Spor Spor SakatlıklarıSakatlıkları

Spor Sakatlığı:Spor Sakatlığı:-Spor aktivitesinin düzeyinde -Spor aktivitesinin düzeyinde ve dozunda değişmeye neden olan,ve dozunda değişmeye neden olan,

-Tıbbi öneri ve tedaviye gerek doğuran, --Tıbbi öneri ve tedaviye gerek doğuran, -Olumsuz sosyal ve ekonomik etkileri bulunan, Olumsuz sosyal ve ekonomik etkileri bulunan,

spora katılım sırasında ortaya çıkan ve spora katılım sırasında ortaya çıkan ve yukarıdaki maddelerden bir veya bir kaçını yukarıdaki maddelerden bir veya bir kaçını

kapsayan bir durumdur. Spor sakatlığı genel kapsayan bir durumdur. Spor sakatlığı genel anlamda sportif aktiviteler sırasında meydana anlamda sportif aktiviteler sırasında meydana

gelen her türlü hasarın kolektif ismidir. gelen her türlü hasarın kolektif ismidir. Amerikan Ulusal Spor Sakatlıkları Kayıt Amerikan Ulusal Spor Sakatlıkları Kayıt

Sisteminin tarifede; rapor edilebilir Sisteminin tarifede; rapor edilebilir sakatlanma: “en azından oluştuğu günün sakatlanma: “en azından oluştuğu günün

ertesi günü spora katılmayı engelleyendir” ertesi günü spora katılmayı engelleyendir” şeklindedir. Sakatlık oyuncunun en az bir maç şeklindedir. Sakatlık oyuncunun en az bir maç

veya antrenman kaçırmasına yol açan olay veya antrenman kaçırmasına yol açan olay olarak da tanımlanabilir. olarak da tanımlanabilir.

Spor sakatlıkları dinamik hareketlerin ani bir kesintisiyle direk veya Spor sakatlıkları dinamik hareketlerin ani bir kesintisiyle direk veya indirek bir etki sonucu ortaya çıkabilir ve çok veya az bir süre spor indirek bir etki sonucu ortaya çıkabilir ve çok veya az bir süre spor yapma kabiliyetine engel olabilir. Spor sakatlıkları tamamen zararsız yapma kabiliyetine engel olabilir. Spor sakatlıkları tamamen zararsız geçirilebildiği gibi kalıcı izlerde bırakabilir. Spor sakatlıkları spor geçirilebildiği gibi kalıcı izlerde bırakabilir. Spor sakatlıkları spor hasarlarından biraz daha farklıdır. Spor hasarları denildiğinde hasarlarından biraz daha farklıdır. Spor hasarları denildiğinde dokudaki tolerans sınırlarının aşılması sayesinde meydana gelen dokudaki tolerans sınırlarının aşılması sayesinde meydana gelen rahatsız edici durum neticesinde kemik ve eklemlerde yumuşak rahatsız edici durum neticesinde kemik ve eklemlerde yumuşak kısımlardaki kronik değişiklikler anlaşılabilir. Zarar olayları; kısımlardaki kronik değişiklikler anlaşılabilir. Zarar olayları; yüklenme ile yüklenebilirlik arasındaki bir oransızlık ortaya yüklenme ile yüklenebilirlik arasındaki bir oransızlık ortaya çıkmasıyla primer spor zararları teşkilidir. Bu oransızlık çıkmasıyla primer spor zararları teşkilidir. Bu oransızlık tekrarlanmış alt ekstremide yüklenmelerinde hareket organları tekrarlanmış alt ekstremide yüklenmelerinde hareket organları performans yeteneği için ortaya çıkabilir veya normal yüklenmeler performans yeteneği için ortaya çıkabilir veya normal yüklenmeler önceden zarar görmüş veya gelişim rahatsızlıklarıyla onların önceden zarar görmüş veya gelişim rahatsızlıklarıyla onların yüklenebilirlik kapasitesi azalmış hareket organlarında ortaya çıkar. yüklenebilirlik kapasitesi azalmış hareket organlarında ortaya çıkar. Bunun karşısında spor kazası aniden, dışardan etki eden güç ile Bunun karşısında spor kazası aniden, dışardan etki eden güç ile sağlığı tehdit eden bir olay olarak tanınır ve bedensel ve ruhsal sağlığı tehdit eden bir olay olarak tanınır ve bedensel ve ruhsal zararlara götürebilir. Güç tesiri enerjisi E= ½ mV2 olarak zararlara götürebilir. Güç tesiri enerjisi E= ½ mV2 olarak hesaplanır. Bununla kütle ve sürate bağımlı olduğu görülür. İnsan hesaplanır. Bununla kütle ve sürate bağımlı olduğu görülür. İnsan dokularının yüklenebilirlik kapasitesi büyüktür. Örneğin kopma dokularının yüklenebilirlik kapasitesi büyüktür. Örneğin kopma sağlamlığı 6-12 kg/cm2 tutar. Aşil tendonunda bu 900 kg’a kadar sağlamlığı 6-12 kg/cm2 tutar. Aşil tendonunda bu 900 kg’a kadar ulaşır.ulaşır.

Spor Sakatlıkları Sıklığı:Spor Sakatlıkları Sıklığı: İstatistiklere göre spor kazaları İstatistiklere göre spor kazaları toplam kazalar arasında %10-15 oranında bir yer toplam kazalar arasında %10-15 oranında bir yer tutmaktadır. Spor sakatlıkları hemen her ülkede farklı tutmaktadır. Spor sakatlıkları hemen her ülkede farklı sıklıklarda görülmektedir. Örneğin spor yaralanmaları sıklıklarda görülmektedir. Örneğin spor yaralanmaları Almanya’da %1.5, İtalya’da %1.2, İngiltere’de %3 ve Almanya’da %1.5, İtalya’da %1.2, İngiltere’de %3 ve İzlanda’da 1.64 oranlarındadır. Değişik ülkelerde yapılan İzlanda’da 1.64 oranlarındadır. Değişik ülkelerde yapılan çalışmalarda bir yıl içinde sakatlanma ihtimali her yüz çalışmalarda bir yıl içinde sakatlanma ihtimali her yüz sporcuda ortalama 1-2 civarındadır. Almanya’da yıllık spor sporcuda ortalama 1-2 civarındadır. Almanya’da yıllık spor kazalarının sayısı ortalama bir milyonun üzerinde tahmin kazalarının sayısı ortalama bir milyonun üzerinde tahmin edilmektedir. Bunun sonucu olarak da 250 bin civarında edilmektedir. Bunun sonucu olarak da 250 bin civarında yaralı tıbbi bakıma muhtaç duruma düşüyor. 1985 yılında yaralı tıbbi bakıma muhtaç duruma düşüyor. 1985 yılında organize sporcuların muayenesinde kaza sıklığı ortalaması organize sporcuların muayenesinde kaza sıklığı ortalaması %2.3 olarak belirlenmiş, malul olanlar %0.02 ve ölüm %2.3 olarak belirlenmiş, malul olanlar %0.02 ve ölüm olayları %0.002 olarak hesaplanmıştır. Groh’a göre olayları %0.002 olarak hesaplanmıştır. Groh’a göre ( 1975 ) yıllık olarak 40 bin sporcu için bir ölüm vakası, 10 ( 1975 ) yıllık olarak 40 bin sporcu için bir ölüm vakası, 10 maluliyet, 1000 spor kazası meydana gelmektedir. maluliyet, 1000 spor kazası meydana gelmektedir. Okullardaki kaza sıklığı daha yüksek oranlarda ( %4) Okullardaki kaza sıklığı daha yüksek oranlarda ( %4) seyretmektedir. seyretmektedir.

Almanya’da beş yıllık bir çalışmanın sonuçlarına göre spor Almanya’da beş yıllık bir çalışmanın sonuçlarına göre spor kazalarının % 70’lik kısmı 4 spor dalında ( futbol, basketbol, kazalarının % 70’lik kısmı 4 spor dalında ( futbol, basketbol, voleybol, hentbol) meydana gelmiştir. Kazaya uğrayan sporcuların voleybol, hentbol) meydana gelmiştir. Kazaya uğrayan sporcuların yaklaşık % 50’si 22-35 yaşları arasında ve cinsiyeti de yaklaşık % 50’si 22-35 yaşları arasında ve cinsiyeti de erkektir.Bayanlardaki sakatlıklarda yoğunluk 15-21 yaş grubundadır. erkektir.Bayanlardaki sakatlıklarda yoğunluk 15-21 yaş grubundadır. Toplam 15212 spor sakatlığının değerlendirilmesi sonucunda Toplam 15212 spor sakatlığının değerlendirilmesi sonucunda futbolcular %36.9 kayakçılar %9.5, el topu oyuncuları %7.9 ve futbolcular %36.9 kayakçılar %9.5, el topu oyuncuları %7.9 ve voleybolcular %5.6 ile ilk sıralarda yer almaktadır. Atletler %5.5, voleybolcular %5.6 ile ilk sıralarda yer almaktadır. Atletler %5.5, jimnastikçiler %5.4, %5.4, basketçiler de %4.6 oranındadırlar. jimnastikçiler %5.4, %5.4, basketçiler de %4.6 oranındadırlar. Kanada’da yapılan araştırma sonuçları ise şöyledir; Hokey %25.1, Kanada’da yapılan araştırma sonuçları ise şöyledir; Hokey %25.1, bisiklet %15.1, Kayak %9.5, boks %9.0, futbol %3.8.Almanya da bisiklet %15.1, Kayak %9.5, boks %9.0, futbol %3.8.Almanya da 1972-86 yılları arasında 15212 sakatlıktan 13296 ‘sı bacaklardadır. 1972-86 yılları arasında 15212 sakatlıktan 13296 ‘sı bacaklardadır. Bu araştırmaya göre mücadele sporlarında kollar daha fazla Bu araştırmaya göre mücadele sporlarında kollar daha fazla sakatlanır. Sporda ki aktivitenin sürekli artması sebebiyle son sakatlanır. Sporda ki aktivitenin sürekli artması sebebiyle son yıllarda diz eklemlerindeki sakatlıklarda gözle görülür bir yükselme yıllarda diz eklemlerindeki sakatlıklarda gözle görülür bir yükselme söz konusudur. Spor sakatlıklarının %33’ü diz eklemlerinde söz konusudur. Spor sakatlıklarının %33’ü diz eklemlerinde meydana gelmektedir. Kollardaki sakatlanma oranı ise %25 tir. Bu meydana gelmektedir. Kollardaki sakatlanma oranı ise %25 tir. Bu sakatlıklarda özellikle patenciler, judocular, boksörler ragbiciler ve sakatlıklarda özellikle patenciler, judocular, boksörler ragbiciler ve eltopu oyuncularında görülmektedir. Sakatlıkların %5’lik kısmı ise eltopu oyuncularında görülmektedir. Sakatlıkların %5’lik kısmı ise omuz bölgelerinde meydana gelmektedir. Boks, judo ve mücadele omuz bölgelerinde meydana gelmektedir. Boks, judo ve mücadele sporlarında omuz sakatlıkları yüksektir. Omurgalar da %5’lik bir sporlarında omuz sakatlıkları yüksektir. Omurgalar da %5’lik bir sakatlanma oranına sahiptir. Ancak omurga sakatlıkları diğer sakatlanma oranına sahiptir. Ancak omurga sakatlıkları diğer sakatlıklara oranla daha tehlikelidir. Örneğin; sığ sulara sık sık sakatlıklara oranla daha tehlikelidir. Örneğin; sığ sulara sık sık uygunsuz olarak baş aşağı dalışlar omurilik zararları ile boyun uygunsuz olarak baş aşağı dalışlar omurilik zararları ile boyun omurunda zedelenmelere vu bunun sonucu olarak da felçlere sebep omurunda zedelenmelere vu bunun sonucu olarak da felçlere sebep olabilir. olabilir.

