technisch handboek woningkwaliteit
TRANSCRIPT
TECHNISCHE RICHTLIJNEN VOOR EEN WONINGKWALITEITS- ONDERZOEK
Handleiding bij de technische verslagen
Uitgave: 1 oktober 2016
/ handleiding
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
TECHNISCHE
RICHTLIJNEN VOOR EEN
WONINGKWALITEITS-ONDERZOEK
Handleiding bij de technische verslagen / 1.10.2016
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
INHOUD
DEEL 1: OMKADERING
Toepasselijke wetgeving ................................................................................................................................... 1
1. Begrippen ................................................................................................................................................. 2
1.1. Ongeschiktheid ................................................................................................................................ 2
1.2. Onbewoonbaarheid ......................................................................................................................... 2
1.3. Onaangepastheid ............................................................................................................................. 2
1.4. Overbewoning ................................................................................................................................. 2
1.5. Conformiteit .................................................................................................................................... 2
2. Object van het onderzoek.......................................................................................................................... 4
2.1. Woning en gebouw .......................................................................................................................... 4
2.2. Zelfstandig of niet-zelfstandig........................................................................................................... 5
Specifieke normen voor studentenkamers ................................................................................................. 7
Specifieke normen voor seizoenarbeiders .................................................................................................. 8
3. Het technisch verslag .............................................................................................................................. 10
3.1. Structuur ........................................................................................................................................ 10
Zelfstandige woningen ............................................................................................................................ 10
Niet-zelfstandige woningen (kamers) ....................................................................................................... 10
Niet-zelfstandige woningen (kamers voor seizoenarbeiders) .................................................................... 11
3.2. Categorieën ................................................................................................................................... 12
3.3. Methodiek ..................................................................................................................................... 12
4. Beoordeling van de gebreken .................................................................................................................. 14
4.1. Enkel waarneembare schade .......................................................................................................... 14
4.2. Vaste en losse interieurelementen, bewonersattitudes .................................................................. 14
4.3. Geen dubbelquoteringen ............................................................................................................... 15
4.4. De veiligheid en conformiteit van technische installaties ................................................................ 15
DEEL II: STAPSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET TECHNISCH VERSLAG VOOR ZELFSTANDIGE WONINGEN
Deel A: Identificatiegegevens .......................................................................................................................... 16
Deel B: Gebouw .............................................................................................................................................. 17
A. Omhulsel............................................................................................................................................ 24
1 Dak(en) en buitendakse schouw: stabiliteit ..................................................................................... 24
2 Buitenmuren (en gemeenschappelijke muren) ............................................................................... 29
B. Binnenstructuur ................................................................................................................................. 35
3 Dragende binnenmuren ................................................................................................................. 35
4 Draagvloeren: stabiliteit ................................................................................................................. 37
C. Technische installaties ........................................................................................................................ 39
5 Elektriciteit..................................................................................................................................... 39
6 Gas- en stookolie-installaties: risico op ontploffing/ brand .............................................................. 56
7 Water ............................................................................................................................................ 74
8 Brandveiligheid .............................................................................................................................. 75
9 Dakisolatie ..................................................................................................................................... 81
Deel C: Woning ............................................................................................................................................... 83
A. Omhulsel van de woning .................................................................................................................... 83
10 Dak(en) of plafonds ........................................................................................................................ 83
11 Buitenmuren .................................................................................................................................. 88
12 Ramen en deuren ........................................................................................................................... 92
13 Onderste Draagvloeren .................................................................................................................. 96
B. Binnenstructuur ............................................................................................................................... 100
14 Kelder(s): vocht ............................................................................................................................ 100
15 Binnenwanden ............................................................................................................................. 102
16 Tussenvloer(en) binnen de woning ............................................................................................... 104
17 Trappen, overlopen, borstweringen.............................................................................................. 106
C. Installaties en comforteisen.............................................................................................................. 109
18 Sanitaire functies/ keukenfunctie ................................................................................................. 109
19 Elektriciteit................................................................................................................................... 120
20 Verwarming ................................................................................................................................. 123
21 Licht ............................................................................................................................................. 124
22 Luchtkwaliteit .............................................................................................................................. 125
23 Toegankelijkheid .......................................................................................................................... 144
24 Totale netto-vloeroppervlakte van de woonlokalen ...................................................................... 147
Deel D: Bezettingsnorm ................................................................................................................................ 149
De oppervlakteberekening ........................................................................................................................ 149
Meetwijze ................................................................................................................................................. 153
Bezettingsnorm ......................................................................................................................................... 153
DEEL III: STAPSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET TECHNISCH VERSLAG VOOR NIET-ZELFSTANDIGE WONINGEN
(KAMERS)
Deel A: Identificatiegegevens ........................................................................................................................ 158
Deel B: Gebouw ............................................................................................................................................ 158
Deel C: Kamer ............................................................................................................................................... 159
A. Omhulsel en binnenstructuur van de kamer ..................................................................................... 160
B. Installaties en comforteisen.............................................................................................................. 161
18 Sanitair ........................................................................................................................................ 162
19 Elektriciteit................................................................................................................................... 163
20 Verwarming ................................................................................................................................. 165
21 Licht ............................................................................................................................................. 165
22 Luchtkwaliteit .............................................................................................................................. 165
23 Toegankelijkheid .......................................................................................................................... 166
24 Totale nettovloeroppervlakte woonlokalen .................................................................................. 167
25 Fietsenberging ............................................................................................................................. 167
C. Interne functies (niet gemeenschappelijk) ........................................................................................ 168
26 Toiletfunctie ................................................................................................................................. 168
27 Badfunctie ................................................................................................................................... 169
28 keukenfunctie .............................................................................................................................. 170
Deel D: Gemeenschappelijke functie ............................................................................................................. 171
A. Omhulsel en binnenstructuur van het lokaal ..................................................................................... 173
B. Installaties en comforteisen.............................................................................................................. 174
24 Specifieke eisen voor studentenkamers ........................................................................................ 174
26 Toiletfunctie ................................................................................................................................. 175
27 Badfunctie ................................................................................................................................... 175
28 Keukenfunctie .............................................................................................................................. 177
C. Bezettingsnorm voor het gemeenschappelijk lokaal .......................................................................... 179
Deel E: Eindbeoordeling van de kamer .......................................................................................................... 180
Deel F: Bezettingsnorm voor de kamer .......................................................................................................... 182
Bijlage: Berekening gemeenschappelijke functies .......................................................................................... 186
DEEL IV: STAPSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET TECHNISCH VERSLAG VOOR NIET-ZELFSTANDIGE WONINGEN
(KAMERS) VOOR SEIZOENARBEIDERS
Inleiding........................................................................................................................................................ 191
Deel A: Identificatiegegevens ........................................................................................................................ 191
Deel B: Gebouw ............................................................................................................................................ 191
Deel C: Kamer ............................................................................................................................................... 192
Installaties en comforteisen ...................................................................................................................... 192
18 Sanitair ........................................................................................................................................ 192
23 Toegankelijkheid .......................................................................................................................... 192
24 Oppervlaktevereisten ................................................................................................................... 192
Deel D: Gemeenschappelijke functie ............................................................................................................. 193
Bezettingsnorm voor het gemeenschappelijke lokaal ............................................................................. 193
Deel E: Eindbeoordeling van de kamer .......................................................................................................... 194
Oppervlakte gemeenschappelijke ruimte ............................................................................................... 194
Deel F: Bezettingsnorm voor de kamer .......................................................................................................... 196
BIJLAGEN
Bijlage 1: Model van het technisch verslag van het onderzoek van de kwaliteit van woningen ....................... 199
Bijlage 2: Model van het technisch verslag van het onderzoek van de kwaliteit van kamers ........................... 204
Bijlage 3: Model van het technisch verslag van het onderzoek van de kwaliteit van kamers voor
seizoenarbeiders........................................................................................................................................... 213
Bijlage 4: Beschermingsgraden van toestellen ............................................................................................... 222
Bijlage 5: Materiaalcodes voor aansluit- en afvoerkanalen............................................................................. 224
toevoeropeningen en doorstroomopeningen: ............................................................................................... 226
Bijlage 6: Tabel met mogelijke oorzaken van vochtproblemen ....................................................................... 229
Bijlage 7: Problematiek van busnummers in panden ingericht met meerdere entiteiten (zoals
appartementsgebouwen, opgesplitste herenhuizen)/ nummering van entiteiten .......................................... 230
Terminologie:............................................................................................................................................ 233
Bijlage 8: Nuttige adressen ............................................................................................................................ 238
Bijlage 9: Nuttige links ................................................................................................................................... 240
Colofon ......................................................................................................................................................... 241
DEEL 1:
OMKADERING
Omkadering TOEPASSELIJKE WETGEVING
1 Uitgave 1 oktober 2016
TOEPASSELIJKE WETGEVING
Decreet van 22 december 1995 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 1996 (B.S. 30
december 1995) - Hoofdstuk VIII - Afdeling 2: Heffing ter bestrijding van verkrotting van gebouwen en/of
woningen. Verder in deze tekst ‘Heffingsdecreet’ genoemd.
Decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode (B.S. 19 augustus 1997).Verder in deze tekst
‘(Vlaamse) Wooncode’ genoemd.
Decreet van 1 juni 2012 houdende de beveiliging van woningen door optische rookmelders (B.S. 13 juli
2012). Verder in deze tekst ‘Rookmeldersdecreet’ genoemd.
Besluit van de Vlaamse Regering van 2 april 1996 betreffende de heffing ter bestrijding van verkrotting van
gebouwen en woningen (B.S. 1 mei 1996). Verder in deze tekst ‘Heffingsbesluit’ genoemd.
Besluit van de Vlaamse Regering van 6 oktober 1998 betreffende het recht van voorkoop en het sociaal
beheersrecht op woningen (B.S. 30 oktober 1998)
Besluit van de Vlaamse Regering van 12 juli 2013 betreffende de kwaliteits- en veiligheidsnormen voor
woningen. Verder in deze tekst ‘Woningkwaliteitsbesluit’ genoemd.
DISCLAIMER
De informatie in deze brochure is enkel bedoeld als leidraad bij het opsporen en herkennen van gebreken
tijdens woningonderzoeken waarbij het technisch verslag van woningen respectievelijk kamers, zoals
opgenomen in bijlage, gehanteerd wordt.
Zij kan in geen geval beschouwd worden als code van goed vakmanschap of gebruikt worden als referentie
m.b.t. het al dan niet conform zijn van een installatie of delen daarvan aan de gewestelijke, federale of
andere normen.
Omkadering BEGRIPPEN
2 Uitgave 1 oktober 2016
1. BEGRIPPEN
1.1. ONGESCHIKTHEID
Alle woningen (zowel zelfstandige als niet-zelfstandige) in Vlaanderen dienen te voldoen aan minimale
vereisten op het gebied van veiligheid, gezondheid en woonkwaliteit. De normen betreffende ongeschiktheid
worden expliciet vermeld in een technisch verslag, waarvan de modaliteiten bepaald zijn door de Vlaamse
regering. Dit technisch verslag wordt verder in de handleiding in detail toegelicht.
1.2. ONBEWOONBAARHEID
De burgemeester heeft de mogelijkheid om gebouwen en woningen die gebreken vertonen en een ernstig
veiligheids- of gezondheidsrisico inhouden, onbewoonbaar te verklaren, hetzij op grond van de Nieuwe
Gemeentewet, hetzij op grond van de Vlaamse Wooncode.
De burgemeester steunt zijn besluit op de Nieuwe Gemeentewet wanneer een dringend ingrijpen noodzakelijk
is.
In de andere gevallen volgt hij de procedure van de Vlaamse Wooncode. Deze procedure is nagenoeg identiek
aan deze voor een verklaring betreffende ongeschiktheid, met als belangrijk verschil dat de technische
rapportering uitvoerig de aanwezige veiligheids- en gezondheidsrisico’s omschrijft in een omstandig verslag.
Noch de Nieuwe Gemeentewet, noch de Vlaamse Wooncode bepalen de precieze vorm en regels waaraan deze
verslaggeving moet voldoen. Er bestaat geen vaste lijst van criteria. Dit belet niet dat het technisch verslag
betreffende ongeschiktheid als uitgangspunt voor een dergelijk omstandig verslag genomen kan worden.
1.3. ONAANGEPASTHEID
Een woning of kamer is onaangepast wanneer er meer mensen wonen dan volgens de bezettingsnorm
toegelaten is, m.a.w. de bezettingsnorm is overschreden. Deze bezettingsnormen zijn terug te vinden
achteraan in het technisch verslag (deel D technisch verslag woningen, deel F technisch verslag kamers).
De berekening van de bezettingsnorm(en) vindt u op p. 149 (woning) en p. 182 (kamer).
1.4. OVERBEWONING
De burgemeester kan een woning overbewoond verklaren wanneer de bezettingsnormen zodanig zijn
overschreden dat er een veiligheids- en / of gezondheidsrisico ontstaan is.
Die bezettingsnormen zitten vervat in de vaste modellen van het technisch verslag. De onderzoeker moet een
omstandige omschrijving maken van het veiligheids- en gezondheidsrisico.
Om een woning overbewoond te kunnen verklaren, moet de burgemeester eerst de in de Vlaamse Wooncode
opgenomen procedure volgen.
De verklaring tot overbewoning houdt in dat het aantal bewoners onmiddellijk verminderd moet worden,
desnoods via een gedwongen uitdrijving.
1.5. CONFORMITEIT
Een ‘verhuurde’ woning is conform wanneer ze voldoet aan een aantal minimumvereisten op het gebied van
veiligheid, gezondheid, woonkwaliteit en woningbezetting. Niet-conformiteit is een combinatie van
Omkadering BEGRIPPEN
3 Uitgave 1 oktober 2016
ongeschiktheid (minimumvereisten betreffende veiligheid, gezondheid en woonkwaliteit) en onaangepastheid
(vereisten betreffende woningbezetting); eventuele normen voor gehandicapten of bejaarden worden hier niet
in aanmerking genomen.
Iemand die een al dan niet zelfstandige woning verhuurt, kan een conformiteitsattest aanvragen bij zijn
gemeente (Wonen-Vlaanderen kent enkel i.k.v. huursubsidiedossiers conformiteitsattesten toe).
Het conformiteitsattest is enkel van toepassing op verhuurde woningen.
Volgens het Burgerlijk Wetboek betekent ‘verhuren’ dat men aan iemand gedurende een zekere tijd het genot
van een zaak geeft (bijvoorbeeld een woning) en dit tegen een bepaalde prijs. In die betekenis wordt de term
ook in de Vlaamse Wooncode gebruikt. Voor de woningen die vallen onder het toepassingsgebied van de
Vlaamse Wooncode behouden de begrippen ‘verhuren’ en ‘verhuurder’ hun gebruikelijke betekenis.
Omkadering OBJECT VAN HET ONDERZOEK
4 Uitgave 1 oktober 2016
2. OBJECT VAN HET ONDERZOEK
De kwaliteits- en veiligheidsnormen zoals vastgelegd in de Vlaamse Wooncode en het Woningkwaliteitsbesluit
gelden voor alle woningen, zowel zelfstandige als niet-zelfstandige woningen.
Voor zelfstandige woningen wordt het ‘technisch verslag van het onderzoek van de kwaliteit van woningen’
gebruikt1, voor niet-zelfstandige woningen is er het ‘technisch verslag van het onderzoek van de kwaliteit van
kamers’2 en het ‘technisch verslag van het onderzoek van de kwaliteit van kamers voor seizoenarbeiders’3.
Opgelet: De algemene kwaliteits- en veiligheidsnormen gelden niet voor de woningen waarvoor bij wet,
decreet of besluit specifieke veiligheids- en kwaliteitsnormen bestaan. Dat is onder meer het geval voor de
erkende serviceflatgebouwen, rusthuizen en dagverzorgingscentra evenals voor de erkende voorzieningen voor
bijzondere jeugdbijstand, …
2.1. WONING EN GEBOUW
Een gebouw is ‘een geheel van onroerend goed, bevattende zowel hoofd- als bijgebouwen die als één geheel
kunnen beschouwd worden en waarin zich één of meerdere zelfstandige en/of niet-zelfstandige woningen
kunnen bevinden’.
Een woning is een entiteit die hoofdzakelijk bestemd is voor de huisvesting van één of meer personen. Soms
valt de woning samen met het hele gebouw (eengezinswoning), soms maakt de woning slechts een deel uit van
een gebouw (bv. één appartement of studio in een gebouw), soms bestaat de woning zelfs uit één enkel lokaal
van het gebouw (bv. de meeste studentenkamers). In elke woning moet het mogelijk zijn te slapen en te
bewegen. De slaap- en leeffuncties moeten dus steeds aanwezig zijn om van een woning te kunnen spreken.
Opmerking: Losstaande bijgebouwen die niet (of slechts sporadisch) gebruikt worden, worden meestal niet
beoordeeld. Dit moet echter steeds in het verslag vermeld worden.
Gebreken aan het gebouw hebben invloed op alle woningen (zelfstandig of niet-zelfstandig) en op de
eventueel aanwezige gemeenschappelijke ruimten binnen het gebouw.
1 Zie model p. 196. 2 Zie model p. 201.
3 Zie model p. 209
Omkadering OBJECT VAN HET ONDERZOEK
5 Uitgave 1 oktober 2016
2.2. ZELFSTANDIG OF NIET-ZELFSTANDIG
Om het verschil te maken tussen zelfstandige en niet-zelfstandige woningen, definiëren we de volgende 3
basisfuncties:
1. Kookfunctie
De kookgelegenheid moet een gootsteen bevatten met toevoer van koud en warm water en een
aansluiting op het rioleringsnet. Ze moet ook over voldoende energietoevoer beschikken (bv. toevoer gas,
geaarde stopcontacten, …). Gemeenschappelijke keukens moeten voorzien zijn van de nodige
kooktoestellen op gas of elektriciteit en van een koelkast, dit in verhouding tot het aantal bewoners dat er
gebruik van maakt.
2. Bad- of douchefunctie
Het bad of de douche moet voorzien zijn van een toevoer van koud en warm water en aangesloten zijn op
het rioleringsnet. Als een bad (lig- of zitbad) aanwezig is, moet er uiteraard geen douche zijn en
omgekeerd.
3. Toiletfunctie
Enkel toiletten met waterspoeling, een geurafsnijder en een aansluiting op het rioleringsnet komen als wc
(watercloset) in aanmerking.
Een woning wordt beschouwd als niet-zelfstandig (= kamer) wanneer zij voldoet aan 2 voorwaarden:
1. Minstens één van de drie basisfuncties (kookgelegenheid, bad of douche en wc) ontbreekt in de woning;
én
2. De basisfuncties (of minstens één ervan) die in de woning ontbreken, zijn als gemeenschappelijke
voorziening aanwezig aansluitend bij of in de woning.
Voldoet de woning niet aan deze twee voorwaarden samen, dan wordt zij beschouwd als zijnde zelfstandig.
Het aantal lokalen dat de woning omvat is niet van belang voor de kwalificatie ‘zelfstandig’ of ‘niet-zelfstandig’.
Een kamer waarbij de functies wc, bad of douche én kookgelegenheid intern of gemeenschappelijk ontbreken
wordt beoordeeld als een zelfstandige woning.
Er worden strafpunten gegeven voor het ontbreken van de functies in de woning (rubrieken 181, 182, 183 en
185 van het technisch verslag).
Een kamer waarbij één of twee functies (wc, bad/douche of kookgelegenheid) ontbreken, wordt bestraft via de
bezettingsnorm en via de rubrieken 262, 271 en 281 (15 strafpunten).
Omkadering OBJECT VAN HET ONDERZOEK
6 Uitgave 1 oktober 2016
Enkele voorbeelden van verschillende invullingen in eenzelfde gebouw
Zelfstandige woning: het ganse gebouw wordt ingenomen
door één woning.
1 verslag (zelfstandige) ‘woningen’
Meerdere zelfstandige woningen: in het gebouw bevinden
zich vier zelfstandige woningen.
4 verslagen (zelfstandige) ‘woningen’. De delen B (gebouw)
daarvan zijn telkens identiek.
Twee zelfstandige woningen: resp. op 1ste
en 2de
verdieping
en een handelsruimte op het gelijkvloers.
2 verslagen (zelfstandige) “woningen”. De delen B (gebouw)
daarvan zijn telkens identiek.
Een gebouw met 4 niet-zelfstandige woningen (kamers of
studentenkamers), de gemeenschappelijke functie,
bijvoorbeeld de kookruimte, bevindt zich in ruimte 5.
4 verslagen “kamers”. De delen B (gebouw) en D
(gemeenschappelijke functies) daarvan zijn telkens identiek.
Omkadering OBJECT VAN HET ONDERZOEK
7 Uitgave 1 oktober 2016
Vooraleer een onderzoeker begint met het invullen van het technisch verslag, doorloopt hij of zij best eerst het
gebouw om vast te stellen welke basisvoorzieningen aanwezig zijn in de woning(en) (wc-functie, bad- of
douchefunctie, kookfunctie).
Een algemene beschouwing van het gebouw bij de aanvang van het onderzoek is ook nodig voor een correcte
nummering van de aanwezige entiteiten. In Bijlage 7: Problematiek van busnummers in panden ingericht met
meerdere entiteiten (zoals appartementsgebouwen, opgesplitste herenhuizen)/ nummering van entiteiten
zitten de afspraken vervat voor een éénvormige werkwijze.
In de regelgeving wordt een onderscheid gemaakt naargelang de bewoner van een niet-zelfstandige woning
een student of geen student is, of een seizoenarbeider.
SPECIFIEKE NORMEN VOOR STUDENTENKAMERS
De vereisten voor studentenkamers wijken op twee punten af van die voor gewone kamers, namelijk met
betrekking tot de minimale vereiste oppervlakte enerzijds, en de fietsenberging anderzijds.
Het is dan ook van belang te weten welke kamers als een studentenkamer worden beschouwd. Als student
wordt beschouwd: ‘iedere persoon die ingeschreven is bij een instelling van het hoger onderwijs (universiteit of
HOBU), waar hij de lessen volgt en voor wie dat zijn hoofdbezigheid vormt’. Kamers in internaten, verbonden
aan secundaire scholen, zijn dus geen studentenkamers.
Een combinatie van twee niet-zelfstandige (1 en 2) en één
zelfstandige woning (3). In ruimte 4 bevindt zich de
gemeenschappelijke wc voor de niet-zelfstandige woningen
(kamers).
2 verslagen “kamers”, waarvan de delen D
(gemeenschappelijke functie) identiek zijn, en 1 verslag
(zelfstandige) “woningen”.
De delen B (gebouw) van het verslag zijn identiek voor de
twee kamerwoningen. Er moet een tweede deel B voor de
zelfstandige woning worden ingevuld.
5 niet-zelfstandige woningen zonder de aanwezigheid van
gemeenschappelijke lokalen. Deze situatie is onmogelijk.
Aangezien geen gemeenschappelijke functie aanwezig is,
zullen alle woningen als zelfstandig worden beschouwd en
strafpunten toegekend worden voor de ontbrekende functies.
5 verslagen (zelfstandige) “woningen”.
Omkadering OBJECT VAN HET ONDERZOEK
8 Uitgave 1 oktober 2016
Ieder studentenhuis moet beschikken over een gemeenschappelijke (leef-)ruimte, ook als er geen
gemeenschappelijke keuken is. Wanneer in een studentenkamer geen kookmogelijkheden aanwezig zijn,
moeten de bewoners ervan over een gemeenschappelijke kookmogelijkheid beschikken in een
gemeenschappelijke ruimte. De ruimte mag niet kleiner zijn dan 6m² en per bewoner is er – in functie van de
bezetting van het pand- een overeenstemmende oppervlakte vereist. Zie hiervoor verder in het handboek op
de pagina 174 onder rubriek 24”Specifieke eisen voor studentenkamers”.
Indien de gemeenschappelijke kookfunctie en de gemeenschappelijke (leef)ruimte uit meerdere lokalen
bestaan, worden de oppervlaktes van de lokalen samengeteld voor wat betreft de toepassing van de
oppervlaktevoorwaarden.
student geen student
minimum oppervlakte 12 m² (behoudens afwijking*) 12 m²
minimum oppervlakte indien
bad/douche4
en/of keuken
op de kamer aanwezig
12 m² (behoudens afwijking*) 12 m²
+ 3 m² per bijkomende functie 5
fietsenberging Verplicht (de berging moet in verhouding
zijn tot het aantal studenten)
Niet verplicht
Tabel: Specifieke normen voor studentenkamers
SPECIFIEKE NORMEN VOOR SEIZOENARBEIDERS
Met ingang van 6 juli 2008 gelden afwijkende kwaliteitsnormen voor kamers die enkel door seizoenarbeiders
worden bewoond. De vereisten voor kamers voor seizoenarbeiders hebben vooral betrekking op de
oppervlaktenorm en op de vereisten van privacy voor de bewoners.
Het is dan ook belangrijk te weten welke kamers als kamers voor seizoenarbeiders worden beschouwd.
Als seizoenarbeider wordt beschouwd: “de gelegenheidsarbeider vermeld in 8bis, tweede lid, van het koninklijk
besluit van 28 november 1969 tot uitvoering van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van
28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders”.
Voornoemde definitie uit het Woningkwaliteitsbesluit verwijst naar de federale RSZ-regelgeving. In de RSZ-
regelgeving wordt deze definitie gehanteerd om de voorwaarden te bepalen waaronder van een gunstig RSZ-
* Voor studentenkamers die gerealiseerd werden vóór 01/09/1998 en waarvoor een 1e CA is aangevraagd voor 1/9/2001
geldt een minimumoppervlakte van 8 m2 indien een conformiteitsattest aangevraagd werd vóór 31/08/2001, en
vervolgens toegekend. 4 Enkel voor baden of douches die zich in een lokaal met woonfunctie (leef-, slaap- of kookfunctie) bevinden. Een aparte
badkamer wordt niet meegeteld voor de totale nettovloeroppervlakte (enkel lokalen met leef-, slaap- of kookfunctie), en heeft dus ook geen invloed op de minimum vereiste vloeroppervlakte.
5 Een toilet vereist geen bijkomende oppervlakte. Een kamer met bad-/douchefunctie of een kamer met keukenfunctie vereist 15 m² oppervlakte, een kamer met zowel bad-/douchefunctie als keukenfunctie vereist een oppervlakte van 18 m² (zie ook noot hierboven).
Omkadering OBJECT VAN HET ONDERZOEK
9 Uitgave 1 oktober 2016
regime kan genoten worden. Indien niet aan deze voorwaarden is voldaan, is men geen seizoenarbeider in de
zin van de RSZ-regelgeving en bijgevolg ook niet in de zin van het Woningkwaliteitsbesluit.
Enkel kamers die alleen door seizoenarbeiders worden bewoond, vallen onder de afwijkende regeling. Kamers
die zowel door seizoenarbeiders als door niet-seizoenarbeiders worden bewoond, vallen onder de
kwaliteitsnormen voor gewone kamers.
Wanneer is men een gelegenheidsarbeider zoals bedoeld in de RSZ-regelgeving?
Seizoenarbeiders zijn gelegenheidswerkers die gedurende een beperkte periode per kalenderjaar
tewerkgesteld zijn in de land- of tuinbouwsector.
Voor de tuinbouwsector betekent dit een maximale duur van tewerkstelling van 65 dagen per kalenderjaar6.
Voor de landbouwsector betekent dit een maximale duur van tewerkstelling van 30 dagen per kalenderjaar.
Hoe te controleren?
Alle seizoenarbeiders moeten een gelegenheidsformulier hebben (in de volksmond: plukkaart).
Een plukkaart is een document dat per kalenderjaar wordt afgegeven aan de werknemer en waarop de dagen
staan vermeld waarop ze als seizoenarbeiders hebben gewerkt. Als dit aantal meer is dan het maximaal
toegelaten aantal dagen, valt men dus niet meer onder het begrip seizoenarbeider.
6 Er is een uitzondering voor de sector van de witloofteelt: daar mag per jaar 100 dagen gewerkt worden (100 dagen in
de witloofteelt of 65 dagen in de tuinbouwsector en vervolgens nog 35 dagen in de witloofteelt).
Omkadering HET TECHNISCH VERSLAG
10 Uitgave 1 oktober 2016
3. HET TECHNISCH VERSLAG
Voor elke te onderzoeken woning wordt een technisch verslag opgemaakt. Het modelverslag verschilt enigszins
naargelang het over een zelfstandige of een niet-zelfstandige woning gaat. Daarnaast wordt een onderscheid
gemaakt voor kamers die worden bewoond door seizoenarbeiders. Hiervoor dient een derde modelverslag te
worden gebruikt.
Modellen van de technische verslagen vindt u als bijlage.
3.1. STRUCTUUR
ZELFSTANDIGE WONINGEN
Het technisch verslag voor woningen is opgebouwd uit vier grote delen:
In deel A worden de identificatiegegevens van het onderzoek, het gebouw en indien nodig de woning, de
houder van het zakelijk recht en de eventuele verhuurder ingevuld.
Aan de hand van deel B worden de structuur en de veiligheid van het volledige gebouw beoordeeld,
alsook de mate waarin het gebouw aan de opgelegde dakisolatienorm voldoet.
In deel C wordt elke afzonderlijke woning behandeld.
In deel D wordt de bezettingsnorm berekend. Aan de hand van de bezettingsnorm wordt bepaald voor
welke bezetting (hoeveel bewoners) de woning aangepast is.
NIET-ZELFSTANDIGE WONINGEN (KAMERS)
Het technisch verslag voor niet-zelfstandige woningen (kamers) is opgebouwd uit zes grote delen en een
bijlage:
Deel A is nagenoeg hetzelfde als bij zelfstandige woningen, met identiek dezelfde items – alleen is op
bepaalde plaatsen het woord ‘woning’ vervangen door ‘kamer’.
Deel B is niet langer hetzelfde als bij zelfstandige woningen, daar de dakisolatienorm niet geldt voor
gebouwen met enkel kamers. Voor gebouwen met zowel zelfstandige als niet-zelfstandige te onderzoeken
woningen moeten twee delen B worden ingevuld.
In deel C wordt de afzonderlijke kamer binnenin het gebouw beoordeeld. Deel C voor kamers verschilt
enigszins van dat voor zelfstandige woningen om de specifieke vereisten en aard van gebreken in kamers
beter te kunnen vatten.
De kwaliteit en (over)bezetting van de gemeenschappelijke functies worden in één of meerdere delen D
beoordeeld.
In deel E wordt een overzicht gegeven van de puntentotalen van de delen B, C en D, en wordt de
eindquotering van de kamer weergegeven.
In deel F wordt de bezettingscapaciteit van de kamer berekend.
Tot slot is er een deel bijlage waarin de berekening van de eindquoteringen voor de gemeenschappelijke
functies overzichtelijk wordt weergegeven.
Omkadering HET TECHNISCH VERSLAG
11 Uitgave 1 oktober 2016
NIET-ZELFSTANDIGE WONINGEN (KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS)
Het technisch verslag voor kamers voor seizoenarbeiders is net als het TV voor (studenten)kamers opgebouwd
uit zes grote delen en een bijlage:
Deel A is hetzelfde als bij (studenten)kamers, met identiek dezelfde items.
Deel B is nagenoeg hetzelfde als bij (studenten)kamers, het enige verschil is dat hier geen melding wordt
gemaakt m.b.t. het conformiteitsattest.
In deel C wordt de afzonderlijke kamer binnenin het gebouw beoordeeld. De bepalingen voor de sanitaire
voorzieningen en de toegankelijkheid wijken af van de normen voor (studenten)kamers. De vermelding
m.b.t. de aanwezigheid van een fietsenberging valt weg.
De kwaliteit en (over)bezetting van de gemeenschappelijke functies worden in één of meerdere delen D
beoordeeld. Ook hier wijken de bepalingen voor de sanitaire voorzieningen en de toegankelijkheid af van
de normen voor (studenten)kamers. Verder zijn er geen voorschriften omtrent de vereiste oppervlakte van
de gemeenschappelijke ruimte, zoals bij studentenkamers.
In deel E wordt een overzicht gegeven van de puntentotalen van de delen B, C en D, en wordt de
eindquotering van de kamer weergegeven. Verschil met het deel E voor studentenkamers is dat er geen
totaal voor de leefruimte kan worden ingevuld.
In deel F wordt de bezettingscapaciteit van de kamer berekend. De bepalingen voor de berekening wijken
af van de bepalingen voor (studenten)kamers.
Tot slot is er een deel bijlage waarin de berekening van de eindquoteringen voor de gemeenschappelijke
functies overzichtelijk wordt weergegeven.
Omkadering HET TECHNISCH VERSLAG
12 Uitgave 1 oktober 2016
3.2. CATEGORIEËN
De aard en de omvang van de gebreken zijn bepalend voor de ernst ervan. Naargelang de ernst van een gebrek
wordt het onderverdeeld in categorie I, II, III of IV.
Sommige gebreken, ongeacht hun omvang, worden niet getolereerd. Dit zijn de gebreken van categorie IV. Zij
worden bestraft met 15 punten (categorie IV) en hebben onmiddellijk de ongeschiktheid en niet-conformiteit
van de woning als gevolg.
Voorbeelden van gebreken van categorie IV
Ander, minder storende aspecten, zullen naargelang hun omvang bestraft worden met 1, 3 of 9 punten (resp.
categorieën I, II en III). Deze zullen pas tot ongeschiktheid of niet-conformiteit leiden wanneer ze samen met
andere gebreken voorkomen.
Voorbeelden van gebreken van categorie I, II en III
3.3. METHODIEK
In het verslag kan per regel slechts één opname gebeuren. Van de aankruisvakjes die horizontaal naast elkaar
staan, kan er m.a.w. maximum 1 aangekruist worden naar gelang de ernst of omvang van het gebrek.
Indien de aankruisvakjes onder elkaar staan, kunnen er meerdere (cumulatief) ingevuld worden.7
GOED
7 Met uitzondering van items 141 en 142 bij zelfstandige woningen, zie p. 99
I II III IV
1 3 9 155 ELEKTRICITEIT
51 indicatie van een risico op elektrocutie/brand6 GAS- OF STOOKOLIE-INSTALLATIE
61 indicatie van een risico op ontploffing/brand
categorie
categorieI II III IV
1 3 9 15
DEKVLOEREN162 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen met gebruiksonveilige elementen (te steil/gebreken...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
10 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op meerdere plaatsen X
102 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen/algemeen X
10 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op meerdere plaatsen X
102 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen/algemeen X
Omkadering HET TECHNISCH VERSLAG
13 Uitgave 1 oktober 2016
FOUT
Als er meerdere aankruisvakjes horizontaal naast elkaar staan, zal de onderzoeker moeten inschatten wat de
omvang en ernst zijn van de schade en wat de mogelijke gevolgen zijn. Hierbij worden vaak de termen ‘niet
algemeen/ algemeen’, ‘ernstig/ zeer ernstig’, ‘beperkt/ ernstig’ en ‘met gebreken/ ontbreekt’ gebruikt.
Een gebrek is ‘algemeen’ als meer dan twee derde van het gebouwelement erdoor getroffen is. In het
andere geval is de term ‘niet algemeen’ van toepassing.
‘Ernstig/ zeer ernstig’ wordt enkel gebruikt in de rubrieken betreffende stabiliteit. ‘Zeer ernstig’ betekent
dat er een stabiliteitsgevaar is of een direct gevaar voor de bewoners, ‘ernstig’ betekent dat de samenhang
van de bouwelementen (plaatselijk) ontbreekt.
‘Beperkt/ ernstig’ omvat zowel de omvang als de ernst van de schade. ‘Beperkt’ wijst op een plaatselijk
probleem dat de woonkwaliteit in beperkte mate aantast, de term ‘ernstig’ gebruiken we bij een plaatselijk
probleem dat de woonkwaliteit in grote mate aantast, of bij een probleem van grote(re) omvang (meer
dan tweederde van het object).
‘Met gebreken/ ontbreekt’ wordt alleen gebruikt bij de beoordeling van functies. ‘Met gebreken’ slaat op
een verminderd gebruik van de betreffende functie, ‘ontbreekt’ betekent dat de functie effectief
ontbreekt, niet (meer) kan gebruikt worden of dat de opstelling niet aanvaardbaar is.
Er wordt verwacht dat op zijn minst omschreven wordt waar het gebrek of probleem zich juist voordoet (aan
welke zijde, op welke hoogte, enz.). Optioneel kunnen ook de vermoedelijke oorzaak van het probleem
vermeld worden, en eventuele andere feiten of opmerkingen in verband met het gequoteerde gebrek. Deze
omschrijving hoort thuis in het vak opmerkingen, achteraan de delen B, C en D.
Gebreken die wel opgemerkt worden, maar die niet gequoteerd (kunnen) worden, kunnen eveneens
omschreven worden in het vak ‘opmerkingen’8.
8 In het dossieropvolgingssysteem VLOK moeten alle opmerkingen verplicht in één veld worden ingevoerd.
10 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op meerdere plaatsen X X
102 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen/algemeen
Omkadering HET TECHNISCH VERSLAG
14 Uitgave 1 oktober 2016
4. BEOORDELING VAN DE GEBREKEN
4.1. ENKEL WAARNEEMBARE SCHADE
De vaststellingen beperken zich tot de schade die de onderzoeker daadwerkelijk objectief kan vaststellen en
die onmiddellijk een negatief effect heeft op de bewoning. De vaststellingen zijn gebaseerd op visuele
observatie, eventueel ondersteund door metingen met daartoe geschikte meetapparatuur (bv. vochtmeters).
Er wordt uitgegaan van de effectieve situatie op het moment van onderzoek. Als bevoegde instanties
maatregelen hebben genomen om een risico op te heffen op een zodanige wijze dat de gebruiker deze
maatregelen niet zelf kan ongedaan maken, worden geen strafpunten toegekend. Het fysiek afsluiten van de
gasinstallatie buiten het gebouw bijvoorbeeld is een maatregel die de gebruiker niet ongedaan kan maken; het
verzegelen van de installatie echter is onvoldoende. De genomen maatregelen worden wel expliciet vermeld in
het vak ‘opmerkingen’.
Opmerking: Bij afgesloten nutsvoorzieningen (elektriciteit, gas en water) zal dit onvermijdelijk consequenties
hebben en resulteren in strafpunten voor de technische installaties en voorzieningen in de woning.
Voorbeelden
Een woning is opgetrokken met een steense (19 cm) buitenmuur aan de regenkant. Een goed
bouwtechnicus weet dat een dergelijke wandopbouw een zeker risico inhoudt. Wanneer hij bij de inwendige
beoordeling hierover geen verdere vaststellingen kan doen (m.a.w.: er zijn geen vochtplekken op muren of
plafonds), zal hij hieromtrent geen enkele vaststelling van ongeschiktheid noteren. In de rubriek
‘opmerkingen’ kan wel vermeld worden dat de werken slecht uitgevoerd werden of dat er verkeerde
materialen gebruikt werden, zodat problemen kunnen verwacht worden.
In sommige gevallen kan vermoed worden dat een lambrisering aangebracht werd om schimmel en vocht
op de achterliggende muur te verbergen. Indien het vochtprobleem echter niet objectief visueel kan
vastgesteld worden, kunnen geen strafpunten toegekend worden. De situatie kan wel omschreven worden
in het vak ‘opmerkingen’.
4.2. VASTE EN LOSSE INTERIEURELEMENTEN, BEWONERSATTITUDES
Bij het onderzoek wordt in principe abstractie gemaakt van de mobiele infrastructuur binnen de woning. Ook
met de gewoonten en de levenswijze van de bewoners wordt geen rekening gehouden, tenzij er
ontegensprekelijk veiligheidsrisico’s worden vastgesteld. Indien de mobiele infrastructuur, de gewoonten of
de levenswijze van de bewoners toch een acuut veiligheids- of gezondheidsrisico inhouden, moet dit steeds in
een omstandig verslag worden omschreven.
Steeds moet op het aanwezige gevaar gewezen worden met de vraag om deze risico’s onmiddellijk weg te
werken. Hiervan wordt akte genomen in het deel ‘opmerkingen’ van het technisch verslag.
Omkadering HET TECHNISCH VERSLAG
15 Uitgave 1 oktober 2016
In beide gevallen is een grondig onderzoek van de lokalen nagenoeg onmogelijk, wat
dan ook moet worden vermeld op het technisch verslag.
4.3. GEEN DUBBELQUOTERINGEN
Een bijkomend principe is dat een bepaald schadepatroon (stabiliteit, vocht, afwerking, …) aan een
gebouwelement slechts eenmaal het voorwerp uitmaakt van het technisch verslag. Dit neemt echter niet weg
dat hetzelfde gebouwelement (bv. buitenmuren, plafonds, …) meerdere malen aan de orde kan zijn wanneer
verschillende schadepatronen zich samen voordoen. Verschillende schadepatronen op een zelfde
gebouwelement hebben immers een cumulatief negatief effect.
Bijvoorbeeld:
Dezelfde buitenmuur kan twee quoteringen krijgen: eenmaal voor vochtschade, en een tweede maal
omdat hij een zware scheur vertoont.
Indien door een vochtprobleem echter het pleisterwerk van een muur afbladdert, wordt enkel het
vochtprobleem gequoteerd. Er worden geen strafpunten gegeven voor gebreken aan de afwerking van de
muur.
4.4. DE VEILIGHEID EN CONFORMITEIT VAN TECHNISCHE INSTALLATIES
De technische installaties worden onderzocht op basis van louter visuele observatie, enkel van de zichtbare
gedeeltes van de installaties. Er worden geen of slechts zeer rudimentaire metingen uitgevoerd, en er wordt
niets ontmanteld of blootgelegd.
Deze beperkingen hebben als gevolg dat er geen absolute uitspraken gedaan kunnen worden over de
veiligheid van de technische installaties, noch over de conformiteit aan de officiële normen. Dit wil dus ook
zeggen dat een technische installatie die voldoet aan de bepalingen zoals ze opgesomd zijn in deze brochure
niet automatisch veilig te noemen is, noch conform aan de officiële normen.
DEEL 2:
STAPSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET
TECHNISCH VERSLAG VOOR
ZELFSTANDIGE WONINGEN
Zelfstandige woningen DEEL A: IDENTIFICATIEGEGEVENS
16 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL A: IDENTIFICATIEGEGEVENS
In deel A is ruimte voorzien voor alle identificatiegegevens die van belang zijn, in het bijzonder m.b.t.:
het onderzoek (dossiernummer);
de onderzoeker;
het gebouw;
de woning binnenin het gebouw (indien van toepassing);
de houder van het zakelijk recht;
en de eventuele verhuurder van de woning;
Deel A is identiek voor zelfstandige woningen, kamers en kamers voor seizoenarbeiders.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
17 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL B: GEBOUW
Let op: deel B (gebouw) van het technisch verslag is niet langer identiek voor zelfstandige en niet-zelfstandige
woningen. Per type woning moet een apart deel B worden opgemaakt. Voor gebouwen met zowel zelfstandige
als niet-zelfstandige te onderzoeken woningen moeten dus twee delen B worden ingevuld.
Aan de hand van deel B worden de structuur en de veiligheid van het volledige gebouw beoordeeld alsook de
mogelijke vochtaantasting van buiten- en binnenmuren in de gemeenschappelijke lokalen van het gebouw (bv.
de inkom- en traphal).
Deel B omvat 5 onderdelen: “omhulsel”, “binnenstructuur”, “technische installaties”, “brandveiligheid” en
“energetische prestatie”.
Het omhulsel is de buitenkant van het gebouw die contact maakt met de buitenlucht of raakt aan andere
aanpalende gebouwen. In dit laatste geval is dit raakvlak de (gemeenschappelijke) scheidingsmuur. Het
omhulsel bestaat verder uit het dak en de gevels.
De binnenstructuur is het geheel van dragende elementen die de stabiliteit en de stijfheid van het gebouw
garanderen, voor zover ze niet behoren tot het omhulsel. We beschouwen alle vloeren en dragende muren
binnen het hoger omschreven omhulsel. Voor een gebouw zijn dit alle binnenmuren en draagvloeren,
ongeacht de materialen waaruit ze zijn opgebouwd.9
De technische installaties die beschouwd worden zijn de elektriciteitsinstallatie, de gas- of stookolie-
installatie en de watertoevoer.
In het onderdeel “brandveiligheid” wordt de mogelijkheid geboden om 15 strafpunten aan het gebouw toe
te kennen indien uit een verslag van de brandweer blijkt dat het brandonveilig is.
De rubriek “energetische prestatie” is nieuw voor zelfstandige woningen vanaf 1 januari 2013. Let wel: er
kunnen pas vanaf 1 januari 2015 strafpunten worden toegekend voor ontbrekende of onvoldoende
dakisolatie. Daarvoor volstaat een opmerking.
We onderzoeken dus hier de "mantel" van het gebouw, alle dragende binnenstructuren, zowel horizontaal als
verticaal (zoals draagvloeren, dragende binnenmuren, …), de technische installaties en de aanwezigheid van
voldoende dakisolatie.
Alleen ernstige problemen die de stabiliteit van het gebouw of de veiligheid van de bewoners of passanten in
gevaar kunnen brengen, worden aangekruist. Daartoe behoren ook ernstige problemen aan de technische
installaties, voor zover deze een veiligheidsrisico inhouden voor het volledige gebouw en vochtschade die
wordt aangetroffen in de gemeenschappelijke lokalen als bv. inkom- en traphallen.
9 Trappen en hun overlopen worden niet tot de binnenstructuur van het gebouw gerekend. Zij worden beoordeeld in
rubriek 171, 172 en 232. Gemeenschappelijke trappen worden enkel beoordeeld op hun veiligheid om een individuele woning te bereiken.
In deze rubriek geeft u een globale beoordeling van het gebouw waarin de woning zich bevindt.Het gebouw wordt in principe van binnenuit beoordeeld.De beoordeling is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning van het hele gebouw. I II III IV
Deel B: Gebouw
categorie
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
18 Uitgave 1 oktober 2016
Gebreken die enkel een lokale invloed hebben binnenin een woning, kamer, of gemeenschappelijke ruimte
zonder de woonkwaliteit of veiligheid in andere delen van het gebouw in het gedrang te brengen, worden niet
in deel B, maar in deel C (of D bij kamerwoningen) behandeld.
Wanneer de stabiliteit van een gebouw zeer ernstige10 gebreken vertoont kan het nodig zijn dat omwille van
het instortingsgevaar onmiddellijk actie wordt ondernomen om de veiligheid van bewoners en voorbijgangers
te vrijwaren. De mogelijkheid tot onmiddellijke actie is gerealiseerd via de nieuwe gemeentewet artikel 135. In
dat geval kan de Burgemeester overgaan tot onmiddellijke ontruiming en/of noodzakelijke herstel- of
stutwerken.
Indien de stabiliteit ernstig of zeer ernstig is aangetast maar zonder een direct instortingsgevaar, kan de
procedure zoals vastgelegd in de Vlaamse Wooncode gevolgd worden en kan indien nodig via een omstandig
verslag het advies van onbewoonbaarheid worden gegeven.
10 Verduidelijking van de begrippen ‘Ernstig / Zeer Ernstig’, zie 3.3. Methodiek op pag. 13
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
19 Uitgave 1 oktober 2016
HET BEGRIP “VOCHT”
Vocht is zowat de grootste oorzaak van schade aan gebouwen. De aanwezigheid van vocht kan verschillende
oorzaken hebben. Bovendien kunnen verschillende oorzaken gelijkaardige negatieve gevolgen hebben, zoals
losgekomen en beschadigde afwerking, schimmelvorming, algemeen onbehagen door een te hoge relatieve
luchtvochtigheid, enzovoort.
Naargelang de oorzaak worden verschillende schadepatronen vastgesteld die in functie van de ernst en de
omvang aanleiding geven tot 1, 3 of 9 strafpunten.
Enkel in die gevallen waarbij er effectief schade in de woning kan vastgesteld worden, zullen strafpunten
toegekend worden.
A. OORZAKEN VAN VOCHTSCHADE
Via barsten, breuken, scheuren, ondichte voegen, materiaalporiën, … dringt bij neerslag regenwater in het
omhulsel (dak + buitenmuren) van het gebouw of grondwater in de kelder.
Ook de mens produceert een hoeveelheid waterdamp via longen en huid, die per persoon en per dag kan
schommelen tussen de 2 en de 5 liter. Daarnaast komen er ook door huishoudelijke activiteiten dampen vrij
(koken, douchen, …). En ook bij de verbranding van gas en petroleum komt heel wat vocht vrij.
De schadepatronen kunnen vele vormen aannemen en verschillen vaak naargelang de aard van de getroffen
materialen en het aangetaste bouwonderdeel.
1. INSIJPELEND VOCHT
Insijpelend vocht is meestal het gevolg van slechte aansluitingen tussen bouwelementen onderling (vb.
aansluiting van het dak met de schoorsteen), door plaatselijke gebreken (bv. los liggende of verschoven
dakpannen) of door de verwering van bouwelementen (bv. verweerde ramen).
Waarnemingen die kunnen wijzen op insijpelend vocht zijn o.a.:
vlekkerige (concentrische) en kringvormige verkleuring van de bepleistering;
effectieve waterindringing.
2. DOORSLAAND VOCHT
Doorslaand vocht komt vooral voor bij gevels die sterk blootgesteld zijn aan slagregen. Het water wordt
opgezogen door de materiaalporiën en haarscheurtjes of dringt binnen via barsten, enz. Ook slecht geplaatste
of ontbrekende dichtingsmembranen kunnen infiltraties veroorzaken.
Waarnemingen die op doorslaand vocht kunnen wijzen zijn o.a.:
buitenmuur vochtig aan de binnenzijde (nat en loskomend behang), vooral bij zuidelijk en westelijk
gerichte gevels (slagregenzijde);
meerdere vochtplekken op muren of vloeren van kelders;
kelder effectief onder water (minstens enkele centimeters);
aanwezigheid van zwammen.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
20 Uitgave 1 oktober 2016
3. OPSTIJGEND VOCHT
Opstijgend grondvocht kan voorkomen bij het ontbreken of een slechte uitvoering van een scheidingslaag aan
de muurvoet of in de vloer. Opstijgend vocht, ook stijgvocht, capillair vocht of grondvocht genoemd, wordt
meestal opgemerkt in muren boven het maaiveld. De materialen die in contact staan met water of een
vochtige grond, nemen vocht op door capillariteit11. De ernst hangt af van de capillariteit van de materialen en
de mogelijkheid van de wanden om te drogen. De aanwezigheid van zouten (zie p. 22) in het metselwerk
vergroot eveneens de stijghoogte. Meestal beperkt opstijgend vocht zich tot een hoogte van 1,20 m. Een sterke
ventilatie kan die hoogte beperken; een belemmering van de verdamping (bv. betegeling) echter vergroot de
stijghoogte.
Opstijgend vocht kan ook schade veroorzaken aan poreuze, steenachtige vloeren die onvoldoende geïsoleerd
zijn van de vochtige ondergrond. Deze schade is echter veel moeilijker vast te stellen omdat de aangetaste
materialen (de bevloering) veelal beter bestand zijn tegen vocht.
Opstijgend vocht doet zich vaker voor bij oude gebouwen.
Waarnemingen die kunnen wijzen op opstijgend grondvocht zijn o.a.:
een vochtige muurvoet (tot maximaal ± 1.20 meter hoogte)12;
witachtige zouten op de muren;
het loskomen van behang en afwerking aan de muurvoeten;
niet beperkt tot één enkele muur, maar doet zich voor bij de meeste muren (zowel binnen- als
buitenmuren);
loskomend pleisterwerk (holle klank) enkel aan de muurvoet;
beschadiging van mortel en baksteen enkel aan de muurvoet;
…
11 Capillariteit (of capillaire werking) is een verschijnsel waarbij, bijvoorbeeld, water in een zeer fijn buisje hoger stijgt dan
het omringende vloeistofniveau. Capillaire buisjes kunnen gevormd worden door de aaneenschakeling van kleine holten in materialen. (Grond)water kan dan via die kanaaltjes opstijgen.
12 Muurvoet: de aanzet / het onderste deel van de opgaande muren op de funderingsmuren
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
21 Uitgave 1 oktober 2016
Er zijn ook andere waarnemingen die kunnen wijzen op een probleem met opstijgend vocht, maar die op zich
niet voldoende zijn om strafpunten te geven, aangezien in deze gevallen de vochtschade zelf niet effectief
waargenomen kan worden. Voorbeelden van dergelijke indirecte indicaties zijn:
aanwezigheid van lambrisering (in vochtbestendig materiaal);
binnen- en/ of buitenbepleistering van de muurvoet in cement;
bekleding met aluminium- of gebitumineerd papier;
geteerde onderbouw;
…
4. BOUWVOCHT
Bouwvocht is de overmaat aan vocht afkomstig van het natte bouw- en productieproces en het blootstaan van
de materialen aan neerslag tijdens de oprichting. Het droogproces dat hiermee gepaard gaat duurt enkele
jaren. Voor een traditionele woning wordt het bouwvocht op ca. 5000 liter geschat.
In bestaande woningen doet dit probleem zich normaal niet voor (tenzij bij plaatselijke herstellingswerken of
uitbreidingen), dus wordt hier verder geen rekening gehouden met deze vorm van vochtschade. Het kan echter
steeds opgenomen worden in de rubriek opmerkingen, met de vermelding van de oorzaak en de verwijzing
naar de tijdelijke toestand. Uiteraard moet de mogelijkheid bestaan dit bouwvocht af te voeren door
verluchting.
