tablo grafik yorumlama fen omega 26...11 mevsimlerin olu˜umu test – 1 9. dünya üzerindeki bir...
TRANSCRIPT
cetin ceviz
Akıllı Tahtauyumlu
SORU BANKASI
TamamıVideo Çözümlü
8. SINIF
Mantık Muhakeme
Tablo Graf ik Yorumlama
Beceri Temelli Sorular
PISA-TIMSS
Bu kitabın her hakkı saklıdır ve Artıbir Yayıncılık’a aittir.
Kitaba ait metin ve sorular, kaynak gösterilse bile kullanılamaz.
Kitabın hazırlanış yöntemi taklit edilemez.
FEN BİLİMLERİ / YENİ NESİL SORU BANKASI - 8
Yayını HazırlayanArtıbir Yayınları Yayın Kurulu
BaskıGüler OfsetFevzi Çakmak Mah. 10447 Sk. No: 24/1Karatay/KONYA • Tel: 0.532 662 94 21Sertifika No: 34742
Baskı Tarihi: Ağustos 2020
Yayıncı Sertifikası10418
ISBN978-605-80464-9-8
ATM YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİFevzi Çakmak Mahallesi 10448 Sokak No: 18/1 • Karatay / KONYATel: 0332 342 65 64 • Gsm: 0532 546 12 86www.artibiryayinlari.com // [email protected]
ÖN SÖZ
Sevgili Öğrenciler,
Eğitimde her yıl, her sınıf çok değerlidir. Özellikle 8. sınıf için bu durum bam-
başkadır. Bu yıl gösterilecek gayretler çok daha kıymetlidir.
Bu yıl gireceğiniz sınav, “yeni nesil” olarak isim yapmış; yoruma dayalı, gün-
lük hayatla ilişkilendirilmiş, deney sonucunda çıkarım yapma, tablo ve grafik
okuma, olaylar arasında bağlantı kurma ve dikkat becerisini ölçen nitelikli so-
rulardan oluşmaktadır.
Elinizdeki kitap, tüm bu becerilerinizi geliştirmek için, nitelikli sorulardan oluş-
maktadır. Kitapta, tümü yeni nesil sorular olan konu testleri bulunmaktadır.
Kitabın arka bölümüne, her ünitenin sonunda kendinizi test edebileceğiniz,
sarmal yapılı 7 adet deneme yerleştirdik. Bu denemelerle, becerilerinizi ger-
çek sınav tadında test etmeyi hedefledik.
Kitabın size; hız, beceri kazandırması ve başarı getirmesi dileğiyle....
Fen Bilimleri Yayın Kurulu
4
İÇİNDEKİLER1. ÜNİTE : MEVSİMLER VE İKLİM
Mevsimlerin Oluşumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
İklim ve Hava Hareketleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Mevsimler ve İklim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2. ÜNİTE : DNA ve GENETİK KOD
DNA ve Genetik Kod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Kalıtım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Mutasyon ve Modifikasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Adaptasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Biyoteknoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
DNA ve Genetik Kod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3. ÜNİTE : BASINÇ
Katı, Sıvı ve Gaz Basıncı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Basınç Uygulamaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Basınç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
4. ÜNİTE : MADDE VE ENDÜSTRİ
Periyodik Sistem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Fiziksel ve Kimyasal Değişimler & Kimyasal Tepkimeler . . . . . . . . . . . . 78
Asitler ve Bazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Maddenin Isı ile Etkileşimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Türkiye'de Kimya Endüstrisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Madde ve Endüstri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
5. ÜNİTE : BASİT MAKİNELER
Makaralar ve Kaldıraçlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Çıkrık, Eğik Düzlem ve Diğer Basit Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Basit Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
İçindekiler
6. ÜNİTE : ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ÇEVRE BİLİMİ
Besin Zinciri ve Enerji Akışı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Enerji Dönüşümleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Madde Döngüleri ve Çevre Sorunları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Sürdürülebilir Kalkınma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
7. ÜNİTE : ELEKTRİK YÜKLERİ ve ELEKTRİK ENERJİSİ
Elektrik Yükleri ve Elektriklenme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Elektrik Yüklü Cisimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Elektrik Enerjisinin Dönüşümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
CEVAP ANAHTARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
DENEME SINAVLARI
1. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 1
2. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 13
3. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 25
4. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 37
5. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 49
6. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 61
7. Deneme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 73
DENEME CEVAP ANAHTARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arka yüz 85
6
Mevsimlerve İklim
1. ÜNİTE
8
sTEST Mevsimlerin Oluşumu
1. Ünite
1
2. Birbölgedeyaşananmevsim,obölgeyedüşenGüneşışınlarınınyerleyaptığıaçıyaveaktardığıısıenerjisimiktarınabağlıdır.GüneşışınlarıyüzeyenekadardikgelirseGüneş'tenaktarılanenerjideokadarfazlaolur.Fazlaenerjiaktarılanbölgedahafazlaısınırvesıcaklıkyükselir.
Buna göre, bir bölgeye yaz, sonbahar, kış ve ilkbahar mevsimlerinde Güneş'ten aktarılan ısı enerjisi miktarına ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir?
CCCC��
�������������������������������
����
���
��
������
����
���������������������������������
����
���
��
������
����
���������������������������������
����
���
��
������
����
���������������������������������
����
���
��
������
����
1. Fenbilimleriöğretmeni,mevsimlerinoluşmanedeniniaçıkladıktansonra,Güneşışınlarının,KuzeyveGüneyYarımKüre'leredikgeldiğikonumlarıKveLmodelleriileşekildekigibigöstermiştir.Bumodelleregöreöğ-rencilerinyorumyapmasınıistemiştir.
