t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ...

20
T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS / DOKTORA TEZİ LABORATUVAR ŞARTLARINDA Anthocoris minki Dohrn (HEMIPTERA: ANTHOCORIDAE) İLE Oenopia conglobata (L.) (COLEOPTERA: COCCINELLIDAE) ARASINDA BİRLİK İÇİ AVCILIK İLİŞKİLERİ Mehmet GÖLPINAR BİTKİ KORUMA ANABİLİM DALI ŞANLIURFA 2013 14 punto, tek aralık, sayfanın en üst kısmından başlamalı, Tez başlığı 12 punto, tek aralık, tümü büyük harf, ortalı yazılmalı Öğrencinin Adı küçük harfle, SOYADI büyük harfle, 12 punto yazılmalı Sayfanın en alt kısmında yer almalı, Tez savunma yılını yazınız 12 punto Anabilim dalınızın adını yazınız, 12 punto DİKKAT ! Tüm tezde uygulanmak üzere Word’ün Giriş - Paragraf -Girintiler ve Aralık kısmına girilip Aralıklar kısmından önce: 0 nk, sonra: 0 nk seçilmelidir. Daha sonra Tez içinde istenilen 1.0 veya 1.5 satır aralıklarından uygun olanı seçilmelidir DİKKAT ! Kapak sayfasının tamamı koyu yazılmalı

Upload: others

Post on 09-Mar-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

T.C

HARRAN ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS / DOKTORA TEZİ

LABORATUVAR ŞARTLARINDA Anthocoris minki Dohrn (HEMIPTERA:

ANTHOCORIDAE) İLE Oenopia conglobata (L.) (COLEOPTERA:

COCCINELLIDAE) ARASINDA BİRLİK İÇİ AVCILIK İLİŞKİLERİ

Mehmet GÖLPINAR

BİTKİ KORUMA ANABİLİM DALI

ŞANLIURFA

2013

14 punto, tek aralık,

sayfanın en üst kısmından

başlamalı,

Tez başlığı 12 punto, tek

aralık, tümü büyük harf,

ortalı yazılmalı

Öğrencinin Adı küçük

harfle, SOYADI büyük

harfle, 12 punto yazılmalı

Sayfanın en alt kısmında

yer almalı,

Tez savunma yılını yazınız

12 punto

Anabilim dalınızın adını

yazınız, 12 punto

DİKKAT ! Tüm tezde uygulanmak üzere Word’ün Giriş- Paragraf-Girintiler ve Aralık kısmına girilip

Aralıklar kısmından önce: 0 nk, sonra: 0 nk seçilmelidir. Daha sonra Tez içinde istenilen 1.0 veya 1.5 satır aralıklarından uygun olanı seçilmelidir

DİKKAT ! Kapak sayfasının tamamı koyu yazılmalı

Page 2: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

Doç. Dr. Salim YAVAŞCA danışmanlığında, Mehmet GÖLPINAR’ın

hazırladığı “Laboratuvar şartlarında Anthocoris minki Dohrn (Hemiptera:

Anthocoridae) ile Oenopia conglobata (L.) (Coleoptera: Coccinellidae) arasında

birlik içi avcılık ilişkileri” konulu bu çalışma 04/02/2013 tarihinde aşağıdaki jüri

tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Bitki Koruma Anabilim Dalı’nda YÜKSEK LİSANS / DOKTORA TEZİ olarak

kabul edilmiştir.

İmza

Danışman : Doç. Dr. Salim YAVAŞCA …………………………………..

Üye : Prof. Dr. Caner ASLAN …………………………………..

Üye : Doç. Dr. Lütfi KAYACA …………………………………..

Bu Tezin Bitki Koruma Anabilim Dalında Yapıldığını ve Enstitümüz Kurallarına Göre

Düzenlendiğini Onaylarım.

Prof. Dr. Adı SOYADI

Enstitü Müdürü

Bu çalışma HÜBAK/DPT/TÜBİTAK Tarafından Desteklenmiştir.

Proje No:

Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların

kaynak gösterilmeden kullanımı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere

tabidir.

Tezin savunması yapılıp, jüri

tarafından kabul edildikten

sonra birini siliniz

Tezin savunması yapılıp, kabul

edildikten sonra tez savunma tarihini

yazınız

10 punto,

koyu

10 punto,

koyu

10 punto

10 punto, koyu. Destek yok ise silinmeli

Jüri üyesi Yüksek Lisans için 3 doktora için ise 5 kişidir. Uygun şekilde

düzenleyiniz, 12 punto

12

punto,

tek satır

aralık

Page 3: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

İÇİNDEKİLER

Sayfa No

ÖZET ………………………………………………………………………………………....... i

ABSTRACT ……………………………………………………………………………………. ii

TEŞEKKÜR ……………………………………………………………………………………. iii

ŞEKİLLER DİZİNİ .…………………………………………………………………………… iv

ÇİZELGELER DİZİNİ ………………………………………………………………………… v

SİMGELER DİZİNİ …………………………………………………………………………… vi

1.GİRİŞ ………………………………………………………………………………………… 1

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR …………………………………………………………………... 2

