Atalı L., Sertbaş K. (2006). Spor Tesislerinin Deprem Sonrası Afet Hizmetlerine Yönelik Kullanımı, (Kocaeli İl’i Örneği). I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Kültür Sempozyumu, 20-22 Nisan 2006, Kocaeli

SPOR TESİSLERİNİN DEPREM SONRASI AFET

HİZMETLERİNE YÖNELİK KULLANIMI

(KOCAELİ İLİ ÖRNEĞİ)

Levent ATALI

ÖZET

Ülkemizin deprem bölgesinde yer alması ve özellikle ilimizin depremlerden

büyük zarar görmesi, Afet Yönetimi ile ilgili organizasyonlara olan ihtiyacı önemli

kılmaktadır.

Ulusal ve yerel boyutta afetler sonrası gerçekleştirilecek organizasyonlar da

mevcut sosyal ve fiziksel durumların en uygun değerlendirilmesi gerekmekte ve en kısa

zamanda ihtiyaçlara cevap verebilmesi hedeflenmektedir. Bu aşamada zaman ve

mekânın önemi son yaşadığımız deprem felaketinden sonra daha açık görülmüştür.

Bu çalışmanın amacı Afet sonrası ihtiyaçlara ulaşmada spor tesislerinin fiziksel

mekan olarak kullanımı ve devamında sosyal projeler boyutunda değerlendirilmesinin

öneminin ortaya konulmasıdır. Bu önem Kocaeli ili örneği ile değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak spor tesisleri iyi planlama ve organizasyonla afet sonrası için

kullanılabilecek alanlardır.

Anahtar Kelimeler: Spor Tesisleri, Afet Yönetimi, Deprem, Kocaeli

Atalı L., Sertbaş K. (2006). Spor Tesislerinin Deprem Sonrası Afet Hizmetlerine Yönelik Kullanımı, (Kocaeli İl’i Örneği). I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Kültür Sempozyumu, 20-22 Nisan 2006, Kocaeli GİRİŞ

Ülkemizin deprem bölgesinde yer alması ve özellikle ilimizin depremlerden

büyük zarar görmesi, Afet Yönetimi ile ilgili organizasyonlara olan ihtiyacı önemli

kılmaktadır.

Afetlere yönelik planlama ele alındığında şehir ve bölge planlaması, altyapı

envanteri, nüfus ve ekonomik faaliyetin dağılımı, alan kullanımı afet mimarisi ve

planlaması konuları değerlendirmek mümkündür (1).

Afetlerde kaynakların verimsiz ve koordinasyonsuz kullanımı sorunlar

oluşturmaktadır (1).

Bu çalışmanın amacı Afet sonrası ihtiyaçlara ulaşmada spor tesislerinin fiziksel

mekân olarak kullanımı ve devamında sosyal projeler boyutunda değerlendirilmesinin

öneminin ortaya konulmasıdır. Bu önem Kocaeli ili örneği ile değerlendirilmiştir.

AFET YÖNETİMİ VE SPOR TESİSLERİ

Afet yönetimi araştırma, geliştirme, mühendislik, planlama ve yönetim

teknolojilerini kullanarak doğal teknolojik veya insan kökenli olaylardan, insan

topluluklarının fiziksel sosyal, ekonomik ve psikolojik kayıplara uğraması veya olası

kayıpların en düşük düzeyde tutulmasını sağlayan ve kendine özgü kural ve yöntemleri

olan çok yönlü, çok aktörlü, çok disiplinli ve dinamik bir yönetim şeklidir(2).

Afet Yönetim Sistemi Temel İlkeleri;

- Tüm tehlikeleri göz önüne almak

- Tüm evreleri uygulamak.

- Tüm kaynakları kullanmak.

- Tüm birey ve kurumların çalışmaları katılmasını sağlamak (1).

Afet Sonrası Durum Tespiti; İletişim, ulaşım, arama ve kurtarma, sıhhi tahliye

ve tedavi, güvenlik, teşkilat, insani yardım malzemelerinin kabulü kaydı depolanması

barıma ve iaşe, basın halkla ilişkiler ve psikolojik hareket eğitim ve yetki karmaşası gibi

konular da büyük sorunlar yaşanmaktadır(1).

17 ağustos 1997 depreminden sonra sayıları 2500 aşan yabancı arama kurtarma

tıbbi ilkyardım etkileri koordine edilemediği için etkin hiçbir hizmet yapamadan geri

Atalı L., Sertbaş K. (2006). Spor Tesislerinin Deprem Sonrası Afet Hizmetlerine Yönelik Kullanımı, (Kocaeli İl’i Örneği). I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Kültür Sempozyumu, 20-22 Nisan 2006, Kocaeli dönmüşlerdir. Sivil toplum kuruluşları tarafından gönderilen, giyim eşyaları, Tıbbi

malzemeler, her türlü yiyecek maddelerinin tasnifi, depolanması ve dağıtılması yerel

yönetimlere büyük problemler çıkarmıştır (2).