Spor Sakatlıklarının Sebepleri: Spor Sakatlıklarının Sebepleri: Sporculardaki sakatlıkların genelde iki sebebi Sporculardaki sakatlıkların genelde iki sebebi vardır. vardır.

1-Tek bir mikrotravma vardır. Düşme, 1-Tek bir mikrotravma vardır. Düşme, çarpma, burkulma, tekme gibi çeşitli çarpma, burkulma, tekme gibi çeşitli travmalar sonucu ortaya çıkar.travmalar sonucu ortaya çıkar.

2-Tekrarlayan mikrotravmalar: Mikroskopik 2-Tekrarlayan mikrotravmalar: Mikroskopik zedelenmeler, bunların birikimi de “overuse” zedelenmeler, bunların birikimi de “overuse” denilen sakatlıklar ile sonuçlanır. Overuse denilen sakatlıklar ile sonuçlanır. Overuse yaralanmaları için iki ana grup faktör yaralanmaları için iki ana grup faktör sakatlığa zemin hazırlar: Bunlar kişisel ve sakatlığa zemin hazırlar: Bunlar kişisel ve çevresel faktörlerdir.çevresel faktörlerdir.

Kişisel Faktörler: Kişisel Faktörler: Fiziksel eksiklikler: Fiziksel uygunluk Aerobik dayanıklık Kuvvet, Sürat, Sportif beceri ( Genel beceri ve koordinasyon) Adalelerdeki çeviklik.

Psikolojik Faktörler; Konsantrasyon Riski kabullenme Fiziksel yapı, Boy Eklem stabilizesi Vücut yağ dokusu yüzdesi Yaş ( cinsiyet)

Çevresel Faktörler:Çevresel Faktörler:

Spora ilişkin faktörler:Spora ilişkin faktörler:Sporun tipi ( kontakt, Sporun tipi ( kontakt, veya nonkontak)Sportif aktivite süresi, veya nonkontak)Sportif aktivite süresi, Hadisenin yapısı,Rakibin ve takım Hadisenin yapısı,Rakibin ve takım arkadaşlarının rolü.arkadaşlarının rolü.

Spor yapılan alanlar;Spor yapılan alanlar; Zeminlerin durumuZeminlerin durumuIşık, emniyet tedbirleri,Yavaşlama için yeterli Işık, emniyet tedbirleri,Yavaşlama için yeterli mesafe.mesafe.

Malzemeler:Malzemeler: ( Malzemeler)Aletler, örneğin; ( Malzemeler)Aletler, örneğin; raket veya sopa muhafazaları, başlıklar, raket veya sopa muhafazaları, başlıklar, tozluklar, ayakkabılar, giysiler.İklim Şartları, Isı tozluklar, ayakkabılar, giysiler.İklim Şartları, Isı relatif, nem ve rüzgar.Antrenörrelatif, nem ve rüzgar.Antrenör

Maç yönetimi:Maç yönetimi:KurallarıHakemlerin kuralları KurallarıHakemlerin kuralları uygulaması.Aşırı yüklenmeye bağlı uygulaması.Aşırı yüklenmeye bağlı yaralanmalarda şahsa ait iç ve dış faktörler;yaralanmalarda şahsa ait iç ve dış faktörler;

Şahsa ait faktörler:Şahsa ait faktörler: 1-Kötü anatomik yapı,-Aşırı 1-Kötü anatomik yapı,-Aşırı

pronasyon ( içe dönme)-Femur pronasyon ( içe dönme)-Femur boyunu anteversiyonu ( öne dönme)-boyunu anteversiyonu ( öne dönme)-Ortopedik bozukluklarOrtopedik bozukluklar

2- Bacaklarda uzunluk farkı2- Bacaklarda uzunluk farkı 3- kaslarda dengesizlik 3- kaslarda dengesizlik 4- Guatriseps ve hamstring 4- Guatriseps ve hamstring

yetmezliğiyetmezliği

Dış faktörler:Dış faktörler:

1-İdman hataları:1-İdman hataları:

-Fazla mesafe -Yoğun idman -Tepe -Fazla mesafe -Yoğun idman -Tepe çalışması -Teknik-Yorgunlukçalışması -Teknik-Yorgunluk

2-Yüzey2-Yüzey 3-Çevre şartları3-Çevre şartları 4-Ayakkabı ve diğer araçlar.4-Ayakkabı ve diğer araçlar.

Spor Sakatlıklarının Spor Sakatlıklarının Nedenleri:Nedenleri:

Spor kazaları üzerindeki araştırma sonuçlarına göre Spor kazaları üzerindeki araştırma sonuçlarına göre kaza nedenlerinin %50 sinin şahsi suçlardan kaza nedenlerinin %50 sinin şahsi suçlardan kaynaklandığı ifade edilmektedir. Burada bireysel kaynaklandığı ifade edilmektedir. Burada bireysel faktörler olarak ferdi beceriksizlik, kondisyon eksikliği, faktörler olarak ferdi beceriksizlik, kondisyon eksikliği, sınırlı hareket gücü, yetersiz antrenman, yorgunluk, sınırlı hareket gücü, yetersiz antrenman, yorgunluk, ilaç ve alkol bağımlılığı, spor sakatlığı ve hastalık ilaç ve alkol bağımlılığı, spor sakatlığı ve hastalık sonrası yetersiz dinlenme sayılabilir. İkinci durumda sonrası yetersiz dinlenme sayılabilir. İkinci durumda da spor malzemelerinin kullanımı (%30) , sonuncusu da spor malzemelerinin kullanımı (%30) , sonuncusu oyun oynana yüzey ( %20) ve teknik eksiklikler ( %5) oyun oynana yüzey ( %20) ve teknik eksiklikler ( %5) gibi sebepler sıralanabilir. Bir spor sakatlığını takiben gibi sebepler sıralanabilir. Bir spor sakatlığını takiben tamamlanmamış iyileştirme sakatlıkların ortaya tamamlanmamış iyileştirme sakatlıkların ortaya çıkmasında bir sebep olabilir. Daha önce sakatlamış çıkmasında bir sebep olabilir. Daha önce sakatlamış birisinin daha fazla sakatlık riski taşıdığını birisinin daha fazla sakatlık riski taşıdığını söyleyebiliriz. Spordaki risk faktörlerinin iki ayrı grup söyleyebiliriz. Spordaki risk faktörlerinin iki ayrı grup halinde incelenmesi mümkündür:halinde incelenmesi mümkündür:

Dış Faktörler:Dış Faktörler: Yapılan sportif Yapılan sportif çalışmalar, çevresel şartlar ve çalışmalar, çevresel şartlar ve donanımlarını kapsayan sportif donanımlarını kapsayan sportif çalışmalarla ilgili durumlar.çalışmalarla ilgili durumlar.

İç Faktörlerİç Faktörler: Kişinin psikolojik : Kişinin psikolojik özellikleri ve fiziksel durumları.özellikleri ve fiziksel durumları.

Spor sakatlıkları nedenlerini bağımlı Spor sakatlıkları nedenlerini bağımlı ve bağımsız risk faktörleri şeklinde ve bağımsız risk faktörleri şeklinde de açıklamak mümkündür. de açıklamak mümkündür.

Bağımsız risk faktörleri:Bağımsız risk faktörleri:

Tehlikeye maruz kalma - Spor çeşidiTehlikeye maruz kalma - Spor çeşidi Oyun zamanı - Takımdaki durumOyun zamanı - Takımdaki durum Yarışmanın seviyesi - EğitimYarışmanın seviyesi - Eğitim Çevre - Oynana yüzeyin durum ve Çevre - Oynana yüzeyin durum ve

çeşidi:çeşidi: Hava şartları- Günün zamanı Hava şartları- Günün zamanı Mevsim zamanı- GereçlerMevsim zamanı- Gereçler Koruyucu gereçler - Ayakkabılar Koruyucu gereçler - Ayakkabılar

Bağımlı risk faktörleri:Bağımlı risk faktörleri:

- Fiziksel karakterler:- Fiziksel karakterler:

Yaş- Yaş- CinsiyetCinsiyet Somatotip- Önceki sakatlıkSomatotip- Önceki sakatlık Fiziksel uygunluk- Ortak hareketFiziksel uygunluk- Ortak hareket Kas uygunluğu- Kas uygunluğu- Ligament Ligament

düşüklüğüdüşüklüğü El ve ayakların melaligmentiEl ve ayakların melaligmenti -Psikolojik karakter. -Psikolojik karakter.

Spor Sakatlıklarının Derecesi Spor Sakatlıklarının Derecesi ve Türü:ve Türü:

Sporcuyu sportif aktivitelerden yedi günden daha az kısıtlayan Sporcuyu sportif aktivitelerden yedi günden daha az kısıtlayan sakatlıklara küçük, 7-21 gün kısıtlayan sakatlıklara orta, ve 21 günden sakatlıklara küçük, 7-21 gün kısıtlayan sakatlıklara orta, ve 21 günden fazla süreli sakatlıklara büyük şiddette sakatlıklar adı verilmektedir. fazla süreli sakatlıklara büyük şiddette sakatlıklar adı verilmektedir.