5. CONDENSEREND VOCHT
Lucht bevat een hoeveelheid waterdamp. Wanneer men lucht afkoelt, ontstaat op een bepaald moment
condensatie: een gedeelte van de in de lucht opgeloste waterdamp wordt vloeibaar en slaat neer.
Condensatie kan dus o.a. ontstaan wanneer warme en vochtige lucht in contact komt met een koud oppervlak.
Wanneer dit verschijnsel zich op de oppervlakte voordoet, noemt dit oppervlaktecondensatie. Condensatie
binnenin een samengestelde constructie (bv. een dak) wordt inwendige condensatie genoemd. Deze laatste
vorm van condensatie is zeer moeilijk vast te stellen.
5.1. OPPERVLAKTECONDENSATIE
Enkel wanneer oppervlaktecondensatie zich voordoet op niet-doorzichtige (poreuze) wanden en bovendien
schade veroorzaakt (veelal schimmelvorming) worden strafpunten gegeven.
Wanneer deze condensatie echter gebeurt op vochtbestendige materialen, zoals glas of faience, en kan
afgevoerd worden of kan opdrogen zonder schade te veroorzaken, stelt er zich geen probleem voor de
woningkwaliteit.
Waarnemingen die op oppervlaktecondensatie kunnen wijzen, zijn o.a.:
schimmelgroei;
nat, losgekomen behangpapier;
schade aan pleisterwerk.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
22 Uitgave 1 oktober 2016
Deze doen zich voornamelijk voor op:
Koudebruggen (nieuwe gangbare term voor koudebrug is bouwknoop) 13 (hoeken van de kamers,
balken boven ramen, zijkanten van de ramen (spouwdichting), hoek tussen plafond en muur, …);
slecht verluchte en/of onvoldoende verwarmde plaatsen (achter kasten, achter gordijnen, enz.);
onvoldoende geïsoleerde (volle) wanden (volledig plafond, volledige wand, …).
Oppervlaktecondensatie komt vooral voor op buitenmuren (vooral aan het noorden en het oosten) en in koude
vertrekken of vertrekken met hoge vochtproductie (bv. badkamers en keukens).
Ze kan voorkomen worden door het verhogen van de oppervlaktetemperatuur van de wanden (isolatie
gecombineerd met verwarming) en het verlagen van het vochtgehalte van de lucht (verluchting, verminderen
vochtproductie, …).
5.2. INWENDIGE CONDENSATIE
Bij inwendige condensatie condenseert waterdamp niet op maar in de constructie.
Deze vorm van condensatie is niet direct waarneembaar, maar komt pas aan het licht eens de zichtbare schade
zich uitgebreid heeft tot aan het buitenoppervlak. De schade is dan ook meestal zeer omvangrijk, daar in vele
gevallen de stabiliteit van de constructie ondertussen werd aangetast.
Veelal gaat het hier om daken (hoofdzakelijk platte daken van het zogenaamde koude type14) die foutief
opgebouwd en samengesteld zijn.
Deze vorm van condensatie kan de stabiliteit van de constructie in het gedrang brengen.
6. HYGROSCOPIE
Hygroscopie is de eigenschap van poreuze materialen om vochtigheid uit de lucht op te nemen tot het hiermee
in evenwicht is. Vooral materialen met zeer fijne poriën kunnen een sterk hygroscopisch gedrag vertonen.
Bij een permanente hoge relatieve vochtigheid in de woning kan op hygroscopische materialen eveneens
schimmel ontstaan, ook op meubelen, kleren, schoenen, enz.
7. TOEVALLIGE OORZAKEN
Ook toevallige oorzaken zoals lekken in leidingen, verstopte afvoerbuizen en dergelijke kunnen vochtschade
veroorzaken.
8. ZOUTEN
In vochtige muren kunnen zouten migreren. Zouten zijn hygroscopisch en veroorzaken of verergeren in vele
gevallen vochtproblemen. Ze kunnen het vocht uit de lucht opnemen, waardoor het vochtgehalte van de muur
13
Koudebrug (bouwknoop): Een onderbreking in de isolatieschil in de woning waar het isolatieniveau slechter is dan de omringende isolatie. Voorbeelden zijn: dorpels onder ramen, aansluitingen met terrassen, afwezigheid van isolatie bij de overgang van muur naar dak. Een koudebrug zorgt voor extra warmteverlies en mogelijk vochtproblemen.
14 Dit is een dak waarbij tussen de thermische isolatie en de dakbedekking in principe buitencondities heersen, door de daar toegepaste spouw met buitenlucht te ventileren.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW
23 Uitgave 1 oktober 2016
stijgt, en verhinderen eveneens het droogproces van de muur. Vooral bij oude muren die gedurende jaren
blootstonden aan opstijgend grondvocht kan er een grote hoeveelheid hygroscopische zouten aanwezig zijn.
B. BESLUIT
Het is niet altijd eenvoudig een eenduidige oorzaak te vinden voor vochtschade. Dikwijls gaat het om een
combinatie van factoren.
Daarom moet de onderzoeker zich beperken tot het noteren en quoteren van de schade die hij ziet, namelijk
sporen van vocht of vochtplekken en aantastingen door schimmels of zwammen.
De aantasting kan in bepaalde gevallen zo groot zijn dat de stabiliteit van het gebouw of een gebouwonderdeel
in het gedrang komt.
In het technisch verslag kunnen vochtproblemen gequoteerd worden naargelang hun vermoedelijke oorzaak.
Al naargelang het behandelde bouwelement of onderdeel kan worden gekozen uit opstijgend, insijpelend,
doorslaand en/of condenserend vocht. Indien een vochtprobleem niet kan ingedeeld worden onder één van
deze categorieën, wordt het beschreven in het vak “opmerkingen”.
Zie ook bijlage 6: Mogelijke oorzaken van vochtproblemen. (zie pag. 229)
Opgelet
Het komt voor dat oude vochtproblemen verdwenen of opgelost zijn, maar dat de veroorzaakte schade (zoals
afgevallen pleisterwerk) nog niet hersteld is. De schade ten gevolge van deze vroegere (herstelde)
vochtproblemen of lekken wordt niet opgenomen als vochtschade, maar kan opgenomen worden in de
betreffende rubrieken “afwerking”. Het betreft uiteraard enkel de noodzakelijke afwerking en niet de
hernieuwbare decoratieafwerking, zoals behang of schilderwerk.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
24 Uitgave 1 oktober 2016
A. OMHULSEL
In het onderdeel “omhulsel” van deel B wordt de stabiliteit van de dakstructuur (incl. de buitendakse schouw)
en van de buitenmuren en gemeenschappelijke muren beoordeeld.
1 DAK(EN) EN BUITENDAKSE SCHOUW: STABILITEIT
11 DRAGENDE DAKELEMENTEN
Daken kunnen verschillende vormen vertonen
(plat, hellend of gebogen dak) en uit verschillende
materialen opgebouwd zijn (hout, beton, metaal,
…). Zowel lichte (bvb. een houten dakstructuur
afgewerkt met pannen) als massieve constructies
(bvb. een plat dak in beton) worden in de
beoordeling opgenomen. Het hoofddoel van de
dakstructuur is de belastingen (wind, sneeuw,
dakbekleding, eigen gewicht, …) die uitgeoefend
worden op het dak overbrengen naar andere delen
van het gebouw en zo naar de fundering. Daarvoor
moeten de gebruikte materialen de nodige
spanningen (zowel trek als druk) kunnen opnemen.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Als dakstructuur wordt het geheel van elementen
beoordeeld dat het dragende en structurele
gedeelte van het dak uitmaakt. Indien het
dakgebinte volledig zichtbaar is, kunnen alle
opbouwende onderdelen visueel beoordeeld
worden. Is de constructie echter bekleed, dan kunnen de vlakheid en eventuele beschadiging van de
bekledingen een indicatie zijn op gebreken aan de dakstructuur.
De kwaliteit van de afwerkingen wordt niet beoordeeld in deze rubriek, het gaat enkel om de stabiliteit van de
dakstructuur.
GEBREKEN
De beoordeling van de dakstructuur gebeurt op basis van de ernst van de doorbuiging of aantasting van de
verschillende elementen en het risico dat deze vormt voor de bewoning. Enkel bij een wezenlijk
stabiliteitsrisico, dat de veiligheid van de bewoners direct in gevaar brengt, worden 9 punten toegekend. In de
gevallen waarbij de samenhang van de verschillende gebouwonderdelen in het gedrang komt, worden
1 DAK(EN)
STABILITEIT van de dakstructuur (gebinte, draagbalken, dakplaat, ...)11 aantasting en/of doorbuiging van de dragende dakelementen ernstig / zeer ernstig12 buitendakse schouw onstabiel / …
STABILITEIT van de dakstructuur (gebinte, draagbalken, dakplaat, ...)11 aantasting en/of doorbuiging van de dragende dakelementen ernstig / zeer ernstig12 buitendakse schouw onstabiel / …
Gebouw: daken
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
25 Uitgave 1 oktober 2016
(hoogstens) 3 punten toegekend. Oppervlakkige aantastingen door weersomstandigheden (vergrijzing,
windbarstjes, …) die enkel het uitzicht veranderen zonder de stabiliteit aan te tasten, worden niet beoordeeld.
Ze kunnen echter wel opgenomen worden in de rubriek “opmerkingen”.
De verschillende gebreken aan de dakstructuur kunnen worden onderverdeeld in structurele gebreken,
fysische gebreken, gebreken ten gevolge van chemische processen, en biologische gebreken.
Onder structurele gebreken wordt verstaan de overmatige doorbuiging (bijvoorbeeld: door
onderdimensionering, overbelasting, ondeskundige uitvoering of herstellingen, …) van de dragende
dakelementen, de gebrekkige onderlinge verbindingen van dakelementen of de gebrekkige verbinding met
de andere bouwonderdelen. De structurele gebreken kunnen voor ieder daktype een ander schadebeeld
geven. Een ondergedimensioneerde draagbalk bijvoorbeeld kan nefast zijn voor een plat dak, terwijl bij
een hellend dak de lasten meer worden verdeeld over de andere dragende onderdelen.
Fysische gebreken zijn verrotting van houten balken, betonrot, … De oorzaak is meestal het indringen van
vocht in de structuur. Bij de visuele inspectie van betonoppervlakken besteden we vooral aandacht aan de
verkleuring van het oppervlak, roestsporen en kalkafzetting. Dit wijst meestal op waterschade. Bij
scheurvorming dienen we steeds de oorzaak te onderzoeken; scheuren in de trekzone15 van het beton
verdienen speciale aandacht. Afvallende betonstukken en blootliggende wapeningen worden nader
bekeken.
Gebreken ten gevolge van chemische processen zijn de aantasting van de oppervlaktestructuur door
roestvorming. Roestvorming is een reactieproces tussen metaal en de zuurstof uit de lucht, waarbij de
aanwezigheid van vocht de reactie op gang brengt. Deze reactie kan versneld worden door agressieve
atmosferen (bijvoorbeeld: industriële omgeving) en de nabijheid van de zee.
Biologische gebreken zijn de aantasting door zwammen (huiszwam, kelderzwam, …) en insecten
(herkenbaar aan de uitvlieggaten). Bij aantasting door insecten wordt speciaal aandacht geschonken aan
de schade die kan aangericht worden door de huisboktor. Uitwendig is deze nauwelijks merkbaar16, maar
inwendig kan deze de totale verpulvering van houten balken veroorzaken.
15 De trekzone is de andere zijde van de balk of plaat waar een puntlast of gelijkmatige belasting op komt. 16 Indicaties van aantasting door de huisboktor zijn vlieggaten van 3 à 5 mm doorsnede en de aanwezigheid van gangen
onder het houtoppervlak. Deze laatste zijn met het blote oog niet waarneembaar, maar kunnen met een metalen voorwerp of de vingernagel ingedrukt worden.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
26 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Dakstructuur:
een ernstig aangetaste draagbalk
Dakstructuur:
een ondeskundige herstelling
De doorbuiging van de gordingen is dermate ernstig dat ze
werden onderstut. Dergelijke herstellingen worden niet als
definitief aanvaard.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
27 Uitgave 1 oktober 2016
12 BUITENDAKSE SCHOUW
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
In deze rubriek worden die gedeelten van de
afvoerkanalen voor verbrandingsgassen en ventilatie
beoordeeld die boven het dak uitsteken. Het gedeelte
binnen het omhulsel (bv. op zolder) wordt hier dus
niet beoordeeld.
Zowel massieve schouwkoppen, zelfdragende
pijpsystemen als gecombineerde schoorstenen
(gemetseld massief met daarboven een pijpsysteem)
worden beoordeeld.
GEBREKEN
Enkel die gebreken aan schouwen die een risico
inhouden voor de bewoning of voor de onmiddellijke
omgeving worden gequoteerd.
Bij beschadiging van de buitendakse schouw is het aan
te raden om extra aandacht te besteden aan een
mogelijk risico op CO-vergiftiging binnenin de woning (zie rubriek 226: “risico op CO-vergiftiging” op p. 127).
VOORBEELDEN
STABILITEIT van de dakstructuur (gebinte, draagbalken, dakplaat, ...)11 aantasting en/of doorbuiging van de dragende dakelementen ernstig / zeer ernstig12 buitendakse schouw onstabiel / …
Buitendakse schouwen
Buitendakse schouwen
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
28 Uitgave 1 oktober 2016
Deze buitendakse schouwen zijn onstabiel.
Er dreigt ook instortingsgevaar zodat onmiddellijke actie (stutten, afbraak) aanbevolen is, desnoods via
toepassing van de Nieuwe Gemeentewet art. 135.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
29 Uitgave 1 oktober 2016
2 BUITENMUREN (EN GEMEENSCHAPPELIJKE MUREN)
21 STABILITEIT
Buitenmuren en gemeenschappelijke muren moeten duurzaam en stevig zijn. Ze moeten niet alleen dienst
doen als afsluiting. Ook de structurele weerstand van de wand zelf en van haar samenstellende delen (lateien,
balken, kolommen, …) moet voldoende zijn om de veiligheid van de bewoners te verzekeren, openingen te
overbruggen en de lasten uitgeoefend door het dak en de tussenliggende vloeren over te dragen naar de
dragende constructie.
Een wand kan samengesteld zijn uit stenen, blokken,
of andere elementen die op elkaar gestapeld en
verbonden worden met mortel of lijm, uit een
skeletbouw met invulmetselwerk, uit stijlwanden
opgebouwd met stijlen en regels, beplating en
vulling, enzovoort. In ieder geval moeten alle
onderdelen verwerkt zijn tot een stabiel geheel.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Buitenmuren: de muren die contact maken met
de buitenlucht.
Gemeenschappelijke muren:
a) de scheidingsmuren tussen verschillende
gebouwen of het raakvlak met andere
gebouwen. 17
b) de scheidingsmuren tussen appartementen
onderling.
Gevelelementen:
o Balken: dit zijn alle dragende HORIZONTALE gevelelementen uit om het even welk materiaal.
Bijvoorbeeld: lateien18, liggers19, gemetselde rollagen20
17
Gemeenschappelijke muren, ook gekend als gemene muren of als mandelige muren. (de muur die op de grens staat tussen 2 eigendommen).
18 Een latei is een draagbalk boven gevelopeningen.
2 BUITENMUREN (en gemeenschappelijke muren)
STABILITEIT21 vervorming en/of scheurvorming van gevelvlak of gevelelementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE26 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen/algemeen
STABILITEIT21 vervorming en/of scheurvorming van gevelvlak of gevelelementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE26 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (traphal, inkomhal, kelder, …)
niet-algemeen/algemeen
Buitenmuren en gemeenschappelijke muren
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
30 Uitgave 1 oktober 2016
o Kolommen: dit zijn alle dragende VERTICALE gevelelementen uit om het even welk materiaal.
Bijvoorbeeld: gemetselde penanten21
o Balkons: de stabiliteit wordt verzekerd door de uitkragende draagconstructie (consoles22,
vloerplaat), randbalk, borstwering en de verankering van het geheel.
o Erkers: dit is een aan de gevel uitkragende raamconstructie voorzien van een afzonderlijk dak.
Volgende elementen worden beoordeeld: de onderbouw (consoles, vloerplaat en
borstwering) en de dakconstructie.
We besteden bovendien aandacht aan alle andere elementen die de muren met de andere structuurelementen
zoals tussenvloeren, daken, tussenmuren,… verbinden en die volgens hun specifieke functie bijdragen tot de
stabiliteit van het geheel.
GEBREKEN
Structurele gebreken bij wanden die gequoteerd kunnen worden, zijn:
scheuren,
verzakkingen,
convexe (bolle) of concave (holle) vervormingen,
overmatige doorbuiging van dragende elementen,
gebrekkige onderlinge verbindingen tussen de verschillende elementen of andere bouwonderdelen die de
stabiliteit van het gebouw ondermijnen.
Bij de quotering wordt rekening gehouden met de ernst van de vervorming en /of scheurvorming en het risico
dat deze vormt voor de bewoning. Scheuren en vervormingen (holle of bolle uitbuiking) worden zowel
bekeken aan de binnenzijde als aan de buitenzijde van het gebouw. Steeds moet getracht worden de oorzaken
van de vervorming te achterhalen, en de mogelijke gevolgen in te schatten.
De meest voorkomende oorzaken van gebreken aan wanden zijn:
zettingen van het gebouw (bijvoorbeeld door bronbemaling, …);
gebruik van niet-aangepaste materialen;
verbouwingswerkzaamheden;
overbelasting;
trillingen;
19 Een ligger is een draagbalk of ondersteunende balk. 20
Een rollaag is een rij van op hun kant gemetselde stenen. 21 Een penant is een gemetseld, uitspringend deel van een muurvlak ter versteviging van de muur of om het gewicht van
een balk te dragen (een soort steunbeer, maar dan in de fundering van de muur gebouwd). 22 Een console is een uit de muur stekend geprofileerd stenen of houten deel dat dient ter ondersteuning van bv. een
balkon.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
31 Uitgave 1 oktober 2016
Drie strafpunten worden gegeven wanneer de samenhang van de verschillende constructieonderdelen ernstig
aangetast is.
Negen strafpunten worden enkel gegeven bij een wezenlijk stabiliteitsrisico waarbij de veiligheid van de
bewoners (of passanten) in het gedrang komt. Dit laatste is het geval bij instortingsgevaar of wanneer er een
reëel risico is dat gedeeltes van de constructie naar beneden zouden kunnen vallen.
Kleinere vervormingen of scheurtjes die enkel het uitzicht veranderen maar geen invloed hebben op de
stabiliteit, worden niet beoordeeld. Ze kunnen echter wel opgenomen worden in de rubriek opmerkingen.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
32 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Stabiliteitsproblemen bij buitenmuren: Scheurvorming
Dit is een tijdelijke oplossing om het onmiddellijke risico te beperken, maar kan niet als een
definitieve herstelling worden beschouwd. Een quotatie is verantwoord.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
33 Uitgave 1 oktober 2016
Bovenstaande foto’s tonen verwering van gevelcementeringen. Er zijn geen stabiliteitsproblemen.
Er zijn geen rubrieken voorzien om dergelijke tekorten in onder te brengen. Ze kunnen worden vermeld in het
vak opmerkingen.
Indien er echter een(zeer) gevaarlijke situatie ontstaat door afvallende brokstukken, kan dit in een omstandig
verslag opgenomen worden of omwille acute veiligheidsproblemen kan art. 135 van de Nieuwe Gemeentewet
toegepast worden.
Eventueel kan ook een verslag verwaarlozing opgemaakt worden op voorwaarde dat de verwaarlozing vanop
het openbaar terrein kan waargenomen worden.
Opmerking: bemerk ook de rookafvoer met enkelwandige metalen kanalen, links op de achtergevel. Bij
schouwen opgebouwd met enkelwandige metalen kanalen langs de gevel en met dergelijke afvoerlengte zullen
de rookgassen versneld afkoelen en bestaat de kans dat een vlotte rookafvoer verstoord is. Zie rubriek 226
‘Risico op CO-vergiftiging’ (p. 127).
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - OMHULSEL
34 Uitgave 1 oktober 2016
26 VOCHTSCHADE
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle buitenmuren en gemeenschappelijke
scheidingsmuren van gemeenschappelijke delen of
lokalen worden hier beoordeeld op vochtproblemen.
Buitenmuren: muren die contact maken met de
buitenlucht.
Gemeenschappelijke scheidingsmuren: bv. de
scheidingsmuur tussen de gemeenschappelijke
traphal en een appartement of het raakvlak met
andere gebouwen.
GEBREKEN
In deze rubrieken wordt alle effectieve en zichtbare
schade opgenomen die vastgesteld wordt aan de
buitenmuren of gemeenschappelijke scheidings-
muren van gemeenschappelijke lokalen zoals inkom-
en traphallen, bergingen…enz. In de omschrijving van
het gebrek kan worden verduidelijkt of het
opstijgend, doorslaand, insijpelend of condenserend
vocht met schimmelvorming betreft. Zie ook algemene uitleg onder “Het begrip vocht” (p. 19) en algemene
regel op pag. 12, “Methodiek”.
VOORBEELDEN
STABILITEIT21 vervorming en/of scheurvorming van gevelvlak of gevelelementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE26 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (traphal, inkomhal, kelder, …)
niet-algemeen/algemeen
Gemeenschappelijke traphal. De vochtschade op de
linkse muur (= in dit geval een gemeenschappelijke
scheidingsmuur met aanpalend gebouw) zal worden
gequoteerd onder rubriek 26.
Buitenmuren van de gemeenschappelijke
traphal in het pand met 3 woningen.
(nota: In duplex-appartement 3 betreft het een trap binnenin de
woning)
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - BINNENSTRUCTUUR
35 Uitgave 1 oktober 2016
B. BINNENSTRUCTUUR
In het onderdeel “binnenstructuur” van deel B wordt de stabiliteit van de dragende binnenmuren en
draagvloeren binnenin het omhulsel van de woning beoordeeld.
3 DRAGENDE BINNENMUREN
31 STABILITEIT
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Dragende binnenmuren zijn binnenmuren die belast
worden door andere gebouwelementen en die ook
de stabiliteit van het gebouw waarborgen. Het gaat
zowel over massieve muren als samengestelde
muren. Ook de structurele elementen van deze
muren, zoals lateien en balken boven (deur-
)openingen, kolommen, schouwmassieven, … komen
hier aan bod.
GEBREKEN
De structurele gebreken die kunnen voorkomen aan
binnenmuren zijn vergelijkbaar met die van
buitenmuren en worden op dezelfde manier
gequoteerd. We verwijzen dan ook naar rubriek 2 op
p. 29.
3 DRAGENDE BINNENMUREN
STABILITEIT31 vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of elementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE36 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen/algemeen
STABILITEIT31 vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of elementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE36 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (traphal, inkomhal, kelder,…)
niet-algemeen/algemeen
Dragende binnenmuren
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - BINNENSTRUCTUUR
36 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
36 VOCHTSCHADE
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle binnenwanden, zowel dragende als niet-dragende, die worden aangetroffen in de gemeenschappelijke
lokalen van het pand (met inbegrip van deze in de gemeenschappelijke kelder). Bijvoorbeeld de
scheidingswand tussen gemeenschappelijke inkomhal en gemeenschappelijke traphal.
GEBREKEN
Analoog als bij rubriek 26 (pag. 34) en algemene uitleg onder “het begrip vocht”.
STABILITEIT31 vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of elementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE36 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (traphal, inkomhal, kelder,…)
niet-algemeen/algemeen
Voorbeelden van scheurvorming bij dragende binnenmuren
(Op de linkse foto zijn bijkomend ook sporen van condens op de muren waarneembaar.)
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - BINNENSTRUCTUUR
37 Uitgave 1 oktober 2016
4 DRAAGVLOEREN: STABILITEIT
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Vloeren zijn vlakke horizontale bouwelementen die
de onderzijde van een ruimte afsluiten.
Ze vervullen in de stabiliteit van het gebouw een
belangrijke rol: naast de stijfheid die ze aan het
gebouw geven, brengen ze de stabiliteits- en
gebruikslasten over op de dragende muren.
Ze zijn meestal de dragers van het horizontaal
loopvlak.
In deze rubriek worden alle mogelijke opbouwende
delen van de draagvloer (met uitzondering van de
afwerkinglaag), van om het even welk materiaal,
tegelijk beoordeeld.
SAMENSTELLENDE ONDERDELEN VAN DE
VLOER:
1. de draagvloer is het constructief geheel dat
onderhevig is aan de gebruiksbelasting. De
meest voorkomende types zijn:
houten balken of roosters, moer- en kinderbalken …;
combinatievloeren, vloerplaten …;
monoliete systemen;
plaatsystemen: al dan niet ter plaatse gestorte betonplaten …;
…
2. de dekvloer vormt meestal een samenhangend geheel met de draagvloer om de gewenste stabiliteit en
beloopbaarheid te bereiken. Voorbeelden van dekvloeren zijn: chape bij prefabplaatvloeren, houten
planken op een houten rooster, …;
3. de afwerking is de bovenste laag van de vloerconstructie die geen dragende functie heeft (bijvoorbeeld:
tegels, kunststof, linoleum, textiel, …). Deze afwerkingslaag wordt niet in deze rubriek beoordeeld.
Daartoe zijn rubrieken 132 (p. 97), 161 en 162 (p. 104) voorzien.
4 DRAAGVLOER(EN)
STABILITEIT41 onderdimensionering en/of aantasting van de draagstructuur ernstig / zeer ernstig
Draagvloeren
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW - BINNENSTRUCTUUR
38 Uitgave 1 oktober 2016
GEBREKEN
Draagvloeren moeten samen met de andere bouwelementen een stabiel geheel vormen.
Drie strafpunten worden gegeven wanneer de samenhang van de verschillende constructieonderdelen
aangetast is. Negen strafpunten worden enkel gegeven als de stabiliteit onder gebruiksbelasting in het gedrang
komt.
VOORBEELDEN
Voorbeelden van stabiliteitsproblemen bij draagvloeren
Ernstige verzakking van de draagvloer op het
gelijkvloers.
De houten draagstructuur van de vloer is
zodanig verrot dat gaten in de vloer ontstaan.
Let wel: bij quotering moet het duidelijk zijn
dat de dragende structuur van de vloer is
aangetast en niet enkel de bekleding.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
39 Uitgave 1 oktober 2016
C. TECHNISCHE INSTALLATIES
In het onderdeel “Technische installaties” van deel B worden de gebreken aan de elektriciteits-, gas-, en
stookolie-installaties beoordeeld die een gevaar kunnen opleveren voor de bewoning van alle woningen
binnenin het gebouw en de bereikbaarheid van de watertoevoer.
5 ELEKTRICITEIT
BELANGRIJKE OPMERKING
Bij zelfstandige woningen23 kunnen gebreken aan de elektriciteitsinstallaties met risico op brand of elektrocutie
op twee verschillende plaatsen in het technisch verslag gequoteerd worden: in deze rubriek 51 in deel B, en in
rubriek 195 van deel C. Deze rubrieken mogen niet samen aangekruist worden!
Welke gebreken moeten in welke rubriek gequoteerd worden?
A. Brandgevaar
Gebreken die een risico op brand inhouden (bv. mogelijke kortsluitingen, vonken, overmatig opwarmen of
doorsmelten van geleiders, …), worden steeds in rubriek 51 (deel B) beoordeeld. Een risico op brand brengt
steeds het hele gebouw in gevaar.
B. Elektrocutiegevaar
1. Indien het gebouw slechts één woning omvat (bv. een eengezinswoning), worden ook de gebreken
gerelateerd aan elektrocutiegevaar enkel in rubriek 51 (deel B) beoordeeld. Bij eengezinswoningen worden
m.a.w. alle gebreken met risico op brand en elektrocutie in rubriek 51 (deel B, gebouw) gequoteerd
2. Indien het gebouw meerdere woningen omvat (bv. een appartementsgebouw), worden de gebreken die
een risico op elektrocutie inhouden, opgesplitst naargelang waar ze zich voordoen:
2.1. Indien ze zich enkel voordoen binnenin de woning en enkel een gevaar opleveren voor de bewoners van de
woning zelf, worden ze niet in rubriek 51 beoordeeld, maar in rubriek 195 (in deel C, “woning”, zie verder). Dit
is bijvoorbeeld het geval voor een risico op elektrocutie in de leefkamer van een appartement. Op die manier
krijgen woningen waarin geen verhoogd gevaar op elektrocutie bestaat, ook geen extra quotering.
2.2. Doen ze zich voor buiten de individuele woningen of in combinatie met gebreken in de woning (bv. in de
gangen of kelders van een appartementsgebouw), dan worden ze beoordeeld in rubriek 51, aangezien ze in dat
geval een risico vormen voor de bewoning van alle woningen in het gebouw.
23 Voor niet-zelfstandige woningen, zie p. 161.
5 ELEKTRICITEIT
51 indicatie van een risico op elektrocutie/brand
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
40 Uitgave 1 oktober 2016
BEGRIPPEN
BASISBEGRIPPEN ELEKTRICITEIT
o Eenheden
Symbool Eenheid Afkorting
Spanning U Volt V
Stroom I Ampère A
Weerstand R Ohm Ω
Vermogen P Watt W
Energie E Joule J
o Spanning (symbool U): De elektrische spanning (ten onrechte ook wel voltage genoemd), is het potentiaalverschil tussen twee punten in een elektrische kring. Ze wordt gemeten in volt (symbool: V).
o Stroom (symbool I): Elektrische stroom is het verplaatsen van ladingdragers door een geleider of een halfgeleider onder invloed van een potentiaalverschil. Hij wordt gemeten in ampère (symbool: A).
o Vermogen (symbool: P): Het vermogen (eenheid watt, W) geeft het energieverbruik per tijdseenheid aan.
o Het verband tussen spanning, stroom en vermogen wordt weergegeven door de formule: P = U x I (vermogen = spanning x stroom)
Voorbeelden:
1. Bij een spanning van 230 V en een stroom van 6 A
is het vermogen gelijk aan 230 V x 6 A = 1.380 W.
2. Een toestel met een vermogen van 2300 W, aangesloten op het
elektriciteitsnet op 230 V, verbruikt 2300 W : 230 V = 10 A.
3. Een geleider van 2,5 mm2 moet beschermd worden door een automatische zekering met
nominale waarde 20 A. Bij een netspanning van 230 V komt een stroom van 20 A overeen
met een vermogen van 230 V x 20 A = 4600 W (of 4,6 kW)24.
Indien we op deze geleider toestellen aansluiten met een totaal vermogen groter dan 4600 W
(bv. één toestel van 5 kW, of drie toestellen van 2 kW via een verdeelstekker), zal de
automatische zekering in veiligheid gaan en de stroomkring onderbreken. Zonder deze
beveiliging zou de geleider opwarmen, met het mogelijk aantasten of doorsmelten van de
isolatie tot gevolg, wat een risico op brand en eventueel elektrocutie zou betekenen.
o Weerstand (symbool R): De weerstand (eenheid Ohm, Ω) is de elektrische eigenschap van materialen om de doorgang van elektrische stroom te bemoeilijken en te verstoren.
Het verband tussen weerstand, spanning en stroom wordt weergegeven door de formule R = U / I (Weerstand = Spanning / Stroom)
25
o Het verbruik van een toestel. Het verbruik van een elektrisch toestel wordt weergegeven in kWh
(kiloWattuur), komt overeen met een bepaalde hoeveelheid verrichte arbeid. Het wordt berekend
24 1 kW (kilowatt) = 1.000 Watt 25 Wet van Ohm.
Ezelsbruggetje: bedek de
onbekende en de formule is
zichtbaar.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
41 Uitgave 1 oktober 2016
door het vermogen (P) te vermenigvuldigen met het aantal uren dat het toestel in gebruik is of was.
Voorbeeld: een gloeilamp van 60 Watt die men gedurende 5 uren laat branden, zal 0,3 kWh hebben
verbruikt.
Rechtstreekse aanraking: aanraking door personen van actieve delen van elektrisch materieel (geleiders
onder spanning)
Onrechtstreekse aanraking: aanraking door personen van toevallig onder spanning staande massa’s (bv.
metalen omhulsels van toestellen)
Automatische differentieelschakelaar (aardlekschakelaar, verliesstroomschakelaar): is een automatische
schakelaar die vergelijkt of de stroom die een installatie via de fase (bruine kleur) opneemt even groot is
dan de stroom die via de nul (blauwe kleur) terugkeert. Indien deze twee stromen verschillend van grootte
zijn is er sprake van een lekstroom, m.a.w. een stroom die naar de aarde wegvloeit (al dan niet doorheen
personen). Zodra de lekstroom een vastgestelde waarde (de zogenaamde gevoeligheid van de
differentieelschakelaar) overschrijdt, schakelt de differentieelschakelaar de installatie uit. Dit toestel biedt
dus een uitstekende bescherming tegen elektrocutie, tegen brandgevaar en tegen energieverspilling te
wijten aan lekstromen.
Geleider: een blank of geïsoleerd lichaam dat kan dienen voor het transport van elektrische energie.
Elektrische leiding: geleiders samengevoegd met hun individuele mantels en hun eventueel
gemeenschappelijke mantel of gemeenschappelijke koker. Een enkele geleider met zijn eventuele mantel
kan een bijzondere uitvoering zijn van een elektrische leiding.
Een stroomkring is een deel van de elektrische installatie dat uit een aantal stopcontacten en/of
lichtpunten bestaat.
Aardingsinstallatie: Een aarding(-sinstallatie) is een bescherming tegen elektrische schokken bij
onrechtstreekse aanraking. Ze moet foutstromen naar de aarde afleiden. Bij gebrek aan een degelijke
aardingsinstallatie zal (een deel van) de foutstroom door de persoon vloeien die een defect toestel
aanraakt. Een foutstroom groter dan 30 mA kan dodelijk zijn. Het meten van de spreidingsweerstand van
de aarding moet gebeuren door een officieel controle-organisme26
Een huishoudelijke aardingsinstallatie is opgebouwd uit:
o De aardverbinding: één of meerdere met elkaar verbonden aardelektroden die een elektrische
verbinding vormen tussen de aarde en de rest van de installatie.
Er zijn twee mogelijke uitvoeringen van een aardverbinding:
de aardingslus (na 1981): onder de funderingen wordt een naadloze volle geleider uit blank
of verlood koper, of uit samengeslagen geleiders van zacht koper, met een doorsnede van
minimum 35 mm², aangebracht rond het hele gebouw; 27
26 Er is specifieke meetapparatuur vereist om na te gaan of de weerstand van de aarding voldoet. Deze meetapparatuur
behoort niet tot ons instrumentarium en het BA4-attest laat het uitvoeren van dergelijke metingen niet toe. 27 Bron afbeelding: “Huishoudelijke Elektrische Installaties”, AIB-Vinçotte, april 2007
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
42 Uitgave 1 oktober 2016
aardingsstaven (bij bestaande gebouwen en installaties): metalen staven worden in de grond
gedreven tot de punt van de staaf minstens 2,1 m onder de grond zit. De staaf heeft een
minimum lengte van 1.50 m.
o De aard(ings)geleider: de verbinding tussen de aardverbinding en het afkoppelbaar aansluitstuk, de
zgn. hoofdaardingsklem. De aard(ings)geleider heeft een doorsnede van 16 mm² en een geelgroene
isolatie of een doorsnede van 25 mm² wanneer een blanke koperen geleider wordt gebruikt;
o De beschermingsgeleiders zijn de verbindingen tussen de aard(ings)geleider en de verschillende
contactdozen, verlichtingsapparaten, enzovoort. Deze geleiders moeten door de gehele installatie
doorgetrokken worden. Uitzonderingen op deze regel zijn:
schakelaars met een isolerend omhulsel,
dubbel geïsoleerde toestellen (gekenmerkt door het symbool (dubbel vierkant)) - deze
mogen niet met de aarding verbonden worden,
leidingen bevoorraad door zeer lage veiligheidsspanning (12 of 24 volt) en
houders van gewone gloeilampen opgesteld in droge ruimten.
Het is verboden metalen leidingen (water, gas, …) of andere metalen structuurelementen in het gebouw te
gebruiken als beschermingsgeleider. Deze moeten wel met de aardingsgeleider verbonden zijn via een
equipotentiaalverbinding.
De (hoofd)equipotentiaalverbinding is een beschermingsgeleider die tot doel heeft een verbinding te
realiseren tussen de geleidende delen in het pand vreemd aan de elektrische installatie (gasleidingen,
centrale verwarming, staalstructuren, …) en de aardingsinstallatie, zodat vermeden wordt dat ze op een
verschillend potentiaal komen. Door middel van een beschermingsgeleider (geelgroen) van 6 mm² worden
deze vreemde geleidende delen verbonden met de hoofdaardingsklem.
Een bijkomende equipotentiaalverbinding is verplicht in wasruimten, badkamers en stortbaden. Deze is
vereist wanneer metalen delen die onder spanning kunnen komen gelijktijdig aanraakbaar zijn. Dit wil
zeggen dat ze zich op een afstand bevinden van minder dan 2,50 m. Deze bijkomende
equipotentiaalverbinding moet alle vreemde geleidende delen (gas, koud en warm water, badkuip, …)
ononderbroken met elkaar verbinden door middel van een geelgroene geleider van 4 mm2.28
28 Wanneer deze mechanisch beschermd is (bv. door een buis) volstaat 2.5 mm2
Aardingslus Aardingsstaven
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
43 Uitgave 1 oktober 2016
Het principe van de bijkomende equipotentiaalverbinding.
Smeltveiligheden en automaten: beveiligen de kringen tegen overbelasting of kortsluiting. Hun nominale
waarde moet aangepast zijn aan de doorsnede van de geleiders.
Toestellen klasse I: elektrisch materieel waarbij de bescherming tegen elektrische schokken niet
uitsluitend berust bij de basisisolatie, maar waarbij de aanraakbare geleidende delen verbonden moeten
worden met een beschermingsgeleider (“aarding”) zodat deze delen niet gevaarlijk kunnen worden door
het in gebreke blijven van de basisisolatie. Bij elektrisch materieel gevoed via een snoer, moet dit snoer
een beschermingsgeleider omvatten. Voorbeelden van toestellen klasse I zijn (de meeste) strijkijzers,
broodroosters, elektrische waterkokers, wasmachines, droogkasten, koelkasten, enzovoort. Toestellen van
klasse I moeten altijd geaard zijn.
Toestellen klasse II: elektrisch materieel waarbij de bescherming tegen elektrische schokken berust op
hetzij de dubbele isolatie, hetzij de versterkte isolatie. Elektrisch materieel van klasse II moet het symbool
(dubbel vierkant) dragen, van buiten zichtbaar. Voorbeelden van toestellen klasse II zijn (de meeste)
boormachines, lampen, stofzuigers, haardrogers, enzovoort. Toestellen van klasse II worden nooit geaard.
Eenfasige aansluiting: bij dit type aansluiting wordt het toestel gevoed door twee geleiders (eventuele
beschermingsgeleider niet meegerekend). Huishoudtoestellen zijn bijna altijd eenfasig aangesloten.
Driefasige aansluiting: in dit geval wordt het toestel gevoed door drie of vier geleiders (eventuele
beschermingsgeleider niet meegerekend). Huishoudtoestellen met (zeer) groot vermogen moeten soms
driefasig aangesloten worden.
NORMERING (A.R.E.I.)
Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (A.R.E.I.) legt veiligheidsregels op die op iedere nieuwe
installatie, op iedere wijziging of belangrijke uitbreiding van een bestaande installatie en op bestaande
installaties van toepassing zijn. Als alle bepalingen van het AREI zijn nageleefd wordt een installatie als veilig
beschouwd. In het AREI worden richtlijnen gegeven voor de verdeelkast, de aardelektrode, de stroombanen, de
equipotentiaalverbindingen, de differentieelschakelaars, de stopcontacten, de lichtpunten, …
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
44 Uitgave 1 oktober 2016
De voorwaarden waaraan huishoudelijke elektrische installaties moeten voldoen, zijn verschillend voor oude
en nieuwe installaties. Hierna worden de voorschriften voor nieuwe installaties besproken29.
Omdat bij woningkwaliteitsonderzoeken nog vaak oude installaties worden aangetroffen, komen ook de
afwijkende voorschriften voor oude installaties aan bod (zie pag. 51).
ELEKTRISCHE INSTALLATIES MOETEN O.A. AAN DE VOLGENDE VOORWAARDEN VOLDOEN
Een verzegelde algemene differentieelschakelaar van maximum 300 mA moet aanwezig zijn aan het begin
van de elektrische installatie. Een bijkomende differentieelschakelaar van maximum 30 mA is vereist voor
badkamers en stortbadzalen, wasmachines, droogkasten en afwasmachines.
In ieder gebouw moet een hoofdequipotentiaalverbinding verwezenlijkt worden die de
hoofdaardingsklem verbindt met de vreemde geleidende delen zoals water, gas, centrale verwarming, ... In
badkamers en doucheruimten moeten alle vreemde geleidende delen en massa’s zoals gas, koud en warm
water, centrale verwarming, badkuip, ... ononderbroken met elkaar en met de beschermingsgeleider
verbonden worden (de zgn. bijkomende equipotentiaalverbinding).
Verdeelborden:
o zijn van de klasse I (metaal) of van de klasse II (dubbel isolerend);
o moeten voorzien zijn van een deur;
o zijn onbrandbaar, niet-hygroscopisch (nemen geen vocht op) en hebben een voldoende mechanische
weerstand;
o staan binnen handbereik op ongeveer 1,5 meter boven de grond;
o de uitvoering van het verdeelbord stemt overeen met de gegevens op de schema’s;
o wanneer verschillende tarieven gebruikt worden, moeten de overeenkomstige
beschermingstoestellen op afzonderlijke panelen (onderlinge afstand >10 cm) of in verschillende
verdeelborden geplaatst worden;
o soepele geleiders mogen gebruikt worden voor zover de draadjes aan beide uiteinden worden
samengehouden door samenknijpende hulzen of een gelijkwaardig systeem.
De hoofdteller moet niet bereikbaar zijn voor alle bewoners, hoewel dit uiteraard steeds aangeraden is. De
bewoner van een pand moet wel de voor zijn woonentiteit bedoelde veiligheidsinstallatie kunnen
bereiken. Deze installatie omvat de zekeringen en de eventuele verliesstroominrichting. Wanneer een
verdeelbord voor meerdere entiteiten dient, moet er een degelijke aanduiding zijn welke zekeringen of
welke kringen tot welke entiteit behoren.30
Geleiders met een doorsnede kleiner dan 2,5 mm² mogen niet gebruikt worden. Enige uitzonderingen zijn:
o stroombanen die enkel en alleen voor verlichting bestemd zijn: daar is een doorsnede
van 1,5 mm2 toegelaten;
29 Met ‘elektrische installaties’ wordt bedoeld: alle installaties die aangelegd werden na 1 oktober 1981 of die na deze
datum belangrijke uitbreidingen ondergaan hebben (bv. toevoegen van een stroombaan). 30 Opmerking: het ontbreken van deze aanduiding geeft geen aanleiding tot het quoteren met 15 strafpunten.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
45 Uitgave 1 oktober 2016
o stroombanen voor sturing, controle en signalisatie, waarvoor slechts een minimale
doorsnede van 0,5 mm2 geldt (te beveiligen met automaat met nominale stroom van 4A
of zekering van 2A).
Geelgroene geleiders mogen niet als stroomvoerende geleider gebruikt worden.
Voor de toestellen met een groot vermogen (wasautomaat, droogkast, …) moeten afzonderlijke
stroombanen beschikbaar zijn.
Voor een elektrisch fornuis aangesloten via een aansluitdoos (dus met een vaste kabel i.p.v. een
stopcontact) is de minimumdoorsnede van de geleiders bij een driefasige aansluiting 4 mm² of bij een
eenfasige aansluiting 6 mm² (of worden de vier actieve geleiders twee aan twee parallel geplaatst). Het
wordt aangesloten op een afzonderlijke stroomkring.
De wasmachine wordt aangesloten op een afzonderlijke stroomkring. De doorsnede van de geleider is
minstens 2,5 mm². In het begin van de stroomkring staat een verliesstroomschakelaar van maximum 30
mA.
Stopcontacten: per stroombaan mogen maximum 8
enkelvoudige of meervoudige contactdozen worden
geplaatst. Indien er gemengde stroombanen (stopcontacten
en verlichting) geïnstalleerd worden, dan wordt elk
samenwerkend geheel van verlichtingspunten beschouwd
als een stopcontact.
Alle stopcontacten zijn voorzien van een aangesloten
penaarding (randaarding is verboden) en zijn van het
kindveilige type (zodat metalen voorwerpen, zoals een stukje ijzerdraad, niet in het
stopcontact gestoken kunnen worden).
Voor huishoudelijke installaties wordt de maximale nominale stroom van de smeltveiligheden of automatische schakelaars die een elektrische leiding beschermen vermeld in de hiernavolgende tabel, dit in functie van de doorsnede der geleiders:
Doorsnede van de geleider (mm²)
Nominale stroom van de
smeltveiligheid
Maximale nominale stroom van de
automatische schakelaar
1,5 10 A 16 A
2,5 16 A 20 A
4 20 A 25 A
6 32 A 40 A
10 50 A 63 A
16 63 A 80 A
25 80 A 100 A
35 100 A 125 A
alle laagspanningsmateriaal31
moet minstens een beschermingsklasse IP2X hebben32
. Als bijlage is een
tabel met de beschermingsgraden opgenomen. De beschermingsklasse van elektrische toestellen wordt
soms aangegeven op een plaatje dat aan de mantel van het toestel bevestigd is.
31
Behalve fornuizen met éénfasige aansluiting.
Penaarding: GOED Randaarding: FOUT
(verboden in België)
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
46 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Smeltveiligheden
Beschermingsgraden aangegeven op toestellen
32
De IP-codering (International Protection Rating, ook soms Ingress Protection) op elektrische apparaten is een aanduiding voor de mate van beveiliging van de constructie (zie tabel met IP-codes als bijlage 4 op pag. 182). De IP-aanduiding heeft twee cijfers, het eerste geeft de beschermingsgraad tegen aanraken en indringen van voorwerpen, het tweede de beschermingsgraad tegen vocht. IP2X = bescherming tegen aanraking met de vingers en tegen het indringen van voorwerpen groter dan 12 mm.
Differentieel- of verliesstroomschakelaars
Automatische schakelaar
Penautomaat
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
47 Uitgave 1 oktober 2016
SPECIFIEKE VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN VOOR VOCHTIGE LOKALEN.
In vochtige lokalen, zoals de badkamer, is elektrische veiligheid van levensbelang. Wanneer het vochtig of
ondergedompeld is, heeft het menselijk lichaam immers een zeer lage elektrische weerstand. Daarom is het
niet toegelaten om in een bad of douche, of in de onmiddellijke omgeving ervan (zie hierna de
beschermingsvolumes) elektrische toestellen te gebruiken of te plaatsen. In vochtige lokalen zoals badkamers,
stortbaden en wasplaatsen moet het geplaatste elektrische materiaal bovendien aan speciale voorwaarden
voldoen. De belangrijkste daarvan worden hier opgesomd.
Elektrische stroomkringen in vochtige lokalen moeten worden beschermd door een afzonderlijke
differentieelschakelaar van maximum 30 mA.
Een bijkomende equipotentiaalverbinding moet alle vreemde geleidende delen en massa's van het elektrisch
materiaal verbinden, met uitzondering van het elektrisch materiaal op zeer lage veiligheidsspanning.
Vochtige lokalen worden opgedeeld in volumes 0, 1, 2 en 3 (zie tekeningen):
Beschermingsvolumes: driedimensionale overzichtstekeningen
Beschermingsvolumes: zijaanzicht
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
48 Uitgave 1 oktober 2016
Volume 0: het inwendige volume van de badkuip of van de stortbadkuip.
Volume 1: het volume begrensd door het verticale oppervlak op de rand van de bad- of stortbadkuip,
onderaan begrensd door het horizontale vlak van de vloer, bovenaan door het horizontale vlak op 2,25 m
boven de vloer. Indien de bodem van de bad- of stortbadkuip zich op meer dan 0,15 m boven de vloer
bevindt moet de hoogte van het bovenste
horizontale vlak worden gemeten vanaf de bodem
van de bad- of stortbadkuip.
Volume 1bis: het volume begrensd door de
buitenwand van de badkuip en een volle structuur
welke aansluit aan de rand van de badkuip en tot
aan de vloer reikt.
Volume 2: het volume buiten het volume 1 (en
1bis), begrensd door het verticaal vlak op een
afstand van 0,60 m van de grens van volume 1 en door dezelfde
horizontale vlakken als voor het volume 1.
Indien een stortbad niet voorzien is van een kuip wordt deze
vervangen door een cirkel met een straal van 0,60 m op het niveau
van de vloer, waarvan het middelpunt zich loodrecht onder de
sproeikop bevindt, wanneer deze op zijn steun bevestigd is.
Het volume 2 strekt zich uit tot buiten de badkamer. Vaste wanden
en draaibare wandelementen (zoals deuren) hebben een
begrenzende invloed op beschermingsvolume 2 (zie onderstaande
tekeningen).
Beschermingsvolumes: bovenaanzicht
Volume 1bis
Volume 2 bij een stortbad zonder
kuip
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
49 Uitgave 1 oktober 2016
Volume 3: het volume buiten het volume 2, begrensd door het verticaal oppervlak op een afstand van 2,40 m van het volume 2 en door dezelfde horizontale vlakken als gedefinieerd voor het volume 1, en beperkt tot het lokaal waarin het bad of stortbad is opgesteld.
Begrenzing van beschermingsvolume 2 door vaste wanden en deuren.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
50 Uitgave 1 oktober 2016
In de verschillende volumes wordt het volgende elektrisch materiaal toegelaten (let ook op de bijhorende
beschermingsgraden (IPXX33) in de rechtse kolom):
in het volume 0
is alle elektrisch materiaal verboden34
in het volume 1
mag enkel materiaal met een zeer lage veiligheidsspanning van ten hoogste 12 volt worden gebruikt, gevoed door een veiligheidstransfo. Het voedingstoestel voor deze zeer lage veiligheidsspanning moet zich buiten de volumes 0, 1 en 2 bevinden;
mogen vast opgestelde toestellen voor de productie van sanitair warm water op laagspanning worden gebruikt als ze een beschermingsgraad IPX4 hebben.
IPX435
in het volume 1 bis
is enkel materiaal toegelaten dat noodzakelijk is voor de werking van hydromassage.
IPX4
in het volume 2 mag hetzelfde elektrisch materiaal worden gebruikt als in volume 1;
mogen vast opgestelde verlichtingstoestellen op LS en ZLVS36 gebruikt worden – met inbegrip van deze ingebouwd in toiletkasten bestemd voor badkamers – evenals hun ingebouwde schakelaars, als ze minstens 1,6 m boven de vloer zijn gemonteerd;
mogen ook vast opgestelde elektrische verwarmingstoestellen of ventilatoren op laagspanning van klasse II, worden gebruikt;
moeten stopcontacten achter een differentieelschakelaar van max. 10 mA of achter een beschermingstransformator max. 100 W (bvb. ingebouwd in badkamerkastjes) geplaatst zijn.
IPX4
in het volume 3
is alle elektrisch materiaal toegelaten.
IPX137
33 De IP-codering (International Protection Rating, ook soms Ingress Protection) op elektrische apparaten is een
aanduiding voor de mate van beveiliging van de constructie (zie tabel met IP-codes als bijlage 4 op pag. 182). De IP-aanduiding heeft twee cijfers, het eerste geeft de beschermingsgraad tegen aanraken en indringen van voorwerpen, het tweede de beschermingsgraad tegen vocht. IP2X = bescherming tegen aanraking met de vingers en tegen het indringen van voorwerpen groter dan 12 mm.
34 Met uitzondering van ZLVS ≤ 12 V AC met IPX7 (bescherming tegen onderdompeling). 35 Bescherming tegen waterprojecties uit willekeurige richting (360°). 36 Voor de bepaling van LS, ZLVS, e.d., zie art. 3 en 4 van het A.R.E.I. 37 Bescherming tegen vallende waterdruppels.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
51 Uitgave 1 oktober 2016
AFWIJKENDE VOORSCHRIFTEN VOOR OUDE INSTALLATIES
Met “oude installaties” wordt bedoeld: alle installaties die aangelegd werden vóór 1 oktober 1981 en die na
deze datum geen belangrijke uitbreidingen ondergaan hebben (bijvoorbeeld: toevoegen van een stroombaan).
Elektrisch materiaal dat voldeed aan de norm op het ogenblik van de installatie en waar geen stroomverliezen
optreden of waar geen niet-geïsoleerde delen onder spanning staan, moet niet vervangen worden.
Oude types differentieelschakelaars mogen gebruikt blijven worden en moeten niet verzegeld zijn (type AC
en nominale stroom < 40 A).
Leidingen van 1mm² mogen in dienst blijven, maar moeten beveiligd zijn door zekeringen van max. 6A of
automatische zekeringen van max. 10A).
Volgende elementen mogen in dienst blijven:
actieve of beschermingsgeleiders met groene of gele kleur;
een beschermings-, aard- of equipotentiaalverbinding die niet gemerkt is door de groen-gele
kleurcombinatie.
Het gebruik als actieve geleider met een groen-gele kleurcombinatie is verboden.
Elektrische leidingen die geen beschermingsgeleider bevatten, mogen in dienst blijven als er geen
toestellen van klasse I op aangesloten worden (vaatwas, koelkast, kookfornuis, ...).
Er moet geen (hoofd)equipotentiaalverbinding zijn.