���������������
���������������
�������� �������
���������������
���������������
�����
�����
Bazı öğrencilerin yaptığı yorumlar aşağıdaki gibi olduğuna göre, bunlardan hangisi yanlıştır?DDDD
KmodelindeKuzeyYarımKüre'deyaz,GüneyYarımKüre'dekışmev-simiyaşanır.
A)LmodelindeKuzeyYarımKüre'dekış,GüneyYarımKüre'deyazmev-simiyaşanır.
B)
İkimodeldedeekvatorkuşağındahepyazmevsimiyaşanır.
C)DünyaKmodelindekikonumdanLmodelindekikonuma1yıldagelir.
D)
9
Test – 1Mevsimlerin Oluşumu
3. Mevsimlerinoluşumununnedeni,Dünya'nınkendietrafındakidönmeekseninin,Güneşetrafındakidolanmadüzleminegöreeğikolmasıdır.
Buna göre Dünya'nın, Güneş etrafındaki hareketi sırasında dolanma düzlemine göre eksen eğikliği, ay-nı noktadan bakıldığında aşağıdakilerden hangisi gibi olmaz?
DDDD
��
�� ��
��
�����
����� �����
�����
�����
�����
����� �����
5. Dünya'nındönmeeksenindekieğikliknedeniy-leaynıandaDünyaüzerindekifarklıbölgelerdefarklımevsimleryaşanabilir.KuzeyYarımKüre'deyazmevsimiyaşandığısıradaGüneyYarımKü-redekışmevsimiyaşanır.BundaDünya'nınGü-neşetrafındakidolanmayörüngesiüzerindebu-lunduğuyerdebelirleyiciroloynar.
Buna göre, Kuzey Yarım Küre'de aşağıdaki mevsimlerden hangisi yaşanırken Dünya Gü-neş'e en yakın konumda olabilir?
BBBB
İlkbahar
C)
Yaz
D)
Sonbahar
A)
Kış
B)
4. DünyaüzerindekiherhangibiryeredüşenGü-neşışınlarınınmevsimleregöreyerleyaptığıaçı-lardeğişir.Buaçıyazmevsimindeenbüyük,kışmevsimindeiseenküçüktür.
Bir şehre dört mevsim, öğle vakti düşen Gü-neş ışınlarının yerle yaptığı açılar aşağıda-ki gibi olduğuna göre, bunlardan hangisi kış mevsimine ait olabilir?
AAAA��
���
��������������
��
���
��������������
��
���
��������������
��
���
��������������
10
Test – 1 Mevsimlerin Oluşumu
6. Dünyaüzerindekibirbölgedeyaşanangecevegündüz,bubölgeyeGüneşışınlarınulaşıpulaşmamasınagö-redeğişir.Dünya'nınGüneş'ebakanyüzüherzamanaydınlık,Güneşışınlarınınulaşmadığı,arkadakalanyü-züiseherzamankaranlıkolur.Aydınlıkolanbölgelerdegündüz,karanlıkolanbölgelerdeisegeceyaşanır.Gündüzvegecelerinuzunluğuisemevsimleregöredeğişir.
Buna göre, Dünya'nın Güneş'e göre verilen aşağıdaki konumlarından hangisinde bu aydınlık ve karan-lık bölgeler hatalı çizilmiştir?
BBBB
���������������
��������������
����� �
����������� �����
������������ �����
����
��
���������������
��������������
����� �
����������� �����
������������ �����
���
���
����
��
���������������
��������������
����� �
����������� �����
������������ �����
����
��
���������������
��������������
����� �
����������� �����
������������ �����
�
����
��
7. Berkyaztatilinde,uluslararasıbirturşirketiileyurtdışıseyahatineçıkmıştır.Aşağıdaverilenharitadakigibiİstanbul'danönceİspanya'ya,dahasonraİspanya'danAvustralya'ya,Avustralya'dandaYeniZelanda'yagit-miştir.YeniZelanda'danTürkiye'yedönmüştür.
���������������
����������
���������� �
������
Buna göre Berk, hangi ülkeler arasındaki seyahatlerinde mevsim farklılığı yaşamıştır?DDDD
A) YalnızTürkiye'denİspanya'ya
B) Yalnızİspanya'danAvustralya'ya
C) İspanya'danAvustralya'yaveAvustralya'danYeniZelanda'ya
D) İspanya'danAvustralya'yaveYeniZelanda'danTürkiye'ye
11
Test – 1Mevsimlerin Oluşumu
9. Dünyaüzerindekibirbölgedeyaşananmev-simde,oandaDünya'nınGüneş'eolanuzaklığıdeğil,Güneşışınlarınınobölgeyegelmeaçısıönemlidir.Güneşışınlarınınaynıaçıilegeldiğibölgelerdeaynımevsimleryaşanır.Güneşışın-larınınDünya'yaşekildekigibigeldiğibirdurum-daK,L,MveNşehirleriverilmiştir.
� �
�
�
��������������
Buna göre, bu şehirlerden hangilerinde aynı mevsim yaşanır?
AAAAA) KveL B) LveM
C) K,LveM D) K,MveN
8. KuzeyveGüneyYarımKüre'lerdeyeredikolaraksaplananbirçubuğunöğlevaktioluşangölgesininuzunlu-ğumevsimleregöredeğişir.Çubuğungölgesiyazındahakısa,kışındahauzunolur.Türkiye'deyerebuşekil-desaplananbirçubuğunK,LveMmevsimlerindeoluşangölgeboylarınaaitsütungrafiğişekildeverilmiştir.
