system nawożenia azotem roślin uprawnych w polsce...składników w tym azotu. 8. powstawanie...
TRANSCRIPT
Stymulacja upraw
System nawożenia azotem roślin uprawnych w Polsce
mgr inż. Tomasz Piotrowski ° dr inż. Ryszard Bandurowski
teraźniejszość i przyszłość
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Stymulacja upraw2
Spis treści Wprowadzenie 3
Przeglądaktualnychpraktykwyzwańiwiedzyzwiązanej 5 znawożeniemroślinuprawnych
Noweregulacjeśrodowiskowe 7
Zaletyiograniczeniazwiązanezobecnymsystememnawożenia 8 roślinuprawnychazotem
WyzwanianowejDyrektywyAzotanowej 11
HybrydowaTechnologiaNawożeniaAzotowo-Siarkowego 12 realizowanaprzypomocyMulti-N
RaportzprzeprowadzonychbadańnaukowychwPolsce 16 nadkoncepcjąHybrydowegoNawożeniapszenicyozimej
Naukaipraktykazwiązanaznawożeniemazotemisiarką 25 roślinuprawnych
Praktycznekompendiumwiedzyzwiązanezużytkowaniem 32 Multi-Nwcodziennejpraktyce
Multi-NjakoGeneratorBiałka 35
HybrydowaTechnologiaNawożeniaAzotowo-Siarkowego 36 wuprawach–rekomendacje
Literatura 41
Stymulacja upraw3
wprowadzenie
Współczesnerolnictwoeuropejskiewtymipolskiepełnejestparadoksówiwzajemniewykluczają-cychsięczynników.Zjednejstronyrosnącaliczbaludnościnaświecieiteoretycznerosnącezapotrze-bowanienażywnośćpozwalanamprzypuszczać,żenależywpełniwykorzystaćolbrzymipotencjałjakiwchwiliobecnejjestdostępnywrękachproducentówrolnych(maszyny,genetyka,wiedzaośrodkachdoprodukcji takich jaknawozy,środkiochronyroślinetc.)wcelumaksymalizacjiprodukcji ipokryciazapotrzebowania.Zdrugiejstrony jesteśmyświadkamiprocesów,którewsposóbświadomy lubnie,powodująograniczanieprodukcjiiobniżaniejejrentowności.
To co słyszymy i do czegoobecneprzystosować sięwinniśmy jest powodowane troskąo śro-dowisko,troskąojakośćprodukowanejżywności.DziałaniatewychodząodadministracjinaróżnychszczeblachdecyzyjnychwPolsceiEuropie.Możnaztymwalczyćlubstaraćsięjewpisaćzmieniającdziałaniawłasne.
Najdotkliwszedziałaniaadministracyjnepolegająna:1. redukcjiilościsubstancjiaktywnychwykorzystywanychdoochronyroślin2. ograniczeniachśrodowiskowychzwiązanychzobrotemmasyorganicznej3. ograniczeniachzwiązanychzregulacjamidotyczącymistosowanianawożeniamineralnego
Listatajestzbytdługażebyopisaćwszystkieelementyinietojestcelemniniejszegoopracowania.
Jednym z istotniejszych obszarów na jakiew chwili obecnej należy bacznie zwrócić uwagę sąnowewyzwania związane z nawożeniem roślin uprawnych,w tym najważniejszym jego elementem tj.nawożeniemazotem.Wieloletniapraktykapołączonazwiedząinaukąuprawnianasdostwierdzenia,żekażdapróbaobniżaniailościużytegoazotuna1hakończysięobniżkąplonu,awkonsekwencjiob-niżeniemrentownościwprodukcji.
Czy170kgazotuna1hektarpochodzącegoznawozównaturalnychorazograniczeniestosowa-nianawożeniamineralnegozgodniezDyrektywąAzotanowąpozwoląnamnautrzymanierentownościprodukcjiroślinnej?
Stymulacja upraw4
Będzietrudnotakdługo,jakbędziemytrzymalisiędotychczasowychpraktykrolniczych,lubgdyniezmienimyzasadniczonaszegoobecnegopodejściaifilozofiidziałania.Towymagawiedzy,wysiłku ichęcipodjęciawyzwań.Czyjesttomożliwe?
Uważamyżemożemypodołaćtemuwyzwaniumodyfikując,lubzmieniającswojeobecnepraktykitamgdzietomożliwe,niezbędneikonieczne.Trzebaprzytympamiętaćoosiągnieciachnauki,wyko-rzystywaćnowezdobyczetechniki,zagospodarowującteobszarywiedzynanaszychpolach,takabyconajmniejutrzymaćichproduktywnośćdlaobecnychiprzyszłychpokoleń.
Poniższyartykułdotyczynaszego,nawskrośinnowacyjnegopodejściadoproblemównowocze-snegorolnictwa.Zdecydowaniezachęcamydojegoprzeczytaniaiwykorzystaniawewłasnejpraktycerolniczej.
Wierzymygłęboko,żewinno tonampozwolićnawiększąprodukcjęprzymniejszychkosztach, zposzanowaniemśrodowiska.
ChcemypokazaćmożliwośćskróceniadrogipobieraniaSO4+,NH4
+,NO3-zgleby,stworzeniaalter-
natywnychdrógnapodanieroślinomtegoczegopotrzebująszybkoiskutecznie.Przewartościowanieznaczeniapodawaniamakro-imikroskładnikówpoprzezichaplikacjędoglebowąnakorzyśćpodawaniadolistnego,aprzez toznacząceprzyspieszenieprzyswajania iwłączaniawcałyzłożonymechanizmprzemianpobranychmakro imikroelementów.Chodzi turównieżoprocesyfizjologiczneroślin idące wkierunkuoszczędnościenergetycznychnapoziomiekomórki,apotemtkanekiorganów.Przekładasiętonauzyskiwaniewysokichplonówdobrejjakości.Znaczącepodniesienieefektywnościprzyswaja-niaprzezroślinęwprowadzanychdolistnieazotuisiarki,niezależnieodpanującychwarunkówśrodowi-skowych,tomilowykrokidącywkierunkuprzyjęciawyzwań,którestojąprzedproducentamirolnymi.Bardzoniskailośćcieczyroboczejna1hektar,większajejretencjanaliściach,szybkośćjejwchłanianiatokolejnemałezdawaćbysięmogłokrokiidącewkierunkusprostaniawyzwaniom,któreprzednamistoją.Wierzymy,żeuważnalekturatreścininiejszegoopracowaniaułatwinaszympartnerompodjęciedecyzjiosięgnięciudoproponowanychrozwiązań,którepowinnysprostaćwysokimwymaganiom.
Takim rozwiązaniem jest proponowana przez nas Hybrydowa Technologia Nawożenia Azotowo-Siarkowego.
Stymulacja upraw5
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Przegląd aktualnych praktyk wyzwań i wiedzy związanej z nawożeniem roślin uprawnych
Ostatniedziesięcioleciatoznaczącypostępwzakresiegenetykiroślinuprawnych,metodichochro-nyinawożenia,sposobówprzygotowaniaglebydosiewuczyteżsamegosiewu.Totakżeistotnazmianawmożliwościachorazsposobachnawożeniaiuprawygleby.Toolbrzymipostępwzakresieszerokoro-zumianejmechanizacjirolnictwa,zarównowprodukcjiroślinnej,jakizwierzęcej.Tezmianyzachodzącewrolnictwieniosązesobąszeregułatwień.Zdrugiejzaśstronynakładająnakierującychprocesamiprodukcjinoweobciążeniaiobowiązki,aprzedwszystkimkoniecznośćciągłegopodnoszeniawłasnychkwalifikacji.
Wszystkotowceluracjonalizacjikosztówprodukcji,zwiększania jejekonomicznejefektywności,generowaniazyskudlautrzymaniairozwojuswojegowarsztatupracy.Trudnymjestrównieżsprostaniewyzwaniomobecnegootoczeniarolnictwazarównoklimatycznympowodującymwystępowanienieko-rzystnychzjawiskwystępującychoboksiebie,będącychnierzadkoswoimiprzeciwnościami,jaksusza inadmierneuwilgotnienie,niskieczywysokietemperatury–takżeekonomicznymjakpotrzebaracjona-lizowaniakosztówprodukcjiprzyjednoczesnymdążeniudomaksymalizowaniaplonów.Towszystkotosprzeczności,którenabierająobecnieolbrzymiegoznaczeniadlaosóbprowadzącychprzedsiębiorstwarolne,wymagającewielkiegowysiłkuiposzerzaniaprofesjonalnejwiedzy.
