tam la gi - duc dat lai lat ma - tue uyen dich

Upload: phapthihoi

Post on 06-Apr-2018

219 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    1/20

    TM L G?

    His Holiness the Dalai LamaTu Uyn chuyn ng

    ---o0o---Ngun

    http://thuvienhoasen.org

    Chuyn sang ebook 8-8-2009Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

    Mc LcTM L G ?T BI YU THNG V C NHN

    MC TIU CA I SNGLM TH NO T C HNH PHCTNH THNG CN THIT CHO CHNG TAPHT TRIN LNG T BI - THNG YUCHNG TA BT U NH TH NO!BN V THT BI YU THNG V CUC SNG CHNG TA

    MT O L TIP CN N VIC BO V MI TRNG

    ---o0o---

    TM L G ?Lp trng chnh yu ca o Pht chnh l s tng duyn khi th hay tnhduyn khi. Li tuyn b ny l tt c nhng hin tng c ch th kinhnghim v i tng bn ngoi, cng tn ti tu thuc trn nhng nguynnhn v iu kin, khng c iu g tn ti m khng c nguyn nhn. ara nguyn tc ny, n tr nn iu ct yu hiu iu g l nguyn nhn vc nhng loi nguyn nhn no.

    http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/PG%20Va%20Tuoi%20Tre/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/PG%20Va%20Tuoi%20Tre/
  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    2/20

    Theo s gii ngha ca o Pht, c hai loi nguyn nhn chnh c cpn:

    1) Nhng nguyn nhn ngoi ti: hnh sc vt l v nhng hin tng, v2) Nhng nguyn nhn ni ti: nh nhn thc, hiu bit, v nhng hintng tm linh, tinh thn.

    L do cho mt s hiu bit nguyn nhn tr nn rt quan trng trong ttng v thc hnh ca o Pht v -rng n lin h mt cch trc tip nnhng cm gic kh au v hnh phc ca tt c chng sinh v nhng kinhnghim khc -rng n vt tri hn, chim u th trong i sng ca chngsinh, iu m vn ln khng ch t trong c ch ni ti nhng cng tnhng nguyn nhn v iu kin ngoi ti. V vy iu quan yu thuhiu khng ch t nhng hot ng ca nhng nguyn nhn tm linh v nhn

    thc ni ti m cn l s lin h ca chng vi th gii vt cht ngoi ti.S kin l nhng kinh nghim ni ti ca hnh phc v kh au l trong tnhin ca nhng trng thi ca ch th tm linh v nhn thc th rt r rngi vi chng ta. Nhng lm th no nhng hin tng ch th ni ti linh n nhng s kin ngoi ti v th gii vt cht to ra nhng vn nguy hi.

    Cu hi ca hoc l c mt hin thc vt l ngoi ti ca nhn thc v tmca chng sinh tng c bn n bi nhng nh t tng Pht gio. C

    nhin c nhng quan im khc nhau trn vn ny trong s nhng trngphi khc nhau ca t tng.

    Mt trng phi (Duy thc) khng nh, qu quyt rng khng c hin thcngoi ti, khng c ngay c nhng i tng ngoi ti, v rng th gii vtcht m chng ta nhn bit trong bn cht ch l mt s phn chiu ca tmchng ta. T nhiu quan im, kt lun ny vt tri hn hn, l tt bc.Mt cch trit l, v cho vn thuc nhn thc ny, n dng nh hp lhn duy tr mt v th chp nhn hin thc khng ch th gii ch th catm m cn ca i tng ngoi ti ca th gii vt l.

    By gi, nu chng ta trc nghim khi nguyn ca nhng kinh nghim niti v ca nhng vn ngoi ti, chng ta thy rng c mt s ng th c

    bn t nhin ca s tn ti ca chng trong iu m c hai cng b chi phinh hng bi nguyn nhn chnh yu. ng nh trong th gii tm linh niti v nhng s kin tri thc, mi giy pht ca kinh nghim n t s ctrc lin tc ca n v tim tin cho n v tn. Cng nh th, trong th

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    3/20

    gii vt l mi i tng v s kin phi c mt s lin tc trc p ngnh nguyn nhn ca n, t iu l s hin din ca giy pht hin ti cavn ngoi ti tin n s tn ti, hin hu.

    Trong mt vi ti liu Pht gio, chng ta tm thy pht sinh ca s tipdin lin tc ca n, th gii v m ca thc ti vt l ca chng ta cuicng c th ngc dng n trng thi trong iu m tt c cht im vtcht c sc tch trong iu m chng ta c bit nh "ht khng gian"hay vi trn. Nu tt c nhng vn vt l ca th gii v tr v m cachng ta c th truy tm n mt trng thi nguyn th nh th, ri th cuhi c nu ln l lm th no nhng ht bi vi trn ny phi hp vinhau v sau v tin trin thnh th gii v m iu m c th trc tip snsinh ra trn nhng chng sinh nhng kinh nghim ni ti ca hnh phc haykh au.

    tr li cho iu ny, gio ngha o Pht hng n l thuyt vnghip bo, nhng hot ng v hnh ca to tc v hiu qu, iu ny cungcp mt s gii thch, lm th no nhng ht vi trn v tri gic to nnnhng biu hin khc nhau.

    Nhng hot ng v hnh ca nghip nhn, hay nghip lc (karma: nghip:ngha l hnh ng: action), lin kt vi ng c ca tm thc con ngi vchnh iu y cho php khi ln nhng hnh ng y. V vy mt s hiu

    bit v tm thc t nhin ca con ngi v vai tr ca n l ch yu i vi

    s thu hiu v kinh nghim v s lin h gia tm v vt, gia tm thc vs kin.

