survejanca e gripit ne shqiperi - ishp · - sistemi alert i bazuar-ne-sindroma- të dhënat...
TRANSCRIPT
SURVEJANCA E GRIPIT NE SHQIPERI
26 Tetor, 2018
DEKSI, ISHP
Sistemet kombëtare të Survejances së Gripit
• Shqiperia ka 3 Sistemet kombëtare të Survejances së Gripit
Survejanca Universale IRA ne
te gjithe vendin(2000)
Survejanca Sentinel SARI
(2009)
Survejanca Sentinel ILI ne Tiranë (2009)
2
Survejanca e IRA (Infeksione Respiratore Akute)
Frekuenca e raportimit: Gjithe vitin
Institucionet shëndetësore që marrin pjesë
Qendrat shëndetësore te Kujdesit primar, ne qytet dhe ne fshat : Mjeku i familjes ( të gjitha moshat, te rriturit dhe femijet) Urgjencat e Spitaleve;
Përkufizimi i rastit:
Fillim i menjëhershëm i simptomave dhe të paktën një nga katër simptomat respiratore në vijim: kollë, dhimbje të fytit, veshtiresi ne frymemarrje, koriza dhe gjykimi i mjekut që sëmundja është për shkak të një infeksioni
3
Raportimi i IRA
Survejanca Sindromike ALERT
Raportim javor i detyrueshem i sindromave
infeksioze:
Semundje e rende respiratore, Insuficience
respiratore
-Semundje e rende e pashpjeguar dhe vdekje e
papritur
• -Infeksione respiratore te siperme
• -Infeksione respiratore te poshteme
4
5
• Racionalja: Early Warning System sensitivitet i larte por specificitet i ulet
Sindromat Perkufizimi klinik Semundja/jet target Infeksione respiratore te siperme
Ethe, dhe te pakten nje nga shenjat e meposhteme : rhinit, kolle, skuqje ose dhimbje fyti
Gripi …
Infeksione respiratore te poshteme
Ethe dhe frymemarrje e shpeshte (= 50 frymemarrje/min) dhe te pakten nje nga shenjat e meposhteme : kolle, veshtiresi ne frymemarrje
Infeksionet pulmonare bakteriale ose virale Sars…
Gripi i shpendeve
Semundje e rende respiratore, Insuficience respiratore
Temperature mbi 38⁰C dhe frymemarrje e shpeshte dhe te pakten nje nga shenjat e meposhteme : veshtiresi ne frymemarrje, frymemarrje e shkurtuar, kolle, cianoze ne lekure etj, konfuzion dhe pergjumesi. Ulje e oksigjenit ne gjak.
Gripi i shpendeve ne njerez, SARS etc
Virusi AH5N1, H2N7, SARS-CoV etj.
Semundje e rende e pashpjeguar dhe vdekje e papritur
Temperature mbi 38.⁰C . Fillim akut i nje shoku apo kome me ose vdekje e papritur ne urgjencen e pranimit. Fillim i menjehershem i nje semundjeje me temperature, veshtiresi ne frymemarrje ose jo qe shoqerohet me vdekje ne urgjencen e pranimit
Gripi i shpendeve, SARS, sepsis etj
Virusi AH5N1, SARS-CoV, Staphylococcus aureus etj
- Survejanca Sindromike ALERT -
- Sistemi ALERT i Bazuar-ne-Sindroma -
të dhënat sociodemografike të pacientit,
të dhënat epidemiologjike,
shenjat dhe simptomat klinike,
statusin e vaksinimit,
sëmundjet shoqëruese dhe faktorët e riskut,
përdorimin e terapisë antivirale
dhe përfundimin e pacientit
• Një infeksion respirator akut me:
• ethe ≥ 38 C °
• dhe kollë;
• me fillimin brenda 10 ditëve të fundit.
Perkufizimi i rastit
ILI
7
Surveillanca e semundjes se ngjashme me gripin (Inluenza Like Illness)
Qendrat Shendetesore: Nr. 2 dhe Nr. 4
Aktivitetet e Survejances ILI / ARI
Before the start of each influenza season training session were organized and conducted by NIC and Institute of Public Health with the medical staff
• pediater / mjek familje
• infeksioniste
• infermiere,
• mjek laboratori/laborante
Të dhënat nga grumbullohen gjatë sezonit të gripit: javën e 40-deri -20, me një frekuencë javore të raportimit nga këto qendra shëndetësore
Mostrat respiratore merren nga pacientët që plotësojnë përkufizimin e rastit.
SOP dhe strategjia e marrjes së mostrave: dy herë në javë ne qendrat sentinel ILI në Tiranë.
8
9
• Një infeksion respirator akut me:
• histori te etheve ≥ 38 ° C;
• dhe kollë;
• me fillimin brenda 10 ditëve të fundit;
• dhe kërkon hospitalizim.
