ارزیابی تکنولوژی

Technology assessment

سینا باقری نژاد: ارائه دهنده

دانشکده مدیریت

ابعاد ارزیابی

تکنیک های اصلی ارزیابی تکنولوژی

پیمایش تاریخی

...آن چه خواهیم گفت

فایده/تجزیه و تحلیل هزینه

خروجی/تجزیه و تحلیل ورودی

تجزیه و تحلیل سیستم، تجزیه و تحلیل ریسک

متعدد است ابعاد یا جنبه های ارزیابی تکنولوژی با توجه به تعدد جنبه های خود تکنولوژی

:که در زیر به بخشی از آنها همراه با توضیحی مختصر اشاره می شود

• Medical Aspect::Health Tech Assessment

•socio economic aspects:

•Economic aspects: cost of acquisition, charging,cost recovery, benefits:

•Legal and regulatory aspects

•Social aspects

•Cultural aspects

FIMDP 2013

یبرخی از کاربردهای ارزیابی تکنولوژ

((EIAارزیابی پیامدهای محیطی

ممیزی محیطی

حل اختالفات و کشمکشها

تهیه دستور العملهای طرح ریزی

تعیین موقعیت تکنولوژی

فرآیند انتقال تکنولوژی

تعیین الویتهای تکنولوژی

مشخص کردن میزان تغییر تکنولوژی

.گردیدمطرحRandموسسهدر1950سالدرتکنولوژیارزیابی

همطالعدوسالازپسكنگرهبهوابستهOTAآمریکاتکنولوژیارزیابیدفتر

گردیدتاسیس1972سالدر

ارزفاتردتاسیسبهاقدامانگلیسوفرانسهآلمان،كشورهایامریکا،ازپس

نمودندتکنولوژییابی

باشندمیفنآوریارزیابیدفاتردارایصنعتیكشورهایاكثرحاضرحالدر

تاریخچه ارزیابی تکنولوژی

عهتوسوایجادبرایگاریسیاستوریزیبرنامهخدمتدراستابزاریفنآوریارزیابی

فنآوری

موجودونوظهورفنآوریهاتوسعهازناشینشدهپیش بینیاجتماعیخطراتوعواقببررسی

تیك،ژنمهندسیبهمربوطهایفنآوریاقتصادیفرهنگیاخالقی،اجتماعی،عوارضمانند

.ITاطالعاتفنآوریهاییاوانسانسازیشبیه

هایوریفنآایجادمنفیومثبتجنبه هایمورددراولیهاعالموهشدارنوعیفنآوریارزیابی

.استموجودهایفنآوریگیریبکاروجدید

تصادیاقعوارضازگیریجلوونظرموردهایبهبودفنآوریبرایبهینهگزینه هایتشخیص

آنهااجتماعی

این.نولوژیكتکتغییرپیامدهایهدفمندرسیبرفرآیندازاستعبارتتکنولوژیارزیابی”

فراتردحاینازولی.استمحلیبازاراقتصاددرمدتكوتاهمزایایبررسیشاملفرآیند

بصورتیوژیتکنولنشدهبینیپیشپیامدهایوپذیرتاثیرهایطرفتشخیصبهورودمی

رسیبرموردسوءومنفیهایپیامدومثبتهایپیامد.پردازدمیمدتبلندوگسترده

ستاآورزیانجامعهبرایهمانقدرطالییفرصتیكدادندستاززیرا.گیرندمیقرار

“نشدهبینیپیشخطریكبارویاروییكه

توسعهمالیاحتتركیبپیامدهایاگر.باشدمیمشکلبسیارتکنولوژهایپیامدارزیابی

ارزیابیمرابگیریمنظردرهمراهاسیستمسایروافتصادیواجتماعیتوسعهبافنآوری

استنممکمدتبلندحتیومدتمیانزمانیبازهیكدرگاهاوپیچیدهبسیارفنآوری

..نباشداحصاقابل

آمریگاكنگرهپژوهشیخدماتمركزتعریف

آنهاازکانامتاحدبایدتکنولوژیارزیابیككههستندملزوماتیجملهازنگریكلونگریآیندهنگری،واقع

.باشدبرخوردار

كهییدادهازاستفادهباعلمیهایحوزهخبرگانمشورتباارزیابیمتخصصینازكوچکیهایتیمتوسطارزیابی