3. MATERYAL ve YÖNTEM ………………………………………………………………… 6

3.1. Materyal ……………………………………………………………………………….. 6

3.1.1. Anthocoris minki’nin özellikleri ………………………………………………… 6

3.1.2. Oenopia conglobata’nın özellikleri ……………………………………………… 7

3.2. Yöntem ………………………………………………………………………………… 8

3.2.1. Yetiştirme yöntemleri …………………………………………………………… 8

3.2.1.1. Konukçu bitki üretimi ……………………………………………………… 8

3.2.1.2. Aphis gossypii’nin yetiştirilmesi …………………………………………… 9

3.2.1.3. Anthocoris minki’nin yetiştirilmesi ………………………………………… 12

3.2.2. Birlik içi avcılık denemeleri ……………………………………………………... 12

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA ……………………………………………… 13

4.1. Anthocoris minki ile Oenopia conglobata Arasında Birlik İçi Avcılık İlişkileri ……… 13

4.1.1. Anthocoris minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………………. 13

4.1.2. Anthocoris minki’nin 4-5. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………………. 15

4.1.3. Anthocoris minki’nin erginleri ile dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın

farklı biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………... 16

4.2. Birlik İçi Avcılık İlişkileri ……………………………………………………………... 17

5. SONUÇLAR ve ÖNERİLER ……………………………………………………………….. 18

5.1. Sonuçlar ………………………………………………………………………………... 18

5.2. Öneriler ………………………………………………………………………………... 20

KAYNAKLAR ………………………………………………………………………………… 22

ÖZGEÇMİŞ ……………………………………………………………………………………. 28

EKLER …………………………………………………………………………………………. 29

Başlık sayfa başında, ortalı, 12 punto ve koyu olmalıdır

Sayfa no 10 punto ve koyu Diğerleri sadece 10 punto, tek

aralık yazılmalı, İçindekiler kısmana sayfa

numarası verilmemeli

İçindekiler kısmında birinci, ikinci,

üçüncü ve diğer derece başlıkları

yazarken sol hizadan girintilerin

yukarıdaki örnekteki gibi olmasına

dikkat edilmeli

Alt satıra

geçen

ifadeler bu

hizadan

başlamalı

Page 4: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

ÖZET

Yüksek Lisans Tezi

LABORATUVAR ŞARTLARINDA Anthocoris minki Dohrn. (HEMIPTERA:

ANTHOCORIDAE) İLE Oenopia conglobata (L.) (COLEOPTERA: COCCINELLIDAE)

ARASINDA BİRLİK İÇİ AVCILIK İLİŞKİLERİ

Mehmet GÖLPINAR

Harran Üniversitesi

Fen Bilimleri Enstitüsü

Bitki Koruma Anabilim Dalı

Danışman: Doç. Dr. Salim YAVAŞCA

YIL: 2013, Sayfa: 31

Bu çalışma, Anthocoris minki Dohrn (Hemiptera: Anthocoridae) ile Oenopia conglobata (L.)

(Coleoptera: Coccinellidae)’nın birlik içi avcılık etkileşimlerini belirlemek amacıyla 2012 yılında

laboratuvar koşullarında yapılmıştır. İstenilen döneme gelen predatörler her bir petri kabında bir birey

olacak şekilde 24 saat boyunca aç bırakılmışlardır. Daha sonra içinde ek besin (Aphis gossypii Glover

(Hemiptera: Aphididae)) bulunan petri kaplarına bir adet A. minki ile bir adet O. conglobata

bırakılarak 24 saat boyunca birlikte tutulmuşlardır. Bu sürenin sonunda kontrol edilerek ölü ve canlı

predatörlerin sayısı kaydedilmiştir. Denemeler sonucunda iki predatör arasında asimetrik birlik içi

avcılık davranışı görüldüğü, fakat A. minki’nin O. conglobata tarafından avlanmasının istatistiki

olarak önemsiz seviyede olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle O. conglobata’nın bulunduğu antepfıstığı

bahçelerinde ortamda yeterli miktarda av olduğunda A. minki’nin her biyolojik döneminde salımı

yapılabileceği kanısına varılmıştır.

ANAHTAR KELİMELER: Anthocoris minki, Oenopia conglobata, Aphis gossypii, birlik içi avcılık

-Bu sayfanın tamamı 10 punto ile yazılmalı, -Tek aralık olmalı -Büyük/küçük harfle yazılma durumuna dikkat edilmeli

-Metin kısmı

koyu değil,

-Paragraf başı

yapılmadan

yazılmalı

Koyu

yazılmalı

Metin

uzunluğuna

göre

kısımlar

arasında bir

veya iki

aralık

boşluk

bırakılmalı

-Metin kısmı koyu değil -En fazla 5 adet

Page 5: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

ABSTRACT

MSc Thesis

INTRAGUILD PREDATION INTERACTIONS BETWEEN Anthocoris minki Dohrn.

