Starożytna Grecja- powtórzenie wiadomości

Tematy: 13 Hellenowie, 14 Demokracja ateńska, 15 Sparta, 16 Wojny perskie, 17 Wierzenia

starożytnych Greków, 18 Igrzyska olimpijskie, 19 Kultura starożytnej Grecji, 20 Nauka Starożytnej

Grecji, 21 Imperium Aleksandra Wielkiego

1. Dopisz datę do wydarzenia:

..................- .................. - „wieki ciemne

.................- ...................- wielka kolonizacja grecka

................- rok wydania praw Drakona

................- rok reformy Solona

...............- ................. lata reformy Klejstenesa

..............- złoty wiek okres demokracji ateńskiej

..............- rok zjednoczenia plemion perskich i irańskich przed władcę dynastii Achemenidów Cyrusa II

..............- wybuch powstania jońskiego przeciw Persom

..............- bitwa pod Maratonem

..............- bitwa pod Termopilami

..............- bitwa pod Salaminą

...............- bitwa pod Platejami

...............- pokój Kalliasa

...............- rok pierwszych igrzysk antycznych

...............- rok pierwszych igrzysk nowożytnych

...............- wiek twórczości Homera

...............- wiek filozofii Sokratesa

...............- wiek filozofii Platona i Arystotelesa

................- ....................- okres trwania kultury hellenistycznej

.................- .....................- okres trwania wojny peloponeskiej

.................- bitwa pod Cheroneą

.................- bitwa Aleksandra pod Granikiem

.................- bitwa Aleksandra pod Issos

.................- bitwa Aleksandra pod Gaugamelą

.................- śmierć Aleksandra Wielkiego

................- rok upadek ostatniej monarchii hellenistycznej Egiptu Kleopatry

2. Przypisz postać do opisu:

Legendarny władca na Krecie, pałac w Knossos, mit o Tezeuszu i Minotaurze

Król Myken, zginął podczas wojny trojańskiej

Wieloletni strateg Aten w okresie największej świetności w wieku V p.n.e.

Pierwszy prawodawca ateński z roku 621 p.n.e., bardzo surowe prawa

Reformator ustroju Aten z roku 594 p.n.e., wprowadził Radę Czterystu, „strząśnienie

długów”

Reformator ustroju Aten w latach 508/507 p.n.e., wprowadził ostracyzm

Spartański prawodawca i twórca ustroju Sparty

Władca perski, który w roku 559 p.n.e. stworzył Imperium Achemenidów

Władca perski, który w roku 490 p.n.e. dokonał inwazji na Grecję ( Maraton)

Władca perski, który w roku 480 p.n.e. dokonał ataku na Grecję ( Termopile, Salaminą)

Zwycięski wódz sił ateńskich pod Maratonem

Spartański król, który zasłynął heroiczną walką z siłami perskimi w Wąwozie

Termopilskim

Zwycięski dowódca wojsk greckich pod Platejami w roku 479 p.n.e.

Przegrany wódz wojsk perskich pod Platejami w roku 479 p.n.e.

Legendarny bohater wojny trojańskiej

Heros grecki, który musiał wykonać 12 prac

Heros, który dał ludziom ogień, ale cierpi za swój uczynek

Pomysłodawca pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w roku 1896 w Atenach

Dramaturg grecki, sztuki” Persowie, Siedmiu przeciw Tebom, Oresteja

Dramaturg grecki, sztuki: Antygona, Król Edyp”

Dramaturg grecki autor sztuk: Media, Elektra, Orestes

Komediopisarz grecki, autor Os, Rycerzy

Autor Iliady i Odysei

Autor Teogonii, Prac i dni

Rzeźbiarz, autor posągów: Atena Partenos, Zeusa w Olimpii

Rzeźbiarz, autor Dyskobola

Ojciec historii, autor „Dziejów”

Historiograf, autor „Wojny peloponeskiej”

Grecki autor bajek

Autorka pieśni miłosnych i hymnów

Filozof joński, ojciec matematyki i astronomii, twierdził że świat powstał z wody