Spor sakatlıklarını şu şekilde derecelendirebiliriz. Spor sakatlıklarını şu şekilde derecelendirebiliriz. 1-Az derecede önemli olanlar Sportif faaliyete engel olmayan 1-Az derecede önemli olanlar Sportif faaliyete engel olmayan

sakatlanmalardır. Tedavileri anında yapılır. Küçük cilt sıyrıkları, sakatlanmalardır. Tedavileri anında yapılır. Küçük cilt sıyrıkları, ezikler ve küçük darbelerdir.ezikler ve küçük darbelerdir.

2-Orta derecede önemli olanlar: Oyunun durmasına sebep olabilen veya 2-Orta derecede önemli olanlar: Oyunun durmasına sebep olabilen veya oyun bittikten sonra da devam eden kas yaralanmaları , sprain ve oyun bittikten sonra da devam eden kas yaralanmaları , sprain ve strain türü yaralanmalardır. İlk yardım anında yapılır. Maç veya strain türü yaralanmalardır. İlk yardım anında yapılır. Maç veya antrenmandan sonra da devam eder.antrenmandan sonra da devam eder.

3-Çok önemli olanlar; Hayati tehlikelere yol açan büyük kemik kırıkları, 3-Çok önemli olanlar; Hayati tehlikelere yol açan büyük kemik kırıkları, kafa ve karın travmaları olabilir. Hafif ve orta şiddetteki sakatlıkların kafa ve karın travmaları olabilir. Hafif ve orta şiddetteki sakatlıkların oranı %80’in üzerindedir. Ağır şiddetteki sakatlıklar en fazla kafa tası oranı %80’in üzerindedir. Ağır şiddetteki sakatlıklar en fazla kafa tası veya beyinde travma ile ortaya çıkmaktadır. Almanya’daki veya beyinde travma ile ortaya çıkmaktadır. Almanya’daki sakatlıkların %75’i hafif sakatlıklardır. Bu ülkedeki sakatlıkların %8 i sakatlıkların %75’i hafif sakatlıklardır. Bu ülkedeki sakatlıkların %8 i kalıcı sakatlıklar olarak belirlenmiştir. Yaklaşık olarak 1000 kazada 10 kalıcı sakatlıklar olarak belirlenmiştir. Yaklaşık olarak 1000 kazada 10 kalıcı sakatlık olarak ortaya çıkar. Spor sakatlıklarının kalıcı sakatlık olarak ortaya çıkar. Spor sakatlıklarının derecelenmesinde şu faktörler göz önüne alınmaktadır;derecelenmesinde şu faktörler göz önüne alınmaktadır;

1.Sakatlıkların tipi:1.Sakatlıkların tipi:

Sprain ( eklem kapsülü ve Sprain ( eklem kapsülü ve ligamentlerin burkulması), strain ligamentlerin burkulması), strain ( kas ve tendonların zedelenmesi) , ( kas ve tendonların zedelenmesi) , kondüzyon ( çürükler ve bereler), kondüzyon ( çürükler ve bereler), yarı çıkı ve çıkıklar, açık yaralar, yarı çıkı ve çıkıklar, açık yaralar, kırıklar, sıyrıklar, enfeksiyon veya kırıklar, sıyrıklar, enfeksiyon veya inflamasyon ve sarsıntı.inflamasyon ve sarsıntı.

2.Tedavinin şekli ve 2.Tedavinin şekli ve gerekliliği:gerekliliği:

Almanya da yapılan bir araştırmada spor Almanya da yapılan bir araştırmada spor yaralanmalarının üçte biri hastane tedavisi yaralanmalarının üçte biri hastane tedavisi gerektirir. Yine İsviçre de sakatlanmaların gerektirir. Yine İsviçre de sakatlanmaların yarısı ilaç tedavisi beşte biride hastane yarısı ilaç tedavisi beşte biride hastane tedavisi gerektirdiği belirtilmektedir. Okul tedavisi gerektirdiği belirtilmektedir. Okul çocukları üzerinde yapılan bir araştırmada çocukları üzerinde yapılan bir araştırmada yaralanmaların %31’ ciddidir. Profesyonel yaralanmaların %31’ ciddidir. Profesyonel tedaviye muhtaçtır. Spor yaralanmalarının tedaviye muhtaçtır. Spor yaralanmalarının %27 si tamamen tedavi edilememektedir. %27 si tamamen tedavi edilememektedir. %2’si ise spor yaralanmalarında kendi %2’si ise spor yaralanmalarında kendi kendine tedavi ettiğini söylemektedir. O kendine tedavi ettiğini söylemektedir. O halde spor sakatlıklarının %14’ünde halde spor sakatlıklarının %14’ünde sporcunun refakatçısının yardımına ihtiyacı sporcunun refakatçısının yardımına ihtiyacı vardır, %60’ı tıbbi bakım gerektirmektedir.vardır, %60’ı tıbbi bakım gerektirmektedir.

3.Spordan uzak kalma 3.Spordan uzak kalma süresi;süresi;

Beden Eğitimi öğrencileri üzerinde Beden Eğitimi öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada her yaralanma yapılan bir araştırmada her yaralanma ortalama erkekler için 11 gün, kadınlar ortalama erkekler için 11 gün, kadınlar için 19 gün, sportif aktivitelerden uzak için 19 gün, sportif aktivitelerden uzak kalmayı gerektirmiştir. Liselerdeki kalmayı gerektirmiştir. Liselerdeki sportif yaralanmalar üzerine yapılan bir sportif yaralanmalar üzerine yapılan bir araştırmada ortalama olarak bir sakatlık araştırmada ortalama olarak bir sakatlık 8,1 günde iyileşiyor. Araştırma da bu 8,1 günde iyileşiyor. Araştırma da bu süre kadınlarda 8,7, erkeklerde 6,6 gün süre kadınlarda 8,7, erkeklerde 6,6 gün olarak belirlenmiştir.olarak belirlenmiştir.

4. Kaybedilen iş günü:4. Kaybedilen iş günü:

Bir araştırmada sakatlanmaların Bir araştırmada sakatlanmaların yarıdan çoğu 1-7 gün arası yarıdan çoğu 1-7 gün arası faaliyetlere katılabiliyor ise de faaliyetlere katılabiliyor ise de ortalama olarak 8 gün faaliyetlerden ortalama olarak 8 gün faaliyetlerden uzak kalmışlar. uzak kalmışlar.

5. Kalıcı hasar durumu:5. Kalıcı hasar durumu:

Spor kazalarının birçoğu kalıcı bir iz Spor kazalarının birçoğu kalıcı bir iz bırakmadan iyileşir. Ciddi sakatlıklar bırakmadan iyileşir. Ciddi sakatlıklar ( kırıklar, bağ ve tendon ( kırıklar, bağ ve tendon zedelenmeleri, omurga sakatlıkları zedelenmeleri, omurga sakatlıkları vs.) kalıcı arıza bırakabilir. Bazı vs.) kalıcı arıza bırakabilir. Bazı durumlarda sporcu tamamen durumlarda sporcu tamamen bırakabilir veya değiştirebilir.bırakabilir veya değiştirebilir.

6. Spor sakatlıklarının 6. Spor sakatlıklarının maliyeti:maliyeti:

Direk maliyetler: Tıbbı tedavinin Direk maliyetler: Tıbbı tedavinin maliyeti ( teşhis, muayene ücretleri, maliyeti ( teşhis, muayene ücretleri, röntgen ve ilaç giderleri). Dolaylı röntgen ve ilaç giderleri). Dolaylı maliyetleri: Hastalık ve ölümlere maliyetleri: Hastalık ve ölümlere bağlı olarak kayıplar ( iş günü kaybı, bağlı olarak kayıplar ( iş günü kaybı, sakatlık veya ölüme bağlı sakatlık veya ölüme bağlı sebepler).Hesaplanabilen maliyetler: sebepler).Hesaplanabilen maliyetler: Sigorta ve kanuni giderlerdir. Sigorta ve kanuni giderlerdir.

Sakatlıklarla İlgili Sakatlıklarla İlgili Faktörler:Faktörler:

1- Dış Faktörler:1- Dış Faktörler:A. A. Saha İle İlgili Faktörler:Saha İle İlgili Faktörler:1. Sahanın fiziki koşullarının yarattığı riskler: a. 1. Sahanın fiziki koşullarının yarattığı riskler: a.

Sahanın açık veya kapalı olması b. Emniyet Sahanın açık veya kapalı olması b. Emniyet mesafesi olmaması c. Sahadaki diğer mesafesi olmaması c. Sahadaki diğer güvenlik önlemlerinin alınmamasıgüvenlik önlemlerinin alınmaması

2. Zeminin yarattığı riskler: a. Zeminin 2. Zeminin yarattığı riskler: a. Zeminin düzgünlüğünü yitirmiş olması b. Zeminin düzgünlüğünü yitirmiş olması b. Zeminin stabilitesini yitirmiş olması c. Zeminin ıslak stabilitesini yitirmiş olması c. Zeminin ıslak olması d. Zeminin donmuş olması e. Zeminin olması d. Zeminin donmuş olması e. Zeminin kirli olması f. Zeminde yabancı madde bulunmasıkirli olması f. Zeminde yabancı madde bulunması

3. Aydınlatma durumunun yarattığı riskler3. Aydınlatma durumunun yarattığı riskler::

B. Araç Ve Gereç İle İlgili FaktörlerB. Araç Ve Gereç İle İlgili Faktörler

1. Giysi 2. Taping (Bandaj) 3. Kale 1. Giysi 2. Taping (Bandaj) 3. Kale direkleri 4. Aletlerin sabitliği 5. Top 6. direkleri 4. Aletlerin sabitliği 5. Top 6. File 7. Ayakkabı 8. Ayakkabı bağı 9. File 7. Ayakkabı 8. Ayakkabı bağı 9. Koruyucu malzemelerKoruyucu malzemeler

C. Oyun (Yarışma) İle İlgili C. Oyun (Yarışma) İle İlgili FaktörlerFaktörler

1-Sporun türü 2-Hedefin değişmesi 1-Sporun türü 2-Hedefin değişmesi 3- Takımın veya sporcunun durumu 3- Takımın veya sporcunun durumu 4-Oyun, kurulları ve düzenlemeler 4-Oyun, kurulları ve düzenlemeler 5-Sporcunun takım içindeki durumu 5-Sporcunun takım içindeki durumu 6-Deplasman faktörü 7-Hakem 6-Deplasman faktörü 7-Hakem faktörü. 8- Deneyim faktörü 9-faktörü. 8- Deneyim faktörü 9-Yarışmanın düzeyi. 10-Beklentiler Yarışmanın düzeyi. 10-Beklentiler faktörüfaktörü

