studia doktoranckie w uczelniach wyższych sztywny gorset ...iv ogólnopolskie spotkanie...
TRANSCRIPT
Studia Doktoranckie
w uczelniach wyższych
Sztywny gorset czy tylko gąszcz
przepisów?
IV Ogólnopolskie Spotkanie Pełnomocników Rektorów
ds. Jakości Kształcenia – Wrocław, 19 listopada 2017 r.
Opracował: prof. UAM dr hab. Rafał Mól
Podstawy funkcjonowania studiów
doktoranckich
• Ustawy:
─ prawo o szkolnictwie wyższym
─ o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule
w zakresie sztuki
• Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego:
─ w sprawie studiów doktoranckich i stypendiów doktoranckich
─ w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich
─ w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania
czynności w przewodzie doktorskim, w postępowaniu habilitacyjnym
oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora
• Uchwały senatów uczelni wyższych: regulaminy studiów doktoranckich,
uchwały rekrutacyjne, sprawy stypendialne (+ zarządzenia rektorów)
• Uchwały rad wydziałów: programy studiów doktoranckich, zasady
rekrutacyjne, sprawy stypendialne (+ zarządzenia dziekanów)
Ustawy i ich zmiany
• Ustawa z dn. 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym
(Dz.U. 164 poz. 1365 z późn. zmianami)
13 zmian – w 3 zmiany dot. m.in. studiów doktoranckich
Ustawy i ich zmiany
• Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz
o stopniach i tytule w zakresie sztuki z dn. 14.03.2003 r.
(Dz.U. Nr 65, poz. 595 z późn. zmianami)
2 zmiany – dot. m.in. spraw związanych z przewodami
doktorskimi
Ostatnie zmiany w ustawach
dotyczące studiów doktoranckich
„Ustawa deregulacyjna” – o zmianie ustawy PSW i in. z dn. 23.06.2016 r. (Dz.U.
2016, poz. 1311)
• art. 195a - mechanizmy limitujące liczbę doktorantów w jednostkach
od 2017/2018
• liczba uczestników stacjonarnych SD w jednostce nie może być mniejsza od
uczestników niestacjonarnych SD
• co najmniej 50% doktorantów na stacjonarnych SD ma mieć przyznane
stypendia doktoranckie
• zmiana oceny instytucjonalnej PKA – czy i jak SD będą oceniane?
Ustawa o zmianie ustawy SNTN i in. z dn. 21.04.2017 r. (Dz.U. 2017,
poz. 859)
• wprowadzenie doktoratów wdrożeniowych (program „Doktorat wdrożeniowy” –
Ustawa o finansowaniu nauki)
• określa zakres nowych / zmienianych rozporządzeń ministerialnych
Studia doktoranckie – nowe przepisy
prawa – Polska Rama Kwalifikacji
• Ustawa z dn. 22.12.2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji
(Dz.U. 2016 poz. 64)
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 26.09.2016 r. w sprawie
charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji
typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa
wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 – poziomy
6 – 8 (Dz.U. 2016 poz.1594)
Załączniki określają uniwersalne charakterystyki poziomów w PRK
(zał. do Ustawy ZSK) oraz charakterystyki drugiego stopnia PRK (zał.
do Rozporządzenia MNiSW) – w zakresie wiedzy, umiejętności i
kompetencji społecznych – również dla poziomu 8 czyli dla studiów
doktoranckich
Zmiany rozporządzeń MNiSW:w sprawie studiów doktoranckich i stypendiów
doktoranckich
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 5.10.2011 r. (Dz.U.nr 225 poz.1351) –
obowiązywało od 3.11.2011 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 12.12.2013 r. (Dz.U. 2013 poz.1581) –
obowiązywało od 18.12.2013 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 24.10.2014 r. (Dz.U. 2014 poz.1480) –
obowiązywało od 1.11.2014 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 13.04.2016 r. (Dz.U. 2016 poz.558) –
obowiązuje od 22.04.2016 r.