Wielkimwyzwaniemdlazarządzającychprocesamiprodukcjiwewspółczesnymrolnictwiejestcią-głakoniecznośćśledzeniawydarzeń,nowości,apotemichpełnezrozumienieiwdrożeniewmożliwiekrótkimczasie.Jednymzważniejszychkosztowoiśrodowiskowoobszarów,gdziedokonująsięnana-szychoczachzmianyjestnawożenieroślinuprawnych.Zjednejstronyznaczącyczynnikwkształtowaniu
Stymulacja upraw6
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
wielkościijakościplonów,zdrugiejpoważnyskładnikwydatkówwbudżetachgospodarstw.Szczegól-nemiejscezajmujenawożenieazotem,którestanowifundamentalnyelement,zarównokosztowy,jak ikształtującywielkośćorazjakośćplonów.
Aktualniedominującysposóbnawożeniaazotowegoopierasięnazabiegachdoglebowychprzyużyciuzarównostałychjakpłynnychformróżnegorodzajunawozów.Zastosowanienalistnychnawozówazotowych (rozpuszczonyMocznik® czy specjalistyczne formulacje)madotądzadanieuzupełniającezasadniczenawożenieglebyiroślin.
Dlauzyskanianajkorzystniejszych,wymiernychefektów(wielkośćijakośćplonu,ekonomia)iwła-ściwejaplikacjipolowejmożliwychrozwiązań,koniecznym jest pełne rozumienie procesów prze-mianazotuzachodzącychwglebie i roślinie,poznanie idocenienierolisiarki i innychmakro imikro-elementóworazbieżącaanalizaiocenapostępuwzakresiejakościiformulacjinawozówazotowych.Wszystkotorazempowdrożeniu,apotemoceniedokonanejwwarunkachwłasnychfirmpozwalaćnambędzienauzyskiwanienajwyższegopoziomuplonowania,któryjeszczeniedawnopozostawałwsferzemarzeń.Wdniudzisiejszymuzyskanieplonupszenicyozimejprzekraczającego10tonzhajestcelemambitnym,alerealnym.
Wyzwaniemobecnychczasów jestotrzymaniewysokiegopoziomuplonowaniapszenicyozimejprzyjednoczesnejracjonalizacjinakładównajegouzyskanie,zzachowaniemjaknajwyższychparame-trówjakościowych,pozostającwzgodziezpanującymiregulacjamiadministracyjnymi,którezwykleniepomagająisączynnikiemograniczającym.
Wostatnichlatach,trzebatopodkreślić,dokonałsięznaczącyiszybkipostępwzakresienawozówdolistnych.Niestetywielkimograniczeniem,dotyczącymstosowania ich jakodostarczycieliazotu jestkoniecznośćstosowanianiskichdawekzewzględunaryzykofitotoksyczności.
Stymulacja upraw7
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
nowe regulacje środowiskowe
Potencjalneniedogodnościwzakresiestosowanychaktualniesystemównawożeniasądużeogra-niczenia przyswajalności i pobierania z gleby, kwasowość pH, panujące susze, temperatury gleby ipowietrza,czywreszciefitotoksycznośćwystępującapoprzekroczeniuokreślonychstężeńidawek,nakoniecwzrastającewymaganiaśrodowiskowe(DyrektywaAzotanowa)
Wartopostawićtupytanie:czyjesteśmywstanieiwjakichokolicznościach,wniedalekiejprzyszło-ści,uzyskiwaćwysokieplonyroślinuprawnychpozwalającenamnautrzymaniefirm,spełniającjedno-cześniecałyszeregwarunków,naktóremamybardzoograniczonywpływ.
Stymulacja upraw7
Stymulacja upraw8
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
zalety i ograniczenia związane z obecnym systemem nawożenia roślin uprawnych azotem
Jakiesąpotencjalneograniczeniadotycząceaktualniedominującejtechnologiinawożenia?
Jakiesązaletyiudogodnieniazwiązanezaktualnąpraktykąstosowanianawozówgranulowanych ipłynnychwtymnp.RSM®iMocznika®wpostaciroztworów?
Ograniczenia:
1. Spadek przyswajalnościskładników(N,P,K,Ca,Mg)wrazzpostępemfazwegetacyjnych. Wprzypadkuzbóżwokresiekłoszeniazdolnośćprzyswajaniaazotuzglebynieprzekracza30%itopodwarunkiemoptymalnychwarunkówwilgotnościowych.
2. Pogoda,któradrastyczniemożemodyfikowaćskutecznośćnawożeniasprowadzającjąnawetdopoziomuzerowegowprzypadkuprzedłużającejsięsuszy.Natomiastwokresachzbytintensywnychopadówmamydoczynieniazintensywnymwymywaniemjonówazotanowych.
3. Czas–wprzypadkunawożeniaazotemwymaganejestścisłeprzestrzeganiereżimuczasowe-go.Zbytpóźnezastosowanie,zwłaszczawczesnychdawek,zawszepowodujemniejszewykorzystanieazotu,cozwykleodbijasięnaplonieijegojakości.Bierzesiętostąd,żeprzynawożeniutradycyjnymdrogapoprzezglebę, korzenie i dalej do liści jestprocesem„czaso i energochłonnym”.Do tej poryniebyłopraktycznejmożliwościporadzeniasobieztymproblemem,aniemożnośćwjechanianapole woptymalnymterminiejestzjawiskiembardzoczęstym.
4. Ograniczenia natury formalnej–DyrektywaAzotanowanakładananasobowiązektakiego
® ZastrzeżonyznaktowarowyZakładówAzotowychPUłAWySA
Stymulacja upraw9
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
stosowaniaazotuabyminimalizowaćnegatywneśrodowiskowoskutkiprzenikaniajonówazotanowychdogłębszychwarstwglebyiwódgruntowych.Wiążesiętozograniczeniamiczasowymiorazilościowy-mi,któremogąskutkowaćspadkiemplonów.Zmierzeniesięztymproblememwymagaćbędzieodnaszastosowaniainnegopodejściadoprocesunawożenia,któreumożliwipogodzeniewymagańochronywódoraznaszychoczekiwań,codowielkościijakościplonu.
5. Zjawiska synergizmów i antagonizmów występujących pomiędzy poszczególnymi makroimikroskładnikamiwglebie(wkompleksiesorpcyjnymczyroztworzeglebowym).
6. Naruszenie równowagi jonowejnaskutekjednostronnegowprowadzaniaskładnikównawo-zowych(jakP,KczyCa)vNa,Cu,Zn,Fe,B,Siczyinne.*
7. Stan i wielkość systemu korzeniowegoroślinuprawnychczęstokroćpozostajepozazasię-giemnaszegoodziaływania,amaprzemożnywpływnajegozdolnośćdopobieraniamakroimikro-składnikówwtymazotu.
8. Powstawanie zjawiska przenawożenianaskutekniewłaściwejocenystanuzasobnościglebwposzczególneskładnikimineralne(N,P,Kinne)
9. Wpływ pH glebynaprzyswajalnośćskładnikówmineralnych.
10.Wpływy temperatury gleby i otoczenianaprzyswajalnośćipobieranieskładnikówmineral-nychzgleby,apotemichefektywnewykorzystanieprzezroślinyuprawne.
11.Doskonałą ilustracją konsekwencji zjawisk naruszania równowagi w glebie, na którą mamy znikomywpływoddajeTablicaMuldera(rys.str.10)orazkonsekwencje,któreilustrujeBeczkaLebiega,gdzieczynnikbędącywminimumdecydujeokońcowymwyniku.
Stymulacja upraw10
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Tablica Muldera
Pokazujeniektóreinterakcjemiędzyroślinnymisubstancjamiodżywczymi.Wysokipoziomdanegoskładnikaodżywczegowglebiemogązakłócaćdostępnośćiprzyswajanieprzezroślinęinnychskład-nikówodżywczych.