.پذیردمیانجامگرددمیدریافتعالقمندحقوقیوحقیقیاشخاصاز

زمانذشتگزیرااستتوجیهقابلمعینفواصلدرارزیابیتکرارلذااستآیندهبهمعطوبتکنولوژیارزیابی

.نمایدمیآشکاررابیشتریحقایق

:استگذارتاثیرارزیابیتکراربردیگرعاملدو

تکنولوژیتغییراتسرعتاول

بهاتاطالعاینچونوآوردبدستمنبعیهرازرااطالعاتبایدارزیابینتایجبودنسودمندبرایاینکهدوم

.باشندمیتحولوتغییرمعرضدردائماهاترسوامیدهاعالیق،ها،نگرشباورها،لحاظ

تکنولوژیارزیابیهایگیویژهبرخی

گزارانقانونوگیرانتصمیمبهكمك

R&Dتوسعهوتحقیقبهمنابعاختصاصازپشتیبانی

تکنولوژیازناشیتناقضاتومشکالتحلبرایآمادگیایجاد

باشدشپذیرقابلجامعهبرایكهنحویبهتکنولوژیگیریشکلبهكمك

اهداف و كاركردهاي ارزيابي تكنولوژي

ارزیابیموردتکنولوژیزمانیافقوقلمروموضوع،شاملاولگام:الف

واندتمیولی.استتکنولوژییكهموارهموضوع.ارزیابیموردموضوعشناسایی-1

.باشدتکنولوژییكتوسطحلقابلاجتماعیمسئلهیك

توسطحقوقیانیپشتیبوكنترلاعمالبهنیازومالیپشتیبانیبهنیازبدلیلتکنولوژی

.داردقرارسیاسیبرنامهدروسیاستیامریقانونگذار

كههاییولوژیتکنبامحدودبستهیكبعنوانتکنولوژیبهبایدآیاتکنولوژیقلمرو-2

شد؟متمركزهستندآنرقیبمستقیما

تکنولوژیارزیابیهایگام

توجهتبهداشوهابیماریدرمانبهبایددرمانیسلولتکنولوژیارزیابیدرمثال

.نمود

ماعی،اجتاخالقی،وحشتناکعواقبیاوهاتکنولوژیسایرباآنتركیببهیا

ازحاصلكهآیندهنسلچندژنتیکیهولناکهایبیمارییاوجمعیتیتغییرات

نمود؟تمركزبودخواهدشدهورزیدستژنهایتركیب

یارا؟اتاطالعفنآورییاوكنیمارزیابیبایدرانوریالیافتکنولوژژیمثالیا

هردو

یا؟كردتوجهبایدهیدروژنآسندهبههیروژنیهایسوختارزیابیدرچنینهم

نمود؟تمركزایجادهنقلوحملهایتکنولوژیآیندهبه

مود؟نتوجهسازندمیمحققرامرتبطیاهدافكههاتکنولوژیازبزرگیخوشهبهبایدیا

.استسئوالموردحاصلنتایحارزشپذیردانجاممحدودیقلمرودرارزیابیاگر

كارازگرهیاستبعیدبلکهگرددمیروبروسنگینهزینهباتنهانهپذیردصورتوسیعیوگستردهقلمرودراگر

.نمایدبازگیرانتصمیم

.نمودواهدخترمشکلوترپیچیدهراگستردهقلمروباارزیابیكارنیزتکنولوژیكتغییراتسرعتبعالوه

زمانیافق-3

نماییممشخصهمرازمانیافقبایدگیریممیتصمیمارزیابیقلمرومورددروقتی

.شدخواهدروبروبیشترهایقطعیتعدمبابلندزمانیافقدرارزیابی

بودخواهدناكافیتکنولوژییكمهمهایجنبهتشخیصبراینیزكوتاهزمانیافق

موردتکنولوژیتشریحتکنولوژیارزیابیدومگام

ربعالوه.شدبامیمرتبطهایتکنولوژییانظر

زین،هایجایگتکنولوژیاصلی،تکنولوژیتشریح

.گردندتشریحبایدنیزرقیبومکمل

تشریح تکنولوژی مورد نظر دومگام:ب

از تکنولوژی مورد نظر چه منافعی نیاز داریم؟-3

توسعه و بکارگیری چه خطرات و پیامدهای نا مطلوبی دارد؟-4

ابیارزیراتکنولوژیپیامدخواهیممیكهچهارموسومهایگامدر

.گیردصورتبدیهیاتازفراترتحلیلیبایدكنیم،

.گیردبردرراثانویهپیامدهایواصلیپیامدهای

است،سختمنفیومثبتپیامدهایبیندهیاولویتكهآنجاییاز

ارزیابی»گاموشوندمیادغامهمباچهارموسومگاممعموال

گیردمیشکلپیامدها

تحلیل گزینه های سیاستی-5

هانترلكوپشتیبانهاازكدامیكبهتکنولوژی

هاییگزینهچهاینهاتمشیتبرایوداردنیاز

داردوجود

:به طور خالصه روش شناسی پایه ی ارزیابی تکنولوژی عبارت است

قلمرو:اولگام

تکنولوژی:دومگام

هاپیامد:سومگام

STIPسیاست:چهارمگام

رباتها

چيپس ها

کامپيوتر

مخابرات

نرم

افزار

مواد نو

آنزيم ها

DNAنوترکيب

تخمير محصوالت

Fermentation

products

امتزاج سلولي

cell fusion

CAD

ماشين ابزار

خود رو

لباسذوب/فوالدکشتي سازي

سازيهواپيما

وسايل خانگي

الکترونيک مصرفي

امور بانکي

صنعت چاپ

ماشينهاي اداري مخابرات

مخابرات

تجهيزات نوري

صنعت بازيافتفرآوري مواد غذائي

يصنايع شيميائ

صنايع داروئي

انرژي/نفت

منسوجات

خانه

كارخانه

مزرعه

(ویاپ)كاروكسبهایفعالیتبافنآوریتلفیقرویکرد

پورترمدل

(نگرگذشته)فنآوریبهتجریدیرویکردهای

تکنولوژیاطلسمدل

هرویکردهای ارزیابی تکنولوژی در كشور های صنعتی و در حال توسع

ارزیابی بر اساس فرآیند توسعه فنآوری

DiffusionInnovation

Creation

Transfer

AssimilationAdaption

Production

Adoption

Mastering

AcquisitionIdentification

Sellection

Transfer

Creation

1

2

3

روشها

روشها

منفعت-روش هزینه

روش تحلیل ریسك

روش تحلیل ورودی خروجی

Risk Assessmentارزیابی ریسك

ک یس

ری

یابرز

ا

كیس

ری

ومعم

ف ری

تع

احتمال بروز یك رخداد

زیان ناشی از رخداد

پیامد عدم قطعیت

ژهرو

ف پری

تع پروژه

تالشی موقت

خدم/محصول)هدفمند(نتیجه/ت

Objectives

Technology Development با

تعاریف فوق یک پروژه می باشد

ژهرو

ف پری

تعمولفه های یك پروژه

تمس

سيح

طس

( ،

جز ستسي

ا يتم

سسي

يرز

م )