    Chng ta c th thy t kinh nghim ca chnh chng ta l trng thi tmthc chng ta th hin mt vai tr phn ln trong kinh nghim hng ngy vtrong trng thi vt l hay tm l tt p ca chng ta. Nu mt ngi cmt tm tnh lng v vng vng, iu ny nh hng n thi v quanim ca ngi y vi quan h cng nhng ngi khc. Ni mt cch khc,nu ai y duy tr mt trng thi tm thc tnh lng, thanh thn, v ho bnh,hon cnh chung quanh hay iu kin bn ngoi c th ch lm quy nhiumt cch hn ch. Nhng iu ny cc k kh khn cho nhng ngi mtrng thi tm thc tho ng, bn chn, y ny, khng yn c an tnhv vui v ngay c chung quanh h l nhng iu kin thun tin nht hay lnhng bng hu thn thit nht. iu ny ch cho thy rng quan im catm thc chng ta l nhn t ch yu trong s quyt nh kinh nghim hoanh v hnh phc, v v vy cng l sc khe tt.

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    4/20

    tng kt, c hai nguyn nhn ti sao l quan trng hiu tnh t nhinca tm.

    1- Bi v c mt s lin h mt thit gia tm thc v nghip qu.2- Trng thi ca tm ng mt vai tr ch yu trong kinh nghim ca chngta v kh au v hnh phc.

    Nu hiu tm th rt quan trng,, ri th ci g l tm, v ci g l tnh tnhin ca tm?

    Ti liu ca o Pht, c hin gio v mt tng, cha ng nhng lun giirng ri v tm v tnh t nhin ca n. c bit trong mt tng tantra, lungii v nhng cp khc nhau v s vi t ca tm v thc (tm thc, nhnthc, thc) . Kinh in hin gio khng ni nhiu v s lin h gia trng

    thi khc nhau ca tm v trng thi sinh l tng ng ca chng. Ti liuca tantra, v phng din khc, l y vi s ch dn n nhng s t mkhc nhau ca nhng cp ca tm thc v s lin h nh th vi nhngtnh trng sinh l nh nhng trung tm nng lc sinh ng ca c th, nhngkinh mch nng lng, ni nhng nng lng lu chuyn trong y,...Mtin tanra cng gii thch, lm th no, bng cch vn ng nhng nhn tsinh l thng qua nhng thin tp yoga c hu, mt ngi c th tc ngnh hng trn trng thi ca tm thc.

    Theo mt in tantra, c bn t nhin ca tm l tinh khit mt cch cn

    bn. Tnh t nhin nguyn s ny c gi mt cch k thut l "nh sngtrong sut", l tnh quang (clear light). Nhng cm xc phin no khc nhaunh kht i, th ght v ghanh t l nhng sn phm ca iu kin (khchtrn phin no). Chng khng l phm cht ni ti ca tm bi v tm c thty sch c chng (bi v chng l khch trn phin no). Khi tnh quangt nhin ny ca tm b hn ch hay b che ph s biu hin bn cht chntht ca n bi nhng iu kin ca nhng cm xc v t tng phin no,ngi ta c ni l b vng mc trong s hin hu ca vng lun hi.

    Nhng khi, do s p dng v thc tp nhng k nng thin tp thch hp, cnhn c th hon ton kinh nghim t ti tnh quang t nhin ca tm tnhng nh hng v iu kin ca nhng trng thi phin no, ngi yang tin trn con ng ca s gii thot chn tht v hon ton gic ng.

    V th, t quan im ca o Pht, c rng buc v t ti chn tht tu thucvo nhng trng thi khc nhau ca tm tnh quang ny, v trng thi ktqu m thin gi c gng thm nhp qua p dng nhng k nng thin tp

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    5/20

    khc nhau l mt trong nhng iu m tnh c bn t nhin ca tm honton chng t tt c nhng kh nng gic ng khng nh ca n, hay Phttnh, Pht qu. Mt s thng hiu tm tnh quang v vy tr nn ct yutrong phm vi ca n lc tm linh.

    Thng thng, tm c th c nh ngha nh mt thc th, mt s tn tic tnh t nhin n thun kinh nghim, n l, "sng sa v thng hiu", tnhquang v tu gic. N l s thng hiu t nhin, tu gic bn nhin, haynng lc, n c gi l tm v iu ny khng l vt cht. Nhng trong

    phm tr ca tm cng c tt c nhng cp , nh nhng tri gic cm xc,nhng th khng th hot ng hay vn ln hin hu ngoi s tu thuctrn nhng b phn sinh vt l nh cc c quan cm xc ca chng ta (mt,tai, mi,...). V trong phm tr ca su thc, tm thc, c nhiu s phn chiakhc nhau, hay nhng loi tm thc ht sc l thuc trn cn c sinh vt l,

    b no ca chng ta, cho s khi ln ca chng. Nhng loi tm thc nykhng th c thu hiu trong s c lp hay tch ri vi nhng c quansinh vt l.

    By gi mt cu hi cn bn c nu ln: Lm th no m nhng loi khcnhau ca s kin nhn thc - tri gic cm xc, trng thi tm l, v.v...- c thtn ti v chim hu s hiu bit t nhin ny, quang minh - trong sng ?Theo khoa hc Pht gio v tm, nhng s kin nhn thc ny chim hus hiu bit t nhin, tu gic bn nhin bi v t nhin c bn ca quangminh di (nn tng) tt c nhng s kin nhn thc. y l iu m

    chng ti din t sm hn nh c bn t nhin ca tm, quang minh t nhinca tm, hay tu gic bn nhin.