Filozof joński, uważał, że stwórcą wszystkiego jest ogień

Filozof joński, twierdził, że atom jest praprzyczyną świata

Filozof joński, zawdzięczamy mu obliczenie długości boków trójkąta równobocznego,

uważał, że Ziemia jest kulista

Filozof, twierdzący: Wiem, że nic nie wiem”, skazany na śmierć

Uczeń Sokratesa, założył szkołę filozoficzną

Uczeń Platona, wychowawca Aleksandra Wielkiego, założył szkołę filozoficzną, teoretyk

państwa, twórca logiki, pojęcia „złotego środka”

Jeden przedstawicieli filozofii stoicyzmu

Twórca filozofii opartej na szczęściu, przyjemnościach

Przedstawiciel cynizmu, mieszkał w beczce

Najwybitniejszy geograf starożytności

Genialny wynalazca z Syrakuz, stworzył zasadę wyporu cieczy, śrubę wodną,

Twórca potęgi Macedonii, podbił Grecję

Największy w historii wódz, podbił Imperium perskie, próbował zdobyć Indie, na gruzach

jego imperium powstały monarchie hellenistyczne

Ostatni król królów monarchii Achemenidów, pokonany przez wojska Aleksandra

Wielkiego

Władczyni Egiptu, ostatniego kraju hellenistycznego

3. Rozpoznaj ilustracje:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

4. Podaj nazwę/ określenie:

Inaczej Grecja

Inaczej mieszkańcy Grecji

Pierwsza kultura rozwinięta na Krecie ( III tys.- 1400 p.n.e.), pałac w Knossos króla

Minosa, pismo linearne A

Kultura grecka Achajów w okresie między II tys. p.n.e.- 1200 p.n.e. na obszarze Półwyspu

Peloponeskiego, zabytki kultury to złota maska Agamemnona, Brama Lwic, pismo

linearne B

Główny plac greckiego miasta, zabudowany budowlami państwowymi, świątyniami,

miejsce handlu, zgromadzeń obywateli polis

Okres w dziejach Grecji między 1200 do VIII w.p.n.e., brak źródeł historycznych z tego

okresu

Plemię greckie, które osiedliło się a Attyce ( Ateny ) i Jonii

Plemię greckie, które osiedliło się w Sparcie, Krecie

W okresie między VIII do VI w.p.n.e. zasiedlenie przez greckie polis wybrzeży Morza

Śródziemnego i Czarnego

Rządy większości, ustrój wykształcony w Atenach

Greckie państwo- miasto

Przywódca ludu, mówca, zawodowy polityk w Grecji

Urzędnik dowodzący armią i flotą w Atenach, był nim wielokrotnie Perykles

Najwyżsi urzędnicy ateńscy, początkowo mieli prawo wydawania ustaw, potem urząd

honorowy

Ateński sąd ludowy

Najważniejszy organ państwa ateńskiego po reformach Klejstenesa, udział w nim mieli

Ateńczycy powyżej 20 lat, organ wybierał urzędników, stanowił prawa, prowadził politykę

zagraniczną

Rządy jednostki, dzięki poparciu biedniejszych

Ochrona ustroju demokracji ateńskiej, możliwość odsunięcia od władzy polityków, którzy

zagrażali demokracji

Instytucja, w której zasiadali byli archonci, stała na straży praw i moralności

Ateńscy cudzoziemcy, zwykle kupcy i rzemieślnicy, nie mieli praw politycznych

Sojusz wojskowy zawierany między polis w okresie wojen, np. Związek Morski

Pełnoprawni mieszkańcy Sparty, wojownicy

Ciężkozbrojny piechur grecki

Zwarty szyk walki ciężkozbrojnych greckich piechurów

Podbita ludność Peloponezu, bez praw obywatelskich, rzemieślnicy i kupcy, służyli w

armii

Spartańscy niewolnicy, uprawiający ziemię spartiatów, dziedziczyli niewolnictwo

Wychowanie państwowe w Sparcie od 7 roku życia, przystosowanie do służby wojskowej