Stopcontacten zonder aarding en zonder kinderveiligheid mogen in dienst blijven, er mogen meer dan 8
contactdozen op een stroombaan aangesloten worden.
Eén enkele verlichtingsstroombaan per installatie is toegelaten.
Beschermingsvolume 2 rond het bad moet uitgebreid worden tot 1 m indien er geen (bijkomende)
differentieelschakelaar van maximum 30 mA geplaatst is.
Wasmachines, vaatwasmachines en droogkasten moeten niet beschermd zijn met een afzonderlijke
differentieelschakelaar van maximum 30 mA.
Koperen aardgeleiders met een min. doorsnede van 6.00 mm² mogen in dienst blijven.
Belangrijke opmerking:
Ook elke (oude) elektrische installatie moet algemeen beveiligd zijn met een differentieelschakelaar van
max. 300mA. Deze vereiste wordt noodzakelijk geacht om van een veilige installatie te kunnen spreken.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
52 Uitgave 1 oktober 2016
TE BEOORDELEN GEBREKEN BIJ EEN TECHNISCH ONDERZOEK.
In rubriek 51 worden enkel ernstige onvolmaaktheden opgenomen die de bewoning van het gebouw in gevaar
kunnen brengen. Deze gebreken kunnen zich eventueel voordoen in één woning binnen het gebouw, maar
toch een gevaarlijke situatie betekenen voor het ganse gebouw of meerdere woningen. Bij
meergezinswoningen (al dan niet zelfstandig) moeten plaatselijke problemen met risico op elektrocutie (bv.
loshangend stopcontact met aanraakbare geleiders onder spanning) opgenomen worden in het deel woning,
niet in het deel gebouw.
Enkel gebreken die een risico op brand of elektrocutie met zich meebrengen, geven aanleiding tot een
quotering. Uiteraard kunnen andere gebreken steeds opgenomen worden in het vak “opmerkingen”.
Keuringsverslagen
Het is niet zo dat aspecten die door een erkend keuringsorganisme als niet-conform worden bepaald,
automatisch een veiligheidsrisico inhouden. Andersom kunnen elementen die geen onderdeel hebben
uitgemaakt van de keuring wel veiligheidsrisico’s inhouden en daarom aanleiding geven tot het aankruisen van
de rubrieken “elektriciteit” op het technische verslag.
Het feit dat een elektrische installatie conform beoordeeld wordt door een erkend controleorganisme geeft de
quasi-zekerheid dat de gekeurde delen van de installatie veilig zijn.
Foutieve handelingen door gebruikers
Ook al is met de installatie op zich niets mis, toch kunnen door foutieve handelingen van de bewoners (of
anderen) veiligheidsrisico’s gecreëerd worden. De bewoners worden onmiddellijk op de hoogte gebracht van
het risico en aangemoedigd om de nodige voorlopige maatregelen te nemen in afwachting van een definitief
herstel.
De hierna volgende lijst van indicaties op gebreken en hun respectieve quoteringen is niet-limitatief. Bij elk
onderzoek ter plaatse zal geval per geval moeten afgewogen worden wat de juiste beoordeling is, rekening
houdend met de situatie in haar geheel.
1. gebreken die een quotering van 15 punten krijgen en bovendien een advies onbewoonbaarheid kunnen
verantwoorden:
Geen bescherming tegen rechtstreekse aanraking:
o schakelaars, laagspanningsborden en contactdozen waar rechtstreeks contact met de delen onder
spanning mogelijk is;
o niet afgeschermde draden onder spanning;
o messchakelaars zonder afscherming van de delen onder spanning;
o …
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
53 Uitgave 1 oktober 2016
Geen bescherming tegen onrechtstreekse aanraking:
o aardingsinstallatie ontbreekt;
o aardingsinstallatie ontbreekt en er zijn toestellen van klasse I aangesloten (zie opmerking in kader
hierboven);
o …
Geen bescherming tegen overstroom:
o verzwaarde of herstelde zekeringen;
o de geleiders hebben een te kleine doorsnede;
o de installatie is onvoldoende beveiligd (de nominale stroom van de zekering is te groot voor de
doorsnede van de geleider);
o …
2. gebreken die een quotering van 15 punten krijgen zonder op zich een advies onbewoonbaarheid te
verantwoorden38
geel/groene geleiders worden als stroomvoerende geleider gebruikt;
beschermingsgeleider van onvoldoende doorsnede;
het verdeelbord of de verdeelkast van de woning ontbreekt of is niet bereikbaar;
de verdeelkast kan niet worden afgesloten;
leidingen die niet meer in gebruik zijn, zijn niet verwijderd en kunnen terug aangekoppeld worden;
er is geen of een onvoldoende verliesstroominrichting. De richtlijn is van toepassing voor nieuwe en
oude elektrische installaties.
wasmachines die opgesteld zijn in beschermvolume 2 rond bad of douche. (zie richtlijnen pag. 47)39
loszittende schakelaars of stopcontacten (ook zonder aanraakbare delen onder spanning);
…
3. gebreken waarvoor geen quotering gegeven wordt40
er is geen schema aanwezig. Dit houdt geen onmiddellijk veiligheidsrisico in, het is enkel niet conform
het A.R.E.I..Het is uiteraard aan te raden om de betrokkenen te wijzen op het belang van de
beschikbaarheid van het schema;
38
Een advies onbewoonbaarheid kan wel aangewezen zijn in samenhang met eventuele andere factoren. 39 Indien de aansluitpunten (water, elektriciteit, afvoer) voor een wasmachine zich ook in het niet-toegelaten volume rond
bad of douche bevinden, zal het nodig zijn om deze te laten verplaatsen naar een zone van het lokaal waar de opstelling van een wasmachine wel veilig kan geschieden, desnoods naar een ander lokaal (bv. keuken, berging...)
40 Eventueel te noteren in het vak “opmerkingen”
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
54 Uitgave 1 oktober 2016
het keuringsattest ontbreekt bij nieuwbouw, nieuwe installaties, verzwaring of verkoop;
ontbrekende afdekplaatjes rond automatische zekeringen in een verdeelkast, wanneer de zekeringen
zijn gemonteerd op een spanningsvrije DIN-rail;
wanneer de hoofdzekering van de maatschappij zich in een afgesloten of niet-bereikbare kelder
bevindt en er (voor elke woongelegenheid) een degelijke verdeelkast is met de nodige
verliesstroomschakelaar(s) en zekeringen, wordt rubriek 51 niet aangekruist.
er is geen aanduiding van de kringen (wanneer de verdeelkast dient voor meerdere entiteiten);
…
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
55 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Zie ook de voorbeelden van gebreken gerelateerd aan elektrische installaties bij rubrieken 191-193 (p. 120) en
195 (p. 122). Naargelang de aard van het risico en de plaats waar een gebrek zich voordoet, zal de quotering in
een verschillende rubriek gebeuren – zie belangrijke opmerking op pagina 39.
Risico op elektrocutie door niet-afgeschermde messchakelaar
(rechtstreekse aanraking mogelijk).
Bovendien wordt rechtsreeks afgetakt aan de klemmen van de
messchakelaar – deze leidingen zijn dus niet beveiligd door zekeringen en
vormen een brandgevaar.
Ook het gebruik van geelgroene geleiders voor stroomtoevoer is niet
toegelaten. Dergelijke geleiders mogen enkel dienst doen voor
aardingsinstallaties.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
56 Uitgave 1 oktober 2016
6 GAS- EN STOOKOLIE-INSTALLATIES: RISICO OP ONTPLOFFING/ BRAND
6.A. GASINSTALLATIES
TOEPASSINGSGEBIED
De informatie in dit hoofdstuk is van toepassing op:
binnenleidingen gevoed door aardgas met maximale werkdruk 100 mbar41
en een nominale
buitendiameter van de leidingen kleiner of gelijk aan 50 mm (DN 50) en op
binnenleidingen gevoed door commercieel butaan of propaan in gasfase op een werkdruk van
maximum 5 bar en een nominale buitendiameter van de leidingen kleiner of gelijk aan 25 mm (DN 25).
BEGRIPPEN
Aansluitkanaal: kanaal dat het uiteinde van de afvoerstomp of de trekonderbreker-valwindafleider
van het verbruikstoestel verbindt met het afvoerkanaal van de verbrandingsproducten.
Afvoerkanaal: kanaal dat de verbrandingsproducten tot buiten het gebouw afvoert.
Atmosfeerbeveiliging (AS): een beveiligingsinrichting die een langdurige werking in een
verontreinigde atmosfeer moet verhinderen. Het toestel schakelt automatisch uit als er te weinig
zuurstof beschikbaar is.
Binnenleiding aardgas: de leiding met toebehoren na de gasmeter.
Binnenleiding butaan / propaan: de leidingen die de uitlaat van de dienstkraan verbinden met de
ingang van de verbruikstoestellen (een gedeelte van de binnenleiding kan zich dus buiten het gebouw
bevinden).
Dienstkraan: de afsluitkraan aangebracht op de uitgang van het opslagrecipiënt (gastank, gasfles, …)
Doorstroomopening: niet-afsluitbare, permanente opening waardoor de lucht vrij van de ene naar de
andere binnenruimte kan stromen, zonder afsluitinrichting.
Drukbegrenzer: veiligheidsinrichting die de uitgangsdruk beperkt.
Drukregelaar (ontspanner): inrichting die toelaat stroomafwaarts een constante druk te bekomen
(Stroomopwaarts van de drukregelaar spreekt men van niet-ontspannen gas, stroomafwaarts van
ontspannen gas).
Gasfles: recipiënt voorzien van een dienstkraan en bestemd om vloeibaar gemaakt petroleumgas
(LPG) te bevatten.
41 Ter informatie: de werkdruk van huishoudelijke gasinstallaties is 20-25 mbar.
6 GAS- OF STOOKOLIE-INSTALLATIE
61 indicatie van een risico op ontploffing/brand
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
57 Uitgave 1 oktober 2016
Persfittingen
Gasinstallatie: het geheel van de binnenleidingen en de aangesloten verbruikstoestellen, inbegrepen
de voorzieningen die nodig zijn voor een goede en veilige werking van deze toestellen, met name: de
toevoer van lucht, de ventilatie en de afvoer van de verbrandingsproducten
Gasstop (gasdop): Een metalen geschroefde stop of dop. Vereist om - zelfs wanneer de gasmeter in
gesloten stand verzegeld is - een aftakking waarop geen gastoestellen zijn aangesloten conform af te
sluiten.
Gastank: vaste ongekoelde tank voor vloeibaar gemaakt commercieel propaan (Er bestaan twee types
van gastanks, de bovengrondse en de ingegraven tank)
Hardsolderen: solderen met behulp van een toevoegmetaal dat een smeltpunt heeft van minstens
450°C
Knelfitting: fitting waarbij de verbinding verwezenlijkt wordt door
het samendrukken van een metalen knelring (niet gespleten) op de
buitenwand van de buis bij middel van een aangepaste losse moer
(de wartelmoer genoemd)
Persfitting: fitting in koper, uitgerust met
elastomeren
O-ring die op een niet demonteerbare wijze op
de buitenwand van de koperen buis
samengedrukt wordt met behulp van een
elektro hydraulisch persgereedschap waarvan de
perscyclus geautomatiseerd is42 (opgelet:
persfittingen voor gas zijn, naast hun
specificatie, op de beide uiteinden voorzien van een gele rechthoek)
Stopkraan: gekeurde gaskraan die onmiddellijk vóór elk verbruikstoestel geplaatst is.
Trekonderbreker – valwindafleider: (TO-TA)
een inrichting op het afvoerkanaal van de
verbrandingsproducten dat de constante
thermische trek in de verbrandingskamer
onafhankelijk moet maken van de variabele
trek in de schoorsteen
Thermische TerugstroomBeveiliging (TTB):
een inrichting voor de controle van het
terugstromen van de
verbrandingsproducten, die het toestel
uitschakelt bij slechte werking.
Wachtleiding: leiding waar geen toestel of
andere leiding aan gekoppeld is,
“doodlopende” leiding.
42 Enkel toegelaten sinds 07/2004 (NBN D 51-003 versie 4 2004).
Knelfitting
Voorbeeld van een trekonderbreker-valwindafleider
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
58 Uitgave 1 oktober 2016
Weerstand tegen hoge temperatuur (RHT): het in staat zijn van een leidingonderdeel, toestel of
verbinding om bij blootstelling aan hoge temperaturen zijn dichtheid te behouden. In dat geval wordt
gezegd dat het element van het type "bestand tegen hoge temperatuur" of "RHT" is.
EIGENSCHAPPEN VAN GAS
Aardgas is een brandbaar gas dat voornamelijk uit methaan bestaat. Het is lichter dan lucht en kan bij bepaalde
concentraties (tussen 5 en 15%) ontploffen bij ontsteking.
LPG (Liquefied Petroleum Gas of vloeibaar gemaakt petroleumgas) is een mengeling van waterstofgassen die
o.a. gebruikt wordt als brandstof. Door samenpersen onder hoge druk worden ze vloeibaar, zodat ze
opgeslagen kunnen worden in gasflessen en vervoerd. Bekende soorten zijn butaan en propaan. In
tegenstelling tot aardgas is LPG zwaarder dan lucht. Het kan zich ophopen in lager gelegen plaatsen zoals
kelders en daar ontploffingsgevaar veroorzaken.
Aardgas en LPG zijn op zich reukloos, maar worden verrijkt met reukstoffen om lekdetectie te
vergemakkelijken. Ze zijn niet giftig, maar kunnen wel bij hoge concentraties verstikking veroorzaken door
gebrek aan zuurstof in de lucht.
TYPES VERBRUIKSTOESTELLEN
De toestellen worden ingedeeld in types volgens de uitvoering van de verbrandingsluchttoevoer en van de
afvoer van de verbrandingsproducten. De codering van deze indeling kan bestaan uit:
een 1ste lettercode: A, B of C. Deze worden verder uitvoerig besproken (zie “1. TYPE A”, “2. TYPE B” en “3.
TYPE C”);
in index: 1 of 2 cijfercodes
o 1ste cijfercode: geeft de installatiemogelijkheden van het toestel weer volgens de uitvoering van de
verbrandingsluchttoevoer en de afvoer van de verbrandingsproducten (zie “2. TYPE B”);
o 2de cijfercode: geeft de eventuele aanwezigheid en positie van een ventilator weer:
1. zonder ventilator
2. met ventilator na de verbrandingskamer (en vóór de trekonderbreker – valwindafleider bij
toestellen type B)
3. met ventilator vóór de verbrandingskamer
4. met ventilator na de trekonderbreker-valwindafleider (bij toestellen type B);
in index en volgend op de cijfercode(s) een 2de lettercode. Het gaat hier over bijkomende beveiligingen bij
het gebruik van het toestel:
o AS: uitgerust met een atmosfeerbeveiliging
o BS: uitgerust met een inrichting voor de controle van het terugstromen van de verbrandingsproducten
(afvoerbeveiliging). Deze beveiliging kan worden verwezenlijkt door een TTB – Thermische
Terugstroom Beveiliging.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
59 Uitgave 1 oktober 2016
1. TYPE A
Toestel dat niet aangesloten is op een afvoerkanaal of op een speciale inrichting voor de afvoer van de
verbrandingsproducten.
De best gekende toestellen van het type A zijn het gasfornuis (kooktoestel) en de keukengeiser. Alleen
keukengeisers van het type A1AS (zonder ventilator, met atmosfeerbeveiliging) zijn nog toegelaten in België.
Wasmachines, droogkasten en koelkasten zonder aansluiting op een afvoerkanaal moeten van het type AAS zijn.
Vanaf 29 september 2014 (Addendum NBN 51-003/A1, B.S. 29/09/2014) mogen de keukengeisers (type A1as)
niet (meer) geplaatst of vervangen worden.
Als overgangsbepaling is tot 1 september 2015 uitzonderlijk toegelaten dat een keukengeiser type A1as door
een toestel van hetzelfde type wordt vervangen, voor zover aan de volgende voorwaarden is voldaan :
- de keukengeiser van het type A1as is bestemd voor onderbroken gebruik;
- de keukengeiser van het type A1as wordt niet gebruikt voor het voeden van een stortbad,
een bad, een zitbad of een gelijkwaardig tappunt;
- het vervangen door een toestel type B of C blijkt niet op een normale wijze te verwezenlijken
Bestaande keukengeisers mogen echter in bedrijf blijven voor zover hun luchttoevoer en afvoer van de
verbrandingsproducten voldoet aan de gestelde eisen. (Voor richtlijnen met betrekking tot gebruik en aan- en
afvoer van lucht zie ook pagina’s 130 en verder).
2. TYPE B
Toestel bestemd om te worden aangesloten op een afvoerkanaal waarbij de verbrandingslucht wordt
ontnomen uit de installatieruimte. De toestellen type B worden ook wel “toestellen met open
verbrandingsruimte” of “open toestellen” genoemd. Ook gaskachels met open verbrandingsruimte,
aangesloten op een schoorsteen, zijn gastoestellen van het type B.
Vanaf 29 september 2014 (Addendum NBN 51-003/A1, B.S. 29/09/2014) mogen toestellen type B niet opgesteld worden in een slaapkamer, een badkamer, een stortbadruimte of een WC.
Als overgangsbepaling is tot 1 september 2015 is uitzonderlijk toegelaten dat een toestel type B opgesteld in een slaapkamer, een badkamer, een stortbadruimte of WC vervangen wordt door een toestel van hetzelfde type indien het vervangen door een toestel type C niet op een normale wijze blijkt te verwezenlijken.
Een centrale verwarmingsketel type B opgesteld in een slaapkamer, kan enkel vervangen worden door een ketel type C.
Bestaande toestellen type B opgesteld in een slaapkamer, een badkamer, een stortbadruimte of een WC mogen echter in bedrijf blijven voor zover hun luchttoevoer en afvoer van de verbrandingsproducten voldoet aan de gestelde eisen (zie p. 130 en verder).
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
60 Uitgave 1 oktober 2016
Type B1: uitgerust met een trekonderbreker-valwindafleider in de kring van de verbrandingsproducten.
Types B2 en B3: zonder trekonderbreker-valwindafleider in de kring van de verbrandingsproducten.
Types B4 en B5: uitgerust met een trekonderbreker-valwindafleider in de kring van de
verbrandingsproducten bestemd om met behulp van zijn afvoerkanaal voor de verbrandingsproducten te
worden aangesloten op zijn eindstuk voor afvoer van de verbrandingsproducten.
Het afvoersysteem moet conform zijn met dat beschreven door de fabrikant in zijn installatievoorschriften
en bestaat uit een kanaal voor afvoer van de verbrandingsproducten en een eindstuk – dit geheel moet
een CE-keurmerk hebben.
Type BP: zonder trekonderbreker-valwindafleider in de kring van de verbrandingsproducten bestemd om
te worden aangesloten op een systeem voor afvoer van de verbrandingsproducten dat ontworpen is om te
werken in overdruk.
De index P wordt uitsluitend gebruikt indien de installatie van het toestel, uitgevoerd conform met de
instructies van de fabrikant en met een afvoerkanaal voor de verbrandingsproducten door hem
voorgeschreven, inhoudt dat dit afvoerkanaal in overdruk werkt.
Momenteel komen de typen B22P, B23P, B52P en B53P voor.
(Voor richtlijnen met betrekking tot gebruik en aan- en afvoer van lucht zie ook pagina’s 130 en verder.)
3. TYPE C
Toestel met gesloten verbrandingsruimte waarvan de kring van de
verbrandingsproducten hermetisch gesloten is t.o.v. de opstellingsruimte.
Deze toestellen worden ook wel “gesloten toestellen” of “luchtdichte
toestellen” genoemd.
De volgende types zijn toegelaten in België:
Type C1: Individueel gesloten toestel aangesloten op horizontale
kanalen (aanvoer van de verbrandingslucht en afvoer van de
verbrandingsproducten) door de wand ofwel concentrisch ofwel
parallel dichtbij elkaar uitmondend in dezelfde drukzone. Het toestel,
de leidingen en het eindstuk (vroeger "gevelafvoer" genoemd, nu
"terminal") vormen een geheel dat gedekt is door dezelfde CE-
markering.
Type C3: Individueel gesloten toestel met verticale kanalen (aanvoer van de verbrandingslucht en afvoer
van de verbrandingsproducten) door de wand ofwel concentrisch ofwel parallel dichtbij elkaar uitmondend
in dezelfde drukzone (bv. boven het dak). Het toestel, de buizen en het eindstuk (vroeger “gevelafvoer”
genoemd) vormen één geheel dat gedekt is door dezelfde CE-markering.
o Type C3*S: De buis voor afvoer van de verbrandingsproducten wordt geplaatst in een afvoerkanaal
dat deel uitmaakt van het gebouw (bvb. schoorsteen). Het toestel, de afvoerbuis en het eindstuk
zijn als één geheel gekeurd.
Voorbeeld van een type C toestel
- dwarsdoorsnede (bron
afbeelding: WTCB)
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
61 Uitgave 1 oktober 2016
Type C4: Gesloten toestel met horizontale kanalen voor aansluiting op een gemeenschappelijk systeem
dat een kanaal voor de aanvoer van de verbrandingslucht en een kanaal voor de afvoer van de
verbrandingsproducten omvat.
Type C5: Individueel gesloten toestel aangesloten op twee kanalen (aanvoer van de verbrandingslucht en
afvoer van de verbrandingsproducten) die gescheiden zijn en die in verschillende drukzones uitmonden: de
verbrandingslucht wordt aan de gevel genomen, de verbrandingsproducten worden bovendaks afgevoerd.
Type C8: Gesloten toestel met twee gescheiden kanalen (aanvoer van de verbrandingslucht en afvoer van
de verbrandingsproducten), die de verbrandingslucht rechtstreeks buiten nemen en de
verbrandingsproducten afvoeren in een gemeenschappelijk afvoerkanaal met natuurlijke trek. Deze
techniek mag slechts worden toegepast indien het collectieve kanaal luchtdicht is en alle aangesloten
toestellen van het type C82/C83 zijn.
CATEGORIEËN VAN VERBRUIKSTOESTELLEN
De toestellen worden ingedeeld in categorieën naargelang de gassoort(en) en de gasdrukken waarvoor zij
ontworpen en gekeurd zijn. Van speciaal belang in dit verband zijn volgende categorieën:
1. Toestellen ontworpen voor het gebruik van aardgas: categorie I2.
2. Toestellen ontworpen voor het gebruik van vloeibare petroleumgassen (LPG): categorie I3.
categorie I3+: toestel geschikt voor propaan en butaan dat, zonder ingreep op het toestel, voor beide
geschikt is. Een gasdrukregelaar is niet toegestaan
categorie I3B: toestel dat enkel geschikt is voor butaan, bij de voorgeschreven verbruiksdruk
categorie I3P: toestel dat enkel geschikt is voor propaan, bij de voorgeschreven verbruiksdruk
3. Toestellen ontworpen voor het gebruik van gassen van twee families: categorie II
toestel categorie II2E+3+: toestel geschikt voor zowel aardgas als butaan en propaan.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
62 Uitgave 1 oktober 2016
TE BEOORDELEN ELEMENTEN BIJ GASINSTALLATIES M.B.T. HET RISICO OP
BRAND/ONTPLOFFING
De gasinstallatie moet technisch in orde en veilig zijn. Ter informatie: de officiële normen die van toepassing
zijn op een installatie, zijn steeds deze die geldig waren op het moment van plaatsing. Een oude installatie
moet dus niet noodzakelijk altijd voldoen aan alle laatste nieuwe normen. Zoals al eerder vermeld43, zijn de
richtlijnen in deze brochure echter niet te beschouwen als de officiële normen.
De hierna volgende richtlijnen zijn van toepassing op nieuwe binnenleidingen en gedeelten van
binnenleidingen en op de plaatsing en inbedrijfstelling van verbruikstoestellen. Voor oude installaties worden
afwijkingen toegestaan, deze zijn beschreven verder in de tekst bij “Uitzonderingen voor oude gasinstallaties”
(p. 69).
Onder plaatsing verstaat men het plaatsen van een nieuw toestel in een nieuwe binnenleiding of het vervangen
van een bestaand toestel door een ander (al dan niet van hetzelfde type).
Als nieuw gedeelte van een binnenleiding beschouwt men onder andere:
een nieuwe leiding die geplaatst is voor het voeden van een bijkomend toestel, of
een deel van de binnenleiding dat omwille van de slechte staat vervangen wordt, of
een aanpassing van de binnenleiding bij het verplaatsen van een gastoestel naar een ander lokaal.
Het aanpassen van de gasleiding bij het vervangen van een bestaand toestel door een nieuw, wordt niet als een
nieuw gedeelte beschouwd. Dit neemt niet weg dat de regels van goed vakmanschap moeten worden gevolgd
en dat de leidingen, de verbindingen en de gebruikte hulpstukken (bv. de stopkraan) moeten voldoen aan de
bepalingen van de norm.
Voor nieuwe installaties of nieuwe delen van de installatie (pas vanaf 2006) schrijft de installateur een
pijpleidingenattest uit waarin hij de leidingen en koppelingen noteert. Dit attest kan eventueel opgevraagd
worden.
Om reden van veiligheid wordt gesteld dat de afsluitkraan van het gas (meestal voorzien op de kop van de
gasteller) voor alle bewoners bereikbaar moet zijn. Een afwijking hierop kan aanleiding zijn voor het aankruisen
van rubriek 61. Een bijkomende afsluitkraan kan bij voorbeeld als oplossing voorzien worden op de
hoofdtoevoerleiding naar de entiteit en op een bereikbare plaats voor de bewoners, en liefst zo dicht mogelijk
bij de tellers. Indien de gasmeter niet bereikbaar is, maar de afsluitkraan wel, volstaat een opmerking op het
technisch verslag.
43 Zie “4.4. De veiligheid en conformiteit van technische installaties” op p. 15.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
63 Uitgave 1 oktober 2016
MATERIALEN VOOR DE BINNENLEIDING
A. DE TE GEBRUIKEN MATERIALEN VOOR AARDGAS ZIJN:
1) voor de buizen44
: staal, dunwandige roestvaste buis, koper en PLT-buis.
(PLT = pliable tubing, plooibare buis : roestvast stalen plooibare gegolfde
buizen, gemakkelijk een beperkt aantal malen met de hand plooibaar, en die
tijdens de productie door de fabrikant met een buitenlaag zijn bekleed.)
2) voor de verbindingen en de hulpstukken van de leidingen zijn:
staal
smeedbaar gietijzer met versterkte rand (zie foto)
koper
messing
3) voor het kranenstel: koperlegeringen, gietijzer en staal. De
bediening van de kraan moet eenvoudig uit te voeren zijn
met ¼ toer.
4) metalen slangen in staal (type RHT) met max. lengte 1m.
B. DE TE GEBRUIKEN MATERIALEN VOOR PROPAAN / BUTAAN ZIJN:
1) voor de buizen: staal en koper45
2) voor de verbindingen en de hulpstukken van de leidingen:
koper,
messing,
staal,
smeedbaar gietijzer met versterkte rand.
Bij leidingen van niet-ontspannen gas zijn enkel verbindings- en hulpstukken in staal toegelaten.
3) voor het kranenstel: koperlegeringen, gietijzer en staal. De bediening van de kraan moet
eenvoudig uit te voeren zijn met ¼ toer.
4) metalen slangen in staal (type RHT) met max. lengte 2m.
5) Slangen voor niet-ontspannen gas zijn voorzien van in de fabriek voorgemonteerde
koppelstukken.
6) Slangen voor ontspannen gas (oranje kleur) moeten gekoppeld worden met behulp van
spanbeugels op slangpilaren.
44
Buizen en hulpstukken in polyethyleen (PE) zijn enkel toegelaten in de ingegraven installatiegedeelten buiten de woning 45 Buizen en hulpstukken in polyethyleen (PE) zijn eveneens toegelaten, maar enkel in de ingegraven installatiegedeelten
buiten de woning
Draadverbinding met versterkte rand
PLT, pliable tubing, plooibare buis
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
64 Uitgave 1 oktober 2016
PLAATSING VAN DE LEIDINGEN
A. PLAATSING VAN DE LEIDINGEN BIJ AARDGAS:
1) De enige toegelaten soorten46
verbindingen voor aardgas zijn:
draadverbindingen voor dikwandige stalen buis: de buitenschroefdraad is conisch en de
binnenschroefdraad cilindrisch.
De dichtheid van de schroefdraadverbinding wordt bekomen door het gebruik van een van de
volgende dichtingproducten:
o anaeroob afdichtingmiddel (vb. loctite);
o niet-uithardend afdichtingmiddel (vb. Kolmat) eventueel in combinatie met acryl vezels;
o niet-gesinterde PTFE banden (vb. teflon, min. dikte 0.10 mm).
Het gebruik van hygroscopische47
vezels, bijvoorbeeld natuurlijke hennep, is verboden (zie ook
“Uitzonderingen voor oude gasinstallaties” op p.69).
lassen van dikwandige stalen buis
hardsolderen van koperen buizen
flenzen
knelfittingen of toebehoren, slechts toegelaten voor koperen buizen met een buitendiameter tot en
met 28 mm (DN 28). De wartelmoer moet van het “verlengde” type zijn. Dit wil zeggen dat ze de buis,
vanaf de knelring, moet ondersteunen over een nuttige lengte gelijk aan tenminste 0,7 maal de
buitendiameter van de buis. (Voor uitzonderingen zie “Uitzonderingen voor oude gasinstallaties” op p.
69.)
46
Voor de toegelaten materialen: zie hierboven 47 Hygroscopisch: “de vochtigheid van de lucht tot zich nemend”
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
65 Uitgave 1 oktober 2016
Gasstopkraan met label AGB/BGV
persfittingen of toebehoren, voor dunwandige roestvaste stalen buizen en koperen buizen met een
buitendiameter tot en met 54 mm.
metalen drieledige schroefkoppelingen ("Union koppeling" genoemd, zie afbeelding) met conische
sluiting, waarvan de dichtheid hoofdzakelijk verwezenlijkt wordt door contact van metaal op metaal.
PLT-buis moet altijd samen toegepast worden met de fittingen, de collectors, de klem voor
equipotentiaalverbinding, de auto-vulkaniserende wikkelband of thermokrimpkous enz,..
gespecificeerd door de fabrikant (= systeem). Buizen en fittingen van verschillende fabrikanten zijn
onderling niet omwisselbaar en mogen in geen geval samen verbonden worden.
2) Zichtbare horizontale leidingen moeten zich op minstens 5 cm boven het afgewerkte vloerpeil bevinden.
3) Elk toestel moet voorafgegaan worden door een gasstopkraan.
Goedgekeurde stopkranen zijn herkenbaar aan het keurmerk
AGB/BGV (zie afbeelding hiernaast).
4) De leidingen mogen nooit dienst doen als aarding voor een
elektrisch toestel of elektrische installatie.
5) Indien de leidingen aan de wand bevestigd worden door middel van
bevestigingsbeugels dienen deze aangepast te zijn aan de
buitendiameter en het gewicht van de leidingen. Er dienen
bevestigingsbeugels geplaatst te worden ter hoogte van elke
afsluitkraan en elke richtingsverandering of T-stuk.
6) Alle wachtleidingen moeten met een metalen geschroefde stop of dop afgesloten worden, zelfs indien de
dienstkraan afgesloten is of de gasmeterkraan in gesloten stand verzegeld is.
7) De aansluiting van gastoestellen na de stroomopwaarts geplaatste stopkraan gebeurt door middel van
materialen uit metaal (incl. metalen RHT–slangen).
8) Enkel komforen mogen worden aangesloten met gekeurde rubberen (elastomeren) slangen. Inbouwgastoestellen, kookplaten, ovens en dergelijke mogen absoluut niet met rubberen flexibels worden aangesloten. Achter of onder deze toestellen in een afgesloten ruimte kan het zeer warm worden waardoor de rubber zal degraderen / verkolen en ten slotte lekken.
Links: Knelfitting met lange wartelmoeren (lange mof) en geschikt voor
gasleidingen
Rechts: Knelfitting met korte wartelmoeren (korte mof) en enkel geschikt voor
waterleidingen.
Drieledige schroefkoppeling
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
66 Uitgave 1 oktober 2016
Indien ingebouwde gastoestellen aan het gasnet zijn aangesloten met elastomeren slangen zal dit steeds
resulteren in een quotatie onder rubriek 61. Als bovendien vastgesteld wordt dat de gasslang ernstig
verweerd is en daardoor de kans op een gaslek ernstig is verhoogd, wordt ook een advies
onbewoonbaarheid geformuleerd.
9) Een metalen slang mag slechts uitzonderlijk in een binnenleiding geplaatst worden op voorwaarde dat het
gebruik van een starre leiding moeilijk is en dat de metalen slangen en de koppelingen conform zijn (zie
ook foto detail). Metalen slangen mogen niet langer zijn dan 1 m. Geen enkel onderdeel van de metalen
slang mag in een muur of vloer ingewerkt zijn. De metalen slang moet zo geplaatst zijn dat ze geen
beschadigingen, rekking of torsie48 ondergaat, en dat de buigstraal niet kleiner is dan deze voorgeschreven
door de fabrikant. Het in serie plaatsen van slangen is verboden.
Het gebruik van metalen slangen in een binnenleiding moet tot het strikte minimum beperkt blijven. De meest
voorkomende correcte toepassingen van metalen slangen zijn het aansluiten van gasfornuizen en
inbouwtoestellen zoals inbouwhaarden, inbouwfornuizen en inbouwkookplaten.
10) Er mag geen onbeschermd brandbaar materiaal gebruikt worden op minder dan 15 cm van het
afvoerkanaal van een gastoestel (indien de buitentemperatuur van het afvoerkanaal hoger dan 80°C kan
stijgen)
48 Torsie: het wringen, ineendraaien
Voorbeeld van een opschrift op een metalen slang
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
67 Uitgave 1 oktober 2016
B. VOOR BUTAAN EN PROPAAN GELDEN DEZELFDE BEPALINGEN MET INACHTNEMING VAN
DE VOLGENDE BIJZONDERHEDEN:
Algemeen:
Bij propaan / butaan moeten steeds een of meerdere aangepaste ontspanners aanwezig zijn. De
leiding tussen het opslagrecipiënt en de eerste ontspanner moet zo kort mogelijk zijn.
Persfittingen zijn enkel toegelaten in installatiegedeeltes met ontspannen gas (m.a.w. stroomafwaarts
van de ontspanner)
Propaan- / butaaninstallaties mogen nooit in een kelder opgesteld worden. Lege flessen mogen niet in
een kelder opgestapeld worden.
Propaan en butaan steeds op goed verluchte plaatsen gebruiken (propaan bij voorkeur buiten).
Eén gasfles in reserve per installatie wordt toegelaten. Echter bij ondeskundige stapeling (vb. in een
stookplaats of vlakbij een andere warmtebron) zal rubriek 61 worden aangekruist en kan zelfs een
omstandig verslag worden opgemaakt.
Butaan bij verplaatsbare toestellen (aansluiting op 1 gasfles)
Na de flesdrukregelaar mogen deze toestellen worden aangesloten door middel van een type "slang
voor ontspannen gas49".
Deze slang heeft een lengte van maximum 2m en moet visueel kunnen gecontroleerd worden over zijn
totale lengte. Zij moet worden vervangen zodra er scheurtjes, barsten of enige andere abnormale
vervormingen zichtbaar zijn en in ieder geval ten minste alle 5 jaar.
Bij deze opstelling mag de dienstkraan van de fles dienst doen als stopkraan.
49 Niet-metalen slangen voor ontspannen gas hebben een oranje kleur. De koppelingen zijn uitgevoerd met behulp van
dezelfde koppelstukken als voor niet-ontspannen gas, of met behulp van spanbeugels op slangpilaren; de spanbeugels zijn aangepast aan de buitendiameter van de slang en mogen deze niet insnijden of op een andere wijze beschadigen bij het aanbrengen en vastzetten.
Butaan bij verplaatsbare toestellen
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
68 Uitgave 1 oktober 2016
Butaan bij vaste toestellen (aansluiting op 1 gasfles)
De voeding van deze toestellen wordt verwezenlijkt met behulp van een aangepaste strakke leiding
voor ontspannen gas of met een metalen slang,
Bij het gebruik van één gasfles mag een in het zicht geplaatste slang, type "slang voor ontspannen
gas", met een maximum lengte van 0,50m de flesdrukregelaar verbinden met het uiteinde van de
strakke leiding. De uiteinden van de slang worden vastgezet door middel van spanbeugels.
Butaan bij vaste toestellen
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
69 Uitgave 1 oktober 2016
Uitzonderingen voor oude gasinstallaties
Oude gasinstallaties waarin “waterkoppelingen” gebruikt werden (knelkoppelingen met korte moeren) kunnen
in dienst blijven voor zover ze conform de destijds geldende richtlijnen uitgevoerd werden én er geen
merkbare beschadigingen of lekken vastgesteld worden. Indien geen strafpunten toegekend worden, wordt de
situatie wel beschreven in het vak “opmerkingen” onderaan het technische verslag.
Uiteraard moeten voor nieuwe installaties of nieuwe delen van installaties materialen gebruikt worden volgens
bovenstaande richtlijnen (knelkoppelingen met lange wartelmoeren bv.). Zo niet kunnen deze afgekeurd
worden.
Dezelfde regel is van toepassing voor koppelingen in gietijzer zonder versterkte rand en/of verbindingen die
met hygroscopische hennepvezels verdicht werden.
KEURINGSLABELS
Toestellen geplaatst vóór 01.01.96 moeten het logo BGV/AGB of BENOR dragen50.
Toestellen geplaatst na 31.12.95 moeten voorzien zijn van het CE-keurmerk en van de toestelcategorie,
namelijk:
o I2E+ , I2E(S)B , I2E(R)B of I2N
o of II2E+3+ , II2E+3P of II2E+3B
50
De afgebeelde logo’s zijn slechts voorbeelden, ook geldige keurmerken met een lichtjes verschillend uitzicht kunnen aangetroffen worden.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
70 Uitgave 1 oktober 2016
ONDERHOUD VAN GAS-INSTALLATIES51
Sinds 1 juni 2010 is er voorzien in een éénmalige keuring via de eigenaar bij de ingebruikname van de installatie
(ongeacht het vermogen). Nadien is via de gebruiker een periodieke onderhoudsbeurt om de 2 jaar voor
installaties vanaf 20 kW verplicht. Na de keuring bij de ingebruikname wordt een keuringsrapport afgeleverd,
na een periodieke onderhoudsbeurt wordt een reinigings- en verbrandingsattest afgeleverd.
De onderhoudsregels zijn enkel van toepassing op centrale verwarmingsinstallaties (ook op cv aangedreven
door vloeibare en vaste brandstoffen).
Voor individuele toestellen (zoals een doorstroomketel, gasgeiser, mazoutkachel of gaskachel) geldt deze
regelgeving niet. Het is echter toch aan te bevelen om deze toestellen ook regelmatig te laten nakijken en te
laten onderhouden. Het ontbreken van een onderhoudsattest is geen reden om de desbetreffende rubriek aan
te kruisen.
GEBREKEN
Zie verder p. 73.
VOORBEELDEN
51 Zie het Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2006 betreffende het onderhoud en het nazicht van
stooktoestellen voor de verwarming van gebouwen of voor de aanmaak van warm verbruikswater. Bijkomende
informatie vindt U op de webpagina’s van Leefmilieu, milieu en energie ( www.lne.be).
Risico’s op brand / ontploffing bij gasinstallaties: links een wachtleiding die niet afgesloten is door een metalen dop; rechts een
niet-reglementair toestel dat te dicht is opgesteld bij brandbare materialen, met bovendien gebruik van niet-geschikte onderdelen
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
71 Uitgave 1 oktober 2016
6.B. STOOKOLIE-INSTALLATIES
EIGENSCHAPPEN VAN STOOKOLIE
Stookolie (of mazout) is een koolwaterstof52
die bij een normale omgevingstemperatuur vloeibaar en weinig
ontvlambaar is, tenzij ze verneveld en vergast wordt én bovendien aangestoken wordt. Daardoor kan stookolie
in zijn normale vloeibare toestand op een veilige manier in grote hoeveelheden opgeslagen worden.
Stookolie heeft een vlampunt53 van meer dan 55°C en is in principe dus weinig gevaarlijk voor huishoudelijk
gebruik.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN BIJ STOOKOLIE-INSTALLATIES
1. Materialen voor de binnenleiding
Stookolieleidingen mogen uit metaal en kunststof vervaardigd worden op voorwaarde dat deze bestand zijn
tegen koolwaterstoffen.
Al de leidingen noodzakelijk voor de installatie moeten aangesloten worden volgens de regels van goed
vakmanschap geldig voor opgeslagen koolwaterstof (waaronder stookolie), en moeten dicht zijn over hun
ganse lengte. Binnenin een gebouw moeten de koolwaterstofleidingen normaal zichtbaar blijven over hun
ganse loop.
2. Luchttoevoer
Er is geen reglementering voor de plaatsing van stookoliekachels. Als richtlijn voor de luchttoevoeropening
wordt de waarde van de klassieke stookolieketels gebruikt, namelijk 3cm² per kW met een minimum van 150
cm². De kachel of schoorsteen moet wel uitgerust zijn met een trekregelaar.
3. Jaarlijks onderhoud
Het Koninklijk Besluit van 6 januari 1978 ter voorkoming van luchtverontreiniging bij het verwarmen van
gebouwen met vaste of vloeibare brandstof verplicht de gebruiker van een verwarmingsinstallatie die werkt op
vloeibare brandstoffen zoals stookolie om jaarlijks de ketel/branderinstallatie te laten onderhouden door een
onderhoudstechnicus54. Als bewijs van de onderhoudsbeurt wordt door de onderhoudstechnicus een attest
afgeleverd. Dit attest kan steeds opgevraagd worden.
Dit onderhoud omvat het mechanisch reinigen met borstels van de vuurhaard van de brander, maar ook heel
het traject dat de verbrandingsgassen doorlopen. Dit is ook zo voor de verbindingsbuis tussen ketel en
schoorsteen, én de schoorsteen zelf. Ook de dichtheid van de schoorsteen dient gecontroleerd te worden.
Deze reiniging heeft tot doel het roet gevormd tijdens de verbranding te verwijderen en zo de
warmteoverdracht tussen de vlam en de warmtegeleidende vloeistof te vergemakkelijken.
52 Koolwaterstoffen zijn organische chemische verbindingen van uitsluitend waterstof met koolstof. 53
Het vlampunt is de minimale temperatuur waarop men een product moet verwarmen om de ontwikkelde dampen in aanwezigheid van een vlam doen ontvlammen. Het vlampunt bepaalt tot welke maximale temperatuur het gebruik (opslag en behandeling en vervoer) van vloeibare brandstoffen veilig is.
54 Zie het Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2006 betreffende het onderhoud en het nazicht van stooktoestellen voor de verwarming van gebouwen of voor de aanmaak van warm verbruikswater. Bijkomende
informatie vindt U op de webpagina’s van Leefmilieu, milieu en energie ( www.lne.be).
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
72 Uitgave 1 oktober 2016
4. Stookoliereservoirs
Alle stookoliereservoirs in Vlaanderen zijn onderworpen aan een regelmatige controle55
.
Na de controle door een erkend technicus wordt een conformiteitsattest van keuring afgegeven en wordt de
tank voorzien van een gekleurde dop of een kenplaat.
Een groene dop (of gelijkwaardige kenplaat) geeft aan dat het reservoir conform is
en verder mag gevuld worden. Op de dop of kenplaat staat het erkenningnummer
van de technicus, de datum van controle en de datum van de volgende controle
vermeld;
Een oranje dop (of gelijkwaardige kenplaat) geeft aan dat het reservoir nog
gedurende 6 maanden mag gebruikt worden. Gedurende deze periode moeten
herstellingen gebeuren en moet de tank herkeurd worden;
Een rode dop (of gelijkwaardige kenplaat) geeft aan dat het reservoir niet meer mag gebruikt worden en
onmiddellijk moet worden leeggemaakt. De tank dient dan hersteld of buiten gebruik gesteld te worden;
De afwezigheid van een gekleurde dop of kenplaat geeft aan dat het reservoir niet gekeurd is.
In het kader van de woningcontroles wordt enkel de rode dop (of gelijkwaardige kenplaat) of de afwezigheid
van een gekleurde dop beschouwd als een gebrek. Een stookoliereservoir voorzien van een rode dop of
gelijkwaardige kenplaat (= afgekeurd) wordt beschouwd als onbestaande.
VOORBEELDEN
Onverantwoorde opslag van stookolie
55 De regelmaat van controle hangt af van de inhoud van de tank, van de plaatsing al dan niet bovengronds, van de
materialen waaruit de tank gemaakt is en van de ligging al dan niet in een beschermingszone voor drinkwater.
Groene dop
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
73 Uitgave 1 oktober 2016
6.C. GEBREKEN BIJ GAS- EN STOOKOLIEINSTALLATIES M.B.T. HET RISICO OP
BRAND/ONTPLOFFING
Hierna volgt een lijst met mogelijke gebreken die een indicatie kunnen zijn op een risico op ontploffing of
brand. Deze lijst is niet limitatief en is enkel bedoeld als hulpmiddel bij het opsporen van gebreken en
gevaarlijke situaties.
Onveilige of op een onverantwoorde manier geplaatste installaties of toestellen, niet-conforme
(gas)aansluitingen:
gaslek;
niet gekeurde, defecte of zwaar beschadigde (gas)toestellen;
de hoofdkraan van het gas is niet bereikbaar voor alle bewoners binnenin het gebouw;
verkeerd gebruik van materialen voor gasleidingen en aansluitstukken (zie ook “Uitzonderingen voor
oude gasinstallaties” p. 69);
ernstig verweerde elastomeren slang;
wachtleidingen van de gasinstallatie zijn niet afgedicht met een metalen dop;
…
Niet reglementaire of onverantwoorde opslag van vloeibare of gasvormige brandstoffen:
propaan en butaan
o de gebruiksruimte is niet goed verlucht;
o er zijn gasflessen onder de begane grond geplaatst of in de nabijheid van kelderopeningen;
o gasflessen in de nabijheid van warmtebronnen geplaatst;
o de installatie is niet voorzien van een gasdrukregelaar. Deze moet zo dicht mogelijk bij de
gasfles geplaatst worden;
o gebruik van soepele verbindingen die niet goedgekeurd zijn of niet aangesloten met
aangepaste spanbeugels;
o butaan in gebruik bij temperaturen onder de 5° C;
o opstapeling van meerdere flessen binnenin de woning;
o …
stookolie of petroleum
o recipiënten met stookolie of petroleum in de woning opgestapeld (zowel volle als lege);
o lekkende stookolieleidingen;
o wachtleidingen zijn niet afgesloten met dop;
o …
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
74 Uitgave 1 oktober 2016
Schoorstenen:
de schoorsteen waarop toestellen met vaste of vloeibare brandstoffen zijn aangesloten, is niet jaarlijks
gereinigd (als bewijs kan een onderhoudsattest opgevraagd worden);
gevaar voor schoorsteenbrand;
…
Scheurvorming schoorsteen:
brandgevaar door vlamdoorslag;
bij scheuren in de schoorsteen extra aandacht besteden aan eventueel gevaar voor CO-vergiftiging!
7 WATER
Om reden van veiligheid wordt gesteld dat de hoofdkraan van de waterleiding bereikbaar moet zijn. In geval
van een lek in het pand moet de watertoevoer naar het lekkende gedeelte afgesloten kunnen worden.
Aangezien lekken zich niet alleen binnenin een individuele woning kunnen voordoen maar ook in andere delen
van het gebouw (gemeenschappelijke delen, gangen, trappen, kelders, enzovoort), is het vooral van belang dat
de hoofdkraan van de watertoevoer voor het hele gebouw toegankelijk is. Het is deze hoofdkraan die bedoeld
wordt in rubriek 71.
Indien deze hoofdkraan niet bereikbaar is voor alle bewoners binnenin het gebouw, wordt rubriek 71
aangekruist.
Wanneer de hoofdkraan zich in een niet voor iedere bewoner toegankelijke ruimte bevindt, kan eventueel een
bijkomende afsluitkraan per entiteit in een voor de bewoner toegankelijk gedeelte van de kelder, woning of
gebouw geplaatst worden. Deze moet uiteraard zo dicht mogelijk bij de hoofdkraan geplaatst worden.
Wanneer ieder circuit van de waterleiding afzonderlijk kan afgesloten worden, is dit uiteraard ook voldoende.
Opmerkingen:
Het niet toegankelijk zijn van de hoofdkraan van de waterleiding voor alle bewoners van het gebouw
kan op zich geen reden tot onbewoonbaarheid zijn.
Als de watervoorziening is afgesloten door de leverancier (waterteller weggenomen, hoofdkraan
verzegeld, …) wordt dit niet in deze rubriek gequoteerd. In dat geval worden de sanitaire functies
beschouwd als zijnde niet aanwezig.
7 WATER
71 hoofdkraan niet toegankelijk voor alle bewoners
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
75 Uitgave 1 oktober 2016
8 BRANDVEILIGHEID
Rubriek 81 wordt aangekruist indien voor het betreffende gebouw een brandweerverslag voorhanden is waarin
geconcludeerd wordt dat het gebouw, of delen ervan, brandonveilig zijn. In geval rubriek 81 aangekruist wordt,
worden tevens in het vak “opmerkingen” de elementen omschreven waarop volgens het brandweerverslag de
brandonveiligheid stoelt. Bovendien wordt een kopie van het brandweerverslag als bijlage bij het technisch
verslag gevoegd.
Opgelet: indien de gebreken waarvan sprake in het brandweerverslag gevat kunnen worden in de overige
rubrieken van het technisch verslag, worden enkel deze rubrieken aangekruist en niet rubriek 81, dit om te
vermijden dat eenzelfde gebrek tweemaal gequoteerd zou worden.
Wanneer er een gegrond vermoeden is van brandonveiligheid dat niet gevat kan worden in het technisch
verslag, en er evenmin een brandweerverslag voorhanden is, kan de gewestelijke ambtenaar de burgemeester
adviseren om een onderzoek naar de brandveiligheid te laten uitvoeren. Daartoe wordt het betreffende vakje
aangekruist onderaan deel B (zie hieronder) en worden de elementen die vermoedelijk een brandgevaar
inhouden gedetailleerd omschreven in een omstandig verslag. Hieraan zijn geen strafpunten verbonden.
Voorbeelden van brandonveiligheid in dit verband zijn:
- de bereikbaarheid van het gebouw voor brandweerwagens is problematisch;
- onvoldoende brandweerstand van structurele elementen (kolommen, dragende wanden,
hoofdbalken, vloeren, dakstructuur);
- ondeskundig gebruik van afwerkingsmaterialen (wand-, vloer- en plafondbekleding);
- onvoldoende brandweerstand tussenwanden;
- onvoldoende brandweerstand trappen;
- geen compartimentering en/of afscheiding woonentiteiten van andere inrichtingen (bv. publiek
toegankelijke inrichtingen, gemeenschappelijke keuken, garage, stookplaats, …) of gebouwen;
- afwezigheid of onvoldoende brandweerstand van zelfsluitende deuren tussen twee compartimenten;
- vlucht- en evacuatiewegen: onvoldoende evacuatiemogelijkheden in het gebouw, onoordeelkundige
verdeling vlucht- of evacuatiewegen, onvoldoende breedte vlucht- of evacuatiewegen, afwezigheid
buitentrap of –ladder, belemmering van vlucht- of evacuatiewegen (kasten, fietsen in de gangen, …);
- afwezigheid branddetectiesysteem;
- afwezigheid van brandbestrijdingsmiddelen (snelblussers, muurhaspels, …);
- afwezigheid verluchtingsmogelijkheid of rookluik bovenaan trappenhuis;
- afwezigheid veiligheidssignalisatie (pictogrammen, oriëntatieplannen) en veiligheidsrichtlijnen;
- afwezigheid veiligheidsverlichting;
- opstapeling ontvlambare producten of brandbare materialen, ook butaan- of propaanflessen;
- afwezigheid van uitbatingsvergunning, brandpreventieverslag, onderhoudsattesten, keuringsverslagen
(elektrische installatie, gasinstallatie, liften, …), …
Dit zijn dus voorbeelden van indicaties van brandonveiligheid die niet gevat worden in de andere rubrieken van
het technisch verslag.
8 BRANDVEILIGHEID
81 uit het verslag van de brandweer blijkt brandonveiligheid
De gewestelijke ambtenaar adviseert de burgemeester een onderzoek naar de brandveiligheid te laten uitvoeren.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
76 Uitgave 1 oktober 2016
Belangrijk!
Niet alle gebouwen zijn steeds onderworpen aan de basisnormen van brandpreventie (bv. eengezinswoningen,
gebouwen met maximaal twee bouwlagen en met een oppervlakte beperkt tot 100 m².).
Er zijn specifieke normeringen voor lage gebouwen (hoogte tot 10 m), middelhoge gebouwen (hoogte tussen
10 en 25 m) en hoge gebouwen (hoger dan 25 m).
De ouderdom van het gebouw (datum aanvraag stedenbouwkundige vergunning van voor of na 31 december
1997) is ook een bepalende factor56.
ROOKMELDERS
DEFINITIE EN SOORTEN
Een rookmelder (soms ook brandmelder genoemd) is een apparaat dat alarm slaat na detectie van rookdeeltjes
die kunnen wijzen op een (beginnende) brand.
Er bestaan meerdere soorten rookmelders: brandgasmelder, hittemelder, rookmelder (optische en ionisatie-),
vlammenmelder, drukknopmelder en combinatiemelder (combinatie van twee of meer van de voorgaande).