    V vy, khi nhng trng thi khc nhau ca tm c din t trong kinh lunPht gio, chng ta s tm thy nhng lun gii v nhng loi khc nhau canhng iu kin khin khi ln nhng s kin nhn thc.Th d, trongtrng hp ca nhng tri gic cm xc, i tng bn ngoi hot ng nhnhng iu kin hay nguyn nhn khch quan, khonh khc ngay trc ca thc l iu kin trc tip; v c quan cm gic l iu kin sinh vt l hay

    iu kin vt tri hn. N da trn cn bn ca tp hp ba iu: iu kinnguyn nhn, iu kin trc tip (duyn), v iu kin sinh l - m nhngkinh nghim nh nhng tri gic cm xc xy ra.

    Mt nt c trng khc na ca tm l n c kh nng qun st chnh n.Vn kh nng ca tm qun st v th nghim chnh n l mt cu hitrit hc t lu. Thng thng, c nhiu cch khc nhau trong iu m tm

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    6/20

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    7/20

    nhnh ca trng phi Madhyamika, do nh hin trit Pht gioBuddhapajita -mn ca Ngi Long Th - sng lp -/- Tu Uyn).

    Trong nhng kinh nghim hng ngy, chng ta c th qun chiu iu y,c bit trn cp tng qut, tm chng ta tng quan vi v tu thuc trntnh trng sinh vt l ca c th. ng nh trng thi ca tm chng ta,

    phin mun hay hn hoan, nh hng n sc kho vt l, v tnh trng vtl cng rt nh hng n tm chng ta.

    Nh chng ti lu trc y, Mt in Pht gio tantric lu tm nnhng trung tm nng lng c bit trong c th m chng ti ngh rng,chng c th c mt vi ni kt vi iu m mt vi chuyn gia sinh hcthn kinh gi l b no th hai, h thng min nhim v khng bn b.

    Nhng trung tm nng lng ny ng mt vai tr quan yu trong s gia

    tng hay gim thiu nhng trng thi khc nhau ca cm xc trong tmchng ta. N l bi v trong s quan h mt thit gia tm v thn th, v stn ti ca trung tm sinh vt l c hu trong c th chng ta m nhngluyn tp yoga vt l v s thc tp nhng k nng thin nh c bit xoyvo s luyn tm c th c nhng tc ng trn sc kho. N cho thyrng, th d, bng vo vic p dng nhng k nng thin tp thch hp,chng ta c th kim sot, iu khin hi th ca chng ta v lm tng haygim nhit c th ca chng ta.

    Xa hn na, cng ng nh th khi chng ta c th p dng nhng k nng

    thin tp khc nhau trong thi gian ca trng thi tnh thc, trn cn bn sthu hiu s lin h t nh gia tm v thn th, c th chng ta thc tpnhng thin nh khc nhau trong khi chng ta trong nhng trng thi cagic mng. S lin h ca nhng kh nng ca nhng thc tp nh th l ti mt trnh nht nh n c th cch ly tt c nhng cp ca nhnthc tm l vi tt c nhng trng thi vt l v hng n ti mt cp tinh vi, t nh hn ca tm v thn th. Trong mt ngn ng khc, chng tac th cch ly tm chng ta vi c th vt l th thin. Chng ta c th, thd, tch ri tm c lp vi thn th chng ta trong thi gian ng v c th

    lm thm nhng vic m chng ta khng th lm trong thn th thngthng. Tuy vy, chng ta c th khng c n tr cho nhng vic lmnh th.

    V vy chng ta c th thy y du hiu r rt ca mt s lin kt gn gigia thn th v tm: chng c th b sung cho nhau. Trong nh sng cavn ny, chng ti rt vui thy rng mt s khoa hc gia tin hnh

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    8/20

    nhng s nghin cu y ngha, ng ch trn tm/thn/s lin h v squan h mt thit ca chng cho s hiu bit ca chng ta v tnh t nhinca tinh thn v vt cht c tt p. Ban ca chng ti l bc s Benson[Herbert Benson, MD, Associate Professor of Medicine, Harvard MedicalSchool], trong vi nm nay v ang tin hnh nhng th nghim trnnhng thin gi Ty tng. Nhng th nghim tng t nh th cng angc tin hnh Czechoslovakia. nh gi cho nhng tm ti ca chng tacho n by gi, chng ti cm thy tin tng rng vn c mt khi lngln vic s c hon tt trong tng lai.

    Vi s thm thu v sng sut m chng ta c c t nhng nghin cunh th, khng nghi ng g na l s hiu bit ca chng ta v tm v c th,v cng l ca sc khe tm l v vt l, s c giu c mt cch bao lahn. Mt s khoa hc gia hin i din t o Pht khng nh l mt tn

    gio m l mt khoa hc v tm, v dng nh c c mt vi s c choli tuyn b ny.

    http://lamayeshe.com/otherteachers/hhdl/mind.shtml

    ---o0o---

    T BI YU THNG V C NHN

    His Holiness the Dalai LamaTu Uyn chuyn ng

    MC TIU CA I SNG

    Mt cu hi ln nhn mnh kinh nghim ca chng ta, cho d chng ta cngh v n mt cch c thc hay khng: Mc tiu ca i sng l g?Chng ti suy ngh v cu hi ny v mun chia s nhng suy t cachng ti trong hy vng rng chng c th trc tip, thc tin, li ch nnhng ai y c n.