Bardzo krótka, więzła wypowiedź typowa dla Spartan

Rządy nielicznych, uprzywilejowanych, zwykle arystokracji

Najwyżsi urzędnicy w Sparcie, faktycznie rząd tego kraju, odpowiadali za finanse,

sądownictwo, prowadzili obrady apeli, nadzorowali wychowanie młodzieży

28 osobowa rada starszych, zasłużonych spartiatów powyżej 60 roku życia oraz dwóch

królów

Zgromadzenie ludowe spartiatów

Tytuł władców perskich

Jednostki administracyjne monarchii Achemenidów ( Persji), potem również monarchii

Aleksandra Wielkiego

Elitarne oddziały władcy perskiego

Zestawienie bogów religii, np. greckich

Miejsce zamieszkania najważniejszych bogów greckich

Wyobrażenie bogów na podobieństwo człowieka

„Młode dziewczyny”, córki Uranowa lub Zeusa, zamieszkiwały lasy, wsie, qwody, groty,

śpiewały, zwykle żony herosów

Obdarzeni nadludzką siłą, dzieci bogów i śmiertelników, byli nimi np. Achilles, Herakles,

Prometeusz

„Mieszkanki gór”, córki bogów, występowały w orszaku Apollona, jest ich 9

Najsławniejsza wyrocznia poświęcona Apollinowi

Udzielała odpowiedzi na pytania postawione w wyroczni ku czci Appolina

Wzgórze świątynne górujące nad Atenami

Najważniejsza budowla Akropolu, poświęcona Atenie

Opowieść o bogach, herosach, rzadko oparta na prawdzie, Wojna trojańska, Tezeusz i

Minotaur, Prometeusz, Herakles

Kompleks sportowy do ćwiczeń, bieżnie, boiska, stadion, łaźnie, sale wykładowe

Uroczystość ku czci bogów i herosów, rywalizacja sportowa co cztery lata

Dyscypliny olimpijskie: skok w dal, bieg, rzut oszczepem, dyskiem i zapasy

Miejsce rozgrywania wyścigów rydwanów

Uroczystość religijna ku czci Dionizosa, z której narodził się teatr

Greckie „umiłowanie mądrości”, poszukiwanie odpowiedzi na wiele pytań

Greccy naukowcy, płatni nauczyciele, ich przedmiotem badań był człowiek i wszystko co

jego dotyczy

Kierunek filozofii, który zakładał równowagę duchową, brak uczuć, spokój

Kierunek filozofii, który zalecał dążenie do szczęścia, radości, korzystania z życia, brak

trosk

Kierunek filozofii, reprezentowany przez Diogenesa, który uważał że należy pozbyć się

majątku, żyć zgodnie z naturą

Falanga macedońska

Długie włócznie, używane przez piechotę macedońską

Kultura, powstała w wyniku włączenia do kultury greckiej elementów kultur wschodnich

cywilizacji podbitych ludów przez Aleksandra Wielkiego

Byli dowódcy wojsk Aleksandra, którzy po jego śmierci walczyli o terytoria imperium i

stworzyli monarchie hellenistyczne

5. Greccy bogowie: Rozpoznaj bogów i herosów:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

6. Praca z tekstem źródłowym:

A

„Każdy otrzymywał skorupkę i pisał na niej nazwisko człowieka, którego chciał usunąć spośród

obywateli. Tabliczkę zanosił na umówione miejsce na agorze, zamknięte wokoło ogrodzeniem. Tam

najpierw archonci przeliczali całą ilość skorupek. Bo jeżeli głosujących było mniej niż sześć tysięcy,

wynik był nieważny. Następnie odkładano tabliczki z poszczególnymi imionami osobno i tego, kto był

wymieniony największą ilością głosów ogłaszano jako usuniętego na dziesięć lat, z zachowaniem prawa

własności”

a. podaj nazwę opisywanego głosowania: ...........................................................................

b. w jakim kraju obowiązywał taki sposób głosowania ? ....................................................

c. jaką nazwę nosiła centralna część greckiego polis ? ........................................................

d. czemu służyło to głosowanie ?

