strategic management training in turkey - by halil ibrahim cebeci

Türk KOBİ’lerinin Strateji Eğitimi

ile İlgili Algı ve Kaygıları Conference of STeP- Strategy Training e-Platform

project

(2013-1-TR1-LEO05-47550)

Halil İbrahim CEBECİ - Sakarya Üniversitesi

www.step.ybu.edu.tr

Ankara, 15/09/2015

Giriş

Araştırma Amacı ve Yöntemi

KOBİ’lerin Önemi ve Rolü

Ülke ve Yasal Çerçeve

Güncel Durum ve İhtiyaçlar Analizi

Bulguları

İçerik

Bu sunu kapsamında Türkiye’deki

KOBİ’lerin güncel durumları ve strateji

eğitimlerine bakış açılarının araştırıldığı

«Saha Araştırması» bulgularına

değinilecektir.

Giriş

Amaç: Türkiye’deki KOBİ’lerin güncel

durumlarını ve ihtiyaçlarını belirlemek,

strateji kavramı ve eğitimine bakış açısını

değerlendirmek

Yöntem:

› Masabaşı Araştırması

› Saha Araştırması (Anketler)

Araştırma Amacı ve Yöntemi

Güncel Durum


KOBİ ölçekleri

Boyut Çalışan Sayısı Yıllık Ciro

Mikro <10 <1 milyon TL

Küçük <50 <8 milyon TL

Orta <250 <40 milyon TL

Güncel Durum


KOBİ’lerin 2011 ve 2012 yılı toplam ithalat ve ihracat katkısı İhracat (000TL) İthalat (000TL)

Sektör 2011 2012 2011 2012 İmalat 124.065.288 159.330.882 146.291.097 147.949.475 Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık 6.818.854 7.117.961 8.561.302 8.388.722 Madencilik 3.222.816 3.865.209 4.413.736 5.042.161 Su Temini ve Atık Yönetimi 641.203 575.733 653.927 772.903 Elektrik, Gaz ve Buhar 259.726 343.562 147.375 461.961 Diğerleri 131.773 357.473 435.055 1.364.059 Toplam KOBİ Katkısı 135.139.660 171.590.820 160.502.492 163.979.281 Toplam İhracat /İthalat 226.628.241 274.192.247 402.926.870 425.783.332 KOBİ payı (%) 59,6 62,6 39,8 38,5


KOBİ’lerin imalat ürünleri ihracat rakamları İhracat (000TL) Büyüme

Sektör 2011 2012 TL % Temel Metaller 17.101.809 38.471.642 21.369.833 125 Giyim Eşyası 20.311.996 22.126.670 1.814.675 9 Tekstil 13.275.804 14.901.585 1.625.781 12 Yiyecek 10.765.525 12.355.020 1.589.496 15 Elektrikli Aletler 8.723.643 9.277.364 553.721 6 Makine ve Teçhizat 8.263.246 9.163.895 900.649 11 İşlenmiş Metal Ürünleri 7.180.164 8.349.573 1.169.410 16 Kimyasallar 6.338.558 7.266.371 927.813 15 Plastik ve Kauçuk Ürünler 5.455.222 5.975.837 520.615 10 Metal Olmayan Mineraller 5.162.979 5.470.820 307.841 6 Motorlu Araç ve Taşıyıcılar 4.506.805 5.078.535 571.730 13 Diğerleri 16.979.539 20.893.569 3.914.030 23 Toplam 124.065.288 159.330.882 35.265.593 28

KOBİ’lerin Önemi ve Rolü KOBİ’lerin imalat ürünleri ithalat rakamları

İthalat (000TL) Büyüme Sektör 2011 2012 TL % Kimyasallar 25.575.674 26.618.089 1.042.415 4 Temel Metaller 19.489.843 22.694.385 3.204.542 16 Makine ve Teçhizat 20.332.161 20.294.519 -37.642 0 Optik, Elektronik ve Bilgisayarlar 12.882.964 12.961.135 78.171 1 Motorlu Araçlar ve Taşıyıcılar 11.365.684 9.672.840 -1.692.844 -15 Elektrikli Aletler 6.660.835 6.440.141 -220.693 -3 Kömür ve Rafine Petrol Ürünleri 5.930.969 5.998.390 67.421 1 Tekstil 7.045.090 5.914.264 -1.130.826 -16 Yiyecek 5.317.502 5.838.180 520.678 10 Plastik ve Kauçuk Ürünler 4.609.141 4.847.109 237.968 5 Diğer imalat ürünleri 4.844.477 4.722.652 -121.825 -3 Diğerleri 22.236.759 21.947.771 -288.987 -1 Toplam 146.291.097 147.949.475 1.658.378 1