����������
� � �
Buna göre K, L ve M mevsimlerinde Avustralya'da yere dik olarak saplanan bir çubuğun gölge boyuna ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
AAAA
����������
� � �
���� ��������������
� � �
����������
� � �
����������
� � �
10. Mevsimlerinbaşlangıcıolantarihlerdenbiriolan21Haziran'daKuzeyYarımKüre'deenuzungün-düz,enkısagece;GüneyYarımKüre'deiseenuzungece,enkısagündüzyaşanır.21Aralık'taiseKuzeyYarımKüre'deenuzungece,enkısagündüz;GüneyYarımKüre'dedeenuzungün-düz,enkısageceyaşanır.Türkiye'deyaşayanBerk,gündönümüolarakadlandırılanböylebirgündegündüzvegecesürelerinibirkartaaşa-ğıdakigibiçizerekYeniZelanda'daüniversite-deokuyanabisiilepaylaşmıştır.
����
������
Berk'in abisi de kendi yaşadığı gündüz ve ge-ce sürelerini bir karta çizerek Berk ile paylaş-tığına göre, Berk'in abisinin çizdiği kart aşa-ğıdakilerden hangisi olabilir?
CCCC����
�� ��
12
Test – 1 Mevsimlerin Oluşumu
12. Dünyaüzerindemevsimlerinbaşlangıcıolandörttarihvardır.Bunlar21Haziran,23Eylül,21Aralıkve21Marttarihleridir.ButarihlerdeDünya,GüneşetrafındakiyörüngesindeşekildekiK,L,MveNkonumlarındanbirin-debulunur.
�
�
�
�
�����
Buna göre, bu tarihlerle konumların hatasız eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?BBBB
K L M N
A) 21Haziran 23Eylül 21Aralık 21Mart
B) 21Mart 21Haziran 23Eylül 21Aralık
C) 23Eylül 21Aralık 21Mart 21Haziran
D) 21Aralık 21Mart 21Haziran 23Eylül
11. Dünya'nınkendietrafındakidönmeekseninineğikliğifarklımevsimlerinoluşmasınanedenolur.Dünya'nınGü-neş'egörebulunduğukonumdakiekseneğikliğinebakılarakmevsimlertahminedilebilir.Dünya'nınGüneş'egörekonumuşekildekigibiolduğundaçekilenbirresimvebununlailgilibazıöğrencilerinyorumlarıaşağıdaverilmiştir.
�����
�������������������
�������������������
Buna göre, hangi öğrencinin yorumu yanlıştır?CCCC
BuandaDünyaGüneş'eenyakınkonumdaolabilir.
A)
Buandatarih21Aralıkolabilir.
B)
KuzeyYarımKüre'degündüzuzun-luğu,GüneyYarımKüre'dekigün-düzuzunluğundandahafazladır.
C)ResimKuzeyYarımKüre'deçekil-mişolabilir.
D)
13
Test – 1Mevsimlerin Oluşumu
13. Fenbilimleriöğretmeni,dersteGüneşyerinebirelfenerikullanarakGüneşışınlarınınDünya'yagelişinişekil-dekigibimodellemiştir.Öğretmenöğrencilerinden;Güneş,Dünya'yıbuşekildeaydınlatırkenK,LveMböl-gelerindegecevegündüzsürelerineaitsütungrafiğiniçizmeleriniistemiştir.
���������������
���������������
����� ��
�
�
Buna göre, bazı öğrencilerin çizdiği aşağıdaki grafiklerden hangisi doğru olabilir?
( ���������� ) CCCC
���� �� ���������������������
� �
�������������������
� �
�������������������
� �
�������������������
� �
14. KuzeyveGüneyYarımKüre'lerdeyazmevsim-lerindegündüzlergecelerdendahauzun,kışmevsimlerindeisegecelergündüzlerdendahauzunolur.Yıldaikikezdegündüzvegecelereşitolur.
Buna göre, gündüz ve gece sürelerinin eşit olduğu bir gün için;
I. GüneşışınlarıKuzeyveGüneyYarımKü-re'lerdeekvatoraeşituzaklıktakibölgelereyerleeşitaçıyapacakşekildedüşer.
II. Yarımkürelerdenbirindeilkbahar,diğerin-desonbaharmevsimibaşlar.
III. ÖğlevaktiekvatoraGüneşışınlarıdikolarakdüşer.
yargılarından hangileri doğrudur?DDDD
A) YalnızI B) YalnızII
C) YalnızIII D) I,IIveIII
15. Aynımiktardaışın,dikgeldiğiyüzeydedarbiralana,eğikgeldiğiyüzeydeisedahagenişbiralanadüşer.Böylecedikgeldiğiyüzey,eğikgel-diğiyüzeyegöredahafazlaısıenerjisikazandı-ğıiçin,dahafazlaısınır.Ekvatorilekutupbölge-leribunaörnekolarakverilebilir.
Ayrıcaçöller,gelenışığınbüyükkısmınısoğu-rur,azbirkısmınıyansıtır.Kutuplardakibuzullarisebununtamtersidir.Buzullar,eğikgelenışın-larınçoğunuyansıtır,azbirmiktarınısoğurur.
Buna göre, Güneş ışınlarının kutuplara gelme-sini modellemek isteyen bir öğrenci aşağıda-kilerden hangisini kullanması en uygundur?