Perkufizimi i rastit
SARI
Survejanca e SARI (Infeksion Respirator Akut i Rende)
Aktivitetet e Survejances SARI
Para çdo sezoni organizohen workshop trajnimi me pidemiologët e qendrave SARI
• Infektologjia: pediatri dhe te rritur
• ICU,
• Pneumologjia
• Materniteti
• Urgjenca
Epidemiologu i rrethit është pika fokale e qendres SARI.
Pas çdo sezoni kryhet Supervizimi dhe Vleresimi I qendrave SARI
10
11
Numri i mostrave ILI/SARI te testuara sipas sezoneve dhe niveli i pozitivitetit
0
200
400
600
800
1000
1200
2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018
933
491
711 691
1171
Nr
Nr. i mostrave
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018
15,8
34,5
30,9
39,4 36,2
%
% e pozitivitetit
12
Pozitiviteti i mostrave ILI/SARI sipas sezoneve
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018
26
29,9
19,4
24 22
15,2
39,6
29,4
35,6
40
%
ILI
SARI
13
Buletinet Javore
Buletini i Gripit Buletini Epidemiologjik
Prirja e “Infeksioneve Respiratore të Sipërme dhe të Poshtëme” në javët 30 – 42 të 2017 dhe të vitit 2018. Numri i rasteve
Permbledhje e Sezonit 2016/2017
7318 7112 7752 8029
9170
11304
11806 12089
11584
6795
10629
11820
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
Ras
te
Javët
2017 2018
Frekuenca e hasjes së “Infeksioneve Respiratore të Sipërme dhe të Poshtëme” sipas rretheve në javën 41 dhe 42 të vitit 2017. Incidenca (raste/10.000)
0
10
20
30
40
50
60
70
80 B
erat
Bu
lqiz
e
Del
vin
e
Dev
oll
Dib
er
Du
rres
Elb
asan
Fier
Gra
msh
Gjir
oka
ster
Has
Kav
aje
Ko
lon
je
Ko
rçe
Kru
je
Ku
çove
Ku
kes
Ku
rbin
Lezh
e
Lib
razh
d
Lush
nje
M.M
adh
e
Mal
laka
ster
Mat
Mir
dit
e
Peq
in
Per
met
Po
grad
ec
Pu
ke
Sara
nd
e
Skra
par
Shko
der
Tep
elen
e
Tira
ne
Tro
po
je
Vlo
re
Inci
de
nca
: ras
te/1
0.0
00
Java 41 Java 42
Krahasimi i aktivitetit të “Infeksioneve Respiratore të Sipërme dhe të Poshtëme” sipas sezoneve (javët 40 – 20) dhe Pragu Epidemik. Raste/100.000
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Ras
te/1
00
.00
0
2016/2017
2017/2018
2018/2019
Epidemi
Aktivitet sezonal normal
Aktivitet i
ulët
Numri total i mostrave (ILI / SARI) të ardhura sipas javëve dhe rezultati laboratorik
0
20
40
60
80
100
120
140
160
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill Maj
2017 2018
Ras
te
A/H3 (n=6)
A/H1 (n=130)
B/Yamagata (n=288)
Negative (n=747)
288, (68%)
130,( 27%)
6; 1% B/Yamagata (n=288)
A/H1 (n=130)
A/H3 (n=6)
Shpërndarja e numrit total të rasteve sipas grup-moshës dhe rezultati laboratorik
5
15
19 52
62 56
79
2
19
13
11
32 24
29
1
1
4
0
50
100
150
200
250
300
350
<12 m 1- 4 vj 5 - 14 vj 15 - 24vj 25- 44 vj 45 - 59vj 60+vj
Ras
te
Grupmosha
A/H3 (n=6)
A/H1 (n=130)
B/Yamagata (n=288)
Negative (n=747)
Numri total i mostrave ILI të ardhura sipas javëve dhe rezultati
laboratorik (Q. Sh 2 dhe 4)
19
2
1
7
6 3 5
1
2
1 2 4
3
0
5
10
15
20
25
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars
2017 2018
Ras
te
A/H1 (n=13)
B (n=24)
Negative (n=171)
Sëmundje Tepër e Rëndë Respiratore Akute (STRRA)
0
20
40
60
80
100
120
140
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill Maj
2017 2018
Ras
te
STRRA (N=271)
SRRA (N=692)
692 (72%)
271, (28%)
SRRA (n=692)
STRRA (n=271)
Rezultati i mostrave SRRA dhe STRRA sipas javëve
0
20
40
60
80
100
120
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill Maj
2017 2018
Ras
te
A/H3 (n=4)
A/H1 (n=85)
B/Yamagata (n=201)
Negative (n=402)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill Maj
2017 2018
Ras
te
A/H3 (n=2)
A/H1 (n=30)
B/Yamagata (n=63)