Antagonizm
Uważasię,żeteskładnikiodżywcze,którenakładająsięzesobąnawzajem,sąantagonistyczne.Naprzykładwysokipoziomazotumożezmniejszyćdostępnośćboru,potasuimiedzi.Wysokipoziomfosforanówmożezakłócaćpobórżelaza,potasuwapnia,miedziicynku.Wysokipoziompotasumożezmniejszyćdostępnośćmagnezu.
Synergizm
Występujewtedy,gdywysokipoziomokreślonegoskładnikaodżywczegozwiększazapotrzebowa-nieroślinynainnyskładnikodżywczy.Zwiększonypoziomazotupowodujezapotrzebowanienawięcejmagnezu.Jeśliużywasięwięcejpotasutopotrzebawięcejmanganu.
minimum
silnyantagonizmsłabyantagonizmsynergizm
Stymulacja upraw11
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
wyzwania nowej dyrektywy azotanowejNależypostawićpytania:
Skądidlaczegoniezawszeuzyskujemyto,cozaplanowanenasatysfakcjonującymnaspoziomie?
JakijestibędziemiaławpływDyrektywaAzotanowananaszemożliwościprodukcyjne?
Czynastępizwrotnakładówpokrywającychkosztynawożenia?
Jesteśmygłębokoprzekonani,żemamystosownąwiedzę,doświadczenie,opracowaneproduktyiokreślonysystemnawożeniapozwalającystawićczołanadchodzącymwyzwaniom.Ufamy,żemamyprawodostwierdzeniażenasząodpowiedziąnapojawiającesięwyzwaniajest:
Zaletyobecnierealizowanegostandardowegosystemunawożeniaazotowego:
1. Proste i szybkiezaopatrzenieroślinwpodstawoweskładnikimineralne.
2.Dostępność nawozówmineralnychnarynkurolnym.
3.Łatwość aplikacjizpomocąwyspecjalizowanegosprzętu.
4. Łatwy dostęp do zaleceń nawozowych–wieloletnieproceduryidoświadczenie.
5.Wsparcie procesów decyzyjnychpoprzezośrodkidoradztwa.
6.Proste i szybkieuzyskaniedobrychjakościowoiilościowoplonów.
Hybrydowa Technologia nawożenia azotowo-Siarkowego
Stymulacja upraw12
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Hybrydowa Technologia nawożenia azotowo- Siarkowego realizowana przy pomocy Multi-n
Multi-Nzawieraponadto:kwasykarboksylowe,ligno–poliwęglany,syntetycznylateks
Takiskład–pierwszegonarynkudolistnegonawozuazotowo-siarkowegodecydujeobardzowy-sokiejprzyswajalności,zawartegownimazotuisiarki,sięgającej90%.Wyjątkowakompozycjapozwa-la nabezpieczne stosowanieMulti-N, przy użyciu dostępnychw każdymprzedsiębiorstwie rolnym,standardowychopryskiwaczy.Takompozycjasprawia,żeproduktprzy jegoaplikacji inaniesieniunapowierzchnieliściroślinuprawnychjestwysoceselektywny–niewystępujezjawiskofitotoksyczności.
JednocześnieużyciewsystemiehybrydowejtechnologiinawożeniaMulti-N uwalnianasodpo-noszeniadodatkowychkosztówzwiązanychzgranulowanymiformamiazotustosowanymidotejpory, tj.kosztamirozsiewania,przyczyniającsiętymsamymdoznaczącejredukcjizużyciaolejunapędowegonahektar.
Azot całkowity 330 g/l
wformieamonowo-saletrzanej 165g/l
wformiemocznikowej 165g/l
Siarka w formie tiosiarczanu amonu (ATS) 250 g/l
Multi-NtosformułowanywoparciuotechnologięfirmyMicromix UK Ltd. (lideranarynkubrytyj-skim)nawózstosowanynalistnieprzeznaczonydoszybkiegodostarczaniaroślinomdużychilościłatwoprzyswajalnejsiarkiiazotuzawierającywswoimskładzie:
Stymulacja upraw13
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
To idealnepołączenieobecnychosiągnięćnauki ipraktyki.Tomądre iświadomewykorzystaniewybranych elementów nawożenia formami granulowanymi z nową jakością szybkiego dostarczania roślinomazotuisiarkijakąstwarzaMulti-N.
Założenia systemowe Hybrydowej Technologii Nawożenia Azotowo-Siarkowego – krok po kroku:
•pierwszawczesnowiosennadawkaazotuwpostacigranulilubRSM®wwysokościokoło40% całkowitej,planowanejdawki
• drugadawkaazotu*łączniezzabiegiemochronyroślin**wokresiestrzelaniawźdźbło zużyciemMulti-N
• trzeciadawkaazotu*łączniezzabiegiemochronyroślin**wokresieliściaflagowego zużyciemMulti-N
• czwartadawkaazotu***łączniezzabiegiemochrony**wokresiedojrzałościwoskowej zużyciemMulti-N
*DrugatrzeciaiczwartadawkaMulti-N powinnabyćskalkulowanatak,abyłącznailośćzastosowanegoazotustanowiła
około80%dawkiplanowanejtak,jakdlanawożeniastandardowego.Najlepszeefektyuzyskujemyjeślidrugaitrzeciadawka
sąpodzielonenadwa„podzabiegi”wodstępie4-7dniowym*.
**StosowanieMulti-N łączniezherbicydami fungicydami, regulatoramiwzrostu, insektycydami iwłączeniegowprzyjęty
systemochronyiprowadzeniaplantacjistanowiojegowyjątkowościpozwalającejnajednoczesnąochronęinawożeniebez
konicznościstosowaniadodatkowegosprzętu (tensamopryskiwacz)bezkoniecznościwjazdównapolez rozsiewaczami
nawozówgranulowanychczyprzyaplikacjiRSM®.
***Stosowaniewcelupodniesieniapoziomubiałkaorazplonułączniezfungicydami,insektycydami.
Hybrydowa Technologia Nawożenia Azotowo-Siarkowego w praktyce
Stymulacja upraw14
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
PRZYKŁAD
Nawożenie standardowe do 200 kg N/ha*
1. Wczesnawiosna 280kgSaletryAmonowej®*
2. Strzelaniewźdźbło 200kgSaletryAmonowej®*
3. Okresliściaflagowego 120kgSaletryAmonowej®*
*Wniniejszejdyskusjiprzyjętoprostąformułęstosowanychgranulowanych nawozówazotowych
Nawożenie hybrydowe – 150 kg N/ha
1. Wczesnawiosna 240kgSaletryAmonowej®*
2. Strzelaniewźdźbło do100litrówMulti-N**
3. Liśćflagowy do100litrówMulti-N**
4. Początekdojrzałościmlecznej do20litrówMulti-N
Stymulacja upraw15
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Jesteśmygłębokoprzekonani,posiadającpodstawynaukowe,doświadczalne(ścisłeipolowe)orazużytkowepochodząceodobecnychużytkownikówMulti-N,żenawożeniehybrydowezapewnia:
1. Uzyskanie,najwyższegopotencjalnegoplonuijegojakościnaoczekiwanym poziomieprzyznaczącejredukcjiwnoszonegoazotu.
2. Wysokąskutecznośćnawożenianiezależnieodprzebiegupogody.
3. Dużąelastycznośćstosowania.Opóźnieniezabieguniepowodujesilnienegatywnych skutków zewzględunaszybkiewchłanianieiefektywneprzyswajaniesiarkiiazotu.
4. Poprzezprzyjętąformułęstosowaniazapewniaznacząceobniżenieprzenikania azotanówwgłąbprofiluglebowegoitymsamymdowódgruntowych.
5. Możliwośćuzyskaniawysokichplonównawetwwypadkuadministracyjnychrestrykcji związanychzDyrektywąAzotanową–wysokieplonyprzyzmniejszonymnawożeniu.
