim Ekipmanında Bu devredeki sinyaller, bölge terminalinin durumunu göstermek göstermek üzere kullanılır; bu devre üzerindeki “ON” pozisyonunu şunları belirtir: Lokal bağlantı ekipmanını iletişim kanalına bağlanmıştır Lokal bağlantı ekipmanı ne test statüsünde (lokal ya da uzak), ne de lokal iletişim Statüsündedir. Lokal iletişim şunları sona erdirmiştir: konuşmayı tamamlamak için, düğme sistemi tarafından istenen herhangi bir zamanlama fonksiyonu uzunluğu sadece lokal ekipman ile kontrol edilen herhangi bir cevap-ton aktarımı. Devre CD Veri Terminali Hazır, Data Terminal Ready DTR (CCITT 108.2) Yön: Veri İletişim Ekipmanına Bu devredeki sinyaller, iletişim ekipmanının, iletişim kanalıyla olan bağlantısını kontrol etmek için kullanılır.

67

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper “ON” pozisyonunu, iletişim ekipmanını kanal için bağlantıya hazırlar ve yollarla oluşan bağlantıyı korur. Devre CE Zil Göstergesi, Ring Indicator R1 (CCITT 125) Yön :Veri İletişim Ekipmanından Bu devrenin “ON” pozisyonu, zil sinyalinin iletişim kanalı tarafından alındığını belirtir; zil sinyali olmadığı zaman, “OFF” pozisyonu korunur. (NOT: Birçok kişisel bilgisayarlar ve B4630 bu sinyali almaz.)

• ALIŞTIRMALAR

• DENEY NO: 1 ÇALIŞMA İki B4630 modeminin (ya da bir B4630 modemi ve uyumlu herhangi bir modem) arasındaki veri alışverişi için test bağlantıları aşağıda belirtilen biçimlerde ve Şekil 2’de görüldüğü gibi yapılabilir. PTT telefon ağı aracılığıyla , B4620 telefon düğme değiştirme sistem deney seti aracılıyla , B4680 telefon hat simulatörü aracılığıyla , Doğrudan modemden – modeme (sadece 2 adet B4630 için ;2 değişik alet ile bunun çalışması garanti değildir). Doğru uygulamayı seçip çalıştırdıktan sonra , şöyle devam edilir: Bilgisayar ve modemlerinizi açın. Modemleri “Voice” pozisyonuna getirin. B4630 ile birlikte verilen demo (tanıtım) programı veya seri iletişim için hazırlanmış herhangi bir programı bilgisayarınıza yükleyin. İlk seçenekte , daha kolay ve menüsü bulunan programın avantajı vardır. 300BPS ,tam dublex (çift) modu seçin (örneğin V-21). Bir modemi V-21 ORIG’ e diğerini de V-21 TERM’ e ayarlayın . bu TX ve RX standart frekansı kullananları tespit etmek içindir. Bu “ORIG” e ayarlı taraftan aramaya başlanacağı anlamına gelmez. Arama herhangi taraftan başlayabilir, ama diğer tarafın tamamlayıcı olması gerekir. Bir telefondan diğerini arayın. Diğer operatör cevapladığı zaman , onunla modemini V-21 ORIG ‘e hanginizin ayarlayacağınıza birlikte karar verin . Diğeri kendi setini diğer moda getirir.

68

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Her iki operatör de setlerini DATA (veri) konumuna getirir. Telefonlar kesilir (hattan çıkar) ve veri aktarımı başlayabilir,bilgisayar monitöründen talimatları izler . NOT: Eğer B4630 telefon hat simulatörü kullanılıyorsa , NOISE (gürültü) ve ATTENUATION’ u (zayıflatma) minimuma ayarlayın. Gürültü ve Zayıflatma deneyleri daha sonra yapılabilir. Deneyi ,B4630 ‘un diğer operasyon modalarını deneyerek tamamlayın. Yarı-çift (dublex) durumunda aktarım sadece bir duyumda olduğundan ORIG ve TERM frekanslarında uygulamaya gerek yoktur (ve mümkün de değildir). İletişim duyumunun tersini, her zaman yarı-dublex (çift) modunda uygulamaya çalışın.

• DENEY NO . 2 ELEKTRİK SİNYALLERİ : Bağlantı ve veri aktarımını uygularken aletin,değişik test noktalarındaki, sinyallerinin şeklini çalışın. Çift taramalı bir osiloskop kullanın. Gözlemlerinizi gerekiyorsa, bu kitapçığın giriş kısmını kullanarak açıklayın ve yorumlayın.

69


• DENEY NO. 3 SES VE ATENÜASYON ÇEVRESİNDE AKTARIM KALİTESİ

B4680 telefon hat simulatörünü kullanarak önceden öğrendiğimiz gibi bağlantıları kurun Bu alet, iki modemi birbirine bağlayan hat üzerine kademeli olarak konulmuş beyaz ses ve zayıflatmanın miktarını tasnif etmeye izin verir. “GÜRÜLTÜ YOK (NO NOISE), ZAYIFLATMA YOK (NO ATTENUATION)” pozisyonunu başlayarak, aktarım devam ederken, iki parametreyi ilk önce ayrı olarak, sonra beraber olarak yükseltin ve alınan veriyi ekranda gözlemleyin. Hata oranın gözle görülür derecede hatalı olduğu noktaları tesbit edin. BİR HATA ORANI‘nı pahalı olmayan ve bulunmayan analiz cihazlarının kullanmadan ölçmek için tavsiyeler şunlardır: Bilinen uzunlukta bir dosya hazırlayın, örneğin 100 kilobyte. Bunu verilen S/N oranı ile gönderin. İletim bitiği anda, hatalarla dolu, bir dosyaya sahip olunacaktır. Alınan dosyayı orjinali ile eşleştiren ve hataları sayan bir program hazırlayın. Her aktarılan byte, 8 BİT artı 2 başlangıç BİT’i ve 1 duruş BİT’i (eşitliği kullanılmadığı farzederek) olmak üzere toplam 11 BİT alır. Bu 100 kilo byte’lık dosya için 1.1 MBİT aktarılmıştır demektir. Bundan BER’i hata rakamın 10 üzeri 6 olarak hesaplayın . Bu metot sadece ender hatalar için mantıklı sonuçlar verir. Bundan dolayı, 1 byte içindeki hatanın sadece içindeki hatalı BİT’i yüzünde olduğu varsayabiliriz. Her ne kadar sınırlı olsada, bu metot kolay ve etkilidir.