DDDD
�� ��
����
14
sTEST İklim ve Hava Hareketleri
1. Ünite
21. Fenbilimleriöğretmeniöğrencilerinden,havaolaylarınıgözlemleyecekleribiretkinliktasarlamalarınıistedi.
Öğrenciler,kendiaralarındabirtoplantıyaparak,heröğrencininhavaolaylarını,belirleyeceğiüçdeğişkenlegözlemlemesinekararverdiler.Öğrencileretkinliklerinibirhaftadatamamlayarakeldeettikleriverilerlebirtab-looluşturupöğretmeneteslimettiler.Öğretmentabloları,öğrencilerdenoluşturduğubirdeğerlendirmeko-misyonunaverdi.Değerlendirmekomisyonutablolarıdeğerlendirereketkinliğidoğruanlayıphatasızyapanüçöğrencinintablosuilebirdeğişkeniyanlışbelirleyereketkinliğihatalıyapanbiröğrencinintablosunusınıfpanosunaastı.
Panoya asılan tablolar aşağıdaki gibi olduğuna göre, hatalı değişkenin de olduğu tablo bunlardan han-gisidir?
DDDD
�������������������������� ��
���� ������������
�����������
���������
����
��������
��������
����
�
��
�
�
�
�����
�����
��������
����
�����
��
����
�
�
��
�
������������������������� ��
���� ����� ����� �����������
���������
����
��������
��������
����
� ���
��
��
����
� ���
��������
����
��������
����
��������
��
������������������������ ��
����� ���� ������������
������������
���������
����
��������
��������
����
�
��
�
�
��
��
��������
����
��
�����������������������������
������ ����� ����������
���������
���������
����
��������
��������
����
�
�
�
�
��
�
�
�
�
15
Test – 2İklim ve Hava Hareketleri
2. Fenbilimleriöğretmeni,havaolaylarınıişlediğidersilaboratuvardayaparak
�����������
������������
öncedenhazırladığıgösterideneyiniyaptı.Deneyde,içindeflamanampulolanbirmasalambasınışekildekigibiaçaraklambanınüzerindeincebirkâ-ğıtşeridituttu.Budurumdaöğrenciler,kâğıtşeridinhafifhafifdalgalanarakhareketettiğinigözlemlediler.Deneyinsonundaöğretmen,budeneydennetürçıkarımlaryapılabileceğiniöğrencileresordu.
Bazı öğrenciler aşağıdaki çıkarımları yaptığına göre, bunlardan hangi-si yanlıştır?
CCCC
Isınanhavayükselir.
A)
Havadakisıcaklıkdeğişimihavaakı-mıoluşumunasebepolur.
B)
Havasıcaklığınınarttığıyerdenemoranıyükselir.
C)Havaakımı,havaiçindekimadde-leridehareketettirebilir.
D)
3. Havaolaylarıveiklim;birbirindenfarklıkavram-larolsadaaynıatmosferolaylarınınfarklızamanaralıklarındagözlemlenmesiilebelirlenir.Havaolaylarıbirkaçgünlükgözlemverileriile,iklimise30-35yıllıkgözlemverilerininortalamasıilebelirlenir.
Buna göre;
I. sıcaklık,
II. yağış,
III. rüzgâr,
IV. nem
olaylarından hangileri hem hava olayları hem de iklim araştırmalarında gözlemlenen atmos-fer olaylarındandır?
DDDDA) IveII B) IIveIV
C) I,IIveIII D) I,II,IIIveIV
4. Havaolaylarıbirkaçgünlükgözlemlerlebelirle-nir.İklimise30-35yılgibiuzunsüreligözlem-lersonucundaeldeedilenverilerinortalamasıilebelirlenir.
Buna göre, sonuca ulaşmak için geçen süre açısından, bir yerdeki hava olayları ve iklimi belirlemek aşağıdakilerden hangilerinin uğ-raş alanı olabilir?
CCCC
Havaolayları İklim
A)ÇevreveŞehirci-likBakanlığı
Okulprojeödevgrubu
B)Okulmeteoroloji
kulübüOkulperformansödevgrubu
C)Okulmeteoroloji
kulübüÇevreveŞehirci-likBakanlığı
D)Okulmeteoroloji
kulübüOkulprojeödev
grubu
16
Test – 2 İklim ve Hava Hareketleri
5. Havadurumuraporlarıhazırlanırkengözlemlenenhavaolaylarındanbiridehavadakinemoranıdır.Sıla,ar-kadaşlarıilebirliktebiraraştırmaprojesiiçinziyaretettiğimeteorolojiistasyonundakiuzmana,havadakinemoranınıkendilerinindeölçebileceğibiryönteminolupolmadığınısordu.UzmanSıla'ya,aşağıdakiyönergeyivetabloyuvererekbiröğlevaktihavadakinemoranınıbelirleyebileceğibiretkinlikanlattı.
�����������
������������������������������������������� ��������������������
������������� ������� ��������������������
�������������������� �����������
�������� ���������������������������������� ������������ �������������������
��� ���������������� ������������������������������ �������������� ����������������������
�������� ������������������������������� ��������� ����
��������������������������������������� ������������� �������������� ������������� ������������������������� ������������������
�����������������
����������� �� ��
�����
�����
Kuru TermometredekiSıcaklık Değeri
Islak ve Kuru Termometreler Arasındaki Sıcaklık Farkı
1°C 2°C 3°C 4°C 5°C 6°C 7°C 8°C
10°C-14°C 85 75 60 50 40 30 15 5NemOranı(%)
15°C-19°C 90 80 65 60 50 40 30 20
20°C-25°C 90 80 70 65 55 45 40 30
Sıla,uzmanınverdiğiyönergeyegöregözlemleriniyaparakeldeettiğiverileriaşağıdakitabloyakaydetti.