Güncel Durum


2009-2013 yılları arasında açılan, tasfiye edilen ve kapanan KOBİ sayısı

Tasfiye Edilen

Açılan

Kapanan

88766

102906

114872 107219 108930

2009 2010 2011 2012 2013 Fark (%) = +22,7

88766

102906

114872 107219 108930

44535 43362

56121 47978

37273

88766

102906

114872 107219 108930

44535 43362

56121 47978

37273

2009 2010 2011 2012 2013 Fark (%) = -16,31

88766

102906

114872 107219 108930

44535 43362

56121 47978

37273

15904 19562

24666 23028 19122

2009 2010 2011 2012 2013

KOBİ’lerin yoğun olduğu sektörler


2011 yılı verilerine göre farklı sektörlerdeki KOBİ sayıları KOBI Boyutu (İşçi sayısına göre) %

1-19 20-49 50-99 100-249 KOBI 250+ Toplam KOBI 250+ Perakendecilik 1.042.573 10.351 2.019 880 1.055.823 372 1.056.195 40,8 9,9 Ulaştırma ve Depolama 420.634 2.599 582 329 424.144 177 424.321 16,4 4,7 İmalat 308.700 15.760 4.299 3.062 331.821 1.467 333.288 12,8 39,0 Konaklama ve Yiyecek 224.138 2.725 672 494 228.029 227 228.256 8,8 6,0 Prof. ve Bilimsel Aktiviteler 138.242 1.362 214 133 139.951 81 140.032 5,4 2,2 İnşaat 116.877 6.658 1.964 1.030 126.529 312 126.841 4,9 8,3 Sosyal Aktiviteler ve Sağlık 28.459 1.273 250 292 30.274 129 30.403 1,2 3,4 Diğer Sektörler 242.388 5.172 1.790 1.398 250.748 1.127 251.875 9,7 29,9 Toplam 2.522.011 45.900 11.790 7.618 2.587.319 3.763 2.591.082 100,0 100,0 KOBI Boyutu (%) 97,3 1,8 0,5 0,3 99,9 0,1 100,0

• Toplam kurum sayısının %99’u

• Toplam İşçi Sayısının %76’sı

• Toplam Satışların %63’ü

KOBİ’lerin İnsan Kaynağı Yapısı


2011 yılı verilerine göre farklı sektörlerdeki KOBİ’lerde çalışan işçi sayıları KOBI Boyutu (İşçi sayısına göre) %

Sector 1-19 20-49 50-99 100-249 KOBI 250+ Toplam KOBI 250+ Perakendecilik 2.096.355 316.564 135.432 130.522 2.678.873 339.857 3.018.730 30,6 12,3 İmalat 909.258 501.509 296.056 468.035 2.174.858 976.161 3.151.019 24,8 35,3 İnşaat 457.772 203.222 133.732 154.553 949.279 145.180 1.094.459 10,8 5,3 Ulaştırma ve Depolama 598.296 80.084 38.495 48.904 765.779 229.047 994.826 8,7 8,3 Konaklama ve Yiyecek 465.066 83.699 46.519 75.210 670.494 151.319 821.813 7,7 5,5 Prof. ve Bilimsel Aktiviteler 310.886 40.282 14.703 19.887 385.758 45.025 430.783 4,4 1,6 Sosyal Aktiviteler ve Sağlık 77.796 38.467 16.759 47.144 180.166 72.821 252.987 2,1 2,6 Diğer Sektörler 447.476 161.083 124.274 216.356 949.189 805.230 1.754.419 10,8 29,1 Toplam 5.362.905 1.424.910 805.970 1.160.611 8.754.396 2.764.640 11.519.036 100,0 100,0 KOBI Boyutu (%) 46,6 12,4 7,0 10,1 76,0 24,0 100,0