(Hemiptera: Anthocoridae) and Oenopia conglobata (L.) (Coleoptera: Coccinellidae) IN

LABORATORY CONDITIONS

Mehmet GÖLPINAR

Harran University

Graduate School of Natural and Applied Sciences

Department of Plant Protection

Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Salim YAVAŞCA

Year: 2013, Page: 31

The objective of this study was to examine the intraguild predation between Anthocoris minki Dohrn

(Hemiptera: Anthocoridae) and Oenopia conglobata (L.) (Coleoptera: Coccinellidae) in laboratory

conditions. Predators which were at desired stage were left alone without food for 24 hours in each

petri dish. Then, one A. minki and one O. conglobata were kept together with additional prey for 24

hours in a petri dish that contained aphids (Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)) as

additional food source . At the end of this period, number of dead and alive individuals was recorded.

The intraguild predation between two predators was bi-directional, but predation by O. conglobata on

A. minki is presumably of negligible importance. When there is presence of additional prey, all stage

nymph and/or adults of A. minki are recommended for release in pistachio orchards with plenty of O.

conglobata.

KEY WORDS: Anthocoris minki, Oenopia conglobata, Aphis gossypii, intraguild predation

-Bu sayfanın tamamı 10 punto ile yazılmalı, -Tek aralık olmalı -Büyük/küçük harfle yazılma durumuna dikkat edilmeli

Koyu

yazılmalı

Metin

uzunluğuna

göre

kısımlar

arasında bir

veya iki

aralık

boşluk

bırakılmalı

-Metin kısmı koyu değil -En fazla 5 adet

Prof. Dr. ………... Prof. Dr. Doç. Dr. ………... Assoc. Prof. Dr. Yrd. Doç. Dr. …. Assist. Prof. Dr.

-Metin kısmı

koyu değil,

-Paragraf başı

yapılmadan

yazılmalı

Page 6: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

TEŞEKKÜR

Tezin konusunun seçiminde, uygulamasında ve çalışmamda yardımlarını esirgemeyen

danışmanım sayın Doç. Dr. Salim YAVAŞCA’ya, ve tez çalışmamda bana yardımcı olan yüksek

lisans öğrencileri olan Mustafa KEKLİK ve Ferit ÖZKAN’a teşekkür ederim.

Başlık sayfa başında, ortalı, 12 punto ve koyu olmalıdır

Diğerleri sadece 10 punto, tek aralık yazılmalı

Page 7: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

ŞEKİLLER DİZİNİ

Sayfa No

Şekil 3.1. Anthocoris minki ergini ……………………………………………………………... 6

Şekil 3.2. Oenopia conglobata ergini ………………………………………………………….. 7

Şekil 3.3. Bitki dokusana gömülü bırakılan yumurta …………………………………………. 8

Şekil 3.4. Pamuk bitkisinin saksıda üretimi ……………………………………………………. 8

Şekil 4.1. Anthocoris minki ile Oenopia conglobata arasında birlik içi avcılık ilişkileri ……… 13

Şekil 4.2. Anthocoris minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………………….. 13

Şekil 4.3. Anthocoris minki’nin 4-5. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………………….. 15

Şekil 4.4. Anthocoris minki’nin erginleri ile dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ……………….................. 16

Şekil 4.5. Birlik içi avcılık ilişkileri …………………………………………………………..... 17

Başlık sayfa başında, ortalı, 12 punto ve koyu olmalıdır

Diğerleri sadece 10 punto, tek aralık yazılmalı

Alt satıra geçen ifadeler

bu hizadan başlamalı

Page 8: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

ÇİZELGELER DİZİNİ

Sayfa No

Çizelge 3.1. Anthocoris minki ergini …………………………………………………………... 6

Çizelge 3.2. Oenopia conglobata ergini ……………………………………………………….. 7

Çizelge 3.3. Bitki dokusana gömülü bırakılan yumurta ………………………………………. 8

Çizelge 3.4. Pamuk bitkisinin saksıda üretimi …………………………………………………. 8

Çizelge 4.1. Anthocoris minki ile Oenopia conglobata arasında birlik içi avcılık ilişkileri …… 13

Çizelge 4.2. Anthocoris minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………………… 13

Çizelge 4.3. Anthocoris minki’nin 4-5. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı

biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………………… 15

Çizelge 4.4. Anthocoris minki’nin erginleri ile dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın

farklı biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri ………………...... 16

Çizelge 4.5. Birlik içi avcılık ilişkileri ………………………………………………………..... 17

Başlık sayfa başında, ortalı, 12 punto ve koyu olmalıdır

Diğerleri sadece 10 punto, tek aralık yazılmalı

Alt satıra geçen ifadeler

bu hizadan başlamalı

Page 9: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

1.GİRİŞ Mehmet GÖLPINAR

1

1. GİRİŞ

Birlik içi avcılık, aynı av ile beslenen predatör türler arasında birinin diğerini

öldürmesi ve beslenmesi sonucu meydana gelmektedir. Saldırgan; birlik içi avcı,

kurban; birlik içi av ve genel besin; birlik dışı avdır. Birlik içi avcılık bir tür diğer tür