Kuru Termometredeki Sıcaklık (°C)
Islak Termometredeki Sıcaklık (°C)
Pazartesi 13 11
Salı 14 13
Çarşamba 17 14
Perşembe 22 15
Sıladahasonratablodakiverileregöre,bugünlerdehavadakinemoranınıbelirleyerekuzmanlapaylaştı.Uz-manSıla'nınbulduğunemoranlarınıkontrolederekdoğruolduğunubildirdi.
Buna göre Sıla'nın, bu günler için belirlediği nem oranları aşağıdakilerden hangisidir?BBBB
Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe
A) 75 85 60 15
B) 75 85 65 40
C) 80 90 65 30
D) 80 90 70 40
17
Test – 2İklim ve Hava Hareketleri
7. Nem,yeryüzündekisularınbuharlaşmasısonu-cundahavayakatılansubuharıdır.Sıcaklıkart-tıkçahavadakinemdeartar.Isınanhavayük-selirkeniçindekisubuharıdahavaylabirlikteyükselir.Yükselenhavayukarılardasoğukha-vakatmanlarıilekarşılaştığındayoğuşurveya-ğışolarakyeryüzünedüşer.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, bu şe-kilde yoğuşma sonucu oluşan hava olayla-rından biri değildir?
AAAA
Yağmur
C)
Dolu
D)
Kırağı
A)
Kar
B)
6. Berk,internethaberlerinegözatarkenikifarklışehirde,ikifarklıbiliminsanıgrubununyayınladığıbildirilerdik-katiniçekti.Bunlardanbiri,MeteorolojiGenelMüdürlüğütarafındandüzenlenenpanelekatılanuzmanlarınya-yınladığı,aşağıdaki1.bildiriydi.DiğeriiseEnerjiveTabiiKaynaklarBakanlığıtarafındanorganizeedilenkon-feransakatılanuzmanlarınyayınladığı2.bildiriydi.
����������
����������� ��������� ����������� �����
����������� ���������������� �������
������� ������� ����������� ��������
���������������������������������������
��������������������� �� ���� � � ��
����������
���������������������������� �����������
��������������������������������������
�������������������������������������������
����������������������������������������
������������ � ���� � � ��
Buna göre, bu bildirileri yayınlayan bilim insanları için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?AAAA
1.Bildiri 2.Bildiri
A) Meteorolog İklimbilimci
B) İklimbilimci Meteorolog
C) Meteorolog Meteorolog
D) İklimbilimci İklimbilimci
8. Berk,yarıyıltatilindeİzlanda'dayaşayanteyzesivekuzenleriniziyaretetmekistiyor.İzlanda'yailkdefagideceğiiçinyanınanetürgiysileralmasıgerektiğinibilemiyor.Bununiçin,İzlandaileil-giliinternettebiraraştırmayapmakistiyor.
Buna göre Berk, yapacağı araştırma için bilgi-sayarındaki tarayıcının arama motoruna aşa-ğıdakilerden hangisini yazması en uygundur?
BBBBA)
������������������
B) ����������������������
C) ������������������
D) ������������������
18
Test – 2 İklim ve Hava Hareketleri
9. FenbilimleriöğretmeniilkimkonusunuanlatırkenBerk,geçenyazMersin'den,memleketleriolanSamsun'ayaptıklarıkarayoluseyahatinihatırladı.Mersin'denhareketettiklerindeyeşilbitkiörtüsünüseyrederekyolal-dıktanbirkaçsaatsonradağlarınbitkiörtüsünündeğiştiğini,ormanlıkalanlarınazaldığınıveİçAnadoluBöl-gesi'ndedağlarınçölgibineredeyseağaçsızolduğunuhatırladı.SaatlersonraSamsun'ayaklaştıklarındaisedağlarınyenidenyeşilbitkiörtüsüveormanlarlakaplandığınıanımsadı.Buüçfarklımanzaraaşağıdakiresim-lerdeolduğugibigözününönündecanlandı.
Mersin Konya Samsun
Buna göre Berk, hatırladığı bu tecrübesi ile derste işledikleri konuyu ilişkilendirerek aşağıdaki çıkarım-lardan hangisini yapamaz?
BBBBA) Mersin'deAkdeniziklimi,İçAnadoluBölgesi'ndekarasaliklim,Samsun'daKaradeniziklimiyaşanır.
B) Türkiye'de,güneydenkuzeyedoğruhareketederkenbölgeleriniklimisıcak,ılımanvesoğukiklimolarakdeğişir.
C) Birbölgeniniklimi,obölgeninbitkiörtüsünüetkiler.
D) Ülkemizde,aynızamandilimindefarklıiklimleryaşanır.
10. Karbonbazlıgazlarınatmosferesalınımınınartmasısonucuoluşanseraetkisigibietkenlerbirbölgeniniklimi-nizamanladeğiştirebilir.İklimdeğişikliği,bölgeninbitkiörtüsünü,yeryüzüşekillerinivebubölgedeyaşayancanlılarınyaşamlarınıetkileyebilir.
Berkvearkadaşlarıokuldakiöğrencileribukonudabilinçlendirmekiçinbirçalışmayapıyor.Çevrekulübüolarak,iklimdeğişikliğininsebepolabileceğitehlikeleri,bazıbölgelerineskiveyeniresimleriilegöstermekistiyorlar.
Buna göre, Berk ve arkadaşlarının aşağıdaki gibi hazırladığı resim çiftlerinden hangisi, küresel iklim değişikliğinin sebep olabileceği tehlikeleri göstermek için uygun değildir?
AAAA
Buzul
C)
Eriyenbuzul Orman
D)
Çöl
İlkbahar
A)
Sonbahar Verimlitoprakarazi
B)
Erozyona uğramışarazi
19
Test – 2İklim ve Hava Hareketleri
12. İklim,iklimbilimcilerinuğraşalanıdır.İklimbi-limcilerbirbölgeniniklimini,obölgede30-35yılgözlenensıcaklık,nem,havabasıncı,rüzgâr,yağışveyağışşekligibihavaolaylarınınortala-masıilebelirler.