14.68%

38,5%

30.74%

12.80% 3.28%

KOBİ yöneticileri yaş dağılımları

18-30

31-40

41-50

51-60

61-95

0.44% 4.10%

28.57%

30,92%

35.97%

KOBİ yöneticilerinin tahsil durumu

Doktora

Yüksek Lisans

Lisans

Orta öğretim

İlk Öğretim

} KOBI Yöneticilerinin

%83,92’si 50 Yaş altında

KOBİ’lerdeki Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri


Dış Kaynaklı Eğitim ve Danışmanlık hizmetleri Hizmet tipi Danışmanlık Eğitim Reklam ve Pazarlama %3,1 %5,0 Satış ve Dağıtım %2,0 %4,0 Yönetim Organizasyon %3,5 %4,8 İnsan Kaynakları %2,0 %3,4 Toplam Kalite Yönetimi %5,8 %6,9 Üretim Planlama ve Kontrol %3,4 %4,9 Uluslararası Ticaret – İhracat %2,1 %3,8 Bilişim Sistemleri %4,2 %6,8 Planlı Bakım %2,4 %3,2 Finansal Yönetim %3,0 %3,1 Yönetici Eğitimi %1,7 %4,9

Ortalama %2,9 %4,6

Genç ve tecrübesiz

girişimci sayısı oldukça

fazla olmasına rağmen

Danışmanlık ve Eğitim

faaliyetleri % 5’in

altında

KOBİ destekleri olan Devlet kurumları


Kurumsal Yapı

KOSGEB Destek programları

1. Ar-Ge, Yenilik ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı

2. Genel Destek Programı

3. KOBİ Proje Destek Programı

4. İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı

5. Girişimcilik Destek Programı

6. Tematik Proje Destek Programı

7. Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı


Kurumsal Yapı


KOBİ’lere 2012 ve 2013 ilk yarısında KOSGEB tarafından verilen destek miktarları 2012 2013 İlk Altı Ay

Destek İsmi Destek

Miktarı (TL) Desteklenen Firma Sayısı

Destek Miktarı (TL)

Desteklenen Firma Sayısı

Ar-Ge, Yenilik ve Endüstriyel Uyg. Destek Programı 22.729.033 740 19.265.910 700 Genel Destek Programı 30.849.114 8.807 34.469.463 9.325 KOBİ Proje Destek Programı 17.932.500 796 17.546.403 1.136 İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı 9.030.702 44 4.372.698 35 Girişimcilik Destek Programı 22.495.559 2.839 27.805.642 3.580 Tematik Proje Destek Programı 75.674 7 213.392 13 Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı - - 6.000 1 Diğerleri 464.531 122 433 1

KOSGEB Destek Programları 103.577.113 13.355 103.679.941 14.791 KOSGEB KOBI Kredi Faizi Desteği 65.314.676 4.833 256.600 37 Toplam 169.094.802 17.759 103.936.541 14.316

Kurumsal Yapı


KOSGEB 2014 Yılı tahmini destek miktarları

Destek İsmi Destek

Miktarı (TL) % KOBI Kredi Faizi Desteği 88.000.000 20,2 Girişimcilik Destek Programı 63.700.000 14,6 Genel Destek Programı + Tematik Proje Destek Programı 47.000.000 10,8 Ar-Ge ve Yenilik Desteği 41.000.000 9,4 Endüstriyel Uygulama Destek Programı 39.000.000 9,0 İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı 30.000.000 6,9 Kadın Girişimci Destek Programı 27.800.000 6,4 KOBİ Proje Destek Programı 20.000.000 4,6 Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Programı 700.000 0,2 Kadın Girişimci Eğitimi Programı 100.000 0,0 KOBİ’lere sağlanan toplam doğrudan destek miktarı 357.300.000 82,1 Toplam harcama 434.969.000 100,0

2012 rakamı 169.094.802

Toplam

Desteğin

1/3’ü

Kurumsal Yapı

TUBITAK Destek Programları

1. 1512 – Teknogirişim Sermaye Desteği Programı

2. 1507 – TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

3. 1601 – Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Arttırılmasına Yönelik Destek Programı

4. 1514 – Girişim Sermayesi Destek Programı

5. 1602 – Patent Destek Programı


Kurumsal Yapı


1995 ile 2012 yılları arasındaki proje başvuru sayıları Proje Sayısı % Firma Sayısı %

KOBI 12.249 74,6 6.486 90,7 250+ 4.173 25,4 662 9,3 Toplam 16.422 100,0 7.148 100,0

1995 ile 2012 yılları arasında desteklenen proje sayıları Proje Sayısı % Firma Sayısı %

KOBI 6.859 70,6 4.801 89,1 250+ 2.862 29,6 501 10,9 Toplam 9.721 100.0 4582 100.0

Her iki projeden biri destekleniyor Her Üç firmanın ikisi destek görüyor

Strateji Geliştirmede Yasal Çerçeve

5018 sayılı kanun kamu kurumlarına

«Strateji Geliştirme Birimleri» kurma

zorunluluğu getirmektedir.