6. Możliwośćzmniejszeniailościprzejazdówsprzętupoprzezłącznestosowaniaze środkamiochronyroślin.
7. Znaczącąredukcjęilościzużywanegoolejunapędowegonahektarpoprzezograniczenie liczbyprzejazdówikoniecznościużywaniadodatkowosprzętudorozsiewanianawozów.
Stymulacja upraw16
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
raport z przeprowadzonych badań naukowych w Polsce nad koncepcją Hybrydowego nawożenia pszenicy ozimejSkróconyraportzbadańnadkoncepcjąHybrydowegoNawożeniaPszenicy(2017)
Dział Naukowo-Badawczy „Science in Practice – Nauka w Praktyce”
Zuwaginaunikalność,anadewszystkospektakularnośćuzyskanychwyników,jużwpierwszymrokubadań(projektzostałzaplanowanywcyklu3letnim),zwielkąnadzieją,aleipokorąpragniemypo-dzielićsięznaszymiPartneramiwynikamijednejznajmłodszychpracprzeprowadzonychprzeznaszDziałNaukowoBadawczySPNP,któregopracesąkoordynowaneprzezdrRyszardaBandurowskie-go.Celemprojektubyłapolowa ocena aplikacyjna innowacyjnej formulacji nawozu azotowo- siarkowegoprzeprowadzonawwybranychregionachwPolsce,gdziemierzonowpływnowejformułynawozunawielkośćplonuijegoistotneparametry:liczbęopadania,gęstość,białko,MTZ,plon–połą-czonychzjednoczesnąocenącałegoszereguparametrówglebyiroślinorazjegowpływunazawar-tośćazotanówwglebiepodkątemnowejDyrektywyAzotanowej,którabędzieobowiązywaławPolsce zdniem01.01.2018.
Opierającsięnawynikachnaszychpracpragniemydokonaćpierwszejprezentacjinowegopodej-ściadonawożeniaazotowegoroślinrolniczych,nazwanegoroboczo:
Hybrydową Strategią Nawożenia Azotowo-Siarkowego
wychodzącąnaprzeciwwyzwaniomwspółczesnegonowoczesnegorolnictwawskalipolskiejieuropej-skiejtj.racjonalizacjikosztówprodukcji,wtymnawożeniazjednoczesnymmaksymalizowaniemplonu ijegojakościpołączonegozjednoczesnątroskąośrodowisko.
Stymulacja upraw17
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
W2017rokuBiostyma Sp. z o.o.wewspółpracyzUniwersytetemPrzyrodniczymwBydgoszczyprzeprowadziłaszerokozakrojonepracebadawcze,celemktórychbyłoprzetestowanienowostworzo-nej formulacjiproduktuonazwieMulti-N jako innowacyjnejalternatywydlastosowanychdoglebowonawozówazotowychzjednoczesnymprzetestowaniempodstawowegoelementuNOWEJ Hybrydowej Strategii Nawożenia Azotowo-Siarkowegowpszenicyozimej.
Osobąkierującąbadaniamiodstronynaukowej jestPani dr hab. Renata Gaj,znakomityspe-cjalistawdziedzinienawozówinawożenia.ZestronyBiostyma sp. z o.o.osobąodpowiedzialnązabezpośrednieprowadzeniebadańjestPrzemysław Piotrowski–naszgłównyspecjalistaodprogramuwdrożeniaHybrydowej Metody Nawożeniadopraktykirolniczej.
Celembadańbyłapróbaznalezieniaodpowiedzinapytanieczyobniżająccałościowądawkęazo-tuo20%i25%istosującczęśćnawożeniawformiedolistnej, jesteśmywstanieutrzymaćzakłada-nypoziomplonowania i jego jakość.Badaliśmyrównieżpowiązaniapomiędzysposobemnawożenia azdrowotnościąroślin,aktywnościąmikrobiologicznąglebyicobardzoważnetestowaliśmyzachowa-niesię jonówazotanowych i ichprzenikaniedogłębszychwarstwgleby,co jestzwiązanezochronąśrodowiska.
Doświadczeniabyłyrealizowanewedługschematuztabeli1,którapokazujepoziomynawożenia,zastosowaneproduktyorazuzyskanepoziomyplonowaniadlaposzczególnychkombinacjiuzyskane wlokalizacjach,gdzieprowadzonopracebadawcze.
Stymulacja upraw17
Stymulacja upraw18
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
1zabieg 2zabieg 3zabieg
Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Uzyskany wczystym produkt wczystym produkt wczystym produkt wczystym plon składniku składniku składniku składniku (t/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha)
Bieganowo 80 Saletra 50 Saletra 50 Saletra 180 4,38 Amonowa® Amonowa® Amonowa®
80 Saletra 32 Multi-N 32 Multi-N 144 5,55 Aamonowa®
80 Saletra 30 Multi-N 25 Multi-N 135 5,79 Amonowa®
Twardawa 80 Saletra 70 Saletra 25 Saletra 175 7,51 Amonowa® Amonowa® Amonowa®
80 Saletra 40 Multi-N 30 Multi-N 150 9,15 Amonowa®
80 Saletra 30 Multi-N 20 Multi-N 130 8,36 Amonowa®
Obudno 80 Saletra 50 Saletra 30 Saletra 160 7,60 Amonowa® Amonowa® Amonowa®
80 Saletra 30 Multi-N 28 Multi-N 138 5,70 Amonowa®
80 Saletra 25 Multi-N 15 Multi-N 120 5,12
Amonowa®
Grubno 80 Saletra 50 Saletra 50 Saletra 180 9,41 Amonowa® Amonowa® Amonowa®
80 Saletra 34 Multi-N 30 Multi-N 144 9,43 Amonowa®
80 Saletra 30 Multi-N 25 Multi-N 135 7,73 Amonowa®
Tabela 1
Stymulacja upraw19
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Badania wykazały, że jesteśmy w stanie zaproponować rozwiązanie, które przy zmniejszonejdawceazotupozwalanautrzymanielubzwiększenieplonupszenicywrelacjidozałożonegostandar-dunawożeniaprowadzonegow formie tradycyjnej.Coważne–doświadczeniabyłyprzeprowadzane wbardzozróżnicowanychpodwzględemglebowymiklimatycznymlokalizacjachibyłydoświadczenia-miścisłymiprzeprowadzanyminakilkuhektarowychpoletkachbadawczych.
PozwalanamtoadresowaćuzyskanewynikidookreślonychczęściKrajuowarunkachpodobnychdodanej lokalizacjipodwzględemglebowym iklimatycznym.Jednocześniezróżnicowanie to idużapowtarzalnośćuzyskanychwynikówuprawniadowyciąganiawieluwniosków jużpopierwszymrokubadań,choćwartotoczynićostrożnie.
Sprawdzaniepoziomuazotu.
Stymulacja upraw20
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Lokalizacja obiektów doświadczalnych
Działowo
Grubno
Obudno
Bieganowo
Twardawa
POMORSKIE
WARMIŃSKO-MAZURSKIEZACHODNIOPO-
MORSKIE
LUBUSKIEWIELKOPOSKIE
KUJAWSKO- POMORSKIE
DOLNOŚLĄSKIE
ŁÓDZKIE
MAZOWIECKIE
PODLASKIE
LUBELSKIE
ŚWIĘTOKRZYSKIE
ŚLĄSKIE
OPOLSKIE
MAŁOPOLSKIE
PODKARPACKIE
Stymulacja upraw21
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Przyjętaformułaniniejszegoopracowanianiepozwalanaprzedstawieniecałościbadańiwniosków.Sąonedostępnenanaszejstronieinternetowej iunaszychprzedstawicieli.Dlategowdalszejczęściskupimysięnaprzedstawieniuwynikówzjednejlokalizacji–zTwardawynaOpolszczyźnie
DoświadczeniewTwardawiebyłootyleciekawe,żewłączonatutajzostała,tylkowtejlokalizacji,opcjaprowadzeniaplantacjiwyłącznieprzypomocydolistnychzabiegówpreparatemMulti-N.Uzyska-newynikiprezentujemywtabeli2.