D. Sosyal Faktörler:D. Sosyal Faktörler: 1. Aile faktörü 2. Eş faktörü 3. Coach 1. Aile faktörü 2. Eş faktörü 3. Coach

faktörü 4. Hakem faktörü 5. Medya faktörü 6. faktörü 4. Hakem faktörü 5. Medya faktörü 6. Para faktörü 7. Eğitim ve kültür faktörü 8. Dil Para faktörü 7. Eğitim ve kültür faktörü 8. Dil faktörü 9. Yönetici faktörü faktörü 9. Yönetici faktörü 10. Seyirci 10. Seyirci faktörü faktörü

E. Antrenman İle İlgili E. Antrenman İle İlgili FaktörlerFaktörler

I-Isınma 2-Yanlış antrenman 3-Sürantrenman I-Isınma 2-Yanlış antrenman 3-Sürantrenman (Overtraining) 4.-Ağırlık antrenmanları(Overtraining) 4.-Ağırlık antrenmanları

F. Çevre İle İlgili FaktörlerF. Çevre İle İlgili Faktörler1-1-CircudianCircudian

ritim (Günlük ritm) 2-Soğuk 3-Jet ritim (Günlük ritm) 2-Soğuk 3-Jet lag (Zaman değişimi) 4-lag (Zaman değişimi) 4-Dehidratasyon (Su kaybı) 5-Dehidratasyon (Su kaybı) 5-Yükseklik 6- Hava kirliliği 7-Sıcak Yükseklik 6- Hava kirliliği 7-Sıcak (Isı çarpması) (Isı çarpması)

G. Alışkanlıklar İle İlgili G. Alışkanlıklar İle İlgili FaktörlerFaktörler

1-Alkol 2-Ergojenik yardım 3- 1-Alkol 2-Ergojenik yardım 3- Sigara 4- Doping 5- Beslenme 6- Sigara 4- Doping 5- Beslenme 6- Cinsel yaşantı 7- Kilo kaybı 8-Cinsel yaşantı 7- Kilo kaybı 8-Dini alışkanlıklarDini alışkanlıklar

2-İç Faktörler:2-İç Faktörler: 1-Genel Sağlık durumu1-Genel Sağlık durumu 2-Psikomotor Gelişim2-Psikomotor Gelişim 3-Fiziksel Uygunluk:3-Fiziksel Uygunluk:1. Aerobik dayanıklılık 2. Kuvvet3. Sürat 4. Sportif beceri 5. 1. Aerobik dayanıklılık 2. Kuvvet3. Sürat 4. Sportif beceri 5.

Koordinasyon Koordinasyon

4-Fiziksel Yapı4-Fiziksel Yapı1. Boy 2. Ağırlık 3. Eklem stabilitesi 4. Vücut yağ yüzdesi 5. Yaş 1. Boy 2. Ağırlık 3. Eklem stabilitesi 4. Vücut yağ yüzdesi 5. Yaş 6. 6.

Cinsiyet 7. Önceki yaralanmalar Cinsiyet 7. Önceki yaralanmalar 8. Kas gerginliği, sıkılığı 9. Alt 8. Kas gerginliği, sıkılığı 9. Alt ekstremitenin (Kalça/bacak/diz/ayak/) zayıflığı 10. Alt ekstremitenin (Kalça/bacak/diz/ayak/) zayıflığı 10. Alt ekstremitenin eşitsizliği 11. Aşırı kullanma (Overuse) 12. Az ekstremitenin eşitsizliği 11. Aşırı kullanma (Overuse) 12. Az kullanma kullanma 13. Fiziksel kusur13. Fiziksel kusur

5-Psikolojik Faktörler5-Psikolojik Faktörler1. Kişilik 2. Motivasyon 3. Benlik 4. Algı 5. Konsantrasyon 6. Rekabet ve 1. Kişilik 2. Motivasyon 3. Benlik 4. Algı 5. Konsantrasyon 6. Rekabet ve

hırs hırs 7. Riski göze alma 7. Riski göze alma 8. Saldırganlık 9. Kaygı 10. Korku 11. Stres 12. 8. Saldırganlık 9. Kaygı 10. Korku 11. Stres 12. Psikolojik yüklenmeler 13. Duygusal ve zihinsel çatışmalarPsikolojik yüklenmeler 13. Duygusal ve zihinsel çatışmalar

Saha İle İlgili Faktörler: Saha İle İlgili Faktörler:

1.Sahanın fiziki koşullarının 1.Sahanın fiziki koşullarının yarattığı riskler:yarattığı riskler: Yarışma veya Yarışma veya antrenmanın yapılacağı saha, zaman antrenmanın yapılacağı saha, zaman zaman fiziki koşullarından kaynaklanan zaman fiziki koşullarından kaynaklanan risklere sahiptir. Bu riskler elimine risklere sahiptir. Bu riskler elimine edilebileceği oranda elimine edilmeli, edilebileceği oranda elimine edilmeli, elimine olanağı yok ise riskler göz elimine olanağı yok ise riskler göz önüne alınmalıdır. Sahanın fiziki önüne alınmalıdır. Sahanın fiziki koşulları şu riskleri beraberinde koşulları şu riskleri beraberinde getirir.getirir.

a)Sahanın açık veya kapalı a)Sahanın açık veya kapalı olması:olması:

Oyun alanının açık veya kapalı olmasının getireceği riskler Oyun alanının açık veya kapalı olmasının getireceği riskler vardır. Açık alanlarda yapılan sportif aktivitelerde vardır. Açık alanlarda yapılan sportif aktivitelerde sporcular öncelikle hava koşullarının yol açacağı sporcular öncelikle hava koşullarının yol açacağı olumsuzluklardan etkilenirler. Aşırı sıcak, aşırı soğuk, olumsuzluklardan etkilenirler. Aşırı sıcak, aşırı soğuk, yağış gibi faktörler bunların bazılarıdır. Kapalı alanlarda yağış gibi faktörler bunların bazılarıdır. Kapalı alanlarda antrenman yapan veya yarışan sporcular için ilk nokta antrenman yapan veya yarışan sporcular için ilk nokta alanın yeterli derecede ısıtılması veya soğutulması alanın yeterli derecede ısıtılması veya soğutulması konusudur. Salonun yeterli derecede ısıtılmaması konusudur. Salonun yeterli derecede ısıtılmaması beraberinde çeşitli sağlık sorunlarını getirebileceği gibi, beraberinde çeşitli sağlık sorunlarını getirebileceği gibi, yaralanma riski ve performans düşüklüğüne de yol açabilir. yaralanma riski ve performans düşüklüğüne de yol açabilir. Ayrıca sporcular antrenmanları sırasında artmış olan vücut Ayrıca sporcular antrenmanları sırasında artmış olan vücut sıcaklıklarını azaltmak için kapı önlerini tercih etmektedir. sıcaklıklarını azaltmak için kapı önlerini tercih etmektedir. Bu kapı önleri gibi hava sirkülâsyonunun olduğu yerler, Bu kapı önleri gibi hava sirkülâsyonunun olduğu yerler, terli sporcular için soğuk algınlığı ve çeşitli bölgelerin terli sporcular için soğuk algınlığı ve çeşitli bölgelerin tutulması gibi risklere yol açmaktadır. Çok basit görünen tutulması gibi risklere yol açmaktadır. Çok basit görünen bu ve benzeri konuların antrenörün riskleri azaltmak için bu ve benzeri konuların antrenörün riskleri azaltmak için göz önüne alması gereken konular olduğunu düşünüyoruz.göz önüne alması gereken konular olduğunu düşünüyoruz.

b)Emniyet mesafesi b)Emniyet mesafesi olmaması:olmaması:

Sporcular oyun sahasının içinde aldıkları hızı Sporcular oyun sahasının içinde aldıkları hızı zaman zaman frenleyememekte ve sahanın zaman zaman frenleyememekte ve sahanın dışına çıkmak zorunda kalmaktadır. İşte burada dışına çıkmak zorunda kalmaktadır. İşte burada saha ve salonun fiziksel koşulları gündeme saha ve salonun fiziksel koşulları gündeme gelmektedir. Eğer yeterli bir gelmektedir. Eğer yeterli bir frenleyebilme/yavaşlama alanı yok ise sporcu frenleyebilme/yavaşlama alanı yok ise sporcu açık sahalarda tel örgülere, salonlarda açık sahalarda tel örgülere, salonlarda duvarlarda çarpmak zorunda kalmaktadır. duvarlarda çarpmak zorunda kalmaktadır. Ayrıca burada yavaşlama/frenleyebilme için Ayrıca burada yavaşlama/frenleyebilme için yeterli mesafenin temizliği ve düzgünlüğü de yeterli mesafenin temizliği ve düzgünlüğü de önemli bir konudur. Çünkü, genelde spor önemli bir konudur. Çünkü, genelde spor salonlarında sadece oyun alanının temizliği salonlarında sadece oyun alanının temizliği yapılmakta, diğer alanlar göz ardı edilmektedir.yapılmakta, diğer alanlar göz ardı edilmektedir.

c)Sahadaki diğer güvenlik c)Sahadaki diğer güvenlik önlemlerinin alınmaması:önlemlerinin alınmaması:

Spor alanının bulunduğu yerde, oyun Spor alanının bulunduğu yerde, oyun alanının dışında kalan ve sporcular alanının dışında kalan ve sporcular için tehlike teşkil eden yerler için tehlike teşkil eden yerler önceden belirlenmeli ve tehlikeyi önceden belirlenmeli ve tehlikeyi ortadan kaldıracak önlemler ortadan kaldıracak önlemler alınmalıdır.alınmalıdır.