İklim bilimciler bu çalışmaları yaparken o yer ile ilgili;
I. enlem,
II. yükselti,
III. yerşekilleri,
IV. denizlereolanuzaklık
özelliklerinden hangilerini göz önünde bu-lundurur?
DDDDA) IveIII B) IIveIV
C) I,IIveIII D) I,II,IIIveIV
13. Berk,fenbilimleridersindeöğrendiğiiklimveha-vaolaylarıkonusunuakşamevdetekrareder-ken,öğrendikleriniözetolaraknotalıyor.Birbi-rinebenzerolmasınarağmenfarklıkavramlarolaniklimvehavaolaylarınıbirbirinekarıştır-mamakiçinkendinegörebazıayırtedicisoru-larhazırlayarakaşağıdakigibinotalıyor.
�����������������������
�������������������������� ������������������������������������������ ������������������������ �
��������� ���� �� ��������
����������������
�������������������������� ��������
Buna göre, bu sorulardan hangileri Berk'i her zaman doğru sonuca götürür?
DDDDA) YalnızII B) YalnızIII
C) IveIII D) I,IIveIII
11. Dünya'dagenelolarak;sıcak,soğukveılımaniklimolmaküzereüççeşitiklimvardır.Bununlabirlikte,herböl-geninkendineözgüiklimtipivardır.
�
� �
Ülkemizin iklim haritası şekildeki gibi olduğuna göre, haritadaki K, L ve M iklim tipleri için aşağıdaki-lerden hangisi doğrudur?
CCCC
K L M
A) Soğukiklim Ilımaniklim Karasaliklim
B) Sıcakiklim Sıcakiklim Karasaliklim
C) Karadeniziklimi Akdeniziklimi Karasaliklim
D) Karadeniziklimi Karasaliklim Ilımaniklim
20
sTEST Mevsimler ve İklim (Karma Test)
1. Ünite
3
2. Birbölgeyeaitbirhaftalıktahminisıcaklıkvebasınçdeğerleriaşağıdakigibidir.
���������������
��������� ���� ������� �������� ��� �������� �����
������
Buna göre,
I. Bölgedesıcaklıkhaftaboyuncaartarakdevamedecektir.
II. Sıcaklığınarttığıgünlerdebasınçazalacaktır.
III. Bölgedehaftasonukesinlikleyağışolacaktır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?AAAA
A)YalnızII B)IveII C)IveIII D)I,IIveIII
1. Işıl,yaptığıbiraraştırmada,üzerinedüşenışıkmiktarınagörerenkdeğiştirenbirkumaşınicatedildiğiniöğre-niyor.Kumaş,üzerineışıkdüştüğündeısınıyorvetuttuğuısımiktarınagörerengideğişiyor.Kumaşsoğukol-duğundakırmızı,sıcaklığıbirazarttığındasarı,sıcaklığıdahadaartarsamavirengedönüşüyor.
IşılbubilgiyikullanarakDünyayüzeyineulaşanışınlarınyeryüzündemeydanagetirdiğisıcaklıkartışınıgöre-bilmekiçinbirmodeltasarlıyor.Birtopuözelkumaşlakaplıyor.Topu,yeredikbirşekildesaplanmışçubuğageçiripkendietrafındadöndürüyor.Topuntamkarşısınagüçlüışıkyayanbirelfeneriyerleştiriyor.
�����
���
Topun kendi etrafında sürekli dönmesini sağlayan Işıl, feneri açtıktan bir süre sonra topun görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
BBBB�� �� �� ��
21
Test – 3Mevsimler ve İklim (Karma Test)
4. İsmail,mevsimlerkonusundayaptığıaraştırma-larsonrasındaaşağıdakinotlarıhazırlamıştır.
Dünya’nınGüneş’euzaklığıyılboyuncade-ğişir.ÇünküDünya’nınGüneşetrafında-kiyörüngesibasıkbirdaireşeklindedirveGüneşbubasıkdairenintammerkezindedeğildir.Dünya’nınGüneş’eenyakınoldu-ğutarih3Ocak’tır.ButarihteülkemizindebulunduğuKuzeyYarımKüre’dekışmev-simiyaşanır.GüneyYarımKüre’deiseay-nıtarihteyazmevsimiyaşanır.
Buna göre İsmail’in aldığı bu notlara bakı-larak,
I. YeryüzündekimevsimlerindeğişmesiDün-ya’nınGüneş’eolanuzaklığıiledoğrudanil-gilideğildir.
II. Dünya’nıntamamındaaynımevsimleraynıtarihlerdeyaşanır.
III. Dünya,Güneş’eyaklaştığındatümDünya’dahavalarısınır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?AAAA
A) YalnızI B) IveII
C) IIveIII D) I,IIveIII
5. 21-25TemmuztarihleriarasındaİstanbulÜskü-dar’dabeklenenhavatahminitablodakigibidir.
Gününenyüksek sıcaklığı
Hava durumu
21Temmuz 27 °C Açık
22Temmuz 28 °C Bulutlu
23Temmuz 27 °C Açık
24Temmuz 27 °C Yağışlı
25Temmuz 29°C Açık
Buna göre, tablodan faydalanarak,
I. Üsküdar’ıniklimi
II. VerilentarihlerarasındaÜsküdar’dameyda-nagelecekhavaolayları
III. VerilentarihlerarasındaÜsküdar’dahavaolaylarınınyaşamıolumsuzetkileyeceği
verilenlerden hangileri kesin olarak bili-nemez?