Absolutnie zaskakującym faktem jest wysokość plonowania pszenicy traktowanej wyłącznie Multi-Nzwłaszcza,żecałkowitadawkaazotumineralnegowynosiłatylko50kg/ha.Należywtymmiej-scuzaznaczyć,żebadaniebyłoprzeprowadzonenastanowiskuonaturalnej,wysokiejzawartościazotuwglebieiuzyskanewynikimusząbyćweryfikowanedalszymibadaniamizczegozdajemysobiesprawę.
1zabieg 2zabieg 3zabieg
Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Uzyskany wczystym produkt wczystym produkt wczystym produkt wczystym plon składniku składniku składniku składniku (t/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha)
Twardawa 80 Saletra 70 Saletra 25 Saletra 175 7,51 Amonowa® Amonowa® Amonowa®
80 Saletra 40 Multi-N 30 Multi-N 150 9,15 Amonowa®
80 Saletra 30 Multi-N 20 Multi-N 130 8,36 Amonowa®
25 Multi-N 13 Multi-N 12 Multi-N 50 8,49
Tabela 2
Stymulacja upraw22
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
ObecniewPolsce iEuropiecorazwiększąwagęzaczynamyprzywiązywaćdośrodowiskowychaspektówdziałalności rolniczej,gdziedochodziwręczdoadministracyjnegonakazuwypełniania za-łożeń związanych z ochroną środowiska. Jednym z najistotniejszych zagrożeńwskazywanychprzezszerokorozumianąadministracjęjestprzenikanie,łatwowypłukiwanych,azotanówdowódgruntowych.
Rządywielukrajównakładająograniczeniawysokościnawożeniaazotowego,cobędączrozumia-łymzpowodówekologicznych,jestpoważnąuciążliwościądlawieluproducentówrolnych.Wnaszychbadaniach, w każdej lokalizacji, uzyskaliśmy radykalną redukcję zawartości azotanów, po zbiorach, wwarstwiegleby60-90cm.
Tabela 3
Azot(N)wczystym Opcja Liczba Wskaźnik Zawartość składnikułącznie nawożenia opadania sedymentacji białka (kg/ha) wziarniakach
175kg SaletraAmonowa® 286 65,10 17,60%
150kg
NawożenieHybrydowe SaletraAmonowa® + Multi-N
270 66,42 17,12%
130kg
NawożenieHybrydowe SaletraAmonowa® + Multi-N
321 66,69 17,42%
Badaniupoddano teższeregczynnikówdecydującychowartości technologicznejziarna–danezamieszczamywtabeli3.
Stymulacja upraw23
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Wyniki z Twardawy prezentuje tabela 4.
Zawartośćazotuwformieazotanowej(N-NO3)wglebiewwarstwie61-90cmpozbiorzepszenicy(kg/ha).
Powyższewynikipozwalająnam,zpełnąodpowiedzialnością,formułowaćrekomendacjezwiąza-neznowympodejściemdonawożeniaidącewkierunkuspełnianiawymogówadministracyjnychiśro-dowiskowychzjednoczesnymzachowaniempotencjałuroślinuprawnychpozwalającegonauzyskaniegodziwychprzychodówpozwalającychnautrzymanieprzedsiębiorstw rolnychzfinansowegopunktuwidzenia.
Wnaszychdoświadczeniachbadaliśmyrównież,aktywnośćmikrobiologicznągleby,związkipo-międzymetodąnawożeniaazdrowotnością roślinoraszszereg innychczynników,któremogąmiećwpływnaplonijegojakość.Częśćztychdanychjestwmomencieprzygotowywanianiniejszegoma-teriałujeszczewfazieanalizibędziedostępna,wrazzpełnymraportem,nanaszychstronachinterne-towych.
Azot(N)–wczystym Opcjanawożenia Azotany składnikułącznie (kg/ha) (kg/ha)
175kg SaletraAmonowa® 72,5
150kg NawożenieHybrydoweSaletraAmonowa® + Multi-N 34,9
130kg NawożenieHybrydoweSaletraAmonowa® + Multi-N 34,8
Tabela 4
Stymulacja upraw24
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Wnioski:
Uzyskaneiopracowanejużwyniki,pochodzącezezróżnicowanychglebowoiklimatycznielokali- zacji,uprawniająnasdopostawienianastępującychtez:
1. NawożenieHybrydowemożebyćalternatywądlasystemutradycyjnegonawożenia azotowego.
2.NawożenieHybrydoweumożliwiaobniżeniecałościowejdawkiazotuomin.20%lub więcej.
3.PlonijegojakośćuzyskiwanewsystemieNawożeniaHybrydowegosąconajmniej porównywalnezsystememtradycyjnym.
4.NawożenieHybrydowewznaczącysposóbredukującilośćazotanówiichprzenikanie wgłąbprofiluglebowego,pozwalanaspełnienienowychwyzwańzwiązanych zUstawąAzotanowacomabardzopozytywnyefektśrodowiskowy.
5.NawożenieHybrydowestanowiopłacalnąalternatywędoklasycznegonawożenia opartegonanawozachgranulowanychorazpłynnych.
6.NawożenieHybrydowejestszczególniewartepoleceniaistosowanianaterenach, gdzieobowiązująadministracyjneograniczeniastosowaniaazotu.
7. NowaformanawozuazotowegozawartawMulti-Nstanowiidealny(bezpiecznydla środowiskabezpiecznydlaroślinuprawnych,łatwyiekonomicznywstosowaniu– niewymagaspecjalistycznegosprzętu,działającywkażdychwarunkachśrodowiskowych (wtymekstremalnych–susza,wilgoć)elementdorealizacji,opartychnaposiadanej wiedzywłasnejidoświadczeniu,schematówisystemównawożeniawybranychroślin uprawnych.
Stymulacja upraw25
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
AZOT
Oznaczeniuiroliazotuwroślinachnapisanotomyrozprawnaukowychciągleuzupełnianychprzezniebywałypostępnauki jakidokonujesięnanaszychoczach.Podstawoweznacznieazotudla roślinuprawnychtopołączeniazatomamiwęglawzwiązkachłańcuchowychipierścieniowych.Występującwprawiewszystkich związkach organicznych azot bierze udziałw ogromnejwiększości reakcji bio-chemicznychzachodzącychw roślinach.Wchodziwskładaminokwasów ibiałek, zasadazotowych,kwasównukleinowych,nukleotydów, fosfolipidówczywreszciechlorofilu,koenzymuA,fitohormonów iwitaminzgrupyB.
Azotpowoduje intensywnywzrostroślin,prawidłowyrozwójsytemukorzeniowego,zwiększaza-wartośćbiałkawroślinachorazdobrzewpływanawypełnienieziarna.
Przemieszczasięwksylemieifloemie,jestłatworeutylizowany.
Zuwaginafundamentalneznaczenieiważnośćtegopierwiastkadlaroślinuprawnych,któregopa-radoksalniepotencjalnadostępnośćdlaroślinjestnieograniczona(powietrzeto78%azotu)przyrealnejdostępnościniewiększejniż2%wartoprześledzićsposóbjegopobieraniaiprzemianywroślinachdlauzyskaniuspójnegoobrazuorazzrozumieniaprocesulogicznegoniniejszegoopracowania.
nauka i praktyka związana z nawożeniem azotem i siarką roślin uprawnych
Dlaczego powstałMulti-N (produkt azotowo-siarkowy) jako kluczowy produkt w proponowanejhybrydowejstrategiinawożeniaazotowegoroślinuprawnych.
• Multi-Nzawieraazotwtrzechformachamonowejamidowejisaletrzanej.
Stymulacja upraw26
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Zglebyroślinygłowniepobierająazotwformiejonuamonowego(NH4+)iazotanowego(NO3
-).Oby-dwieformypobieranesąwobszarzewłośnikówkorzenia.
Jony amonowepobieranesąbiernieprzezkanałyjonowezudziałemnośnikówbiałkowychiak-tywnieprzezprzenośnikibiałkowe.Mechanizmtenjestwysoceselektywnyiaktywnywmałymstężeniujonówwglebie.
Pobieranie azotanówodbywasięwbrewgradientowielektrochemicznemu,przezbiałkoweprze-nośnikikonstytutywneowysokimpowinowactwie,indukowanesubstratemikonstytutywneprzenośnikioniskimpowinowactwie.