Strateji ve eylem planı hazırlamada

KOBİ’lere finansal desteği sağlayan

temel aktör KOSGEB'dir.


Strateji Geliştirmede Yasal Çerçeve

Türkiye Avrupa Küçük İşletmeler Yasasına

(Small Business Act) uymayı 2010 yılında

kabul etmiştir.


Ulusal ve Bölgesel Seviyede Strateji Geliştirme/Eğitimi ile ilgili Girişimler/Projeler

KOSGEB, kurumlar arasındaki koordinasyonu geliştirmek amacıyla her iki yılda bir KOBI strateji ve Eylem Planını (KSEP) yayınlamaktadır.

KSEP ayrıca Türkiye’nin KOBİ stratejisi ile Avrupa Birliği’ninkini harmanlamayı amaçlamaktadır.


Strateji Geliştirme/Eğitimi sırasında karşılaşılan Problemler/Zorluklar

Teknoloji

Yenilik

Finans

İşçi

Pazarlama ve İhracat

Çevre


Teknik bilgi eksikliği

Akademi ile zayıf

işbirliği

Düşük Seviyede

Teknoloji Kullanımı

ArGe faaliyetlerinin

yetersizliği

Kapasite artırımı ve

teknolojik gelişim

için yetersiz finans

kaynağı

Yüksek vergilere

bağlı kayıt dışı işçi

Kalifiye işçi sayısında

yetersizlik

İş sağlığı ve

güvenliği konuları

Yerel marketlere

odaklanma

Bilgi eksikliği

Kaynak kıtlığı

Yetersiz uzmanlık

seviyesi

Katılımcılara Şirketlere ait Demografikler


Bulguları

137

40 14 5 2

2 2

KOBİ’lerin iş yürüttüğü ülkeler

Ulusal

Uluslararası

Ulusal & Uluslararası

Ulusal & Avrupa

Avrupa

Avrupa & Uluslararası

Ulusal, Avrupa, Uluslararası

Şirketlerin %67’si

Katılımcılara Şirketlere ait Demografikler


Bulguları

Şirketlerin %72,6’sı

2000 yılı sonrasında

kurulmuş


Bulguları

Hayır

25%

Evet

75%

Şirketiniz önceden belirlenmiş bir

stratejiyi takip ediyor mu?

Hayır

63%

Evet

37%

Strateji eğitimi ve strateji yönetimi desteği

için yeterli kaynağınızın olduğunu

düşünüyor musunuz?

KOBİ’lerin büyük çoğunluğu strateji oluşturmakta sıkıntı

çekmekte, oluşturanlar ise profesyonel destekten yoksun

olarak bu süreci yönetmektedir.


Bulguları Sizi stratejik planlama veya strateji geliştirme üzerine eğitime yatırım yapmaya iten nedir?

Cevap (%) İşinizi güçlendirme konusunda Karlılığımı nasıl arttırabileceğimi öğrenmek istiyorum 67 Pazar payımı nasıl arttırabileceğimi öğrenmek istiyorum 61 Satışlarımı nasıl arttırabileceğimi öğrenmek istiyorum 58 Diğer firmalar ile nasıl rekabet edeceğimi öğrenmek istiyorum 56 Pazarlama yetkinliklerimi nasıl geliştirebileceğimi öğrenmek istiyorum 52 Organizasyonum için net bir yol çizmeyi öğrenmek istiyorum 48 İşletme süreçlerini nasıl geliştireceğimi öğrenmek istiyorum 44 Daha iyi bir organizasyonel yapıyı nasıl kuracağımı öğrenmek istiyorum 43 Sosyal ağlarımı nasıl genişletebileceğimi öğrenmek istiyorum 42 Daha güçlü bir marka nasıl oluşturabileceğimi öğrenmek istiyorum 41 Çevresel etmenler ve engeller ile nasıl başa çıkabileceğimi öğrenmek istiyorum 41 Hangi pazara yatırım yapmam gerektiğini öğrenmek istiyorum 37 Finansal sorunlarımı nasıl çözebileceğimi öğrenmek istiyorum 30 Ürünlerimi nasıl ihraç edebileceğimi öğrenmek istiyorum 2 Harici etkiler düşünüldüğünde Eğer rakiplerim eğitime yatırım yapmayı düşünürse, o zaman bende düşünürüm 36 Eğer yasalar beni zorlarsa ancak o zaman eğitime yatırım yapmayı düşünebilirim 41 Eğer kurumsal müşteriler isterse eğitime yatırım yapmayı düşünebilirim 47 Dış etkenlerin beni eğitime yatırım yapma konusunda etkileyeceğine inanmıyorum 24