20 Ağustos 1999 yılında olimpik buz sporları tesissine 512 ceset sevk edilmiştir

(diyanetisleri.gov.tr). Deprem sonrasında yaşanan en büyük sorun çevrenin hijyen

kurallarına uygun hale getirilerek. Hem fizyolojik hem de biyolojik ihtiyaçların güvenli

ve sağlıklı bir şekil de en kısa sürede karşılanması sırasında yaşanmaktadır. Bu sorunun

giderilmesi için ortaya çıkan korunmalı mekan ihtiyacını hızla karşılayan ve afet

sonrasındaki karmaşa dolu hayatımızı kolaylaştıran mobil ünitelerden de

yaralanılmaktadır (4).

RESİM 1) BUZ PATENİ TESİSLERİ

17 A

Ağustos 1999 Marmara depremi sonrasında yaklaşık 15 000 kişi hayatını

yitirmiş, 30 000 den fazla kişi yaralanmıştır. Bunu yanında Kocaeli ilinde 100.000 den

fazla binanın hasar gördüğü belirtilmiştir. Depremin hemen ardından İzmit’te 19 adet

çadır kent 4555 adet çadır kurulmuştur(5).

Atalı L., Sertbaş K. (2006). Spor Tesislerinin Deprem Sonrası Afet Hizmetlerine Yönelik Kullanımı, (Kocaeli İl’i Örneği). I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Kültür Sempozyumu, 20-22 Nisan 2006, Kocaeli

Acil yardım planlarında geçici iskan alaları yer almalıdır. Kapasitesi sosyal

donatıları,alt yapıları,ulaşım ve haberleşme belirtilmelidir.Özellikle bölgede hasar

görmemiş okul ve spor salonları gibi yerler belirtilmelidir(6).

Spor tesisleri yer seçimi için, nüfus yoğunluğu okul ile çalışma yerleri, ulaşım

imkanları ile, kent alt yapısı ile ilişkiler göz önünde bulundurulmaktadır(7).

Spor alanları toplumun yararlanmasına dönük sosyal tesisler içinde yer alan

önemli yapı türleridir. Özellikle gelişmiş ülkelerde çok yaygın ve vazgeçilmez bu yapı

türleri olan spor tesisleri, son yıllarda ülkemizde spora verilen önem nedeniyle gözle

görülür biçimde artmaya başlamıştır (8).

Atalı L., Sertbaş K. (2006). Spor Tesislerinin Deprem Sonrası Afet Hizmetlerine Yönelik Kullanımı, (Kocaeli İl’i Örneği). I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Kültür Sempozyumu, 20-22 Nisan 2006, Kocaeli SONUÇ

Yukarıda belirtilen spor tesisleri Yerel Yönetimler ve Kamu Kuruluşları

tarafından Afet Hizmetlerine yönelik ve özellikle deprem öncesi ve sonrası hizmetlere

yönelik kullanım için değerlendirilebilinir. Bildiri konusu spor ve afet alanı için

bilimsel literatür de yeni bir alan olması açısından önem arz etmektedir. Fakat

uygulamada ise spor tesislerinin kullanımı ile ilgili örneklere rastlamak mümkündür.

KAYNAKLAR

• (1) CAN E. ‘Entergre Afet Yönetimi Sistemi Ve İlkeleri Afet Yönetimi Temel İlkeleri’ Syf (1 2-5-7) Mart 2005 Ankara JİCa Türkiye Ofisi yayın no: 1

• (2) ERGÜNAY O. ‘Afet Yönetiminde İşbirliği Ve Koordinasyon Yönetimi

Afet Yönetimi Temel İlkeleri’ Syf (11-12)Mart 2005 Ankara JİCa Türkiye Ofisi yayın no: 1

• (3) GÜLKAN H.,BALAMİR M.,YOKUT A. ‘Afet yönetiminin stratejik

ilkeleri : Türkiye’de ve Dünya’da politikalara bakış’ Syf (36) • (4) FİTÖS İ. (2005) ‘Deprem Sonrası Ortaya Çıkan Tuvalet Ve Banyo

İhtiyaçlarını Karşılanmasına Yönelik Tasarlanan Mobil Ünitelerin Çözümleri’ Kocaeli Üniversitesi Deprem Sempozyumu Bildiri Kitapçığı Syf 142

• (5) ÖZTEKİN K. DEMİR ASLAN D. 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi

Sonrası Ortaya Çıkan Acil Barınma İhtiyacının Çözümlenmesine Yönelik Barınma Mekanı Çalışmaları Ve Afet Sonrası Belirlenen Kullanıcı İhtiyaçlarının Konut Tasarımına Etkilerinin İrdelenmesi’ : Kocaeli Örneği Kocaeli Üniversitesi Deprem Sempozyumu 2003 Bildiri Kitapçığı Syf 102

• (6) ERKOÇ T .2 Hasar Tespit Çalışmaları Toplu Bakım Ve Geçici İskan, Afet

Yönetimi Temel İlkeleri’ Syf 187 • (7) KAMİLOĞLU K. ‘Türkiye’de Spor Tesislerinde Güncel Planlama

Sorunları’,Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Sempozyum Bildirileri 1989 Syf 3

• (8) ŞEREFHANOĞLU M. ‘Kapalı Spor Salonlarında Aydınlatma Ve Mimari

Biçimlenişe Etkisi. Türkiye’de Spor Tesislerinde Güncel Planlama Sorunları’,Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Sempozyum Bildirileri 1989 Syf 125