............................................................................................................................................................

e. opisywaną instytucję wprowadziła reforma z lat 508/507 p.n.e., której autorem był:

..................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A

„Każdy otrzymywał skorupkę i pisał na niej nazwisko człowieka, którego chciał usunąć spośród

obywateli. Tabliczkę zanosił na umówione miejsce na agorze, zamknięte wokoło ogrodzeniem. Tam

najpierw archonci przeliczali całą ilość skorupek. Bo jeżeli głosujących było mniej niż sześć tysięcy,

wynik był nieważny. Następnie odkładano tabliczki z poszczególnymi imionami osobno i tego, kto był

wymieniony największą ilością głosów ogłaszano jako usuniętego na dziesięć lat, z zachowaniem prawa

własności”

a. podaj nazwę opisywanego głosowania: ...........................................................................

b. w jakim kraju obowiązywał taki sposób głosowania ? ....................................................

c. jaką nazwę nosiła centralna część greckiego polis ? ........................................................

d. czemu służyło to głosowanie ?

............................................................................................................................................................

e. opisywaną instytucję wprowadziła reforma z lat 508/507 p.n.e., której autorem był:

..................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A

„Każdy otrzymywał skorupkę i pisał na niej nazwisko człowieka, którego chciał usunąć spośród

obywateli. Tabliczkę zanosił na umówione miejsce na agorze, zamknięte wokoło ogrodzeniem. Tam

najpierw archonci przeliczali całą ilość skorupek. Bo jeżeli głosujących było mniej niż sześć tysięcy,

wynik był nieważny. Następnie odkładano tabliczki z poszczególnymi imionami osobno i tego, kto był

wymieniony największą ilością głosów ogłaszano jako usuniętego na dziesięć lat, z zachowaniem prawa

własności”

a. podaj nazwę opisywanego głosowania: ...........................................................................

b. w jakim kraju obowiązywał taki sposób głosowania ? ....................................................

c. jaką nazwę nosiła centralna część greckiego polis ? ........................................................

d. czemu służyło to głosowanie ?

............................................................................................................................................................

e. opisywaną instytucję wprowadziła reforma z lat 508/507 p.n.e., której autorem był:

..................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

B

„Ten ustrój opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy

obywatel jest równy w obliczu prawa. Jednostkę ceni się nie ze względu na przynależność do pewnej

grupy, lec ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia. Nikomu też, kto jest zdolny służyć

Ojczyźnie, ubóstwo ani nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym

życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. Szanujemy prawa w życiu publicznym, jesteśmy

posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym. Państwo nasze jest godne

podziwu. Kochamy bowiem piękno, ale z prostotą, kochamy wiedzę, ale bez zniewieściałości,

bogactwem się chwalimy lecz używamy go w potrzebie”.

a. podaj nazwę / określenie opisywanego ustroju ? .................................................................

b. ustrój jakiego państwa jest opisany powyżej ? ........................................................................

c. w którym wieku p.n.e. ustrój ten przeżywał okres świetności ? ..............................................

d. podaj imię polityka, który charakteryzuje ustrój ? ....................................................................

e. jaki urząd pełnił wiele lat powyższy polityk ? ...........................................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

B

„Ten ustrój opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy

obywatel jest równy w obliczu prawa. Jednostkę ceni się nie ze względu na przynależność do pewnej

grupy, lec ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia. Nikomu też, kto jest zdolny służyć

Ojczyźnie, ubóstwo ani nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym

życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. Szanujemy prawa w życiu publicznym, jesteśmy

posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym. Państwo nasze jest godne

podziwu. Kochamy bowiem piękno, ale z prostotą, kochamy wiedzę, ale bez zniewieściałości,

bogactwem się chwalimy lecz używamy go w potrzebie”.

a. podaj nazwę / określenie opisywanego ustroju ? .................................................................

b. ustrój jakiego państwa jest opisany powyżej ? ........................................................................

c. w którym wieku p.n.e. ustrój ten przeżywał okres świetności ? ..............................................