DDDDA) YalnızI B) IveII
C) IIveIII D) I,IIveIII
3. Biröğrenci,yaşadığıbölgedehermevsimin2.ayının15’indeGüneşışınlarınınyerleyaptığıenbüyükaçılarıtespitederekaşağıdakiçizimlerioluşturuyor.
�������� ��� �������� ���
��� �� ��� ����� �� �� ��
Öğrenci bu gözleminin sonucunda,
I. MevsimlerleGüneşışınlarınınyerleyaptığıaçılararasındailişkivardır.
II. Güneş,kışmevsimindeöğlevaktibilegökyüzündekientepenoktayaulaşamaz.
III. Güneşışınlarınınyerleyaptığıaçılarabakılarakmevsimlerinadlarıkesinolarakbilinebilir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?BBBB
A)YalnızII B)IveII C)IveIII D)I,IIveIII
22
Test – 3 Mevsimler ve İklim (Karma Test)
7. Dünya,GüneşetrafındadolanırkenşekildekigibibiryörüngeizlerveK,L,MveNkonumlarındangeçer.Dün-yaK'deykenGüneş'euzakkonumdaolduğuhâldeKuzeyYarımKüre'deyazmevsimiyaşanır.DünyaM'dey-kenGüneş'eyakınkonumdaolduğuhâldeKuzeyYarımKüre'dekışmevsimiyaşanır.
�
�
�
�
�����
Buna göre;
I. Dünya'nınGüneşetrafındakihareketisırasındamevsimlerinoluşmasındaDünya'nınGüneş'euzaklığınınbelirleyicibiretkisiyoktur.
II. Mevsimlerinoluşmasındabelirleyicietken,Güneşışınlarınınyeregelmeaçısıdır.
III. Dünya,GüneşetrafındahangikonumdaolursaolsunGüneşışınlarınındikgeldiğiyüzeylerdahafazlaısı-nırvesıcaklıkfazlaolur.
yargılarından hangileri doğrudur?DDDD
A)YalnızI B)YalnızII C)IveIII D)I,IIveIII
6. EsprilibiryapısıolanveolaylaraherzamanfarklıbiraçıdanbakmayısevenBerk,Dünya'nınGüneşetrafındakido-lanmadüzlemine,alışılageldiğigibiüsttendeğil,altındanbakarakhayalediyor.Dünya'nınkonumunu,Oğlakdö-nencesiyukarıdaolacakşekildeaşağıdakigibiçizerekbunagörebirdoğru-yanlışetkinliğihazırlıyor.Berk,hazır-ladığıetkinliğikişiselinternetsayfasındaarkadaşlarıylapaylaşarakarkadaşlarındanetkinliğideğerlendirmelerinivecevaplarınıgöndermeleriniistiyor.Berk'inarkadaşlarıetkinliğideğerlendirerekcevaplarınıBerk'egönderiyor.
�������
���������������
���������������
���
Dünya,Güneş'eenyakınkonumdadır.
GüneyYarımKüre'dekışmevsimiyaşanır.
KuzeyYarımKüre'dekışmevsimiyaşanır.
Buna göre, Berk'in aşağıdaki arkadaşlarından hangisi etkinliği hatasız cevaplamıştır?BBBB
Y
D
Y
A) Y
D
D
C) D
Y
Y
D)D
Y
D
B)
23
Test – 3Mevsimler ve İklim (Karma Test)
9. Fenbilimleriöğretmeni,öğrencilerinden,bazıhavaolaylarıileilgilibirdeneytasarlamalarınıistemiştir.Sılata-sarladığıdeneyindelaboratuvarmasasınınüzerine,içindebüyükçebirbuzparçasıbulunanbirkapvekabınyakınınadabirmumyerleştirmeyidüşünmüştür.
MumBuz
Mumuyaktıktansonralaboratuvarınperdelerinikapatarakortamınkaranlıkolmasınısağlayacaktır.Buzvemu-munyukarısındantebeşirtozlarıserperekbirelfeneriilemasayıaydınlatacaktır.Elfenerininışığındatebeşirtozlarınınbuzdanmumadoğruhareketettiğiningözlemleneceğinibeklemektedir.
Buna göre Sıla, teorik olarak doğru olan bu gözlemden;
I. Soğukhavanınolduğuyerdeyüksekbasınçalanıoluşur.
II. Sıcakhavanınolduğuyerdealçakbasınçalanıoluşur.
III. Yüksekbasınçalanındanalçakbasınçalanınadoğruhavaakımıoluşur.
sonuçlarından hangilerinin çıkartılacağını bekleyebilir?DDDD
A)YalnızI B)YalnızII C)IveIII D)I,IIveIII
8. KveLşehirlerininDünyaüzerindekikonumlarışekildegösterilmiştir.
Ekvator
K
L
Buna göre,
I. KşehrineGüneşışığıdikgeldiğindeLşehrindekışmevsimiyaşanır.
II. LşehrindesonbaharmevsimiyaşanırkenKşehrindeilkbaharmevsimiyaşanır.
III. Herikişehirdedeaynıgüngündüzsürelerieşitolamaz.
yargılarından hangileri doğrudur?CCCC
A)YalnızI B)YalnızII C)IveII D)I,IIveIII
24
Test – 3 Mevsimler ve İklim (Karma Test)
10. Dünyaüzerindeherhangibirbölgedeyaşananmevsim,bubölgedeGüneşışınlarınınyerleyaptığıaçıyabağ-lıdır.Güneşışınlarıöğlevaktiyerlenekadarbüyükaçıyaparsahavasıcaklığıokadarfazlaolur.Güniçindeyaşanangündüzvegecelerinuzunluğudamevsimleregöredeğişir.Yazmevsimlerindegündüzlergeceler-dendahauzun,kışmevsimlerindeisegecelergündüzlerdendahauzunolur.