• DEMO MODEM PROGRAMININ KULLANIMI Demo disketini A sürücüsüne (veya B sürücüsüne ) yerleştiriniz. İlgili sürücüyü seçtikten sonra B4630 komutunu yazınız ve daha sonra ekranda belirecek olan talimatlara uyunuz. CNTRL + BREAK tuşlarını birlikte kullanarak istediğiniz noktada programın çalışmasını kese biliriz. Bu noktadan sonra programın tekrar çalıştırmak için F2 tuşuna basınız veya DOS ekranına dönmek için SYSTEM yazarak ENTER tuşuna basınız. Bu programın Geliştirilmiş BASIC dili kullanarak hazırlanmış bir program olup modem deneyleri için son derece kolay kullanımlı ve kapasitelidir. Ayrıca sistem tamamen Endüstri standartlarında olduğu için , herhangi biri ticari modem programında bu program yerine demo programı olarak kullanılabilir.

70


• GÜVENLİK Bu deney seti , personel ve aletin maksimum güvenliği göz önüne alınarak yapılmıştır. Set , düşük voltaj ve düşük güç kaynağı ile çalışmaktadır. Güç kaynağı kesintilerinde otomatik devre – sınırlayıcısını emniyete almak için B4190 güç kaynağı kullanılır. Bu cihaz olası tüm yanlış kullanım kazalarına karşı korunmuştur. Girdi ve çıktılar, yanlış bağlantılara , kesinti ve yabancı potansiyellere karşı korunmaktadır.

• B4640 TELEFAX CİHAZI EĞİTİM SETİ

• FAX MAKİNASI İÇİN GENEL AÇIKLAMALAR Faksimile terminali , Tele faks , Tele kopya makinesi , Faks , vb., isimlerle birlikte CCITT den sonra “Faksimile Telgraf Cihazları “olarak anılmaktadır. Telefaks makinesi telefon ağı aracılığı ile aynı tip diğer makineler ile birlikte birbirlerine bağlanmakta ve bir doküman grafik içeriklerini aktarıp / alabilmektedir. Bunu yapabilmek için herhangi bir telefaks makinesi aşağıdaki temel altyapılar ile dolanmıştır . Telefon hattı intedrfeyzi (arabirimi) : İşleme giren dokümanın kodlanmış bilgilerini almak ve aktarmak ve aynı zamanda hattı meşgul etmek veya tutmak gibi fonksiyonları yapmakta kullanılır. Bu cihaz aynı zamanda gelen aramaları fark etmek ve karşı tarafa ulaşmak için çevir sesi vermek gibi fonksiyonlara da sahiptir . Optik Tarayıcısı : Faks makineleri genel olarak ISO A4 büyüklüğündeki (110mm genişliğinde x 297mm uzunluğunda ) dokümanlar için standart olarak yapılmışlardır. Ancak çoğu makineler sabit genişliğe 210 mm ve birkaç cm ‘den 1 m’ye kadar uzunluğu olan bir dokümanı işleme sokabilecek durumda olabilir. Doküman , bir optik tarayıcı cihazının altında sabit bir hızla dokümanı çekebilen bir mekanizmaya yerleştirilir. Bu cihaz dokümanı nokta nokta okur ve her noktanın siyah / beyaz bilgilerini kodlanmış bilgilere çevirerek gönderilecek yere gönderir. Doküman yatay şeritler halinde soldan sağa ve üst sıralardan alt sıralara doğru taranır. Optik sensörleri çoğunlukla CCD (Charged Couplet Device Şarj Eşli Cihazlar) tipidir. Bu cihazlar 60’lı yılların ortalarında çıktı ve MOS teknolojisinin Monolitik Entegre Cihazlarından çıkmaktadırlar. Bu IC ‘lerin dahili yapıları birbirlerine bağlanmış MOS transistor hücreleridir (1024 , 2048 , 8192 hücrelerin genel boyutlarıdır), böylece bu hücrelerin şarjları bir sonrakilere verebilmektedirler. İlk hücrenin elektrik şarjı , 1024 , 2048 , 8192 , ... pulslarından sonra cihazın sonunda bulunurlar.

71

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Bu nedenledir ki bu cihazların “Bucket Brigate” modunda çalıştıkları söylenmektedir. Bu cihazlar çoğu zaman analog değişim kaydedicileri olarak hatların geciktirilmelerinde ve daha birçok alanlarda kullanılmaktadırlar. Optik tarayıcıların kullanımı için CCD parçasının üst kısmına bir parça cam yerleştirilmiştir. Ekrandan gelen ışık CCD hücrelerinde foto voltaj etkisi için bir elektrik şarj üretir. Şarj gelen ışığın yoğunluğu ile orantılıdır. Her hücre nokta nokta yakalanan ışık katına göre şarj edilir ve bu şarjlar elektrik sinyallerine çevrilerek hatta iletilir. Piyasada bu tip gelişmiş cihazlar her gün artıyor. Burada şunu belirtmekte yarar vardır ; amatör kullanım için olan taşınabilir TV kameralarında bu CCD sistemin oldukça geniş kullanımını başlanmış ve vakum optik tüplerinin kullanımı hemen hemen bırakılmıştır. Yazıcı (Printer) : Alıcı modunda telefon hattından gelen kotlanmış bilginin kodu çözülür ve bir kağıt üzerinde yeniden siyah /beyaz noktalara çevrilir,bunun sonucu olarak orijinal doküman nokta yeninden meydana getirilir. Prensip olarak , herhangi bir yazıcı tekniği yapıla bilir. Pratikte ,tüm faks makineleri dayanıklılık ve kompaktlık sağlamak için termal yazıcılarla donatılmıştır. Termal yazıcılarda, bir rulo termal kağıt termik yazıcı kafasının altından geçer. Termal kağıt işlemden geçirilerek ısıtılan noktaların koyu (siyah ) belirlemesine yol açar. Kağıt zayıf bir ısı ileticisi olduğundan, birbirlerine çok yakın olan kağıt noktalarını secici bir şekilde ısıtmak mümkündür, bu sayede yüksek bir ”Yazı Ayrışımı” sağlanmaktadır. Termal yazıcı ışın, yazım genişliğinin gerektiği uzunlukta, bir şerit seramik materyal olarak nitelendirile bilir. Şeridin kağıtla teması olan uzun bir kenarı vardır. Şeridin bu kenarında paralel ileticilerden oluşan mikroskobik tarağa benzer, ince film birbirinden mm nin yüzde biri kadar ayrıdırlar. Bir iletici ile diğeri arasında iletici parmaklarına uygulanan elektrik pulsları tarafından anından ısıtıla bilirler. Aynı dayanıklı materyalin anında soğuması, ısının seramik şeridine ve kağıda yayılması ile elde edilir böylece termik baş, sadece uygun elektronikler yardımıyla geçen kağıda yazabilir Operatörün İntedrfeyzi (arabirimi) : Bu kısım kontrol tuşlarını, operatörün sistemi işletebilmesi için kontrolleri içerir ve çeşitli fonksiyonlar seçilebilir. Operatöre yazılmış mesajlara vermek için alfa nümerik bir ekranda içermektedir.