üzerinde daima avcı ise asimetrik, iki tür arasında karşılıklı avcılık olduğunda ise

simetrik olarak sınıflandırılabilmektedir (Polis et al., 1989). Birlik içi avcılığın

sıklığını ve biçimini etkileyen en önemli iki faktör vücut büyüklüğü ve besine

özelleşmenin derecesidir. Çoğu birlik içi avcılık, birlik içi avdan genellikle daha

büyük olan genel predatörler tarafından yapılmaktadır. Birlik içi avcıların çoğu,

kendi türünün daha erken dönemleriyle de beslenmektedirler. Çünkü bireylerin

büyüklüğü bu ilişkide belirleyici rol oynamaktadır. Birlik içi avcılık iki şekilde ya

aktif olarak davranışsal değişikliklerle, ya da pasif olarak birlik dışı avın azalması ile

artmaktadır. Aç avcıların besinleri, birlik içerisindeki diğer doğal düşmanları da

kapsayacak şekilde genişleyebilmektedir. Aç tüketiciler daha fazla hareket etmekte

ve böylece avcılar birbirleri ile daha sık temas edebilmektedirler. Bunun yanında,

birlik içi avcılık bazen birlik içi avın yoğunluğundaki artışla da artmaktadır (Muştu

ve Kılınçer, 2008). Biyolojik mücadelenin başarısı açısından aynı av ile beslenen

predatörler arasındaki etkileşimin bilinmesi önemli bir konudur.

Biyolojik mücadele uygulamalarında, birden fazla doğal düşmanın bir arada

kullanılmasının bir doğal düşman kullanılmasından etkili olup olmadığı uzun

zamandır tartışılan bir konudur (Ehler, 1990; Benrey ve Lamp, 1994). Birden fazla

doğal düşmanın bir arada kullanılmasının zararlıları baskı altına almada daha başarılı

olduğu durumlar vardır (Frazer ve ark., 1981; Murdoch, 1990). Ancak bunun aksi

örnekler de bulunmaktadır (Rosenheim ve ark., 1995). Laboratuvar denemelerinde,

petriler ve bitkiler üzerine yerleştirilen gelinböceği larvalarında, büyük olan

predatörün küçük olan predatörleri yediği, ortama yaprak biti konduğunda, birlik içi

avcılık miktarının azaldığı açık bir şekilde belirlenmiştir (Sengonca ve Frings, 1985;

Lucas ve ark., 1998; Phoofolo ve Obrycki, 1998). Yaprak biti sistemleri bu karmaşık

etkileşimleri belirlemede çok uygundur (Brodeur ve Rosenheim, 2000).

Birinci derece ana başlıklardan

sonra 1.5 satır aralıklı 2 boşluk

bırakılmalı

Paragraf aralarında 1.5 satır

aralıklı 1 boşluk bırakılmalı

Tüm paragraflar

yazı alanının 1 cm

içerisinden

başlamalı

Birinci derece ana başlıklar yeni bir sayfanın başından başlamalıdır

TÜM BAŞLIKLAR YAZI ALANININ EN SOL KENARINDAN İTİBAREN YAZILMALI

KOYU OLMALI

Page 10: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Mehmet GÖLPINAR

3

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Losey ve Denno (1998), laboratuvar ve arazide yaptıkları bir dizi araştırmada,

bezelye yaprak biti predatörlerinden, bitki üzerinde avlanan Coccinella

septempunctata L. (Col.: Coccinellidae) ve yerde avlanan Harpalus pennsylvanicus

DeGeer (Coleoptera: Carabidae) arasındaki etkileşimleri araştırmışlardır.

Araştırıcılar bu predatörlerin birlikte etkilerinin neredeyse bireysel avlanma

oranlarının iki katına eşit olduğunu belirtmişlerdir.

Lucas ve ark. (1998), üç afidofag larvasını kullandıkları çalışmalarında

Aphidoletes aphidimyza (Rond.) (Dip.:Cecidomyiidae), Chrysoperla rufilabris

Burmeister (Neuroptera: Chrysopidae) ve Colemegilla maculata lengi (Col.:

Coccinellidae) arasında birlik içi avcılık olduğunu, etkileşimin büyük bireyler lehine

asimetrik olduğunu ve ortama yaprak biti ilave edildiğinde, birlik içi avcılığın

azaldığını belirtmişlerdir.

Colfer ve ark. (2003), predatör akarların salımının birçok çok yıllık üretim

sistemlerinde kırmızı örümceklerin kontrolünde etkili olabildiğini fakat tek yıllık

üretim sistemlerinde oldukça az araştırma olduğunu belirtmektedirler. Araştırmacılar

bir yıllık tarımsal ekosistemde yerleşik doğal düşmanları koruyarak predatör akar

salımının başarısını değerlendirmişlerdir. Araştırmacılar predatör akar Galendromus

occidentalis Nesbitt (Acarina: Phytoseiidae)’in başarısında predatör-predatör

etkileşiminin akarların kontrolünde nasıl bir etkiye sahip olduğunu araştırmışlardır.

Genel predatörler olmadığı zaman, salımı yapılan predatör akar pamukta popülasyon

oluşturabilmiştir ve kırmızı örümcek popülasyonunu baskı altına alabilmiştir.