d. podaj imię polityka, który charakteryzuje ustrój ? ....................................................................

e. jaki urząd pełnił wiele lat powyższy polityk ? ...........................................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

B

„Ten ustrój opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy

obywatel jest równy w obliczu prawa. Jednostkę ceni się nie ze względu na przynależność do pewnej

grupy, lec ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia. Nikomu też, kto jest zdolny służyć

Ojczyźnie, ubóstwo ani nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym

życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. Szanujemy prawa w życiu publicznym, jesteśmy

posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym. Państwo nasze jest godne

podziwu. Kochamy bowiem piękno, ale z prostotą, kochamy wiedzę, ale bez zniewieściałości,

bogactwem się chwalimy lecz używamy go w potrzebie”.

a. podaj nazwę / określenie opisywanego ustroju ? .................................................................

b. ustrój jakiego państwa jest opisany powyżej ? ........................................................................

c. w którym wieku p.n.e. ustrój ten przeżywał okres świetności ? ..............................................

d. podaj imię polityka, który charakteryzuje ustrój ? ....................................................................

e. jaki urząd pełnił wiele lat powyższy polityk ? ...........................................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

C

„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.

Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków

wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła

były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w

szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu

zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli

zwycięstwo.

a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................

b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................

c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................

d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................

e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.

Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków

wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła

były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w

szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu

zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli

zwycięstwo.

a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................

b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................

c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................

d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................

e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.

Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków

wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła

były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w

szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu

zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli

zwycięstwo.

a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................

b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................

c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................

d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................

e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.

Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków

wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła

były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w

szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu

zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli

zwycięstwo.

a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................

b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................

c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................

d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................

e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

D

Hellenowie w chwili zbliżania się Persów do przesmyku popadli w trwogę i naradzali się nad odwrotem.

Jednak król Sparty głosował za tym, żeby zostać na miejscu i walczyć. Władca perski nie mógł

zrozumieć, dlaczego Hellenowie są gotowi zginąć. Rozgniewany wysłał przeciw nim Medów, a

następnie swoją elitarną gwardię przyboczną. Zarówno jedni, jak i drudzy nic nie wskórali. Walczyli w

ciasnym przesmyku, posługując się krótszymi włóczniami od Hellenów, nie mogli zatem użyć swojej

ogromnej przewagi liczebnej. Persowie ustąpili, lecz niejaki Efialtes zdradził im wkrótce ścieżkę, dzięki

której mogli otoczyć siły Hellenów. Król Sparty, wiedząc o zdradzie odesłał resztę wojska,

pozostawiając sobie jedynie gwardie królewską, złożoną z trzystu mężów. Lacedemończycy, wiedząc,

że czeka ich pewna śmierć, okazywali największą, jaką posiadali siłę przeciw barbarzyńcom,

lekceważąc sobie życie; byli odważni do szaleństwa. I król Sparty padł w tej walce, okazawszy się

najdzielniejszym mężem.

a. podaj miejsce bitwy ? .....................................................

b. podaj datę rozegrania się bitwy ? ....................................

c. podaj imię bohaterskiego króla Sparty ? ...............................................

d. podaj imię władcy perskiego ? ..............................................................

e. jaką nazwę nosiła elitarna gwardia przyboczna władcy perskiego ? …………………………..

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

D

Hellenowie w chwili zbliżania się Persów do przesmyku popadli w trwogę i naradzali się nad odwrotem.

Jednak król Sparty głosował za tym, żeby zostać na miejscu i walczyć. Władca perski nie mógł

zrozumieć, dlaczego Hellenowie są gotowi zginąć. Rozgniewany wysłał przeciw nim Medów, a

następnie swoją elitarną gwardię przyboczną. Zarówno jedni, jak i drudzy nic nie wskórali. Walczyli w

ciasnym przesmyku, posługując się krótszymi włóczniami od Hellenów, nie mogli zatem użyć swojej

ogromnej przewagi liczebnej. Persowie ustąpili, lecz niejaki Efialtes zdradził im wkrótce ścieżkę, dzięki

której mogli otoczyć siły Hellenów. Król Sparty, wiedząc o zdradzie odesłał resztę wojska,

pozostawiając sobie jedynie gwardie królewską, złożoną z trzystu mężów. Lacedemończycy, wiedząc,