و

هارد

رككا

د دا

تع

محصول

جديد

د نسل جدي

محصول

بهبود

محصول

تكنولوژي

قديمي

برخي

تكنولوژي

ها جديد

همه يا

بخشي از

تكنولوژي

ها جديد

تكنولوژي

مورد نياز

وجود ندارد

ژهزو

پيل

كم تنما

زت

مياه

ك افزايش ريس

و عدم قطعيت

عیب محصول

منشا ریسك

اثرات جانبی محصول

پاسخ كند محصول به

بازار

ورود بیش از حد سریع به

بازار

خطرات زیس/ایمنی

ت محیطی

ک یس

ری

یابرز

ا

ک یس

ری

یابرز

ا

وجود ریسك ناشی از تکنولوژی

زیار

درر

دك

یس ر

ییاب

رزف ا

ریتع

ی اب

ی وژ

ولکن

ت تابی

جذ(

TA )

چیستی ریسك ها

ماهیت آماری

چگونگی مدیریت

30

Alex Maj Bangsgaard

ک یس

ری

یابرز

ا

Diana Hanna ,2013

چارچوب رایج ارزیابی ریسك

32

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

شکاف ها مشخص می شود

شناسایی ریسک

33

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

تاثیر

احتمال

شدت

ارسرعت انتش

معیار ارزیابی ریسک

34

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

قالب آن می ار تواند یک مقدثابت یا یک

محدوده باشد

بسته به Context شکل

آن متفاوت است

تحلیل داده اهکارگ/مصاحبهنظارتهای موجود وتحلیل سناری

بهین کاوی

ارزیابی ریسک

ارزیابی تکمیلی تاثیر ریسک(RISK Interactions)

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

Illustrative Combined Risk and Opportunity Map

اولویت بندی ریسک ها

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

کیس

ری

یابرز

ب اچو

ارچ

انتقالTransferenc

e(Share)

تقلیلMigitation(Redusce)

پذیرشAccept

اجتناب(Avoidance)

قبول ریسک و تخصیص بودجه برای آن مثل ذخیره اضطراری

یا ( )Webtrust Services)سهیم شدن ریسک با نهادهای دیگر مثل خدمات امنیتی(بیمه

دید که قابلیت دوری کامل از ریسک مثل پرهیز از ورود به یک صنعت جنیازمند دانشی جدید می باشد

پاسخ به ریسک

حصول اطمینان از امکان مدیریت ریسک

ک یس

ری

یابرز

ا

39

ماتریس ارزیابی ریسك

یکپارچگی سیستم(خرابی برنامه ای)

یراب

خال

تماح

Pro

bab

ility

of

failu

re

نیل به شاخص های هدف TPMعملکرد فنی یا

(خرابی فنی)

در عدم توانایی كل سیستمدستیابی به شاخص هایهدف عملکردی فنی

(TPM)

برر

اثیت

Imp

act

on

ک یس

ری

یابرز

ابررسی مشخصات مطرح در ریسك تکنولوژی

41

دشواری توسعه

نیازمندیهای

ارتباطیزمابندی

هزینه تیم فنی و مدیریتی

یه ا

امرن

ی براب

خ

TRL<6R&D3

TPM Gap

شاخص های خرابی برنامه ای

42

شکاف در سطح آمادگی تکنولوژی

Technology Readiness Level

شکاف شاخص های عملکرد فنی

درجه دشواری تحقیقو توسعهR&D3

یه ا

امرن

ی براب

خی

هاص

اخش

TRL6آغاز با

دشواری توسعه

43

سیستم اندازه گیری

یتکنولوژ بلوغ

یه ا

امرن

ی براب

خ

1مقیاس بلوغ 9

سطح آمادگی برای تکنولوژیTechnology Readiness Level

TRL

44

ارزيابي كيفي احتمال بروز موفقيت در توسعه پروژه

در بلوغ

تكنولوژي

بروز

مشكل

یه ا

امرن

ی براب

خ

1مقياس احتمال بروز مشکل 5

میزان دشواری تحقیق و توسعهR&D Degree of Difficulty

R&D3

45

یوژ

ولکن

ی تدگ

ما آ

نزا

می(

Tech

no

logy

Re

adin

ess

Lev

el

)سطح آمادگی برای تکنولوژی

Technology Readiness LevelTRL

46

یوژ

ولکن

ی تدگ

ما آ

نزا

می(

Tech

no

logy

Re

adin

ess

Le

vel

)

Mike Engle, Shahram Sarkani, Thomas Mazzuchi

47

DW Engel,AC Dalton,K Anderson,C Sivaramakrishnan,C Lansing

TRL6نمونه ای از پرسش های مربوط به

48

یوژ

ولکن

ی تدگ

ما آ

نزا

می(

Tech

no

logy

Re

adin

ess

Le

vel

)

TRL ،6برای توسعه مورد نیاز است

سطح آمادگی برای تکنولوژیTechnology Readiness Level

TRL

49

TRL

برای ارزیابی میزان آمادگی تکنولوژی فضایی1980ناسا دهه •

به بینش چند تکنولوژی به منظور نیل/مقایسه بلوغ و ریسک یک/برای براورد•

:نسبت به ریسک هایی که پیامدهای زیر را موجب می شوند

سرریز هزینه•

تاخیر نسبت به برنامه زمانبندی•

افت عملکرد•

موتور

ComponentTRL

Tech

System TRL

Tech TRL

System TRL<=Min(Comp. TRL)<=Min(Tech.