72

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Kontrol Bölümü : Faks makinesinin karışıklığın bir mikro bilgisayara dayanan kontrol gerektirdiği açıktır. Aslında endüstrinin eğilimi makinenin içindeki kontrol fonksiyonlarının alt bölünmelerine ayrılmış birkaç mikro – kontrol sisteminin kullanılmasından yanadır. Tipik bir alt bölüm operatörün interfeyzine (kılavye ve ekran) işletmek için kullanılan mikrokontroldür. Bir diğer kontrol mekanikler için özelleştirilmiş ve üçüncü bir tane de , diğer iki kontrolü gözetlemek ve yüksek seviyeli faks özelliklerinin yardımına koşmak içindir.

• STANDARTLAR Faks makineleri piyasada , 70’li yılların ortalarında belirmiştir, ve yayılması o kadar çabuk olmuştur ki , üreticiler , özelliklerin ve işlemlerin daha iyi yapılması için adeta yarışa itilmişlerdir. Bu öyle bir noktaya kadar geldi ki , kısa bir süre içinde 3 nesil faks iletici tekniği ortaya çıktı ve şimdi bunlardan ikisi hemen hemen kullanılmaz haldedir. CCITT Tavsiye T.O. Bölüm VII ‘ı takip eden standartları sınıflandıralım: Birinci Grup : Aktarılan sinyalin bant genişliğini bastırıcı hiçbir özel ölçüm almadan , çift yan bant modülâsyonu kullanan aletler olup, ISO A4 boyutlarındaki dokümanları nominal olarak her milimetrede 4 satır yazarak yaklaşık 6 dakikada iletebilmeye yatkın cihazlardır. Bu gruptaki cihazlar, ISO A4 ebadında olan dokümanların 3 ile 6 dakika arasında düşük seviyede kalite ile iletiminde elverişli olmak üzere yapılmışlardır. İkinci Grup : Telefon tip devreleri yolu ile her bir mm’de dört satır yazma kaydıyla ISO A4 boyutundaki bir dokümanın iletimini yaklaşık olarak 3 dk. yapabilmek için , bastırılmış bandgenişliği teknikleri kullanan kullanan cihazlardır. Bu kısımdaki bandgenişliğinin bastırılması kotlamayı ve / veya artakalan kenar bandını çalışmasını içermekte fakat fazlalığı azaltmak için doküman sinyalinin işlemini içermemektedir. Üçüncü Grup : Modülasyon işleminden önce , doküman sinyalindeki fazla bilgilerin azaltılması için, çözümler birleştirme telefon tipi devreler yolu boyutlu ISO A4 olan bir dokümanın yaklaşık olarak 1 dk. da gönderen cihazlardır. cihaz hat sinyali için bandgenişliğini bastırır. Birinci ve ikinci grup standartları piyasadan şimdi silinmişlerdir. Üçüncü bir grubun uygunluğu dünya standardı olmuştur.

73

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Yukarıda verilen CCITT tavsiyelerinin bazı açıklamaları bu noktada belirtmekte yarar vardır. Fazla bilgiyi azaltmanın yolları Bu üçüncü grup cihazlarının çok akıllı bir şey yapabildiklerini gösterir. Örneğin , eğer orijinal dokümanda boş bir satır iletilecekse satırın sonuna kadar Beyaz , Beyaz... iletileceği yerde , Beyaz + tekrarlama sayısı iletilir. Bu da iletim zamanın da çok zaman kazanılması demektir. En son makinelerde , ISO A4 dokümanını iletime CCITT standartlarındaki 1 dk. dan yaklaşık olarak 18 saniyeye indirilmiştir. Dünyada geniş çapta benimsenmiş bilgi bastırmanın adı “Huffmann” metodudur. Hat sinyalinin band genişliği baskısı Faks modemleri , iletim için oldukça büyük bir band genişliği gerektiren FSK ‘de çalışırlar. Telefon bağlantıları dar bantlı (ve kaliteleri belli olmadığından) olduklarından, FSK spektrum, dijital FM ‘lerinin alışkın olmadıkları sınırlamalar ile kısıtlanmışlardır. Bu durum daha sonra eğitim setinde bir alıştırma olarak gösterilecektir.