że czeka ich pewna śmierć, okazywali największą, jaką posiadali siłę przeciw barbarzyńcom,

lekceważąc sobie życie; byli odważni do szaleństwa. I król Sparty padł w tej walce, okazawszy się

najdzielniejszym mężem.

a. podaj miejsce bitwy ? .....................................................

b. podaj datę rozegrania się bitwy ? ....................................

c. podaj imię bohaterskiego króla Sparty ? ...............................................

d. podaj imię władcy perskiego ? ..............................................................

e. jaką nazwę nosiła elitarna gwardia przyboczna władcy perskiego ? …………………………..

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

D

Hellenowie w chwili zbliżania się Persów do przesmyku popadli w trwogę i naradzali się nad odwrotem.

Jednak król Sparty głosował za tym, żeby zostać na miejscu i walczyć. Władca perski nie mógł

zrozumieć, dlaczego Hellenowie są gotowi zginąć. Rozgniewany wysłał przeciw nim Medów, a

następnie swoją elitarną gwardię przyboczną. Zarówno jedni, jak i drudzy nic nie wskórali. Walczyli w

ciasnym przesmyku, posługując się krótszymi włóczniami od Hellenów, nie mogli zatem użyć swojej

ogromnej przewagi liczebnej. Persowie ustąpili, lecz niejaki Efialtes zdradził im wkrótce ścieżkę, dzięki

której mogli otoczyć siły Hellenów. Król Sparty, wiedząc o zdradzie odesłał resztę wojska,

pozostawiając sobie jedynie gwardie królewską, złożoną z trzystu mężów. Lacedemończycy, wiedząc,

że czeka ich pewna śmierć, okazywali największą, jaką posiadali siłę przeciw barbarzyńcom,

lekceważąc sobie życie; byli odważni do szaleństwa. I król Sparty padł w tej walce, okazawszy się

najdzielniejszym mężem.

a. podaj miejsce bitwy ? .....................................................

b. podaj datę rozegrania się bitwy ? ....................................

c. podaj imię bohaterskiego króla Sparty ? ...............................................

d. podaj imię władcy perskiego ? ..............................................................

e. jaką nazwę nosiła elitarna gwardia przyboczna władcy perskiego ? …………………………..

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

E

Obalenie tyranów było niemal wyłącznie zasługą jego rodu, więc z tych powodów stanął na czele ludu.

Przede wszystkim przeprowadził on podział całej ludności na 10 fyl ( wspólnoty), zamiast

dotychczasowych czterech. Chciał w ten sposób wymieszać obywateli, by więcej mogło brać udział w

życiu politycznym. Następnie ustanowił radę, złożoną z pięciuset, zamiast czterystu, po pięćdziesięciu z

każdej fyli. Kraj cały podzielił ponadto według demów ( mniejsze jednostki administracyjne) na

trzydzieści części, z czego dziesięć koło Aten, dziesięć na wybrzeżu i dziesięć wewnątrz kraju.

Wprowadził także głosowanie na skorupkach, by usunąć spośród obywateli osoby zagrażające

demokracji. Na tabliczkach zapisywano imię osoby, zanoszono je na agorę. Tam przeliczali je archonci.

Jeżeli tabliczek było co najmniej 6 tysięcy wynik sądu był ważny. Osoba, której imię najczęściej było

wyryte na tabliczce była usuwana na 10 lat na wyganianie z zachowaniem prawa własności.

a. podaj imię reformatora ustroju Aten ...........................................................................

b. podaj rok przeprowadzenia reformy : ..........................................................................

c. wymień trzy nowe elementy ustroju, które wprowadzono:

d. podaj nazwę opisywanego pod koniec tekstu głosowania: ................................................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Obalenie tyranów było niemal wyłącznie zasługą jego rodu, więc z tych powodów stanął na czele ludu.