    Chng ti tin tng rng muc tiu ca i sng l c vui ti-hnhphc. Ngay t khonh khc ca s sinh, mi ngi chng ta mun hnhphc v khng mun kh au. Chng cn bit iu kin x hi hay s giodc (hc vn), hay h t tng nh hng n iu ny. T ct ty ca michng ta, chng ta ch n gin khao kht s toi . Chng ti khng bitrng trong v tr, vi v lng thin h, tinh t v hnh tinh, c mt ngha

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    9/20

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    10/20

    V vy chng ta c th phn u dn dn tr nn t bi hn, yu thnghn, chng ta c th pht trin c s cm thng chn thnh vi kh au cangi khc v ng thi s gip tiu tr ni au ca h. Nh mt kt qu,s tch tnh v ni lc ca chng ta s c tng trng

    ---o0o---

    TNH THNG CN THIT CHO CHNG TA

    Mt cch cn bn, nguyn nhn v sao yu thng v t bi mang n hnhphc to ln th n gin rng y l bn tnh t nhin ca chng ta p chng trn tt c nhng th khc. S cn thit cho tnh thng l nn tngcn bn cho s tn ti ca loi ngi. N kt qu t s lin i su sc mchng ta chia s vi nhng ngi khc. Tuy nhin kh nng v s thin nghca c nhn c th, nu b b ri c n, ngi y s khng th sng st.Tuy nhin, s mnh m v c lp ca mt ngi c th cm nhn trong thigian thnh cng v pht t; khi h qu tr hay qu gi, hay bnh honngi ta phi cn nh s gip h tr ca ngi khc.

    D nhin, s l thuc ln nhau, l lut cn bn ca t nhin. Khng ch trongchng loi cao cp ca i sng m trong nhng cn trng nh b cng cx hi hp qun. Ai c th khng c bt c tn gio, lut l, hay gio dc,m c th sng st, nhng bi nh cng tc ln nhau cn c trn mt s tha

    nhn bm sinh ca tnh cht lin kt. Nhng hin tng vt cht trng thitinh vi nht cng b chi phi bi s ph thuc ln nhau. Tt c nhng hintng t hnh tinh chng ta ang sng n i dng, my ma, rng rmv bng hoa xung quanh chng ta, khi ln, vn ln trong s l thucmt quy lut tinh vi ca nng lng. Khng c nhng tc ng h tng cth, chng s tan r v tn hoi.

    iu y cho thy rng, v s tn ti ca chnh loi ngi th rt tu thuc vos h tr ca nhng th khc rng s cn thit ca tnh thng da trn nntng cn bn ca s tn ti ca chng ta. V vy chng ta cn mt s cm

    nhn thnh tht ca trch nhim v chn thnh quan tm n quyn li cak khc.

    Chng ta phi ngh loi ngi tht s l gi? Chng ta khng ging nhnhng sn phm my mc. Nu chng ta n gin l thc th my mc tnti, th th nhng my mc chnh n c th lm nh bt tt c nhng kh auv p ng nhu cu ca chng ta.

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    11/20

    Tuy nhin chng ta khng l nhng to vt vt cht duy nht, tht sai lm t tt c nhng hy vng cho hnh phc vi s pht trin bn ngoi nthun. Thay v vy, chng nn suy ngh v ci ngun v t nhin ca chngta khm ph nhng g chng ta i hi.

    B qua mt bn nhng cu hi phc tp ca s hnh thnh v pht trin cav tr chng ta, chng ta c th t nht ng rng mi chng ta l sn

    phm ca b m chng ta. Tng qut, s th thai pht sinh khng ch trongbi cnh ca kht dc nhng t s quyt nh ca b m chng ta mun ccon. Nhng quyt nh nh th pht sinh trong trch nhim v v tha ca bm v nguyn c yu thng nhn i chm sc con ci cho n khichng c th t lo liu cho i sng chnh chng n. V vy, ngay t khonhkhc u tin ca s th thai, tnh yu thng ca b m chng ta thmthu trc tip trong s sng to.

    Hn th na, chng ta hon ton tu thuc trn s chm sc ca nhng bm ngay t nhng bui sm nht ca s khn ln. Cn c vo mt s nhkhoa hc, trng thi tinh thn mt sn ph, tnh lng hay no ng, c mtnh hng trc tip n a b cha sinh.

    S biu l tnh thng cng rt quan trng i thi im sinh sn. Vicsm nht chng ta lm l b sa t bu v ca nhng b m, chng ta cmthy gn mt cch t nhin vi b m, v b m phi cm thng chng ta dng nui mt cch ng mc; nu b m cm thy gin hn hay bc

    bi dng sa c th khng tun chy thoi mi.

    Ri th y l thi im ca s pht trin ca b no t lc mi sinh cho nt nht l ba hay bn tui, sut trong thi gian ny

    Tr con khng th sng st nu khng c s chm sc ca nhng ngikhc, v vy tnh thng l cht dinh dng quan trng nht. Hnh phc catr th, s lm lng du nhiu s hi v pht trin kho mnh ca s t tin,tt c tu thuc trc tip trn tnh thng.

    Ngy nay, nhiu tr th ln ln trong nhng ngi nh khng hnh phc.Nu chng tip nhn nh hng c th, sau ny chng s km thng mnb m chng v khng him xy ra, chng s kh thng mn ngi khc.y l iu rt bun.