Hemiptera takımında bulunan predatörlerin predatör akar üzerine negatif bir etkiye

sahip olduğunu, fakat genel olarak kırmızı örümceği baskıladığını bildirmişlerdir.

Ayrıca Frankliniella occidentalis Pergande (Thysanoptera: Thripidae)’in olması

predatör akarın performansına herhangi bir etkide bulunmadığını belirtmektedirler.

Başlık sayfa başında olmalı

Page 11: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

3. MATERYAL ve YÖNTEM Mehmet GÖLPINAR

4

3. MATERYAL ve YÖNTEM

3.1. Materyal

Çalışmanın ana materyalini A. minki ve O. conglobata, Aphis gossypii Glover

(Hemiptera: Aphididae), taze fasulye baklası, predatörlerin laboratuvar koşullarında

yetiştirilmesi için Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) yumurtaları ve

A. gossypii’nin yetiştirilmesi için pamuk bitkisi oluşturmuştur. Çalışmanın diğer

materyallerini ise, böceklerin stok kültür üretimi için 1.5 lt’lik şeffaf, yanları kesilip

tülle kaplanan plastik kavanozlar, plastik küvetler, petri kapları, çeşitli numaralardaki

yumuşak fırçalar, pamuk bitkisinin yetiştirilmesi için saksılar, torf, kum, lastik ve

kartonlar oluşturmuştur.

3.1.1. Anthocoris minki Dohrn

Ergin vücudu sarı ve kahverengimsi kırmızı renklere sahiptir. Yassı

biçimlidirler. Baş kısmı siyah renklidir. Vücut uzunluğu 3.0-3.6 mm’dir (Şekil 3.1.).

Nimfleri (Şekil 3.2.) beş gömlek değiştirerek ergin olmaktadırlar. A. minki’nin

yumurtaları uzun ve sosis şeklinde olup bitki dokusu içine kapak kısmı (operculum)

dışarıda kalacak şekilde gömülü bırakılır (Şekil 3.3.) (Önder, 1982).

Türkiye’de yayılışı: A. minki, Trakya bölgesi dışında ülkemizin hemen hemen

her bölgesine yayılmıştır (Önder, 1982).

İkinci derece ve sonrası

başlıklardan sonra 1.5 satır

aralıklı 1 boşluk bırakılmalı

İkinci derece ve sonrası başlıkların tümünde öncesinde ve sonrasında

1.5 satır aralıklı 1 boşluk bırakılmalı

“ve” bağlacı küçük harf ile yazılmalı

Başlık sayfa başında olmalı

Page 12: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

3. MATERYAL ve YÖNTEM Mehmet GÖLPINAR

5

Şekil 3.1. A. minki ergini

Şekil 3.2. A. minki’nin nimfi

3.2. Yöntem

3.2.1. Yetiştirme yöntemleri

3.2.1.1. Konukçu bitki üretimi

Aphis gossypii üretimi için pamuk (Gossypium hirsitum L.) bitkisi Candia

çeşidi yetiştirilmiştir. Bitkilerin yetiştirilmesi için 1:1 oranında torf ve kum içeren

toprak karışımı hazırlanıp her saksıya 3-4 tohum gelecek şekilde 3-4 cm derinliğine

ekim yapılmıştır. Çimlenen bitkiler ilk yapraklarını oluşturduktan sonra yaprakbiti

üretim kafeslerine aktarılmıştır (Şekil 3.7.). Üretimde devamlılığın sağlanması ve

Şekil öncesinde 1.5 satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı

Şekil ile Şekil yazısı arasında 1.0 satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı Şekil yazısından sonra 1.5

satır aralıklı 1 boşluk bırakılmalı

Page 13: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

3. MATERYAL ve YÖNTEM Mehmet GÖLPINAR

6

denemeler süresince yeterli miktarda ve değişik dönemlerde yaprakbiti elde

bulundurulması için belli dönemlerde pamuk tohumu ekimi yapılmış ve gereksinim

duyuldukça bitkiler kafeslere alınmıştır.

Şekil 3.7. Pamuk bitkisinin saksıda üretimi

Bitki üretimi 25±1°C sıcaklık, %60±5 oransal nem, 16:8 saat aydınlık:karanlık

koşullarındaki iklim odalarında gerçekleştirilmiştir.

3.2.1.2. Aphis gossypii’nin yetiştirilmesi

3.2.2. Birlik içi avcılık denemeleri

Anthocoris minki ve O. conglobata’nın farklı dönemleri ile kombinasyonlar

oluşturulmuştur (Çizelge 3.1.). İstenilen döneme gelen predatörler, 5.5 cm çapındaki

petri kaplarında bir birey olacak şekilde 24 saat boyunca aç bırakılmıştır. Bu sürenin

sonunda içinde ilave besin olarak A. gossypii’nin kanatsız ergin veya son dönem

nimfleri bulunan petri kaplarına A. minki ile O. conglobata bireylerinden birer adet

olmak üzere 24 saat boyunca birlikte tutulmuşlardır. Yine bu sürenin sonunda

kontrol edilerek ölü ve canlı bireylerin sayısı kaydedilmiştir. Petri kaplarına bırakılan

A. gossypii sayısı her bir predatör tür için 24 saat aç bırakıldıktan sonra 24 saatte

tüketebileceklerinden fazla sayıda verilmiştir. Petri kaplarına bırakılan A. gossypii

Page 14: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

3. MATERYAL ve YÖNTEM Mehmet GÖLPINAR

7

sayısı her bir predatör tür için 24 saat aç bırakıldıktan sonra 24 saatte

tüketebileceklerinden fazla sayıda verilmiştir.