TRL)

50

TRL

امکان ارزیابی تکنولوژی توسط ذینفعان•

قابلیت تکرار در طول فرایند توسعه تکنولوژی•

ملموس بودن•

فراهم نمودن اطالعات زیاد در خصوص وضعیت پروژه و ریسک•

های مرتبط با آن

مزایا

51

TRL مبین عدم قطعیت های مطرح در طول توسعه و کاربرد تکنولوژی نیست

انتزاعی و فاقد رویه استاندارد

ده استمقایسه چندین تکنولوژی بدون وجود یک رویه سیستماتیک مقایسه پیچی

کز استیکپارچگی سیستم ها را در نظر نگرفته و روی یک جز خاص تکنولوژی متمر

کمتر مبین ریسک یکپارچگی تکنولوژی در سیستم است

جنبه های مختلف تکنولوژی را در یک عدد خالصه می کند

محدودیت ها

52

•IT

AM

Integrated Technology Analysis Methodology

(ITAM)

ایجاد شده Mankinsبرای رفع برخی از محدودیت ها توسط •

(2002)است

(ITI)معرفی شاخص تکنولوژی یکپارچه استاندارد•

گزینه امکان توجه به چالش های مختلف هزینه، عملکرد و برنامه در•

های مختلف سیستم های پیشرفته

متدولوژی تحلیل تکنولوژی یکپارچهITAM

53

متدولوژی تحليل تکنولوژی يکپارچه

ITAM

هرم تکنولوژی ها و

زير سيستم های هر

يک از

گزينه های سيستم

تکنولوژيک

شناسايی شاخص

های مستقل برای

سيستم و زير

سيستم ها

TRL Delta TRLR&D3Technology

Need Values(TNV)

ترکيب شاخص

های تکنولوژی

در تکنولوژی ها

و زيرسيستم ها

رتبه بندي مفاهيم

سيستم هاي

پيشرفته با

استفاده از

ITIشاخص ITI

Joseph A. Fernandez

54

TRL ود شاملشاخص بلوغ تجمعی هر تکنولوژی نسبت به کل تکنولوژی های موج

میزان دشواری بلوغ تکنولوژی•

اهمیت تکنولوژی در سیستمی که بکار رفته است•

Integrated Technology Index (ITI)

55

ITA

M

Delta TRL

سطح بلوغ فعلی نسبت به سطح هدف مشخص شده در برنامه R&D

Delta TRL=TRL(desired)-TRL(current)

56

ITA

M

هستند( Enabler)برخی تکنولوژی ها برای یک مفهوم بحرانی و توانمند ساز

هستند و قابل ( Enhancer)برخی تکنولوژی ها برای یک مفهوم ارتقا دهنده

جایگزینی با تغییری کوچک در عملکرد یا هزینه

Technology Need Values(TNV)

57

Technology Need Values(TNV)

TNVكاربرد پیشرفت های حاصلامهبحرانی بودن تکنولوژی برای موفقیت كل برنكاربرد اطالعات

حاصل در تصمیماتمدیریتی

افق تاثیر بر تصمیمات مدیریتی

بلند مدتخیرکاهش اندک هزینهخیر1

ان بلند مدت تا میخیرعملکرد-بهبود معنی دار هزینهمفید2مدت

نزدیک تا میان بلهعملکرد-مهم برای اهداف هزینهمهم3مدت

توانمند ساز اهداف هزینه و مهم برای اهدافخیلی مهم4نزدیکبسیار باارزش/بلهعملکردی

نزدیکضروری/بله(اهداف هزینه وعملکرد)توانمند سازبحرانی5

58

ITA

M

Research and development Degree of Difficulty(R&D3)

میزان دشواری قابل انتظار در مسیربلوغ یک تکنولوژی•

ه ریزی شده کوشش برنام( موفقیت یا خرابی)پتانسیل ریسکی بودن•

جهت توسعه یک تکنولوژی

59

ITA

M

R&D3درجه دشواری

نيل به اهداف

R&D

تعداد گزينه های

الزم برای احتمال

موفيقت باالی

نيل به اهداف

R&Dمعين

TRL مرتبط

احتمال موفقيت

در يك كوشش

ه تحقيق و توسع

نرمال

توضيحات

1-2کم1ه غالبا متوسط ب

باال>99%

2<متوسط2غالبا متوسط و

باالتر>90%

%80<کم تا متوسط3<مورد انتظار3ردی نیازمند تحقیقات کارب

جزییاتپیش از طراحی

%50<کم تا متوسط4<باال4

%20<خیلی کمبسیار باالبسیار باال5پیش نیازمند تحقیقات پایه

از طراحی جزییات

60

یوژ

ولکن

ی تدگ

ما آ

نزا

می(

Tech

no

logy

Re

adin

ess

Le

vel

)

61

شاخص تکنولوژی برای هر تکنولوژی منفرد

های تکنولوژی های زیر TIمیانگین :شاخص یکپارچه تکنولوژیسیستم های مربوط به سیستم جدید