IstotnymczynnikiemułatwiającympobieraniejonuNO3-jestjegorozproszeniewroztworzeglebo-
wym,wporównaniuzformąamonową,którazwykleulegasorpcjiprzezkoloidyglebowe.Innymważ-nymczynnikiemregulującymdostępnośćjonuN03
-jestpH,gdziewwarunkachniskiegopHłatwiejjestpobieranajestformaazotanowa.
Ogólnieazotanytransportowanesądokomórkinazasadziesymportuzprotonami(H+)lubzinnymikationami.Jeśliwymaganiaroślinycodoazotusąwiększeniżdokationówalkalicznychsymport jestograniczony.Azotanytransportowanesądokomórekliścigłówniewformieniezmienionejimagazyno-wanewwakuoli.
Wmiaręzapotrzebowaniasą transportowanezpowrotemdocytozolu.Proces tenzachodzinazasadziewymianyzkwasamiorganicznymisyntetyzowanymiwliściuprzezkarboksylazęPEP.Niektórekationypobranewrazzazotanamitransportowanesądofloemu,gdziezkwasamiorganicznymiprze-noszonesązpowrotemdokorzeni,dotyczytozwłaszczajonówK+.
Wkorzeniukwasyteulegajądekarboksylizacji(np.jabłczan),cowspomagapobieranieazotu.
Pobieranie jonów amonowych (NH4+) zachodzi łatwiejw środowisku obojętnym imalejewraz
zobniżeniempH.OgólniepobieraniejonówNH4+przebiegajakoantyportprotonów.Wówczaswydzielane
Stymulacja upraw27
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
przezkorzenieprotonyzakwaszająśrodowisko.Pobranyazotamonowywkorzeniuulegaasymilacjidoaminokwasów,któresątransportowaneprzezksylemdoliściaiwbudowywanewbiałka.
PreferencyjnepobieraniejonuNO3-mapodłożemetaboliczne.Natomiastpodwzględemenerge-
tycznymformaNO3jestmniejkorzystna,ponieważmusiulecredukcji.
Redukcja azotanówdoformyamonowejjestprocesemkluczowymdlaprzyswajaniaazotu.Pro-cesredukcjiprzebiegaetapowoijestrozdzielonyprzestrzennie.Wcytozoluazotanyredukowanesądoazotynów,atewchloroplastachdoNH4
+.Redukcjaazotanówpoprzedzawłaściwąasymilację,czylire-dukcyjnąaminację2-oksokwasów.Pierwszyetapredukcjęazotanówdoazotynówkatalizujereduktazaazotanowa.
Reduktaza azotanowatoenzymindukcyjny,któregosyntezajestregulowanaegzogennieprzezsubstrat,czyliazotan,napoziomieekspresjigenu.Syntezętegoenzymuiaktywnośćjużistniejącejre-duktazyazotanowejkontrolujeświatłoabsorbowaneprzezfitochrom.Reduktazaazotanowajesthomo-tetramerem.tzn.kompleksembiałkowymczterechpodjednostekpołączonychzesobąniekowalencyj-nie.KażdaznichzawierapojednejcząsteczceFAD,hemu(cytochrombm)imolibdenopteryny.Roślinypozbawionemolibdenuniesązdolnedowykorzystaniaazotanówjakoźródłaazotu.
Reduktazaazotanowa jestobecnazarównowczęściachnadziemnych jak ipodziemnychroślin.Miejscemredukcjiazotanówuroślinświatłolubnychsązazwyczajliście,azotanyporedukcjidoazoty-nówsątransportowanedochloroplastówlubproplastydów.JonyNH4
+bezpośredniopobranezglebyorazpowstałezredukcjiazotanówsąwbudowywanewaminokwasy.Procestenjestpowiązanyzme-tabolizmemwęglowodanowym.
Drugietapredukcjiasymilacyjnejtoprzekształcenieazotynówdoamoniakuzudziałemreduktazyazotynowejizredukowanejferredoksynyjakodonoraelektronów.
Głównymmechanizmem asymilacji azotuw formie amonowej jest cykl syntetazy glutaminowej
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Stymulacja upraw28
(aminacja glutaminianu katalizowana przez syntetazę glutaminianową gdzie azot jest wbudowany wstrukturęamidowąglutaminy).Reakcja ta jestprocesembardzoenergochłonnymwarunkowanymdodatkowoobecnościąmagnezu.Ponad90%jonówNH4
+jestprzyswajanawramachtegocyklu,gdziekluczowymmetabolitemjestglutamina.Wtejformiemagazynowanesągrupyaminowewykorzystywa-nedosyntezyaminokwasówiinnychzwiązkówazotowych.
Wartonazakończenietegoskróconegoprzegląduprocesówważnychdlawłączaniaazotuwstruk-turyroślinnezaznaczyć,żemetabolizmazotowyścisłejestzwiązanyzmetabolizmemwęglowodano-wym(fotosyntezaioddychanie).
Najistotniejszeprocesy interakcjiprzemianyazotu iwęglatoasymilacjaazotuzwykorzystaniemszkieletówwęglowych,niezbędnośćbiałekfunkcjonalnychorazdostępnośćfitohormonów.
Multi-Nzawierasiarkęwformietiosiarczanuamonu(ATS).
Stymulacja upraw29
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
SIARKA
Dlapełnegowykorzystaniaazoturoślinapotrzebujesiarkidostępnejwtrakcieniemalcałegookre-suwegetacji.Obokjonówazotanowychjonysiarczanowesąnajważniejszymijonamiwżywieniuroślin.
Największe zapotrzebowanie na siarkę przypada w okresie kwitnienia. Prawidłowymetabolizmazotuwymaga obecności siarki. Prawidłowymetabolizm siarki wymaga obecności azotu. Stosunek N :Swbiałkach jestwzględniestały iwynosi10 :1.WłaściwystosunekC :N :Swglebiewynosi wprzybliżeniu125:10:1,2.
Niedobór tegoskładnika,przydobrymzaopatrzeniuwazot,prowadzido intensywnegogroma-dzeniasięazotanówiazotynówwtkankachroślin.Niedoborysiarkiwiążąsięzzahamowaniemsyntezyzwiązkówbiałkowychwroślinach,zahamowaniemwzrosturoślingłówniepędów.Cociekaweniedoboryazotuisiarkisąbardzotrudnedoodróżnienia.
Towłaśniedlategozabiegisuplementującesiarkęwcałymokresiewegetacjiwpływająpozytyw-nienaprzemianyazotuisiarkiwroślinach.Dostępnośćsiarkizgleby,wokresieintensywnegorozwojuroślin,jestzwykleponiżejwymaganegooptimumdlaintensywnejbiosyntezybiałek.Głównymźródłemsiarkidlaroślinjestjejnieorganicznapostaćtj.jonsiarczanowy,któryjestpobieranyzglebyjakoanion wsymporciezkationami.Pewnejejilościsąteżpobieranezpowietrzawpostacidwutlenkusiarki.
Wpraktycewiększośćuprawjestzasilanawsiarkęprzyudzialesiarczanuamonulubinnychna-wozówzawierających siarkęw formie siarczanowej, podawanych jesienią lubwczesnąwiosną. Jonysiarczanowe(SO4
2-)sąbardzopodatnenawymywanieidlategoszanse,żezawartośćsiarkiwglebie, wokresachnajwiększegojejzapotrzebowania,będziewystarczającaabywpełniwykorzystaćpotencjałroślin–sąograniczone.
Stąd biorą się pomysły, abywprowadzać dolistnie produkty, które zawierają w składzie siarkę,zwyklewpostacisiarczanowej–SO4
2- (np.siarczanmagnezu).Postaćsiarczanowazawierasiarkęna6stopniuutlenieniaS6+iabyzostałaonawbudowanawstrukturybiałkowemusizostaćzredukowanadopoziomuS2-.
Stymulacja upraw30
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Proces ten jest najbardziej energochłonnymw roślinie,wymagaczasuorazdobrychwarunkówsprzyjającychprzemianomzwiązkówsiarkinieorganicznejworganiczną.
SiarkapobranazglebywformieSO42-przezsystemkorzeniowyroślinytransportowaniajestwksy-
lemiedoliścigdziepodlegaprzemianomdoformyorganicznejijestwłączonawprocesybiochemicznezachodzącewroślinie.