Przede wszystkim przeprowadził on podział całej ludności na 10 fyl ( wspólnoty), zamiast

dotychczasowych czterech. Chciał w ten sposób wymieszać obywateli, by więcej mogło brać udział w

życiu politycznym. Następnie ustanowił radę, złożoną z pięciuset, zamiast czterystu, po pięćdziesięciu z

każdej fyli. Kraj cały podzielił ponadto według demów ( mniejsze jednostki administracyjne) na

trzydzieści części, z czego dziesięć koło Aten, dziesięć na wybrzeżu i dziesięć wewnątrz kraju.

Wprowadził także głosowanie na skorupkach, by usunąć spośród obywateli osoby zagrażające

demokracji. Na tabliczkach zapisywano imię osoby, zanoszono je na agorę. Tam przeliczali je archonci.

Jeżeli tabliczek było co najmniej 6 tysięcy wynik sądu był ważny. Osoba, której imię najczęściej było

wyryte na tabliczce była usuwana na 10 lat na wyganianie z zachowaniem prawa własności.

a. podaj imię reformatora ustroju Aten ...........................................................................

b. podaj rok przeprowadzenia reformy : ..........................................................................

c. wymień trzy nowe elementy ustroju, które wprowadzono:

d. podaj nazwę opisywanego pod koniec tekstu głosowania: ................................................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Obalenie tyranów było niemal wyłącznie zasługą jego rodu, więc z tych powodów stanął na czele ludu.

Przede wszystkim przeprowadził on podział całej ludności na 10 fyl ( wspólnoty), zamiast

dotychczasowych czterech. Chciał w ten sposób wymieszać obywateli, by więcej mogło brać udział w

życiu politycznym. Następnie ustanowił radę, złożoną z pięciuset, zamiast czterystu, po pięćdziesięciu z

każdej fyli. Kraj cały podzielił ponadto według demów ( mniejsze jednostki administracyjne) na

trzydzieści części, z czego dziesięć koło Aten, dziesięć na wybrzeżu i dziesięć wewnątrz kraju.

Wprowadził także głosowanie na skorupkach, by usunąć spośród obywateli osoby zagrażające

demokracji. Na tabliczkach zapisywano imię osoby, zanoszono je na agorę. Tam przeliczali je archonci.

Jeżeli tabliczek było co najmniej 6 tysięcy wynik sądu był ważny. Osoba, której imię najczęściej było

wyryte na tabliczce była usuwana na 10 lat na wyganianie z zachowaniem prawa własności.

a. podaj imię reformatora ustroju Aten ...........................................................................

b. podaj rok przeprowadzenia reformy : ..........................................................................

c. wymień trzy nowe elementy ustroju, które wprowadzono:

d. podaj nazwę opisywanego pod koniec tekstu głosowania: ................................................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

F

Przy ustanowieniu władzy Likurg postąpił w ten sposób, że zasięgnął rady z wyroczni delfickiej. Brzmiała ona

następująco: wznieś sanktuarium Zeusowi i Atenie, ustanów radę starszych złożoną z 30 mężów łącznie z

królami, co miesiąc zwołuj zgromadzenie ludowe, przedkładaj mu wnioski i poddawaj je pod głosowanie poprzez

wzniesienie okrzyku. Lud ma prawo decydować tylko o wniosku przedstawionym przez radę starszych i królów,

nikt spośród niego nie może występować z własnymi propozycjami. Królom nadaj godności Zeusa

Lacedemońskiego i Zeusa Niebiańskiego oraz prawo wydawania wojny jakiemu zechcą krajowi. Ponadto niech

decydują w sprawach dziedziczenia majątku i dróg. Największą władzę przekaż pięciu najwyższym urzędnikom.