2.Zeminin yarattığı riskler:2.Zeminin yarattığı riskler:

ABD’de yapılan araştırmada bir ABD’de yapılan araştırmada bir profesyonel takımın yarışma sezonu profesyonel takımın yarışma sezonu boyunca oyuncularının maruz kaldığı boyunca oyuncularının maruz kaldığı 60 yaralanma olayındaki dört temel 60 yaralanma olayındaki dört temel nedenden birinin zemin olduğu nedenden birinin zemin olduğu bulunmuştur. Bu nedenle zemin başlı bulunmuştur. Bu nedenle zemin başlı başına bir risk faktörüdür. Şimdi başına bir risk faktörüdür. Şimdi zeminde karşılaştığımız sorunları zeminde karşılaştığımız sorunları sıralayalım. sıralayalım.

a.a.Zeminin düzgünlüğünü Zeminin düzgünlüğünü yitirmiş olması:yitirmiş olması:

Burada en önemli konu zeminin Burada en önemli konu zeminin düzgünlüğüdür. Düzgünlüğünü yitirmiş düzgünlüğüdür. Düzgünlüğünü yitirmiş zeminde sporcular, adeta tuzaklarla dolu bir zeminde sporcular, adeta tuzaklarla dolu bir alanda gibidir. Birçok açık saha, sahanın alanda gibidir. Birçok açık saha, sahanın üzerindeki yoğun sportif aktiviteden, hava üzerindeki yoğun sportif aktiviteden, hava koşullarının getirdiği sorunlardan ve koşullarının getirdiği sorunlardan ve bakımsızlıktan düzgünlüğünü yitirerek bakımsızlıktan düzgünlüğünü yitirerek tehlikeli bir hal alır. Arıca bazı spor dalları tehlikeli bir hal alır. Arıca bazı spor dalları minder üzerinde yapılmaktadır. Burada minder üzerinde yapılmaktadır. Burada minderin düzgünlüğünü yitirmiş olması da minderin düzgünlüğünü yitirmiş olması da aynı sorunu getirir. Sonuçta düzgünlüğünü aynı sorunu getirir. Sonuçta düzgünlüğünü yitirmiş zeminde ortaya konacak performans yitirmiş zeminde ortaya konacak performans düşmekte ve yaralanma riski artmaktadır. düşmekte ve yaralanma riski artmaktadır.

b. b. Zeminin stabilitesini Zeminin stabilitesini (sabitliğini) yitirmiş olması(sabitliğini) yitirmiş olması:: Özellikle spor salonlarında bakımsızlıktan Özellikle spor salonlarında bakımsızlıktan

veya yoğun sportif aktivitelerden salon veya yoğun sportif aktivitelerden salon zeminini oluşturan materyallerde çökmeler, zeminini oluşturan materyallerde çökmeler, yerinden çıkmalar olmakta, ayrıca minder yerinden çıkmalar olmakta, ayrıca minder üzerinde yapılan sporlarda da minderin üzerinde yapılan sporlarda da minderin içindeki malzemeden kaynaklanan içindeki malzemeden kaynaklanan çökmeler veya şişmeler olabilmektedir. çökmeler veya şişmeler olabilmektedir. Ayrıca örneğin kayak sporunda veya buz Ayrıca örneğin kayak sporunda veya buz pateninde zeminin bazı bölgelerinin pateninde zeminin bazı bölgelerinin erimesi, o pistin stabilizesini bozan bir erimesi, o pistin stabilizesini bozan bir faktördür.faktördür.

c.Zeminin ıslak olması:c.Zeminin ıslak olması:

Açık sahalarda en önemli nokta zeminin Açık sahalarda en önemli nokta zeminin ıslak olmasının getireceği tehlikedir. Aynı ıslak olmasının getireceği tehlikedir. Aynı tehlikeler kapalı alanlar için de geçerlidir. tehlikeler kapalı alanlar için de geçerlidir. Gerek salonda yapılan sporlarda, gerekse Gerek salonda yapılan sporlarda, gerekse salon içinde minder üzerinde yapılan salon içinde minder üzerinde yapılan sporlarda, zeminin çeşitli nedenlerle sporlarda, zeminin çeşitli nedenlerle ıslanması bir tehlike yaratır. Molalarda ıslanması bir tehlike yaratır. Molalarda içilen sular, sporcuların yere tükürmeleri ve içilen sular, sporcuların yere tükürmeleri ve de sporcuların yere düşmeleri sonucu de sporcuların yere düşmeleri sonucu terden oluşan ıslaklar bu tehlikelerin terden oluşan ıslaklar bu tehlikelerin bazılarıdır.bazılarıdır.

d.Zeminin donmuş d.Zeminin donmuş olması:olması:

Bu sorun açık sahalarda görülür. Bu sorun açık sahalarda görülür. Hava koşullarının bozulması sonucu, Hava koşullarının bozulması sonucu, bazı bölgelerde saha donmaktadır. bazı bölgelerde saha donmaktadır. Bu da başlı başına bir riski doğurur. Bu da başlı başına bir riski doğurur. Donmuş zemin üzerinde sporcu, Donmuş zemin üzerinde sporcu, ortaya koyacağı performansı ortaya koyacağı performansı sergileyemez. Performansı düşer, sergileyemez. Performansı düşer, yaralanma riski artar.yaralanma riski artar.

e.Zeminin kirli olması:e.Zeminin kirli olması:

Özellikle takım sporlarının yapıldığı Özellikle takım sporlarının yapıldığı salonlarda, genelde saha zemininin salonlarda, genelde saha zemininin temizliği sadece oyun alanı içinde temizliği sadece oyun alanı içinde yapılmaktadır. Bu gözden kaçan yapılmaktadır. Bu gözden kaçan konu, oyun alanının hemen dışına konu, oyun alanının hemen dışına çıkıldığında toz ve kirden oluşan çıkıldığında toz ve kirden oluşan kaygan bir zemin oluşturmaktadır. kaygan bir zemin oluşturmaktadır.

f.f.Zeminde yabancı madde Zeminde yabancı madde bulunması:bulunması:

Zeminde yabancı madde bulunması Zeminde yabancı madde bulunması veya yarışma sırasında sahaya atılan veya yarışma sırasında sahaya atılan yabancı maddelerin yaratacağı yabancı maddelerin yaratacağı riskler unutulmamalıdır. Bu riskler unutulmamalıdır. Bu sporcunun ayağının altına koyulmuş sporcunun ayağının altına koyulmuş tuzaklar gibi onun kaymasına, tuzaklar gibi onun kaymasına, dengesini yitirmesine yol açar.dengesini yitirmesine yol açar.

3-Aydınlatma durumunun 3-Aydınlatma durumunun yarattığı riskler:yarattığı riskler:

Gerek açık sahalarda yapılan gece Gerek açık sahalarda yapılan gece yarışmalarında, gerekse salonlarda yapılan yarışmalarında, gerekse salonlarda yapılan yarışmalarda sahanın yeterli derecede yarışmalarda sahanın yeterli derecede aydınlatılamaması bir risk taşır. Ülkemiz aydınlatılamaması bir risk taşır. Ülkemiz özelinde özellikle devlet salonlarında özelinde özellikle devlet salonlarında antrenman için kiralanan saatlerde antrenman için kiralanan saatlerde ışıklandırmanın yeterli olduğunu ışıklandırmanın yeterli olduğunu söyleyemeyiz. Ayrıca, gündüz yapılan söyleyemeyiz. Ayrıca, gündüz yapılan yarışma veya antrenmanlarda da zaman yarışma veya antrenmanlarda da zaman zaman güneş ışığı bir risk faktörü zaman güneş ışığı bir risk faktörü oluşturur, sporcuların görmelerini ve oluşturur, sporcuların görmelerini ve görme açılarını kısıtlayabilmektedir.görme açılarını kısıtlayabilmektedir.

Araç-Gereç İle İlgili Araç-Gereç İle İlgili FaktörlerFaktörler

1-Giysi:1-Giysi:Sporcu için kullandığı spor giysisi Sporcu için kullandığı spor giysisi büyük önem taşır. Giysinin vücuda büyük önem taşır. Giysinin vücuda uygunluğu veya uygunsuzluğu bile onun uygunluğu veya uygunsuzluğu bile onun performansını etkiler. Ayrıca açık havada performansını etkiler. Ayrıca açık havada giyilecek ise giysinin renginin mevsime ve giyilecek ise giysinin renginin mevsime ve hava durumuna uygun olması gerekir. Bu hava durumuna uygun olması gerekir. Bu noktada dünyada spor giyim firmaları noktada dünyada spor giyim firmaları büyük rekabet içindedir. Ve her gün yeni büyük rekabet içindedir. Ve her gün yeni bir ürün dünya piyasasına sürülerek adeta bir ürün dünya piyasasına sürülerek adeta kullanan sporcular üzerinde kullanan sporcular üzerinde denenmektedir.denenmektedir.

Araç-Gereç İle İlgili Faktörler:Araç-Gereç İle İlgili Faktörler:

2-Ayakkabı:2-Ayakkabı: Ayakkabı bir sporcunun en Ayakkabı bir sporcunun en önemli malzemesidir. Tüm dengesi, önemli malzemesidir. Tüm dengesi, hareketliği, stabilitesi hep ona bağlıdır. Bir hareketliği, stabilitesi hep ona bağlıdır. Bir spor ayakkabısının genel özellikleri yapılan spor ayakkabısının genel özellikleri yapılan spor dalına göre değişiklikler gösterir. Koşu spor dalına göre değişiklikler gösterir. Koşu ayakkabısının, salon ayakkabısının, futbol ayakkabısının, salon ayakkabısının, futbol ayakkabısının özellikleri farklıdır. ayakkabısının özellikleri farklıdır.

Sporcunun ayakkabı tipini belirlemekte Sporcunun ayakkabı tipini belirlemekte temelde dört madde göz önüne alınmalıdır:temelde dört madde göz önüne alınmalıdır:

1-Ayakkabı ile zemin arasındaki uyum1-Ayakkabı ile zemin arasındaki uyum2-Ayakkabının yapım şekli ve kompanentleri (bölümleri)2-Ayakkabının yapım şekli ve kompanentleri (bölümleri)3-Ayakkabının büyüklüğü ve ayağa uygunluğu3-Ayakkabının büyüklüğü ve ayağa uygunluğu4-Ayakkabı ile ayak arasındaki uyum4-Ayakkabı ile ayak arasındaki uyum

Spor Yaralanmalarını Önleme Programı temel Spor Yaralanmalarını Önleme Programı temel kursunda iyi bir koşu ayakkabısının özellikleri aşağıdaki kursunda iyi bir koşu ayakkabısının özellikleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.gibi sıralanmaktadır.

-Ayak tabanı: Şoku absorbe etme (emme) miktarı -Ayak tabanı: Şoku absorbe etme (emme) miktarı hesaplanmalı. Sert alanlarda koşu için daha büyük şoku hesaplanmalı. Sert alanlarda koşu için daha büyük şoku absorbe özelliği olmalı.absorbe özelliği olmalı.

-Taban dışı: Koşu alanı ve ayakkabı arasında çekişi -Taban dışı: Koşu alanı ve ayakkabı arasında çekişi sağlamalı.sağlamalı.