ITIشاخص

62

System Dynamic

63

مشکل مدل های سنتی ارزيابی ريسک

استاتیک بودن

گاه بیش از حد ساده

انگارانه

گاه بیش از حد

پیچیده

توجه به خود

تکنولوژی بجای

دامنه مربوط به آن

64

نگاه روش پويايی سيستم به ارزيابی تکنولوژی

ساخت مدل های شبیه سازی پویا از

دامنه کاربرد تکنولوژی

کاربرد مدل ها به عنوان بستری برای

آزمون تاثیر سیستمی تکنولوژی

امکان ارزیابی جنبه های

مختلف تکنولوژی

تسهیل بررسی گزینه های

مختلف

عملیاتی خود /تغییرساختاری

تکنولوژی( کاربرد)دامنه

برای استفاده بهتر از تکنولوژی

65

Jay Foresterتوسط فردی به نام 1950نخستین بار در سال •

رویکردی پیوسته، مبتنی بر دینامیک غیرخطی و کنترل بازخورد•

روش آن ساخت مدل و سپس شبیه سازی با نرم افزار می باشد•

ینگاه سیستم

تغییرات در طول زمان

تاثیر اقدامات گذشته

تاریخچه

66

مفاهيم

سیستم

استاتیک

رهاتغییرمتغی

ی سیستم

ثابت بودن

متغیرهای

سیستم

اسیستم پوی

67

مفاهيم

ا تغییرات فاقد شکست ی

بی قاعدگی

سیستم

پیوسته

رخدادها بطورتجمعی در

قالب معادالت دیفرانسیل

توصیف می شوند

ادوار زمانی ثابت است

سیستم

گسسته

تغییرات ناگهانی و دارای

شکست

68

رویکرد سیستم بسته

ر رفتار آتی سیستم تحت تاثیگذشته است

رویکرد سیستمباز

خروجی تنها تحت تاثیر ورودی نیست

بازخوردتولیدکنندهحلقه های طولتغییردرو کنترل کننده

زمان

مفاهیم

SD

پیشگو کننده نیست

تجمیعات در طول زمان مبین رفتار سیستم می باشد

هزینه

امکان ناپذیری

چرا شبیه سازی؟

مفاهیم

70

تست رفتار/مساله برای بررسی(What if یاtradeoff )باید مدل شود

مدل مبین یک سیستم است

تنها اجزای مرتبط با مساله مدل می شوند

مدل ها و دیاگرام ها

71

نمایانگر مرز وساختارمدل

دیاگرام زیرسیستم نمودار مرز مدل

انواع مدل ها و

دیاگرام ها

دیاگرام حلقه تصادفی

نمودار موجودی و جریان

مدل ها و دیاگرام ها

دیاگرام زیرسیستم

تعیین متغیرهای کلیدی درون زاد مشمول و برون زاد نامشمولنمودار مرز مدل

دیاگرام حلقه تصادفی

( Stock)نمودار موجودیو جریان

تعیین زیر سیستم ها، ارتباطات آنها، مرز مدل و سطح (Aggregation)تجمیع

ها، فقد توان نمایانگر ساختار بازخورد، نمایش ارتباطات تصادفی بین متغیرهانمایش ساختار جریان و موجودی و بنابراین عدم توان نمایش تجمیع

ر قالب پول، نمایانگر ساختار فیزیکی سیستم، توجه موجودی ها به تجمیع ها دموجود کاهش/اطالعات ومواد و مبین وضعیت سیستم، جریان ها نرخ افزایش

ودهستند، این نمودار مهم است زیرا توسط نرم افزار شبیه سازی می ش

مدل ها و دیاگرام ها

73

ول اطالعات در ط/مواد/مبین تجمیع انرژی(:،سطح یا انباشتگی(State)متغیر وضعیت)موجودیافزایش یا کاهش آنها مبتنی بر تغییر نرخ می باشد .زمان

خروج جریان /مبین اقدامات در طول زمان در راستای کنترل ورود:،جریان(Rates)نرخاطالعات/انرژی/موادمنبع نامحدودخارجی که فرایند مدل شده /موجودی خارج از مرز مدل :Sinkیا ( Source)منبع

تجمیع این منابع خارج از مرزهای مدل رخ می دهد/ در نظر نمی گیرد

جریانارتباط اطالعاتی بین موجودی ( Auxiliaries)از کمکی:ارتباطات اطالعاتی

مدل ها و دیاگرام ها

74

منابع اطالعاتی

توصیفات نوشتاریداده های عددیمشاهدات مدل های

ذهنی

نرم افزارهای شبیه سازی مدل پویایی

سیستم

VensimSTELLA iThink

75

منابع اطالعاتی و نرم افزارهای مدل سازی

76

Fram

ewo

rk

صرفه جویی در هزینه

صرفه جویی در کوشش

صرفه جویی در زمان

ورود به بازار

ارتقا کیفیت

بهبود

بهره وری

Code Reuse

بهبود عملکرد

App. Uniformity

قابلیت اطمینانقابلیت میان کارکردیInteroperability

Design(which are Parts of

(FrameworksReuse

در توسعه نرم افزاریFrameworkمزایای

Fram

ewo

rk

توسعه سریعترو آسان تر نرم افزار

عملکرد باالترمحصول نهایی

در توسعه نرم افزاریFrameworkمزایای

78

منجر به افزایش هزینه

فرایند توسعه نرم افزار

وابستگی به نرم

افزارهای توسعه داده

شده و مشکالت تعمیر و

نگهداری منتج از آن

Framework خودش

یک نرم افزار پیچیده

است و درک آن زمانبر

رشد منحنی

یادگیری آن کند

تر

سود دهی کمتر

به دلیل پیچیدگی

پیش بینی بقا تکنولوژی دشوارتر

در توسعه نرم افزاریFrameworkمعایب

79

Framework

Effects?