Çizelge 3.1. A. minki ve O. conglobata’nın farklı dönemleri arasında oluşturulan kombinasyonlar

Anthocoris minki - Oenopia conglobata

2-3. dönem nimf (A2-3) - Yumurta (Oy)

4-5. dönem nimf (A4-5) - Yumurta

Ergin (AE) - Yumurta

2-3. dönem nimf - 2. dönem larva (OL2)

4-5. dönem nimf - 2. dönem larva

Ergin - 2. dönem larva

2-3. dönem nimf - 3. dönem larva (OL3)

4-5. dönem nimf - 3. dönem larva

Ergin - 3. dönem larva

2-3. dönem nimf - 4. dönem larva (OL4)

4-5. dönem nimf - 4. dönem larva

Ergin - 4. dönem larva

2-3. dönem nimf - Ergin (OE)

4-5. dönem nimf - Ergin

Ergin - Ergin

Bu sürenin sonunda içinde ilave besin olarak A. gossypii’nin kanatsız ergin veya son

dönem nimfleri bulunan petri kaplarına A. minki ile O. conglobata bireylerinden birer

adet olmak üzere 24 saat boyunca birlikte tutulmuşlardır.

Çizelge yazısı

öncesinde 1.5 satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı

Çizelge sonrasında

1.5 satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı

Çizelge içi 10 punto 1.0 (tek)

satır aralıklı olmalı

Çizelge yazısı ile

Çizelge arasında 1.0

(tek) satır aralıklı 1

boşluk bırakılmalı

Page 15: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA Mehmet GÖLPINAR

8

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA

4.1. Anthocoris minki ile Oenopia conglobata Arasında Birlik İçi Avcılık İlişkileri

4.1.1. Anthocoris minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın

farklı biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri

Bu ilişkileri belirlemek için yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar Şekil

4.1. de verilmiştir. Şekil 4.1. incelendiğinde A. minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile O.

conglobata’nın farklı biyolojik dönemleri arasındaki etkileşimde, bütün

kombinasyonlarda A. minki’nin 2-3. dönem nimflerinde ölümler görülürken O.

conglobata’nın biyolojik dönemlerinden sadece 2. dönem larvası ile yumurtalarında

ölüm görülmüştür. Kontrol grubu (Şekil 4.4.) ile karşılaştırıldığında A. minki’nin 2-3.

dönem nimfleri ve O. conglobata’nın 2. dönem larvası ile yumurtalarda aynı oranda

ölümlerin olması, bu ölümlerin doğal ölüm olduğunu göstermektedir. Ancak A.

minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile O. conglobata’nın 3. ve 4. dönem larvalarıyla (OL3

ve OL4) yapılan denemelerde birlik içi avcılık davranışının görüldüğü, A. minki’nin

2-3. dönem nimflerinin ölüm oranlarının kontrol grubuna göre %3.33 oranında fazla

olduğu ancak bunun istatistiki olarak önemli olmadığı [(OL3 ve OL4) x A2-3 (p:0.15,

χ2: 2.069)] belirlenmiştir. Yanık ve ark. (2012), A. minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile

O. conglobata’nın 2. dönem larvaları arasında besin ilavesi olmaksızın yaptıkları

birlik içi avcılık çalışmasının sonucunda, A. minki’nin 2-3. dönem nimflerindeki

ölüm oranını sırasıyla %40 ve %10 civarında olduğunu belirtmişlerdir. Yanık ve ark.

(2012), A. minki’nin 2. dönem nimflerinde O. conglobata’nın 2, 3. ve 4. dönem

larvalarının sırasıyla %40, %70 ve %85 oranında, A. minki’nin 3. dönem nimflerinde

ise %10-15 oranında ölüme neden olduğunu bildirmektedirler. Bu çalışmada da O.

conglobata’nın 2., 3. ve 4. dönem larvaları ile A. minki’nin 2. ve 3. dönem nimfleri

arasında birlik içi avcılık davranışının görüldüğü fakat bunun istatistiki olarak önemli

olmadığı belirlenmiştir. Bu çalışmada da O. conglobata’nın 2., 3. ve 4. dönem

larvaları ile A. minki’nin 2. ve 3. dönem nimfleri arasında birlik içi avcılık

davranışının görüldüğü fakat bunun istatistiki olarak önemli olmadığı belirlenmiştir.

-Başlık bir alt satıra geçerse bu satırlar 1 cm içeriden başlamalı ve 1.5 satır aralıklı yazılmalı

Başlık sayfa başında olmalı

Page 16: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA Mehmet GÖLPINAR

9

Bu çalışmada da O. conglobata’nın 2., 3. ve 4. dönem larvaları ile A. minki’nin 2. ve

3. dönem nimfleri arasında birlik içi avcılık davranışının görüldüğü fakat bunun

istatistiki olarak önemli olmadığı belirlenmiştir.