Wroślinachwystępujegłówniewformiezredukowanej jakogrupa-SH(sulfhydrylowa).Redukcjapobranego siarczanuodbywa sięgłówniewchloroplastach.Grupy -SHwystępująwaminokwasach(cystyna,cysteinametionina)tworząmostkiS-SwbiałkachwarunkująceichstrukturęIIiIIIrzędową.
Cysteina jest związkiemwyjściowym do syntezy wszystkich organicznych związków zawierają-cychgrupy-SHbiałekjakferrodyksyna,koenzymyHS-CoAtiaminaczybiotyna.Jestskładnikiembiałek w kanałach jonowych wiążących metale ciężkie. Forma utleniona siarki (SO4
2-), łącząc się estrowo zcukrowcamiilipidamitworzysiarczany,którewystępująwewszystkichbłonachkomórekroślinnych.
Siarka jestpierwiastkiemmało ruchliwym transportowanymgłowniewksylemie, słabopodlegareutylizacji.
Multi-N zawiera w swoim składzie tiosiarczan amonu gdzie połowa zawartej siarki występuje wformiegotowejdowbudowaniawstrukturyaminokwasów–siarkęna-2stopniuutlenienia.
Siarka -2 Tiosiarczanamonu
Siarka+6 Siarczanamonu
SO
NH4+
O-S
O-SO
NH4+
O-
Stymulacja upraw31
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Siarka-2
Siarkapodanawformietiosiarczanu jestznacznieszybciej i łatwiejpobierana imetabolizowana wroślinieznacznieszybciejniżjonsiarczanowy,którymusiwroślinieulecprzemianombiochemicznymizamianiewformęorganiczną,siarkatakajestrównieżbezpośredniowbudowywanaiwykorzystywanadowytwarzaniaaminokwasównapoziomiekomórkowymtakichjakcystyna,cysteinaimetionina.
DlategoAZOTsformułowany i podany razemzTIOSIARCZANEM jako kompleks tiosiarczanowo–amidowyzawartywMulti-Njestoptymalnymrozwiązaniemdlamaksymalizacjiprodukcjiaminokwa-sówiwkonsekwencjibiałek.Wnoszącdoroślinyazotisiarkę,wformachznaczącoszybciejpobieranychiprzyswajalnychorazniewymagającychdużegonakładuenergii,potrzebnejdowbudowaniawstrukturyaminokwasowe,apotembiałkowe,uwalniamywroślinieszybszeprocesysyntezybiałekiaminokwa-sów,szybszeprzemianymetaboliczne,pozwalającewkonsekwencjinalepszewykorzystaniepotencja-łuśrodowiskowegoigenetycznegoroślinuprawnych.
Przykład aminokwasu siarkowego – cysteina
NH2
OH
O
HSH
(R)
Stymulacja upraw32
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Przyswajalność
Brytyjskiebadaniapaństwowe(HGCA)wskazują,żeprzyswajalnośćdostępnychdolistnychformu-lacjiazotuprzyzabiegachwiosennychnieprzekracza60%.Przyzabiegachpóźniejszych(liśćflagowy ipóźniej)parametrtennigdynieprzekracza30%.
Jeszcze trudniejsząsytuacjęmamyprzynawożeniudoglebowym,wskrajnychprzypadkachnp.suszy,ilośćwchłoniętegoazotu,przytakimnawożeniu,jestbliskazeru,awwarunkachkomfortowychnieprzekracza25%.
WyjątkiemjestMulti-N,któryjestzdolnyprzenieśćdoroślinydo90%zawartegownimazotu.
Fakty,októrychwartopamiętaćstosującMulti-NjakodolistnienawożenieN+S:
1. Zakładającwysokiezacienieniegleby(zboża,rzepak,bu-raki cukrowe), 94-97% stosowanegoMulti-N pozostaje na po-wierzchni liści.Jesttowynikiemjakościformulacji,którazawierawswoimskładziem.in.płynnylateks,kwasykarboksyloweorazlignosiarczany.Takiskładzapewniadobrąprzyczepnośćdoliści,dobre ich pokrycie oraz odporność na zmywanie. Zatrzymaniecieczyroboczejnaliściachjestczynnikiemkrytycznymdlajakościzabiegu.Wartopamiętać,żespływaniecieczyroboczejzliścijest
Praktyczne kompendium wiedzy związane z użytkowaniem Multi-n w codziennej praktyce
dobra przyczepność
doliści
dobra przyczepność
doliści
Stymulacja upraw33
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
podstawowymczynnikiemobniżającymskutecznośćproduktówstosowanychdolistnie.Wprzypadkunawozówdolistnychstraty tesięgają50-60%.ZaletąMulti-N jestszybkiedziałaniegłowniewmiej-scach,gdzieproduktjestwchłaniany.Stądszczególnadbałośćodoskonałąformulację,zapewniającądobrąretencjęcieczyroboczejnaliściachiichdoskonałepokrycie.
2. AzotwMulti-N jestbardzoprzyjazny roślinie.Azotzawarty wprodukcie jest ustabilizowany i przy pomocy tiosiarczanu amonuoraz lateksu, który zapobiega gazowaniu jonów amonowych z po-wierzchniliści.GazowaniejonówNH4ipóźniejszaichkrystalizacjajestgłównąprzyczynąfitotoksycznościinnychformulacjinawozówazoto-wych.Multi-Nniepowodujefitotoksycznościprzyzalecanychdaw-kachcieczyroboczejdo100l/ha.
3. Jednymz istotnychczynnikówdecydującycho ilościwchła-nianej substancji aktywnej jest okres zwilżenia liści. Rośliny wchła-niają jony tylkoz roztworu,stądprzedłużenieczasuodopryskudowyschnięcia zawsze wpływa pozytywnie na skuteczność zabiegudolistnego.FormulacjaMulti-Npozwalazminimalizowaćparowanie, atymsamymprzedłużyćookoło30%okreszwilżenia.Bardzoistotnąrolęodgrywatutajzawartywprodukciepłynnylateks,którystabilizujekropleroztworunapowierzchniliści.
fitotoksycznośćfitotoksyczność
przedłużenieczasu
wysychania
przedłużenie czasu
wysychania
Stymulacja upraw34
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Dziekiswojejunikalnejkompozycji,gdzie:
Możemydokonaćnastępującychobliczeńdotyczącychbilansuazotupotrzebnegoroślinie,jesttoilośćporównywal-najakąroślinysąwstaniepobraćz70kgMocznika®stoso-wanegodolistniewokresieodkwitnieniadomlecznejdojrza-łościziarna.
NiezwykłaefektywnośćMulti-Njestnastępstwemłącz-nego stosowaniawysoceprzyswajalnego i stabilizowanegoazotuorazsiarkiwformietiosiarczanu.
25litrówMulti-N tookoło8kgazotu, którywchłonąrośliny.
Stymulacja upraw35
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Multi-n jako generator białkaWWielkiejBrytaniikażdegorokuokoło100000hapszenicyprzeznaczonejnaprzemiałjesttrakto-
wanychMulti-N.Celemjestuzyskanieodpowiedniegopoziomubiałka.Niejesttosprawąłatwąbiorącpoduwagęuzyskiwaneplonyorazprawneograniczeniadotyczącepoziomunawożeniaazotowego.
StosującMulti-N jako Generator Białka zastępujemy nim ostatnią dawkę azotu doglebowego, którejprzeznaczeniemjestpodniesieniepoziomuproteinwziarniakach.
StosującMulti-NjakoGeneratorBiałkawartopamiętaćonastępującychzasadach:
1. Czaszabiegu–okrespełnejdojrzałościmlecznej,oilezaistniejetakakoniecznośćmożnato połączyćzfungicydemlubinsektycydem
2. Odpowiedniadawka–należystosowaćod25do40l/ha,zakładającpoziomplonowaniaod7 do10ton/ha
3. Jakośćzabiegu–zabiegnależywykonaćtakjakdlafungicydu,drobnąlubśredniąkroplątak, abyjaknajwiększaczęśćcieczyroboczejzatrzymałasięnakłosieiliściuflagowym. Należyunikaćgłębokiejpenetracjiłanu.