-Ayakkabının burnu: Parmakları sıkmamalı ve yeterince -Ayakkabının burnu: Parmakları sıkmamalı ve yeterince fleksibil (esnek) olmalı.fleksibil (esnek) olmalı.

-Topuk: Ekstra şokların absorbesi (emmesi) için -Topuk: Ekstra şokların absorbesi (emmesi) için destekli olmalıdır.destekli olmalıdır.

-Ayakkabının arkası: Ayakkabının en arkasında olan ve -Ayakkabının arkası: Ayakkabının en arkasında olan ve giyerken çekilen nokta aşıl tendonuna baskı yapmamalı.giyerken çekilen nokta aşıl tendonuna baskı yapmamalı.

3. Ayakkabı 3. Ayakkabı bağı:bağı:

Antrenman veya Antrenman veya yarışma yarışma sırasında sırasında çözülen çözülen ayakkabı bağı ayakkabı bağı da hem sporcu, da hem sporcu, hem de oyun hem de oyun arkadaşları ve arkadaşları ve rakibi için bir rakibi için bir risk yaratır.risk yaratır.

4.Top4.Top ::

Topun Topun yeteri/alıyeteri/alışılmış şılmış basınçtabasınçtan daha n daha fazla fazla veya veya daha az daha az şişirilmişişirilmiş olması ş olması beraberiberaberinde bir nde bir risk risk getirir.getirir.

5.File:5.File:

File/ağ ile yapılan spor File/ağ ile yapılan spor aktivitelerinde çok ender olmasına aktivitelerinde çok ender olmasına rağmen zaman zaman ellerin, rağmen zaman zaman ellerin, parmakların veya ayakların takıldığı, parmakların veya ayakların takıldığı, burkulduğu, zorlandığı ya da burkulduğu, zorlandığı ya da yaralandığı durumlara yol açar. Bu yaralandığı durumlara yol açar. Bu açıdan file/ağ çok sık görülmese de açıdan file/ağ çok sık görülmese de bir yaralanma riski oluşturan bir yaralanma riski oluşturan faktördür.faktördür.

6.Kale direkleri/direkler6.Kale direkleri/direkler

7.Aletlerin sabitliği:7.Aletlerin sabitliği:

Aletlerin sabitliğini yitirmiş olması Aletlerin sabitliğini yitirmiş olması beraberinde bazı riskler getirir. beraberinde bazı riskler getirir. Örneklemek gerekirse aletli jimnastiğin Örneklemek gerekirse aletli jimnastiğin yapıldığı asimetrik paralel, paralel, yapıldığı asimetrik paralel, paralel, denge gibi aletlerin sabitliğini yitirmesi denge gibi aletlerin sabitliğini yitirmesi sporcunun dengesini bozarak, istem sporcunun dengesini bozarak, istem dışı bir hareket yapmasına neden dışı bir hareket yapmasına neden olmakta, onun performansını olumsuz olmakta, onun performansını olumsuz etkilemekte ve de yaralanma riskini etkilemekte ve de yaralanma riskini artırmaktadır.artırmaktadır.

8.Koruyucu malzemeler:8.Koruyucu malzemeler:

Yapılan spor dalına göre sporcular bazı Yapılan spor dalına göre sporcular bazı koruyucu malzemeler kullanır. Bu koruyucu malzemeler kullanır. Bu malzemelerin sporculara uygun malzemelerin sporculara uygun ebatlarda olanlarının kullanılması ebatlarda olanlarının kullanılması sporcunun yaralanma riskini azaltır. sporcunun yaralanma riskini azaltır. Spor dallarına göre dizlikler, Spor dallarına göre dizlikler, dirseklikler, dişlikler, göz koruyucular, dirseklikler, dişlikler, göz koruyucular, tozluklar, bileklikler, uylukluklar, tozluklar, bileklikler, uylukluklar, baldırlıklar, başlıklar vb. malzemeler baldırlıklar, başlıklar vb. malzemeler kullanılır.kullanılır.

9.Taping(Bandaj):9.Taping(Bandaj): Sporculara kurallarına uygun olarak Sporculara kurallarına uygun olarak

yapılan bandaj başlı başına bir koruyucu yapılan bandaj başlı başına bir koruyucu özellik taşır. Bilindiği gibi uzunca bir süre özellik taşır. Bilindiği gibi uzunca bir süre bandajlar sadece yaralanan sporcuların, bandajlar sadece yaralanan sporcuların, yaralanmalarını tedavi amacıyla yaralanmalarını tedavi amacıyla kullanılırdı. Artık günümüzde yaralanma kullanılırdı. Artık günümüzde yaralanma riskini azaltmak için bir çok sporcu daha riskini azaltmak için bir çok sporcu daha önceden o bölgede yaralanma yaşasın önceden o bölgede yaralanma yaşasın yaşamasın bandaj yaptırmayı tercih ediyor. yaşamasın bandaj yaptırmayı tercih ediyor. Bandaj hem yaralanmalardan koruyucu, Bandaj hem yaralanmalardan koruyucu, hem de tedavi edici bir özelliğe sahiptir.hem de tedavi edici bir özelliğe sahiptir.

Oyun (Yarışma) İle İlgili Oyun (Yarışma) İle İlgili Faktörler:Faktörler:

1.Sporun türü1.Sporun türü: Burada öncelikle etkili : Burada öncelikle etkili faktör, yapılan sporun temas sporu veya faktör, yapılan sporun temas sporu veya temassız spor olması ile bağlantılı olarak temassız spor olması ile bağlantılı olarak ortaya çıkabilecek sorunlardır. Temas ortaya çıkabilecek sorunlardır. Temas sporunda (basketbol, futbol, hentbol, güreş, sporunda (basketbol, futbol, hentbol, güreş, boks vb.) yaralanmaya yol açıcı risklerin boks vb.) yaralanmaya yol açıcı risklerin ortaya çıkma oranı; temassız sporlara ortaya çıkma oranı; temassız sporlara (tenis, masatenisi, yüzme, atletizm, (tenis, masatenisi, yüzme, atletizm, jimnastik) oranla daha yüksektir. Bu jimnastik) oranla daha yüksektir. Bu nedenle ilk risk yapılan sporun türü nedenle ilk risk yapılan sporun türü olmaktadır.olmaktadır.

2.Takımın veya sporcunun durumu:2.Takımın veya sporcunun durumu: Takımın oynadığı lig içindeki sıralaması Takımın oynadığı lig içindeki sıralaması yani durumu veya sporcunun katılacağı yani durumu veya sporcunun katılacağı yarışmadaki alacağı sonuca göre yarışmadaki alacağı sonuca göre sıralamadaki durumu, önemine göre bir sıralamadaki durumu, önemine göre bir risk faktörüdür. Örneklersek küme düşme risk faktörüdür. Örneklersek küme düşme konumuna gelmiş bir takımın konumuna gelmiş bir takımın oyuncularının, oynadığı son maçtaki oyuncularının, oynadığı son maçtaki gerginlikleri ve bu yapı ile oyun içindeki gerginlikleri ve bu yapı ile oyun içindeki davranışları çok önemli bir riski gündeme davranışları çok önemli bir riski gündeme getirir.getirir.

3.Sporcunun takım içindeki durumu:3.Sporcunun takım içindeki durumu: Sporcunun takım içinde oynadığı mevki, Sporcunun takım içinde oynadığı mevki, oynadığı süre ve ondan beklenenleri yerine oynadığı süre ve ondan beklenenleri yerine getirip getirememe yüzdesine göre getirip getirememe yüzdesine göre davranışlarda değişiklikler oluşur. Örneğin, davranışlarda değişiklikler oluşur. Örneğin, zaman zaman yeterli süre oyunda yer zaman zaman yeterli süre oyunda yer almadığına inanan sporcu, oyuna dâhil almadığına inanan sporcu, oyuna dâhil olduğunda oyun düzeni içinde yapmaması olduğunda oyun düzeni içinde yapmaması gereken bir hareketi yapmasına, vermemesi gereken bir hareketi yapmasına, vermemesi gereken bir pası vermesine, kullanmaması gereken bir pası vermesine, kullanmaması gereken bir topu kullanmasına, girmemesi gereken bir topu kullanmasına, girmemesi gereken bir mücadeleye girmesine neden olur.gereken bir mücadeleye girmesine neden olur.

4.Yedek oyuncu:4.Yedek oyuncu: Takım oyunlarında Takım oyunlarında yedek oyuncu diye adlandırdığımız yedek oyuncu diye adlandırdığımız kenarda oturan oyuncular genelde ne kenarda oturan oyuncular genelde ne zaman oyuna dahil olacakları belli zaman oyuna dahil olacakları belli olmadıkları için, zaman zaman yeterli olmadıkları için, zaman zaman yeterli ısınma yapmazlar. Veya vücutları oyun ısınma yapmazlar. Veya vücutları oyun süresine bağlı olarak soğuyabilir. İşte süresine bağlı olarak soğuyabilir. İşte bu noktada, yedek oyuncuların oyuna bu noktada, yedek oyuncuların oyuna dahil olmaları onları bir risk altında dahil olmaları onları bir risk altında bırakır.bırakır.

5.Yarışmanın düzeyi:5.Yarışmanın düzeyi: Sporcunun yaptığı spor Sporcunun yaptığı spor dalının düzeyi (amatör düzey, profesyonel dalının düzeyi (amatör düzey, profesyonel düzey veya yerel, ulusal düzey), doğal olarak düzey veya yerel, ulusal düzey), doğal olarak gireceği yarışmanın veya yapacağı antrenmanın gireceği yarışmanın veya yapacağı antrenmanın düzeyini etkiler. Burada bir yerel yarışma ile düzeyini etkiler. Burada bir yerel yarışma ile ulusal düzeydeki yarışmada genel olarak ulusal düzeydeki yarışmada genel olarak ortaya konulan performans farklı düzeylerdedir ortaya konulan performans farklı düzeylerdedir .İşte bu noktada yarışmanın düzeyi arttıkça, .İşte bu noktada yarışmanın düzeyi arttıkça, sporcunun o yarışma veya o yarışmalara sporcunun o yarışma veya o yarışmalara hazırlık periyodundaki antrenmanlarda hazırlık periyodundaki antrenmanlarda karşılaşacağı riskleri de artırmaktadır.karşılaşacağı riskleri de artırmaktadır.