Een rookmelder kan een zelfstandig apparaat zijn, maar steeds vaker zijn rookmelders gekoppeld met elkaar,
en/of verbonden met een brandmeldinstallatie.
De twee meest toegepaste rookmelders zijn de optische (ook “foto-elektrische”, “foto-elektronische”) en de
ionisatierookmelder, met ieder een verschillende werking.
In een optische melder bevindt zich een fotodiode en een lichtbron. Wanneer er rook bij komt, wordt het licht
verstoord wat door de detector wordt gezien.
Bij de directe methode staan de lichtbron en de detector recht tegenover elkaar. Bij afwezigheid van rook kan
het licht de fotodiode probleemloos bereiken. Als er rookdeeltjes aanwezig zijn tussen de lichtbron en de
fotodiode zal de hoeveelheid opvallend licht verminderen en zal de melder alarm slaan.
De meeste rookmelders werken volgens de indirecte methode. Daarbij staan de lichtbron en de detector
schuin tegenover elkaar. Bij rook weerkaatst het licht op de rook, waardoor er meer licht op de detector valt en
deze alarm slaat.)
Een ionisatie rookmelder bevat een radioactieve bron (meestal radium of americium) die continu alfadeeltjes
uitstraalt. Deze alfadeeltjes passeren een ionisatieruimte waarover twee elektroden zijn aangebracht. Bij
afwezigheid van rook zal er een stroom lopen tussen de elektroden. Wanneer er rookdeeltjes in de
ionisatiekamer komen, worden de alfadeeltjes geblokkeerd en wordt de stroomkring onderbroken waarna de
melder alarm slaat.
56 Het detail van desbetreffende regelgeving is opgenomen in de bijlagen tot het koninklijk besluit van 19 december 1997
tot wijziging van het koninklijk besluit van 7 juli 1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
77 Uitgave 1 oktober 2016
ZICHTBARE VERSCHILLEN
Er zijn geen uitwendig zichtbare verschillen tussen beide soorten rookmelders.
Voorbeeld optische rookmelder
Voorbeeld ionisatierookmelder
De ionisatierookmelder moet wel de (gekende) indicatie voor stralingsgevaar dragen ( ), maar dit is
meestal binnenin de behuizing aangebracht.
Sinds 1 november 2010 is met het Koninklijk Besluit van 10 oktober 2010 in België het verbod ingegaan op de
verkoop en invoer van ionisatierookmelders bestemd voor particulier gebruik.
Teneinde de naleving van dit besluit te controleren werden over gans België 20 doe-het-zelf-zaken
geïnspecteerd. Er kon worden vastgesteld dat in geen enkele winkel ionisatierookmelders te koop worden
aangeboden. Het aanbod bestaat enkel uit optische rookmelders (bron: Federaal agentschap voor nucleaire
controle).
Het lijkt redelijk om tijdens het onderzoek ter plaatse aan te nemen dat de aanwezige rookmelder van het
optische type is, gezien voornoemd verkoopverbod en gezien nazicht praktisch gezien moeilijk is.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
78 Uitgave 1 oktober 2016
REGLEMENTERING
GEFASEERDE INVOER
Installatie van rookmelders verplicht vanaf 1/1/2013 voor:
Nieuwbouw: ALLE nieuw te bouwen woningen (vergunningsaanvraag vanaf 1/1/2013).
Renovatie: ALLE woningen waaraan vergunningsplichtige renovatiewerken worden uitgevoerd
(vergunningsaanvraag vanaf 1/1/2013).
Verhuur: ALLE woningen waarvoor vanaf 1/1/2013 een nieuw huurcontract wordt afgesloten (zowel huur als
hoofdverblijfplaats als andere woninghuur).
Lening: ALLE woningen waarvoor een bijzondere sociale lening wordt toegestaan (art. 79 VWC, datum
kredietakte vanaf 1/1/2013).
Voor verhuurders van sociale huurwoningen komt de gefaseerde invoering voor bestaande
huurcontracten hierop neer:
Bouwjaar Ingangsdatum verplichting
.… – 1950 1 januari 2014
1950 – 1969 1 januari 2015
1970 – 1979 1 januari 2016
1980 – …. 1 januari 2017
Voor verhuurders van private huurwoningen die als hoofdverblijfplaats worden verhuurd komt de
gefaseerde invoering voor bestaande huurcontracten hierop neer:
Bouwjaar Ingangsdatum verplichting
…. – 1945 1 januari 2016
1945 – …. 1 januari 2019
PLAATSING
In zelfstandige woningen (= eengezinswoningen, appartementen en studio’s) en niet-zelfstandige woningen (=
kamers, studentenkamers) moet een rookmelder geïnstalleerd worden op elke bouwlaag van de woning.
Ook een appartement (= een zelfstandige woning) moet op elke bouwlaag voorzien zijn van minstens één
rookmelder. Een duplex-appartement (of -kamer) moet dus (minstens) op elke verdieping een rookmelder
hebben.
Een zolder of een kelder, al dan niet bestemd voor gedeeld gebruik, waarin zich een technische installatie
bevindt wordt als bouwlaag beschouwd.
In individuele kelders van appartementen (waarin zich geen technische installatie bevindt) moet een
rookmelder geïnstalleerd zijn als de kelder normaal te betreden is en direct toegankelijk vanaf het
appartement, d.w.z. zonder dat men zich door gemeenschappelijke delen moet verplaatsen.
Er gelden geen verplichtingen voor de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw (bv. de inkom-
en de traphal).
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
79 Uitgave 1 oktober 2016
De rookmeldersverplichtingen gelden niet als de woning beschikt over een branddetectiesysteem dat gekeurd
en gecertifieerd is door een daartoe erkend organisme.
Aanbevolen plaatsen van installatie:
- in de hal of de traphal op elk bewoond niveau van de woning, alsook in de kelder en op zolder (indien
‘dagelijks bruikbaar’ en vlot toegankelijk).
- op de overloop die toegang verleent tot de slaapkamers (zo dicht mogelijk bij de slaapkamers) en de
inkomhal die de hoofdingang verbindt met de rest van de wooneenheid.
- in de slaapkamers en de leefkamer.
Af te raden plaatsen van installatie:
- in ruimtes van de woning waar rook, stoom of stof aanwezig is (bv. garage, keuken, verwarmingslokaal
en badkamer). Als er in deze ruimten brandrisico bestaat, wordt de rookmelder best geïnstalleerd net
buiten de ruimte.
- nabij een open raam, een ventilatieopening, een mechanische ventilator of daar waar het veel warmer
is dan in de rest van het lokaal, zoals boven een radiator of een ander verwarmingstoestel.
- voor de deur van de keuken of badkamer.
Locatie in de ruimte:
- het toestel moet bereikbaar zijn voor onderhoud en testen.
- bij voorkeur tegen het plafond (want rook stijgt). Bepaalde types kunnen ook tegen de wand geplaatst
worden.
- idealiter in het midden van het plafond.
- niet dichter dan 30 centimeter van de muur.
- indien aan de wand: in de zone van 15 tot 30 centimeter van het plafond en 30 centimeter van de
hoek.
Schematische voorstelling (overgenomen uit Bijlage I bij
het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering
van 15 april 2004 tot bepaling van bijkomende
verplichtingen inzake brandvoorkoming in de te huur
gestelde woningen)
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
80 Uitgave 1 oktober 2016
TECHNISCHE VEREISTEN 57
Enkel optische rookmelders zijn toegelaten(ook ‘foto-elektrisch’ is een mogelijke benaming).
De rookmelder moet CE gemarkeerd zijn en voldoen aan de norm NBN EN 14604.
Zowel een type met vervangbare batterij als een type voorzien van een niet-vervangbare batterij komt in
aanmerking. Een type met niet-vervangbare batterij met een levensduur van 10 jaar wordt aangeraden.
Het toestel moet beschikken over een testknop.
SANCTIONERING
Als er vastgesteld wordt dat in een woning onvoldoende of geen rookmelders zijn:
kunnen geen strafpunten worden toegekend; aan het technisch verslag wordt enkel een opmerking
toegevoegd;
wordt een conformiteitsattest geweigerd.
De vaststelling dat er in een woning onvoldoende of geen rookmelders zijn kan op zich niet leiden tot een
ongeschikt- en/ of onbewoonbaarverklaring van die woning.
Vermelding technisch verslag
Bij het afdrukken van deel B moet één optie worden aangevinkt:
De woonentiteit beschikt op elke bouwlaag (=incl. kelder en zolder) over een optische rookmelder.
Ja: De woonentiteit beschikt op elke bouwlaag (=incl. kelder en zolder) over een optische rookmelder.
Of
Nee: De woonentiteit beschikt NIET op elke bouwlaag (=incl. kelder en zolder) over een optische rookmelder.
De tekst die overeenkomt met de gekozen optie verschijnt na de opmerkingen van deel B.
57 Op de website van ANPI (www.anpi.be), een officieel keuringsinstituut voor brandwerende middelen, is een lijst
beschikbaar met gecertificeerde rookmelders voor woningen.
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
81 Uitgave 1 oktober 2016
9 DAKISOLATIE
TOEPASSING
De dakisolatienorm werd al op 1 januari 2013 opgenomen in het technisch verslag voor zelfstandige woningen,
maar trad pas in werking op 1 januari 2015. Vanaf 2015 worden er strafpunten toegekend als de
gecontroleerde woning niet voldoet aan de minimumnorm.
Let op:
de dakisolatienorm geldt enkel voor zelfstandige woningen, niet voor kamers;
daken kleiner dan 2m² worden vrijgesteld.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Als minimumnorm wordt een R-waarde dakisolatie van 0,75m² K/W genomen58. Dat stemt overeen met een
laag specifiek isolerend materiaal van 3 à 4cm (maar dit verschilt naargelang het materiaal dat wordt gebruikt).
Als isolatiemateriaal wordt beschouwd: de materialen die een lambdawaarde hebben van hoogstens 0,10
W/mK59. Een geïsoleerde zoldervloer van een onverwarmde en onbewoonde zolder, wordt als een geïsoleerd
dak beschouwd.
Er wordt enkel rekening gehouden met feitelijke vaststellingen. Dat betekent dat er vanaf 1 januari 2015 alleen
strafpunten worden toegekend als:
het Energieprestatiecertificaat (EPC) een feitelijk vastgestelde R-waarde vermeldt lager dan 0,75 m²
K/W. Er wordt dus geen rekening gehouden met default-waarden60
;
uit feitelijke vaststellingen van de technische onderzoeker woningkwaliteit blijkt dat er geen
dakisolatie aanwezig is. De technische onderzoeker woningkwaliteit zal dit alleen zelf beoordelen als
het EPC niet beschikbaar is of als het EPC enkel een default-waarde vermeldt.
58 De R-waarde is de warmteweerstand die bepaald wordt aan de hand van de dikte van het isolatiemateriaal. Hoe groter
de R, hoe groter de weerstand die de warmtedoorgang ondervindt en hoe beter het materiaal isoleert. De R-waarde wordt uitgedrukt in m²K/W.
59 De warmtegeleidingscoëfficient of lambda-waarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager de waarde hoe beter. Deze waarde is een materiaaleigenschap en dus niet dikte-afhankelijk. Isolatiematerialen zijn met deze waarde goed met elkaar te vergelijken gezien de dikte niet meespeelt. De lambda waarde wordt uitgedrukt in W/mK.
60 De defaultwaarde is een inschatting van de vermoedelijke isolatiewaarde op basis van o.a. de ouderdom van de woning, het jaar van de grote renovatiewerken en/of de voorgelegde facturen.
9 ENERGETISCHE PRESTATIE
91 Uit een EPC* blijkt dat R-waarde dakisolatie, andere dan default-waarde, lager ligt dan 0,75 m2K/WEr is geen EPC* met R-waarde dakisolatie, andere dan default-waarde, maar uit feitelijkevaststellingen blijkt dat er geen dakisolatie aanwezig is
(aanvinken wat van toepassing is)van 01/01/2015 tot en met 31/12/2017 niet-algemeen / algemeenvan 01/01/2018 tot en met 31/12/2019 niet-algemeen / algemeenvanaf 01/01/2020 niet-algemeen / algemeen* EPC = energieprestatiecertificaat, zoals blijkt uit gegevens ter beschikking gesteld door het Vlaams energieagentschap
Zelfstandige woningen DEEL B: GEBOUW– TECHNISCHE INSTALLATIES
82 Uitgave 1 oktober 2016
Voor het toekennen van de strafpunten zal een onderscheid worden gemaakt tussen daken kleiner en daken
groter dan 16m². Er wordt ook een fasering in de tijd voorzien, waardoor geleidelijk aan meer strafpunten
worden toegekend. De gefaseerde invoering ziet er als volgt uit:
Periode Strafpunten voor daken kleiner
dan 16m² met R-waarde lager dan
0,75m²K/W
Strafpunten voor daken van 16 m²
en groter met R-waarde lager dan
0,75m²K/W
1/01/2015 t.e.m. 31/12/2017 1 3
1/01/2018 t.e.m. 31/12/2019 3 9
Vanaf 1/01/2020 9 15
Let op: Als het dak van een appartementsgebouw niet voldoet aan de vastgestelde minimumnorm, zullen alle
appartementen in het gebouw vanaf 1 januari 2015 evenveel strafpunten krijgen. Het dak is immers een
gemeenschappelijk deel van het appartementsgebouw en gebreken aan de gemeenschappelijke delen worden
doorgerekend aan alle woningen in het gebouw. Dat betekent dus dat een appartement op het gelijkvloers
eveneens strafpunten krijgt als blijkt dat het appartement onder het dak onvoldoende dakisolatie heeft,
ongeacht de eigendomssituatie (één eigenaar of gedwongen mede-eigendom zoals vermeld in artikel 577-3 van
het Burgerlijk Wetboek).
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
83 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL C: WONING
Het deel C dat hier wordt besproken omvat de beoordeling van elke afzonderlijke zelfstandige woning.
In dit deel worden voor elke woning de vochtproblemen, de afwerking, de technische installaties en het
minimale vereiste comfort bekeken.
Er wordt een deel C opgemaakt voor elke woning binnenin het gebouw.61
In de betreffende vakjes rechtsboven wordt vermeld op welke verdieping de woning zich bevindt, welk
nummer ze heeft (eigen nummering kan, maar dan tussen haakjes), en de locatie (bv. indien nodig een
beschrijving zoals “achteraan”, “vooraan”, enzovoort). Ook wordt de oppervlakte van de woningen vermeld.
A. OMHULSEL VAN DE WONING
In het deel omhulsel van de woning beschouwen we de "mantel" van de woning, m.a.w. alle vlakken die in
contact staan met de buitenlucht of met andere woningen of lokalen.
Dit zijn dus het bovenste plafond, de onderste vloer en de omsluitende muren van de woonentiteit, ongeacht
of deze muren bouwtechnisch gezien binnen- of buitenmuren zijn.
10 DAK(EN) OF PLAFONDS
101-102 VOCHT
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle daken en plafonds van de woning worden hier beoordeeld op vochtproblemen. Dit zijn de bovenkanten
van het woningomhulsel ongeacht of het een dak is dan wel de scheidingsvloer met een hoger gelegen lokaal.
61 Ter herinnering: een eengezinswoning wordt beschouwd als een gebouw met daarin één zelfstandige woning.
Deel C: Woning
In dit gedeelte wordt enkel een BEOORDELING gedaan van de afzonderlijke WONING binnen het gebouw. verdieping:De beoordeling gebeurt in principe van binnenuit. nummer: Ze is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning. locatie:
opp. woning m²
10 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op meerdere plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen/algemeen
AFWERKING van de bovenste plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op meerdere plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen/algemeen
AFWERKING van de bovenste plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
84 Uitgave 1 oktober 2016
GEBREKEN
Hier wordt alle effectieve, zichtbare schade
aan daken en plafonds van het
woningomhulsel opgenomen die veroorzaakt
wordt door vocht. Zie algemene uitleg onder
“Het begrip “vocht”” (p. 19).
Naargelang de oorzaak (insijpelend of
condenserend) wordt rubriek 101 of 102
aangekruist.
Dak of plafond van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
85 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Bij zeer ernstige vochtschade kan de overeenstemmende rubriek onder categorie III worden aangekruist, zelfs
indien de schade slechts wordt vastgesteld in één woonlokaal (zie algemene regel op pag. 12, Methodiek)
Plafonds: insijpelend vocht
Plafonds: condenserend vocht. Links een typische koudebrug.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
86 Uitgave 1 oktober 2016
103 AFWERKING
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Het betreft hier enkel de noodzakelijke afwerking van de plafonds in een gebruikslokaal (bv. woonruimte,
badkamer) en niet de hernieuwbare decoratieafwerking, zoals het behang of schilderwerk.
Het betreft hier dus de bekleding van de onderkant van de draagstructuur of van het dak:
bepleisteringen (op basis van kalk, cement, …);
bekledingen in plaatmateriaal (gipskarton, decoratieve panelen, …);
bekledingen in schroten (planken, lamellen, …)
…
GEBREKEN
beschadiging (excl. vochtschade) of verwering:
o afgevallen of verwijderde
bepleistering of bekleding op
meerdere plaatsen;
o scheuren, barsten, loskomende
stukken, verpulvering op meerdere
plaatsen;
o schade als gevolg van brand,
vandalisme, …
o …
noodzakelijke afwerking ontbreekt (behalve voor
zolders, bergplaatsen en kelders die niet bestemd
zijn voor woonfuncties):
o de bestaande afwerking werd
verwijderd maar niet vervangen;
o ruwe gewelven, ruwe houten balkenlaag, onvolledig afgewerkte plafonds;
o …
Kleine barsten en scheuren, ontstaan door het uitdrogingsproces van de materialen (bijvoorbeeld:
pleisterwerk, randvoegen bij gipsplaten, …), worden niet opgenomen.
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op meerdere plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen/algemeen
AFWERKING van de bovenste plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Afwerking van de bovenste plafonds van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
87 Uitgave 1 oktober 2016
Afwerkingproblemen bij plafonds
Zoals uiteengezet hierboven (zie kader p. 23) kan in deze rubriek wel schade aan de afwerking opgenomen
worden ten gevolge van oude vochtproblemen of lekken die hersteld of verdwenen zijn. Vochtschade zelf
waarvan de oorzaak nog niet verdwenen is, wordt opgenomen in rubriek 101 of 102.
Wanneer een herstelling op een degelijke wijze uitgevoerd is, eventueel met materialen verschillend van de
oorspronkelijke, zal er geen opname in het verslag gebeuren. Esthetiek is geen criterium bij de quotering van
problemen met afwerking.
VOORBEELDEN
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
88 Uitgave 1 oktober 2016
11 BUITENMUREN
111-113 VOCHT
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle buitenmuren en gemeenschappelijke
scheidingsmuren worden hier beoordeeld op
vochtproblemen.
Buitenmuren: muren die contact maken met de
buitenlucht.
Gemeenschappelijke scheidingsmuren: de
scheidingsmuren tussen verschillende woningen of
het raakvlak met andere woningen of gebouwen.
GEBREKEN
In deze rubrieken worden alle effectieve en zichtbare
schade opgenomen die vastgesteld wordt aan de
muren die het omhulsel van de woning vormen.
Zie ook algemene uitleg onder “Het begrip “vocht””
(p. 19).
Naargelang de oorzaak (opstijgend, doorslaand of
condenserend) wordt rubriek 111, 112 of 113
aangekruist.
11 BUITENMUREN (en gemeenschappelijke scheidingsmuren)
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet-algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet-algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen / algemeen
AFWERKING van de buitenmuren114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet-algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet-algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen / algemeen
AFWERKING van de buitenmuren114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Buitenmuren van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
89 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Doorslaand vocht + schimmel Doorslaand vocht
Opstijgend vocht Condenserend vocht met schimmelvorming
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
90 Uitgave 1 oktober 2016
Bij zeer ernstige vochtschade kan de overeenstemmende rubriek onder categorie III worden aangekruist, zelfs
indien de schade slechts wordt vastgesteld in één woonlokaal.
(zie algemene regel op pag. 12, Methodiek)
114 AFWERKING
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Afwerking van de bekleding van de buitenmuren (en gemeenschappelijke muren) in een gebruikslokaal van de
woning. Het betreft hier enkel de
noodzakelijke afwerking van de muren, en
niet het behang- of schilderwerk.
Onder afwerkingen verstaan we:
bepleisteringen (op basis van kalk,
cement, …);
bekledingen in plaatmateriaal
(gipskartonplaten, decoratieve panelen,
…);
bekledingen in schroten (planken,
lamellen, …);
betegeling;
noodzakelijke uitbekleding62 van ramen
en deuren in buitenmuren;
…
GEBREKEN
Zie rubriek 103 (p. 86).
62 Uitbekleding: De afwerking van de aansluiting van het buitenschrijnwerk (ramen en deuren in buitenmuren) met de
omringende muren. Deze afwerking kan ondermeer uitgevoerd zijn met schrijnwerk (hout, pvc...) of pleisterwerk.
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet-algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet-algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet-algemeen / algemeen
AFWERKING van de buitenmuren114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Afwerking van de buitenmuren van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
91 Uitgave 1 oktober 2016
Gebrekkige afwerking van de buitenmuren: verweerd en
afgevallen pleisterwerk.
Op de foto hiernaast is het pleisterwerk reeds deels
afgevallen en is de gebrekkige staat overduidelijk.
Meerdere barstjes + een holle klank bij het bekloppen
van het oppervlak van de bepleistering kan duiden dat
de muurafwerking in een gebrekkige staat verkeert.
VOORBEELDEN
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
92 Uitgave 1 oktober 2016
12 RAMEN EN DEUREN
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle invullingen van gevelopeningen met materialen
verschillend van de gevelmaterialen worden hier
beoordeeld. In hoofdzaak zijn dit ramen en deuren.
Deze elementen moeten de toegankelijkheid, de
verlichting en de verluchting van de woning
verzorgen.
Inkomdeuren van appartementen in
gemeenschappelijke gangen en trappen, worden
eveneens onder deze rubriek behandeld.
De te beoordelen elementen zijn:
De vaste kaders en opendraaiende vleugels van
ramen en deuren die behoren onder het
buitenschrijnwerk.
luiken, rolluiken, rolluikkasten;
beslag (alle hang- en sluitwerk noodzakelijk voor
de bediening);
beglazing (zonder onderscheid tussen de verschillende soorten beglazing);
koepels en dakvlakramen
…
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel :enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
Ramen en deuren van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
93 Uitgave 1 oktober 2016
Toepassing dubbelglasvereiste:
De dubbelglasvereiste wordt op 1 oktober 2016 opgenomen in het technisch verslag voor zowel zelfstandige
woningen, niet-zelfstandige woningen als niet-zelfstandige woningen voor seizoenarbeiders. De vereiste geldt
ook voor de gemeenschappelijke functies, met uitzondering van de gemeenschappelijke WC-functie, aangezien
een WC-lokaal geen woonlokaal is.
De norm treedt pas in werking op 1 januari 2020. Vanaf 1 januari 2020 worden er strafpunten toegekend als de
gecontroleerde woning niet voldoet aan de minimale vereisten.
Om situaties met voorzetramen te vermijden wordt een definitie van dubbel glas in de rubriek van het
technisch verslag ingevoegd:
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht met
elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
Er wordt geen maximale isolatiewaarde opgelegd. De minimale vereiste bestaat uit dubbel glas. Dit betekent
dat dubbele beglazing van de eerste generatie voldoet (vb. dubbele beglazing met een U-waarde van 2,9
voldoet).
Beoordeling:
- De aanwezigheid van dubbele glas is enkel vereist in woonlokalen en badkamer(s).
- Er wordt een onderscheid gemaakt tussen niet-algemeen en algemeen.
niet-algemeen: 1 raam in de woonlokalen en de badkamer(s) met enkele beglazing;
algemeen: meer dan 1 raam in de woonlokalen en de badkamer(s) met enkele beglazing.
Fasering in de tijd, waardoor geleidelijk aan meer strafpunten worden toegekend:
- Tot 1 januari 2020 wordt de aanwezigheid van enkel glas niet bestraft. (Het is als waarschuwing voor
de betrokkenen wel vereist om in het vak opmerkingen melding te maken van de aanwezigheid van
enkel glas).
- Van 1 januari 2020 tot 31 december 2022
niet-algemeen: 3 strafpunten
algemeen: 9 strafpunten
- Vanaf 1 januari 2023:
niet-algemeen: 9 strafpunten
algemeen: 15 strafpunten
GEBREKEN
De te beoordelen elementen moeten regen- en winddicht zijn en structureel duurzaam. Hun functies zijn:
toegang verschaffen, afsluiten, verlichten en verluchten. In geval ze niet volledig functioneel zijn, kunnen
strafpunten gegeven worden.
Wanneer niet (of slechts gedeeltelijk) aan deze voorwaarden voldaan is, kan hier een quotering gegeven
worden.
Verwering is bij ramen en deuren één van de grootste problemen:
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
94 Uitgave 1 oktober 2016
Houten ramen zijn vooral onderhevig aan houtrot. Dit is een aantasting van het hout door schimmels
tengevolge van een te hoog vochtgehalte. Deze schade ontstaat meestal in de verbindingen tussen regels63 en
stijlen64.
Bij metalen ramen (staal, gietijzer) kan oxidatie (roestvorming) ernstige problemen veroorzaken. Ramen in
aluminium zijn hieraan minder onderhevig, maar deze ramen vertonen vaak loskomende verbindingen. Bij
metalen ramen van het oudere type (zonder inwendige isolatie) heeft men vaak zware condensvorming door
koudebruggen.
Bij kunststof ramen is de verwering van het materiaal (door inwerking van UV-stralen) meestal niet zichtbaar.
Vooral een breuk in de lasverbindingen kan de werking van opendraaiende of openvallende delen
belemmeren.
Scharnieren, sluitwerk en toebehoren (het beslag) moeten degelijk geplaatst en stevig zijn, zodat het openen
en sluiten op een vlotte wijze kunnen gebeuren. Bedieningen moeten op een bereikbare plaats staan en
voorzien zijn van het nodige toebehoren om bruikbaar te zijn, zoniet worden ze als niet bestaande beschouwd.
De beglazing en de plaatsing ervan mogen geen gebreken vertonen (bijvoorbeeld: gebroken glas, zware
condensvorming tussen de glasbladen bij dubbele beglazing, ontbrekende stukken bij glas in lood, …).
De aansluitingen van ramen en deuren met de wanden en dorpels moeten gedicht zijn met aangepaste
materialen (mortel, plastische voeg, …). Deze moeten voldoende winddicht zijn.
OPMERKINGEN
Het ontbreken van de uitbekleding van een raam (aansluiting tussen muur en raam) wordt gequoteerd
onder rubriek 114, zie pag. 90.
Lage ramen en ontbrekende borstwering, zie toegankelijkheid op pagina 144.
VOORBEELDEN
63 Regel: algemene benaming voor een houten lat in een constructie die een verbinding vormt. In dit verband: de
horizontale delen van de omlijsting van een deur of raam. 64 Stijlen: verticale delen van de omlijsting van een deur of raam
Glasbraak Houtrot
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
95 Uitgave 1 oktober 2016
Beschadigd sluitwerk van de inkomdeur. Deuromlijsting ernstig verweerd en gedeeltelijk
ontbrekend; aansluiting met metselwerk niet
winddicht.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
96 Uitgave 1 oktober 2016
13 ONDERSTE DRAAGVLOEREN
131 VOCHT
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
De draagvloer is het constructief geheel van de vloer.
(Zie ook omschrijving op pag. 37 – Draagvloeren:
stabiliteit)
De onderste draagvloer van de woning wordt hier
beoordeeld. Dit zijn de onderkanten van het
woningomhulsel, ongeacht of het hier een vloer op
volle grond of een scheidingsvloer met een
lagergelegen pand betreft. De keldervloer wordt
buiten beschouwing gelaten. De vloeren van
kelderverdiepingen of souterrain 65 in gebruik als
woonlokaal of als sanitair lokaal, worden hier wel
degelijk behandeld.
GEBREKEN
Hier wordt alle effectieve schade opgenomen aan de
onderste (draag)vloeren van het woningomhulsel (behalve voor zolders, bergplaatsen en kelders die niet
bestemd zijn voor woonfuncties) die veroorzaakt wordt door vocht.
Optrekkend grondvocht doet zich voor in vloeren op volle grond, waarbij geen afdoend vochtscherm onder de
vloer is aangebracht en de vloer bestaat uit een capillair materiaal. De vochtschade moet manifest zichtbaar
zijn om gequoteerd te kunnen worden.
65 Souterrain: de geheel of gedeeltelijk onder de grond gelegen ruimten van een gebouw (een huis met een souterrain)
met vertrekken ten dele (mits minder dan de helft) beneden de begane grond; liggen ze dieper, dan spreekt men van kelderverdieping.
13 ONDERSTE (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet-algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet-algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
De onderste draagvloer van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
97 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
132 DEKVLOER
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
De dekvloer bestaat uit alle samenstellende delen om de
ruwe draagvloer af te werken (zie ook omschrijving op
pag. 37 – Draagvloeren).
Voorbeelden van vloerafwerking:
chape (glad gestreken en niet verder bekleed);
chape bekleed met een soepele vloerbedekking
(textiel, kunststof, …);
chape bekleed met een harde vloerbedekking (hout,
steen, …);
betegeling op draagvloer;
betegeling op volle grond;
…
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet-algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Onderste draagvloer:
opstijgend grondvocht
De dekvloer van de onderste draagvloer van woningen 1 en 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
98 Uitgave 1 oktober 2016
Enkel de noodzakelijke afwerking wordt beoordeeld, ongeacht het materiaal.
Ook randafwerkingen en aansluitingen (bijvoorbeeld: plinten66, stofdorpels67, …) worden beoordeeld. Zelfs bij
het volledig ontbreken van deze afwerkingen kan nooit een maximum quotering gegeven worden, tenzij ze een
gevaarlijke toestand creëren
GEBREKEN
Enkel gebreken die de veilige beloopbaarheid en een normaal gebruik van de dekvloer in het gedrang brengen,
worden gequoteerd:
ernstige beschadiging (excl. vochtschade68) of verwering:
o een deel van de tegelvloer is weggebroken;
o ernstig opgebolde of verzakte vloeren;
o scheuren, barsten, loskomende stukken, verpulvering op meerdere plaatsen;
o schade als gevolg van brand, vandalisme, …
noodzakelijke afwerking ontbreekt (behalve voor zolders e.d.):
o soepele vloerbekledingen (kunststof, textiel, …) zijn op meerdere plaatsen gescheurd,
weggebroken, opgestuwd, …
o de bestaande afwerking of chape werd verwijderd maar niet vervangen;
o ruwe welfsels, ruwe beton, enkel houten balkenlaag, …
Wanneer de vloer op een degelijke wijze hersteld is, eventueel met materialen verschillend van de
oorspronkelijke, zal er geen opname in het verslag gebeuren. Esthetiek is geen criterium bij de quotering van
problemen met afwerking.
66 Plint: lage lijst onderlangs een muur of wand. Doel van de plint is de onvolmaakte aansluiting tussen muur en vloer te
verbergen en de onderrand van de muur te beschermen tegen stoten en tegen vuil worden bij het schoonmaken van de vloer.
67 Stofdorpel (ook ‘entre-port’ of ‘tussendeurdorpel’): de dorpel (drempel) van binnendeuren. De stofdorpel dient als afsluiting van de vloerbedekkingen van de verschillende ruimten.
68 Oude niet-herstelde schade ten gevolge van een hersteld vochtprobleem kan hier wel opgenomen worden.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - OMHULSEL
99 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Ontbrekende stukken van de afwerkingslaag die een gevaar opleveren voor de bewoners.
Ondanks de barsten vertoont deze dekvloer geen verzakkingen maar
de veilige beloopbaarheid komt echter in het gedrang. Men kan zich
kwetsen aan de scherpe tegelranden. Dergelijk tekort zal worden
gequoteerd.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
100 Uitgave 1 oktober 2016
B. BINNENSTRUCTUUR
Het deel binnenstructuur van de woning omvat de binnenmuren, tussenvloeren, overlopen, borstweringen en
trappen binnenin het hoger omschreven omhulsel (zie p. 83), ongeacht de materialen waaruit ze opgebouwd
zijn. Bovendien worden ook de kelders beschouwd die bij de woning horen.
In dit onderdeel worden vochtproblemen en gebreken aan de afwerking behandeld.
14 KELDER(S): VOCHT
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
In deze rubriek worden de kelders beoordeeld die
behoren bij de woning. Bij gemeenschappelijke
kelders (kelderboxen) zal enkel het gedeelte dat
door de bewoner(s) van de onderzochte woning
gebruikt wordt, onderzocht worden69.
Wanneer een gebouw opgesplitst is in meerdere
woningen, dan worden de gebreken in de
gemeenschappelijke delen van de kelder (bv. waar
de meters of verdeelborden zijn opgesteld)
toegekend aan alle betreffende woningen.
GEBREKEN
De ernst van de situatie is bepalend voor de
beoordeling. Vochtsporen of volledig vochtige
vloeren worden gequoteerd in rubriek 141. Voor een
kelder die effectief onder water staat, of de
aanwezigheid van kelder- of huiszwam, wordt rubriek 142 aangekruist.
Rubrieken 141 en 142 worden niet samen aangekruist. Steeds moet gekozen worden uit één van de twee (1
strafpunt of 3 strafpunten).
Indicaties m.b.t. zwamaantasting zijn:
kleurverandering en vlekken op constructie-elementen, muren, pleisterwerk, behang, …;
muffe paddenstoelengeur;
loskomende verf;
69 Wat de aspecten van het deel “gebouw” betreft, kan uiteraard de volledige kelder beschouwd worden.
14 KELDER(S)
VOCHTSCHADE141 vochtige keldermuren/-vloer142 onder water / huis- of kelderzwam aanwezig
De kelder behorend bij woning 1
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
101 Uitgave 1 oktober 2016
zwamdraden (het mycelium: een netwerk van fijne draden) en vruchtlichamen (meestal rond of ovaal met
een diameter tot 1 m, veelal bruin met geelwitte groeirand, het oppervlak is meestal bedekt met
waterdruppels).
OPMERKINGEN
Indien de kelder onder water staat en de veiligheidsinstallaties van gas en/of elektriciteit daardoor niet
bereikbaar zijn, zal bijkomend gequoteerd worden onder de rubrieken 51 – Elektriciteit en/of 61 –
Gasinstallaties. Als de hoofdkraan van het water niet toegankelijk is omdat de kelder onder water staat zal
eveneens rubriek 71 – Water worden aangekruist. Mogelijks is er ook een elektrocutiegevaar indien er zich
elektrische voorzieningen in de kelder bevinden.
VOORBEELDEN
Kelder onder water
Kelder onder water. In dit geval is ook de gasmeter en de
hoofdkraan van het water niet bereikbaar, waarvoor een extra
quotering gegeven wordt.
Merk op: links bovenaan langs het raam ziet men de sporen van
een kelderzwam.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
102 Uitgave 1 oktober 2016
15 BINNENWANDEN
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle binnenwanden in de woning, zowel dragende als niet-dragende.
151-152 VOCHT
Analoog als bij rubriek 111-113 (p. 88).en algemene uitleg onder “Het begrip vocht” (zie pag. 19).
153 AFWERKING
Analoog als bij rubriek 114 (p. 90).
Nota:
Beschadigd binnenschrijnwerk wordt eveneens opgenomen onder deze rubriek. Er wordt ook gequoteerd bij
ernstige beschadigingen van binnendeuren. Wanneer vastgesteld wordt dat tussen twee woonlokalen een deur
ontbreekt, dan volstaat een opmerking. Het ontbreken van de toiletdeur wordt echter wel gequoteerd, zie
hiervoor rubriek 186. (het toilet is niet afgescheiden van woon/keukenfunctie 70, pag. 117).
70 Kamers: zie rubrieken 261 (Deel C – interne functies) of 263 (Deel D – gemeenschappelijke functies).
15 BINNENWANDEN
VOCHTSCHADE151 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen152 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de binnenwanden153 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
VOCHTSCHADE151 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen152 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de binnenwanden153 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
103 Uitgave 1 oktober 2016
De binnenwanden (vocht en afwerking) in woningen 1 en 3
VOORBEELDEN
Binnenmuren: de noodzakelijke afwerking (betegeling) ontbreekt
gedeeltelijk.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
104 Uitgave 1 oktober 2016
16 TUSSENVLOER(EN) BINNEN DE WONING
In deze rubriek wordt de afwerking van de tussenvloeren binnenin de woning beschouwd. Dit gebeurt zowel
aan de onderkant (het plafond van de onderliggende ruimte) als aan de bovenkant (de dekvloer).
De afwerking van zoldervloeren wordt niet opgenomen71
. Het gedeelte boven een kelder wordt beschouwd als
onderste draagvloer.
Opgelet: de afwerking van de plafonds van dakkamers of platte daken wordt opgenomen bij het omhulsel van
de woning (rubriek 103, zie p. 86).
161 AFWERKING VAN DE PLAFONDS
Analoog als bij rubriek 103 – Afwerking bovenste plafonds (zie pag. 86).
162 DEKVLOEREN
Analoog als bij rubriek 132 - Dekvloer (zie pag. 97).
71 Stabiliteitsproblemen bij zoldervloeren, voor zover het draagvloeren zijn, worden opgenomen in rubriek 41 (p. 38).
16 TUSSENVLOER(EN) binnen de woning
AFWERKING van de plafonds161 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
DEKVLOEREN162 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
AFWERKING van de plafonds161 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
DEKVLOEREN162 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
105 Uitgave 1 oktober 2016
Afwerking van het plafond van de tussenvloer in woning 3
Woning 1en 2 hebben geen tussenvloer
Afwerking van de dekvloer van de tussenvloer in woning 3
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
106 Uitgave 1 oktober 2016
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Alle trappen, overlopen en borstweringen, gelegen
binnenin de woning en die de woonfuncties met
elkaar verbinden, worden hier beoordeeld.
De toegangstrappen en de afschermingen
(balustrades) van mezzanines en hoogslapers 72 (niet
te verwarren met stapelbedden) worden eveneens
onder deze rubriek beoordeeld.
Buitentrappen en trappen, overlopen of
borstweringen die gemeenschappelijk zijn voor
meerdere woningen binnen het gebouw worden hier
niet beoordeeld. (Zie rubriek 23 Toegankelijkheid,
p.144.).
Trappen die toegang geven tot de woning, waaronder
dus ook de gemeenschappelijke trappen,
overlopen..., worden beoordeeld onder rubriek 232
(zie pag. 144), met uitzondering van trappen naar gemeenschappelijke kelders.
GEBREKEN
Het gebruiksgemak en de veiligheid van de trap worden beoordeeld.
Gebreken kunnen zijn:
aangetaste elementen die de stabiliteit in gevaar brengen: breuk, houtworm, schimmel, corrosie …;
geen leuning aan de trap of de overloop;
ontbrekende balusters (stijlen)
ongelijke aan- en/of optreden in eenzelfde trap (afhankelijk van het hoogteverschil);
72 Een mezzanine is een vaste en zelfdragende open constructie die geplaatst wordt tussen twee etagevloeren, en die kan gebruikt worden voor elke functie die met wonen gepaard gaat leef- kook- en slaapfuncties, bad/douche of keukenfuncties). Een hoogslaper is een constructie (in de muur vastgezet om het meer stabiliteit te geven) die enkel gebruikt wordt om in de hoogte te slapen. Aan de hoogslaper kan geen andere functie worden toegekend; de oppervlakte van de hoogslaper blijft beperkt tot de oppervlakte van een matras.
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen met gebruiksonveilige elementen (te steil/ gebreken /...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen met gebruiksonveilige elementen (te steil/ gebreken /...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
Trappen en overlopen in woningen 1 en 3.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
107 Uitgave 1 oktober 2016
om reden van een veilige evacuatie moet de trap een minimale breedte van de 60 cm hebben;
de trap is te steil: hierbij wordt een richtnorm van 45° gehanteerd;
onveilige en/of gebroken leuning aan de trap of de overloop;
ernstige fouten aan het loopvlak: niet vlak, niet horizontaal, extreem uitgesleten, vervormd …;
onvoldoende vrije hoogte op de looplijn: de vrije hoogte, gemeten loodrecht op de trapneus, moet
minimaal 1,80 m zijn (richtnorm).
...
Benaming onderdelen trap
Indien de trap naar een woonlokaal of functie helemaal ontbreekt, wordt rubriek 172 aangekruist. Een ladder
wordt nooit aanvaard als verbinding tussen twee woonlokalen.
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen met gebruiksonveilige elementen (te steil/ gebreken /...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
Vrije hoogte:
min. 1m80 Hoek:
richtnorm max. 45°
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING - BINNENSTRUCTUUR
108 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Een ernstig verweerde trap Voorbeeld van een trap die te steil is.
Noteer ook dat de houten pannelat die als leuning
voorzien wordt niet in aanmerking komt als
conforme leuning.
Een balustrade rond de trapopening ontbreekt
eveneens en zal strafpunten opleveren op het
technisch verslag.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
109 Uitgave 1 oktober 2016
C. INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
In dit onderdeel worden de bruikbaarheid en veiligheid van de sanitaire functies, de keukenfunctie en de
elektrische installatie binnenin de woning beschouwd. Bovendien worden ook de verlichtings-, verluchtings- en
verwarmingsmogelijkheden van de woning onderzocht, en de toegankelijkheid en afsluitbaarheid ervan.
18 SANITAIRE FUNCTIES/ KEUKENFUNCTIE
De voorzieningen van de sanitaire functie (badkamer en wc) en van de keukenfunctie worden beoordeeld als
het lokaal waarin de functie is ingericht een minimum vrije hoogte heeft van 180cm, gemeten vanaf de
afgewerkte vloer 73. Om in aanmerking te komen voor de bezettingsnorm blijft echter een minimum hoogte
van 220cm vereist.
Bij de beoordeling van de sanitaire functies/keukenfunctie worden de volgende criteria beoordeeld:
De hoogte van het lokaal waarin de functie is ingericht.
De aanwezigheid van drinkbaar74 water (leiding-, grond-, put- of regenwater) in de keukenfunctie.
Eveneens moet het leidingnet bestaan uit materialen die bestemd zijn voor waterverdeling (loden
leidingen zijn niet toegestaan voor de aanvoer van drinkwater) en moet het geheel hygiënisch zijn.
De aanwezigheid en bruikbaarheid van de nodige toestellen.
Een zelfstandige woning moet, om geschikt of conform te zijn, beschikken over minstens de volgende
basisvoorzieningen:
een gootsteen;
een lig-, zit- of stortbad;
een privé-wc.
Bij zelfstandige woningen75 zal het ontbreken van een keuken-, bad- of wc-functie leiden tot het quoteren van
de overeenstemmende rubriek(en), resp. 182, 183 of 185. Deze rubrieken vertegenwoordigen elk 15 punten
zodat er steeds een advies inzake ongeschiktheid volgt. Bij het ontbreken van een toilet, wat een essentieel
gebrek aan comfort is, kan een advies tot onbewoonbaarheid gegeven worden.
73 Analoog voor kamers. 74 Onder drinkbaar water wordt verstaan: openbaar leidingwater of putwater met een geldig attest. 75 Zie ook “Zelfstandig of niet-zelfstandig” + opmerkingen, pag. 5.
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd wanneer ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties niet uitgevoerd volgens de regels van de kunst worden als onbestaande beschouwd.
18 SANITAIRE FUNCTIES / KEUKENFUNCTIE
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water (tenzij gootsteen aanwezig) met gebreken / niet aanwezig182 gootsteen (met aanvoer van warm en koud water) met gebreken / niet aanwezig183 lig-, zit- of stortbad (met aanvoer van warm en koud water) met gebreken / niet aanwezig184 badkamerfunctie niet verwarmbaar/niet vorstvrij185 privé-wc (met aan- en afvoer) in of aansluitend bij de woning met gebreken / niet aanwezig186 Het toilet is niet afgescheiden van woon/keukenfunctie
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
110 Uitgave 1 oktober 2016
Een flexibele afvoer die doorhangt komt niet in
aanmerking als reukafsluiter. (sifon)
Opgelet: Indien in het gebouw gemeenschappelijke voorzieningen aanwezig zijn, worden woonentiteiten met
ontbrekende basisvoorzieningen die in dit gebouw worden aangetroffen als zijnde “niet-zelfstandig”76
beschouwd. In dat geval moet het technisch verslag voor kamerwoningen gebruikt worden77.
AFVOERLEIDINGEN:
Een gebrek aan een afvoerleiding zal leiden tot het quoteren van de rubriek “met gebreken” onder de
overeenstemmende functie.
Een gebrek aan een algemene afvoerleiding in de kelder kan leiden tot het quoteren van alle functies die aan
deze gebrekkige afvoerleiding gekoppeld zijn. De ernst van het gebrek dient ter plaatse steeds te worden
ingeschat vooraleer punten ‘met gebreken’ worden toegekend. Enkel bij zeer zware gebreken (vb. een
gebroken hoofdafvoerleiding waardoor water in kelder komt en een normaal gebruik van de functies niet meer
mogelijk is) wordt de overeenstemmende functie als niet aanwezig beoordeeld. Een sifon (reukafsluiter) is
steeds vereist bij een gootsteen, bad, lavabo en wc.
Bij het aantreffen van loden afvoerleidingen volstaat een opmerking.
76 Zie ook “Zelfstandig of niet-zelfstandig” + opmerkingen, pag. 5. 77 Zie p. 199.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
111 Uitgave 1 oktober 2016
181 LAVABO
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Een lavabo of wastafel is een tegen of aan de wand bevestigd toestel, vervaardigd uit sanitair porselein,
kunststof, roestvrij staal (inox), … en bestemd voor persoonlijke hygiëne.
Indien in een woning meerdere lavabo’s zijn voorzien is het voldoende dat één toestel voldoet. Er worden
opmerkingen gemaakt voor de bijkomende lavabo’s waaraan tekortkomingen worden vastgesteld.
GEBREKEN
Indien een gootsteen aanwezig is (al dan niet met gebreken), dan wordt verondersteld dat deze ook dienst kan
doen als lavabo, en kan rubriek 181 niet aangekruist worden. Enkel indien de gootsteen afwezig is (15
strafpunten in rubriek 182) kan rubriek 181 aangekruist worden.
Indien noch lavabo noch gootsteen aanwezig zijn, dan wordt de afwezigheid van de lavabo gequoteerd met 3
punten (rubriek 181) en de afwezigheid van de gootsteen met 15 punten (rubriek 182).
De lavabo moet voorzien zijn van koud en warm stromend water, en moet aangesloten zijn op een
waterafvoersysteem door middel van een reukafsluiter (sifon)78. Indien de gootsteen voorzien is van warm en
koud water volstaat het dat de lavabo enkel aangesloten is op koud water.
Een lavabo kan als niet aanwezig beschouwd worden wanneer:
het toestel fysisch niet aanwezig is of zodanig beschadigd dat het niet meer bruikbaar is (bv. volledig
gebarsten, zodat het lekt) en er evenmin een gootsteen aanwezig is, al dan niet met gebreken;
het toestel niet aangesloten is op de watertoevoer;
het toestel niet aangesloten is op een afvoerleiding naar de afvoerinstallatie;
er geen reukafsluiter aanwezig is;
…
De lavabo vertoont gebreken wanneer:
het toestel een beperkte (maar hinderlijke) beschadiging vertoont;
het toestel loshangt van de muur;
er geen warmwatervoorziening aangesloten is op het toestel of deze defect is (tenzij voorzien bij de
gootsteen);
de reukafsluiter of de afvoerleiding lekt;
de toevoerleidingen lekken;
…
78 Reukafsluiter of sifon: een stankafsluiter die door een waterslot een pijp luchtdicht afsluit.
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water (tenzij gootsteen aanwezig) met gebreken / niet aanwezig
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
112 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
182 KEUKENFUNCTIE
Deze rubriek behandelt de keukenfunctie en beoordeelt de opstelling van een gootsteen en de aanwezigheid
van de kookmogelijkheid.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN GOOTSTEEN.
In de woning moet een (al dan niet aparte) ruimte zijn waar kookmogelijkheid is.
In de woning houdt in dat het lokaal met de keukenfunctie bereikbaar is via interne doorgangen in de woning
(niet via de buitenomgeving).
De vereisten voor een individuele kookmogelijkheid zijn vrij beperkt79
. Om van aanwezigheid van een
keukenfunctie te kunnen spreken moet:
een gootsteen geplaatst zijn: een (hard-)stenen, metalen of kunststof uitgietbak met afdruiprek of
werkblad;
koud en warm water aanwezig zijn. Het leiding- of putwater in de keuken moet geschikt zijn voor
consumptie80
, al dan niet door tussenplaatsing van de nodige zuiverings- of filtersystemen. Het leidingnet
moet bestaan uit materialen geschikt voor waterverdeling
Loden leidingen zijn niet toegestaan voor de aanvoer van drinkwater. De loden aansluiting van het
openbaar net naar de meter (dus de aansluiting vòòr de watermeter behoort niet tot de eigendom, en
kan dus niet gequoteerd worden. Dit wordt opgenomen in het vak “opmerkingen”.
het systeem via een reukafsluiter aangesloten zijn op een waterafvoersysteem;
er moet voldoende ruimte zijn om te koken en om een kooktoestel op gas of elektriciteit te plaatsen.
79 Ingeval het een gemeenschappelijke kookruimte betreft, moet deze ruimte voldoen aan de bezettingsnormering en
moeten de kooktoestellen effectief aanwezig zijn. 80 Onder drinkbaar water wordt verstaan: openbaar leidingwater of putwater met een geldig attest.
182 gootsteen (met aanvoer van warm en koud water) met gebreken / niet aanwezig
Lavabo te beschouwen als niet aanwezig.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
113 Uitgave 1 oktober 2016
Zo niet wordt de keukenfunctie beschouwd als zijnde niet aanwezig.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN KOOKFUNCTIE:
Er moet één of andere vorm van energietoevoer aanwezig zijn (gas, geaard stopcontact, …) zodat een
kooktoestel kan worden aangesloten. De stopcontacten bedoeld onder rubriek 193 (zie pag. 120) komen
hiervoor niet in aanmerking. Bij het gebruik van toestellen op propaan of butaan moet de nodige ruimte
beschikbaar zijn om het toestel en de gasfles veilig te kunnen plaatsen.
GEBREKEN
Een gootsteen kan als niet aanwezig beschouwd worden wanneer:
het toestel fysisch niet aanwezig is of zodanig beschadigd dat het niet meer bruikbaar is (bv. volledig
gebarsten, zodat het lekt);
het toestel niet aangesloten is op de toevoer van koud water
het toestel niet aangesloten is op afvoerleidingen;
er geen reukafsluiter aanwezig is;
…
De gootsteen vertoont gebreken wanneer:
het toestel een beperkte (hinderlijke) beschadiging vertoont;
er geen warmwatervoorziening aangesloten is op het toestel of deze defect is;
de reukafsluiter of de afvoerleiding lekt;
de toevoerleidingen lekken;
loden toevoerleidingen81;
…
Opgelet: Indien noch lavabo noch gootsteen aanwezig zijn, dan wordt de afwezigheid van de lavabo
gequoteerd met 3 punten (rubriek 181) en de afwezigheid van de gootsteen met 15 punten (rubriek 182).
81 Tip voor het opsporen van loden leidingen: lood (en koper) is niet magnetisch. Dus een magneetje blijft niet hangen aan
een loden leiding. Bij gebouwen ouder dan 1970 bestaat de kans dat er loden toevoerleidingen zijn gebruikt.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
114 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Geen toevoer van voor consumptie geschikt water aan de gootsteen: te
beschouwen als onbestaande.
Een gootsteen met gebreken: de reukafsnijder is
omgekeerd geplaatst en dus niet functioneel.
Een lavabo kan nooit beschouwd worden als gootsteen. De
gootsteen is dus afwezig.
Dergelijke constructies van de afvoer worden niet beschouwd
als conforme sifon. Een flexibel komt niet in aanmerking als
sifon
(= geen reukafsluiter voorzien).
Loden toevoerleidingen op de gootsteen
worden gequoteerd.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
115 Uitgave 1 oktober 2016
183-184 BAD
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Er wordt bij de beoordeling van het bad geen onderscheid gemaakt tussen een lig-, zit- of stortbad, noch tussen
de verschillende materialen waaruit de voorziening bestaat. Het geheel moet steeds een stevig en stabiel
geheel vormen, voorzien zijn van aanvoer van koud en warm water en via een reukafsluiter aangesloten zijn op
een waterafvoersysteem. Over de privacy van deze functie binnen de woning wordt geen uitspraak gedaan.
De badfunctie moet zich binnen de woning bevinden, in een ruimte die voldoende geïsoleerd is zodat deze
functie het ganse jaar door bruikbaar is.
Binnen de woning houdt in dat het lokaal met de badfunctie bereikbaar is via interne doorgangen in de
woning/het gebouw (niet via de buitenomgeving).
Voorbeeld: de opstelling van een douche in een “kot” achteraan de woning, die slechts met een kunststof
golfplaat afgedekt is, voldoet niet aan de gestelde eisen (zie foto rechts onder voorbeelden).
Een ingesloten badkamer wordt als vorstvrij beschouwd. Dat er geen verwarming is of geen bijverwarming
(conform) kan worden aangesloten is geen reden tot quotatie.