KONSEKWENCJE
Konieczność ciągłego dostosowywania uczelnianych przepisów,
regulacji dot. stypendiów (doktoranckich, projakościowych, dla
najlepszych doktorantów) oraz wzorów decyzji ws. doktorantów
Zmiany rozporządzeń MNiSW:w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 1.09.2011 r. w sprawie kształcenia na
studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych (Dz.U. nr
196 poz.1169) – obowiązywało od 1.10.2011 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 1.07.2013 r. zmieniające rozporządzenie w
sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach
naukowych (Dz.U. 2013 poz.841) – obowiązywało od 1.10.2013 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 19.01.2015 r. w sprawie ogłoszenia
jednolitego tekstu rozporządzenia […] w sprawie kształcenia na studiach
doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych (Dz.U. 2015 poz.172)
– obowiązywało od 1.10.2013 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 10.02.2017 r. w sprawie kształcenia na
studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych (Dz.U. 2017
poz.256) – obowiązuje od 16.12.2017 r.
KONSEKWENCJE
Konieczność dostosowywania programów studiów doktoranckich
Rozporządzenia MNiSW:w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania
czynności w przewodzie doktorskim […]
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 22.09.2011 r. (Dz.U.nr 204 poz.1200) –
obowiązywało od 1.10.2011 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 3.10.2014 r. (Dz.U. 2014 poz.1383) –
obowiązywało od 28.10.2014 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 30.10.2015 r. (Dz.U. 2015 poz.1842) –
obowiązywało od 24.11.2015 r.
• Rozporządzenie MNiSW z dn. 26.09.2016 r. (Dz.U. 2016 poz.1586) –
obowiązuje od 1.10.2016 r.
• Rozporządzenie MNiSW (zmieniające) z dn. 10.02.2017 r. (Dz.U. 2017
poz.271) – obowiązuje od 3.03.2017 r.
KONSEKWENCJE
♦ okres przejściowy – od 1.10.2011 r. do 30.09.2013 r. – wybór starego lub
nowego trybu przewodu doktorskiego, ♦ zamieszanie z pojęciami drugi
promotor i kopromotor, ♦ przewody prowadzone wspólnie – wzór dyplomu
Studia doktoranckie – program SD
• efekty kształcenia określone przez radę wydziału (jednostki)
• bez punktów ECTS:
praca badawcza (+ sprawozdania roczne z opiniami opiekuna
naukowego / promotora)
• z punktami ECTS:
realizacja przedmiotów objętych planem studiów
realizacja obowiązkowych praktyk zawodowych
• wymogi formalne dot. programu SD:
─ łączny wymiar zajęć i praktyk 30-45 ECTS
─ wymiar zajęć fakultatywnych min. 15 godz.
─ zajęcia przygotowujące do pracy badawczej min. 5 ECTS
─ zajęcia przygotowujące do pracy nauczyciela
akademickiego min. 5 ECTS
─ praktyka zawodowa 10 - 90 godz. rocznie
• SD kończą się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia –
uchwała Rady Wydziału w sprawie nadania stopnia doktora
Post scriptum: co nas czeka – USTAWA 2.0
Ustawa 2.0Założenia – zespół prof. M. Kwieka
Ustawa 2.0Założenia – zespół prof. H. Izdebskiego
Ustawa 2.0Założenia – zespół prof. A. Radwana
• Jedynym stopniem naukowym jest stopień doktora nadawany w dziedzinie, a nie
dyscyplinie nauki
• Prawo do nadawania stopnia doktora posiada uczelnia (nie jednostka uczelni) - w
dziedzinach, w których prowadzi wartościowe badania (kategoria naukowa B lub wyższa
wg nowych zasad ewaluacji i parametryzacji)
• Ranga doktoratu podniesiona do poziomu obecnej habilitacji
• Dwie podstawowe ścieżki: asystencka i doktorancka
• Kolegia doktoranckie (zamiast studiów doktoranckich) powinny być podstawową
(jedyną?) zinstytucjonalizowaną formą kształcenia doktorantów:
> zapewnione stypendia indywidualne (z różnych źródeł)
> konkurencyjny tryb przyznawania środków na projekty
> zaangażowanie odpowiednich promotorów i mentorów
> zintegrowanie z pracą doktorów rezydujących (post-doc)
> kilkuletni okres finansowania i periodyczna ewaluacja
• Swoboda uczelni przy kształtowaniu procedur i treści wymaganych w ramach kształcenia
doktorantów i nadawaniu stopnia doktora – granice brzegowe określone ustawowo
Dziękuję za uwagę