6.Hedefin değişmesi: 6.Hedefin değişmesi: Sporcular belirli bir Sporcular belirli bir sezon içinde, genelde belirli bir hedefe göre sezon içinde, genelde belirli bir hedefe göre kendilerini hazırlarlar.Bu hedefin beklenmedik kendilerini hazırlarlar.Bu hedefin beklenmedik şekilde değişmesi, küçülmesi özellikle takım şekilde değişmesi, küçülmesi özellikle takım oyunlarında turnuva oynayan oyuncuları oyunlarında turnuva oynayan oyuncuları olumsuz yönde etkiler. Şampiyonluğa olumsuz yönde etkiler. Şampiyonluğa endekslenmiş bir takımın, finale kalma şansını endekslenmiş bir takımın, finale kalma şansını yitirdiği günün arkasından oynayacağı yitirdiği günün arkasından oynayacağı üçüncülük dördüncülük maçına zihinsel olarak üçüncülük dördüncülük maçına zihinsel olarak hazırlığını yapmaması onun o maçta hazırlığını yapmaması onun o maçta sergileyeceği performansını olumsuz yönde sergileyeceği performansını olumsuz yönde etkiler.etkiler.

7.Oyun kuralları, düzenlemeler: 7.Oyun kuralları, düzenlemeler: Sporcunun risk altında kalacağı Sporcunun risk altında kalacağı durumlardan biride oyun durumlardan biride oyun kurallarıdır. Oyun kurallarının kurallarıdır. Oyun kurallarının yeterli derecede uygulanmaması, yeterli derecede uygulanmaması, oyunun sertleşmesini ve kural dışı oyunun sertleşmesini ve kural dışı hareketlerin artmasını getirir.hareketlerin artmasını getirir.

8.Deplasman faktörü: 8.Deplasman faktörü: Deplasman sporcular Deplasman sporcular için başlı başına risk faktörü taşımaktadır.Bu için başlı başına risk faktörü taşımaktadır.Bu olay öncelikle yol yorgunluğu, farklı alışık olay öncelikle yol yorgunluğu, farklı alışık olunmadık bir sahada yarışmak, alışık olmadık olunmadık bir sahada yarışmak, alışık olmadık bir yatak, alışık olmadık yemek, rakip takım bir yatak, alışık olmadık yemek, rakip takım taraftarının etkisi başlı başına deplasmanın taraftarının etkisi başlı başına deplasmanın getirdiği etkileri ortaya getirdiği etkileri ortaya çıkarmaktadır.Deplasmanlarda şu ve benzeri çıkarmaktadır.Deplasmanlarda şu ve benzeri sorunların ortaya çıktığı tespit edilmiştir: sorunların ortaya çıktığı tespit edilmiştir: Yorgunluk - İshal- Halsizlik - Nezle, burun Yorgunluk - İshal- Halsizlik - Nezle, burun akıntısı, gribal enfeksiyon.Kulak, diş ve mide akıntısı, gribal enfeksiyon.Kulak, diş ve mide ağrısı -Bel ve adale ağrılarıağrısı -Bel ve adale ağrıları

9.Deneyim faktörü: 9.Deneyim faktörü: Genç sporcular için Genç sporcular için deneyimsizlik başlı başına bir risk faktörü deneyimsizlik başlı başına bir risk faktörü taşımaktadır. Özellikle gençliğin verdiği taşımaktadır. Özellikle gençliğin verdiği dinamizm ile deneyimsiz sporcular kendilerini dinamizm ile deneyimsiz sporcular kendilerini fark etmeden antrenman veya yarışma içinde fark etmeden antrenman veya yarışma içinde riske atarlar. Bu risk zaman zaman onların veya riske atarlar. Bu risk zaman zaman onların veya arkadaşlarının yaralanmasına neden olur. arkadaşlarının yaralanmasına neden olur. Ayrıca, deneyimsiz davranış tarzı, gereksiz Ayrıca, deneyimsiz davranış tarzı, gereksiz enerji harcanmasını ve performans enerji harcanmasını ve performans düşüklüğünü beraberinde getirir. Özellikle spor düşüklüğünü beraberinde getirir. Özellikle spor yaşantısının başlarında yaşanmış olan başarısız yaşantısının başlarında yaşanmış olan başarısız deneyimler birçok yetenekli çocuğun spordan deneyimler birçok yetenekli çocuğun spordan uzaklaşmasına neden olmaktadır. uzaklaşmasına neden olmaktadır.

10.Beklentiler faktörü: 10.Beklentiler faktörü: Sporcunun, Sporcunun, spor yapmada belirli beklentileri spor yapmada belirli beklentileri vardır. Bu beklentilerine erişmiş olması vardır. Bu beklentilerine erişmiş olması veya erişme umudunun tamamen veya erişme umudunun tamamen ortadan yok olması onun ortaya ortadan yok olması onun ortaya koyacağı performansın tümünü koyacağı performansın tümünü sergilememsine neden olabilir. Sporcu sergilememsine neden olabilir. Sporcu amacına ulaşmayacağına inandığı amacına ulaşmayacağına inandığı takdirde kendini veya rakibini riske takdirde kendini veya rakibini riske sokan davranışlarda bulunabilir.sokan davranışlarda bulunabilir.

Sosyal faktörler: Sosyal faktörler: Sporun toplumsal yaşamdaki Sporun toplumsal yaşamdaki yeri ve etkileri büyüdükçe, sporcunun sosyal yeri ve etkileri büyüdükçe, sporcunun sosyal statüsü değerlendikçe, sosyal ilişkilerinin çeşidi statüsü değerlendikçe, sosyal ilişkilerinin çeşidi ve şekli de değişime uğramaktadır. Sporcunun ve şekli de değişime uğramaktadır. Sporcunun bir birey olarak sahip olduğu ailesel ve bir birey olarak sahip olduğu ailesel ve eğitimsel ilişkilerinin yanı sıra sporcu eğitimsel ilişkilerinin yanı sıra sporcu olmasından doğan antrenör, kulüp yönetimi, olmasından doğan antrenör, kulüp yönetimi, hakem, seyirci ve medyaya kadar uzanan sosyal hakem, seyirci ve medyaya kadar uzanan sosyal ilişkileri bulunmaktadır. Bunların her biri de ilişkileri bulunmaktadır. Bunların her biri de yerine göre sporcunun performansını olumlu ya yerine göre sporcunun performansını olumlu ya da olumsuz etkilemektedir.da olumsuz etkilemektedir.

1.Ebeveyn faktörü: 1.Ebeveyn faktörü: Sporcuların aileleri onların en Sporcuların aileleri onların en büyük destekleyicileri olmalarına rağmen, zaman zaman büyük destekleyicileri olmalarına rağmen, zaman zaman çeşitli nedenlerle hem yaralanmalarına yol açıcı çeşitli nedenlerle hem yaralanmalarına yol açıcı risklerden biri, hem de performanslarını düşürücü risklerden biri, hem de performanslarını düşürücü risklerden birisi olabilir. Sporcunun medeni durumuna risklerden birisi olabilir. Sporcunun medeni durumuna göre ebeveynleri, kardeşleri veya eşi ile çocukları aile göre ebeveynleri, kardeşleri veya eşi ile çocukları aile yaşantısında daha etkin durumdadır. Çocuklar yaşantısında daha etkin durumdadır. Çocuklar davranışlarını geliştirirken, ailelerinden etkilenirler ve davranışlarını geliştirirken, ailelerinden etkilenirler ve çevresel faktörlerin etkisinde kalırlar. Bu yüzden çevresel faktörlerin etkisinde kalırlar. Bu yüzden ailelerin çocuklarına uygun olan sporları belirlemede ve ailelerin çocuklarına uygun olan sporları belirlemede ve özellikle kazanma ve kaybetme hakkındaki uygun özellikle kazanma ve kaybetme hakkındaki uygun yorumları yapmada çocuklarına yardımcı olmaları yorumları yapmada çocuklarına yardımcı olmaları önemlidir. Diğer bir problem yarışma sonrası ailelerin önemlidir. Diğer bir problem yarışma sonrası ailelerin davranışlarıdır. Ailelerin yarışma sonrası çocuklarına ne davranışlarıdır. Ailelerin yarışma sonrası çocuklarına ne söyledikleri, yarışma sonrasında oluşabilen diğer olaylar söyledikleri, yarışma sonrasında oluşabilen diğer olaylar gibi kazanma ve kaybetmenin de her zaman gibi kazanma ve kaybetmenin de her zaman olabileceğini anlamada gençlere yardımcı olmaları olabileceğini anlamada gençlere yardımcı olmaları önemlidir.önemlidir.

2.Eş faktörü: 2.Eş faktörü: Özellikle başarılı sporcular düzenli Özellikle başarılı sporcular düzenli bir yaşam sürmek için genelde erken evlilik bir yaşam sürmek için genelde erken evlilik yaparlar. Bu noktada genç başarılı sporcunun eşi yaparlar. Bu noktada genç başarılı sporcunun eşi önemli faktör oluştururlar. Bazı sporcularda evlilik önemli faktör oluştururlar. Bazı sporcularda evlilik öncesi davranış ve kişilik sergileyişleri ile evlilik öncesi davranış ve kişilik sergileyişleri ile evlilik sonrası davranış ve kişilik sergileyişleri arasında sonrası davranış ve kişilik sergileyişleri arasında farlılıklar görülür. Buda onun takım içindeki farlılıklar görülür. Buda onun takım içindeki arkadaşlarına, antrenörüne ve yöneticilerine karşı arkadaşlarına, antrenörüne ve yöneticilerine karşı farklı davranışlar takınmasına yol açar. Buna farklı davranışlar takınmasına yol açar. Buna benzer davranış şekilleri takımın ahengini ve takım benzer davranış şekilleri takımın ahengini ve takım olma özelliğini bozup, takımın genel performansını olma özelliğini bozup, takımın genel performansını etkileyebileceği gibi, sporcunu takım içinde agresiv etkileyebileceği gibi, sporcunu takım içinde agresiv davranmasına ve kendini yaralayıcı ortamı davranmasına ve kendini yaralayıcı ortamı hazırlamasına da yol açabilir.hazırlamasına da yol açabilir.