Negative (n=174)
SRRA
STRRA
Shpërndarja e rasteve SRRA dhe STRRA sipas grupmoshës
4
6
14
38
49 37
53
2
10 10
10
21 14
18
1
3
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
<12 m 1- 4 vj 5 - 14 vj 15 - 24vj 25- 44 vj 45 - 59vj 60+vj
Ras
te
A/H3 (n=4)
A/H1 (n=85)
B/Yamagata (n=201)
Negative (n=402)
1 8
0
10
10
13
21
6
2
7
8
9
1
1
0
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
<12 m 1- 4 vj 5 - 14 vj 15 - 24vj 25- 44 vj 45 - 59vj 60+vj
Ras
te
Grupmosha
A/H3 (n=2)
A/H1 (n=32)
B/Yamagata (n=63)
Negative (n=174)
SRRA 25%
STRRA 31%
Shpërndarja e rasteve SRRA dhe STRRA sipas vendit të marrjes së mostrës
23
1
1
1
16
7
1
10
11
27
1
12
57
56
1
2
1
6
8
2
4
12
23
26
1
1
1
1
0 50 100 150 200 250
Pogradec
Gjirokastër
Lushnje
Kukës
Korçë
Durrës
Shkodër
HYGEA
Vlorë
Fier
Elbasan
Pediatri, QSUT
Infektiv, QSUT
SUSM
Raste
Negative (n=402)
B/Yamagata (n=201)
A/H1 (n=85)
A/H3 (n=4) 1
1
2
3
5
3
48
1
1
6
1
2
21 2
0 50 100 150 200
Gjirokastër
Elbasan
Korçë
Fier
Vlorë
Pediatri, QSUT
Infektiv, QSUT
Durrës
SUSM
Raste
Negative (n=174)
B/Yamagata (n=63)
A/H1 (n=32)
A/H3 (n=2)
Kurba epidemike dhe infeksionet respiratore sipas javëve (ARI raste/100.000)
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
0
20
40
60
80
100
120
140
160
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill Maj
2017 2018
IRA
(ra
ste
10
00
00
)
Ras
te
A/H3
A/H1
B/Yamagata
Negative
IRA (raste/100000)
Numri i mostrave negative dhe pozitive, dhe % e pozitivitetit sipas javëve
8
16
28
35
47
57 58
46
57
25
36
29
19
11
29
0 0 0 0 0 0
10
20
30
40
50
60
70
0
20
40
60
80
100
120
140
160
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tetor Nentor Dhjetor Janar Shkurt Mars Prill Maj
2017 2018
% e
po
ziti
vite
tit
Ras
te
Pozitive
Negative
% e pozitivitetit
26
Krahasimi I nivelit te IRA dhe aktivitetit te ILI/SARI sipas sezoneve
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
27 30 33 36 39 42 45 48 51 1 4 50 1 4 7 2 5 8 5 8 11 3 6 9 12 2 5 8 11 1 4 7 10 13 16 45 48 51 2 5 8 2 5 8 11 14
July Aug. Sept. Oct. Nov. Dec. Jan. Dec. Jan. Feb. Jan. Feb. Jan. Feb. March Jan. Feb. March Jan. Feb. March Jan. Feb. March April Nov. Dec. Jan. Feb. Dec. Jan. Feb. March April
2009 - 2010 2010 - 2011 2011 - 2012
2012 - 2013 2013 - 2014 2014 - 2015 2015-2016 2016-2017 2017-2018
Cas
es
ILI&SARI (positive) ARI (Incidence per 100000 )
Rastet e vdekjes sipas sezoneve te gripit dhe sipas muajve
0
2
4
6
8
10
12
14
16 14
0 0 1
3
0
2
16
1
Sezonet 2009-2018
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ras
te
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
2014/2015
2015/2016
2016/2017
2017/2018
3
7
4
2
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Java 1 Java 2 Java 3 Java 4
Ras
te
2016/2017 Vdekje (n=16)
Mediana= 65.5 years, rangu 2-81 years.
Rastet e vdekjes sezoni 2016/2017
Rekomandime për grupet më
vulnerabël ndaj gripit
• Vaksinimi ndaj gripit rekomandohet në vecanti,për këto grupe vulnerabël:
▫ të moshuarit,
▫ gratë shtatzëna,
▫ të sëmurët më sëmundje kronike
▫ fëmijët e vegjël,
Mbështetur nga Komiteti Kombetar Teknik I Imunizimit dhe ISHP
Rekomandimet MSHMS
Mbështetur nga Komiteti Kombëtar Tekinik i Imunizimit dhe ISHP
Përbërja e vaksinës për 2018-2019
Vaksina trevalente, e rekomanduar nga OBSH për përdorim në Hemisferën Veriore
oA/Michigan/45/2015 (H1N1)pdm09-like virus; oA/Singapore/INFIMH-16-0019/2016 (H3N2)-like virus; oB/Colorado/06/2017-like virus (B/Victoria/2/87 lineage);
Apo/dhe oB/Phuket/3073/2013-like virus (B/Yamagata/16/88 lineage).
32