• FAKS BAĞLANTILARI Şekil 1, bir telefon ağından geçerek yapılan faks bağlantısını prensibini göstermektedir. Duruma,göre faks makinasına bağlı telefon hattı tamimiyle faks iletişimine adanabilir veya f aks ve ses iletişimleri arasında paylaşıla bilir. Herhangi bir durumda faks terminali , iki faks operatörü arasında yardımcı iletişim görevini yapmak üzere telefon seti ile donanmıştır. B4640 faks makinası içinde yerleştirilmiş konuşma tesisleri ve bir de telefon ahizesi ile donanmıştır. Bu durumda yardımcı bir telefonun sağlanmasına gerek yoktur. Şekil 2 ve3 şekil 1 deki faks bağlantılarının genel prensiplerin , sağlanan deney setleri ile laboratuar şartlarında nasıl yapıla bileceğinin göstermektedir. Şekil 2 B4640 eğitim setinin B4680 telefon hattı Simulatörü aracılığı ile bir başka faks makinası bağlantısı göstermektedir. Bu bağlantı , pahalı halk hatlarını kullanmada, bağlantının tüm unsurlarının deneyde kullanılmasını sağlar. Aynı zamanda , B4680 Telefon Hatları Simulatörünü ile hatta zayıflatma ve gürültü yapıla bildiğinden , bu modül kullanılarak faks performansını değişik kalite hatlar için denemek mümkündür. Şekil 3 , B4640 eğitim setinin B4610 Telefon santrali kullanılarak ikinci bir makinaya bağlantısını göstermektedir. Bu son olarak belirdiğimiz eğitim seti , altı –

74

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper hat kapasiteli bir telefon santral modelidir ve bundan dolayı altı hattın ikisine bağlı iki faks makinasının işlemlerini göstermeye uygundur.

• ALIŞTIRMALAR (BÖLÜM 1) B4640 eğitim seti üzerindeki alıştırmaların ilk bölümü sistemin işletimini içermektedir. Amaç öğrenciye faks cihazlarının özellik ve karakteristiklerini tanınmaktır. Bu grup deneyler için izleyeceğimiz prensipler şunlardır: Öğrenci bu kılavuza ilave olarak faks makinalarının orijinal kullanım kitabını dikkatlice okumalı ve çalışmalıdır. Bu kitap işlemlerin prensiplerini tam olarak anlatmaktadır. Şekil 2 de gösterilen bağlantıların deneylerde kullanılması tavsiye edilir. Deneysel bağlantıları kurmak için gerekli işlemler bu paragrafın son kısmında anlatılmıştır. Daha detaylı bilgi B4680 eğitim kılavuzunda bulunabilir . Makinanın kullanımında kullanılacak olan tüm özellik ve modların denenmesi kullanım kitabını takiben olacaktır. Deneyler elde bulunan zaman programına ve kurs şartlarına göre gruplandırılabilir.

75


76

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper B4640EĞİTİM SETİ BİR TEST BAĞLANTI KURMA METODU Şekil 2 de gösterilen kuruluş şekline bakın. Genel prensipler başlatıldıktan sonra diğer bağlantı kolay olacaktır. İki faks makinesinin “LİNE” ucunu telefon prizi ile beraber verilmiş olan iki kablo yardımıyla B4680 modülünün hat ucuna bağlayın. İki faks setinin termal kağıt yerini açın ve termal kağıt rulosunu doğru bir şekilde yerleştirin (eğer daha önce yapılmamışsa). B4640 eğitim setinin Blok Şemalı devre paneli , B4640 modülünün arkasında bulunan terminale 37 – telli bir düz kablo yardımı ile bağlanmalıdır. Aslında test noktasında çalışmayı gerektirmeyen testler için , Blok Şemalı devre panelini bağlamak gerekmez. Makine bundan bağımsız olarak da çalışabilir. B4190 güç kaynağını B4680 modülüne bağlayın. İki faks makinesinin B4190‘ın ana AC prizlerinin topraklanma bağlantılarını kontrol edin, sonra cihazı açın. Başlangıç olarak zayıflatma kumanda düğmesinin veB4680’in sesini minimuma getirin. Aynı zamanda iki faks makinesini otomatik cevaplamaya ayarlayın. Makinelerden birine orijinal A4 yerleştirin , mesela B4640 makinesine olabilir. Makinenin görüntü ekranı iletime hazır olduğunu gösterecektir. Ahizeyi kaldırın ve B4680’den çevir sesinin duyulup duyulmadığını kontrol edin (bu sinyal devamlı bir ses olacaktır). İstediğiniz bir numarayı çevirin. İlk rakamdan sonra , çevir sinyali duracaktır. Siz netwok dan geçerek çevirme fazını taklit ediyorsunuz. Çevirme tamamlandıktan sonra B4680’in üzerindeki anahtar tuşunun manuel olarak çalıştırılması suretiyle , B4680 hat simulatörü çalma sinyallerini aranan makineye gönderir bu esnada karşı makinede simule olmuş aramanın başlatıldığı gözlenir. Çalma sinyalinin standart zamanlama süresi ON 1 saniye – OFF 4 saniyedir. Eğer armaya cevap verecek olan makine oto cevaplamada ise , otomatik olarak 1, 2, ..5 çalmadan sonra ayarlandığı üzere cevap verir (çalma sayısı makinenin önceden ayarlanması tarafından olur). Aranan makine cevap verdikten sonra , hatta , “ben bir faks makinesiyim. Cevap verdim , almaya hazırım” manasına gelen periyodik bir ton gönderilir. Bu ton başlangıçta aramayı yapan kişi tarafından duyulur ve bu kişi buton üzerine START düğmesine basar. Cihazın ahizesi işleme girmez ve alan ve gönderen makineler arasında otomatik olarak bir işlem başlatılmış olur : İlk olarak , makineler komünikasyon kurabilecekleri iletim hızını belirlerler. Bunun nedeni ise hat kalitesinin belirsiz olduğundadır. Cihazlar başka türlü ayarlanmamış ise ,makineler maksimum hızda (9600 Bps) örnek mesajlar gönderirler, sonra eğer mesajlar doğru alınmazlarsa , 7200 , 4800 , 2400 Bps 7de denemelere geçilir (bu işleme Otomatik Geri Düşme Fonksiyonu adı verilir). Bir sonraki basamak , gönderen ve alan kişilerin hüviyetleri gibi ilk gereken bilgilerin değiş tokuşudur , sonra asıl doküman iletimi işlemi yer alır.

77

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Yukarıda açıklanan bir faks göndermenin temel prosedürüdür. Tüm diğer alternatifler , seçenekler , modlar , fonksiyonlar , orijinal Kullanım Kitabını takip etmekle denenecektir.

• ALIŞTIRMALAR (BÖLÜM 2 ) İkinci bölüm alıştırmalar faks makinesine donanım ve yazılımlarının kullanılması yönlerini ilgilendirmektedir. Bu kısma öğrencinin eğitim seti üzerindeki içleme yönleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmasından sonra , örneğin alıştırmaların birinci bölümü yapıldıktan sonra başlana bilir.