4. Zabiegwykonanynaroślinyniedożywionemożeprzynieśćwyższyplonbezpodniesienia zawartościbiałka.
Pszenica ozima
Multi-n
36 Stymulacja upraw
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
krzewienietworzenie pędów
strzelanie wźdźbło
liść flagowy
kłoszenie kwitnienie
I dawka N
azotgranulowany
II dawka N
III dawka N
IV dawka N
I dawka N azotgranulowany
II dawka N Multi-N II1/2+II1/2
III dawka N Multi-N III1/2+III1/2
IV dawka N Multi-N
wschody
11 13 21 25 29 30 31 32 37 39 49 51 59 65 91
dojrze- wanie
Stymulacja upraw37
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
krzewienietworzeniepędów
strzelanie wźdźbło
liść flagowy
kłoszenie kwitnienie
wschody
11 13 21 25 29 30 31 32 37 39 49 51 59 65 91
dojrze- wanie
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Jęczmień ozimy
I dawka N
azotgranulowany
II dawka N
III dawka N
I dawka N azotgranulowany
II dawka N Multi-N II1/2+II1/2
III dawka N Multi-N III1/2+III1/2
Stymulacja upraw37
Stymulacja upraw38
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-SiarkowegoHybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
rozwójliści wydłużanie pędów
początek pąkowania
opadanie płatków
rzepak ozimy
Multi-n
I i II dawka N
RSM®lub azotgranulowany
III dawka N
IV dawka N
I dawka N RSM®lubazotgranulowany
II dawka N RSM®lubazotgranulowany
III dawka N Multi-N(pąkzwartysłodyszek)
IV dawka N Multi-N (sclerotinia)
38 Stymulacja upraw
Multi-n
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
do4-go liścia
dozwarciamiędzyrzędziprzed wschodami
kukurydza
Multi-n
I i II dawka N
RSM®lub azotgranulowany
III dawka N
V dawka N
I dawka N RSM®lubazotgranulowany
II dawka N RSM®lubazotgranulowany
III dawka N Multi-N(omacnica)
IV dawka N Multi-N (omacnica)
V dawka N Multi-N (omacnica)
Multi-n
IV dawka N
Multi-n
0 9 10 11 12 14 17 18 19 34 53 63
Stymulacja upraw39
buraki cukrowe
Multi-n
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
I i II dawka N
RSM®lub azotgranulowany
III dawka N
IV dawka N
VI dawka N
I dawka N RSM®lubazotgranulowany
II dawka N RSM®lubazotgranulowany
III dawka N Multi-N(mszyce)
IV dawka N Multi-N (błyszczka)
V dawka N Multi-N (chwościk) VI dawka N Multi-N (chwościk)
Multi-n
V dawka N
Multi-n
Multi-n
393331191409
Stymulacja upraw40
0 49
Stymulacja upraw41
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
Literatura
AdamecL. 2002Leafabsorptionofmineralnutrientsincarnivorousplantsstimulatesrootnutrientuptake,BlackwellScienceLtd
AlexanderA. 1986Optimumtimingforfoliarnutrientsprays.In:Alexander,A.(Ed.),FoliarFertilization.KluwerAcad.Publishers,Dordrecht,TheNetherlands
BergmannW. 1977Atlasobjawówniedoborulubnadmiaruskładnikówpokarmowychuroślinuprawnych,PWRiL
ChroboczekE.,SkąpskiH. 1984Ogólnauprawawarzyw, PWRiL
EichertT. 2013Somenewthoughtsonfoliarnutrientuptake,FoliarNutrientUptake–ofMythsandLegends.Proc.VIIInternationalSymposiumonMineralFruitNutritionofFruitCrops,ActaHort.
FernandezV.,SotiopoulosT.,BrownP. 2013FoliarFertilizatiion,W:InternationaFertilizerIndustry(IFA)Paris,France
FertilizersEurope 2015Rolaazotuijegowykorzystaniewrolnictwie
GrzebiszW. 2006ABCwapnowania,ARPoznań
HunsigiG. 1975Soiltemperatureandnutrientavailability,Annal801AridZone–14(2),87-91
JabłońskiB. 1980Ogólnauprawaroliiroślin, PWRiL
Jurnalofplantnutritiion 2009FoliarFertilizationofCropPlantsNFageria,Brasil
JyungW.H.,WittwerS.H. 1965PathwaysandmechanismforfoliarabsorptionofmineralnutrientsAgri.Sci.Rev.3
RSM® ZakładyAzotowePuławySA,24-110Puławy,Al.TysiącleciaPaństwaPolskiego13 SaletraAmonowa® ZakładyAzotowePUłAWySA,24-110Puławy,Al.TysiącleciaPaństwaPolskiego13 Mocznik® ZakładyAzotowePUłAWySA,24-110Puławy,Al.TysiącleciaPaństwaPolskiego13 Multi-N® MicromixUK,produkcja:BiostymaSp.zo.o.,62-300Września,ul.Gen.Sikorskiego38
Stymulacja upraw42
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
KannanS. Physiologyoffoliaruptakeofinorganicnutrients
KopcewiczJ.,LewakS.(red.) 2012Fizjologiaroślin,PWN
KoterM. 1979ChemiaRolna, PWN
LityńskiT.,JurkowskaH. 1982Żyznośćglebyiodżywianiesięroślin,PWN
McRightJ. 1991 Theconceptoffoliarfeeding,McRightServices,LLCMay
MengelK.,KirkbyE. 1983Podstawyżywieniaroślin, PWRiL
MitovaI.,StanchevaI. 2015EffectofFertilizerSourceontheNutrientsBiologicalUptakewithGardenBeansProductionInstituteofSoilScience,EcologyandPlantProtection,BG
NowackiE.(red.) 1980Gospodarkaazotowaroślinuprawnych,PWRiL
NiewiadomskiW.(red.) 1983Podstawyagrotechniki, PWRiL
OlsenS.R.,KemperW.D. 1961Movementofnutrientstoplantroot,l.80ilSci.Soc.Am.Proc.26:222-227
OosterhuisD. 2007Foliarfertilizationprincilpes,IndianaCCAConference
OosterhuisD. 2009FoliarFertilization:MechanismsandMagnitudeofNutrientUptake,UniversityofArkansas,Fayetteville,AR
PrasadM.N.V. 2014Plant-mineralnutrition:macro-andmicronutrients,uptake,functions,deficiencyandtoxicitysymptoms,DepartmentofPlantSciencesSchoolofLifeSciencesUniversityofHyderabad
RajasekarM.,UdhayaNandhiniD.andSugandhS. 2017SupplementationofMineralNutrientsthroughFoliarSpray–InternationalJournalofCurrentMicrobiologyandAppliedSciences,India
SzkolnikM. 1980Mikroelementywżyciuroślin,PWRiL
Stymulacja upraw43
Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego
UgglaH. 1977Gleboznawstworolnicze, PWN
WilsonA.T.,WatkinsonJ.H. 1968Availabilityofnurients9thCongoSoilSci.Adelaide,Vol.II:805
WójcikP. UptakeofMineralNutrientsfromFoliarFertilization
1986NuclearAgricultureDivision,BhabhaAtomicResearchCentre,Bombay
2014JournalofFruitandOrnamentalPlantResearch,vol.12
2014Nutrientuptakebyplants,MendelUniversityinBrno(Wittwera Bukovac1989)
Stymulacja upraw
Jarosław Wojciechowski
Krzysztof Kąkol Piotr
Radoch
Zygmunt Banaszewski
Kontakt:
KrzysztofKąkolmobile:512898 580 [email protected]
PiotrRadochmobile:512898 643 [email protected]
JarosławWojciechowskimobile:512898 639 [email protected]
ZygmuntBanaszewskimobile:797347456 [email protected]
BIOSTYMA Sp. z o.o. ul. Gen. Sikorskiego 38
62-300 Września tel./fax:616113972 [email protected]
JacekCzernichowskimobile:516 210 866 [email protected]
Jacek Czernichowski
PrzemysławPiotrowskimenedżerproduktu
mobile:726200146 [email protected]
www.biostyma.pl