GEBREKEN
Een badkamerfunctie kan als niet aanwezig beschouwd worden wanneer:
het sanitaire toestel (bad of douche) fysisch niet aanwezig is of zodanig beschadigd dat het niet meer
bruikbaar is (bv. volledig gebarsten, zodat het lekt);
het toestel niet aangesloten is op de watertoevoer (zowel koud als warm water);
het toestel niet aangesloten is op afvoerleidingen;
er geen reukafsluiter aanwezig is;
…
De functie vertoont gebreken wanneer:
het toestel een beperkte (hinderlijke) beschadiging vertoont;
er geen warmwatervoorziening aangesloten is op het toestel of deze defect is;
de reukafsluiter of de afvoerleiding lekt;
de toevoerleidingen lekken;
…
183 lig-, zit- of stortbad (met aanvoer van warm en koud water) met gebreken / niet aanwezig
184 badkamerfunctie niet verwarmbaar/niet vorstvrij
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
116 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Douchebak ernstig verweerd. In dit lokaal is een badfunctie ondergebracht. Het dak is
onvoldoende geïsoleerd tegen koude en vorst.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
117 Uitgave 1 oktober 2016
185-186 WC
Slechts één functionerende wc in of aansluitend bij de woning is vereist. Indien een tweede wc in of
aansluitend bij de woning toch gebreken vertoont dan volstaat een opmerking.
Zeer ernstige gebreken aangetroffen bij een tweede toilet worden echter wel gequoteerd.
Opmerking: geurhinder kan meestal vermeden worden.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN
Vier elementen zijn van belang:
De term WC staat voor watercloset: een toilet met waterspoeling en reukafsnijder.
De wc moet zich in, of aansluitend bij de woning bevinden82.
De wc moet privé zijn in functie van de bewoners van de woning. Een semi-openbaar toilet (café, winkel,
…) komt niet in aanmerking.
Om geurhinder en andere ongemakken te voorkomen moet de ruimte waarin het toilet staat opgesteld,
afgescheiden zijn van ruimtes met woon- of keukenfunctie (zie verder bij “gebreken”).
GEBREKEN
Een toilet kan als niet aanwezig beschouwd worden wanneer:
het sanitaire toestel fysisch niet aanwezig is of zodanig beschadigd dat het niet meer bruikbaar is (bvb.
volledig gebarsten, zodat het lekt);
het toestel niet aangesloten is op de watertoevoer;
het toestel niet aangesloten is op afvoerleidingen;
er geen reukafsluiter aanwezig is;
…
De functie vertoont gebreken wanneer:
het toestel een beperkte (hinderlijke) beschadiging vertoont;
de reukafsluiter of de afvoerleiding lekt;
de toevoerleidingen lekken;
het spoelmechanisme defect is;
…
82 Een wc, dicht aansluitend aan het woongedeelte en bereikbaar via een overdekt gedeelte (luifel, afdak), kan aanvaard
worden. De voorziening moet het ganse jaar door bruikbaar zijn en dus voldoende geïsoleerd zijn.
185 privé-wc (met aan- en afvoer) in of aansluitend bij de woning met gebreken / niet aanwezig
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
118 Uitgave 1 oktober 2016
Indien het toilet niet in een volledig afgescheiden (t.o.v. ruimtes met woon- of keukenfunctie) ruimte geplaatst
is, wordt item 186 aangekruist. Deze ruimte mag niet in contact staan met een kook- of woonfunctie.
Een verluchtingsrooster onderaan de deur wordt aanvaard, op voorwaarde dat er in de ruimte waarin het toilet
geplaatst is een rechtstreekse verluchting naar de buitenlucht aanwezig is. Het verluchtingsrooster in de deur
werkt dan als doorstroomrooster.
Slecht afsluitende vouwdeuren worden als een onbestaande afscheiding beschouwd.
VOORBEELDEN
186 Het toilet is niet afgescheiden van woon/keukenfunctie
Toilet met gebreken:
de afvoerleiding lekt.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
119 Uitgave 1 oktober 2016
Deze “toiletten” worden als onbestaande beschouwd: links wegens de ernstige beschadiging die het toestel totaal
onbruikbaar maakt; rechts wegens afwezigheid van watertoevoer, reukafsnijder, en afvoerleidingen.
Slecht afsluitende vouwdeuren worden als onbestaand
beschouwd. Als afscheiding tussen een wc met
woon/keukenfunctie resulteert dat in het quoteren
onder rubriek 186.
Deze toiletfunctie is niet volledig afgescheiden van
de keukenfunctie: de wanden reiken niet tot
helemaal boven.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
120 Uitgave 1 oktober 2016
19 ELEKTRICITEIT
191-193 STOPCONTACTEN
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
Per aanwezige leef- en slaapfunctie in de woning moet minstens één stopcontact aanwezig zijn. De
keukenfunctie vereist de aanwezigheid van minimum 2 vrije geaarde stopcontacten. Deze moeten op een
bruikbare plaats aanwezig zijn. Stopcontacten die permanent in gebruik zijn (bv. voor de aansluiting van een
koelkast, een elektrisch toestel voor de productie voor sanitair warm water, elektrische kookplaten, en
dergelijke) worden buiten beschouwing gelaten. Ze vormen immers een essentieel onderdeel van de
keukenfunctie.
Als de kook- en/of slaapfunctie in de leefruimte zijn geïntegreerd, worden deze per functie beoordeeld en zijn
de nodige stopcontacten per functie vereist. De stopcontacten moeten geplaatst worden op een bereikbare
(en bruikbare) plaats en zodanig verdeeld zijn over de woning dat ze in de verschillende functies gebruikt
kunnen worden.
In een zelfstandige woning moeten m.a.w. minimum 4 stopcontacten aanwezig zijn (maar mogelijks meer),
verdeeld over en bruikbaar in de onderscheiden functies:
minimum 1 stopcontact in de leeffunctie;
minimum 1 stopcontact in de slaapfunctie en
in de kookfunctie moeten minimum 2 vrije geaarde stopcontacten op een bruikbare plaats beschikbaar zijn.
Bovendien moet in de keuken energietoevoer aanwezig zijn (eventueel een extra geaard stopcontact of
elektrisch aansluitpunt).
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
19 ELEKTRICITEIT
191 geen stopcontact in de functie leefkamer192 geen stopcontact in één of meerdere slaapkamerfuncties193 geen 2 geaarde stopcontacten in de keukenfunctie naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler, ...)194 in een woonlokaal of sanitair lokaal ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
191 geen stopcontact in de functie leefkamer192 geen stopcontact in één of meerdere slaapkamerfuncties193 geen 2 geaarde stopcontacten in de keukenfunctie naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler, ...)194 in een woonlokaal of sanitair lokaal ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
121 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Stopcontacten die loshangen, doorgebrand zijn, of aangesloten zijn op een te lichte bedrading worden als onbestaande
beschouwd. Te lichte bedrading kan eveneens brandgevaar inhouden.
Dergelijke stopcontacten kunnen niet op een veilige manier gebruikt worden. Ze worden beschouwd als onbestaande. Bovendien
kunnen ze ook voor elektrocutiegevaar gequoteerd worden.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
122 Uitgave 1 oktober 2016
194 LICHTPUNTEN
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
In alle gebruikte woonlokalen (leefruimte, kookruimte en slaapruimte) en sanitaire lokalen moet een elektrisch
lichtpunt aanwezig zijn. Andere lokalen (zolders, kelders, bergingen…) worden niet in beschouwing genomen.
Het lichtpunt moet op een zodanige wijze geplaatst zijn dat het volledige lokaal voldoende verlicht kan worden,
zoniet moet er een tweede lichtpunt voorzien worden.
195 ELEKTROCUTIE
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
In deze rubriek 195, onderdeel van deel C “Woning”, worden alleen indicaties beoordeeld die een gevaar
(kunnen) opleveren voor de gebruikers van de woning zelf - zie ook de “belangrijke opmerking” op p. 39.Deze
hebben dus geen weerslag op het gebouw, en hebben alleen een quotering binnen de betreffende woning tot
gevolg. Het betreft hier dus enkel lokaal gevaar op elektrocutie (en niet op brand)83.
Brandgevaar ten gevolge van gebreken aan de elektrische installatie (bv. door te lichte bedradingen) heeft een
weerslag op het volledige gebouw en moet dus steeds beoordeeld worden onder rubriek 51.
Als de woning samenvalt met het gebouw worden alle gebreken aan de elektrische installaties (zowel m.b.t.
elektrocutie als brand) beoordeeld in rubriek 51, en wordt rubriek 195 dus niet gebruikt.
De beoordelingscriteria zijn identiek met deze voor rubriek 51 (zie p. 39).
VOORBEELDEN
83 Zie ook de belangrijke opmerking p. 40.
194 in een woonlokaal of sanitair lokaal ontbreekt een lichtpunt
195 indicatie van een risico op elektrocutie
Voorbeelden van een plaatselijk gevaar op
elektrocutie:
Links een onvakkundige verbinding van
stroomvoerende geleiders,
rechts een stopcontact met aanraakbare
delen onder spanning
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
123 Uitgave 1 oktober 2016
20 VERWARMING
In de leefruimte moet de veilige en verantwoorde plaatsing van een vast verwarmingstoestel mogelijk zijn. Het
toestel zelf moet niet noodzakelijk door de verhuurder voorzien worden.
De minimale vereisten zijn als volgt:
ofwel moet een aansluiting op een veilige, bruikbare rookgasafvoer mogelijk zijn,
ofwel moet een afzonderlijke elektrische stroomkring voorzien zijn voor de aansluiting van elektrische
verwarmingstoestellen (met een minimumdoorsnede van 2,5 mm2), afhankelijk van de zwaarte van de
toestellen.
Elektrische toestellen, al dan niet vast opgesteld, die niet op een afzonderlijke stroomkring aangesloten zijn,
worden beschouwd als bijverwarming.
De bewoner moet onafhankelijk van de andere woonentiteiten, zijn verwarming eigenhandig kunnen regelen
en de continue werking van de installatie moet gegarandeerd zijn.
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
20 VERWARMING
201 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat in de leefkamer is niet mogelijk(aangepaste afvoer ontbreekt en aangepaste elektrische energietoevoer via apart circuit ontbreekt)
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
124 Uitgave 1 oktober 2016
21 LICHT
De te beschouwen lokalen waar natuurlijk licht84 moet kunnen binnenvallen, zijn alle lokalen binnenin de
woning die een leef- of slaapfunctie hebben. Aan keukens, bergplaatsen, kelders, zolders e.d. worden geen
vereisten gesteld op het vlak van natuurlijke verlichting85. Een ruimte waar geen natuurlijk licht kan
binnenvallen wordt niet beschouwd als woon- of slaapkamer en kan dus geen quotering krijgen in deze rubriek.
Als richtnorm wordt gehanteerd dat de totale glasoppervlakte van de ramen in de betreffende lokalen
minstens gelijk moet zijn aan 1/12 van de nettovloeroppervlakte.
Dakkoepels en dakvlakramen (o.a. Velux) worden mee in rekening gebracht. Enkel en alleen dakkoepels in de
leefruimte zijn echter onvoldoende. Voor de slaapfuncties kunnen dakkoepels voldoende zijn indien er geen
andere mogelijkheid tot natuurlijke verlichting is.
Voor dakvlakramen en schuine ramen geldt als richtnorm dat de oppervlakte van de volledige opening (dus:
niet enkel de glasoppervlakte) in rekening wordt gebracht, ongeacht de helling en de hoogte van het
dakvlakraam of schuine raam.
Let op: de 1m² die wordt vermeld in deze rubriek doelt niet op elk raam afzonderlijk, maar op de totale
glasoppervlakte die in de woning wordt aangetroffen.
84 Natuurlijk licht = daglicht. 85 Gemeenschappelijke keukens: wel daglicht te voorzien, zie rubriek 285 bij kamers.
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
21 LICHT
211 ofwel: geen mogelijkheid tot natuurlijke verlichting in de woningofwel: de totale glasoppervlakte boven het maaiveld (vertikaal + schuin) is minder dan 1 m²ofwel: onvoldoende natuurlijke verlichting in de functie leefkamer
onvoldoende natuurlijke verlichting in één of meerdere slaapkamerfuncties212 plafond in de woonlokalen ligt op minder dan 1 m boven het maaiveld
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
125 Uitgave 1 oktober 2016
22 LUCHTKWALITEIT
221-225 VERLUCHTING
DE BEGRIPPEN “VENTILATIE” EN “VERLUCHTING86
Ventileren is niet hetzelfde als verluchten.
Ventileren is het voortdurend verversen van de binnenlucht. Ventilatie zorgt ervoor dat vervuilde binnenlucht naar buiten gaat en (minder vervuilde) buitenlucht naar binnen komt.
Verluchten doet men door ramen of deuren tijdelijk open te zetten en is een aanvulling op ventileren.
Dit is belangrijk voor een gezond binnenklimaat.
De belangrijkste redenen om te ventileren en te verluchten zijn:
het aanvoeren van verse lucht voor de bewoners;
het afvoeren van hinderlijke en schadelijke stoffen uit bouwmaterialen, onderhoudsproducten,
keukengeuren, afvalstoffen, en dergelijke meer;
het afvoeren van het teveel aan warmte en vochtigheid om condens en schimmelvorming te vermijden.
Ventileren via kieren en spleten is af te raden omdat deze geen controle toelaten over de ventilatie: koude
lucht komt immers ook binnen wanneer het niet gewenst is. Kieren en spleten worden dan ook niet beschouwd
als mogelijkheden tot verluchting.
Ook het regelmatig openzetten van ramen is geen ideale oplossing, maar dit wordt wel als voldoende
beschouwd in het kader van het woningkwaliteitsonderzoek.
Bij een ideale ventilatie wordt voldoende verse lucht aangevoerd in de droge woonlokalen (woonkamers,
slaapkamers, studeerkamers, speelkamers, ...). Deze stroomt vervolgens via doorstroomopeningen in
86 Zie de Belgische norm NBN D 50-001 'Ventilatievoorzieningen voor woongebouwen', gepubliceerd in oktober 1991.
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie leefkamer222 er is onvoldoende verluchting mogelijk in één of meerdere slaapkamerfuncties223 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie keuken 224 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie badkamer 225 er is onvoldoende verluchting mogelijk in functie WC226 indicatie van een risico op CO-vergiftiging
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie leefkamer222 er is onvoldoende verluchting mogelijk in een of meer slaapkamerfuncties223 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie keuken 224 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie badkamer 225 er is onvoldoende verluchting mogelijk in functie WC226 indicatie van een risico op CO-vergiftiging
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
126 Uitgave 1 oktober 2016
binnendeuren of –wanden naar de natte ruimtes (keuken, badkamer, WC, …) waar hij via afvoerkanalen of –
openingen naar buiten afgevoerd wordt.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
Indien in een of meer van de ruimten vermeld in deze rubriek geen of onvoldoende verluchtingsmogelijkheden
zijn, wordt de betreffende rubriek aangestipt. Kieren en spleten worden niet beschouwd als mogelijkheden tot
verluchting; opengaande ramen wel. Buitendeuren (deuren die bedoeld zijn om de woning te betreden)
worden niet beschouwd als een verluchtingsmogelijkheid, tenzij deze voorzien zijn van een opengaand
raamdeel dat op een veilige wijze kan openstaan. (bv. het slot van de deur is niet bereikbaar van buitenaf). Een
balkondeur of een keukendeur die uitgeeft op een afgesloten koer wordt wel aanvaard. Bij gebrek aan
opengaande ramen moeten er ventilatieroosters (bv. een rooster over de volledige breedte van het raam) of
een ventilatiesysteem (bv. buisventilator in de badkamer) aanwezig zijn87.
Een (huishoudelijke) dampkap dient om geuren en kookvocht af te voeren en niet om een keuken te ventileren
of te verluchten.
Een koepel gebruiken als verluchting van het lokaal kan als er geen andere mogelijkheid is en indien deze
voldoende mogelijkheid tot verluchting biedt. Bij koepels moet extra aandacht besteed worden aan de
bruikbaarheid en bereikbaarheid ervan. Uiteraard moeten alle voorzieningen aanwezig zijn om de koepel te
kunnen openen en sluiten (bedieningsstang, sluitwerk, elektrische bediening, …).
Wanneer een wc- en badfunctie zich in hetzelfde lokaal bevinden, worden bij onvoldoende verluchting van dit
lokaal rubrieken 224 en 225 beide aangekruist.
Ernstig verweerde ramen die niet veilig meer geopend kunnen worden geven ook aanleiding tot een quotatie
onder de rubriek verluchting.
OPMERKINGEN
Indien de doorgang tussen twee lokalen breder is dan 150cm en niet afsluitbaar met een deur, dan wordt dit
beschouwd als zijnde één lokaal. Bij openingen kleiner dan 150 cm betreft het 2 lokalen, zelfs indien geen deur
voorzien is.
Voorgaande zal bijvoorbeeld belangrijk zijn voor het bepalen of elk lokaal in de woning beschikt over
voldoende verluchtingsmogelijkheid. Maar dit heeft ook consequenties bij de berekening van de
bezettingsnorm bij het bepalen van het aantal woonlokalen (zie bezettingsnorm, zie p. 149).
Verluchtings- of doorstroomroosters voorzien in wc’s en die uitgeven in woonlokalen en keukens geeft
aanleiding tot het quoteren in rubriek 186, zie p. 117.
87 Enkel ter informatie: voor de luchttoevoer zijn de ideale afmetingen voor ventilatieroosters min. 10 cm² per m²
vloeroppervlakte. Voor doorstroomopeningen en afvoerkanalen zijn de ideale afmetingen: 70 cm² of een minimale diameter van 100 mm voor WC’s, 140 cm² of een diameter van 150 mm voor gesloten keukens, badkamers, droogplaatsen en analoge ruimten; en 210 cm² of een diameter van 170 mm voor open keukens met doorgang naar andere kamers (Belgische norm NBN D 50-001 'Ventilatievoorzieningen voor woongebouwen').
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
127 Uitgave 1 oktober 2016
226 RISICO OP CO-VERGIFTIGING
WAT IS CO
CO is een kleurloos, reukloos, smaakloos en niet-irriterend gas dat normaal gezien vrijkomt bij elke
(onvolledige) verbranding van hout, kolen, gas, mazout, enz. Het heeft bijna hetzelfde soortelijk gewicht als
lucht en verspreidt zich dus nagenoeg gelijkmatig in de ruimte.
CO is bovendien explosief en brandbaar. De concentratie waarbij het kan ontploffen is echter hoger dan de
dodelijke concentratie. Maak dus geen vonken in een ruimte waar mogelijk CO aanwezig is.
Koolstofmonoxide (CO) veroorzaakt in België jaarlijks duizenden ongevallen, waarvan een honderdtal met
dodelijke afloop. In België en Frankrijk is CO de meest voorkomende oorzaak van dodelijke ongevallen door
vergiftiging.
BRONNEN VAN CO
CO komt van nature in het milieu ten gevolge van vulkaanuitbarstingen, moerasgas, bosbranden, enz. Ook bij
tal van industriële activiteiten (olieraffinaderijen, verbrandingsovens...) komt CO vrij. Uitlaatgassen van auto’s
bevatten eveneens CO. Binnenshuis is tabaksrook de voornaamste bron van CO-gas. Toch zijn de meeste CO-
vergiftigingen te wijten aan ongevallen met gebrekkige of slecht geplaatste verbrandingstoestellen.
Risicofactoren zijn verwarmingstoestellen en waterverwarmers die:
niet verbonden zijn met een afvoer voor de verbrandingsgassen;
slecht geregeld, slecht geïnstalleerd of slecht onderhouden zijn;
verkeerd gebruikt worden;
in ruimten zijn opgesteld die te klein zijn of onvoldoende verlucht worden;
aan een slecht trekkende schouw aangesloten zijn.
De goede kwaliteit van een verwarmingstoestel of een boiler sluit het risico van intoxicatie niet uit: een defect
verbindingsstuk, de slechte staat van de schouw of het terugvloeien van de gassen tijdens bepaalde
atmosferische omstandigheden (bv. inversie) kunnen een vergiftiging tot gevolg hebben. Ook een kolenkachel
die op halve kracht brandt in een periode waarin de buitentemperatuur opwarmt en er geen wind is - vooral
dan in de lente of de herfst - kan CO produceren. Een verplaatsbaar verbrandingstoestel kan eveneens een
bron van CO zijn. In onvoldoende verluchte woningen kan een dampkap er de oorzaak van zijn dat een
schoorsteen niet meer trekt. Bovendien kan het gebruik van een luchtkoker als schoorsteenkanaal tot gevolg
hebben dat op verschillende verdiepingen onder of boven het bewuste vertrek mensen het slachtoffer worden
van koolmonoxidevergiftiging.
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie leefkamer222 er is onvoldoende verluchting mogelijk in een of meer slaapkamerfuncties223 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie keuken 224 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie badkamer 225 er is onvoldoende verluchting mogelijk in functie WC226 indicatie van een risico op CO-vergiftiging
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
128 Uitgave 1 oktober 2016
WAT IS EEN CO-VERGIFTIGING?
CO wordt via de longen zeer snel opgenomen in het bloed. In het bloed hecht het zich vast op de rode
bloedcellen waarbij het de zuurstof (O2) verdringt: het vermogen van CO om zich vast te hechten op de rode
bloedcellen is 240 keer groter dan dat van zuurstof. Dat betekent dat zelfs bij een geringe aanwezigheid van CO
in de lucht relatief veel CO in het bloed kan terechtkomen en vergiftigingsverschijnselen kunnen optreden.
De ernst van de vergiftiging hangt af van:
de hoeveelheid CO in de ruimte: deze zal continu vermeerderen zolang de verbrandingsgassen niet
worden afgevoerd of het toestel niet wordt uitgeschakeld. Bij inademing van lucht die meer dan 0,2% CO
bevat, treedt de dood vrijwel onmiddellijk in;
de duur van de blootstelling: hoe langer men CO inademt, hoe meer CO in het bloed terechtkomt en hoe
minder zuurstof kan worden getransporteerd;
de hoeveelheid rode bloedcellen die verzadigd zijn met CO.
Kinderen zijn veel gevoeliger voor CO-vergiftiging en de gevolgen zijn bij hen ook ernstiger.
VERGIFTIGINGSVERSCHIJNSELEN
De eerste tekenen van een CO-vergiftiging die het vaakst voorkomen zijn zeer banaal en worden dikwijls
nauwelijks herkend: hoofdpijn, misselijkheid en een onverklaarbare vermoeidheid. Nadien krijgt het slachtoffer
last van braken, duizeligheid en bewustzijnsverlies dat tot een coma en zelfs tot de dood kan leiden.
Een CO-vergiftiging kan gemakkelijk verward worden met
een voedselvergiftiging: een CO-vergiftiging gaat echter in principe niet gepaard met diarree;
een griepvirus: een slachtoffer van CO-vergiftiging heeft echter geen koorts;
een migraineaanval, die vreemd genoeg verband houdt met een verblijf in een bepaalde omgeving waar
veel CO in de atmosfeer aanwezig is.
Ook een cerebrovasculair accident (CVA) bij een bejaarde persoon en een infarct of een angina pectorisaanval
bij een kransslagaderpatiënt kan verband houden met een koolstofmonoxidevergiftiging.
EERSTE HULP
1. Deuren en vensters openen.
2. In werking zijnde toestel(len) afzetten.
3. Slachtoffer(s) uit het vertrek halen.
4. Een ziekenwagen bellen met zuurstof aan boord.
5. Indien het slachtoffer niet meer ademt, moet onmiddellijk met kunstmatige beademing worden gestart.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
129 Uitgave 1 oktober 2016
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
Bij indicaties die aanleiding kunnen geven tot een risico op CO-vergiftiging kent de onderzoeker 15 strafpunten
toe, ongeacht het aantal indicaties. Indien van toepassing kunnen bijkomend strafpunten gegeven worden voor
onvoldoende verluchting in rubrieken 221 t.e.m. 225 (zie p. 125)88.
Er wordt uitgegaan van de effectieve situatie op het moment van onderzoek. Als bevoegde instanties
maatregelen hebben genomen om het risico op te heffen op een zodanige wijze dat de gebruiker deze
maatregelen niet zelf kan ongedaan maken - bijvoorbeeld het fysiek afsluiten van de gasinstallatie buiten het
gebouw; het verzegelen van de installatie is dus onvoldoende - is er geen risico op CO-vergiftiging en worden
dus ook geen strafpunten gegeven. De genomen maatregelen worden wel expliciet vermeld in het vak
“opmerkingen”.
Een aantal oorzaken van slechte werking vinden we bij het toestel zelf. Een technisch probleem is immers nooit
uit te sluiten. Soms wordt de slechte werking van het toestel veroorzaakt door een niet aangepaste gastoevoer,
bijvoorbeeld een niet correcte gasdruk. Ook het gebrekkige onderhoud van een toestel kan aan de basis liggen
van een slechte werking.
Het in werking treden van een toestelbeveiliging (AS of BS89) beperkt het gevaar, aangezien het toestel zichzelf
uitschakelt bij slechte werking. Dit wil echter niet zeggen dat geen strafpunten kunnen toegekend worden voor
risico op CO-vergiftiging. De oorzaak van het in werking treden van de beveiliging moet onderzocht worden en
zo nodig gequoteerd. Vaak komt het voor dat de rookgasafvoer van de toestellen slecht aangesloten is, zodat
de verbrandingsgassen in de woonruimte vrijkomen. Ook door een onderdruk in het lokaal (bv. dampkap met
extractie naar buiten, onvoldoende luchttoevoer, …) of een verstopping van het schoorsteenkanaal kan de
schoorsteentrek onvoldoende zijn.
Ook indien een toestel geplaatst is in een kast, moet deze ruimte voldoen aan de toestelgebonden eisen
(luchttoevoer, afvoer, …).
Bij stookolie-installaties is het risico op CO-vergiftiging kleiner. CO-vorming in deze installaties zal immers
gepaard gaan met rook- en roetontwikkeling, waardoor de installatie zichzelf uitschakelt (door storing).
Bovendien is er bij een stookolieketel geen open trekonderbreker ná de verbrandingskamer zoals bij een
atmosferische gasketel.
Het Koninklijk Besluit van 6 januari 1978 verplicht de gebruiker van een verwarmingsinstallatie die werkt op
vloeibare brandstoffen zoals stookolie of vaste brandstoffen om jaarlijks (met een tussentijd van maximaal 15
maanden) de ketel/ branderinstallatie en de schoorsteen te laten onderhouden.
De hierna volgende bepalingen zijn slechts richtlijnen om bij woningonderzoeken het risico op CO-
vergiftiging aan de hand van visuele observatie te helpen inschatten. Zij zijn in geen geval te beschouwen als
officiële normen90.
Een installatie die voldoet aan onderstaande bepalingen, is dus niet noodzakelijk conform aan de officiële
normen. Enkel de officiële keuringsinstanties zijn bevoegd om de conformiteit van installaties aan de
geldende normen te beoordelen.
88 Rubriek 221 bij kamers (zie p. 161). 89 Zie “Types verbruikstoestellen” (p. 52). 90 Zie ook “4.4. De veiligheid en conformiteit van technische installaties” (p. 15).
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
130 Uitgave 1 oktober 2016
1. GEBRUIK EN PLAATSING VOLGENS HET TYPE91 TOESTEL
1.A. TOESTELLEN OP GAS
1.A.1. GASTOESTELLEN TYPE A
Bij gasgeisers is enkel type A1AS toegelaten (zonder ventilator, met atmosfeerbeveiliging). Koelkasten,
wasmachines, droogkasten enz. op gas moeten van het type AAS zijn (met atmosfeerbeveiliging).
Gastoestellen type A zijn bestemd voor onderbroken gebruik, m.a.w. gebruik gedurende een tijd, bij al dan
niet continue werking, die 10 minuten per half uur niet overschrijdt.
Ze mogen niet gebruikt worden voor het voeden van een stortbad, een bad, een zitbad of een
gelijkwaardig tappunt. Ze zijn enkel geschikt voor het voeden van een lavabo of gootsteen
1.A.2. GASTOESTELLEN TYPE B
Gasgeisers van het type B met een debiet van 10 liter per minuut mogen gebruikt worden voor een lavabo,
gootsteen, douche of stortbad, maar niet voor een zit- of ligbad.
Gasgeisers van het type B met een debiet van 13 liter per minuut (of meer) mogen gebruikt worden voor
een lavabo, gootsteen, douche, stortbad én voor een zit- of ligbad.
Toestellen92 type B11 geïnstalleerd in een woonruimte (incl. slaapkamers), keuken of badkamer moeten
voorzien zijn van een thermische terugstroombeveiliging (TTB) (type B11BS).
Alleen toestellen type B11 die buiten geplaatst worden, in een van de rest van de woning afgescheiden
lokaal, mogen van het type zonder thermische terugstroombeveiliging zijn (zonder index BS).
1.A.3. KETELS VOOR CENTRALE VERWARMING
“Centrale verwarmingsketels met nominaal vermogen > 30 kW mogen niet in een ruimte met woonfunctie
(woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer, studeerkamer, speelkamer) of een toiletruimte geïnstalleerd zijn,
maar enkel in een technische ruimte (ook: kelder, garage, berging).
Centrale verwarmingsketels met nominaal vermogen < 30 kW mogen niet opgesteld staan in een slaapkamer,
badkamer of doucheruimte. Deze ketels mogen ook niet geplaatst zijn in een ruimte met een droogkast of
dampkap tenzij dit circulatietoestellen zijn, of als er extra luchttoevoer in de opstellingsruimte voorzien is.”93
.
1.B. MOBIELE VERBRANDINGSTOESTELLEN94 (ALLE BRANDSTOFFEN)
Verplaatsbare verwarmingstoestellen die niet aangesloten zijn op een schoorsteen dienen enkel voor
bijverwarming. Hun gebruik als hoofdverwarming is ten stelligste af te raden en kan, in samenhang met andere
factoren, een risico op CO-vergiftiging veroorzaken.
91 Zie “Types verbruikstoestellen” (p. 58) 92 Met een warmtebelasting groter dan 6 KW. 93
Norm van toepassing sinds 2006.
94 Zie ook “4.2. Vaste en losse interieurelementen" op p. 14.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
131 Uitgave 1 oktober 2016
Het al dan niet quoteren van hun oneigenlijk gebruik zal afhangen van de situatie in haar geheel. De verluchting
van het lokaal (zie pag. 125) en de (on)mogelijkheid om een vast verwarmingstoestel te plaatsen (zie pag. 123)
zijn, onder andere, factoren die zullen meespelen in de eindbeoordeling.
In ieder geval gebeurt er steeds een opname in de rubriek opmerkingen. Bovendien moet alles in het werk
gesteld worden om de bewoner op de hoogte te brengen van de gevaren van dergelijke toestellen.
Indien dergelijke mobiele verwarmingstoestellen toch gebruikt worden, moet steeds een voldoende
luchttoevoer aanwezig zijn. Hun gebruik op slaapkamers of badkamers verhoogt het risico op CO-vergiftiging.
1.C. KOLENKACHELS
Kolenkachels met een te grote dimensie95 kunnen een risico op CO-vergiftiging veroorzaken indien ze op een te
laag pitje moeten branden, waardoor een onvolledige verbranding kan ontstaan.
2. AANVOER VAN LUCHT VOOR DE VEILIGE WERKING VAN DE VERBRANDINGSTOESTELLEN
2.A. TOESTELLEN OP GAS
Naar elke opstellingsruimte waar een toestel met open verbrandingskring (= type A en B) geplaatst is, moet
een aanvoer (toevoer) van buitenlucht voorzien worden voor een goede verbranding. Opgelet: dit geldt dus
ook voor alle gaskachels, met uitzondering van het luchtdichte type (type C)).
Vereisten waaraan luchttoevoeropeningen moeten voldoen: bij voorkeur onderaan in het lokaal met
uitmonding rechtstreeks in de buitenlucht en de opening 10 cm boven het vloerpeil.
Opmerking:
1. Bij propaan moet de luchttoevoeropening steeds onderaan het lokaal (niveau vloerpeil)
worden voorzien!
2. Bij toestellen type A moet er bovendien een opening/ kanaal voor bovenventilatie voorzien
zijn (zie 3.A.1 p. 133)
Op zodanige wijze geplaatst dat ze de bewoners niet hinderen.
Permanent ( = een niet afsluitbare opening)
Voldoende groot (zie ook tabel hierna):
min. 150cm² bij gastoestellen type A.
min. 150cm² bij gastoestellen type B geplaatst in slaapkamers, badkamer of stortbadruimte.96
95 D.w.z.: de capaciteit van het toestel is te groot ten opzichte van de te verwarmen ruimte. 96 Zie “plaatsing van gastoestellen”, p. 61
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
132 Uitgave 1 oktober 2016
Opmerking: Indien het type B-gastoestel geplaatst is in een ruimte met een functie verschillend van
slaapkamer, badkamer of stortbadruimte, kan de toevoeropening kleiner zijn dan 150 cm² (zie
hiervoor onderstaande tabel). De netto-doorlaatopening van de toevoeropening mag in elk geval
nooit kleiner zijn dan 50 cm2.
Minimale netto doorlaatopening rechtstreeks naar de buitenlucht
(waarde uitgedrukt in cm²/kW) voor luchttoevoeropeningen in functie van het
totale geïnstalleerde vermogen.
Type toestel Doorlaat (cm²/kW)
nominaal vermogen.
Gastoestel type A 13
Gasketel met trekonderbreker (aardgas,
propaan, butaan)
Kolenketel
Ketel met houtpellets.
6
Stookolieketel (lichte stookolie)
Gasketel zonder trekonderbreker (aardgas,
propaan, butaan)
3
Met houtblokken gestookte ketel 30
OPMERKINGEN
Een zelfde opening mag in principe niet tegelijk als toevoer van verbrandingslucht en als ventilatie van het
lokaal dienst doen. Enkel indien het luchttoevoerrooster onderaan in het lokaal uitmondt, kan dit aanvaard
worden.
Toevoer- en doorstroomopeningen (zie Bijlage 5: Materiaalcodes voor aansluit- en afvoerkanalen, pag. 224)
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
133 Uitgave 1 oktober 2016
2.B. TOESTELLEN OP KOLEN EN ANDERE VASTE BRANDSTOFFEN
Voor kolenkachels en andere verbrandingstoestellen gevoed met vaste brandstoffen gelden voor de
luchttoevoer dezelfde richtlijnen als voor gastoestellen type B1.
3. AFVOER VAN DE VERBRANDINGSPRODUCTEN
3.A. TOESTELLEN OP GAS
3.A.1. TOESTELLEN TYPE A
Er moet een opening of een kanaal voor bovenventilatie, in rechtstreeks contact met de buitenlucht, voorzien
worden in elke opstellingsruimte waar een toestel van het type A geplaatst is. Deze afvoeropening heeft een
vrije doorlaat van minstens 150 cm² en wordt bovenin het lokaal geplaatst.
3.A.2. TOESTELLEN TYPE B
Opgelet: hieronder vallen, naast gastoestellen voor warmwaterproductie (gasgeisers), ook
verwarmingstoestellen (kachels) van het type B.
Ieder toestel van het type B moet aangesloten worden op een individueel afvoerkanaal.
RICHTLIJNEN M.B.T. HET AANSLUITKANAAL (DE AANSLUITING VAN HET TOESTEL MET DE SCHOORSTEEN
OF AFVOERKANAAL):
het aansluitkanaal moet zo kort mogelijk zijn, met een maximum van 2m (elk bochtstuk telt voor 50 cm);
het mag nooit in dalende lijn geplaatst worden;
het heeft een diameter die minstens even groot is als de diameter van de afvoerstomp van het toestel;
het moet rein, zo rechtlijnig mogelijk en luchtdicht zijn;
richtingsveranderingen moeten zoveel mogelijk vermeden worden. Indien het onmogelijk is ze te
vermijden, moeten ze gerealiseerd worden met een minimum aantal bochten;
Voorbeeld van een foute aansluiting: deze mag
niet aflopend zijn
Voorbeeld van een correcte
aansluiting
Opgelet: de maximum lengte van het
aansluitkanaal is 2m
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
134 Uitgave 1 oktober 2016
horizontale delen langer dan 50 cm moeten geplaatst worden met een opgaande helling naar het
afvoerkanaal;
het verticale gedeelte boven de trekonderbreker moet indien mogelijk min. 50 cm lang zijn;
de hoogte van de trekonderbreker boven het toestel mag niet gewijzigd worden - uit te voeren volgens de
richtlijnen van de fabrikant;
bij gastoestellen met een trekonderbreker-valwindafleider mogen geen (trekstabilisatie-)kleppen in het
aansluitkanaal geplaatst worden. (Bij verbrandingstoestellen gevoed door vaste brandstoffen en stookolie
en bij gastoestellen met mechanische ventilatie daarentegen zijn trekstabilisatiekleppen aangeraden);
bij gebruik van metalen buizen moet het verwijde uiteinde naar boven geplaatst worden en mag de
felsnaad (lasverbinding) zich niet onderaan bevinden;
het gebruik van flexibele metalen buizen voor een aansluitkanaal is enkel toegelaten wanneer aan elk van
de volgende voorwaarden voldaan is:
toestel met natuurlijke trek (type B1) en geen condenserende ketel;
de lengte is maximum 1 m;
de verbinding is uit één stuk, met een strak opgaande helling van 30° t.o.v. de verticale as;
de buis moet uit voldoende stevig materiaal gemaakt zijn97.
RICHTLIJNEN M.B.T. HET AFVOERKANAAL:
een losstaand afvoerkanaal bestaande uit ineenschuifbare elementen moet voorzien worden van de
geschikte stutten. De elementen mogen niet spontaan uit elkaar kunnen vallen;
het verkleinen van de doorlaat van het afvoerkanaal ter hoogte van de uitmonding hindert de afvoer van
de verbrandingsproducten. Een schoorsteendekplaat bvb. moet dus voldoende verwijderd zijn van de
schoorsteenmond;
toestellen gevoed door verschillende brandstoffen mogen niet aangesloten worden op eenzelfde
gemeenschappelijk afvoerkanaal (tenzij gelijktijdige werking onmogelijk is);
er mag geen dampkap aangesloten zijn op het afvoerkanaal van een verbrandingstoestel. Ook een
dampkap met extractie naar buiten98
, opgesteld in dezelfde ruimte als het verbrandingstoestel kan een
onderdruk veroorzaken in deze ruimte, waardoor de verbrandingsproducten kunnen terugkeren;
toestellen die zich op eenzelfde verdieping bevinden mogen op hetzelfde afvoerkanaal aangesloten
worden wanneer ze zich binnen dezelfde opstellingsruimte bevinden;
toestellen op verschillende verdiepingen mogen aangesloten worden op een gemeenschappelijk kanaal
(zie afbeelding), wanneer:
bij een enkelvoudig kanaal er slechts op drie verschillende niveaus een aansluiting is en de afstand
tussen de hoogste aansluiting en de uitmonding minimum 4 m is;
97 Voorzien van doorlopende overlangse schroefvormige rillen, voor aluminium minstens 2 lagen van elk 0.07 mm of één
laag van minstens 0.05 mm, voor roestvrij staal minstens één laag van 0.1 mm. 98 Dampkappen zonder extractie naar buiten kunnen geen onderdruk veroorzaken.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
135 Uitgave 1 oktober 2016
Gemeenschap-
pelijk kanaal
bij een meervoudig kanaal elk aansluitstuk een minimale hoogte van 2,50 m heeft, waarbij de
afstand tussen de hoogste aansluiting en de uitmonding minimum 4 m is. Er mogen maximum drie
(voor nieuwbouw) tot vijf (voor bestaande afvoerkanalen) toestellen aangesloten worden.
het overmatig afkoelen van de verbrandingsgassen, bijvoorbeeld in
lange, niet-geïsoleerde afvoerkanalen buiten de woning, kan een
verminderde trek tot gevolg hebben.
3.A.3.GASTOESTELLEN TYPE C
Zowel het toevoerkanaal van de verbrandingslucht, het afvoerkanaal van de
verbrandingsproducten als de aansluitstukken van het toestel op deze
kanalen en het eindstuk moeten uitgevoerd worden met materialen die
voorgeschreven zijn door de fabrikant van het toestel en geïnstalleerd
volgens de instructies die in de technische installatievoorschriften zijn
opgenomen en deel uitmaken van de CE-keuring van het geheel.
Onvoldoende vrije ruimte vóór en rondom de muurdoorvoer van het eindstuk
van een toestel type C, zodat de verbrandingsgassen mogelijks niet genoeg
verdund worden, is op zich geen indicatie op een Co-risico. Dit brengt in eerste
instantie reukhinder en comfortproblemen met zich mee.
3.B. TOESTELLEN OP KOLEN EN ANDERE VASTE BRANDSTOFFEN
Voor kolenkachels en andere verbrandingstoestellen gevoed met vaste
brandstoffen gelden dezelfde richtlijnen als voor gastoestellen type B1.
3.C. INTERACTIE MET MECHANISCHE VENTILATIESYSTEMEN
Voor alle types toestellen met open verbrandingskring (zowel op gas als
andere brandstoffen) geldt dat bij mechanische ventilatie 99 in de
opstellingsruimte erop gelet moet worden dat er geen wisselwerkingen
ontstaan tussen het ventilatiesysteem en de verbruikstoestellen met open
verbrandingskring. In het bijzonder moet erop gelet worden dat in de
opstellingsruimte geen onderdruk veroorzaakt kan worden (bvb. door een
dampkap met extractie naar buiten, …).
99 Minimum 7 l/s (25.2 m3/h).
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
136 Uitgave 1 oktober 2016
4. PLAATS VAN DE UITMONDING VAN AFVOERKANALEN MET NATUURLIJKE TREK
De afvoer mag niet uitmonden in een zone van schadelijke statische overdruk.
o zone I: in deze zone heeft de wind geen nadelige invloed op de werking van het afvoerkanaal
en kan deze uitmonden zonder bijkomende voorziening;
o zone II: in deze zone moet men rekening houden met valwinden. Uitmonden is toegelaten
wanneer een valwindafleider geplaatst is (bv. statische afvoerkap);
o zone III: uitmonden is verboden, in deze zone moet men rekening houden met overdrukken
ten opzichte van ruimten binnenin het gebouw.
De afvoer mag niet gehinderd worden
door bomen of hoge gebouwen. Alle
hindernissen die zich binnen een straal
van 15 m bevinden kunnen een
negatieve invloed op de uitmonding
hebben indien ze gelegen zijn binnen
een hoek van 30° horizontaal en 10°
verticaal100
(zie afbeelding).
Een statische trekkap op een
aardgasafvoer mag geen regelbare of
bewegende delen bevatten (zie
afbeeldingen).
100
Een elevatiehoek (verticaal) van 10° komt overeen met een elevatie van 0,176 m per lopende meter gemeten in het horizontaal vlak van de uitmonding van het afvoerkanaal (2.64 m hoger op 15.00 m afstand). Een hoek van 15° in het horizontaal vlak van de uitmonding van het afvoerkanaal komt overeen met horizontale lengte van 2,68 m op 10 m van de uitmonding (8.04 m breed op 15 m afstand).
Uitmonding van schoorstenen met natuurlijke trek, links bij hellende daken, rechts bij platte daken.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
137 Uitgave 1 oktober 2016
5. MATERIALEN VOOR DE AFVOER VAN DE VERBRANDINGSPRODUCTEN101
De gebruikte materialen voor het aansluitkanaal en de rookgasafvoer moeten onbrandbaar zijn, mechanisch
bestemd tegen een voldoende hoge temperatuur (afhankelijk van het toestel) en voldoende weerstand bieden
tegen de chemische inwerking van de rookgassen. Daartoe behoren o.a. niet-flexibele buizen van
gegalvaniseerd metaal en roestvrij staal. Aluminium mag enkel gebruikt worden voor gasvormige brandstoffen,
waarbij men zich voor HR- of condensatieketels bovendien moet beperken tot het gebruik van stijve aluminium
buizen.
Materiaalcodes zijn in “Bijlage 5: Materiaalcodes voor aansluit- en afvoerkanalen” (pag. 224) opgenomen.
6. BIJKOMENDE GEGEVENS MET BETREKKING TOT DE NORMEN VOOR GASTOESTELLEN
“Sinds 27/01/2000 mogen gastoestellen type B enkel opgesteld zijn in een slaapkamer, badkamer,
doucheruimte of WC als het de vervanging van een bestaand toestel in een bestaand gebouw betreft. De
vervanging van een toestel type B, opgesteld in een slaapkamer, badkamer, doucheruimte of WC door een
toestel van hetzelfde type (B) was tot 1/09/2015 enkel toegestaan als de vervanging door een toestel type C
niet op een normale wijze was te verwezenlijken. Een toestel type B in een slaapkamer, badkamer,
doucheruimte of WC mag nà 01/09/2015 dus enkel worden vervangen door een toestel type C. Bestaande
toestellen type B mogen wel behouden blijven.
Deze uitzondering geldt enkel voor toestellen type B die geen centrale verwarmingsketel zijn : open Cv-ketels
mogen nooit in een slaapkamer opgesteld zijn (zie ook 1.A.3, p.130).
Deze uitzondering houdt in dat de nodige gegevens (datum van plaatsing, ouderdom van het gebouw, het feit
of het toestel een vervanging is van een bestaand toestel) kunnen achterhaald worden. Als deze informatie
niet beschikbaar is, geldt de uitzondering niet.
In nieuwe of vernieuwde gebouwen mogen geen toestellen type B opgesteld staan in een slaapkamer,
badkamer, doucheruimte of WC.”.
101 Zie ook “Bijlage 5: Materiaalcodes voor aansluit- en afvoerkanalen” op p. 217.
Een statische afvoerkap:
toegelaten.
Voorbeeld van een afvoerkap met bewegende
delen: verboden op aardgasafvoer.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
138 Uitgave 1 oktober 2016
DE MEEST VOORKOMENDE GEBREKEN DIE EEN RISICO OP CO-VERGIFTIGING KUNNEN
INHOUDEN
Opgelet: deze lijst is niet limitatief. De situatie moet bovendien steeds in haar geheel ingeschat worden
vooraleer over te gaan tot een quotering.
onvoldoende luchttoevoer in ruimtes met verbrandingstoestellen met open verbrandingskamer;
ondeskundige plaatsing en aansluiting van de toestellen;
niet verdichte aansluitingen van de rookgasafvoer met de schoorsteen;
bovendakse schoorsteen mondt uit in een zone van statische overdruk, of de uitmonding wordt gehinderd
door naburige hindernissen zoals gebouwen en bomen;
ernstig beschadigde toestellen en onveilige toestellen (vnl. aan de verbrandingsruimte of afvoer …);
een verkeerd gebruik van de toestellen (vb. vijflitergasgeiser type A voor een douche of bad);
een slechte en/of onvolledige verbranding (gele vlam);
toestellen gevoed door kolen of andere vaste brandstoffen zijn overgedimensioneerd (de capaciteit van
het toestel is te groot ten opzichte van de te verwarmen ruimte, waardoor een slechte verbranding
ontstaat);
er is een dampkap met extractie naar buiten aangesloten op het afvoerkanaal (onderdruk);
er zijn toestellen aangesloten op hetzelfde rookkanaal die op verschillende brandstoffen werken;
er zijn atmosferische branders en branders met ventilator op eenzelfde schoorsteen aangesloten;
de beveiligingsinrichting is uitgeschakeld of onklaar gemaakt;
het afvoerkanaal buiten de woning is niet geïsoleerd (vooral een probleem bij hoge
rendementstoestellen);
de afvoer is overgedimensioneerd (te grote sectie) of gedeeltelijk belemmerd;
er zijn ernstige barsten, scheuren of beschadigingen aan de schoorsteen of schoorsteenmantel;
ondeskundig gebruik van de installaties;
…
Bij een controle primeert steeds de veiligheid van de installatie!
Het beoordelen van een situatie als onveilig zal afhangen van de evaluatie van verschillende elementen en hun
verbondenheid:
- toestel (type en staat)
- toevoer verbrandingslucht
- afvoer van de rookgassen
- verluchting van het lokaal
- andere invloeden (o.a. beschadigingen, afgeplakte openingen,
aanwezigheid van dampkap of mechanische verluchting...)
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
139 Uitgave 1 oktober 2016
Vochtige schouwen verstoren een vlotte afvoer van de
rookgassen en creëren daardoor een verhoogde kans
op een slechte verbranding in het aangesloten toestel,
met risico op CO-vergiftiging als gevolg.
Deze verbindingen tussen aansluitkanaal, afvoerstomp en/of afvoerkanaal zijn niet verdicht.
VOORBEELDEN
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
140 Uitgave 1 oktober 2016
Uitmonding van afvoerkanalen voor toestellen met natuurlijke trek
in een zone van statische overdruk (uitmondingszone, zie schema pag. 136).
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
141 Uitgave 1 oktober 2016
Mobiele verbrandingstoestellen die niet zijn aangesloten op een rookgasafvoer. Het al dan niet quoteren zal afhangen van de
situatie in haar geheel. In ieder geval gebeurt er steeds een opname in de rubriek opmerkingen. Bovendien moet alles in het
werk gesteld worden om de bewoners op de hoogte te brengen van de gevaren van dergelijke toestellen.
Een deel van de brandruitjes van deze kachels ontbreken. Bij voldoende luchttoevoer en een goede afvoer van de
verbrandingsgassen is het risico op CO-vergiftiging minimaal. Zoniet is de kans op een ernstig risico op CO-vergiftiging reëel. Indien
het toestel uitgerust is met een veiligheidsinstallatie (TTB) zal deze bij een dergelijke beschadiging niet of onvoldoende we rken
omdat de ontsnapping van de gassen op de niet voorziene plaats gebeurt.
Bij beide voorbeelden hierboven is er tevens een brandgevaar. Links omwille de stapeling van brandbare goederen op de kachel,
rechts omwille dat gensters via de beschadigde en ontbrekende kachelruitjes het omringende tapijt op de vloer kunnen doen vuu r
vatten.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
142 Uitgave 1 oktober 2016
Tot slot volgen enkele voorbeelden van kenplaatjes:
Categorie I2E(S)B
Keurmerk CE
Beschermingsgraad
(elektrisch)
IPX4D
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
143 Uitgave 1 oktober 2016
Categorie I2E+
“geregeld voor aardgas”
Beschermingsgraad
(elektrisch)
IP20
Categorie I2E(S)B
Keurmerk CE
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
144 Uitgave 1 oktober 2016
23 TOEGANKELIJKHEID
In deze rubriek worden de toegankelijkheid en afsluitbaarheid van de woning beoordeeld.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
231 DE WONING IS NIET RECHTSTREEKS TOEGANKELIJK
Indien de woning niet rechtstreeks toegankelijk is vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het openbaar
domein, wordt rubriek 231 aangekruist.
Voorbeelden: de beoordeelde woning kan enkel betreden worden door gebruik te maken van:
lokalen die aan een andere woning toebehoren;
een winkel- of caféruimte.
232 DE WONING IS NIET VEILIG TOEGANKELIJK
In rubriek 232 worden volgende elementen beoordeeld:
de gemeenschappelijke trappen en gangen die de toegang tot de woning mogelijk maken;
ontbrekende of onvoldoende balustrades langs terrassen;
via terrasdeuren toegankelijke platte daken.
Voor de omschrijving van de veiligheid van trappen wordt verwezen naar rubriek 171 (zie pag. 106).
Wanneer om redenen van brandveiligheid twee toegangen tot de entiteit noodzakelijk zijn, moeten beide
toegangen uiteraard voldoende veilig zijn.
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (vb. gebreken aan gem. gangen, trappen,...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
145 Uitgave 1 oktober 2016
Opmerkingen:
Gemeenschappelijke keldertrappen worden behandeld onder rubriek 171 (zie pag. 106).
Wanneer de trap tussen de eerste en de tweede verdieping ernstige gebreken vertoont, krijgen alle
woningen die gebruik moeten maken van deze toegangsweg (dus meestal deze gelegen op
verdiepingen 2 en hoger) een quotering van 9 strafpunten.
VOORBEELDEN
233 LAGE RAMEN ZONDER VOLDOENDE BORSTWERING:
Lage (al dan niet opengaande) ramen op een verdieping zonder borstwering worden onder deze rubriek
behandeld.
Bij opengaande delen word gequoteerd voor een borstwering die lager is dan 50 cm. Voor borstweringen
hoger dan 50 cm, maar lager dan 80 cm, wordt een opmerking gegeven in het vak “Opmerkingen”.
Ook bij vaste ramen is het nodig om de stevigheid van het geheel te bekijken (bv. verschil tussen een beglazing
met veiligheidsglas of met enkel glas).
Eveneens moet de wijze van het bevestigen van de leuning of balustrade bekeken worden (bv. niet gewoon
met een ondermaats vijsje en plugje in het metselwerk).
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
Ernstige beschadiging van gemeenschappelijke trap.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
146 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
234 TOEGANG TOT ANDERE WONING(EN) VIA BEOORDEELDE WONING
Als de bewoners van andere woningen gebruik moeten maken van de beoordeelde woning om hun woning te
bereiken, worden strafpunten toegekend in rubriek 234. De privacy van de bewoners van de beoordeelde
woning wordt aangetast.102
Opmerking: er worden geen strafpunten toegekend wanneer de beoordeelde woning gebruik maakt van
gemeenschappelijke overlopen of trappen om de verschillende woon- en / of sanitaire lokalen (behorend bij de
woning, bv. op een tussenverdieping) te bereiken.