• BLOK ŞEMALI PANEL Blok şemalı devre paneli, kıssaca faks sisteminin blok diyagramından deney için gerekli olan test noktalarını temsil etmektedir. Öğrenci , Detay çalışmalara girmeden önce önce sistem blok diyagramı hakkında açık bir bilgi kazanmalıdır. Her bloğun fonksiyonlarının açıklanması aşağıda gösterilmektedir: HAT KONTROL BÖLÜMÜ (LCU) : Bu blok sistemin telefon interfeyzidir. Bu blok, hattı meşgul etmek ve yakalamakta kullanılan, cihazdaki çevir sesini üreten ve gelen aramaları fark eden devreler içermektedir. Aynı zamanda, aşırı voltaja ve hattan gelen karışıklıklara karşı korunma sağlar. LCU bölümünde yardımcı telefon için bağlantı çıkışı vardır. Bu bloğun test noktalarında bulunan sinyaller şunlardır: TP 5 : nCML sinyali = CML rölesine voltaj sağlar. Normal voltaj yaklaşık olarak 24 V’dir, ancak Genel Hat rölesi dışarıya çevir sesi gönderdiği zaman bu voltaj düşer. Çevirme işlemi sürdükçe , sinyal düşük kalır. TP 6 : nPDL sinyali = Hattın Puls Di al (çevirme) sinyali. Normal değeri 24 V dir. Voltaj sıfıra düşer ve hatta çevir sesi üretilir. HAT SİNYAL ANALOG BLOĞU : Bu blok LCU ya / LCU dan gelen “konuşma” sinyallerini algılar. “Konuşma” derken, demek istediğimiz şu dur; hat tarafından taşınan formdaki asıl ses sinyali veya iletilen / alınan veri sinyalidir.

78

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper TP 7 : FAXSIG = faksın modemine veya modeminden gelen ses sinyali. Bu sinyal modüle olmuş sinyal şeklinde verilir. Alınan ve iletilen sinyal arasındaki fark edilir seviye değişiklerini gözden kaçırmayın.

TP 8 : HISIG = telefon ahizesine veya ahizesinden gelen ses sinyali. Uzaktaki kişi ile telefon konuşması yapılırken dalga şeklini gözlemleyerek kontrol edin. Faks iletimi sırasında HISIG sinyali bastırılır. TP 9 : Analog referans toprak hattı. HOPARLÖR DAYANAK BLOĞU : Sitemin devre panelindeki hoparlörün amplifikatörünü içermektedir. TP 3 : Ses ton sinyali = hoparlör monitör sinyali. Bu sinyal yaklaşık 3 Vpp lik , ortalama değeri sıfır olan bir sinyaldir. Bunu ahizeyi yerinden kaldırmadan ve TEL / DIAL ‘a basarak kontrol edin. TP 4 : Analog referans toprak hattı.

79

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper KONUŞMA + ÇALIŞMA DEVRESİ : Bu faks servis ahizesinin , ve çalıcının devresidir. Bu devrenin işlemi prensip olarak telefon setinin konuşma devresinin işlemine benzer, yalnız tek fark faks lojikleri altında elektronik olarak kontrol edilmeleridir. Bloğun test noktalarında bulunan sinyaller şunlardır : TP 1 : nHSSW sinyali = “kancalı şalter” sinyali. Bu sinyalin lojik seviyesi hattın statüsünü açıklar : +5 V = kullanılmayan :düşük seviye = hat kaldırılış ahize tarafından meşgul edilmektedir. Çevirme durumu sırasında veya hat faks loji tarafından meşgul ediliyorsa lojik seviyesinde bir değişme olmaz. TP 2 : nPRING sinyali =zil detektöründen sonra gelen çalma sinyali. Bu sinyal bir dizi lojik pulsları olarak belirir, genel bir arama sinyali fark edildiğinde bu sinyalin yüksekliği +5V dir. Bu sinyal sistemin devre panelindeki çalıcının işlemini belirler. MODEM DEVRE BLOĞU Bu blok basitçe tek bir çip modemi olan R960FX ‘i içermektedir, buda Rockwell Inc tarafından üretilir. Bu IC dünyadaki tüm tele faks üreticileri tarafından benimsenmiştir. IC ’ye CPU ’ya bilgi göndermek / almak için paralel bir bus temin edilmiştir ve IC aynı çip üzerinde hem modülatör hem de modülatör bölümlerini içermektedir. TP 14 : RX IN sinyali = faks bağlantısı sırasında hattan alınan sinyal. Belirli işlem durumlarında bu sinyal FAXSIG ‘a (TP7) çok benzer. TP 5 : TX OUT sinyali = hatta aktarılan sinyal. MERKEZİ İŞLEM BİRİMİ Bu blok , hardware’i görüntüleyen ve kontrol eden tek bir çipli oluşan mikrobilgisayara dayanmaktadır. TP 10 : nHEADP sinyali bu sinyal normalde yüksektir ve kağıt üzerindeki termal başın doğru pozisyona ulaştığını göstermek için alçalır. Bunu , mesela kopyalama devresi sırasında test edin.

80

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper TP 11 : pSNDOR sinyali = termal kağıdın kanat kapısı sensör sinyali. Normal değeri +5V dir ancak kapı açıldığında bu sefer sıfıra düşer. TP 12 : nSNADF sinyali = otomatik doküman besleyicisinden gelen sinyal. Normal değeri 5V ‘dir. Besleme sandığına orijinal doküman yerleştirildiğinde , bu değer sıfır olur. TP 13 : nSNRP sinyali = Okuma Noktası sensörden gelen sinyal. Normal değeri 5V’dir ancak orijinal dokuman yüklendiğinde ve okumaya hazır olduğunda, bu değer sıfır olur. TP 16 : nTM1 sinyali = motorun birinci fazı için voltaj dayanağı. TP’de gösterilen voltaj aslında motor voltajının 20 : 1 ölçüsünün aynısıdır. TP 17 : nTM4 sinyali = motorun dördüncü fazı içindir. TP 18 : TH SIG sinyali = termal yazıcı başına veri sinyalidir. Yüksek giden patlamaların normal sıralaması olarak belirir. Patlamalar , başın lojiğine yapılan verilerin yükleme fazına tekabül ederler. Patlamaların arasındaki düz zaman aralıkları yüklenmiş verileri kağıda yazma alınan zamandır. Bu sinyali , mesela kopya devresi sırasında test edin. TP 19 : THCLK sinyali = termal başın işleminde kullanılan saat. Sıfırdan 5V seviyesine kadar giden bir dizi patlamalar olarak belirirler. Patlamalar arasındaki zaman süreleri yaklaşık olarak 10 m saniyedir. Her patlama yaklaşık olarak 2 m saniye düşer. TP 20 : THSIB sinyali = termal başı verileri için elektronik flaş sinyali.