Şekil 4.1. Anthocoris minki’nin 2-3. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın farklı biyolojik

dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkisi

Polis et al. (1989), predatörler arasında birlik içi avcılığın yönünü ve sıklığını

etkileyen en önemli faktörlerden birinin vücut büyüklüğü olduğunu ve genelde rakip

olan iki predatörden daha büyük olanı diğerinin birlik içi avcısı şeklinde olduğunu

belirtmişlerdir. Muştu ve Kılınçer (2008), birlik içi avcılık iki şekilde, ya aktif olarak

davranışsal değişikliklerle, ya da pasif olarak birlik dışı avın azalması ile arttığını

belirtmişlerdir. Araştırıcılar aç avcıların besinlerinin, birlik içerisindeki diğer doğal

düşmanları da kapsayacak şekilde genişleyebildiğini bildirmişlerdir. Aynı

araştırıcılar aç tüketicilerin daha fazla hareket ettiklerini ve böylece avcıların

birbirleri ile daha sık temas edebildiklerini belirtmişlerdir.

4.1.2. Anthocoris minki’nin 4-5. dönem nimfleri ile Oenopia conglobata’nın

farklı biyolojik dönemleri arasındaki birlik içi avcılık ilişkileri

Polis et al. (1989), predatörler arasında birlik içi avcılığın yönünü ve sıklığını

etkileyen en önemli faktörlerden birinin vücut büyüklüğü olduğunu ve genelde rakip

0

20

40

60

80

100

A2-3 Oy A2-3 OL2 A2-3 OL3 A2-3 OL4 A2-3 OE

Ya

şam

a o

ran

ı (%

)

Böceklerin biyolojik dönemleri

CANLI

ÖLÜ

Şekil öncesinde 1.5 satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı

Şekil yazısı ile Şekil

arasında 1.0 (tek)

satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı

Şekil yazısı sonrasında

1.5 satır aralıklı 1 boşluk

bırakılmalı

Şekil içi

10 punto olmalı

Page 17: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

5. SONUÇLAR ve ÖNERİLER Mehmet GÖLPINAR

10

5. SONUÇLAR ve ÖNERİLER

5.1. Sonuçlar

Yapılan birlik içi avcılık çalışmasında A. minki’nin farklı biyolojik dönemleri

ile O. conglobata’nın farklı biyolojik dönemlerinin ilave besin verilerek bir arada

bulunduklarında A. minki’nin ilk dönem nimfleri ile O. conglobata’nın 3. ve 4.

dönem larvalarında birlik içi avcılık davranışının görüldüğü ve ölümlerin sadece A.

minki’nin ilk dönem nimflerinde gerçekleştiği ve bu ölüm oranının istatistiki olarak

önem taşımadığı belirlenmiştir. A. minki’nin 4.-5. dönem nimfleri ve erginleri ile O.

conglobata’nın farklı biyolojik dönemleri arasında yapılan birlik içi avcılık belirleme

çalışmasında görülen ölümlerin doğal ölümden kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Besinin yeterli olduğu ortamlarda A. minki’nin farklı biyolojik dönemleri ile O.

conglobata’nın yumurtaları arasında yapılan birlik içi avcılık denemelerinde A. minki

bireylerinin yumurtalarla beslenmediği ve yumurtalarda görülen ölümlerin ise

kontrol grubuna bakıldığında doğal ölüm olduğu tespit edilmiştir. A. minki’nin

antepfıstığı bahçelerine salımının yapılmasında zamanlama ve predatörün dönemi

konusunda karar vermede önemli bir sonuç ortaya çıkarılmıştır.

5.2. Öneriler

Antepfıstığı bahçelerinde bulunan O. conglobata’nın ortamda yeteri kadar av

olduğu zaman A. minki’nin salımının her biyolojik dönemde yapılabileceği

önerilebilir. Ancak bu çalışma laboratuvar koşullarında petri kaplarında

gerçekleştirildiği için arazi koşullarındaki iklim koşulları ve diğer predatörlerin

etkileşimleri de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Birlik içi avcılık

çalışmasının arazi koşullarında da yapılması bize daha kesin sonuçlar verecektir.

Başlık sayfa başında olmalı

Page 18: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

11

KAYNAKLAR

AGARWALA, B. K. and DIXON, A.F.G., 1992. Laboratory study of cannibalism

and interspecific predation in ladybirds. Ecological Entomology, 17: 303-309.

BULUT, H. ve KILINÇER, N., 1987. Yumurta paraziti Trichogramma spp.

(Hymenoptera: Trichogrammatidae)’nin un güvesi (Ephestia kuehniella Zell.)

(Lepidoptera: Pyralidae) yumurtalarında üretimi ve konukçu-parazit ilişkileri.

Türkiye I. Entomoloji Kongresi, 12-14 Şubat, İzmir, s.13-16.