235 WONING NIET SLOTVAST AFSLUITBAAR
In rubriek 235 worden strafpunten toegekend wanneer de woning niet slotvast afsluitbaar is. Alle toegangen
tot de woning moeten op slot kunnen zodat de veiligheid en privacy van de bewoners verzekerd is.
102 De privacy van de eventueel achterliggende woningen of kamers kan beoordeeld worden in de technische verslagen
van de betreffende woningen onder item 231.
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
Gevaarlijke situatie van opengaand
raam langs de trap. Borstwering onder raam is te laag. Een borstwering
van 80cm is noodzakelijk.
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
147 Uitgave 1 oktober 2016
236 BRIEVENBUS EN BEL
Rubriek 236 wordt aangeduid indien er geen aparte afsluitbare brievenbus en/ of functionerende bel voor de
woning is voorzien. Bovendien geeft dit de controleur een eerste aanduiding van het aantal woningen dat zich
in het te controleren pand bevindt.
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE VAN DE WOONLOKALEN
Indien de totale nettovloeroppervlakte van alle woonlokalen samen (leef-, slaap- en kookruimtes) kleiner is dan
18m2, wordt rubriek 241 aangekruist.
Sinds 14 mei 2011 voorziet de Vlaamse regering in een uitzonderingsbepaling op de minimale oppervlaktenorm
van 18 m² voor kleine woningen (bv. studio’s) die al gebouwd of vergund waren op 1 februari 2008.
In dat geval wordt de nettovloeroppervlakte van een afzonderlijke bad- of doucheruimte, met een maximum
van 3 m², opgeteld bij de totale nettovloeroppervlakte van de woonlokalen103.
Nadere uitleg:
De studio (of kleine woning) moet gebouwd of vergund zijn voor 1/02/2008. Ook stedenbouwkundig
niet-vergunde studio's kunnen dus genieten van de uitzonderingsregeling. De gemeente kan indien
gewenst uiteraard wel steeds optreden op het vlak van de VCRO (Vlaamse Codex Ruimtelijke
Ordening).
De nettovloeroppervlakte van de badkamer wordt bijkomend bijgeteld tot een maximum van 3m².
Vervolgens wordt de op die manier vastgestelde nettovloeroppervlakte getoetst aan de norm van 18
m². Dit betekent dat de oppervlakte van de badkamer tot een maximum van 3m² enkel wordt bijgeteld
wanneer de studio een nettovloeroppervlakte heeft die ligt tussen 15 en 18m².
De regel dat enkel rekening wordt gehouden met woonlokalen tot 4m² geldt in deze specifieke situatie niet.
Dus: ook badkamers met een nettovloeroppervlakte van bv. 2,50 m² worden bijgeteld.
Het begrip nettovloeroppervlakte verwijst naar de te hanteren opmetingsmethode (tussen de muren, zonder
de dikte van de muren mee te rekenen,...) en naar de minimaal vereiste hoogte (minstens 220 cm, indien
schuin plafond wordt de ruimte tot minstens 180cm hoogte meegerekend).
103
“Uitzonderingsregeling zoals vermeld in Bijlage 3 (Technisch Verslag Zelfstandige woningen) van het Kwaliteitsbesluit van 12 juli 2013”
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
24 TOTALE NETTO-VLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale netto-vloeroppervlakte woonlokalen kleiner dan 18m²(Bij een woning gebouwd of vergund vóór 1/2/2008 wordt de aparte badkamer meegeteld voor maximaal 3m².)
Zelfstandige woningen DEEL C: WONING – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
148 Uitgave 1 oktober 2016
Voorbeelden:
Een studio van 15,5m² + badkamer 2,7m² voldoet aan de vereiste minimale nettovloeroppervlakte =
18,2 m².
Een studio van 14,5m² + badkamer 3,2m² heeft een nettovloeroppervlakte van 14,5m² (want de
uitzondering geldt alleen voor studio's die tussen de 15 en 18m2 zijn) en voldoet dus niet.
Een studio van 26m² + badkamer 2,5m² heeft een nettovloeroppervlakte van 26m² (want de
uitzondering geldt alleen voor studio's die tussen de 15 en 18m2 zijn), dus voor die studio’s met een
bezettingsnorm voor 1 persoon. De oppervlakte van de badkamer mag in dit geval dus niet bij de 26m²
geteld worden om zo aan de minimaal vereiste 27m² te komen voor een bezettingsnorm van 2
personen.
Informatie over de berekening van de nettovloeroppervlakte vindt u onder het volgende hoofdstuk
“DEEL D: Bezettingsnorm” vanaf p. 149.
!! Opgelet. Er zijn afwijkingsregels van toepassing op de vereiste nettovloeroppervlakte voor woningen met een
bezettingsnorm van nul personen. Meer informatie over de berekening van de nettovloeroppervlakte en de
toepassing van de afwijkingsregels vindt u onder het volgende hoofdstuk “Deel D: Bezettingsnorm” vanaf p.
149.
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
149 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL D: BEZETTINGSNORM
In deel D wordt de bezettingsnorm van de woning berekend. Aan de hand van de bezettingsnorm wordt
bepaald voor welke bezetting (hoeveel bewoners) de woning aangepast is.
Op het technisch verslag wordt de totale oppervlakte van de woning (woonlokalen) vermeld bovenaan deel C.
DE OPPERVLAKTEBEREKENING
Bij de berekening van de bezettingsnorm wordt vertrokken van de oppervlakteberekening van de
woonlokalen, voor zover ze minimum 4 m² groot zijn. Onder woonlokalen wordt verstaan de lokalen met
leeffunctie, kookfunctie en/of slaapfunctie.
Bijvoorbeeld: een kleine keuken met een oppervlakte van 3 m² wordt niet in beschouwing genomen bij de
oppervlakteberekening, noch bij de bepaling van het aantal lokalen. De ruimte wordt wel aanvaard als
kookruimte, voor zover zij technisch voldoet aan de normen.
Bij de aanvraag van een conformiteitsattest bepaalt de aanvrager de bestemming van de verschillende ruimten
bij het opmaken van zijn aanvraag. Met andere woorden: hij beslist welke functie hij toekent aan welk lokaal.
TOELICHTING
D.1. Bij de berekening wordt uitgegaan van het aantal woonlokalen (leefkamer(s), keuken en slaapkamer(s)) ende totale nettovloeroppervlakte ervan.Bij een woning met een totale nettovloeroppervlakte van de woonlokalen kleiner dan 18 m² en gebouwd of vergund vóór 01/02/2008 wordt de oppervlakte van de aparte badkamer meegeteld voor maximaal 3 m².
Een leefruimte van minstens 8 m² met open keuken geldt als twee woonlokalen. Onder open keuken wordt verstaan :de enige kookruimte die geïntegreerd is in de leefruimte.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de nettovloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.
Met de volgende lokalen wordt geen rekening gehouden:- lokalen waarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4 m²;- lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben.
BEREKENING
D.2.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104tot 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104 112
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vanaf 96 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10 Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
D.3. Deze woning is aangepast voor een bezetting van personen (= kleinste aantal)
Besluit over de bezettingsnorm
Deel D: Bezettingsnorm
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
150 Uitgave 1 oktober 2016
Open keuken:
Een leefruimte van minstens 8 m² met open keuken geldt als twee woonlokalen. Onder open keuken wordt
verstaan: de enige kookruimte die geïntegreerd is in de leefruimte.
De beoordeling van het bouwconcept van de open keuken houdt in dat in de bezettingsnorm van de woning
rekening gehouden wordt met de aanwezigheid van zowel de leeffunctie als de keukenfunctie in één lokaal
Let op! Er is slechts toepassing van de open keuken-regel als de enige keuken(hoek) zich bevindt in de (enige)
leefruimte. De oppervlakte van het lokaal moet minimaal 8 m² groot zijn.
Met andere woorden, in een situatie van een aparte leefruimte en een apart keukenlokaal kan er geen
toepassing zijn van de open keuken-regel. Een keukenlokaal en een leefruimte worden hoogstens als 2
woonlokalen geteld en in geen geval als 3.
Deze bepaling heeft slechts impact op woningen met een oppervlakte vanaf 50 m²
Opmerking:
Deze regel is enkel van toepassing bij zelfstandige woningen.
EEN UITZONDERINGSMAATREGEL IS VAN TOEPASSING OP DE NETTOVLOEROPPERVLAKTE.
Badkamer + 3 m² / structureel plaatsbesparende maatregel:
Bij een woning met een totale nettovloeroppervlakte van de woonlokalen kleiner dan 18 m² en gebouwd of
vergund vóór 01/02/2008 wordt de oppervlakte van de aparte badkamer meegeteld voor maximaal 3 m².
Als de zelfstandige woning kleiner is dan 18 m² (waardoor de bezettingsnorm nul is), wordt de oppervlakte van
de afzonderlijke badkamer mee in rekening gebracht. Er kan maximaal 3 m² in rekening worden gebracht.
Voorbeeld: Van een woning met een nettovloeroppervlakte van 16 m² en die beschikt over een afzonderlijke
badkamer van 4 m² wordt bepaald dat de nettovloeroppervlakte 19 m² bedraagt (= 16 m² + de oppervlakte van
de aparte badkamer die afgetopt wordt op het maximum van 3 m²). De bezettingsnorm van de zelfstandige
woning komt via deze berekening op 1 (i.p.v. nul).
Het woningkwaliteitsbesluit voorziet in artikel 2, §4 in afwijkingen op de minimale totale nettovloeroppervlakte.
1) Er is een structureel plaats besparende maatregel van toepassing Als de woning uitgerust is met een wandmeubel met opklapbaar bed van minimaal 2 m² dat dubbel gebruik aantoont of met een bed van minimaal 2 m² dat gemonteerd is op een hoogte van minimaal 180 cm én op een afstand van minimaal 100 cm onder het plafond wordt de gemeten nettovloeroppervlakte verhoogd met 2 m². Dit betekent dat het plafond zich op meer dan 280 cm van de vloer moet situeren. De afstand tussen het bed en het plafond bedraagt minimaal 100 cm. Dit betekent dat deze hoogte over de gehele oppervlakte van het bed niet lager is dan 100 cm. !! De structureel plaatsbesparende maatregel kan cumulatief toegepast worden met de maatregel van de verrekening van de afzonderlijke badkamer.
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
151 Uitgave 1 oktober 2016
2) Er wordt eveneens voorzien in een verruiming van deze bepaling zowel qua voorwerp als in de tijd. a) In de tijd
De afwijkingen waarin het woningkwaliteitsbesluit bij wijziging van 15 juli 2016 voorziet bepalen dat deze gelden voor een woning die gebouwd of vergund is vóór 1 oktober 2016.
b) Qua voorwerp
De afwijkingen waarin het woningkwaliteitsbesluit bij wijziging van 15 juli 2016 voorziet bepalen dat deze tevens gelden voor niet-zelfstandige woningen.
Opmerking:
Deze afwijkingen worden geregeld via het woningkwaliteitsbesluit en staan niet vermeld op het model van
technisch verslag.
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
152 Uitgave 1 oktober 2016
MEETWIJZE
Bij de opmeting wordt uitgegaan van de nettovloeroppervlakte104; dat wil zeggen: de oppervlakte gemeten
tussen de muren, zonder de constructiedikte van de wanden en zonder rekening te houden met de plinten.
Worden niet meegerekend: muren, schouwen, kolommen, leidingkokers, ...
Worden wel meegerekend: ruimte ingenomen door inbouwkasten (eventueel als scheidingswand
gebruikt), keukenkasten, radiatoren, …
Bij de berekening van de bezettingsnorm wordt vertrokken van de oppervlakteberekening van de woonlokalen,
voor zover ze minimum 4m² groot zijn en een hoogte van minimum 220cm bereiken. Deze hoogte wordt
gemeten tussen de bovenkant van de afgewerkte vloer en het plafond van het betreffend lokaal. Onder
woonlokalen wordt verstaan de lokalen met een leef-, kook- of slaapfunctie.
104 Voor de gedetailleerde uitleg inzake het bepalen van het nettovloeroppervlakte wordt verwezen naar NBN B 06-002,
hoofdstuk 3.6.
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
153 Uitgave 1 oktober 2016
Voor hellende plafonds geldt een speciale regeling: de vloeroppervlakte wordt in rekening gebracht vanaf de
hoogte van 180cm onder de voorwaarde dat de vrije hoogte van minimum 220cm in dat lokaal bereikt wordt.
Er moet worden gestreefd naar een vloeroppervlakte van min.4m² waar overal een hoogte van 220cm bereikt
wordt.
Met de volgende lokalen wordt geen rekening gehouden voor de bepaling van de bezettingsnorm:
lokalen zonder woonfunctie (badkamer, wc, gangen, berging, garage, zolder...);
lokalen waarvan de in aanmerking te nemen netto-oppervlakte kleiner is dan 4m²;
lokalen die nergens een plafondhoogte bereiken van minstens 220 cm.
Zie ook opmerking onder rubriek 24 - Netto-oppervlakte van de woonlokalen, pag. 147
Opmerkingen:
Bij ruimten waar een mezzanine voorzien is, wordt de hoogte doorgerekend tot het plafond, zonder
rekening te houden met de mezzanine. Enkel wanneer de hoogte boven en onder de mezzanine105
minimum 2,20 m bedraagt, wordt de oppervlakte tweemaal gerekend.
Indien de doorgang tussen twee lokalen – ingeval er geen deur tussen de ruimtes voorzien werd - groter is
dan 150cm, geldt de regel dat deze ruimte beoordeeld wordt als het één lokaal. Indien de doorgang echter
kleiner is dan 150cm wordt dit steeds beoordeeld als twee lokalen
(zie ook hoger: opmerking bij rubriek 22 – luchtkwaliteit (pag. 126).
BEZETTINGSNORM
Uit de bovenstaande tabellen, overgenomen uit het technisch verslag, wordt op basis van de voorafgaande
oppervlaktemeting en de telling van het aantal woonlokalen in de woning, bepaald hoeveel personen de
woning permanent mogen bewonen. Uit de tabellen wordt het kleinste bekomen bewonersaantal genomen
als definitieve bezettingsnorm van de woning.
Een leefruimte van minstens 8 m² met open keuken geldt als twee woonlokalen.
Onder open keuken wordt verstaan:
de enige kookruimte die geïntegreerd is in de leefruimte. (zie voorbeelden hierna)
105 Mezzanine is een vaste en zelfdragende open constructie die geplaatst wordt tussen twee etagevloeren, en die kan gebruikt worden voor elke functie die met wonen gepaard gaat (leef- kook- en slaapfuncties, bad/douche of keukenfuncties).
totale netto-vloeroppervlakte (in m²) van 0 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104tot 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104 112
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vanaf 96 m² netto-vloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8m² voor één bijkomende persoon.
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10 Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
154 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELDEN
Voorbeelden van leefruimte met open keuken
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
155 Uitgave 1 oktober 2016
Voorbeelden van berekening en bepaling bezettingsnorm1:
Voorbeeld 1:deze woning bestaat uit 3 woonlokalen (keuken, leefkamer en/of slaapkamer(s), die qua
oppervlakte voldoen voor 4 personen. De woning mag maximaal bewoond worden door 3 personen.
Voorbeeld 2: de woning bestaat uit 4 woonlokalen (keuken, leefkamer en/of slaapkamer(s), die wat
betreft het aantal woonlokalen voldoende is voor 5 personen maar qua oppervlakte van de
woonlokalen slechts voldoende is voor 4 personen. De woning mag maximaal bewoond worden door
4 personen.
…/…
BEREKENING
D.2.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104tot 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104 112
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vanaf 96 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10 Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
D.3. Deze woning is aangepast voor een bezetting van 3 personen (= kleinste aantal)
Besluit over de bezettingsnorm
BEREKENING
D.2.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104tot 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104 112
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vanaf 96 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10 Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
D.3. Deze woning is aangepast voor een bezetting van 4 personen (= kleinste aantal)
Besluit over de bezettingsnorm
Zelfstandige woningen DEEL D: BEZETTINGSNORM
156 Uitgave 1 oktober 2016
Voorbeeld 3: de woning bestaat uit 4 woonlokalen (leefkamer met open keuken en 2 slaapkamers.
De leefkamer met de geïntegreerde kookruimte geldt voor 2 woonlokalen. De totale oppervlakte van
de woonlokalen is begrepen tussen 50 en 60 m². Qua woonlokalen is de woning voldoende voor 5
personen maar qua oppervlakte echter slechts voor 4 personen.
BEREKENING
D.2.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104tot 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104 112
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vanaf 96 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10 Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
D.3. Deze woning is aangepast voor een bezetting van 4 personen (= kleinste aantal)
Besluit over de bezettingsnorm
[Geef tekst op]
DEEL 3:
STAPSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET
TECHNISCH VERSLAG VOOR
NIET-ZELFSTANDIGE WONINGEN
(KAMERS)
Kamers DEEL A: IDENTIFICATIEGEGEVENS – DEEL B: GEBOUW
158 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL A: IDENTIFICATIEGEGEVENS
Deel A voor niet-zelfstandige woningen wordt op dezelfde wijze ingevuld als deel A voor zelfstandige woningen
(zie p. 16).
DEEL B: GEBOUW
Deel B is grotendeels gelijk voor zelfstandige en niet-zelfstandige woningen. In beide technische verslagen zijn
de rubrieken 26 en 36 m.b.t. vochtschade in gemeenschappelijke delen nieuw toegevoegd. Zie p. 17 en
volgende voor een gedetailleerde toelichting.
Afwijkend is het gedeelte m.b.t. de vereiste energetische prestatie dat enkel is toegevoegd in het deel B voor
zelfstandige woningen. De dakisolatienorm geldt dus niet voor gebouwen waarin uitsluitend kamerwoningen
zijn ingericht.
Let op: deel B (gebouw) van het technisch verslag is niet langer identiek voor zelfstandige en niet-zelfstandige
woningen. Per type woning moet een apart deel B worden opgemaakt. Voor gebouwen met zowel zelfstandige
als niet-zelfstandige te onderzoeken woningen moeten dus twee delen B worden ingevuld.
Kamers DEEL C: KAMER – OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR
159 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL C: KAMER
Het deel C dat hier wordt besproken omvat de beoordeling van elke afzonderlijke kamer. Bovenaan wordt vermeld op welke gemeenschappelijke functies 106 de kamer een beroep moet doen, en wat de nettovloeroppervlakte107 is.
Daarnaast dient ook te worden bepaald of de te onderzoeken ruimte een gewone kamer dan wel een studentenkamer is. Dit is belangrijk omwille van het feit dat de regelgeving voorziet in een uitzondering op de minimale oppervlaktenorm als het een studentenkamer betreft. Een studentenkamer die werd gebouwd of gerealiseerd voor 1 september 1998 én waarvoor het eerste conformiteitsattest werd aangevraagd voor 1 september 2001 (en nog niet vervallen is) voldoet als de oppervlakte minimaal 8 m² bedraagt. Als aan deze beide voorwaarden niet wordt voldaan, dient de oppervlakte van een studentenkamer – net zoals een gewone kamer – minimaal 12 m² te bedragen.
Specifiek voor studentenkamers voorzag de decreetgever dat ieder studentenhuis of studentengemeenschapshuis moet beschikken over een gemeenschappelijke ruimte. Deze ruimte mag nooit kleiner zijn dan 6 m². Hierom wordt item 241 ingevoegd in deel D van het model van technisch verslag, waar wordt nagegaan of de vereiste gemeenschappelijke ruimte aanwezig is en – indien aanwezig – deze ruimte voldoet aan de minimale oppervlakte vereiste.
Naar opzet en gebruik is het deel C voor kamers vergelijkbaar met dat voor zelfstandige woningen (zie p. 83 e.v.). Niettemin zijn er enkele verschillen die in wat volgt beschreven worden.
106 Indien één of meerdere van de basisvoorzieningen (toiletfunctie, badfunctie of kookfunctie) niet aanwezig is in de
woning, betekent dit niet automatisch dat deze een “kamer” is. Minstens één van de ontbrekende functies moet als gemeenschappelijke voorziening aanwezig zijn (zie ook rubrieken interne- en gem. functies op pag. 162 & 168.
107 Voor een gedetailleerde beschrijving van de berekening van de nettovloeroppervlakte, zie p. 148 en verder.
In dit gedeelte wordt enkel een BEOORDELING gedaan van de afzonderlijke KAMER binnen het gebouw. De beoordeling gebeurt in principe van binnenuit. verdieping:Ze is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning. nr.
De kamer doet beroep op volgende gemeenschappelijke functie(s):
gemeenschappelijke WCgemeenschappelijke badkamer of douchegemeenschappelijke kookruimte
> kamer > studentenkamer oppervlakte kamer m²
> uitzondering: studentenkamer gerealiseerd vereiste oppervlakte kamer m²vóór 01/09/1998 en 1ste CA aangevraagd vóór 1/09/2001
Kamers DEEL C: KAMER – OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR
160 Uitgave 1 oktober 2016
A. OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN DE KAMER
Qua opbouw is dit deel van het verslag voor kamers compacter dan bij zelfstandige woningen. Verschillen zijn
o.a. dat binnen- en buitenmuren samengebracht zijn onder rubriek 11 (“wanden”), en dat de onderste
(draag)vloer(en) en tussenvloer(en) herschikt zijn deels onder rubriek 13 (“(draag)vloer(en)”) en deels onder
rubriek 10 (“plafonds”).
Voor de beoordeling van de afzonderlijke items wordt verwezen naar de overeenstemmende rubrieken bij
zelfstandige woningen.
I II III IV
OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN DE KAMER 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht niet algemeen / algemeen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 WANDEN
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de wanden114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel: enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen: met gebruiksonveilige elementen (te steil/ gebreken /...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
161 Uitgave 1 oktober 2016
B. INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
Dit onderdeel is grotendeels vergelijkbaar met het gelijknamige onderdeel in het technisch verslag voor
zelfstandige woningen. Hier worden de bruikbaarheid en veiligheid van de elektrische installatie binnen in de
kamer beschouwd, naast de verlichtings-, verluchtings- en verwarmingsmogelijkheden van de kamer, en de
toegankelijkheid en afsluitbaarheid ervan.
Anders dan bij het technisch verslag voor zelfstandige woningen zijn hier niet de sanitaire functies opgenomen.
Bij kamers worden de sanitaire functies beoordeeld in het onderdeel “Interne functies” (zie p. 168) indien ze in
de kamer zelf aanwezig zijn, ofwel in deel D (zie p. 171) waar de gemeenschappelijke functies beoordeeld
worden.
In dit deel is wel een item ‘Sanitair’ opgenomen, maar dit heeft enkel betrekking op de eventuele lavabo in de
kamer.
In rubriek 241 wordt de nettovloeroppervlakte van de entiteit beoordeeld (zie p. 167).
Een ander verschil is de toevoeging van een item i.v.m. de fietsenberging (zie p. 167).
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
18 SANITAIR
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water (tenzij gootsteen aanwezig) met gebreken / niet aanwezig19 ELEKTRICITEIT
191 onvoldoende stopcontacten niet in elk lokaal / minder dan 2 in totaal192 in een woonlokaal of sanitair lokaal van de kamer ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
20 VERWARMING
201 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat in de kamer is niet mogelijk(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer via apart circuit)
21 LICHT
211 ofwel: geen mogelijkheid tot natuurlijke verlichting in de woningofwel: de totale glasoppervlakte boven het maaiveld (verticaal + schuin) is minder dan 1 m²ofwel: onvoldoende natuurlijke verlichting in de functie leefkamer
onvoldoende natuurlijke verlichting in een of meer slaapkamerfuncties212 plafond in de woonlokalen ligt op minder dan 1 m boven het maaiveld
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging23 TOEGANKELIJKHEID
231 de kamer is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het openbaar domein232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning of gemeenschappelijk vertrek is alleen toegankelijk via de beoordeelde kamer235 de kamer is niet slotvast afsluitbaar236 de kamer beschikt niet over een brievenbus (alleen als het geen studentenkamer betreft) en een bel
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale nettovloeroppervakte woonlokalen voldoet niet aan de minimale normen25 FIETSENBERGING (enkel wanneer het een studentenkamer betreft)
251 fietsenberging is ontoereikend of ontbreekt
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
162 Uitgave 1 oktober 2016
18 SANITAIR
In elke niet-zelfstandige woning moet een lavabo aanwezig zijn.
TE BEOORDELEN ELEMENTEN EN GEBREKEN
Een lavabo of wastafel is een tegen of aan de wand bevestigd toestel, vervaardigd uit sanitair porselein,
kunststof, roestvrij staal (inox), … en bestemd voor de persoonlijke hygiëne.
Net zoals bij zelfstandige woningen (zie item 181 p. 111), kan item 181 niet aangekruist worden indien een
gootsteen aanwezig is (al dan niet met gebreken).
De lavabo moet voorzien zijn van koud en warm stromend water en moet aangesloten zijn op een
waterafvoersysteem door middel van een reukafsluiter.
Een lavabo kan als niet aanwezig worden beschouwd wanneer:
het toestel fysiek niet aanwezig is of zodanig beschadigd dat het niet meer bruikbaar is (bv. volledig
gebarsten, zodat het lekt);
het toestel niet aangesloten is op de watertoevoer;
het toestel niet aangesloten is op een afvoerleiding;
er geen reukafsluiter aanwezig is;
…
De lavabo vertoont gebreken wanneer:
het toestel een beperkte (maar hinderlijke) beschadiging vertoont;
het toestel niet stevig aan de muur bevestigd is;
er geen warmwatervoorziening aangesloten is op het toestel of deze defect is (tenzij voorzien bij de
gootsteen);
de reukafsluiter of de afvoerleiding lekt;
de toevoerleidingen lekken;
…
18 SANITAIR
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water (tenzij gootsteen aanwezig) met gebreken / niet aanwezig
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
163 Uitgave 1 oktober 2016
19 ELEKTRICITEIT
In een niet-zelfstandige woning waar enkel de leef- en slaapfunctie aanwezig zijn (dus zonder interne kook-,
bad- of toiletfunctie), moeten minimum 2 stopcontacten aanwezig zijn. Wanneer de entiteit uit meerdere
lokalen bestaat moet per woonlokaal (dus in woon- en slaapruimtes, niet in toilet, douche, bergplaats, enz.)
minstens één stopcontact aanwezig zijn.
Wanneer de kamer beschikt over een interne keukenfunctie moet naast de twee hoger vermelde
stopcontacten nog minstens één bijkomend stopcontact voor deze functie aanwezig zijn. Dit stopcontact moet
geaard zijn, en wordt beoordeeld in de rubriek “interne functies” (bij item 282, zie p. 170). Een stopcontact dat
dienst doet als energietoevoer voor de keukenfunctie (bv. voor het elektrisch fornuis) komt hiervoor niet in
aanmerking.
Items 192 en 195 worden op analoge wijze gebruikt als items 194 en 195 bij zelfstandige woningen (zie p. 122).
Item 195 mag enkel aangekruist worden indien item 51 (“indicatie van ernstig risico op elektrocutie/brand” in
deel B, gebouw) niet aangekruist is.
19 ELEKTRICITEIT
191 onvoldoende stopcontacten niet in elk lokaal / minder dan 2 in totaal192 in een woonlokaal of sanitair lokaal van de kamer ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
191 onvoldoende stopcontacten niet in elk lokaal / minder dan 2 in totaal192 in een woonlokaal of sanitair lokaal van de kamer ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
191 onvoldoende stopcontacten niet in elk lokaal / minder dan 2 in totaal192 in een woonlokaal of sanitair lokaal van de kamer ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
164 Uitgave 1 oktober 2016
BELANGRIJKE OPMERKING
Bij niet-zelfstandige woningen108 kunnen risico’s op elektrocutie109 op drie verschillende plaatsen in het
technisch verslag gequoteerd worden:
in rubriek 51 in deel B,
in rubriek 195 van deel C (kamer) en
in rubriek 195 in deel D (gemeenschappelijke functies).
Welke risico’s op elektrocutie moeten nu in welke rubriek gequoteerd worden?
Indien ze zich voordoen binnenin de kamer en enkel een gevaar opleveren voor de gebruikers van de
kamer zelf (bv. een stopcontact waarvan de isolatie geheel of gedeeltelijk ontbreekt), worden ze in rubriek
195 van deel C (kamer) gequoteerd. Op die manier krijgen de andere kamers, waarin geen verhoogd
gevaar op elektrocutie bestaat, ook geen extra quotering. Doen ze zich voor in een gemeenschappelijke
functie, dan worden ze gequoteerd in rubriek 195 van deel D (gemeenschappelijke functie). Zo worden
enkel strafpunten verrekend aan kamers die afhankelijk zijn van de betreffende functie.
Doen ze zich voor in gemeenschappelijke delen die geen gemeenschappelijke functie zijn, zoals
gemeenschappelijke trappen, gangen en overlopen, dan worden ze gequoteerd in rubriek 51 (deel B,
gebouw).
108 Voor zelfstandige woningen, zie p. 40 109 Gebreken aan de elektrische installatie die een risico op brand inhouden (bv. mogelijke kortsluitingen, vonken,
overmatig opwarmen of doorsmelten van geleiders, …), worden steeds in rubriek 51 (deel B, gebouw) beoordeeld. Een risico op brand brengt steeds het hele gebouw in gevaar.
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
165 Uitgave 1 oktober 2016
20 VERWARMING
Bij niet-zelfstandige woningen geldt dezelfde redenering als bij zelfstandige woningen (zie p. 123). Wel wordt
het begrip vast verwarmingstoestel verengd. Vaste verwarmingstoestellen zijn:
centrale verwarming,
elektrische verwarming of
luchtdichte (gas)toestellen met schoorsteen- of gevelafvoer.
De mogelijkheid tot plaatsing van een open verwarmingstoestel is bij kamers dus niet aan de orde.
Indien de kamer elektrisch verwarmd wordt, moet er een aparte stroomkring voorzien zijn voor de elektrische
verwarmingstoestellen. Stopcontacten bestemd voor elektrische verwarmingstoestellen tellen niet mee voor
item 191.
Indien er verwarmingstoestellen aanwezig zijn, moeten er voldoende verwarmingsbronnen zijn om de
woonlokalen (leef-, slaap- en kookruimtes) op een comfortabele manier te verwarmen. Indien de kamer
meerdere lokalen omvat, volstaat een conforme verwarmingsmogelijkheid in de leefkamer (cf. zelfstandige
woningen).
21 LICHT
Zie analoge rubriek 21 (“Licht”) bij zelfstandige woningen (p. 124).
22 LUCHTKWALITEIT
Voor item 221 bekijken we enkel de verluchting van de leef- en slaapfuncties. De beoordeling is gelijkaardig aan
rubriek 22 bij zelfstandige woningen (zie p. 125).
20 VERWARMING
201 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat in de kamer is niet mogelijk(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer via apart circuit)
21 LICHT
211 ofwel: geen mogelijkheid tot natuurlijke verlichting in de woningofwel: de totale glasoppervlakte boven het maaiveld (vertikaal + schuin) is minder dan 1 m²ofwel: onvoldoende natuurlijke verlichting in de functie leefkamer
onvoldoende natuurlijke verlichting in één of meerdere slaapkamerfuncties212 plafond in de woonlokalen ligt op minder dan 1 m boven het maaiveld
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
166 Uitgave 1 oktober 2016
Voor een in de kamer geïntegreerde keuken- of badfunctie die niet afgescheiden is van het lokaal waarin ze
zich bevindt, wordt geen extra verluchting vereist. Het is voldoende dat het lokaal op zich verlucht kan worden.
Bevindt de functie zich in een apart lokaal110, dan moet dit lokaal afdoend verlucht kunnen worden.
Voorbeeld: wanneer de keukenfunctie in het leefgedeelte geïntegreerd is, is één opengaand raam in deze ruimte
voldoende. Indien de keukenfunctie zich in een afzonderlijke ruimte bevindt, dan moeten zowel de leefruimte als
het lokaal waarin zich de keukenfunctie bevindt voldoende kunnen verlucht worden.
Item 226 is analoog aan item 226 bij zelfstandige woningen (zie p. 127), op één belangrijk verschil na, met
name dat alle gasverwarmingstoestellen (incl. deze voor de productie van sanitair warm water) van het
luchtdichte type moeten zijn.
Indien dus verwarmingstoestellen met open verbrandingsruimte (type A of B) op de kamer of in een lokaal met
gemeenschappelijke functie (keuken, toilet of badkamer) aanwezig zijn – ook al vertonen deze geen gebreken -
wordt item 226 aangekruist wat aanleiding geeft tot 15 strafpunten. Dit betekent echter niet automatisch dat
er ook sprake is van een veiligheids- of gezondheidsrisico.
23 TOEGANKELIJKHEID
Rubrieken 231, 232, 233, 234 en 235 worden analoog gebruikt als bij zelfstandige woningen (zie p. 144).
De toegankelijkheid van de gemeenschappelijke functies wordt beoordeeld onder rubriek 23 van deel D –
Gemeenschappelijke functie (zie p. 174).
110 Een toilet moet steeds in een afzonderlijke afgesloten en verluchte ruimte opgesteld zijn
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de kamer is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het openbaar domein232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning of gemeenschappelijk vertrek is alleen toegankelijk via de beoordeelde kamer235 de kamer is niet slotvast afsluitbaar236 de kamer beschikt niet over een brievenbus (alleen als het geen studentenkamer betreft) en een bel
231 de kamer is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het openbaar domein232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning of gemeenschappelijk vertrek is alleen toegankelijk via de beoordeelde kamer235 de kamer is niet slotvast afsluitbaar236 de kamer beschikt niet over een brievenbus (alleen als het geen studentenkamer betreft) en een bel
Kamers DEEL C: KAMER – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
167 Uitgave 1 oktober 2016
Rubriek 236 wordt aangeduid indien er geen aparte, afsluitbare brievenbus (let op: alleen als het geen
studentenkamer betreft) en/ of bel voor de kamer is voorzien. Bovendien geeft dit de controleur een eerste
aanduiding van het aantal woningen dat zich in het te controleren pand bevindt.
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
In deze rubriek wordt bepaald of de (studenten)kamer voldoet aan de minimale oppervlaktenorm. Voor de
bepaling en berekening van de oppervlakte: zie de richtlijnen op p. 7, 149e.v.
De bijkomend bepaalde specifieke vereisten bij studentenhuizen of -gemeenschapshuizen met betrekking tot
de oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte worden beoordeeld in het deel D van het technisch verslag.
25 FIETSENBERGING
Wanneer in het gebouw studentenkamers aanwezig zijn, moet er een bergplaats voor fietsen aanwezig zijn die qua capaciteit in verhouding is met het aantal studenten. Er worden in dit verband geen verdere eisen gesteld. De fietsen moeten echter zo kunnen gestald worden dat ze de uitgangen niet belemmeren.
Wanneer de stad of gemeente waarbinnen de woning gelegen is in de directe nabijheid fietsenstallingen ter
beschikking stelt, worden deze eveneens aanvaard.
231 de kamer is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het openbaar domein232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning of gemeenschappelijk vertrek is alleen toegankelijk via de beoordeelde kamer235 de kamer is niet slotvast afsluitbaar236 de kamer beschikt niet over een brievenbus (alleen als het geen studentenkamer betreft) en een bel
24 TOTALE NETTO-VLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale netto-vloeroppervakte woonlokalen voldoet niet aan de minimale normen
25 FIETSENBERGING (enkel wanneer het een studentenkamer betreft)
251 fietsenberging is ontoereikend of ontbreekt
Kamers DEEL C: KAMER – INTERNE FUNCTIES
168 Uitgave 1 oktober 2016
C. INTERNE FUNCTIES (NIET GEMEENSCHAPPELIJK)
Het betreft hier de functies die binnenin de kamer gelegen zijn en dus uitsluitend door deze ene entiteit
gebruikt worden. Let op: indien een kamer afhankelijk is van één of meer gemeenschappelijke functies en één
of meer van die functies wordt niet gemeenschappelijk aangeboden (wat betekent dat er geen deel D is voor
die gemeenschappelijke functie(s)), wordt de afwezigheid van de functie in deze rubriek gequoteerd.
Gemeenschappelijke functies worden verder behandeld in deel D.
Indien een interne functie ernstig beschadigd is, kan zij hier als onbestaande beschouwd worden. Bij de kamer
moet dan aangeduid worden dat deze afhankelijk is van de betreffende gemeenschappelijke functie.
26 TOILETFUNCTIE
Item 261 wordt analoog gebruikt als item 186 bij zelfstandige woningen (zie p. 117).
Item 262 wordt analoog gebruikt als item 185 bij zelfstandige woningen (zie p. 117). Indien het toilet ernstig
beschadigd is kan het hier als onbestaande beschouwd worden.
Item 263 wordt analoog gebruikt als item 225 (zie p. 125).
INTERNE FUNCTIES (enkel indien niet gemeenschappelijk)
26 TOILETFUNCTIE
261 het toilet is niet afgescheiden van woon- en keukenfuncties262 toilet met gebreken / niet-aanwezig263 onvoldoende verluchting
27 BADFUNCTIE
271 lig-,zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig272 onvoldoende verluchting273 badkamerfunctie niet verwarmbaar / niet vorstvrij
28 KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met aanvoer van koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig282 bijkomend geaard stopcontact, naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler, ...), ontbreekt283 onvoldoende verluchting
26 TOILETFUNCTIE
261 het toilet is niet afgescheiden van woon- en keukenfuncties262 toilet met gebreken / niet-aanwezig263 onvoldoende verluchting
26 TOILETFUNCTIE
261 het toilet is niet afgescheiden van woon- en keukenfuncties262 toilet met gebreken / niet-aanwezig263 onvoldoende verluchting
26 TOILETFUNCTIE
261 het toilet is niet afgescheiden van woon- en keukenfuncties262 toilet met gebreken / niet-aanwezig263 onvoldoende verluchting
Kamers DEEL C: KAMER – INTERNE FUNCTIES
169 Uitgave 1 oktober 2016
27 BADFUNCTIE
Item 271 wordt analoog gebruikt als item 183 bij zelfstandige woningen (zie p. 115).
Indien de badfunctie ernstig beschadigd is kan zij hier als onbestaande beschouwd worden. Bij de kamer moet
dan aangeduid worden dat deze functieafhankelijk is van de gemeenschappelijke badfunctie.
De badfunctie moet op een degelijke manier kunnen verlucht worden. Dit wil zeggen dat een voldoende grote
opening (bv. een raam) dat rechtstreeks in contact staat met de buitenlucht aanwezig moet zijn (zie ook rubriek
22 bij zelfstandige woningen op p. 125). Zoniet wordt item 272 aangekruist.
Item 273 wordt aangekruist indien de badfunctie zich niet in een “verwarmbaar” gedeelte van de woning
bevindt. Hierbij wordt bedoeld dat de ruimte op een zodanige manier veilig moet kunnen verwarmd worden,
dat de functie het ganse jaar door bruikbaar blijft.
Opgelet: Indien een interne badfunctie zich niet in een apart lokaal bevindt (een badkamer behorend bij de
entiteit), maar in een lokaal met eveneens een leef-, slaap- en/of kookfunctie, dan moet dit genoteerd worden
en aangekruist in het programma VLOK111. Deze informatie is nodig om de minimaal vereiste vloeroppervlakte
van de kamer te kunnen berekenen.
111 Voorheen HOLV.
27 BADFUNCTIE
271 lig-,zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig272 onvoldoende verluchting273 badkamerfunctie niet verwarmbaar / niet vorstvrij
27 BADFUNCTIE
271 lig-,zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig272 onvoldoende verluchting273 badkamerfunctie niet verwarmbaar / niet vorstvrij
27 BADFUNCTIE
271 lig-,zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig272 onvoldoende verluchting273 badkamerfunctie niet verwarmbaar / niet vorstvrij
Kamers DEEL C: KAMER – INTERNE FUNCTIES
170 Uitgave 1 oktober 2016
28 KEUKENFUNCTIE
Item 281 wordt analoog gebruikt als item 182 bij zelfstandige woningen (zie p. 112).
Indien de gootsteen ernstig beschadigd is kan deze hier als onbestaande beschouwd worden. Bij de kamer
moet dan aangeduid worden dat deze functieafhankelijk is van de gemeenschappelijke keukenfunctie.
Een gootsteen kan als niet aanwezig beschouwd worden wanneer het toestel fysisch niet aanwezig is en niet
gemeenschappelijk wordt aangeboden.
Wanneer de keukenfunctie geïntegreerd is in de kamer, moet minstens één bijkomend geaard stopcontact
geplaatst worden, binnenin de ruimte voorzien voor deze functie. Zoniet wordt item 282 aangekruist. (Zie ook
items 191 bij kamers, p. 163, en 193 bij zelfstandige woningen, p. 120).
Item 283 wordt analoog gebruikt als item 223 (zie p. 125).
28 KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met aanvoer van koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig282 bijkomend geaard stopcontact, naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler, ...), ontbreekt283 onvoldoende verluchting
28 KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met aanvoer van koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig282 bijkomend geaard stopcontact, naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler, ...), ontbreekt283 onvoldoende verluchting
28 KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met aanvoer van koud en warm water met gebreken / niet-aanwezig282 bijkomend geaard stopcontact, naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler, ...), ontbreekt283 onvoldoende verluchting
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE
171 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE
In deze vakjes wordt het aantal voorzieningen van de betreffende gemeenschappelijke functie ingevuld. In bovenstaand voorbeeld
bevinden zich in het gemeenschappelijk lokaal 2 WC’s. Bij een gemeenschappelijke kookfunctie wordt de nettovloeroppervlakte van de
kookgelegenheid ingevuld.
De gemeenschappelijke functies in het gebouw worden beoordeeld in deel D.
Per gemeenschappelijk lokaal waarin toilet-, bad- en/of keukenfuncties aangeboden worden, en per functie,
wordt een deel D ingevuld. Bovenaan elk deel D wordt ingevoerd hoeveel voorzieningen (bv. toiletpotten,
douchecabines) van de functie in het lokaal aanwezig zijn of, in geval het een kookfunctie of leefruimte betreft,
hoe groot de nettovloeroppervlakte is112.
1. Indien in hetzelfde lokaal meerdere voorzieningen van eenzelfde functie aanwezig zijn (bv. meerdere
douchecabines), dan worden op het betreffende deel D even veel rubrieken 26 (toilet),27 (bad) of 28
(keuken) ingevuld als er voorzieningen aanwezig zijn.
2. Indien in hetzelfde lokaal meerdere functies aanwezig zijn (bv. een douche en een toilet) dan wordt per
functie een deel D ingevuld (met al dan niet meerdere rubrieken 26, 27 of 28). De lokaalgedeeltes
(rubrieken 10 t/m 24) van deze delen D zullen vanzelfsprekend identiek zijn.
Voorbeelden:
1. In een gebouw met 6 kamers zonder interne functies is er 1 gemeenschappelijke WC, 1 gemeenschappelijke
douche en 1 gemeenschappelijke keuken, elk in een apart lokaal. Er worden drie delen D ingevuld: één voor
de WC (met 1 rubriek 26), één voor de douche (met 1 rubriek 27) en één voor de keuken (met 1 rubriek 28).
2. In een gebouw met 6 kamers zijn er twee gemeenschappelijke lokalen. In het eerste bevinden zich een WC
en een ligbad; het tweede gemeenschappelijk lokaal is een keuken. Er worden drie delen D ingevuld: één
voor de WC, één voor het bad en één voor de keuken. De rubrieken 10 t/m 24 (lokaal) van de eerste twee
delen D zijn identiek.
3. In een zeer groot en complex kamergebouw zijn 3 gemeenschappelijke lokalen aanwezig.
Het eerste omvat 3 toiletten en 2 douches.
Het tweede omvat 1 toilet en 1 douche.
Het derde is een gemeenschappelijke keuken.
Er worden vijf delen D ingevuld:
112 Er wordt dus geen kruisje maar een getal ingevoerd in de betreffende vakjes, dat overeenkomt met het aantal
voorzieningen van de functie of de netto-vloeroppervlakte in m2 (in geval van een kookfunctie).
Deel D: Gemeenschappelijke functie
Blad nr: In dit gedeelte wordt enkel een BEOORDELING gedaan van een gemeenschappelijk functie binnen het gebouw. De beoordeling gebeurt in principe van binnenuit. verdieping:Zij is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op het gebruik. nr.
Het te onderzoeken lokaal betreft een:
gemeenschappelijk WC-lokaal
gemeenschappelijke badkamer of douche
gemeenschappelijke kook-/ leefruimte m²gemeenschappelijke leefruimte (bij studenkamers) m²
2
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE
172 Uitgave 1 oktober 2016
2 voor het eerste lokaal (2 functies, namelijk toilet- en badfunctie),
2 voor het tweede lokaal (eveneens 2 functies), en
1 voor het derde lokaal.
In het eerste deel D worden 3 rubrieken 26 (toiletfunctie) ingevuld - 1 voor elke voorziening (elk individueel
toilet).
In het tweede deel D worden 2 rubrieken 27 (badfunctie) ingevuld, omdat er twee douches zijn.
In het derde deel D komt 1 rubriek 26 (toilet).
In het vierde deel D komt 1 rubriek 27 (bad). In het vijfde deel D wordt één rubriek 28 (keukenfunctie)
ingevuld.
De lokaalgedeeltes (rubrieken 10 t/m 24) van het eerste en tweede deel D, en van het derde en vierde, zijn
telkens identiek.
Deel D lijkt sterk op het eerder besproken deel C. In rubrieken 10 t/m 24 wordt het lokaal beoordeeld waarin
de gemeenschappelijke functies zich bevinden. Er wordt aandacht besteed aan vochtproblemen, afwerking,
licht, elektrocutiegevaar, luchtkwaliteit en toegankelijkheid van het gemeenschappelijk lokaal. Daarnaast zijn
aan iedere functie specifieke eisen gesteld, die samengevat zijn in de rubrieken 26, 27 en 28. In de
eindbeoordeling van de functie worden de totaalscore van het lokaal (rubrieken 10 t/m 24) en de totaalscore
van de betreffende functie (rubriek(en) 26, 27 of 28) samen verrekend.
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR LOKAAL
173 Uitgave 1 oktober 2016
A. OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN HET LOKAAL
Zie rubrieken 10 t/m 13 bij het deel C voor niet-zelfstandige woningen (p. 160 en verder).
categorieI II III IV
OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN HET LOKAAL 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op verschillende plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade)/verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 WANDEN
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de wanden114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel: enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet-algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
174 Uitgave 1 oktober 2016
B. INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
De voorzieningen van de sanitaire functie (badkamer en wc) en van de keukenfunctie worden beoordeeld als
het lokaal waarin de functie is ingericht een minimum vrije hoogte heeft van 180cm, gemeten vanaf de
afgewerkte vloer113. Om in aanmerking te komen voor de bezettingsnorm blijft echter een minimum hoogte
van 220cm vereist.
Items 191 en 195 worden op dezelfde manier gebruikt als items 194 en 195 bij zelfstandige woningen (zie p.
122).
Voor rubriek 22 verwijzen we naar rubriek 22 bij Deel C voor niet-zelfstandige woningen (zie p. 165).
Voor rubriek 23, zie items 231, 232 en 233 bij zelfstandige woningen (p. 144).
24 SPECIFIEKE EISEN VOOR STUDENTENKAMERS
Ieder studenten- of studentengemeenschapshuis moet beschikken over een gemeenschappelijke (leef)ruimte.
De oppervlakte van de gemeenschappelijke (leef)ruimte mag in geen geval kleiner zijn van 6 m². In de
gemeenschappelijke (leef)ruimte mag zich eveneens de gemeenschappelijke keukenfunctie bevinden.
Het bezettingsequivalent van de gemeenschappelijke leefruimte wordt op de volgende manier berekend:
De totale nettovloeroppervlakte van de gemeenschappelijke leefruimte wordt gedeeld door de vereiste
oppervlakte per persoon. Het resultaat wordt naar beneden afgerond.
Hier is er geen lineair verband. Een lineaire oppervlaktenorm voor de gemeenschappelijke (leef)ruimte is niet
geschikt voor toepassing in grote studentenpanden of –homes.
113 Analoog voor kamers.
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
19 ELEKTRICITEIT
191 er ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting in het lokaal226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging23 TOEGANKELIJKHEID
231 het lokaal is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte 232 het lokaal is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gemeenschappelijke gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)
24 SPECIFIEKE EISEN VOOR STUDENTENKAMERS
241 bezettingsnorm van alle studentenkamers samen lager dan 50:oppervlakte gem. ruimte: < 1,50 m² p.p. (minimaal 6 m² vereist) / gem. ruimte ontbreekt (vanaf 2 kamers)bezettingsnorm van alle studentenkamers samen vanaf 50 t/m 199:oppervlakte gem. ruimte: < 1,25 m² p.p. / gem. ruimte ontbreektbezettingsnorm van alle studentenkamers samen vanaf 200:oppervlakte gem. ruimte: < 1,00 m² p.p. / gem. ruimte ontbreekt
24 SPECIFIEKE EISEN VOOR STUDENTENKAMERS
241 bezettingsnorm van alle studentenkamers samen lager dan 50:oppervlakte gem. ruimte: < 1,50 m² p.p. (minimaal 6 m² vereist) / gem. ruimte ontbreekt (vanaf 2 kamers)bezettingsnorm van alle studentenkamers samen vanaf 50 t/m 199:oppervlakte gem. ruimte: < 1,25 m² p.p. / gem. ruimte ontbreektbezettingsnorm van alle studentenkamers samen vanaf 200:oppervlakte gem. ruimte: < 1,00 m² p.p. / gem. ruimte ontbreekt
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
175 Uitgave 1 oktober 2016
Bepaling van de bezettingsnorm:
Wat is de totale bezettingsnorm van het pand?
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen lager is dan 50,
is per student 1,5 m² vereist;
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen ligt tussen 50 en 200,
is per student 1,25 m² vereist;
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen 200 of meer is,
is per student 1 m² vereist.
Als het bezettingsequivalent niet gehaald wordt, wordt dit bestraft met 1 strafpunt. Als de
gemeenschappelijke (leef)ruimte ontbreekt, wordt dit bestraft met 3 strafpunten.
26 TOILETFUNCTIE
Voor item 261, zie item 185 bij zelfstandige woningen (p. 117).
Item 262 wordt aangeduid als het WC-lokaal niet afsluitbaar is met slot of grendel.
Item 263 bepaalt dat de toiletfunctie op een zodanige manier moet kunnen afgescheiden worden van de
andere functies, dat de privacy van de gebruiker gewaarborgd is.
Privacy:
Het komt voor dat een kamerwoning slechts beschikt over één gemeenschappelijk lokaal met daarin zowel de
badfunctie (douche, bad) als de toiletfunctie. In dat geval zal één van de functies voor een bewoner niet
toegankelijk zijn als de andere functie in gebruik is door een andere bewoner. Deze tekortkoming wordt
gequoteerd onder rubriek 263 (toiletfunctie niet afsluitbaar van de keuken- en/ of de badfunctie), op
voorwaarde dat geen tweede bruikbaar toilet of badfunctie is voorzien. Let op: dit mag niet dubbel gequoteerd
worden door ook rubriek 274 (badfunctie niet afsluitbaar van de keuken- en/ of de toiletfunctie) aan te duiden.
Opmerking:.de gemeenschappelijke functie dient binnen hetzelfde gebouw te zijn ingericht als de
functieafhankelijke kamers. Een wc, dicht aansluitend aan het woongedeelte en bereikbaar via een overdekt
gedeelte (luifel, afdak), kan aanvaard worden. Zo niet, wordt de functie als ‘ontbreekt’ beschouwd.
De voorziening moet het ganse jaar door bruikbaar zijn en dus voldoende geïsoleerd zijn.
27 BADFUNCTIE
Voor items 271 en 272, zie items 183 en 184 bij zelfstandige woningen (p. 115) – met die uitzondering dat de
privacy van de badfunctie hier wel beoordeeld wordt, met name in item 274 (analoog met item 263 hierboven
26
261 toilet met gebreken / ontbreekt262 het toilet is niet afsluitbaar263 toiletfunctie niet-afsluitbaar van de keuken- en/of de badfunctie
TOILETFUNCTIE
27
271 lig-, zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / ontbreekt272 badkamer niet verwarmbaar/vorstvrij273 badkamer niet afsluitbaar274 badfunctie niet-afsluitbaar van de keuken- en/of de toiletfunctie
BADFUNCTIE
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
176 Uitgave 1 oktober 2016
op p. 175). De badfunctie moet op een zodanige manier kunnen afgescheiden worden van de andere functies,
dat de privacy van de gebruiker gewaarborgd is (zie ook de opmerking ‘privacy’ onder rubriek 26).
Voorbeeld: de deur van de badkamer moet minstens met een grendel of knip kunnen vastgezet worden. Een
douche moet minstens van een gordijn voorzien zijn.
Opmerking: De gemeenschappelijke functie dient binnen hetzelfde gebouw te zijn ingericht als de
functieafhankelijke kamers. Dit betekent dat de functie bereikbaar is via interne doorgangen in het gebouw
(niet via de buitenomgeving). Zo niet, wordt de functie als ‘ontbreekt’ beschouwd.
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
177 Uitgave 1 oktober 2016
28 KEUKENFUNCTIE
Voor item
281: zie item 182 (p. 112) bij zelfstandige woningen
282: zie item 201 (p. 123) bij niet-zelfstandige woningen
283: zie item 193 (p. 120) bij zelfstandige woningen
285: zie rubriek 211 (p. 124) bij zelfstandige woningen.