81

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper TP 21 : Referans toplama hattı. TERMAL YAZI BAŞI : Bu blok makinenin yazıcı kısmını temsil eder. Yazıcı başı kısımlara ayrılmıştır. Her kısım kendi entegre olmuş lojiği tarafından çalıştırılır. Veriler CPU ‘dan termal başa seriler halinde yüklenir. TP 22 : THEN1 = termal başın birinci kısmı için yetki sinyali. TP 23 : THEN2 = termal başın ikinci kısmı için yetki sinyali. TP 24 : THEN3 = termal başın üçüncü kısmı için yetki sinyali. KAĞIT SENSÖR DEVRE BLOĞU : Bu blok , termal varlığının optik sensörünü temsil eder. TP 25 : nSNPSA = termal kağıdı sensörü. Normal seviyesi düşüktür, (yaklaşık olarak 0.4 V). Kağıt yerleştirilmediği zaman sinyal 5V ’ye çıkar. Kağıt koyma yerinin kapağını açın ve geçici olarak kağıdı çıkarın. TP 26 : Referans topraklama hattı. LED TANZİM DEVRE BLOĞU : Bu blok optik tarayıcının altında geçen, orijinal dokümanı ışıklandırmada kullanılan multiple – LED lambası içerir. TP 42 : LED sinyali = Normal değeri 12V dir. Orijinal dokümana tarama sırasında değer sıfıra düşer (mesela kopyalama sırasında).

82

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper İMAJ TARAYICI DEVRE BLOĞU : Önceki kısımda anlatılmış olan Şarj Bağlı Cihazı içermektedir. Bu cihaz taranan orijinal dokümanın Siyah ve beyaz noktalarını algılar. TP 35 : TL1 sinyali = optik tarayıcının işleminin zamanlama sinyali. ABC DEVRESİ : Otomatik Zemin Kontrol (ABC) devresi video sinyalinin ortalama değerini , siyah / beyaz noktaların daha iyi fark edilmesi için fark eder. TP 36 : ABC sinyali = Otomatik Zemin Kontrol sinyali. Normal değeri yaklaşık olarak 3V ‘dir. Bu değer , kopyalama ve iletme sırasında videonun ilave edilmesi ile 4 V ‘ye çıkar. ANALOG ŞALTERİ VE A / D KONVEKTÖRÜ : Bu blok, 4 analog şalteri ile seçilen analog sinyalini, kontrol sistemini okuyabilmesine yetki veren A / D konvektörünü içerir. Ana analog sinyalleri video sinyalleri ve termal kağıt sensörlerinden gelen sinyallerdir. TP 27 : TL2 sinyali = optik tarayıcıdan gelen video sinyali. TP 28 : TP3 sinyali = analog ’un çıkışındaki analog sinyali. Şalter seçici. Örneğin = işlemin çeşitli durumları sırasında okumak üzere seçilmiş sinyaller. Kopyalama ve iletme sırasında bu sinyal TL2 ‘ye (bak. TR 27) eşittir. TP 29 : Referans toprak hattı. FAKS İŞLEM BİRİMİ : Bu sistemin mikrokontrol birimlerinden biridir. Sistem seviye işleminden ve makinenin özelliklerinden sorumludur. Bu birim ilerlemiş aralık tanzim cihazından yapılmıştır.

83

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper TP 30 : +24 VTH = termal baş için güç kaynak voltajı. Bunu kopyalama ve alma sırasında test edin. TP 31 : nLP = dış puls rakamlarını kontrol etmekte olan sinyal. Normal değeri 24 V dir. Her bir dış puls anında değer sıfıra düşer. TP 32 : DCLP sinyali =telefon interfeyzini kontrol eden bir diğer sinyal. Bu sinyalin normal değeri 5v ‘dir ve çevrilen rakamda bu değer sıfır olur (TP 31 deki gibi). Bu sinyalin TP 31 den farkı gelen zil sinyallerini hissetmesidir sonra bu periyotlar sırasında kare dalga şekline gelir. TP 33 : Referans toprak hattı. TP 34 : Buzer işletme sinyali = normal değeri 5V dir. Buzer çalıştırıldığında bu değer sıfır halinde giden bir dizi puls‘e olur. ÖN PANEL DEVRE BLOĞU : Bu blok operatörün interfeyzini içermektedir, örneğin, klavye ve LCD ekranı. Bu birimlerin her ikisi de PFU ‘ya benzeyen bilgisayar çevresinden ulaşılır. TP 37 : PSID sinyali = Girdi Verilerini Algılayan Panel = klavyenin algı sinyalidir. Bu sinyal, görev devri eşitsiz olan bir TTL kare dalgası olarak belirir. TP 38 : PSOD sinyali = Çıktı Verilerini Algılayan Panel. Bu sinyal sıfıra giden bir TTL seri puls patlamaları olarak belirir. TP 39 : PSCKL sinyali = saati algılayan panel. TP 38 deki aynı görünümü alır yalnız pulseler daha kısadır.

84

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper TP 40 : Referans toprak hattı. DAMLA BİRİMİ : Bu gönderilen orijinal dokümana pembe bir iz bırakan mekanizmadır. Bu işaretleme cihazı mıknatısla çalıştırılan, mürekkeplenmiş bir lastik çekiçtir. TP 41 : İŞARET = İşaret mıknatısını çalıştıran sinyal. Normal değeri 24 V dir. İşaretleyici çalıştırma sırasında kısa bir süre için değeri sıfır olur.