    Khi tr th ln hn v n trng, s h tr cn thit cho chng l nhnggio vin. Nu gio vin khng ch truyn t s gio hun hon ton l

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    12/20

    thuyt nhng cng m ng trch nhim vic chun b cho hc sinh mtcuc sng, hc sinh ca cc gio vin y s cm thy tin tng v tn trngv nhng iu chng c dy bo s li nhng n tng khng th phaim trong t tng chng. Tri li, nhng ch c ging dy bi mtgio vin khng biu hin mt s quan tm ng n n hc sinh ton btt p s ch lin quan nh tm thi v khng c ghi nh lu di.

    Mt cch n gin, nu mt ngi bnh v c cha tr trong mt bnhvin bi mt bc s chng t mt cm gic m p ca tnh ngi, bnh nhns cm thy thoi mi v bc s khao kht cng hin mt s iu tr ti u,

    bt chp trnh , k nng ca bc s nh th no. Tri li, mt bc s thiuvng tnh ngi v hnh ng biu hin thiu thin cm khng kin nhnhay lin h mt cch v tnh, bnh nhn s cm thy kh chu, lo u; ngay cnu y l mt bc s c mt k nng cao cp nht v chng bnh c

    chn on v toa thuc c cho mt cch ng mc. Thng thng nhngbnh nhn cm thy b i x khc bit vi s y cht lng cho skhi bnh ca h.

    Ngay c chng ta tham d vo cuc i thoi hng ngy, nu mt vi ngipht biu vi cm gic nhn tnh chng ta thch th lng nghe v tr limt cch thch hp; ton b cuc i thoi tr nn hng th, d l ti cth khng quan trng. Tri li, nu mt ngi pht biu lnh lng hay lmng, chng ta cm th khng thoi mi v mong cuc i thoi chngchm dt, cng nh nhng hnh ng lin h. T nhng s kin tm thng

    cho n nhng s kin quan trng nht, s nh hng v tn trng ngikhc l quan trng cho hnh phc ca chng ta.

    Gn y, khi gp nhng nh khoa hc, h ni rng t l nhng bnh tm thn cao n mc 12% dn s. R rng rng qua s tho lun chng ta thyrng nguyn nhn chnh ca s cng thng khng phi l s thiu thn nhucu vt cht nhng l s thiu vng s quan tm ca ngi khc.

    V vy, khi chng ta c th thy t mi th chng tav vit nh th, mt svic dng nh i vi chng ti: cho d chng ta c tm n n mtcch lin tc hay khng, t ngy chng ta sinh ra, s cn thit ca nhhng ca con ngi l trong mu ca chng ta. Ngay c nu nh hngn t ng vt hay ai y m chng ta thng thng ngh l k th, c thiunin v ngi ln s hng v pha y mt cch t nhin.

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    13/20

    Chng ti tin rng khng ai sinh ra m khng cn n tnh thng. iu nychng t rng, mc d mt vi trng phi ca t tng hin i cng tmhiu nh th, loi ngi khng th c nh ngha nh ch l n thun vtl duy nht. Khng c i tng vt cht, tuy vy xinh p hay gi tr, c thlm chng ta cm thy tnh thng, bi v c tnh su sc v bn tnh thtca chng ta th cn c trn tm tnh bn nhin.

    ---o0o---

    PHT TRIN LNG T BI - THNG YU

    Mt vi ngi bn ca chng ti tng ni rng, trong khi t bi v yuthng l tt p v diu k, vy m h khng thy tht s lin h nhiu. Hni rng, th gii chng ta, khng phi l mt ni m nhng s tin tngnh th c nhiu nh hng hay nng lc. Ngi ta ni rng gin hn vcm ght mi l mt phn ln t nhin ca loi ngi v loi ngi s lunlun b khng ch bi chng. Chng ti khng ng nh th.

    Loi ngi chng ta tn ti trong hnh th nh hin ti hng trmnghin nm. Chng ti tin rng nu tri qua thi gian ny tm t con ngi bkhng ch bi gin ght v cm th l chnh yu, th ton b dn s conngi s gim xung. Nhng hm nay, bt chp tt c nhng cuc chintranh, chng ta li thy rng dn s ca nhn loi ng o hn bao giht. iu ny ch r rng cho chng ti rng t bi v thng yu chim u

    th trn hon cu. V iu ny, ti sao nhng s kin khng hi lng li lnhng "tin tc", bi v nhng hnh ng t bi thng yu chim phn lntrong cuc sng hng ngy l tt nhin v v vy, n b lng qun mt cchrng ri.

    Hn th na chng ti tng tho lun nhng li ch tinh thn chnh yuca t bi, khng nhng th n cn gp phn cho mt thn th cng trng.Theo kinh nghim c nhn ca chng ti, mt tinh thn n nh v mt thnth kho mnh th lin h trc tip vi nhau. Khng cn hi, gin d v d bkhch ng lm chng ta d mc phi bnh tt hn. Tri li, nu tm hn

    tnh lng, thanh bnh v trn ngp nhng t tng tch cc, thn th skhng sa st v lm mi cho tt bnh mt cch d dng.

    Nhng d nhin, cng ng rng tt c chng ta u c mt tnh v k bmsinh ngn tr tnh yu thng ca chng ta n ngi khc. V vy, khim chng ta khao kht mt hnh phc chn thc, iu c mang n ch domt tm hn tnh lng, v mt s yn bnh ca tm hn nh th ch c th c

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    14/20

    c vi mt thi t bi, lm th no chng ta c th pht trin iu ny?Mt cch r rng, n khng khi chng ta ch n gin ngh v, t bi l ttp th no!