Opmerking: De gemeenschappelijke functie dient binnen hetzelfde gebouw te zijn ingericht als de
functieafhankelijke kamers. Dit betekent dat de functie bereikbaar is via interne doorgangen in het gebouw
(niet via de buitenomgeving). Zo niet, wordt de functie als ‘ontbreekt’ beschouwd.
De gemeenschappelijke keuken moet een gootsteen en kookmogelijkheid bevatten om in aanmerking te
komen als functie.
Voor de beoordeling van de keukenfunctie, zie rubriek 182 bij zelfstandige woningen (p. 112).
Wat item 284 betreft moet de gemeenschappelijke keuken voorzien zijn van de nodige kooktoestellen op gas
of elektriciteit en dit in verhouding tot het aantal bewoners dat er gebruik van maakt. Deze kooktoestellen
moeten vast opgesteld staan en van een degelijke kwaliteit zijn. Ze moeten eveneens op een veilige wijze
gebruikt kunnen worden. Losse kookplaatjes worden buiten beschouwing gelaten.
Voorbeeld: wanneer drie kookfornuizen naast elkaar opgesteld staan zonder tussenruimte kan het middelste
fornuis niet op een veilige wijze gebruikt worden. Er moet minstens aan beide zijden een ruimte (werkblad) van
60 cm voorzien zijn.
28
281 gootsteen met koud en warm water met gebreken / ontbreekt282 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat is niet mogelijk
(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer)283 geen twee geaarde stopcontacten naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)284 aanrecht met kookplaten, branders… ontbreekt285 onvoldoende natuurlijke verlichting (koepel mag)286 geen koelkast
I II III IV
Aantal
TOTAAL KEUKENFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
EINDBEOORDELING KEUKENFUNCTIE
KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met koud en warm water met gebreken / ontbreekt282 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat is niet mogelijk
(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer)283 geen twee geaarde stopcontacten naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)284 aanrecht met kookplaten, branders… ontbreekt285 onvoldoende natuurlijke verlichting (koepel mag)286 geen koelkast
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
178 Uitgave 1 oktober 2016
Item 285 bepaalt dat, in tegenstelling tot wat geldt voor zelfstandige woningen (zie rubriek 21), een
gemeenschappelijke keuken wél voorzien moet zijn van natuurlijke lichtinval (via een raam of koepel).
In verband met item 286 moet in of aansluitend aan de keukenfunctie een koelkast aanwezig zijn. Deze moet
voldoende groot zijn voor een normaal gebruik (enkel de noodzakelijke zaken) volgens het aantal gebruikers.
Wanneer op de kamer een koelkast voorzien is (geleverd door de eigenaar) kan deze ook aanvaard worden.
De totaalscore van een gemeenschappelijke functie is de som van de strafpunten van het lokaal waarin zij zich
bevindt (rubrieken 10 t/m 24), vermeerderd met de beoordeling van de functie zelf (dus één enkele rubriek 26,
27 of 28).
281 gootsteen met koud en warm water met gebreken / ontbreekt282 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat is niet mogelijk
(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer)283 geen twee geaarde stopcontacten naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)284 aanrecht met kookplaten, branders… ontbreekt285 onvoldoende natuurlijke verlichting (koepel mag)286 geen koelkast
281 gootsteen met koud en warm water met gebreken / ontbreekt282 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat is niet mogelijk
(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer)283 geen twee geaarde stopcontacten naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)284 aanrecht met kookplaten, branders… ontbreekt285 onvoldoende natuurlijke verlichting (koepel mag)286 geen koelkast
Kamers DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE – BEZETTINGSNORM
179 Uitgave 1 oktober 2016
C. BEZETTINGSNORM VOOR HET GEMEENSCHAPPELIJK LOKAAL
Voor elke gemeenschappelijke functie dient het bezettingsequivalent te worden berekend aan de hand van
concrete parameters op de volgende manier:
Voor de WC-functie wordt het aantal gemeenschappelijke toiletvoorzieningen (individuele toiletten)
vermenigvuldigd met 6 (= lineair verband);
Voor de bad- en douchefunctie wordt het aantal gemeenschappelijke badvoorzieningen (individuele
baden en douches) vermenigvuldigd met 10 (= lineair verband);
Voor de gemeenschappelijke keukenfunctie dient de totale nettovloeroppervlakte van de
keukenfuncties te worden gedeeld door de vereiste oppervlakte per persoon. Het resultaat wordt naar
beneden afgerond.
Hier is er geen lineair verband. Een lineaire oppervlaktenorm voor de keukenfunctie is niet geschikt
voor toepassing in grote (studenten)panden.
Bepaling van de bezettingsnorm:
Wat is de totale bezettingsnorm van het pand?
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen lager is dan 50,
is per functieafhankelijke persoon 1,5 m² vereist;
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen ligt tussen 50 en 200,
is per functieafhankelijke persoon 1,25 m² vereist;
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen 200 of meer is,
is per functieafhankelijke persoon 1 m² vereist.
!! De totale bezettingsnorm is bepalend voor de vereiste oppervlakte per persoon. De bezettingsnorm
van de gemeenschappelijke keukenfunctie wordt bepaald volgens de van de functie afhankelijke
bewoners.
Het berekende bezettingsequivalent is het toegelaten maximum aantal personen dat van deze
gemeenschappelijke functie gebruik mag maken (de maximumcapaciteit).
BEZETTINGSNORM VOOR HET GEMEENSCHAPPELIJK LOKAAL
1. Gemeenschappelijke WC('s)
aantal: x 6 = bezettingsequivalent (BE)2. Gemeenschappelijke baden of douches
aantal: x 10 = bezettingsequivalent (BE)3. Gemeenschappelijke kookruimte
bezettingsnorm van alle kamers samen lager dan 50:oppervlakte: m² / 1,5 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 50 t/m 199:oppervlakte: m²/ 1,25 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 200:oppervlakte: m²/ 1,00 = bezettingsequivalent (BE)
Bij de berekening van de oppervlakte van de gemeenschappelijke kookruimte wordt uitgegaan vande totale nettovloeroppervlakte ervan.De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de nettovloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.Met lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben, wordt geen rekening gehouden.
Kamers DEEL E: EINDBEOORDELING
180 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL E: EINDBEOORDELING VAN DE KAMER
Hier wordt een overzicht geboden van de strafpunten die de kamer behaald heeft in de verschillende delen,
samen met een eindbeoordeling van de kamer.
De rubrieken “Puntentotaal deel B” en “Puntentotaal deel C” spreken voor zich.
De rubriek “Puntentotaal delen D (Gemeenschappelijke functies)” bestaat uit twee onderdelen.
Eerst wordt de woonkwaliteit van de gemeenschappelijke functies weergegeven als één enkel getal per
functie. Dit getal is een gemiddelde van de strafpunten van alle voorzieningen van die gemeenschappelijke
functie – inclusief de gebreken aan het lokaal waarin ze zich bevinden114.
Daaronder (“Bezetting gemeenschappelijke delen”) worden per functie de eventuele strafpunten
weergegeven wegens overbezetting van de gemeenschappelijke functies. Deze worden berekend door het
verschil te maken van het bezettingsequivalent van deze gemeenschappelijke functie115 en het aantal
bewoners dat effectief van de functie gebruik moet maken.
114 Bv. de som van de strafpunten voor alle toiletten, gedeeld door het aantal toiletten.
115 Zie p. 187.
Puntentotaal deel B (Gebouw):
Puntentotaal deel C (Kamer):
Locatie: De kamer beschikt over volgende interne functies:Verdieping: toiletKamernummer: bad/doccheOmschrijving: keuken
Puntentotaal delen D (Gemeenschappelijke functies) :
Woonkwaliteit gemeenschappelijke delen:
leefruimte (specifiek voor studentenkamers)
Eindbeoordeling kamer:
Als de eindbeoordeling van de kamer 15 of meer punten bedraagt, wordt het conformiteitsattest geweigerd voor de KAMERAls het totaal van deel E 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar de KAMER ongeschikt te verklaren
toiletfunctie:
badfunctie:
keukenfunctie:
Bezetting gemeenschappelijke delen:
toiletfunctie:
badfunctie:
keukenfunctie:
TOTAAL:
Kamers DEEL E: EINDBEOORDELING
181 Uitgave 1 oktober 2016
Helemaal onderaan (“Eindbeoordeling kamer”) verschijnt dan de totaalscore voor de kamer. Deze wordt
berekend op basis van de strafpunten van de relevante delen B, C en D. Bedraagt deze eindbeoordeling 15
punten of meer, dan zal de kamer ongeschikt geadviseerd worden en niet in aanmerking komen voor een
conformiteitsattest.
Kamers DEEL F: BEZETTINGSNORM
182 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen studentenkamers en niet-studentenkamers (zie ook “Specifieke
normen voor studentenkamers” op p. 7).
DE UITZONDERINGSMAATREGEL OP DE NETTOVLOEROPPERVLAKTE DIE VAN TOEPASSING IS BIJ
ZELFSTANDIGE WONINGEN IS OOK VAN TOEPASSING BIJ NIET-ZELFSTANDIGE WONINGEN.
Badkamer + 3 m² / structureel plaatsbesparende maatregel:
Als de woning kleiner is dan 12 m² (waardoor de bezettingsnorm nul is), wordt de oppervlakte van de
afzonderlijke badkamer mee in rekening gebracht. Er kan maximaal 3 m² in rekening worden gebracht.
Voorbeeld: Van een niet-zelfstandige woning met een nettovloeroppervlakte van 10 m² en die beschikt over
een afzonderlijke badkamer van 3,5 m² wordt bepaald dat de nettovloeroppervlakte 13 m² bedraagt (= 10 m² +
de oppervlakte van de aparte badkamer die afgetopt wordt op het maximum van 3 m²). De bezettingsnorm van
de niet-zelfstandige woning komt via deze berekening op 1 (i.p.v. nul).
!! De gemeenschappelijke badkamerfunctie komt niet in aanmerking als aparte badkamer. De regel van de
aparte badkamer wordt enkel toegepast bij die kamers die niet afhankelijk zijn van een gemeenschappelijke
badkamerfunctie.
Het woningkwaliteitsbesluit voorziet in artikel 2, §4 in afwijkingen op de minimale totale
nettovloeroppervlakte.
1) Er is een structureel plaatsbesparende maatregel van toepassing. Als de niet-zelfstandige woning uitgerust is met een wandmeubel met opklapbaar bed van minimaal 2 m² dat dubbel gebruik aantoont of met een bed van minimaal 2 m² dat gemonteerd is op een hoogte van minimaal 180 cm én op een afstand van minimaal 100 cm onder het plafond wordt de gemeten nettovloeroppervlakte verhoogd met 2 m².
Deel F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
Bij de berekening w ordt uitgegaan van het aantal w oonlokalen (leefruimte(n), kookruimte en slaapkamer(s)) ende totale nettovloeroppervlakte ervan.
De nettovloeroppervlakte w ordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend w ordt bij hellende plafonds de nettovloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.Met de volgende lokalen w ordt geen rekening gehouden:
- lokalen w aarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4 m²;- lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben;- kamers die 15 of meer strafpunten scoren.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 12* 18 35 45 50 60 65 75 80 90tot 12* 18 35 45 50 60 65 75 80 90 95
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Vanaf 95 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 10 m² voor één bijkomende persoon.* in geval van studentenkamers: voor de studentenkamers opgericht voor 01/09/1998
en met een 1ste CA aangevraagd vóór 01/09/2001geldt een minimumoppervlakte van 8 m².w anneer de kamer een keukenfunctie en/of een badfunctie bevat, w ordt deminimumoppervlakte per functie verhoogd met 3 m².
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10
Vanaf 6 w oonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
Deze kamer is aangepast voor een bezetting van personen (= kleinste aantal)
Toelichting
Berekening
Besluit over de bezettingsnorm
in geval van niet-studentenkamer:
Kamers DEEL F: BEZETTINGSNORM
183 Uitgave 1 oktober 2016
Dit betekent dat het plafond zich op meer dan 280 cm van de vloer moet situeren. De afstand tussen het bed en het plafond bedraagt minimaal 100 cm. Dit betekent dat deze hoogte over de gehele oppervlakte van het bed niet lager is dan 100 cm. !! De structureel plaatsbesparende maatregel kan cumulatief toegepast worden met de maatregel van de verrekening van de afzonderlijke badkamer.
2) Er wordt eveneens voorzien in een verruiming van deze bepaling zowel qua voorwerp als in de tijd. a) In de tijd
De afwijkingen waarin het woningkwaliteitsbesluit bij wijziging van 15 juli 2016 voorziet bepalen dat deze gelden voor een woning die gebouwd of vergund is vóór 1 oktober 2016.
b) Qua voorwerp De afwijkingen waarin het woningkwaliteitsbesluit bij wijziging van 15 juli 2016 voorziet bepalen dat deze tevens gelden voor niet-zelfstandige woningen.
Toch is er nog een beperking. Deze regel is niet van toepassing op studentenkamers waarvoor een afwijking toegekend werd voor een minimale nettovloeroppervlakte tot 8 m².
Opmerking:
Deze afwijkingen worden geregeld via het woningkwaliteitsbesluit en staan niet vermeld op het model van
technisch verslag.
Bij niet-studentenkamers wordt bij de berekening van de bezettingsnorm rekening gehouden met de
aanwezigheid van functies binnenin de kamer. Ter herinnering: voor de nettovloeroppervlakte tellen enkel
lokalen mee met een slaap-, leef- en/of kookfunctie (badkamers tellen dus niet mee):
Is er een kookgelegenheid op de niet-studentenkamer dan wordt de vereiste minimale
nettovloeroppervlakte verhoogd met 3m2.
Dezelfde verhoging geldt ook indien er een badfunctie binnenin de kamer ondergebracht is in een
woonlokaal (dus met leef-, slaap- of kookfunctie). Een interne badfunctie in een lokaal zonder leef-, slaap-
of kookfunctie echter (bv. in een badkamertje) verhoogt de minimale nettovloeroppervlakte niet
aangezien bij de berekening daarvan badkamers buiten beschouwing gelaten worden (enkel lokalen met
leef-, slaap- of kookfunctie tellen mee).
Een interne toiletfunctie heeft geen invloed op de vereiste minimale nettovloeroppervlakte.
Kamers DEEL F: BEZETTINGSNORM
184 Uitgave 1 oktober 2016
Voorbeelden (telkens nettovloeroppervlakte voor 1 persoon)
Bij een kamer met een eigen kookgelegenheid moet de nettovloeroppervlakte minimum 15m2 bedragen (de
kookgelegenheid inbegrepen);
een kamer met een eigen badkamertje, moet minimum 12m2 groot zijn (zonder de badkamer);
een kamer met een douchecabine op de slaapkamer moet minimum 15m2 groot zijn;
een kamer met zowel een douchecabine op de slaapkamer als een kookgelegenheid, moet minstens 18m2
groot zijn.
Om het toegelaten aantal bewoners van niet-zelfstandige woningen in een gebouw te bepalen, wordt rekening
gehouden met alle bezettingsnormen. Men vertrekt steeds van de maximaal mogelijke bezetting per niet-
zelfstandige woning, maar ook de bezettingsnormen van de gemeenschappelijke functies mogen nooit
overschreden worden. Bij de verhuur van deze woningen moet de verhuurder ervoor zorgen dat geen enkele
norm overschreden wordt; de ene norm maakt het niet mogelijk af te wijken van de andere.
VOORBEELD
Een gebouw met 8 woonentiteiten bevat 1 gemeenschappelijke wc (GWC), 1 gemeenschappelijk bad (GB) en 1
gemeenschappelijke keuken (GK) met aansluitende leefruimte (GL).
Woning A heeft één woonlokaal dat 20m² groot is. De individuele bezettingsnorm voor de woning wordt dus
vastgesteld op 1 persoon. De woning bevat alle basisvoorzieningen en is dus zelfstandig. De bezettingsnormen
op basis van de gemeenschappelijke voorzieningen zijn hier niet van belang.
Ook de 7 andere woonentiteiten hebben maar één woonlokaal. In woningen E, F, G en H is dat woonlokaal 20m²
groot, in de andere woningen slechts 14m². De individuele bezettingsnormen bedragen dus 2 personen voor
woningen E, F, G en H en 1 persoon voor woningen B, C en D.
Geen enkele van de 7 woonentiteiten bevat een basisvoorziening en dus zijn ze alle afhankelijk van alle
aanwezige gemeenschappelijke basisvoorzieningen.
Het zijn dus alle 7 kamers, waarvoor de bezettingsnormen op basis van de gemeenschappelijke
basisvoorzieningen wel een rol spelen (anders dan voor A).
Kamers DEEL F: BEZETTINGSNORM
185 Uitgave 1 oktober 2016
Die bezettingsnormen worden vastgesteld op:
maximum 6 bewoners zonder eigen wc, want er is 1 gemeenschappelijke wc;
maximum 10 bewoners zonder eigen bad of douche, want er is 1 gemeenschappelijk bad;
maximum 13 bewoners zonder eigen kookruimte, want de gemeenschappelijke keuken (incl. aansluitende
leefruimte waar men kan eten) is 20m² groot.
Waar moet de verhuurder zich nu aan houden?
Dat hij de individuele bezettingsnormen moet respecteren, ligt voor de hand. Met een maximale bezetting van
de 8 woningen komt hij daarmee op 12 bewoners.
Voor de verhuring van de 7 kamers (met een totale maximale bezetting van 11 bewoners) moet hij ook rekening
houden met zijn gemeenschappelijke basisvoorzieningen:
alle 11 bewoners van een kamer zijn afhankelijk van een gemeenschappelijke WC: met 1 WC kan hij de
kamers dus maar aan in totaal 6 personen verhuren;
alle 11 bewoners van een kamer zijn afhankelijk van een gemeenschappelijk bad of douche: er is maar 1
aanwezig zodat de kamers zonder eigen bad of douche slechts aan in totaal 10 bewoners mogen verhuurd
worden;
alle 11 bewoners van een kamer zijn afhankelijk van een gemeenschappelijke kookgelegenheid, maar dat is
geen probleem: de keuken (+ eetplaats) is groot genoeg voor 13 bewoners zonder eigen kookruimte.
Zonder aanpassingswerken zal de verhuurder de 7 kamers slechts aan in totaal 6 personen kunnen verhuren,
want dat is de laagste van de drie voormelde bezettingsnormen. Plaatst hij een bijkomende gemeenschappelijke
WC, dan wordt de bezettingsnorm op basis van gemeenschappelijke douches en baden de laagste, en kan hij de
kamers aan in totaal 10 personen verhuren.
Kamers DEEL BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
186 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
In het deel “bijlage” wordt overzichtelijk weergegeven hoe de verschillende delen D verwerkt worden tot een
eindscore per gemeenschappelijke functie:
Bij deze berekening worden de verschillende delen D die dezelfde functie beoordelen, gewogen116 bij
elkaar opgeteld. Uitzondering daarop zijn de strafpunten ten gevolge indicaties van een risico op
elektrocutie (rubriek 195) en indicaties van risico op CO-vergiftiging (rubriek 226): deze worden niet
gewogen maar integraal verrekend.
Vandaar dat er per functie twee kolommen met strafpunten voorzien zijn. In dit voorbeeld, een
kolom voor het gewogen gedeelte van de strafpunten en een kolom voor het niet-gewogen gedeelte.
In de linkse kolom (hierboven groen ingekleurd) verschijnt telkens het totaal van de
strafpunten van het betreffende deel D (= het gewogen gedeelte) exclusief strafpunten ten
gevolge van indicaties van een risico op elektrocutie en risico’s op CO-vergiftiging.
116 Gewogen = het totaal aantal strafpunten wordt gedeeld door het aantal functies
BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
Woonkwaliteit gemeenschappelijke delen
DEEL D Blad 1
DEEL D Blad 2
DEEL D Blad 3
DEEL D Blad 4
DEEL D Blad 5
DEEL D Blad 6
DEEL D Blad 7
DEEL D Blad 8
DEEL D Blad 9
Subtotaal:
Subtotaal:
Aantal functies
Gewogen :
+ veiligheidsrisico
Gewogen:
Resultaat
LEEFRUIMTE
FUNCTIES
TOILET BAD KEUKEN
Kamers DEEL BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
187 Uitgave 1 oktober 2016
In de rechtse kolom (hierboven blauw ingekleurd) verschijnen enkel de strafpunten ten
gevolge van mogelijke quotaties inzake indicaties van een risico op elektrocutie en risico’s op
CO-vergiftiging (= rubrieken 195 & 226). Deze strafpunten worden niet gewogen maar
integraal verrekend.
Van de twee kolommen worden vervolgens de respectieve totalen berekend en
weergegeven in het vak “Subtotaal” (hierboven rood en bruin ingekleurd)
Het subtotaal van de linkse kolom (rood ingekleurd) wordt vervolgens gewogen. Dit gebeurt
door het subtotaal te delen door het aantal delen D voor die functie. Het resultaat van de
deling komt in het vak “Gewogen” (hierboven paars ingekleurd).
Bij het resultaat van de gewogen strafpunten (paars ingekleurd) wordt het subtotaal van de
ongewogen strafpunten geteld (bruin ingekleurd) om tot het eindresultaat voor die functie
te komen. Het eindresultaat voor de aangeboden functie wordt uiteindelijk weergegeven in
het vak “Resultaat” (hierboven oranje ingekleurd)
De kolom “gemeenschappelijke (leef)ruimte” is enkel van toepassing bij studentenkamers.
(zie specifieke normen voor studentenkamers p. 7).
Bovendien wordt ook de berekening van de strafpunten wegens eventuele overbezetting van de
gemeentelijke functies (zie “C. Bezettingsnorm voor het gemeenschappelijk lokaal op p. 179)
overzichtelijk voorgesteld in onderstaand schema.
Kamers DEEL BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
188 Uitgave 1 oktober 2016
In het overzicht wordt het bezettingsequivalent vergeleken met het aantal bewoners in de kamers
die van deze gemeenschappelijke functie afhankelijk zijn.
Het aantal voorziene functies wordt weergeven in het hierboven geel ingekleurd vak.
Er worden strafpunten toegekend wanneer het effectieve aantal afhankelijke bewoners (hierboven
rood ingekleurde vakken) groter is dan het bezettingsequivalent (hierboven groen ingekleurd).
Het aantal strafpunten is gelijk aan het verschil tussen beide (hierboven blauw ingekleurd).
Omdat dit getal negatief kan zijn en in dat geval tot nul herleid wordt, is er een extra vak voorzien
(hierboven oranje ingekleurd), waarin de uiteindelijke strafpunten na correctie weergegeven worden
die verrekend worden aan de afhankelijke kamers.
Wanneer het aantal bewoners van een kamer niet achterhaald kan worden, wordt het voor die
kamer bepaald op één.
Kamers die niet-toegankelijk zijn, worden buiten beschouwing gelaten voor de overbezetting van de
gemeenschappelijke delen (het aantal afhankelijke bewoners in deze kamer wordt m.a.w. op nul
Bezetting gemeenschappelijke functies
Toiletfunctie
Totaal aantal toiletten voor gemeenschappelijk gebruik:aantal afhankelijke entiteiten/personen
Toiletfuncties x 6 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpuntenBadfunctie
Totaal aantal badfuncties voor gemeenschappelijk gebruik:aantal afhankelijke entiteiten/personen
Badfuncties x 10 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpuntenKeukenfunctie
Bij de berekening van de oppervlakte van de gemeenschappelijke kookruimte wordt uitgegaan vande totale netto-vloeroppervlakte ervan.De netto-vloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de netto-vloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.Met lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben, wordt geen rekening gehouden.
Totale oppervlakte van alle onderzochte keukenfuncties:bezettingsnorm van alle kamers samen
bezettingsnorm functie-afhankelijke kamers
bezettingsnorm van alle kamers samen lager dan 50:opp. / 1,5 m² = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 50 t/m 199:opp. / 1,25 m² = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 200:opp. / 1,00 m² = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpunten
Strafpunten ten gevolge van overbezetting van gemeenschappelijke functies worden toegekend aan
elke van de functie afhankelijke kamer.
Kamers DEEL BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
189 Uitgave 1 oktober 2016
bepaald). Indien een kamer niet-toegankelijk is bevonden , moet in het programma VLOK een
daartoe voorzien vakje aangekruist worden (kamer niet toegankelijk).
De strafpunten worden toegekend aan alle kamers waarvan vastgesteld kan worden dat ze van de
gemeenschappelijke functie afhankelijk zijn.
DEEL 4:
STAPSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET
TECHNISCH VERSLAG VOOR NIET-
ZELFSTANDIGE WONINGEN (KAMERS)
VOOR SEIZOENARBEIDERS
Kamers voor seizoenarbeiders INLEIDING - DEEL A: IDENTIFICATIEGEGEVENS - DEEL B: GEBOUW
191 Uitgave 1 oktober 2016
INLEIDING
Dit technisch verslag werd oorspronkelijk uitgewerkt op basis van de afwijkende regeling voor
seizoenarbeiders, zoals opgenomen in de toenmalige artikelen 7ter tot en met 7sexies van het Kamerdecreet.
Deze artikelen bevatten een aantal uitzonderingen op de ‘algemene’ kwaliteitsregels voor kamers; het zijn deze
uitzonderingen die verwerkt werden in een technisch verslag. Voor de rubrieken waar het decreet geen
uitzondering voorziet, blijft de gewone regeling, inclusief interpretatie van de gebreken, onverkort van
toepassing.
Inmiddels werd het Kamerdecreet opgeheven, maar werd het technisch verslag voor kamers voor
seizoenarbeiders behouden, als bijlage bij het Besluit van de Vlaamse Regering van 12 juli 2013 betreffende de
kwaliteits- en veiligheidsnomen voor woningen.
De bepalingen met betrekking tot de seizoenarbeiders zijn van toepassing op de administratieve procedure en
de strafrechtelijke procedure. Er kan sinds de inwerkingtreding van het integratiedecreet ook een
conformiteitsattest afgeleverd worden voor kamers voor seizoenarbeiders.
Voor wanneer we met kamers voor seizoenarbeiders te maken hebben: zie hoger.
De afwijkingen in de kwaliteitsnormen zijn beperkt:
Het respect voor de persoonlijke levenssfeer van de bewoners moet niet gegarandeerd zijn.
Er hoeft geen lavabo te zijn op de kamer wanneer er gemeenschappelijke lavabo’s zijn.
De oppervlaktenorm is anders (combinatie van minimale oppervlakte van de kamer en minimale
oppervlakte voor de gemeenschappelijke ruimten).
Opdat de gemeenschappelijke ruimten (keuken, leefruimte, badkamer, gangen,…) zouden meetellen voor de
berekening van de vereiste minimale oppervlakte, is een minimale hoogte van 220 centimeter vereist.
DEEL A: IDENTIFICATIEGEGEVENS
Deel A van het technisch verslag voor niet-zelfstandige woningen voor seizoenarbeiders wordt op dezelfde
manier ingevuld als deel A voor zelfstandige woningen en (studenten)kamers.
DEEL B: GEBOUW
Deel B van het technisch verslag voor niet-zelfstandige woningen voor seizoenarbeiders wordt op dezelfde
manier ingevuld als deel B voor (studenten)kamers
Kamers voor seizoenarbeiders DEEL C: KAMER
192 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL C: KAMER
Deel C van het technisch verslag voor niet-zelfstandige woningen voor seizoenarbeiders is grotendeels gelijk
aan deel C voor (studenten)kamers. In wat volgt worden enkel de afwijkende rubrieken behandeld.
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
18 SANITAIR
Een lavabo met aanvoer van warm en koud water is niet vereist op de kamer, wanneer deze in voldoende mate
aanwezig zijn in de gemeenschappelijke ruimte.
Er wordt minstens één lavabo vereist per zes bewoners. Indien dit aantal niet wordt gehaald, wordt rubriek 181
aangekruist. Om tot één lavabo per zes bewoners te komen, mogen lavabo’s uit de gemeenschappelijke ruimte
en op de kamer gecombineerd worden (bv. twaalf bewoners met één lavabo in de kamer en één lavabo in de
gemeenschappelijke ruimte.
Een tappunt van water wordt beschouwd als lavabo. Een wastafel met drie kraantjes geldt bijgevolg als drie
lavabo’s.
Een gootsteen in de gemeenschappelijke keuken geldt eveneens als één lavabo.
Het onvoldoende aanwezig zijn van lavabo’s wordt steeds in rubriek 181 gequoteerd. Indien men in totaal niet
aan voldoende lavabo’s komt (op de kamer zelf en in de gemeenschappelijke ruimtes), zal dit enkel in deel C
punten genereren en niet in deel D.
23 TOEGANKELIJKHEID
Onder rubriek 23 worden enkel items 232 en 233 behouden in het TV voor seizoenarbeiders. Zie bespreking
rubriek 23 voor kamers op p. 166.
24 OPPERVLAKTEVEREISTEN
Voor kamers voor seizoenarbeiders geldt dat de nettovloeroppervlakte van een kamer minstens 8m² moet zijn.
De nettovloeroppervlakte wordt gelijkaardig gemeten als bij gewone kamers.
18 SANITAIR
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water ontbreekt in de kamer/ met gebreken / niet aanwezigonvoldoende lavabo's in de kamer (tenzij in voldoende mate aanwezig in gemeenschappelijke ruimte)Eén lavabo per zes bewoners is vereist.
23 TOEGANKELIJKHEID
232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale nettovloeroppervakte woonlokalen voldoet niet aan de minimale normen
Kamers voor seizoenarbeiders DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE
193 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL D: GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIE
Deel D van het technisch verslag voor niet-zelfstandige woningen voor seizoenarbeiders is grotendeels gelijk
aan deel D voor (studenten)kamers. In wat volgt worden enkel de afwijkende rubrieken behandeld.
Onderstaande rubrieken zijn niet van toepassing voor kamers voor seizoenarbeiders:
231 – ‘de kamer is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het
openbaar domein’;
263 – ‘toiletfunctie niet afsluitbaar van de keuken- en/ of de badfunctie’;
274 – ‘badfunctie niet afsluitbaar van de keuken- en/of de toiletfunctie’.
BEZETTINGSNORM VOOR HET GEMEENSCHAPPELIJKE LOKAAL
Er geldt geen afzonderlijke bezettingsnorm voor de keukenfunctie, aangezien deze is geïntegreerd in de
eindbeoordeling van de kamer zelf (zie verder).
De bezettingsnorm voor de gemeenschappelijke WC(‘s) en de gemeenschappelijke douches is hetzelfde als bij
(studenten)kamers.
Kamers voor seizoenarbeiders DEEL E: EINDBEOORDELING VAN DE KAMER
194 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL E: EINDBEOORDELING VAN DE KAMER
Deel E van het technisch verslag voor seizoenarbeiders is gelijkaardig opgebouwd als deel E van het technisch
verslag voor gewone kamers.
De puntentotalen van deel B en deel C worden bij elkaar opgeteld. Ook de gewogen puntenaantallen voor de
gebreken aan de toilet-, bad- en keukenfunctie worden meegeteld.
Wat betreft de punten voor overschrijding van de bezettingsnorm van de gemeenschappelijke delen worden
punten toegekend voor het overschrijden van de toilet- en badfunctie, maar niet voor de keukenfunctie apart,
aangezien deze verwerkt zitten in het overschrijden van de bezettingsnorm van de gemeenschappelijke ruimte.
OPPERVLAKTE GEMEENSCHAPPELIJKE RUIMTE
Er worden punten toegekend voor het overschrijden van de bezettingsnorm van de gemeenschappelijke
ruimte: één punt per bewoner/ entiteit die de bezettingsnorm overschrijdt. Een gemeenschappelijke ruimte
moet steeds een oppervlakte hebben van 8m² + (2m² x het aantal bewoners).
Let op: onder ‘gemeenschappelijke ruimte’ wordt verstaan ‘een gemeenschappelijk deel van de kamerwoning
dat aangewend wordt als zitplaats, keuken, interne circulatieruimte of gemeenschappelijk sanitair lokaal’. Dus
ook de oppervlakte van gangen en sanitair moet opgemeten worden en telt mee voor de berekening van de
oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte.
Er worden punten toegekend voor het overschrijven dan de bezettingsnorm van de gemeenschappelijke
ruimte: een punt per bewoner/entiteit die de bezettingsnorm overschrijdt. Een gemeenschappelijke ruimte
moet steeds een oppervlakte hebben van 8 m² en een vereiste oppervlakte in functie van het aantal bewoners.
Gemeenschappelijke ruimte
Bij de berekening van de oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte wordt uitgegaan vande totale nettovloeroppervlakte ervan.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.
Bijkomend wordt bij hellende plafonds de netto-vloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm. Metlokalen die nergens een plafondhoogte hebben van minstens 220 cm wordt geen rekening gehouden.
Totale oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte:Aantal afhankelijke personen:
bezettingsnorm van alle kamers samen lager dan 50:oppervlakte:( m² - 8m²) / 2 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vavaf 50 t/m 199:oppervlakte:( m² - 8m²) / 1,75 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 200:oppervlakte:( m² - 8m²) / 1,5 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpunten
Strafpunten ten gevolge van overbezetting van gemeenschappelijke functies worden toegekend aan
elke van de functie afhankelijke kamer.
Strafpunten ten gevolge van overbezetting van de gemeenschappelijke ruimte worden toegekend aan
elke kamer.
Kamers voor seizoenarbeiders DEEL E: EINDBEOORDELING VAN DE KAMER
195 Uitgave 1 oktober 2016
(Deze berekeningsmethodiek is analoog met de berekening van het bezettingsequivalent van de
gemeenschappelijke (leef)ruimte in het technisch verslag (studenten)kamers.)
Bepaling van de bezettingsnorm:
Wat is de totale bezettingsnorm van het pand?
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen lager is dan 50,
is per seizoenarbeider 2 m² extra vereist;
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen ligt tussen 50 en 200,
is per seizoenarbeider 1,75 m² extra vereist;
als de totale bezettingsnorm van alle kamers samen 200 of meer is,
is per seizoenarbeider 1,5 m² extra vereist.
!! De totale bezettingsnorm is bepalend voor de vereiste oppervlakte per persoon.
Kamers voor seizoenarbeiders DEEL F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
196 Uitgave 1 oktober 2016
DEEL F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
De bezettingsnorm voor een kamer voor seizoenarbeiders wijkt af van de bezettingsnorm voor gewone kamers.
VEREISTE OPPERVLAKTE
Voor één persoon:
Een kamer moet een oppervlakte van ten minste 8m² per persoon hebben.
Per aanwezige keuken- of badfunctie in de kamer wordt de minimale oppervlakte telkens verhoogd met 3m².
Indien de kamer minder dan 8m² is (eventueel verhoogd bij aanwezigheid van keuken- en/of badfunctie), dient
eveneens rubriek 241 aangekruist te worden in deel C.
Voor meerdere personen:
Per bijkomende bewoner wordt de totale oppervlakte van de kamer verhoogd met 8m².
Een kamer moet dus steeds een oppervlakte hebben van 8m² x het aantal bewoners (bij aanwezigheid van
keuken- en/of badfunctie in de kamer wordt deze 8m² verhoogd met telkens 3m²).
Met de oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte wordt geen rekening gehouden voor het bepalen van
de bezettingsnorm voor de kamer. Als de gemeenschappelijke ruimte te klein is voor het totaal aantal
bewoners/ kamers, krijgt elke kamer bijkomende strafpunten via deel E.
Deel F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
Bij de berekening van de oppervlakte van de kamer wordt uitgegaan van de totale nettovloeroppervlakte ervan.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm. Bijkomend wordt bij hellende plafonds de netto-vloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.
Met de volgende lokalen wordt geen rekening gehouden:- lokalen waarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4 m²;- kamers die 15 of meer strafpunten scoren.- kamers die nergens een plafondhoogte hebben van minstens 220cm.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80van de kamer tot 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80 88 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Vanaf 88 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.Per aanwezige keuken- of badfunctie in de kamer wordt de minimale oppervlakte telkens verhoogd met 3 m².
Deze kamer is aangepast voor een bezetting van personen.
Berekening
Toelichting
Kamers voor seizoenarbeiders DEEL F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
197 Uitgave 1 oktober 2016
VOORBEELD
Men wil 8 seizoensarbeiders huisvesten.
Gemeenschappelijke voorzieningen:
o minimum 2 gemeenschappelijke WC’s (per 6 personen 1 WC)
o minimum 1 gemeenschappelijk bad of douche (per 10 personen 1 gemeenschappelijk bad of
douche)
o minimum 2 lavabo’s (per 6 personen 1 lavabo)
minimum 64 m² slaapruimte (8 personen x 8m²)
minimum 24 m² gemeenschappelijke ruimte (8m² + (2m² x 8 personen))
MINIMALE HOOGTE
De minimale hoogte moet minstens 220 centimeter bedragen.
MEETWIJZE
Bij de opmeting wordt uitgegaan van de nettovloeroppervlakte, d.w.z. de oppervlakte gemeten tussen de
muren, zonder de constructiedikte van de wanden en zonder rekening te houden met de plinten.
Met volgende lokalen wordt geen rekening gehouden:
lokalen waarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4m²;
kamers die 15 of meer strafpunten scoren; let op: dit wijkt af van de bepalingen voor gewone kamers!
lokalen die nergens een plafondhoogte hebben van minstens 220 cm.
Als gemeenschappelijke ruimte wordt gezien het deel van de kamerwoning dat aangewend wordt als zitplaats
en/of keuken, met inbegrip van de interne circulatieruimte en de eventuele sanitaire voorzieningen.
Dit wil zeggen dat in tegenstelling tot de meetwijze bij gewone kamerwoningen bij kamerwoningen voor
seizoenarbeiders ook de gangen, traphallen, sanitaire ruimtes (douches, toiletten,…) moeten meegerekend
worden (op voorwaarde dat ze niet kleiner zijn dan 4m² en de vereiste minimale hoogte hebben).
BIJLAGEN
Bijlage 1 MODEL TECHNISCH VERSLAG WONINGEN
199 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 1: MODEL VAN HET TECHNISCH VERSLAG VAN HET ONDERZOEK VAN DE
KWALITEIT VAN WONINGEN
Deel A: Identificatiegegevens
A.1. Identificatiegegevens van het onderzoek
Dossiernummer (van de woning in het gebouw):Datum van het onderzoek: Voor- en achternaam van de onderzoeker:Hoedanigheid van de onderzoeker:Administratieve eenheid:Adres:
Telefoonnummer: Handtekening:
A.2. Identificatiegegevens van het gebouw (waarin de woning zich bevindt)
Dossiernummer (gebouw):Adres:
Kadastrale ligging:Algemene beschrijving van het gebouw:
A.3. Bijkomende identificatie van de woning
(U hoeft deze rubriek alleen in te vullen als de woning slechts een deel van het gebouw uitmaakt)
Nummer, letter, verdieping:Beschrijving:
A.4. Identificatiegegevens van de houder van het zakelijk recht op de woning
Voor- en achternaam:Adres:
Geboortedatum of rijksregisternummer:Handelsregisternummer:BTW-nummer: RSZ-nummer:
Aard van het zakelijk recht: volle eigendomvruchtgebruikrecht van opstal of erfpacht
Onverdeeldheid: ja. Vermeld de gegevens van de andere houders van het zakelijk recht in een bijlage.nee
A.5. Identificatiegegevens van de eventuele verhuurder van de hoofdverblijfplaats of de kamer
(U hoeft deze rubriek alleen in te vullen als de verhuurder niet de houder van het zakelijk recht is.)
(Vermeld de gegevens van de eventuele medeverhuurders in een bijlage.)
Voor- en achternaam:Adres:
Geboortedatum of rijksregisternummer:Handelsregisternummer:BTW-nummer: RSZ-nummer:
TECHNISCH VERSLAG VAN HET ONDERZOEK VAN DE KWALITEIT VAN WONINGEN
Bijlage 1 MODEL TECHNISCH VERSLAG WONINGEN
200 Uitgave 1 oktober 2016
In deze rubriek geeft u een globale beoordeling van het gebouw waarin de woning zich bevindt.Het gebouw wordt in principe van binnenuit beoordeeld.De beoordeling is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning van het hele gebouw. I II III IV
OMHULSEL 1 3 9 151 DAK(EN)
STABILITEIT van de dakstructuur (gebinte, draagbalken, dakplaat...)11 aantasting en/of doorbuiging van de dragende dakelementen ernstig / zeer ernstig12 buitendakse schouw onstabiel / …
2 BUITENMUREN (en gemeenschappelijke muren)
STABILITEIT21 vervorming en/of scheurvorming van gevelvlak of gevelelementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE26 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen/algemeen
BINNENSTRUCTUUR
3 DRAGENDE BINNENMUREN
STABILITEIT31 vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of elementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE36 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen/algemeen4 DRAAGVLOER(EN)
STABILITEIT41 onderdimensionering en/of aantasting van de draagstructuur ernstig / zeer ernstig
TECHNISCHE INSTALLATIES
5 ELEKTRICITEIT
51 indicatie van een risico op elektrocutie/brand6 GAS- OF STOOKOLIE-INSTALLATIE
61 indicatie van een risico op ontploffing/brand7 WATER
71 hoofdkraan niet toegankelijk voor alle bewoners
8 BRANDVEILIGHEID
81 uit het verslag van de brandweer of de brandtoezichter, aangewezen door de burgemeester, blijkt brandonveiligheid
9 ENERGETISCHE PRESTATIE
91 Uit een EPC* blijkt dat een andere R-waarde dakisolatie dan de defaultwaarde lager is dan 0,75 m2K/W.Er is geen EPC* met een andere R-waarde dakisolatie dan de defaultwaarde, maar uit feitelijkevaststellingen blijkt dat er geen dakisolatie aanwezig is.
(aanvinken wat van toepassing is)van 01/01/2015 tot en met 31/12/2017 niet algemeen / algemeenvan 01/01/2018 tot en met 31/12/2019 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2020 niet algemeen / algemeen* EPC = energieprestatiecertificaat, zoals blijkt uit de gegevens, ter beschikking gesteld door het Vlaams Energieagentschap
EINDBEOORDELING DEEL B I II III IV
Aantal
TOTAAL DEEL B = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
Als het totaal van deel B 15 of meer punten bedraagt, wordt het conformiteitsattest geweigerd voor het HELE GEBOUW.Als het totaal van deel B 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar ALLE WONINGEN IN HET GEBOUW ongeschikt te verklaren.De gewestelijke ambtenaar adviseert de burgemeester een onderzoek naar de brandveiligheid te laten uitvoeren.
OPMERKINGEN:
Deel B: Gebouw
categorie
Bijlage 1 MODEL TECHNISCH VERSLAG WONINGEN
201 Uitgave 1 oktober 2016
Deel C: Woning
In deze rubriek geeft u alleen een beoordeling van de afzonderlijke woning in het gebouw. verdieping:De woning wordt in principe van binnenuit beoordeeld. De beoordeling is beperkt tot de nummer: waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning. locatie:
opp. woning m²categorie
I II III IV
OMHULSEL VAN DE WONING 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op verschillende plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen/algemeen
AFWERKING van de bovenste plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 BUITENMUREN (en gemeenschappelijke scheidingsmuren)
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de buitenmuren114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel :enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 ONDERSTE (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
BINNENSTRUCTUUR
14 KELDER(S)
VOCHTSCHADE141 vochtige keldermuren/-vloer142 onder water / huis- of kelderzwam aanwezig
15 BINNENWANDEN
VOCHTSCHADE151 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen152 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de binnenwanden153 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
16 TUSSENVLOER(EN) binnen de woning
AFWERKING van de plafonds161 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
DEKVLOEREN162 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen met gebruiksonveilige elementen (te steil/gebreken...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
Bijlage 1 MODEL TECHNISCH VERSLAG WONINGEN
202 Uitgave 1 oktober 2016
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
18 SANITAIRE FUNCTIES/KEUKENFUNCTIE
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water (tenzij gootsteen aanwezig) met gebreken / niet aanwezig182 gootsteen (met aanvoer van warm en koud water) met gebreken / niet aanwezig183 lig-, zit- of stortbad (met aanvoer van warm en koud water) met gebreken / niet aanwezig184 badkamerfunctie niet verwarmbaar/niet vorstvrij185 privé-wc (met aan- en afvoer) in of aansluitend bij de woning met gebreken / niet aanwezig186 Het toilet is niet afgescheiden van woon/keukenfunctie.
19 ELEKTRICITEIT
191 geen stopcontact in de functie leefkamer192 geen stopcontact in een of meer slaapkamerfuncties193 geen 2 geaarde stopcontacten in de keukenfunctie naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)194 in een woonlokaal of sanitair lokaal ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
20 VERWARMING
201 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat in de leefkamer is niet mogelijk(aangepaste afvoer ontbreekt en aangepaste elektrische energietoevoer via apart circuit ontbreekt)
21 LICHT
211 ofwel: geen mogelijkheid tot natuurlijke verlichting in de woningofwel: de totale glasoppervlakte boven het maaiveld (verticaal + schuin) is minder dan 1 m²ofwel: onvoldoende natuurlijke verlichting in de functie leefkamer
onvoldoende natuurlijke verlichting in een of meer slaapkamerfuncties212 plafond in de woonlokalen ligt op minder dan 1 m boven het maaiveld
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie leefkamer222 er is onvoldoende verluchting mogelijk in een of meer slaapkamerfuncties223 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie keuken 224 er is onvoldoende verluchting mogelijk in de functie badkamer 225 er is onvoldoende verluchting mogelijk in functie WC226 indicatie van een risico op CO-vergiftiging
23 TOEGANKELIJKHEID
231 de woning is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte/openbaar domein232 de woning is niet veilig toegankelijk (bv. gebreken aan gem. gangen, trappen...) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning is slechts toegankelijk via de beoordeelde woning235 woning niet slotvast afsluitbaar236 de woning beschikt niet over een brievenbus en bel
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale nettovloeroppervlakte woonlokalen kleiner dan 18 m²(Bij een woning gebouwd of vergund vóór 01/02/2008 wordt de aparte badkamer meegeteld voor maximaal 3 m².)
Bijlage 1 MODEL TECHNISCH VERSLAG WONINGEN
203 Uitgave 1 oktober 2016
EINDBEOORDELING DEEL C I II III IV
Aantal
TOTAAL DEEL C = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
+
TOTAAL DEEL B (overdracht) =
=
EINDBEOORDELING WONING TOTAAL DEEL B + DEEL C =
Als het totaal (deel B + deel C) 15 of meer punten bedraagt, wordt het conformiteitsattest geweigerd voor de WONING. Als het totaal (deel B + deel C) 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar de WONING ongeschikt te verklaren.
OPMERKINGEN:
TOELICHTING
D.1. Bij de berekening wordt uitgegaan van het aantal woonlokalen (leefkamer(s), keuken en slaapkamer(s)) ende totale nettovloeroppervlakte ervan.Bij een woning met een totale nettovloeroppervlakte van de woonlokalen kleiner dan 18 m² en gebouwd of vergund vóór 01/02/2008 wordt de oppervlakte van de aparte badkamer meegeteld voor maximaal 3 m².
Een leefruimte van minstens 8 m² met open keuken geldt als twee woonlokalen. Onder open keuken wordt verstaan :de enige kookruimte die geïntegreerd is in de leefruimte.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de nettovloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.
Met de volgende lokalen wordt geen rekening gehouden:- lokalen waarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4 m²;- lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben.
BEREKENING
D.2.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104tot 18 27 40 50 60 70 79 87 96 104 112
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vanaf 96 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10 Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
D.3. Deze woning is aangepast voor een bezetting van personen (= kleinste aantal)
Besluit over de bezettingsnorm
Deel D: Bezettingsnorm
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
204 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 2: MODEL VAN HET TECHNISCH VERSLAG VAN HET ONDERZOEK VAN DE
KWALITEIT VAN KAMERS
Deel A: Identificatiegegevens
A.1. Identificatiegegevens van het onderzoek
Dossiernummer (van de kamer in het gebouw):Datum van het onderzoek:Voor- en achternaam van de onderzoeker:Hoedanigheid van de onderzoeker:Administratieve eenheid:Adres:
Telefoonnummer: Handtekening:
A.2. Identificatiegegevens van het gebouw (waarin de kamer zich bevindt)
Dossiernummer (gebouw):Adres:
Kadastrale ligging:Algemene beschrijving van het gebouw:
A.3. Bijkomende identificatie van de kamer
A.4. Identificatiegegevens van de houder van het zakelijk recht op de woning
Voor- en achternaam:Adres:
Geboortedatum of rijksregisternummer:Handelsregisternummer:BTW-nummer: RSZ-nummer:
Aard van het zakelijk recht: volle eigendomvruchtgebruikrecht van opstal of erfpacht
Onverdeeldheid: ja. Vermeld de gegevens van de andere houders van het zakelijk recht in een bijlage.nee
A.5. Identificatiegegevens van de eventuele verhuurder van de hoofdverblijfplaats of de kamer
(U hoeft deze rubriek alleen in te vullen als de verhuurder niet de houder van het zakelijk recht is.)
(Vermeld de gegevens van de eventuele medeverhuurders in een bijlage.)
Voor- en achternaam:Adres:
Geboortedatum of rijksregisternummer:Handelsregisternummer:BTW-nummer: RSZ-nummer:
TECHNISCH VERSLAG VAN HET ONDERZOEK VAN DE KWALITEIT VAN KAMERS
Nummer, letter, verdieping:Beschrijving:
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
205 Uitgave 1 oktober 2016
In deze rubriek geeft u een globale beoordeling van het gebouw waarin de kamer zich bevindt.Het gebouw wordt in principe van binnenuit beoordeeld.De beoordeling is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning van het hele gebouw. I II III IV
OMHULSEL 1 3 9 151 DAK(EN)
STABILITEIT11 aantasting en /of doorbuiging van de dragende dakelementen ernstig / zeer ernstig12 buitendakse schouw onstabiel / …
2 BUITENMUREN (en gemeenschappelijke muren)
STABILITEIT21 vervorming en/of scheurvorming van gevelvlak of gevelelementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE26 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen / algemeen
BINNENSTRUCTUUR
3 DRAGENDE BINNENMUREN
STABILITEIT31 vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of elementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE36 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder …)
niet algemeen/algemeen4 DRAAGVLOER(EN)
STABILITEIT41 onderdimensionering en/of aantasting van de draagstructuur ernstig / zeer ernstig
TECHNISCHE INSTALLATIES
5 ELEKTRICITEIT
51 indicatie van een risico op elektrocutie/brand6 GAS- OF STOOKOLIE-INSTALLATIE
61 indicatie van een risico op ontploffing/brand7 WATER
71 hoofdkraan niet voor alle bewoners toegankelijk
8 BRANDVEILIGHEID
81 uit het verslag van de brandweer of de brandtoezichter, aangewezen door de burgemeester, blijkt brandonveiligheid
EINDBEOORDELING DEEL B I II III IV
TOTAAL DEEL B = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
Als het totaal van deel B 15 of meer punten bedraagt, wordt het conformiteitsattest geweigerd voor het HELE GEBOUW.Als het totaal van deel B 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar ALLE KAMERS IN HET GEBOUW ongeschikt te verklaren.De gewestelijke ambtenaar adviseert de burgemeester een onderzoek naar de brandveiligheid te laten uitvoeren.
OPMERKINGEN:
categorie
Deel B: Gebouw
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
206 Uitgave 1 oktober 2016
Deel C: Kamer
In deze rubriek geeft u alleen een beoordeling van de afzonderlijke kamer in het gebouw.De kamer wordt in principe van binnenuit beoordeeld. De beoordeling is beperkt tot de verdieping:waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning. nr.
De kamer doet een beroep op de volgende gemeenschappelijke functie(s):
gemeenschappelijke WCgemeenschappelijke badkamer of douchegemeenschappelijke kookruimte
> kamer > studentenkamer oppervlakte kamer m²
> uitzondering: studentenkamer gerealiseerd vereiste oppervlakte kamer m²vóór 01/09/1998 en 1ste CA aangevraagd vóór 1/09/2001
I II III IV
OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN DE KAMER 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht niet algemeen / algemeen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 WANDEN
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de wanden114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel: enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen: met gebruiksonveilige elementen (te steil/ gebreken /...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
18 SANITAIR
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water (tenzij gootsteen aanwezig) met gebreken / niet aanwezig19 ELEKTRICITEIT
191 onvoldoende stopcontacten niet in elk lokaal / minder dan 2 in totaal192 in een woonlokaal of sanitair lokaal van de kamer ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
20 VERWARMING
201 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat in de kamer is niet mogelijk(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer via apart circuit)
21 LICHT
211 ofwel: geen mogelijkheid tot natuurlijke verlichting in de woningofwel: de totale glasoppervlakte boven het maaiveld (verticaal + schuin) is minder dan 1 m²ofwel: onvoldoende natuurlijke verlichting in de functie leefkamer
onvoldoende natuurlijke verlichting in een of meer slaapkamerfuncties212 plafond in de woonlokalen ligt op minder dan 1 m boven het maaiveld
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
207 Uitgave 1 oktober 2016
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging23 TOEGANKELIJKHEID
231 de kamer is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte of het openbaar domein232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)234 een andere woning of gemeenschappelijk vertrek is alleen toegankelijk via de beoordeelde kamer235 de kamer is niet slotvast afsluitbaar236 de kamer beschikt niet over een brievenbus (alleen als het geen studentenkamer betreft) en een bel
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale nettovloeroppervakte woonlokalen voldoet niet aan de minimale normen25 FIETSENBERGING (enkel wanneer het een studentenkamer betreft)
251 fietsenberging is ontoereikend of ontbreektINTERNE FUNCTIES (enkel indien niet gemeenschappelijk)
26 TOILETFUNCTIE
261 het toilet is niet afgescheiden van woon- en keukenfuncties262 toilet met gebreken / niet aanwezig263 onvoldoende verluchting
27 BADFUNCTIE
271 lig-,zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / niet aanwezig272 onvoldoende verluchting273 badkamerfunctie niet verwarmbaar / niet vorstvrij
28 KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met aanvoer van koud en warm water met gebreken / niet aanwezig282 bijkomend geaard stopcontact, naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...), ontbreekt283 onvoldoende verluchting
EINDBEOORDELING DEEL C I II III IV
TOTAAL DEEL C = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
OPMERKINGEN:
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
208 Uitgave 1 oktober 2016
Deel D: Gemeenschappelijke functie
Blad nr: In deze rubriek geeft u alleen een beoordeling van een gemeenschappelijke functie binnen het gebouw.De gemeenschappelijke functie wordt in principe van binnenuit beoordeeld. De beoordeling is beperkt tot de verdieping:waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op het gebruik. nr.