معایب

Reuseکندی رشد

Learning Curve

مزایا

بیان مسئله

توسعه نرم افزاری

80

Application FrameworkTechnologyمدلی برای تحلیل پذیرش

در توسعه نرم افزار

حوزه كاربرد مدل

81

:دامنه تکنولوژی

Software Coding

:تمرکزبر

یکاربرد تکنولوژنه خلق آن

:بخش های فرعی

توسعه نرم افزار

منابع انسانی

پروژه

Framework Learning

مرور مدل

82

بخش های فرعی

منابع انسانی

مبتدی ها خبرگان

نیازمند زمان

هر دو دارای ظرفیت بهره ور بالقوهPotential Productive Capacity

کاهش و جذب آن به دلیل صرف زمان جهت تعامل مبتدی هابا

خبرگان

فراهم نمودن امکان شبیه سازی سناریوهای مختلف

برای توسعه دهنده ها

مصرف = تعداد اعضای تیم بیشترزمان جهت تعامل بیشتر

مرور مدل

83

مدل زیربخش منابع انسانی

84

بخش های فرعی

پروژهفراهم نمودن امکان شبیه سازی توسعه چند پروژه

متوالی

برای نیل به تخصصدر تکنولوژی

نیازبه

مرور مدل

85

بخش های فرعی

توسعه نرم افزارعهمدل های مختلفی که شبیه سازی توسنرم افزار در آن صورت می گیرد

Artifactsمحصول یا خروجی های

مدل های مختلف

مرور مدل

86

مدل زیربخش توسعه نرم افزار

بخش های فرعی

Framework Learning

یادگیری تکنولوژیمبین

ی نقش منحنی یادگیردر اجرای تکنولوژی های جدید در توسعه نرم افزار اساسی و

بنیادی است

مشکل تعمیرات و

نگهداری

کاهشبهره وری

ری تغییر منحنی یادگیدر طول زمان

اهمیت شبیه سازی آن در ارزیابی تکنولوژی

مرور مدل

88

بخش های فرعی

Framework Learning

توسعه دهنده در هنگام توسعه

Frameworkیاد می یگیرد

از دست رفتن دانش در صورت خروج فرد

توسعه دهندهFramework

دانش باقی مانده پس از خروج به کل تعداد

افراد توسعه دهنده بستگی دارد

معموال برنامه نویسان با دانشصفر شروع می کنند اما می توان با دانش ناهمگون برنامه

نویسان ناشی از آموزش نیزآغاز نمود

مرور مدل

89

Framework Learning Elements

FrameworkKnowledge

FrameworkKnowledge

Per Developer

FrameworkComplexity

Multiplier due to Framework Learning

های Artifactجمع تمامی

و (تجمیعی)توسعه داده شده

در نتیجه کل دانش

Frameworkحاصله

Artifactمیانگین تمامی های توسعه داده شده

که هر Artifactتعداد

توسعه دهنده باید ارائه دهد

ود تا با افزایش بهره وری س

بیشینه شود

مبین منحنی یادگیری

است،افزایش بهره وری به

بهبود و کاهش به نزول منحنی

می انجامد،موقعیت روي منحنيFrameworkبراساس

Complexityو

FrameworkKnowledge

Per Developerمحاسبه می شود

مرور مدل

90

Frameworkمدل زیربخش یادگیری

91

داده های ورودی مورد استفاده جهت پیکربندی

مدل استفاده از نرم افزار نتایج شبیه سازی

VENSIM

نتایج و کالیبره نمودن مدل شبیه سازی

92

فرضیات پیکربندی

شبیه سازی شده براساس ( Artifact)محصوالتObject Oriented Function Points (OOFP)

. می باشند

5= تعداد پروژه ها

فرض شد0و تعداد برنامه نویسان مبتدی 1تعداد برنامه نویسان خبره

در ساعت فرض شد1OOFPبهره وری اسمی برنامه نویسان خبره

مورد نیاز می باشد1370OOFPبرای رسیدن به بخش مسطح منحنی یادگیری

( ادگیریمنحنی ی)اطالعات پیکربندی در طول شبیه سازی برای بررسی تاثیرات یک عنصر مجزا .بالتغییر باقی می ماند

نتایج و کالیبره نمودن مدل شبیه سازی

93

نتایج و کالیبره نمودن مدل شبیه سازی

فرضیات پیکربندی

:دو سناریو برای منحنی یادگیری مقایسه می شوند

بهره وری در دوره یادگیری کاهش نمی یابد.1

2. دانش رخ می دهد% 20تاثیر منفی بهره وری تا کسب

94

نتیجه شبیه سازی

توسعه داده شده در طول زمان ارائه می شودOOFPمیزان •

زمان اندازه گیری شده : Xمحور •

های توسعه داده شده در هر پروژه( Artifact)میزان محصوالت: Yمحور•

توسعه داده شد، تعداد ( OOFPدراینجا)هنگامی که تمامی محصوالت در پروژه•

. محصوالت توسعه داده شده برابر صفر قرار می گیرد تا پروژه جدیدی آغاز شود

نتایج و کالیبره نمودن مدل شبیه سازی

95

نتایج و کالیبره نمودن مدل شبیه سازی

96

با استفاده از بدین ترتیب.دیرتر خاتمه می یابند% 58ساعت معادل 238به میزان 2پروژه ها در سناریو

هترین گزینه و این روش، با توجه به نرخ افزایشی پروژه های توسعه نرم افزار، بستر مناسبی برای بررسی ب