    Chng ta cn c s c gng phi hp pht trin n; chng ta phi dng ttc nhng s kin trong i sng hng ngy chuyn ho t tng v thi ca chng ta.

    Trc nht, chng ta phi hiu r rng v, t bi thng yu l ngha th no,vi chng ta. Rt nhiu dng ca cm gic t bi thng yu b ln ln vikhao kht, thm mun, dc vng v vng mc. Chng hn, tnh thng ca

    ba m dnh cho con ci thng gn lin vi nhng nhu cu ca nhng cmxc ca chnh h, v vy n khng l lng t bi thng yu hon ton. Mtth d khc, trong hn nhn, tnh yu gia chng v v- c bit l lc mi

    bt u, khi mi ngi cha bit su sc nhng c tnh ca nhau - n tuthuc vo s i luyn hn l tnh yu chn tht. S khao kht ca chng taqu mnh rng ngi m chng ta yu mn xut hin c tt p nh lngchng ta mong i, trong khi tht s ngi y th qu tiu cc. Thm na,chng ta c xu hng thi phng nhng phm cch tch cc nh. V vy khithi ca ngi phi ngu thay i, th ngi kia thng chn nn, thtvng v thi cng thay i lun. iu ny cho thy rng tnh yu cthc y bi nhu cu c nhn hn l bi s chm sc chn thnh cho c nhnca ngi khc.

    Lng t bi thng yu chn tht khng ch l mt s p ng tnh cm m lmt nguyn c vng chc t nn tng trn l tr. V vy, mt thi t bithng yu ng n hng n nhng ngi khc khng thay i ngay cnu h i x tiu cc.

    D nhin, pht trin t bi thng yu nh th ny th khng d dng! Nh ni lc bt u, chng ta hy theo di nhng iu sau:Cho d ngi ta xinh p v thn hu hay khng quyn r v khng thnthin, mt cch cn bn h cng l ngi, ch ging chnh mnh. Ging nhai khc, h mun hnh phc v khng mun kh au. Xa hn na, ngi tac quyn vt qua kh au v c hnh phc bnh ng vi mingi. By gi, khi chng ta nhn ra rng, tt c chng sinh th bnh ngc vi khao kht cho hnh phc v quyn t c iu y, chng ta tng cm thy s xc cm v gn gi vi tt c.

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    15/20

    Xuyn qua thi quen ca tm chng ta vi cm gic v tha bao la, chng tapht trin mt cm nhn trch nhim cho ngi khc: nguyn c gip h hnh ng vt qua nhng chng ngi ca h.

    Mc d nguyn c ny c la chn, nhng n c hng n tt cmi ngi. Cho n khi no ngi ta vn l ngi th kinh nghim vui mnghay au kh cng nh chng ta m thi, khng c mt cn bn no phn bitgia h hay thay i s quan tm n h d h c x tiu cc.

    Hy chng ti nhn mnh rng, n l nng lc trong chng ta, hy chokin nhn v thi gian, pht trin lng t bi thng yu ny. D nhin,tnh v k ca chng ta, s i luyn c bit n cm gic c lp, s tn tica t ng, ci ti lm cn bn ch yu cn tr lng t bi thng yu cachng ta.Thc vy, lng t bi thng yu chn chnh c th c kinh

    nghim ch khi s chp th, bm chc c xo b. Nhng iu ny khngc ngha l chng ta khng th bt u v lm mt chng trnh pht trinlng t bi thng by gi.

    ---o0o---

    CHNG TA BT U NH TH NO!

    Chng ta nn bt u bng vic loi tr nhng chng ngi ln nht nlng t bi thng yu: gin d v th ght. Nh chng ta bit, y l

    nhng cm xc cc k mnh m v chng c th khng ch c ton b tmt chng ta. Mc d vy, chng c th c kim sot. Tuy nhin, nukhng vy, th y l nhng cm xc tiu cc s gy tai hi cho chng ta vlm cn tr s mu cu cho hnh phc ca mt tm thng yu - nu khngc nh hng no khc trn chng.

    V vy, khi bt u, tht li ch khm ph gi tr ca gin d hay khnggin d. Thnh thong, khi chng ta thiu ngh lc trong mt hon cnh khkhn, s gin d dng nh mt h tr c ch, xut hin mang n thmnng lng, s tin cy v quyt nh.

    V vy, ni y, chng ta phi trc nghim trng thi ca tinh thn chng tamt cch cn thn. Trong khi ng l gin d mang thm nng lng, nuchng ta khm ph tnh t nhin ca nng lng ny, chng ta thy rng nl m qung: chng ta khng th chc chn rng kt qu ca n s l tchcc hay tiu cc. Bi v s gin d lm m ti phn tuyt ho ca b cchng ta: s sng sut ca n. V vy nng lng ca gin d hu nh lun

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    16/20

    lun khng ng tin cy. N c th l nguyn nhn ca mt s tn ph rngln , mt thi ng tic. Hn th na, nu s gin d pht trin n cngcc, ngi y tr nn nh mt k b bnh tm thn, hnh ng trong chiuhng tn hi chnh t thn v nhng ngi khc.

    Tuy nhin, chng ta c th pht trin mt nng lc tng xng nhng vinng lng c th kim sot i ph vi nhng hon cnh kh khn.