Het te onderzoeken lokaal betreft een:
gemeenschappelijk WC-lokaal
gemeenschappelijke badkamer of douche
gemeenschappelijke kook- of leefruimte m²gemeenschappelijke leefruimte (bij studenkamers) m² categorie
I II III IV
OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN HET LOKAAL 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op verschillende plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade)/verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 WANDEN
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de wanden114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel: enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet-algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
19 ELEKTRICITEIT
191 er ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting in het lokaal226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging23 TOEGANKELIJKHEID
231 het lokaal is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de gemeenschappelijke ruimte 232 het lokaal is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gemeenschappelijke gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)
24 SPECIFIEKE EISEN VOOR STUDENTENKAMERS
241 bezettingsnorm van alle studentenkamers samen lager dan 50:oppervlakte gem. ruimte: < 1,50 m² p.p. (minimaal 6 m² vereist) / gem. ruimte ontbreekt (vanaf 2 kamers)bezettingsnorm van alle studentenkamers samen vanaf 50 t/m 199:oppervlakte gem. ruimte: < 1,25 m² p.p. / gem. ruimte ontbreektbezettingsnorm van alle studentenkamers samen vanaf 200:oppervlakte gem. ruimte: < 1,00 m² p.p. / gem. ruimte ontbreekt
I II III IV
Aantal
TOTAAL LOKAAL = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
EINDBEOORDELING LOKAAL
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
209 Uitgave 1 oktober 2016
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
26
261 toilet met gebreken / ontbreekt262 het toilet is niet afsluitbaar263 toiletfunctie niet afsluitbaar van de keuken- en/of de badfunctie
I II III IV
Aantal
TOTAAL TOILETFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
27
271 lig-, zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / ontbreekt272 badkamer niet verwarmbaar/vorstvrij273 badkamer niet afsluitbaar274 badfunctie niet afsluitbaar van de keuken- en/of de toiletfunctie
I II III IV
Aantal
TOTAAL BADFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
28
281 gootsteen met koud en warm water met gebreken / ontbreekt282 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat is niet mogelijk
(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer)283 geen twee geaarde stopcontacten naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)284 aanrecht met kookplaten, branders… ontbreekt285 onvoldoende natuurlijke verlichting (koepel mag)286 geen koelkast
I II III IV
Aantal
TOTAAL KEUKENFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
EINDBEOORDELING DEEL D I II III IV
Aantal
TOTAAL DEEL D = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
BEZETTINGSNORM VOOR HET GEMEENSCHAPPELIJK LOKAAL
1. Gemeenschappelijke WC('s)
aantal: x 6 = bezettingsequivalent (BE)2. Gemeenschappelijke baden of douches
aantal: x 10 = bezettingsequivalent (BE)3. Gemeenschappelijke kookruimte
bezettingsnorm van alle kamers samen lager dan 50:oppervlakte: m² / 1,5 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 50 t/m 199:oppervlakte: m²/ 1,25 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 200:oppervlakte: m²/ 1,00 = bezettingsequivalent (BE)
Bij de berekening van de oppervlakte van de gemeenschappelijke kookruimte wordt uitgegaan vande totale nettovloeroppervlakte ervan.De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de nettovloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.Met lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben, wordt geen rekening gehouden.
OPMERKINGEN:
TOILETFUNCTIE
EINDBEOORDELING TOILETFUNCTIE
EINDBEOORDELING BADFUNCTIE
KEUKENFUNCTIE
BADFUNCTIE
EINDBEOORDELING KEUKENFUNCTIE
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
210 Uitgave 1 oktober 2016
Deel E: EINDBEOORDELING VAN DE KAMER
Puntentotaal deel B (Gebouw):
Puntentotaal deel C (Kamer):
Locatie: De kamer beschikt over volgende interne functies:Verdieping: toiletKamernummer: bad/doucheOmschrijving: keuken
Puntentotaal delen D (Gemeenschappelijke functies) :
Woonkwaliteit gemeenschappelijke delen:
leefruimte (specifiek voor studentenkamers)
Eindbeoordeling kamer:
Als de eindbeoordeling van de kamer 15 of meer punten bedraagt, wordt het conformiteitsattest geweigerd voor de KAMER.Als het totaal van deel E 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar de KAMER ongeschikt te verklaren.
Deel F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
Bij de berekening wordt uitgegaan van het aantal woonlokalen (leefruimte(n), kookruimte en slaapkamer(s)) ende totale nettovloeroppervlakte ervan.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de nettovloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.
Met de volgende lokalen wordt geen rekening gehouden:- lokalen waarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4 m²;- lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben;- kamers die 15 of meer strafpunten scoren.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 12* 18 35 45 50 60 65 75 80 90tot 12* 18 35 45 50 60 65 75 80 90 95
mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Vanaf 95 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 10 m² voor één bijkomende persoon.* in geval van studentenkamers: voor de studentenkamers opgericht voor 01/09/1998
en met een 1ste CA aangevraagd vóór 01/09/2001geldt een minimumoppervlakte van 8 m².wanneer de kamer een keukenfunctie en/of een badfunctie bevat, wordt deminimumoppervlakte per functie verhoogd met 3 m².
aantal woonlokalen 1 2 3 4 5 6 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 2 2 3 5 8 10
Vanaf 6 woonlokalen geldt elk bijkomend lokaal voor één bijkomende persoon.
Deze kamer is aangepast voor een bezetting van personen (= kleinste aantal)
toiletfunctie:
badfunctie:
keukenfunctie:
badfunctie:
keukenfunctie:
Bezetting gemeenschappelijke delen:
toiletfunctie:
TOTAAL:
Toelichting
Berekening
Besluit over de bezettingsnorm
in geval van niet-studentenkamer:
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
211 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
Woonkwaliteit gemeenschappelijke delen
DEEL D Blad 1
DEEL D Blad 2
DEEL D Blad 3
DEEL D Blad 4
DEEL D Blad 5
DEEL D Blad 6
DEEL D Blad 7
DEEL D Blad 8
DEEL D Blad 9
Subtotaal:
Subtotaal:
Aantal functies
Gewogen :
+ veiligheidsrisico
Gewogen:
Resultaat
TOILET BAD LEEFRUIMTEKEUKEN
FUNCTIES
Bijlage 2 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS
212 Uitgave 1 oktober 2016
Bezetting gemeenschappelijke functies
Toiletfunctie
Totaal aantal toiletten voor gemeenschappelijk gebruik:aantal afhankelijke entiteiten/personen
Toiletfuncties x 6 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpuntenBadfunctie
Totaal aantal badfuncties voor gemeenschappelijk gebruik:aantal afhankelijke entiteiten/personen
Badfuncties x 10 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpuntenKeukenfunctie
Bij de berekening van de oppervlakte van de gemeenschappelijke kookruimte wordt uitgegaan vande totale netto-vloeroppervlakte ervan.De netto-vloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de netto-vloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.Met lokalen die nergens een plafondhoogte van minstens 220 cm hebben, wordt geen rekening gehouden.
Totale oppervlakte van alle onderzochte keukenfuncties:bezettingsnorm van alle kamers samen
bezettingsnorm functie-afhankelijke kamers
bezettingsnorm van alle kamers samen lager dan 50:opp. / 1,5 m² = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 50 t/m 199:opp. / 1,25 m² = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 200:opp. / 1,00 m² = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpunten
Strafpunten ten gevolge van overbezetting van gemeenschappelijke functies worden toegekend aan
elke van de functie afhankelijke kamer.
OPMERKINGEN:
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
213 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 3: MODEL VAN HET TECHNISCH VERSLAG VAN HET ONDERZOEK VAN DE
KWALITEIT VAN KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
SEIZOENARBEIDERS
Deel A: Identificatiegegevens
A.1. Identificatiegegevens van het onderzoek
Dossiernummer (van de kamer in het gebouw):Datum van het onderzoek:Voor- achternaam van de onderzoeker:Hoedanigheid van de onderzoeker:Administratieve eenheid:Adres:
Telefoonnummer: Handtekening:
A.2. Identificatiegegevens van het gebouw (waarin de kamer zich bevindt)
Dossiernummer (gebouw):Adres:
Kadastrale ligging:Algemene beschrijving van het gebouw:
A.3. Bijkomende identificatie van de kamer
A.4. Identificatiegegevens van de houder van het zakelijk recht op de woning
Voor- en achternaam:Adres:
Geboortedatum of rijksregisternummer:Handelsregisternummer:BTW-nummer: RSZ-nummer:
Aard van het zakelijk recht: volle eigendomvruchtgebruikrecht van opstal of erfpacht
Onverdeeldheid: ja. Vermeld de gegevens van de andere houders van het zakelijk recht in een bijlage.nee
A.5. Identificatiegegevens van de eventuele verhuurder van de hoofdverblijfplaats of de kamer
(U hoeft deze rubriek alleen in te vullen als de verhuurder niet de houder van het zakelijk recht is.)
(Vermeld de gegevens van de eventuele medeverhuurders in een bijlage.)
Voor- en achternaam:Adres:
Geboortedatum of rijksregisternummer:Handelsregisternummer:BTW-nummer: RSZ-nummer:
TECHNISCH VERSLAG VAN HET ONDERZOEK VAN DE KWALITEIT VAN KAMERS VOOR
Nummer, letter, verdieping:Beschrijving:
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
214 Uitgave 1 oktober 2016
In deze rubriek geeft u een globale beoordeling van het gebouw waarin de kamer zich bevindt.Het gebouw wordt in principe van binnenuit beoordeeld.De beoordeling is beperkt tot de waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning van het hele gebouw. I II III IV
OMHULSEL 1 3 9 151 DAK(EN)
STABILITEIT11 aantasting en/of doorbuiging van de dragende dakelementen ernstig / zeer ernstig12 buitendakse schouw onstabiel / …
2 BUITENMUREN (en gemeenschappelijke muren)
STABILITEIT21 vervorming en/of scheurvorming van gevelvlak of gevelelementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE26 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen / algemeen
BINNENSTRUCTUUR
3 DRAGENDE BINNENMUREN
STABILITEIT31 vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of elementen ernstig / zeer ernstig
VOCHTSCHADE36 vochtschade in het gemeenschappelijk deel van het pand (trappenhal, inkomhal, kelder…)
niet algemeen/algemeen4 DRAAGVLOER(EN)
STABILITEIT41 onderdimensionering en/of aantasting van de draagstructuur ernstig / zeer ernstig
TECHNISCHE INSTALLATIES
5 ELEKTRICITEIT
51 indicatie van een risico op elektrocutie/brand6 GAS- OF STOOKOLIE-INSTALLATIE
61 indicatie van een risico op ontploffing/brand7 WATER
71 hoofdkraan niet voor alle bewoners toegankelijk
8 BRANDVEILIGHEID
81 uit het verslag van de brandweer of de brandtoezichter, aangewezen door de burgemeester, blijkt brandonveiligheid
EINDBEOORDELING DEEL B I II III IV
TOTAAL DEEL B = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
Als het totaal van deel B 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar ALLE KAMERS IN HET GEBOUW ongeschikt te verklaren.De gewestelijke ambtenaar adviseert de burgemeester een onderzoek naar de brandveiligheid te laten uitvoeren.
OPMERKINGEN:
categorie
Deel B: Gebouw
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
215 Uitgave 1 oktober 2016
Deel C: Kamer
In deze rubriek geeft u alleen een beoordeling van de afzonderlijke kamer in het gebouw.De kamer wordt in principe van binnenuit beoordeeld. De beoordeling is beperkt tot de verdieping:waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op de bewoning. nr.
De kamer doet een beroep op de volgende gemeenschappelijke functie(s):
gemeenschappelijke WCgemeenschappelijke badkamer of douchegemeenschappelijke kookruimte
oppervlakte kamer m²
I II III IV
OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN DE KAMER 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht niet algemeen / algemeen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 WANDEN
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de wanden114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel: enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
17 TRAPPEN, OVERLOPEN, BORSTWERINGEN
171 trappen,overlopen,borstweringen: met gebruiksonveilige elementen (te steil/ gebreken /...) beperkt / ernstig172 trap naar een woonfunctie ontbreekt
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
18 SANITAIR
181 lavabo met aanvoer van warm en koud water ontbreekt in de kamer/ met gebreken / niet aanwezigonvoldoende lavabo's in de kamer (tenzij in voldoende mate aanwezig in gemeenschappelijke ruimte)Eén lavabo per zes bewoners is vereist.
19 ELEKTRICITEIT
191 onvoldoende stopcontacten niet in elk lokaal / minder dan 2 in totaal192 in een woonlokaal of sanitair lokaal van de kamer ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
20 VERWARMING
201 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat in de kamer is niet mogelijk(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer via apart circuit)
21 LICHT
211 ofwel: geen mogelijkheid tot natuurlijke verlichting in de woningofwel: de totale glasoppervlakte boven het maaiveld (verticaal + schuin) is minder dan 1 m²ofwel: onvoldoende natuurlijke verlichting in de functie leefkamer
onvoldoende natuurlijke verlichting in een of meer slaapkamerfuncties212 plafond in de woonlokalen ligt op minder dan 1 m boven het maaiveld
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
216 Uitgave 1 oktober 2016
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting mogelijk226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging23 TOEGANKELIJKHEID
232 de kamer is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gem. gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)
24 TOTALE NETTOVLOEROPPERVLAKTE WOONLOKALEN
241 totale nettovloeroppervakte woonlokalen voldoet niet aan de minimale normen
INTERNE FUNCTIES (enkel indien niet gemeenschappelijk)
26 TOILETFUNCTIE
261 het toilet is niet afgescheiden van woon- en keukenfuncties262 toilet met gebreken / niet aanwezig263 onvoldoende verluchting
27 BADFUNCTIE
271 lig-,zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / niet aanwezig272 onvoldoende verluchting273 badkamerfunctie niet verwarmbaar / niet vorstvrij
28 KEUKENFUNCTIE
281 gootsteen met aanvoer van koud en warm water met gebreken / niet aanwezig282 bijkomend geaard stopcontact, naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...), ontbreekt283 onvoldoende verluchting
EINDBEOORDELING DEEL C I II III IV
TOTAAL DEEL C = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
OPMERKINGEN:
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
217 Uitgave 1 oktober 2016
Deel D: Gemeenschappelijke functie
Blad nr: In deze rubriek geeft u alleen een beoordeling van een gemeenschappelijke functie binnen het gebouw.De gemeenschappelijke functie wordt in principe van binnenuit beoordeeld. De beoordeling is beperkt tot de verdieping:waarneembare gebreken die een onmiddellijk negatief effect hebben op het gebruik. nr.
Het te onderzoeken lokaal betreft een:
gemeenschappelijk WC-lokaal
gemeenschappelijke badkamer of douche
gemeenschappelijke kook- of leefruimte m²categorie
I II III IV
OMHULSEL EN BINNENSTRUCTUUR VAN HET LOKAAL 1 3 9 1510 DAK(EN) OF (hellende en vlakke) PLAFONDS
VOCHTSCHADE101 insijpelend vocht plaatselijk / op verschillende plaatsen102 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van plafonds103 beschadiging (excl. vochtschade)/verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
11 WANDEN
VOCHTSCHADE111 opstijgend vocht niet algemeen / algemeen112 doorslaand vocht niet algemeen / algemeen113 condenserend vocht met schimmelvorming niet algemeen / algemeen
AFWERKING van de wanden114 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
12 RAMEN EN DEUREN
121 ofwel: ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) niet algemeen / algemeen (enkel aanvinken als woonlokalen en badkamer beschikken over dubbele beglazing)ofwel: enkel glas in woonlokalen en badkamer / ernstige tekortkomingen (houtrot/corrosie/disfunctie) (aanvinken bij enkel glas in minstens 1 woonlokaal of badkamer, al dan niet in combinatie met disfuncties van ramen of deuren)
Dubbel glas: bestaat minimaal uit twee glasplaten die op een bepaalde afstand van elkaar luchtdicht
met elkaar zijn verbonden, zodat een isolerende ruimte tussen de glasplaten of spouw ontstaat.
vanaf 01/01/2020 tot en met 31/12/2022 niet algemeen / algemeenvanaf 01/01/2023 niet algemeen / algemeen
13 (draag)VLOER(en)
VOCHTSCHADE131 vochtschade niet algemeen / algemeen
DEKVLOER132 beschadiging (excl. vochtschade) of verwering / noodzakelijke afwerking ontbreekt beperkt / ernstig
INSTALLATIES EN COMFORTEISEN
19 ELEKTRICITEIT
191 er ontbreekt een lichtpunt195 indicatie van een risico op elektrocutie
22 LUCHTKWALITEIT
221 er is onvoldoende verluchting in het lokaal226 aanwezigheid niet-luchtdichte verwarmingstoestellen (incl. toestellen die voorzien in sanitair warm water)/
indicatie van risico op CO-vergiftiging23 TOEGANKELIJKHEID
232 het lokaal is niet veilig toegankelijk (bv. onveilige gemeenschappelijke gangen, trappen) beperkt / ernstig233 ontbrekende of onvoldoende hoge/stevige borstwering bij lage ramen (vanaf eerste verdieping)
I II III IV
Aantal
TOTAAL LOKAAL = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
EINDBEOORDELING LOKAAL
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
218 Uitgave 1 oktober 2016
Opmerkingen:
- De sanitaire functies / keukenfuncties worden als niet aanwezig beschouwd als ze in een lokaal zijn ondergebrachtmet een plafondhoogte van minder dan 180 cm.- Niet-functionerende installaties en installaties die niet uitgevoerd zijn volgens de regels van de kunst, worden als onbestaand beschouwd.
25
251 toilet met gebreken / ontbreekt252 het toilet is niet afsluitbaar
I II III IV
Aantal
TOTAAL TOILETFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
26
261 lig-, zit- of stortbad met koud en warm water met gebreken / ontbreekt262 badkamer niet verwarmbaar/vorstvrij263 badkamer niet afsluitbaar
I II III IV
Aantal
TOTAAL BADFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
27
271 gootsteen met koud en warm water met gebreken / ontbreekt272 de plaatsing van een vast verwarmingsapparaat is niet mogelijk
(centrale verwarming / luchtdicht gastoestel / elektrisch toestel met aangepaste energietoevoer)273 geen twee geaarde stopcontacten naast deze in gebruik voor de vaste toestellen
(zoals koelkast, oven, microgolfoven, dampkap, boiler...)274 aanrecht met kookplaten, branders… ontbreekt275 onvoldoende natuurlijke verlichting (koepel mag)276 geen koelkast
I II III IV
Aantal
TOTAAL KEUKENFUNCTIE = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
EINDBEOORDELING DEEL D I II III IV
Aantal
TOTAAL DEEL D = (kolom Ix1) + (kolom IIx3) + (kolom IIIx9) + (kolom IVx15) =
BEZETTINGSNORM VOOR HET GEMEENSCHAPPELIJK LOKAAL
1. Gemeenschappelijke WC('s)
aantal: x 6 = bezettingsequivalent (BE)
2. Gemeenschappelijke baden of douches
aantal: x 10 = bezettingsequivalent (BE)
3. Gemeenschappelijke kookruimte
De bezettingsnorm van de keukenfunctie is geïntegreerd in de bezettingsnorm van de kamer zelf.
OPMERKINGEN:
BADFUNCTIE
EINDBEOORDELING TOILETFUNCTIE
EINDBEOORDELING BADFUNCTIE
EINDBEOORDELING KEUKENFUNCTIE
KEUKENFUNCTIE
TOILETFUNCTIE
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
219 Uitgave 1 oktober 2016
Deel E: EINDBEOORDELING VAN DE KAMER
Puntentotaal deel B (Gebouw):
Puntentotaal deel C (Kamer):
Locatie: De kamer beschikt over volgende interne functies:Verdieping: toiletKamernummer: bad/doucheOmschrijving: keuken
Puntentotaal delen D (Gemeenschappelijke functies) :
Woonkwaliteit gemeenschappelijke delen:
Eindbeoordeling kamer:
Als de eindbeoordeling van de kamer 15 of meer punten bedraagt, wordt het conformiteitsattest geweigerd voor de KAMER.Als het totaal van deel E 15 of meer punten bedraagt, adviseert de gewestelijke ambtenaar de KAMER ongeschikt te verklaren.
Deel F: BEZETTINGSNORM VOOR DE KAMER
Bij de berekening van de oppervlakte van de kamer wordt uitgegaan van de totale nettovloeroppervlakte ervan.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.Bijkomend wordt bij hellende plafonds de netto-vloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm.
Met de volgende lokalen wordt geen rekening gehouden:- lokalen waarvan de in aanmerking te nemen nettovloeroppervlakte kleiner is dan 4 m²;- kamers die 15 of meer strafpunten scoren;- kamers die nergens een plafondhoogte hebben van minstens 220 cm.
totale nettovloeroppervlakte (in m²) van 0 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80van de kamer tot 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80 88 mogelijk aantal personen (te omcirkelen) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Vanaf 88 m² nettovloeroppervlakte geldt elke bijkomende 8 m² voor één bijkomende persoon.Per aanwezige keuken- of badfunctie in de kamer wordt de minimale oppervlakte telkens verhoogd met 3 m².
Deze kamer is aangepast voor een bezetting van personen.
Toelichting
TOTAAL:
Berekening
badfunctie:
toiletfunctie:
badfunctie:
keukenfunctie:
gemeenschappelijke ruimte:
Bezetting gemeenschappelijke delen:
toiletfunctie:
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
220 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE: BEREKENING GEMEENSCHAPPELIJKE FUNCTIES
Woonkwaliteit gemeenschappelijke delen
DEEL D Blad 1
DEEL D Blad 2
DEEL D Blad 3
DEEL D Blad 4
DEEL D Blad 5
DEEL D Blad 6
DEEL D Blad 7
DEEL D Blad 8
DEEL D Blad 9
Subtotaal:
Subtotaal:
Aantal functies
Gewogen :
+ veiligheidsrisico
Gewogen:
Resultaat
KEUKENTOILET
FUNCTIES
BAD
Bijlage 3 MODEL TECHNISCH VERSLAG KAMERS VOOR SEIZOENARBEIDERS
221 Uitgave 1 oktober 2016
Bezetting gemeenschappelijke functies
Toiletfunctie
Totaal aantal toiletten voor gemeenschappelijk gebruik:Aantal afhankelijke entiteiten/personen:
Toiletfuncties x 6 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpuntenBadfunctie
Totaal aantal badfuncties voor gemeenschappelijk gebruik:Aantal afhankelijke entiteiten/personen:
Badfuncties x 10 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpuntenGemeenschappelijke ruimte
Bij de berekening van de oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte wordt uitgegaan vande totale nettovloeroppervlakte ervan.
De nettovloeroppervlakte wordt gemeten in de zone met een plafondhoogte van minstens 220 cm.
Bijkomend wordt bij hellende plafonds de netto-vloeroppervlakte meegerekend met een vrije hoogte groter dan 180 cm. Metlokalen die nergens een plafondhoogte hebben van minstens 220 cm wordt geen rekening gehouden.
Totale oppervlakte van de gemeenschappelijke ruimte:Aantal afhankelijke personen:
bezettingsnorm van alle kamers samen lager dan 50:oppervlakte:( m² - 8m²) / 2 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vavaf 50 t/m 199:oppervlakte:( m² - 8m²) / 1,75 = bezettingsequivalent (BE)
bezettingsnorm van alle kamers samen vanaf 200:oppervlakte:( m² - 8m²) / 1,5 = bezettingsequivalent (BE)
-
strafpunten
Strafpunten ten gevolge van overbezetting van gemeenschappelijke functies worden toegekend aan
elke van de functie afhankelijke kamer.
Strafpunten ten gevolge van overbezetting van de gemeenschappelijke ruimte worden toegekend aan
elke kamer.
OPMERKINGEN:
Bijlage 4 BESCHERMINGSGRADEN VAN TOESTELLEN
222 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 4: BESCHERMINGSGRADEN VAN TOESTELLEN
De waarden die men aan een toestel toekent met betrekking tot de bescherming tegen aanraking, indringen
van vaste voorwerpen en vocht, en de mechanische weerstand worden uitgedrukt in de beschermingsgraad of
beschermingswaarde, “IP-waarde” genoemd.
Op de toestellen is dit aangeduid met de letters IP gevolgd door één, twee of drie cijfers. Deze drie cijfers
bepalen de X1-, X2- en X3-waarden.
X1 = bescherming tegen aanraking van onder spanning staande delen / indringen van vaste voorwerpen
X2 = bescherming tegen indringen van vloeistoffen
X3 = mechanische bescherming (slagweerstand)
Soms is een waarde niet bepaald. In dat geval wordt ze aangeduid door X, bv. bij IPX22 is de X1-waarde niet
bepaald.
In de tabel op volgende bladzijde vindt u een overzicht van de IP-waarden.
Bijlage 4 BESCHERMINGSGRADEN VAN TOESTELLEN
223 Uitgave 1 oktober 2016
Bijlage 5 MATERIAALCODES VOOR AANSLUIT- EN AFVOERKANALEN TOEVOER- enDOORSTROOMOPENINGEN
224 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 5: MATERIAALCODES VOOR AANSLUIT- EN AFVOERKANALEN
De materiaalkeuze van aansluit- en afvoerkanalen wordt bepaald door de eigenschappen van de
verbrandingsproducten, met name de temperatuur, de druk, de chemische samenstelling, de condensvorming
en de aanwezigheid van roet. De kanalen worden ingedeeld volgens de volgende klassen:
de temperatuursklasse wordt aangegeven door de letter T, gevolgd door de toegelaten
werkingstemperatuur van de verbrandingsgassen;
de druk wordt aangegeven door de letters N,P of H;
de weerstand tegen condensaten wordt opgedeeld in twee klassen:
o de droge D (geen condensatie) en
o de natte W (condensatie)
Deze bepalen samen met het gebruikte materiaal de wanddikte van het kanaal.
Voorbeeld: voor gas is bij condensatieklasse D de minimale wanddikte voor roestvrij staal 0.4 mm en voor
aluminium 0.7 mm;
de weerstand tegen corrosie wordt aangegeven met de letter “V” gevolgd door een cijfer. Klasse V1 is
bestemd voor brandbare gassen, V2 voor lichte stookolie, V3 voor zware stookolie;
de weerstand tegen schouwbrand wordt aangeduid met de letter O (geen brandweerstand) of de letter G,
aangevuld met een getal die de afstand in mm tot brandbare materialen weergeeft. Bv. G150 wil zeggen
dat er zich geen brandbare materialen op minder dan 150 mm van de aansluit- of afvoerkanalen mogen
bevinden.117
De markering wordt aangebracht op de kanalen:
117 Behoudens uitzonderingen.
Bijlage 5 MATERIAALCODES VOOR AANSLUIT- EN AFVOERKANALEN TOEVOER- enDOORSTROOMOPENINGEN
225 Uitgave 1 oktober 2016
Bijlage 5 MATERIAALCODES VOOR AANSLUIT- EN AFVOERKANALEN TOEVOER- enDOORSTROOMOPENINGEN
226 Uitgave 1 oktober 2016
TOEVOEROPENINGEN EN DOORSTROOMOPENINGEN:
De norm voorziet een uitzondering voor installaties die geplaatst zijn na 27/01/2000 in bestaande gebouwen.
In dergelijke situaties is voor gastoestellen van type A en van type B de luchttoevoer toegelaten via
doorstroomopeningen. Er zijn – naast de toevoeropening - maximaal 2 doorstroomopeningen toegelaten (dus
in totaal 3 openingen in serie)118. Hierbij is het uiteraard noodzakelijk dat de sectie van de
doorstroomopeningen gerespecteerd wordt (zie tabel hierna).
De luchttoevoer moet steeds rechtstreeks naar de buitenlucht uitmonden:
de opstellingsruimte is een slaapkamer, badkamer, of stortbadruimte119;
het geïnstalleerde vermogen is groter dan 30 kW120;
het toestel is een ketel voor centrale verwarming;
de installatie is geplaatst na 27/01/2000 in nieuwe of vernieuwde gebouwen121.
Bij een woningkwaliteitscontrole is de datum van de installatie evenwel slechts een secundair gegeven en
primeert steeds de veiligheid.
Schematische voorstelling:
118 Bij installaties op propaan of butaan is er maximaal 1 doorstroomopening toegelaten. 119
Toestellen met open verbrandingskring in slaapkamers, badkamers, stortbadruimtes en opschikkamers zijn enkel toegelaten in bestaande gebouwen (van vóór 27/01/2000) en bij vervanging van een bestaand toestel van hetzelfde type.
120 Totaal geïnstalleerd vermogen van de toestellen in de opstellingsruimte vermeerderd met het vermogen van de
toestellen in de ruimte voorzien van doorstroomopeningen. Doorsnee waterverwarmingstoestellen op gas hebben de volgende grootteordes van vermogens: 6l/min ongeveer 10kW, 10l/min ong.19kW, 13l/min ong. 24kW, 16l/min ong. 28kW. Een gasgestookte Cv-ketel vloermodel ong.30-40kW, wandmodel (nieuwere toestellen combinatie verwarming + warm water) ong. 24kW. Een grote gaskachel (radiator) type B heeft typisch een vermogen van ongeveer 10-12kW (alle waarden enkel bij benadering). Indien de calorische waarde gekend is, kan het vermogen bij benadering geschat worden door te delen door 15 (t.t.z. 150kcal/min komt overeen met ong. 10kW).
121 Een vernieuwd gebouw is een gebouw dat enkel kon verbouwd of aangepast worden na het bekomen van een stedenbouwkunidge vergunning.
Eén doorstroomopening Twee doorstroomopeningen Rechtstreeks naar buiten
Bijlage 5 MATERIAALCODES VOOR AANSLUIT- EN AFVOERKANALEN TOEVOER- enDOORSTROOMOPENINGEN
227 Uitgave 1 oktober 2016
Doorstroomopeningen moeten bij voorkeur beneden in de opstellingsruimte voorzien zijn en niet afsluitbaar
(permanent). Ze worden bovendien zo geplaatst dat ze de bewoners niet hinderen.
Voor installaties op LPG (propaan en butaan) mag maximaal slechts één doorstroomopening gebruikt worden
en moet de luchttoevoeropening boven het maaiveld geplaatst worden. Indien deze luchttoevoeropening (of
doorstroomopening) ook als verluchting gebruikt worden, moeten deze op het laagste niveau aangebracht
worden.
Indien het vermogen van de geïnstalleerde toestellen gekend is, kan de minimum netto doorlaatopening (in
cm2) voor toevoer- en doorstroomopeningen berekend worden volgens onderstaande tabel (door de vermelde
getallen te vermenigvuldigen met het totale geïnstalleerde vermogen in kW)122
.
De netto doorlaatopening van toevoer- en doorstroomopeningen mag in elk geval niet kleiner zijn dan 50 cm2.
Ze moet minimum 150 cm² groot zijn in de volgende twee gevallen:
bij toestellen van het type A;
bij toestellen van het type B geplaatst in een slaapkamer, badkamer of stortbadruimte123
.
122 B1= gastoestel (type B) uitgerust met een trekonderbreker. B2= gastoestel (type B) zonder trekonderbreker.
123 Dit is enkel toegelaten bij vervanging van een bestaand toestel van hetzelfde type.
Bijlage 5 MATERIAALCODES VOOR AANSLUIT- EN AFVOERKANALEN TOEVOER- enDOORSTROOMOPENINGEN
228 Uitgave 1 oktober 2016
Voorbeeld berekening afmetingen rooster:
Indien bij een ventilatierooster met een doorlaatpercentage van 75% de netto doorlaatopening 150 cm2 moet
bedragen, moet de reële opening 150:0,75 = 200 cm2 groot zijn (bv. 20x10 cm). Een rooster met een
doorlaatpercentage van 55% moet, om een netto doorlaat van 150 cm2 te realiseren, een reële opening van
150:0,55=273 cm2 omvatten (bv. 27,3x10 cm). Enkel een volledig vrije opening (dus zonder rooster of andere
belemmeringen) heeft een doorlaatpercentage van 100%.
Bij gebrek aan een niet-afsluitbare
opening mag de lucht toegevoerd worden
door een blijvende uitsparing
aangebracht aan de onderzijde van een
toegangsdeur op voorwaarde dat de
hoogte ervan minstens 2,5 cm bedraagt
en de oppervlakte minstens 150 cm² is
(zie illustratie).
Luchttoevoer via een blijvende uitsparing onder de deur
Bijlage 6 MOGELIJKE OORZAKEN VAN VOCHTPROBLEMEN
229 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 6: TABEL MET MOGELIJKE OORZAKEN VAN VOCHTPROBLEMEN
SOORT
DIAGNOSE
VASTSTELLINGEN RISICO’S OF MOGELIJKE OORZAKEN VAN VOCHTPROBLEMEN
Bouwvocht Oppervlakte- condensatie
Hygroscopiciteit van materialen
Aanwezigheid van zouten in
materialen
Regenwaterinfiltraties
Opstijgend vocht
Dia
loo
g m
et
de
bew
on
ers
Geschiedenis van het gebouw en
voorafgaande ingrepen
Gebouw voor landbouwgebruik of industrieel gebruik (in heden of verleden) x
Opstijgend vocht dat in het verleden behandeld werd (ook recent) x
Recente uitvoering van een (gedeelte) van de constructie : bijgebouw, vloerplaat,… x
Bouwwerk dat recent blootgesteld werd aan zware weersomstandigheden of waarbij de materialen onvoldoende beschermd weden tijdens de constructiefase x
Recente uitvoering van thermische isolatie, nieuw raamwerk of dubbele beglazing of de afdichting van de luchtlekken…, zonder de plaatsing van een aangepast ventilatiesysteem
x x
Recente ophoging van het vloerpeil aan de binnen- of de buitenzijde tot boven het niveau van het vochtscherm in de muurvoet x
Symptomen die tevoorschijn komen op recent uitgevoerde afwerkingen x x(1)
x(2)
Evolutie van het schadebeeld in de tijd
Spontane droging van de materialen na verloop van tijd x
Symptomen die zich voordoen tijdens de winter x x
Symptomen die zich voordoen in kelders of in gebouwen met een zeer hoge thermische inertie in de lente en in de zomer x x
Dimensionale fluctuaties van hygroscopische materialen (houten deuren en raamwerk) gedurende het jaar x
Fluctuatie van de intensiteit van de vochtvlekken of van de witachtige uitbloeiingen in functie van de vochtigheid van de omgevingslucht x
Voorwaarden voor het optreden van het
schadebeeld
Symptomen die zich manifesteren tijdens of na hevige regen x
Woonvoorwaarden die aanleiding geven tot een aanzienlijke dampproductie, een gebrek aan verwarming of ventilatie x x
Vas
tste
llin
gen
Vochtverdeling in het gebouw
Vochtverdeling over het volledige gebouw x
Aanwezigheid van vocht in het onderste gedeelte van de muren die in contact staan met de grond x(3)
x(4)
Aanwezigheid van vocht in de binnenmuren x x x(4)
Vochtvlekken die schijnbaar willekeurig verspreid zijn x x x
Aanwezigheid van vocht in zuidelijk, zuidwestelijk of westelijk georiënteerde elementen x
Waargenomen symptomen
Zichtbare druppels op weinig of niet poreuze materialen x
Aanwezigheid van zwammen of schimmels x x(5)
x(6)
x x
Aanwezigheid van witachtige uitbloeiingen x x x x
Onthechting of beschadigingen van de afwerking X x x x
Eigenschappen van het gebouw
Massieve muren in slechte staat (met name de voegen), spouwmuren met een gebrekkige drainering van de spouw x
Beschadigingen of gebrek aan onderhoud van het dak of van het raamwerk x
Afwezigheid van geschikte ventilatievoorzieningen x x
Ontbreken van een kelder of een geventileerde kruipruimte (capillaire funderingen) x
Elementen die tot stand kwamen tijdens eerdere interventies: cementering, geteerde ondermuren, voorzetwanden, metaalfolie onder het behangpapier, verluchtingspijpen… x x x
Met
ing
en
Hygrometische omgevings-
omstandigheden
Hoge relatieve vochtigheid van de binnenlucht X x(7)
x(7)
x
x(9)
Toestand van de materialen
Hoog vochtgehalte in de massa van de materialen, dat ingeschat wordt met behulp van een elektrisch toestel of gemeten wordt met een carbidefles of door vergelijkende wegingen op een afgenomen staal
x(8)
x
Laag vochtgehalte in de massa van de materialen x x x
Bij koud weer, oppervlaktetemperatuur die lager is dan het dauwpunt dat bepaald werd op basis van de relatieve vochtigheid en de temperatuur van de binnenlucht x(10)
x
Aanwezigheid van zouten
Aanwezigheid van zouten die gedetecteerd worden op de werf of na de analyse van een ter plaatse genomen staal x x(11)
x(12)
(1) Vooral bij een recente behandeling van opstijgend vocht. (2) Het kan gaan om een omzeiling van het membraan of van de geïnjecteerde zone, wat aanleiding kan geven tot capillaire opstijgingen in de bepleistering. (3) Als het opstijgende vocht
afkomstig is uit een verse dekvloer. (4) Meestal tot op een hoogte van 0,5 tot 1,5 meter. (5) Volgens typische geometrische vormen in de hoeken, achter meubels, ter hoogte van koudebruggen…(6) Op hygroscopische materialen : hut, leer, papier,
behangpapier, textiel…(7) Bij voorkeur te meten over en bepaalde periode zodat men de kritische waarden kan identificeren…(8) Heeft voornamelijk betrekking op materialen die recent geplaatst werden (9) Het vochtgehalte vermindert naarmate de
afstand met de grond vergroot. (10) De temperatuur en de relatieve vochtigheid van de binnenlucht moeten bij voorkeur gemeten worden over een bepaalde periode. (11) Als het regenwater vervuild is met organische materie, kunnen de zouten infiltreren
in het metselwerk via goten in slechte staat, doorheen een zolder…(12) Zouden afkomstig uit de bodem: de concentratie en het soort zouten kunnen variëren naarmate de afstand met de grond vergroot.
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
230 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 7: PROBLEMATIEK VAN BUSNUMMERS IN PANDEN INGERICHT MET MEERDERE
ENTITEITEN (ZOALS APPARTEMENTSGEBOUWEN, OPGESPLITSTE HERENHUIZEN)/
NUMMERING VAN ENTITEITEN
Een eenvormige afspraak dringt zich op omdat de nieuwe rubriek op het nieuwe technische verslag dat van
kracht werd op 1 januari 2013 aangeeft of er voor de betreffende woonentiteit een EPC-attest beschikbaar is.
Het is de bedoeling dat het Vlaams Energieagentschap (VEA) (dat controle uitoefent op de verplichting van het
EPC) aan de hand van onze omschrijving van de woonentiteit kan nagaan:
a) over welk gebouw
en
b) over welke specifieke entiteit in het gebouw het dossier handelt.
Indien mogelijk worden de woonentiteiten genummerd met het officiële huis- en busnummer, m.a.w. de
nummering van entiteiten toegekend door de stad of de gemeente wordt steeds overgenomen.
Indien een officieel busnummer niet gekend is of indien enige aanduiding van busnummer ontbreekt ter
hoogte van de inkomdeur van de entiteit, zal de controleur zelf een busnummer moeten toekennen. Deze
nummering wordt op het technisch verslag dan tussen haakjes gezet om te benadrukken dat dit geen officieel
busnummer betreft.
Indien in het pand entiteiten worden aangetroffen met vermelding op deur of bel van het officiële busnummer
en andere dan weer niet, dan zal de controleur enkel aan die entiteiten waar een officieel busnummer
ontbreekt, zelf een busnummer toekennen. In de omschrijving van de entiteit kan er bijkomend vermeld
worden dat het een entiteit betreft zonder officieel busnummer (bv.: appartement (1/2), links achteraan in
hoofdgebouw, zonder officieel busnummer).
Het maaiveld langs de straatzijde van het gebouw is bepalend voor de benoeming van de verdieping
(gelijkvloers, 1ste verdieping, …, enz.). M.a.w. een gelijkvloers langs de straatzijde blijft over de hele bouwlaag
een gelijkvloers, zelfs al ligt het maaiveld aan de achterzijde van het pand een (of meerdere) niveau(s) lager.
Het nummer dat wordt toegekend heeft de volgende opbouw:
Voorbeeld: (1/1) waarbij 1 voor de schuine streep = verwijzing naar eerste verdieping; 1 na de schuine streep = entiteit 1.
Het minteken bij het eerste getal duidt op een kelderverdieping en voorkomt vergissingen in de communicatie
met andere diensten of gesprekpartners.
Voorbeeld: 1, 2 zijn duidelijke verwijzingen naar een verdieping. -1, -2 zijn duidelijke verwijzingen naar een
kelderverdieping. Daar kan geen twijfel over bestaan.
kelder / souterrain = -1 gelijkvloers / bel-etage = 0 tussenverdieping = TV1 1ste verdieping = 1 tussenverdieping = TV2 2
de verdieping = 2
zolder (dakverdieping) = 3 (in dit voorbeeld)
Ter aanvulling van de busnummering is het tevens absoluut noodzakelijk dat het administratief deel A van het
technisch verslag eveneens volledig wordt ingevuld:
- Omschrijving van het pand:
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
231 Uitgave 1 oktober 2016
voorbeeld: woongebouw, gelijkvloers + 3 verdiepen, achterbouw 1 verd., onderkelderd en plat dak
- Omschrijving van de entiteit +verduidelijking indien nodig dat de woonentiteit gelegen is in het
hoofd- , achter- ofwel bijgebouw
voorbeeld 1: woning: opgebouwd met gelijkvloers, verdieping, zolder, achterbouw, onderkelderd
voorbeeld 2: appartement: leefkamer + open keuken, 2 slaapkamers, wc, badkamer (douche, lavabo)
- Verdieping:
voorbeeld: gelijkvloers, 1, 2, …, zolder, TV1 (TV= tussenverdieping)
- Locatie:
voorbeeld: voor, achter, links voor of rechts achter en afgekort als: v, a, lv, ra)
Bij de toekenning van de nummers aan de entiteiten positioneert de controleur zich buiten aan de inkomdeur
van het gebouw en kijkt naar het gebouw toe. Bij meerdere inkomdeuren is deze gelegen aan de straatzijde
bepalend.
De entiteiten worden volgens hun ligging op de plattegrond steeds in wijzerzin genummerd, ook als de
woonentiteiten achter of naast elkaar liggen. Indien de woonentiteiten achter elkaar liggen, kan dit tot gevolg
hebben dat wordt genummerd van achter naar voor. Bij twee naast elkaar liggende woonentiteiten, wordt
eveneens in wijzerzin genummerd vanaf de inkomdeur (wat tot gevolg kan hebben dat van rechts naar links
wordt genummerd).
Bij de nummering wordt geen onderscheid gemaakt tussen hoofdgebouw en achterbouw als beide met elkaar
verbonden zijn. In geval van een losstaand bijgebouw wordt in het hoofdgebouw en het bijgebouw steeds
opnieuw in wijzerzin genummerd.
Tussenverdiepen krijgen een eigen nummering. Er wordt dan op de tussenverdieping opnieuw genummerd in
wijzerszin vanaf de toegang van de tussenverdieping. Zoals hierboven vermeld wordt de nummering dan
voorafgegaan door ‘TV’.
In deze logica worden de entiteiten ingericht op eenzelfde verdieping (bouwlaag) genummerd.
Samengevat: Nummering beginnen aan de toegang tot de bouwlaag. Bij een gelijkvloers is dat bijvoorbeeld
aan de inkomdeur van het pand en vanaf daar in wijzerzin. Bij verdiepingen zal het nummeren aangevat
worden aan de aankomst van de trap en vanaf daar in wijzerzin. Bij verwarrende inrichtingen zal het opmaken
van een schets van de plattegrond de zaak meestal vereenvoudigen. Soms zal het evenwel nodig zijn om de
ligging te verduidelijken in de omschrijving van het pand en de entiteit.
Moeilijkheden om de basisregel toe te passen worden aangebracht op het forum van de onderzoekers onder
rubriek ‘Omkadering en andere’.
Nota:
Handelsruimten (niet-woonfunctie) worden in de nummering mee opgenomen. Lokalen waarin de
gemeenschappelijke functies voor kamers zijn ingericht worden eveneens genummerd.
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
232 Uitgave 1 oktober 2016
Werkwijze voor het nummeren van gemeenschappelijke lokalen:
Aanduiding verdieping: idem als voor entiteiten ( 0, 1, 2, TV1…)
Aanduiding lokalen:
K= lokaal waarin gemeenschappelijke keukenfunctie
B= lokaal waarin gemeenschappelijke badfunctie
T= lokaal waarin gemeenschappelijk toiletfunctie
BT= lokaal waarin gemeenschappelijke bad- en toiletfunctie
L= gemeenschappelijke leefruimte. (studentenkamers)
KL= lokaal waarin gem. keuken en gem. leefruimte. (studentenkamers)
De lokalen met gemeenschappelijke functies worden per verdieping doorlopend genummerd.
Voorbeelden:
- 0/K1= gemeenschappelijke keuken op het gelijkvloers
- 0/K2= een tweede gemeenschappelijke keuken op het gelijkvloers
- 1/BT1= een lokaal op de 1ste verd. waarin de gem. bad- en toiletfunctie is ingericht
- 1/BT2= een tweede lokaal op de 1ste verd. waarin gem. bad- en toiletfunctie is ingericht
- TV1/T= een gem. toiletfunctie ingericht in een lokaal op de 1ste tussenverdieping
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
233 Uitgave 1 oktober 2016
TERMINOLOGIE:
Gesloten bebouwing Gebouw in de rij
Halfopen bebouwing Gebouw aanpalend aan ander gebouw
Open bebouwing Vrijstaand gebouw
Maaiveld Bovenkant van een terrein dat een bouwwerk omgeeft.
Woning Zelfstandige woning
Kamerwoning Gebouw met kamers
Appartementengebouw Gebouw met meerdere woonentiteiten, appartementen
Woongebouw Gebouw met meerdere entiteiten (bv. opgesplitst herenhuis)
Tweewoonst Van Dale: twee huizen onder één dak.
Pand met twee identieke huizen met gemeenschappelijke tussenmuur die
bouwkundig een eenheid vormen. (ook tweelinghuizen genoemd)
Pand Van Dale: vastgoed.
Het geheel van de gebouwen: hoofdgebouw + achterbouw + bijgebouw.
Hoofdgebouw Het pand met aftrek van achter- en bijgebouw. (afgekort HB)
Achterbouw Bijkomend gebouw aanpalend aan de achtergevel van het hoofdgebouw.
(afgekort AB)
Bijgebouw Vrijstaand gebouw op het zelfde terrein als het hoofdgebouw. In dit geval
bijkomend te verduidelijken in de omschrijving van het gebouw / entiteit op
deel A van het technisch verslag. (Afgekort BB)
(Woon-) entiteit Woning of kamer
Duplex-appartement Van Dale: appartement dat zich uitstrekt over twee etages die verbonden zijn
door een inpandige trap.
Studio Een zelfstandige woning zonder afzonderlijke slaapkamer.
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
234 Uitgave 1 oktober 2016
Bouwlaag Van Dale: verdieping waarmee een bouwwerk al bouwend wordt verhoogd.
Gelijkvloers + verdiepingen.
Souterrain Van Dale: de geheel of gedeeltelijk onder de grond gelegen ruimten van een
gebouw met vertrekken ten dele (mits minder dan de helft) beneden de
begane grond (maaiveld). Liggen ze dieper dan spreekt men van een
kelderverdieping. (afgekort KL)
Een souterrain (afgekort: ST) is een gedeeltelijk, in de meeste gevallen minder
dan de helft, onder de grond gelegen ruimte van een gebouw.
Kelder (-verdieping) Kelder: gedeelte van een gebouw dat beneden het terreinveld ligt tussen
begane grond en de fundering. Het plafond van de kelder ligt op minder dan
1m boven het maaiveld. (afgekort: KL)
Bel-etage Van Dale: woning op de eerste verdieping van een gebouw boven de begane
grond of het souterrain.
(hoofd-) verdieping boven de begane grond en met enkele treden bereikbaar
via straatniveau. Vaak echter boven een souterrain.
Gelijkvloers Van Dale: op dezelfde hoogte als de vloer of begane grond, beneden.
(afgekort: 0)
Verdieping Hogere bouwlaag anders dan een gelijkvloers (afgekort: +)
Tussenverdieping Verdieping gesitueerd tussen 2 verdiepingen van het hoofdgebouw. Meestal
bereikbaar via tussenbordes trap en gesitueerd in een achterbouw. (afgekort:
TV)
Tussenbordes Bordes halverwege de 2 sledes van een trap tussen 2 verdiepingen
(en die in sommige gevallen toegang geeft aan een tussenverdieping)
Zolder Van Dale: bovenste verdieping of elk van de verdiepingen onder het dak van
een gebouw
Mezzanine Een mezzanine is een vaste en zelfdragende open constructie die geplaatst
wordt tussen twee etagevloeren, en die kan gebruikt worden voor elke functie
die met wonen gepaard gaat leef- kook- en slaapfuncties, bad/douche of
keukenfuncties).
Kitchenette Is een kleine kookoppervlakte (zone) in een leefruimte of (hotel-) kamer.
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
235 Uitgave 1 oktober 2016
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
236 Uitgave 1 oktober 2016
Bijlage 7 NUMMERING VAN ENTITEITEN
237 Uitgave 1 oktober 2016
Bijlage 8 NUTTIGE ADRESSEN
238 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 8: NUTTIGE ADRESSEN
WONEN-VLAANDEREN
Phoenixgebouw
Koning Albert II-laan 19, bus 40
1210 Brussel
Tel. 02 553 17 52
Fax 02 553 17 50
WONEN ANTWERPEN
Vlaams Administratief Centrum (VAC) - Anna Bijnsgebouw
Lange Kievitstraat 111-113, bus 54
2018 Antwerpen
Tel. 03 224 61 16
WONEN LIMBURG
Vlaams Administratief Centrum (VAC) - Hendrik Van Veldekegebouw
Koningin Astridlaan 50 bus 1
3500 Hasselt
Tel. 011 74 22 00
WONEN OOST-VLAANDEREN
Vlaams Administratief Centrum (VAC) - Virginie Lovelinggebouw
Koningin Maria Hendrikaplein 70
9000 Gent
Tel. 09 276 25 00
WONEN VLAAMS-BRABANT
Vlaams Administratief Centrum (VAC) - Dirk Boutsgebouw
Diestsepoort 6 bus 92
3000 Leuven
Tel. 016 66 59 30
Bijlage 8 NUTTIGE ADRESSEN
239 Uitgave 1 oktober 2016
WONEN WEST-VLAANDEREN
Vlaams Administratief Centrum (VAC) - Jacob van Maerlantgebouw
Koning Albert I-laan 1/2 bus 93
8200 Brugge
Tel. 050 24 82 50
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
MELDINGSPUNTEN WONEN-VLAANDEREN
Bijlage 9 NUTTIGE LINKS
240 Uitgave 1 oktober 2016
BIJLAGE 9: NUTTIGE LINKS
VLAAMSE OVERHEID
http://www.vlaanderen.be/nl
WONEN-VLAANDEREN
http://www.wonenvlaanderen.be/
VEA - Vlaams Energieagentschap.
http://www.energiesparen.be/
W.T.C.B. - Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf
http://www.wtcb.be/homepage/
KVBG - Aardgas
http://www.aardgas.be/consumenten/
FEBUPRO – Butaan en Propaan
http://www.febupro.be/index_nl.htm
INFORMAZOUT - Stookolie
http://www.informazout.be/nl/home/index
VENTILATIEGIDS
http://www.wtcb.be/homepage/download.cfm?dtype=publ&doc=Ventilatiegids%20woningen.pdf&lang=nl
MMK - Medisch Milieukundigen, Gezondheid en Milieu
http://www.mmk.be
241 Uitgave 1 oktober 2016
COLOFON
Verantwoordelijke uitgever:
Helmer Rooze
Administrateur-generaal
Agentschap Wonen-Vlaanderen
Koning Albert II-laan 19 bus 40
1210 Brussel
Vragen, opmerkingen, suggesties in verband met deze brochure:
Luc Bollaert
Adviseur
Agentschap Wonen-Vlaanderen; afdeling Wonen
Verspreiding
Deze uitgave wordt niet in papieren vorm gepubliceerd. De digitale versie van deze handleiding, zoals ontsloten
op de website van het agentschap Wonen-Vlaanderen, is de enige juiste.
De online handleiding zal regelmatig worden geüpdatet.
Oorspronkelijke uitgave: 7 oktober 2007
Herwerkte versie: 1 oktober 2016