. پیامدهای حاصل پیش از اجرا فراهم می آید

نتایج و کالیبره نمودن مدل شبیه سازی

BCAمنفعت–روش هزینه

مهندستوسطپیشسال150ازبیشفایدههزینهمفهوم

Jules)دوپواژولسنامبهفرانسوی Dupuit)شدارائه

آبپروژه هایارزیابیبهآن،ازگستردهاستفادهاولیناما

.می گرددباز1930دههاواخردرآمریکامتحدهایاالتدرفدرال

می شوند؟زدهتخمینچگونهفایده ها،وهزینه هااما

.هستندسکهیكرویدوواقعدرفایده ها،وهزینه ها

. شوندمیاندازه گیریآنتولیداتبابتپرداختبرایافرادتمایلباپروژهیاطرحیكفواید

الزمرحطآنمنفیعواقبدقیقجبرانبرایكهخسارتیمیزانبااستبرابرنیزآنهزینه های

.است

اعمالازبعدافراد،همهشدخواهدسببكهاستمبلغیالزم،خسارتجبرانیاپرداختبهتمایل

.باشندداشتهآناعمالازقبلبابرابررفاهیسیاست،

آالیندههایگازانتشارمیزانكنترلطرحفوایدوهزینه هامی خواهیمكهكنیدفرضمثال

كاهشصورتبهآلودگیكاهشمثبتاثر.كنیمارزیابیرابزرگكارخانهیكتوسط

كهادیافرسالمتیمتوجهخطراتكاهشكاالها،وفیزیکیسرمایه هایبهواردهخسارت

برایجدیدمشاغلایجادحتیودیددامنهافزایشمی كنند،زندگیمحدودهآندر

.می شوندواردهواآلودگیكنترلتجهیزاتتولیدكنندگان

هوا،آلودگیكنترلدرالزمسرمایه گذاریكهمی شودگرفتهنظردرمنفی،سمتدر

رآیندفچندینداده،افزایشراتولیداتشقیمتمربوطهكارخانهكهشدخواهدسبب

دیگروكردهاخراجراكارگرانلذاوتعطیلراخودتولیدیپلنتدرجانبی

عویقتبهراتولیدی اشامکاناتكردنمدرنجهتشدهبرنامه ریزیسرمایه گذاری های

.اندازد

منفعت-روش هزینه

دارای منطقی ساده و محکم است

.منفعت یکی از زوش های متداول برای ارزیابی است-روش هزینه

.گزینه ای كه بیشترین منفعت را دارد نسبت به هزینه ها انتخاب می شد

هنگامی كه چند گزینه وجود دارد، هزینه و منفعت هر كدام را حساب می كنیم•

1

2

3

4

منفعت-روش هزینه

.این روش نشان می دهد از كدام تکنولوژی می توان انتظار منفعت بیشتری داشت

.منفعت نه تنها سودمند است بلکه برای تصمیم گیری ضروریست-تحلیل هزینه

می تواند برای مقایسه استفاده گردد ولی برای تصمیم گیری انها ... ارزش بناهای تاریخی و باید مالحظات سیاسی مد نظر قرار گیرند و نه معیار های مالی

.برای ارزیابی مواردی كه ارزش پولی مشخص ندارد نباید استفاده گردد

1

2

3

4

هزینه های غیر ملموس را با مقادیر مالی بیان كنیم

منافع و هزینه های آتی را به درستی حساب كنیم

منفعت-مشکالت روش هزینه

آیا هزینه را آن کسی که منعت را دریافت می کند، می پردازد؟

اگر ارزیابی تکنولوژی که نتواند نشان دهد منفعت را چه کسی به دست

می آورد و هزینه را چه کسی پرداخت می کند، یکی از جنبه های اساسی

.آن تحقق نیافته است

یافتن هزینه و منفعت آتی

:سال مبلغ معادلtپس از

iموجود باشد، با در نظر گرفتن نرخ بهره اگر امروز مبلغ

(: فعتمن/هزینه) برای یافتن ارزش فعلی خالص مبلغ برای مبلغی در آینده

این پدیده را تنزیل می گویند

.شودمیتنزیلنرخشدنایسلیقهسبببهرهبودنناشناخته

عدم قطعیت

تورمازشناختعدم

DEAخروجی-تحلیل ورودی

بافارل.برمی گردد1957سالبهفارلکاربهDEAتکنیکپیدایشبه،مهندسیمباحثدرکاراییگیریاندازههمانندروشیازاستفاده

فارلکهموردی.کرداقدامتولیدیواحدبرایکاراییگیریاندازهیکوورودییکشاملدادقرارنظرمدکاراییگیریاندازهبرای

.بودخروجی

ودندداتوسعهرافارلدیدگاهرودزادواردوکوپرویلیام،چارنزآبراهام

ورودینچندیباکاراییگیریاندازهتواناییکهکردندارایهراالگویی

.داشتراخروجیو

،درباراولوگرفت،نامهادادهپوششیتحلیلعنوان،تحتالگواین

،در1976سالدرکوپرراهنمائیبهورودزادوارددکترایرساله

.گرفتقراراستفادهموردکارنگیدانشگاه

1383:مهرگان

DEAروش

واحداراییکارزیابی،برایریاضیریزیبرنامهمدلیکهادادهپوششیتحلیلمعنیبهکه.دارندخروجیچندینوورودیچندینکهاست(DMU)ایگیرندهتصمیمهای

1

2

3

4

DataمخففDEAواژه Envelopment Analysisباشدمی.

ی خطی می باشد تحلیل پوششی داده ها مبتنی بر یکسری بهینه سازی با استفاده از برنامه ریز

که به آن روش ناپارامتریک نیز گفته می شود

آنلیلتحو،محاسبهشودتعریفهاورودیبههاخروجیازنسبتیعنوانبهکاراییبودخواهدآسانخروجینک-ورودیتکواحدهایبرای

DEAروش

1

2

3

4

هاییروشنیازمندنتیجهدروبودهروبهروخروجیوورودیچندینباواحدهاییباواقعیدنیایدرشسنججهتمناسبیمعیارواحد،بهشاخصیکصورتبههاخروجیوهاورودیترکیبباکههستیم

.یابیمدستکارایی

1

2

مشخصه اساسی برای الگوی

ماهیت ورودی

ماهیت خروجی

یارزیابفراینددرکهصورتیدر

وجیخرسطحداشتننگهثابت،با

ورودیسازیحداقلدر،سعیها

الگویماهیتباشیمداشتهها

.استورودیاستفادهمورد

اشتندنگهثابتباارزیابیفراینددرکهصورتیدر

خروجیسطحافزایشدرها،سعیورودیسطح

خروجیاستفادهموردالگویماهیتباشیمداشته

.است

نعنوابهفنیناکاراییآوردندستبهدنبال،بهورودیبادیدگاه،DEAالگویدر

بماندییرتغ،بدونخروجیتاشوددادهکاهشهاورودیدربایستیکهباشیممینسبتی

.گیردقرارکاراییمرزدرواحدو

آنکهبدونیابند،افزایشهاخروجیبایدکههستیمنسبتیدنبال،بهخروجیدیدگاهدر

.برسدکاراییمرزبهنظرموردواحدتاآیدوجوبههاورودیدرتغییر

:بازده به مقیاس الگوی مورد استفادهودی ها و بازده به مقیاس بیانگر پیوند بین تغییرات ور