ÇELİK, M. Y., 1981. Gaziantep ve çevresinde antep fıstıklarında Psylloidea’ya bağlı

önemli zararlı türlerin tanınmaları, yayılışları, konukçuları, kısa biyolojileri ve

doğal düşmanları üzerinde araştırmalar. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı,

Araştırma Eserleri Serisi, No. 51, Ankara, 108s.

LUCAS, E. and ROSENHEIM, J. A., 2011. Influence of extraguild prey density on

intraguild predation by heteropteran predators: A review of the evidence and a

case study. Biological Control, 59: 61–67.

MART, C., UYGUN, N., ALTIN, M., ERKILIÇ, L. and BOLU, H., 1995. General

review on the injurious and beneficial species and pest control methods used in

pistachio orchards of Turkey. Acta Horticulturae, 419: 379–385.

MEHRNEJAD, M. R., 2001. The current status of pistachio pests in Iran. Cahiers

Options Méditerranéennes, 56: 315–322.

ÖNDER, F., 1982. Türkiye Anthocoridae (Heteroptera) faunası üzerinde taksonomik

ve faunistik araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 459,

İzmir, 159s.

SOULIOTIS, C., MARKOYIANNAKI-PRINTZIOU, D. and LEFKADITIS, F.,

2002. The problems and prospects of integrated control of Agonoscena

pistaciae Burck. and Laut. (Hom., Sternorrhyncha) in Greece. Journal of

Applied Entomology, 126: 384–388.

UYGUN, N., 1981. Türkiye Coccinellidae (Col.) Faunası Üzerine Taksonomik

Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:157, 110s.

YANIK, E., ÜNLÜ, L. ve YÜCEL, A., 2007. Antepfıstığında Agonoscena pistaciae

Burck. and Laut. (Hom.: Psyllidae)’nın biyolojik mücadelesinde Anthocoris

minki Dohrn (Het.: Anthocoridae)’nin kitle üretimi ve salımı. Türkiye II. Bitki

Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos 2007, Isparta, s.10.

YANIK, E. and UNLU, L., 2010. The effects of different temperatures and relative

humidity on the development, mortality and nymphal predation of Anthocoris

minki. Phytoparasitica, 38 (4): 327-335.

YANIK E., UNLU, L. and YUCEL, A., 2009. Determination of insect predators

species found on almond and wild almond tree adjacent to pistachio orchard.

Acta Hort.(ISHS) V. International Symposium on Pistachio and Almonds, 06-

10 October, Sanliurfa, Turkey, 912: 743-750.

YANIK, E., ÜNLÜ, L. ve YÜCEL, A., 2012. Avcı Anthocoris minki’nin antepfıstığı

bahçelerinde bulunan farklı predatör türler, Campylomma lindbergi,

Deraeocoris pallens ve Oenopia conglobata ile birlik içi avcılığı. Bitki

Koruma Bülteni, 52(2): 123-133.

Başlık sayfa başında olmalı

Son yazardan önce “ve” / “and” kullanılmalı

Yazar

isimleri

büyük harf

ile

yazılmalı

nokta Makale

adı Yayınlandığı

yer

Cilt ve sayı buraya

yazılmalı

Sayfa

aralığı

İki

nokta

üst

üste

Kitap, tez, kongre-sempozyum vb kaynaklar tez yazım kılavuzunda belirtilen kurallara göre yazılmalıdır

Page 19: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

12

ÖZGEÇMİŞ

KİŞİSEL BİLGİLER

Adı Soyadı :

Uyruğu :

Doğum Yeri ve Tarihi :

Telefon :

Faks :

e-mail :

EĞİTİM

Derece Adı, İlçe, İl Bitirme Yılı

Lise :

Üniversite :

Yüksek Lisans :

Doktora :

İŞ DENEYİMLERİ

Yıl Kurum Görevi

UZMANLIK ALANI

YABANCI DİLLER

BELİRTMEK İSTEĞİNİZ DİĞER ÖZELLİKLER

YAYINLAR

Dikkat!

Tez çalışmasından üretilen (basımı kabul edilmiş veya yayımlanmış ve sunulmuş)

yayınlar belirtilmelidir.

Doktora tezlerinde Yüksek Lisans tezinden üretilen yayınlar da yazılmalıdır. Bu

durumda Yüksek Lisans veya Doktora tezinden üretilen yayınlar için parantez içinde

(Yüksek Lisans tezinden yapılmıştır) veya (Doktora tezinden yapılmıştır) şeklinde

açıkça belirtilmelidir.

Özgeçmiş ücüncü sahıs dili ile yazılmadır. Teziniz haricinde yaptığınız

yayınları da yazabilirsiz.

Bu bilgi notunu çıktı almadan önce siliniz.

Dikkat!

Özgeçmiş sayfası gerektiğinde bir sayfayı geçebilir.

Başlık sayfa başında olmalı

Ortalı yazılmalı

Page 20: T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜfenbilens.harran.edu.tr/assets/uploads/other/files/... · 2015-07-07 · t.c harran Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ

13

EKLER

EK 1 Uygun bir başlık buraya yazılmalıdır

Başlık sayfa başında olmalı

Tezde EKLER var ise her EK

ayrı bir sayfadan başlamalı