    Nng lng kim sot c ny n khng ch t thi t bi yu thngm cng t l tr v nhn nhc. y l nhng loi thuc gii cc k hiunghim i vi gin d. Km may mn thay, rt nhiu ngi phn onsai lm nhng phm cht ny nh nhng du hiu ca s yu ui. Chngti tin tng s ngc li l ng: rng y l nhng du hiu ca mt scmnh t bn trong. T bi yu thng l bi s du dng, t nh, v ho bnht nhin, nhng n cng rt l mnh m. N l nh th , yu ui, i vi

    nhng ai mt s kin nhn mt cch d dng, nhng ai khng vng chc, vkhng kin nh. V vy, i vi chng ti s thc dy ca gin d l duhiu trc tip ca yu ui.

    Cho nn, khi mt iu rc ri khi ln, c gng duy tr khim tn v gi mtthi ngay thng v c quan tm rng kt qu s tt. D nhin, nhng kkhc c th tha c hi ny li dng, v nu thi duy tr khng giaong ca chng ta ch khuyn khch s gy hn phi l, hy mnh dn ngvng. Tuy nhin iu ny nn c thc hin vi t bi thng yu, v nucn thit by t quan im v lm mt bin php i ph mnh m ca

    chng ta, hy lm nh vy m khng gin d hay mc ch khng chnhng.

    Chng ta nn nhn thc rng mc d ngi i nghch xut hin lm tnhi chng ta, cui cng, nhng hnh ng ph phch s ch tn hi chnh h. kim sot li s v k ca chnh chng ta, s thi thc tr a, chngta nn nhc li nim mong c c thc tp t bi thng yu v mng trch nhim gip ngn nga ngi khc phi kh au v huqu nhng hnh ng ca h.

    V vy, bi v s o lng chng ta, vic lm c chn la mt cchtnh lng, chng s c nh hng hn, chnh xc hn v sinh ng hn.S tr a cn c trn nng lng m qung ca gin d sn hn v himkhi t c mc tiu.

    ---o0o---

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    17/20

    BN V TH

    Chng ti phi nhn mnh rng khng ch n thun ngh t bi yu thngv l tr v nhn nhc l tt p, th s khng pht trin chng. Chngta phi i cho n khi nhng kh khn tri dy v ri th mi c dp mc gng thc hnh nhng iu y.

    V ai s to ra nhng c hi nh vy? Khng phi bn b chng ta, v dnhin, y l nhng k th ca chng ta. H s l nhng k trao tng chngta nhng tnh hung kh khn nht. V vy nu chng ta thc s c nguyn hc, chng ta nn ngh rng nhng ngi th l nhng v thy tuyt hoca chng ta!

    Cho mt ngi nui dng t bi v tnh thng, s thc hnh kin nhn v

    khoan dung l cn bn, v cho iu , mt k th l rt cn thit, khng ththiu c. V vy chng ta nn cm thy bit n nhng k th ca chng ta,v h l k c th h tr tt nht chng ta pht trin mt tm tnh lng!Cng vy, thng c trng hp c c nhn v trong i sng cng ng,iu chuyn ho tnh trng, nhng k th thnh nhng ngi bn.

    V vy sn hn v th ght th lun lun tn hi, v tr khi chng ta rnluyn tm tnh v hnh ng gim bt nhng mnh lc tiu cc cachng, chng s tip tc quy ry chng ta v p ph nhng c gng chng ta pht trin mt tm tnh lng yn bnh. Sn hn v th ght l nhng

    k th tht s ca chng ta. y l nhng sc mnh m chng ta cn thitnht i din v chin u, n khng l nhng "k th" tm thi, chngxut hin mt cch gin on sut cuc i chng ta.

    D nhin, tht t nhin v ng n rng tt c chng ta u mun mingi u l bn, chng ta mun bn ch khng mun k th. Chng tithng a rng nu bn mun ch k, bn nn rt l v tha! Chng ta nnsn sc nhng ngi khc, quan tm n li ch ca h, gip h, phc vh, thn hu hn, mm ci nhiu hn. Kt qu? Khi chng ta cn s gip, chng ta s thy v s ngi gip ! Nu tri li, chng ta th vihnh phc ca ngi khc, vi thi gian chng ta s l nhng k tht bi. Vc phi tnh thn hu c sn sinh xuyn qua nhng mi bt ho v snhn, ganh t v cnh tranh si ni? Chng ti khng ngh nh vy. Ch ctnh cm mang n cho chng ta tnh bng hu chn tht gn gi.

    Trong x hi vt cht ngy nay, nu chng ta c tin ti v quyn th, chngta dng nh c rt nhiu bn b. Nhng h khng phi l nhng ngi bn

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    18/20

    ca chng ta; h l bn ca tin v quyn. Khi chng ta mt s giu c vnh hng, chng ta s rt kh tm thy nhng ngi nh vy.

    Vn l khi mi chuyn tt lnh m xui i vi chng ta trn th giiny, chng ta tr nn tin tng rng chng ta c th t qun xuyn michuyn v cm thy rng chng ta khng cn bng hu, nhng khi tnh trngv sc kho suy i, chng ta nhanh chng nhn ra rng chng ta sai lm.y l khonh khc m chng ta hc c rng ai chnh l ngi tht s chli v ai l hon ton v tch s. V vy chun b cho thi khc y, hnh thnh nn nhng ngi bn chn thnh s gip khi chng ta cn n,chng ta phi pht trin lng v tha!

    Mc d thnh thong ngi ta ci ph ln khi chng ti ni n iu y,nhng t chng ti lun cn thm bn. Chng ti thch mm ci. Bi v

    iu ny chng ti hiu bit lm th no c thm bn nhiu hn v lmth no mm ci nhiu hn, v trong c nhn chng ti l nhng n mmci thnh tht. C nhiu loi mm ci nh l ci ma mai, gi to hay xgiao. Rt nhiu nhng n ci khng to c cm gic hi lng, v thnhthong n ci ngay c to nn s nghi ng v s hi, c ng th khng?