های یکی از توانایی. خروجی های یک سیستم می باشده به کاربرد الگوهای مختلف متناظر با بازد، DEAروش

ه مقیاس های متفاوت و همچنین اندازه گیری بازده ب.مقیاس واحدهاست

دی یعنی هر مضربی از ورو:بازده به مقیاس ثابت: الفالگوی .ها همان مضرب از خروجی ها را تولید می کند

CCR بازده به مقیاس واحد ها راثابت فرض می کندبنابراین واحدهای کوچک و بزرگ ،با هم مقایسه می.

.شونددی ها یعنی هر مضربی از ورو: بازده به مقیاس متغیر: ب

ا ،می تواند همان مضرب ار خروجی ها یا کمتر از آن و ی BCCالگوی.بیشتر از آن را ،در خروجی ها تولید کند

بانکر و )بازده به مقیاس را متغیر فرض می کند (1992:ترال

1

2

DEAانواع الگوهای

CCR

BCC

توسط چارنز ،کوپر و رودرز ارائه که از حروف CCRگردید ،به الگوی

ده اول نام سه فرد یاد شده تشکیل شاست

در مقاله ای با عنوان 1978در سال اندازه گیری کارایی واحد های

(1978:چارنز)تصمیم گیرنده ارائه شد

و . بنکر ،چارنز و کوپر این روش را ارائه دادند

. از حروف اول نام آنها تشکیل شده است

CCRالگوی

بهینه،هایوزنانتخاببادارد،سعیواستمقیاسبهثابتبازدهدارایالگواین

حدوا)واحداینکارایی،کسربررسیتحتواحدخروجیوورودیمتغیرهایبرای

،تجاوزیکباالیحد،ازهاواحدسایرکاراییکهکندبیشترایگونه،بهرا(صفر

.نکند

یپوششومضربیکسری،شکلسهدروخروجیوورودیماهیتدودرالگواین

.استشدهمطرح

پوششی،شکلباورودیماهیتدرCCR،الگویپوششیفرمویژگیبهتوجهبا

ازشکلنایتشریحبه،تنهاقسمتایندربنابراین.شدانتخابنوشتهاینبرای

CCRپردازیممیورودیماهیتدر.

دهد در در تحلیل پوششی داده ها دوگان فرم مضربی همواره شکل پوششی را نتیجه می

به صورت زیر به CCRرا بنویسیم شکل پوششی CCRصورتی که ،دوگان فرم مضربی

:دست می آید

اری شده این مدل بر اساس حرف اول نام پدید آورندگانش یعنی بنکر ،چارنز و کوپر نامگذ

BCCکه فرض بر بازدهی ثابت نسبت به مقیاس است در مدل CCRبر خالف مدل .است

ت به مقیاس استفاده از بازده متغیر نسب.فرض بر بازدهی متغیر نسبت به مقیاس می باشد

ارایی موجب می شود با محاسبه کارایی فنی بر حسب مقادیر کارایی ناشی از مقیاس و ک

ا و ستاده برای ساخت مدل های نهاده گر.ناشی از مدیریت ،تحلیل بسیار دقیقی ارائه گردد

استفاده میشود در مدل نهاده گرا با CCRاز همان مبانی مدل BCCگرا در مدل اصلی

تاده ها کاهش نهاده ها میزان کارایی افزایش می یابد ولی در مدل ستاده گرا با افزایش س

:با شکل نهاده گرا به شکل زیر است BCCمدل مضربی . میزان کارایی افزایش می یابد

DEAبرخی از مزایای روش

در این روش واحد اندازه گیری حساس نیست و نهاده ها می توانند دارای واحدهای .مختلفی باشند 1

2

3

4

DEA ی کند یک روش مدیریتی است که کارایی واحدها را ،به طور نسبی اندازه گیری م

.و راهکارهای مدیریتی ارائه می کند

ه دور به مقایسه واحدها با یکدیگر می پردازد و از ایده ال گرایی محض ب، DEAروش .است

ی مطلق فقط کارایی را مشخص می کند و نقطه ضعف سایر سیستم های اندازه گیری که نوع

.تگرایی را دنبال می کنند،ندارند و کارا بودن در یک الگو یک کمیت دست یافتنی اس

1383:مهرگان

در مقایسه با سایر الگوهاDEAمحدودیت های الگوی

ن یک تکنیک ریاضی و عددی محض است از این رو خطاهای اندازه گیری ممک DEAچون

ناسایی است تغییرات عمده ای در نتیج به همراه داشته باشد از این رو می بایست پس از ش

.و ستاده ها اقدام و از صحت آن اطمینان حاصل نمودواحد کارا به کنترل مجدد داده ها

این روش صرفاً یک روش ریاضی و بر اساس برنامه ریزی خطی است و توانایی مقایسه

.متغیرهای کیفی واحدهای تصمیم گیری را ندارد

،اگر تنها یکی از داده ها و ستاده های واحدهای تصمیم گیری تغییر كند

.تغییرات اساسی در درجه كارایی واحدهای تصمیم گیری پیش خواهد آمد

توافق كلی در مورد انتخاب داده ها و ستاده ها در این روش وجود ندارد

(1383غفورنیان ،)

Thank You

1 2 3 4

click to add text

click to add text click to add text

click to add text

click to add subtitle