85


86


87


88


89


90


91


92


93


94


• B4670 MPG87 LINEMAN TEST SET

MPG 87 DTMF – PULSE AÇIKLAMALAR MPG 87, milletler arası ihtiyaçlara göre dikkatli bir şekilde dizayn edilmiştir. Bu cihazın ergonomik yapısı, her pozisyonda tutulabilmesi ile birlikte kolaylıkla omuza takılmasını sağlar. Poliüreten gövdesi sayesinde kullanıcıya güven sağlanmakta ve cihaz şok hasarlara, düşürmelere, neme veya toza karşı korunmaktadır. Cihazın silikon lastik tuş paneli tüm fonksiyonların tam olarak güvenle PULSE ve DTMF modunda numara çevirme fonksiyonlarını tamamlar. Profesyonel bir cihaz olarak üretilmesine rağmen, MPG 87 her koşulda kullanılmaya uygundur. TEKNİK ÖZELLİKLERİ Tuş panelli : f-0 , A , B , C , # , * , flaş tuşu , mute (sessizlik sağlayan tuş), topraklama tuşu , tekrar arama , DTMF – PULSE işlemini değiştirme tuşu.

95

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Pulse Sinyalleme

B/m oranı 10 pps ± 1 pulse Pulse oranı 60 / 40 Rakam arası aralığı 840 ms DTMF Sinyalleme : Ton Frekans hatası max. ± % 1,5 Seviye: düşük ton -8 dBm ± 1dB Yüksek ton -6 dBm ±1dB Ton(ses)”açık” 68 ms. Dak. “kapalı” 68 ms. Dak Flash pulse süresi 100 ms. En son çevrilen numarayı yeniden çevirme: DTMF ve PULSE Hafızası 23 rakamlıdır. Hat dışında iken numarayı hafızada tutma süresi 30dk. İletim: Elektronik iletim devresi 600 ohm kompleks empedans için dengelenmiştir. Otomatik kazanç kontrol. Dinamik mikrofon ve alıcı Monitör: Empedans 10 K ohm’den büyüktür. Kılıf: Çok geliştirilmiş poliüterin kılıf. Özellikle omuza yerleştirilmesi için yapılmıştır. Kemer kıskacı Hat kordonu: Uzunluğu 2.1 metre. Krokodilpenselerle ‘A’ (beyaz), ‘B’ (siyah), Topraklama (kırmızı)ya bağlanan 3 telli kordon. Korunma: Lineman’s deney seti kısa süreli fazla voltajlara karşı korunmuştur. Ağırlık: 600 gram MPG 87 DTMF-PULSE cihazı CCITT & CEPT. Şartlarını karşılamaktadır.

96


Seçici Düğme Kapalı (OFF) Pozisyonda Elimizdeki bulunan deney telefonunu hatta bağlarken kırmızı LED (off) yoluyla doğru polarizasyonu onaylamak gereklidir.Herhangi bir durumda, LED ON (açık) olursa, işlem hiçbir şekilde tam olarak yerine getirilemez. Bu pozisyonda deney seti gelen aramaları iki tonlu buzzer ile belirtir. Hatta sinyaller varken, monitör fonksiyonunu yüksek empedanslı dinlemeyi sağlar. Seçici Düğme PULSE Pozisyonda Bu pozisyonda, telefon PULSE modunda çalışır ve fonksiyon tuşları hariçtuş paneli çalışır. Lineman’s deney seti maksimum23 rakamlıkbir sayıyı hafızasında tutabilir. En son numarayı yeniden çevirmek için MGP87 D/P düğmesini kapatın, OFF pozisyonunda birkaç saniye bekleyin, ve sonra tekrar açın ve R düğmesine basın. Numara, cihaz bağlantıda olmasa bile, en az 30 dakika hafızada kalır. Cihaz gürültülü ortamlarda çalıştırılırken anlaşılabilme, sessizlik tuşuna (MU) basılarak etraftaki seslerin yok edilmesi ile geliştirilebilir. MU tuşuna basmak iletici kısa devre yapılır. OK tuşu → PULSE modunun altındaki OK tuşuna basılarak DTMF moduna geçilir. Pulse çevirmeye geri dönmek için FL tuşuna basın. Seçici Düğme DTMF Pozisyonunda Bütün 16 tuşta işler durumda. 23 rakama kadar tuş bilgileri hafızaya alınır. Flash tuşu FL, topraklama tuşu (kırmızı düğmeler) ve sessizlik tuşu MU hem PULSE hem de DTMF çevirme modlarında kullanılabilirler. NOT: Eğer iki tuşa aynı anda basılırsa hiçbir sinyal üretilmez.

97


• B4680 TELEFON HATTI SİMULATÖRÜ

• GİRİŞ B4680,B46 serisi çeşitli deney setleri ile birlikte kullanılmak üzere tasarlanmış,genel amaçlarda kullanılan bir telefon hattı simulatörüdür. Bu deney setlerinden bazıları, B4630 faks deney setlerinde olduğu gibi iyi bir deney ortamı için iki cihaz arasında bir hat simulasyonunun yapılmasını gerektirir. (1’den 6’ya kadar olan şekillere bakınız). B4680 simulatörü bu özelliği ile pahalı PTT hatlarını kullanmama avantajı ile birlikte hassas bir şekilde ayarlana bilen hat zayıflatmayı sağlamaktadır. bu sebeple, çeşitli simule olmuş hat- kalite koşullarında aktarma deneyleri verimli bir şekilde yapılabilmektedir.

• B4680 TELEFON HATTI SİMULATÖRÜN AÇIKLANMASI B4680 (Bak şekil 7) ayarlana bilen zayıflatıcı devreden gecen ve daha önceden bağlanmış olan 2 hat terminasyonundan (J1 ve J2) oluşmaktadır. Her bloğun karakteristikleri aşağıda belirtilmiştir. Attenuator (zayıflatıcı): Bu bir dual – T direnç ağıdır. Zayıflatma ayarlana bilen bir düğme tarafından yapılır. Zayıflatma, indeks scale ‘i (cetveli) düğme pozisyonun % sine göre değerlendirilir. Böyle yapılmasının sebebi , telefon terminasyonları arasındaki asıl zayıflatmanın aynı aynı zamanda devrede bulunan malzemelerin empedansına bağlı olduğu içindir. Bu sebeple, scale (ölçü) hassas bir şekilde tam olarak kurulamaz. Ses Üreticisi : Sinyalin genliği bir düğme ile ayarlana bilen ve yapay gürültü sinyali üreten bir devredir. Zayıflamanın ve gürültü seviyesinin birlikte ayarlanabilmesi , telefon hatlarını istenen şekilde simule edilebilmesini sağlar. Hat İnterfeyzi : Bu bloklardan her birisi hat simulatörünün her iki tarafında da bulunmaktadır. Fonksiyonları ise aşağıda tanımlanmıştır.