    Nhng mt n ci chn thnh tht s trao tng chng ta mt cm gic timt v chng ti tin n l c trng ca loi ngi. Nu y l nhng nci chng ta mun, ri th t chng ta phi to nn l do nhng n cithnh tht, ti mt v hnh phc c th xut hin.

    ---o0o---

    T BI YU THNG V CUC SNG CHNG TA

    kt lun, chng ti mun vn tt m rng s suy t ca chng titrc ch ca bi ny v m rng hn im: hnh phc c nhn c thcng hin trong mt phng php hiu qu su sc v nh hng n ton

    b vic ci thin cng ng nhn loi.

    Bi v chng ta cng chia s bn cht cn thit ca tnh thng yu, iu y

    l c th cm thy rng bt c ngi no chng ta gp, trong bt c tnhtrng no, u l anh em, ch em vi nhau. Khng k l khun mt y mim hay khc l ca trang phc v thi nh th no, khng c s khc bitno quan trong gia chng ta v nhng ngi khc. Tht l cn ct nu chdng li s khc bit bn ngoi bi v bn cht t nhin ca chng ta lging nhau.

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    19/20

    Mt cch cn bn, loi ngi l mt v hnh tinh nh b ny l ngi nh duynht ca chng ta. Nu chng ta bo v ngi nh ny ca chng ta, michng ta cn kinh nghim qua mt gic quan ca ch ngha v tha ton cu.Ch cn cm nhn iu ny, l chng ta c th xo nho ng c v k, lnguyn nhn chng ta la di, lm tht vng v hnh h k khc. Nu chngta c s ngay thng v tri tim ci m, chng ta s cm thy gi tr ca chnhn v s tin cy mt cch t nhin, v khng cn phi s hi k khc.

    Chng ti tin rng ti bt c giai tng no ca x hi- gia nh, b tc,quc gia v quc t- cha kho mt th gii hnh phc hn v thnh cnghn l s ln mnh ca lng t bi thng yu. Chng ta khng cn trnn sng o hay cn phi tin tng mt hc thuyt no.

    Vic cn thit cho tt c chng ta l pht trin nhng phm cht tt p ca

    con ngi.http://lamayeshe.com/otherteachers/hhdl/compassion.shtml

    ---o0o---

    MT O L TIP CN N VIC BO V MITRNG

    His Holiness the Dalai LamaTu Uyn chuyn ng

    Ho bnh v s tn ti ca cuc sng trn tri t nh chng ta bit l nang b e do bi nhng hnh ng ca loi ngi, nhng hnh ng thiugi tr nhn o. S tn ph thin nhin v ti nguyn thin nhin hu qu ts thiu hiu bit, lng tham v thiu s tn trng n s sng ca mi loitrn tri t.

    S thiu tn trng ko di qua bao th h loi ngi trn tri t,tng lai

    ca th h tip theo s tha k mt tri t thoi ho mnh mang nu hobnh khng tr thnh mt hin thc, v s tn ph ca mi trng thinnhin c tip tc nh hin ti.

    T tin chng ta chng kin mt tri t giu c, rng ri, phong nhiuvn c nh th. Nhiu ngi trong qu kh cng thy thin nhin nh c th

  • 8/3/2019 Tam La Gi - Duc Dat Lai Lat Ma - Tue Uyen Dich

    20/20

    t bo v, t chng c mt cch khng mi mt, iu m chng ta hinnay bit l ch c th trong trng hp chng ta bo v n.

    Tht l kh khn qun i nhng s tn ph trong qu kh, m kt qu ts thiu hiu bit. Tuy nhin ngy nay, chng ta gia tng thm nhngthng tin, v y l cn bn chng ta th nghim li mt cch o lnhng g chng ta k tha, nhng g chng ta chu trch nhim, v nhngg chng ta li cho nhng th h tng lai mai sau. Mt cch r rng yl th h tr ct then cht. Cng ng hon cu l c th, cha c mt s idin xy ra thng xuyn ca nhng cuc i thoi c ngha y choho bnh.

    Nhng k cng ca chng ta trong khoa hc k thut l nhng nt son tuytvi nu n khng mang n nhng thm trng nng n hn xy ra trong hin

    ti, bao gm nhng nn i nhng vng khc nhau trn tri t, s lm tanv i sng ca nhng k khc, hay lm tuyt dit mt s chng loi sinhvt trn a cu.

    Khm ph khng gian c thc hin cng lc vi khm ph bin v idng trn t, nhng vng nc ngt khng ngng gia tng b nhim,v s sng ca nhng chng loi ca mt s ln khng c bit hoc bhiu sai lc.

    Nhiu mi trng sng trn tri t ca th vt, cy c, cn trng v ngay c

    nhng vi sinh vt m chng ta bit l him hoi hay trong tnh trng nguy cb tuyt dit, c th nhng th h tng lai s hon ton khng bit n.Chng ta c kh nng, v c trch nhim. Chng ta phi hnh ng trc khiqu tr.

    Thng ip ny, ngy 5/5/1986, nh du Ngy Quc t Mi trng, v ch ca nm y, Ho bnh v Mi trng, xut bn bi "Tree of Life": Phtgio v bo v thin nhin, 1987

    http://www.dalailama.com/page.68.htm

    ---o0o---HT