Bulguları


Bulguları

İç aktiviteler

Çevresel

Yasal ilkeler

Teknolojik

Sosyal

Ekonomik

61.20%

50.80%

57.90%

53.00%

45.00%

58.60%

38.80%

49.20%

42.10%

47.00%

55.00%

41.40%

Düzenli olarak "dış dünya" ve iç mevcut aktiviteleri ve

bunların işiniz üzerindeki etkisini değerlendirir misiniz?

Evet

Hayır

PESTEL

SWOT


Bulguları

76.10%

73.70%

73.70%

72.70%

72.80%

71.70%

74.90%

73.00%

69.10%

72.60%

66.70%

76.60%

57.50%

11.40%

8.90%

7.80%

7.40%

7.80%

11.70%

4.50%

9.00%

9.40%

10.10%

20.80%

10.90%

33.30%

12.50%

17.40%

18.50%

19.90%

19.40%

16.60%

20.60%

18.00%

21.50%

17.30%

12.50%

12.50%

9.20%

Müşterinin Sesi (VOC)

Strateji Tuali

Portfolyo Analizi (GE/McKinsey)

Portfolyo Analizi (BCG Matrisi)

5 Güç Analizi

PESTEL Analizi

McKinsey 7-s

Deneyim Eğrisi Analizi

Bilişsel Haritalama

Değer Zinciri Analizi

Ürün Yaşam Çevrimi Analizi

PIMS Analizi

SWOT Analizi

Firmanız hangi analitik araçların bulunduğu ve bu araçların harici tehtit ve

fırsatlara ve dahili zayıflık ve güçlülükleri belirlemede kullanılabileği üzerine

eğitim almaya ihtiyaç duymakta mıdır?

Ne olduğunu bilmiyorum ve ne olduğu ve nasıl kullanılacağı üzerine eğitime ihtiyacım var

Ne olduğunu ve nasıl kullanılacağını biliyorum, eğitime ihtiyacım yok

Ne olduğunu bilmiyorum ve eğitime de ihtiyaç duymuyorum


Bulguları

Türkiye ekonomisinde KOBİ’lerin önemli bir yeri olmakla birlikte daha çok genç ve tecrübesiz yöneticilerin eğitime ihtiyaç duydukları söylenebilir.

Ayrıca KOBİ’lerin profesyonel destek almak için yeterli ZAMAN ve PARA kaynağına sahip olmadığı görülmektedir.

Bu açıdan bakıldığında ücretsiz olarak sağlanan e-öğrenme materyalleri önemli avantaj sağlamaktadır.

Sonuç

TEŞEKKÜRLER

The Importance and Role of SMEs in Turkey

SMEs cover the 62.6% of total export and 38.5% of total import. These SMEs

Over 2.500.000 SMEs constitutes 99% of total enterprises, 76% of total labours and 63% of total sales.

84% of the SMEs managers younger than 50 year old, almost 40% of them under high school degree and 73% of SMEs are relatively new (established after 2000)

Brief Summary

Your logo here

Analysis of the Current Situation and Needs

205 firms answered the questionnaire

67% of these national and 72% of these established after 2000

75% of the SMEs have predefined strategy but 67% of SMEs have not got enough resources

SMEs managers believe that (60%) need of the strategic development influenced internal reasons

Brief Summary

Analysis of the Current Situation and Needs

Main Barriers that prevent SMEs from investing in strategy training are MONEY and TIME

Firms do not know the analytic tools

Solution: free e-learning platform

Brief Summary

strategic management training in turkey - by halil ibrahim cebeci

Education