98

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Geçerli telefon standartlarına uygun hat loopuna DC temin etmek, (serbest hattaki voltaj yaklaşık 30 V dir,kısaltılmış hatla DC akımı yaklaşık 30 ma dır). Hat çıkış uçları ve simulatördeki devre arasındaki galvanik insulasyonu sağlamak. Hat loop ‘unun gözlenmesini sağlamak, örneğin, hattın serbest / meşgul durumu . Çevresel aletler (modem, faks , telefon seti, vs... ) serbest (on - hook) olduğu zaman, telefon hattında DC akımı yoktur. çevresel aletler meşgul (off - hook) olduğu zaman, LED lambası ile belirtilen ve izlenen bir DC akımı vardır. Manuel kontrol anında, bir hattın arandığını simule etmek için, hat çalma sinyalini vermek. Hat yakalanınca, hatta “dial tone” (çevirmeye hazır sesi) vermek. Hat çevrilince veya ikinci bir hat terminasyonu (kesimi) meşgul olunca “dial tone” otomatik olarak durur.

99


100


101


Ses Modülatörü : Bu devre , operatörün hattaki sinyalleri duyması ve izlemesi için bir amplifikatör ve hoparlörden oluşmaktadır. Sadece bu kullanım için maksimum ses seviyesi kasıtlı olarak sınırlanmıştır ve aynı zamanda bu kısıtlamanın bir diğer maksadı da simulatöre muhtemelen bağlı olan hoparlör ve telefon setleri arasındaki ses feedback ihtimalini azaltmaktır.

• B4680 SİMULATÖRÜNÜN KULLANIMI Bu bölümde, cihazın özelliklerinden tam olarak yararlanılabilmesi için kullanıcıya simule olmuş telefon bağlantısını kurmanın prosedürü anlatılmıştır.

102

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper Kendimizi sadece simule olmuş telefondan – telefona olan bağlantıları göz önünde bulundurmakla sınırlayacağız. Kuralların diğer durumlara (fakstan faksa , modemden modeme) uzatılması açık olarak yaptırılacaktır. Bunun için şekil 2 ‘ye bakınız. B4190 güç kaynağını B4680 simulatörüne bağlayınız. Simulatörün her iki tarafına 2 telefon seti bağlayınız. Makineyi açınız. Aşağıdaki belirtilen işlemleri yapınız. *her iki telefon da kapalı durumdadır. (on - hook) *hem zayıflatıcı ve hem de ses düğmeleri saati ibresinin ters yönünde çevrilir. *ses monitör seviyesi yarıdadır. Soldaki telefon ahizesini kaldırınız. Devamı olan düşük seviyede bir dial tone duyulacaktır. Şimdi herhangi bir numarayı çevirin. İlk çevrilen numaradan sora dial sesi kesilecektir. İstediğiniz kadar numara çevirebilirsiniz. Soldaki LED lambası hatta doğru verilen çevirme puls ‘lerini “out pulsing” göstermektedir. Sağ taraftakinin çalmasını simule etmek için, sağ taraftaki düğmeyi kısın. Standart çalma oranı ON için 1 saniye , OFF için 4 saniyedir. Sağ taraftaki telefon ahizesini kaldırın ve iki telefon arasındaki konuşma bağlantısını kontrol edin. Konuşurken, zayıflamanın yükselme etkisini kontrol etmek için, zayıflatma düğmesini (ATTENUATION) yavaş yavaş yönünde çevirin. İlgili etkileri kontrol etmek için gürültü seviye (NOISE) düğmesinide yavaş yavaş saat yönünde çevirin. Her iki ahizeyi de yerine koyun ve sağ taraftan başlayarak bu prosedürü tekrarlayın.

• NOTLAR Her iki hat terminasyonu daimi olarak bağlanmıştır, bundan dolayı bağlantı kurmak için numara çevirmek ve / veya hat çaldırmaya gerek yoktur. Çevirmenin izlenimi ve çalması otomatik outpulseları dahil eden ve oto cevaplaması için çalması gereken aletleri test etmek için temin edilmiştir (tele faks gibi). Both – on – hook (her iki taraf serbest) pozisyonudan başlayarak her bir taraf meşgul olduğu zaman dial sesi duyulacaktır. Dial sesi bitecektir; eğer ; *İkinci tarafta meşgul ise (sonradan bırakılmış olsa bile bir şey fark etmez). *bir çevirme gönderilmiş ise *çalma düğmesi çaldırılmış ise Çalma sesi başlama noktası tirimmer resistör tarafından belirlenen bir shift – faz osilatör tarafından üretilir. Eğer osilatör, devre elemanlarının değerlerinin değişmesi, ısı farklılıkları driftler (fazla yüklenmeden dolayı meydana gelen sapmalar) gibi sebeplerden dolayı işlevini göremez ise bu durumda yeniden ayarlanması gerekebilir. Bu ayarlama simulatörün arka kapağının açılması ve baskılı devre üzerindeki trimerin ayarlanması ile yapılır .

103

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ Alper ÖNEMLİ : Telefonu açık olan kişiye (OFF - hook) çalma sinyalleri göndermekten kaçının. Çalma sinyali, DC ‘den AC ‘ye çeviricisi tarafından içten üretilen bir AC yüksek voltajıdır. OFF – hook ‘taki bir hattın çalması çeviricinin fazla yüklenmesine sebep olabilir, ve uzun süreli olarak devam eder ise hattı tutan çevresel araçların konuşma devresini hasara uğratabilir (telefon, modem, faks, vs. gibi).

telefon İletİŞİm ve anahtarlama sİstemlerİ alper¼m-notlar-telefon-1... · İlk uydu...

Documents