Ci będą mieć możliwość karania wedle swojej woli i wykonywania kary natychmiast. Mogą oni usuwać

urzędników i zamknąć ich do więzienia i wytoczyć proces. Niech prowadzą także finanse kraju i zgromadzenia

ludowe.

a. ustrój jakiego państwa opisano powyżej ? ..........................................................

b. jakim określeniem można scharakteryzować ustrój tego państwa: .........................................

c. wymień trzy elementy ustroju tego państwa:

d. podaj nazwę rady starszych: .........................................

e. podaj nazwę pięciu najwyższych urzędników tego kraju: .......................................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

G

Jego wygląd zewnętrzny najlepiej oddają posągi Lizypa. Ten artysta umiał najlepiej uchwycić te jego cech, lekkie

zgięcie szyi w lewą stronę i świecące oczy. Filip, obserwując charakter chłopca, spostrzegł że łatwiej z nim dojść

do celu przez rozumne słowo, niż przemocą. Zaprosił więc do siebie najsławniejszego filozofa, ucznia Platona,

założyciela szkoły filozoficznej w Lykejonie i wypłacił mu z góry honorarium nauczycielskie, godne wielkości

tego człowieka. Królewicz pobierał u mistrza nauki etyki i polityki, z wrodzonego zamiłowania lubił studiować

literaturę. Iliadę uważał po prostu za codzienny pokarm dla swej dzielności wojennej. Mając dwadzieścia lat,

objął władzę po zamordowanym Filipie, realizując jego marzenie, podbój Persji. Decydująca bitwa o panowanie

nad tym rozległym krajem rozegrała się nad Eufratem. Kiedy ustawił wojska w szyku i zagrzewał do walki,

jeździł nie na Bucefale, lecz na innym koniu. Bucefała, gdy już był stary, oszczędzał. Przyprowadzono mu go

dopiero przed samym przystąpieniem do dzieła, a gdy go dosiadł, natychmiast ruszał do ataku. Najpierw konnica

ruszyła na barbarzyńców, a za nią posuwała się falanga wojsk pieszych. Persowie cofnęli się ze swych pozycji,

ściągając na siebie gwałtowne natarcie przeciwnika, pokonane odziały pędziły wprost na swego władcę. Przejęci

strachem, uciekający spychali kolejne jednostki perskie, na tych co jeszcze stali w miejscu. Większość uległa

przerażeniu i od razu poszła w rozsypkę. Król królów zaś, patrząc na ten straszny widok przed sobą, wsiadł na

jakąś klacz i także rzucił się do ucieczki.

a. podaj imię bohatera tekstu : ..............................................................

b. podaj imię nauczyciela opisywanego władcy: ................................................

c. podaj miejsce rozegrania się opisanej bitwy: ..................................................

d. podaj rok bitwy: ...................................

e. podaj imię pokonanego władcy perskiego: ......................................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

H

Ojciec nie musiał chować dziecięcia narodzonego, lecz zanosił je na zebranie, gdzie najstarsi oglądali

maleństwo; o ile było silne i dobrze zbudowane, kazali je żywić i przydzielali mu jeden z 9 tysięcy działów

ziemi. Chłopcy natychmiast po ukończeniu szóstego roku życia byli brani pod nadzór państwowy, podzieleni

na drużyny żyli razem. Pisania uczyli się jako rzeczy przydatnej, zresztą całe wychowanie miało na celu

karność, wytrwałość w trudach i waleczność. Z postępem wieku zaostrzano metodę hartowania, strzyżono do

skóry, przyuczano chodzić boso. Wieczerza była skąpa, aby walka z niedostatkiem zmuszała ich do odwagi i

przemyślności. Uczono chłopców wysławiać się w sposób cięty a dowcipny i przy swej zwięzłości

pobudzający do myślenia. Dla nich jedynych wojna była wytchnieniem od ciągłych ćwiczeń wojennych.

Nikomu nie można było żyć wedle upodobania, lecz jak w obozie.

a. powyższy tekst opisuje wychowanie w państwie: .......................................................

b. podaj określenie na zwięzły sposób wypowiadania się”: ...................................................................

c. podaj nazwę pełnoprawnych obywateli tego państwa, będących zawodowymi wojownikami:

..................................

d. jaką nazwę nosiło wychowanie przez państwo przyszłych wojowników ? ..........................................

e. w jakim wieku osiągano w tym państwie dorosłość ? ................................

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------