Buna göre, Dünya üzerindeki herhangi bir bölgede gündüz ve gecelerin uzunluğunun Güneş ışınları-nın öğle vakti yerle yaptığı açıya bağlı değişimi;
�
���������������
�������������������������������� �
�
�
���������������
�������������������������������� �
�
������������
�������������������������������� �
�
grafiklerinden hangileri gibi olabilir?DDDD
A)YalnızK B)YalnızL C)YalnızM D)KveM
11. Tolga,fenbilimleridersindeiklimvehavaolaylarıkonusunuişlediktensonraMeteorolojiGenelMüdürlüğü'nüninternetsayfasınıziyaretederekgünlükhavatahminraporlarınıinceledi.Saatliktahmintablosununaşağıdakigibiolduğunugördü.Tolgatabloyudikkatliceincelediğinde,kafasınatakılanbazısorularıncevabınıbulabildi.
Buna göre Tolga, kafasına takılan;
I. Aynımevsimdefarklıhavaolaylarıyaşanabilirmi?
II. Günlükatmosferolayları,iklimözellikleriileaynıolabilirmi?
III. Havadurumusadecebirdeğişkenemibağlıdır?
sorulardan hangilerine bu tablodan cevap bulmuş olabilir?BBBB
A)YalnızI B)IveIII C)IIveIII D)I,IIveIII
25
Test – 3Mevsimler ve İklim (Karma Test)
12. Açıkhavabasıncınınvarlıklarüzerinebasınçuyguladığınısöyleyenfenbilimleriöğretmeniöğrencilerindenaçıkhavabasıncınınetkilerinebirörnekvermeleriniistiyor.Öğrencilerinverdiğiörnekleraşağıdakigibidir.
Islakmasaüzerinedüşenmadeniparayımasadanayırmaktagüçlükçekmiştim.
Gülsüm
Ağzınıhavaalmayacakşekildeka-pattığımiçiboşpetşişeyibuzdo-labınakoymuştum.Birsüreson-rabaktığımdaşişeiçineçökmüştü.Mert
Uzunsürekullanmayacağımızeş-yalarınaylontorbalaravakumlaya-raksaklıyoruz.
Emine
Buna göre, hangi öğrenciler öğretmenlerinin isteğine uygun örnek vermiştir?DDDD
A)GülsümveMert B)GülsümveEmine C)MertveEmine D)Gülsüm,MertveEmine
13. Atmosferiolmayanyadaçokinceolangezegenlerdegecevegündüzsıcaklıkfarkıçokfazladır.Bunedenlebugezegenlercanlıyaşamınauygundeğildir.Dünya'mızınatmosferiisedoğalbirseraetkisioluşturarakge-cevegündüzsıcaklıkfarkının,canlılarınyaşamasınauygunbiraralıktaolmasınısağlar.Uzaydangelenışın-ların,enerjilerininbirkısmınıyeryüzüneaktardıktansonrayansıyaraktekraruzayadönmesineolanaksağlar.
Atmosferinyapısındabulunankarbondioksitgazınınyeryüzündekisalınımıarttığında,atmosferinseraetkisidahadaartar.Bununsonucuolarak,şekildekigibi,normaldeuzayadönmesigerekenışınlar,atmosferdenyansıyaraktekraryeryüzünedöner.Böyleceyeryüzündedahafazlaenerjikalırvehavasıcaklığınındahadaartmasınanedenolur.Budurum,küreselısınmaveiklimdeğişikliklerinesebepolur.Bunedenleduyarlıtop-lumlarkarbonbazlıgazlarınsalınımınıkontrolaltındatutmakiçinönlemleralmayaçalışır.
������������������������������
�������
�� ����
Buna göre, sera etkisinin artmasını önlemeye yönelik bilinç oluşturmak için düzenlenen bir slogan ya-rışma için aşağıdaki sloganlardan hangisi uygun değildir?
AAAAA) Neslitükenmekteolanhayvanlarıkorumaaltınaalalım.
B) Çevreyikoruyalım,toplutaşımaaraçlarıkullanalım.
C) Basınçlıdeodorantlaryerinedoğalesanslarkullanalım.
D) Ağaçdikelim,doğaldengeyikoruyalım.
Test – 3 Mevsimler ve İklim (Karma Test)
14. Dünya'nınkendietrafındakidönmeekseni,Güneşetrafındakidolanmadüzleminegöreeğiktir.
�������������������������
������� ���
�
�
�
���� ������
���� ����� �����
�
��
�
Dünya'nınkendietrafındakidönmeeksenininekseninineğikolmasıbirbölgedekigece-gündüzsüresininde-ğişmesinenedenolur.DünyaKkonumundanNkonumunadoğruilerlerkenülkemizdekigece-gündüzsüre-leriarasındakideğişimyukarıdakigrafiktegösterilmiştir.
Buna göre, Dünya M konumundan L konumuna doğru ilerlerken ülkemizdeki gece - gündüz süreleri arasındaki değişim aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
CCCC
�������������������������
������� ���
�
�
�
���������������������������
������� ���
�
�
�
��
�������������������������
������� ���
�
�
�
���������������������������
������� ���
�
�
�
��
���� ����� ����� ���� ����� �����
���� ����� ����� ���� ����� �����
Çetin Cevizler İçin Deneme Zamanı
Haydi! Kitabı Çevir, Denemeyi Çöz.1