3.Antrenör faktörü: 3.Antrenör faktörü: Sporcu-antrenör ilişkisi çok Sporcu-antrenör ilişkisi çok önemli bir konudur. Antrenör ile yeterli diyalog önemli bir konudur. Antrenör ile yeterli diyalog kuramayan sporcu antrenman veya yarışmada bir tür kuramayan sporcu antrenman veya yarışmada bir tür “kendini kanıtlama” arayışına girer. Bu arayış onun “kendini kanıtlama” arayışına girer. Bu arayış onun oyun düzeni içinde yapmaması gereken bir hareketi oyun düzeni içinde yapmaması gereken bir hareketi yapmasına, vermemesi gereken bir pası vermesine, yapmasına, vermemesi gereken bir pası vermesine, kullanmaması gereken bir topu kullanmasına, kullanmaması gereken bir topu kullanmasına, girmemesi gereken bir mücadeleye girmesine neden girmemesi gereken bir mücadeleye girmesine neden olur. Bu da beraberinde ya takımın genel olur. Bu da beraberinde ya takımın genel performansın da bir düşmeye ya da sporcunun performansın da bir düşmeye ya da sporcunun kendini, arkadaşlarını veya rakibini yaralayıcı bir kendini, arkadaşlarını veya rakibini yaralayıcı bir ortamı yaratmasına yol açar. Erkek antrenörlerle ortamı yaratmasına yol açar. Erkek antrenörlerle çalışan bayan sporcularda özellikle sporcuların çalışan bayan sporcularda özellikle sporcuların ergenlik döneminde olması durumunda, duygusal ergenlik döneminde olması durumunda, duygusal bazı problemler yaşanmasına da olasıdır.bazı problemler yaşanmasına da olasıdır.

4.Hakem faktörü: 4.Hakem faktörü: Sporcular için hakem başlı başına Sporcular için hakem başlı başına bir faktördür. Özellikle takım oyunlarında sporcuların bir faktördür. Özellikle takım oyunlarında sporcuların en merak ettikleri konu o haftaki maçı kimin en merak ettikleri konu o haftaki maçı kimin yöneteceğidir. Sporcu maça, maçın hakeminin kim yöneteceğidir. Sporcu maça, maçın hakeminin kim olduğunu bilerek çıkar. Bu da onlarda bir önyargı olduğunu bilerek çıkar. Bu da onlarda bir önyargı yaratır. İşte, bu ve benzeri saplantılar sporcunu yaratır. İşte, bu ve benzeri saplantılar sporcunu yarışma ortamı içinde saldırgan bir davranış yarışma ortamı içinde saldırgan bir davranış sergilemesine yol açabilir. Bu davranış şekli de onun sergilemesine yol açabilir. Bu davranış şekli de onun performansını tam olarak sergileyememesine ve performansını tam olarak sergileyememesine ve yaralanma riski doğrulabilecek riski yapmasına yaralanma riski doğrulabilecek riski yapmasına neden olabilir. Ayrıca hakemlerin oyun kurallarını neden olabilir. Ayrıca hakemlerin oyun kurallarını yeteri oranda uygulamaması da beraberinde, doğal yeteri oranda uygulamaması da beraberinde, doğal olarak oyunun sertleşmesini, performansın düşmesini olarak oyunun sertleşmesini, performansın düşmesini ve yaralanma riskinin artmasını gerektirir.ve yaralanma riskinin artmasını gerektirir.

5.Medya faktörü: 5.Medya faktörü: Sporcu genç yaşta medyada yer Sporcu genç yaşta medyada yer almaya başladıktan sonra kimilerinin kişiliğinde bazı almaya başladıktan sonra kimilerinin kişiliğinde bazı değişiklikler oluşur. Gündemde olduğunu hissetmeye değişiklikler oluşur. Gündemde olduğunu hissetmeye başlar. Burada sporcunun önceki kişiliğinin başlar. Burada sporcunun önceki kişiliğinin sağlıklılığı veya sağlıksızlığı onun medyada yer alışı sağlıklılığı veya sağlıksızlığı onun medyada yer alışı ile ilgili olarak kişiliğindeki değişikliklerin, sağlıklı ile ilgili olarak kişiliğindeki değişikliklerin, sağlıklı veya sağlıksız oluşu ile doğru orantılıdır. Ayrıca veya sağlıksız oluşu ile doğru orantılıdır. Ayrıca basında yer alan haberlerin olumlu veya olumsuz basında yer alan haberlerin olumlu veya olumsuz oluşuna bağlı olarak da sporcu kendisini zaman oluşuna bağlı olarak da sporcu kendisini zaman zaman kanıtlama gereksinimi duyar. İşte, böyle zaman kanıtlama gereksinimi duyar. İşte, böyle ortamlarda sporcu gerek yaralanma riski ortamlarda sporcu gerek yaralanma riski doğurabilecek hareketler yapabilmekte, gerekse doğurabilecek hareketler yapabilmekte, gerekse takımın ve kendisinin performansını düşürebilecek takımın ve kendisinin performansını düşürebilecek anlamsız hareketler yapabilmektedir.anlamsız hareketler yapabilmektedir.

6.Para faktörü: 6.Para faktörü: Sporcular, sporu meslek olarak Sporcular, sporu meslek olarak seçtiklerinde yaptıkları spor dalına ve başarı seçtiklerinde yaptıkları spor dalına ve başarı oranlarına göre kazanmaya başlarlar. Özellikle oranlarına göre kazanmaya başlarlar. Özellikle bazı spor dallarında kazanılan bu para yüz bazı spor dallarında kazanılan bu para yüz binlerce dolarla ifade edilecek rakamlara binlerce dolarla ifade edilecek rakamlara ulaşmaktadır. Sporcuların birbirlerinin ve rakip ulaşmaktadır. Sporcuların birbirlerinin ve rakip takım oyuncularının aldıkları paraları öğrenmesi takım oyuncularının aldıkları paraları öğrenmesi de onların kişiliklerine göre onları etkileyen bir de onların kişiliklerine göre onları etkileyen bir faktördür. Başlangıçtan itibaren sporcularda faktördür. Başlangıçtan itibaren sporcularda dışsal motivasyon değil, içsel motivasyonun etkili dışsal motivasyon değil, içsel motivasyonun etkili olması konusunda gerek antrenörlerin, gerekse olması konusunda gerek antrenörlerin, gerekse ailelerin sporculara yardımcı olması gerekir. İç ailelerin sporculara yardımcı olması gerekir. İç başarıyı önemseyen sporcularda, dış başarı başarıyı önemseyen sporcularda, dış başarı unsuru olan para bir risk faktörü olmaktan çıkar.unsuru olan para bir risk faktörü olmaktan çıkar.

7.Eğitim ve kültür faktörü: 7.Eğitim ve kültür faktörü: Sporcu bir makine Sporcu bir makine değildir. O bir insandır. Doğal olarak o sosyolojik, değildir. O bir insandır. Doğal olarak o sosyolojik, psikolojik ve fizyolojik sacayağı üzerine kurulu bir psikolojik ve fizyolojik sacayağı üzerine kurulu bir yapıya sahiptir. Bu yapının oluşumunda önemli yapıya sahiptir. Bu yapının oluşumunda önemli etkenlerden biri de onun aldığı eğitim ve kültürdür. etkenlerden biri de onun aldığı eğitim ve kültürdür. Sporcunun eğitim ve kültür düzeyi, onun yaptığı işi Sporcunun eğitim ve kültür düzeyi, onun yaptığı işi kavrama oranını, kendisinin yaptığı işten beklentilerinin kavrama oranını, kendisinin yaptığı işten beklentilerinin ne olacağını ve kendinden ailesi, çevresi ve takımının ne olacağını ve kendinden ailesi, çevresi ve takımının neler beklediğinin farkına varma oranını etkiler. Bu da neler beklediğinin farkına varma oranını etkiler. Bu da doğal olarak onun ortaya koyacağı performansı ve doğal olarak onun ortaya koyacağı performansı ve performansı ortaya koyarken aldığı riskleri minimalize performansı ortaya koyarken aldığı riskleri minimalize veya maksimalize eder. Sporcunun performansını veya maksimalize eder. Sporcunun performansını etkileyebilecek diğer bir problem de zaman etkileyebilecek diğer bir problem de zaman planlamasındaki hatalar nedeniyle birtakım eğitim, planlamasındaki hatalar nedeniyle birtakım eğitim, öğretim sorunları yaşamasıdır. Bir yandan sporun içinde öğretim sorunları yaşamasıdır. Bir yandan sporun içinde kalma isteği ve buna bağlı olarak yoğun antrenmanlar, kalma isteği ve buna bağlı olarak yoğun antrenmanlar, deplasman yarışmaları, diğer yandan sporculuk yaşamı deplasman yarışmaları, diğer yandan sporculuk yaşamı sona erdiğinde eğitimsiz bir kişi durumunda kalmama sona erdiğinde eğitimsiz bir kişi durumunda kalmama kaygısıyla okul yaşamını devam ettirme çabası, kaygısıyla okul yaşamını devam ettirme çabası, sporcunun hem sporda, hem de eğitiminde istenen sporcunun hem sporda, hem de eğitiminde istenen performansa ulaşmasını riske sokmaktadır. Bu durumda performansa ulaşmasını riske sokmaktadır. Bu durumda sporcunun öncelikle zamanı etkili kullanma konusunda sporcunun öncelikle zamanı etkili kullanma konusunda bilgilendirilmesi ve her ikisini de iyi bir planlamayla bilgilendirilmesi ve her ikisini de iyi bir planlamayla başarabileceğine inanması gerekir.başarabileceğine inanması gerekir.

8.Dil faktörü: 8.Dil faktörü: Özellikle yabancı antrenör veya yabancı Özellikle yabancı antrenör veya yabancı sporcuların bulunduğu durumlarda söz konusudur. sporcuların bulunduğu durumlarda söz konusudur. Yabancı antrenörün tercüme sorunu tam anlamı ile Yabancı antrenörün tercüme sorunu tam anlamı ile çözümlenmemiş ise sahada yaptırmak istediklerinin, çözümlenmemiş ise sahada yaptırmak istediklerinin, yapılamamasından doğan gerginlik, doğal olarak yapılamamasından doğan gerginlik, doğal olarak takımın ve sporcuların performansına yansıyacaktır. takımın ve sporcuların performansına yansıyacaktır. Aynı sorun sporcuların çalıştırıcılarına anlatmak Aynı sorun sporcuların çalıştırıcılarına anlatmak istediklerini yeterli oranda tercüme edilememesi istediklerini yeterli oranda tercüme edilememesi durumunda da ortaya çıkar. Ayrıca bu dil sorunu durumunda da ortaya çıkar. Ayrıca bu dil sorunu yabancı oyuncuların, vücutlarında hissettikleri yabancı oyuncuların, vücutlarında hissettikleri şikâyetleri aktarmaya çalıştıkları masör ve doktorlarda şikâyetleri aktarmaya çalıştıkları masör ve doktorlarda da söz konusu olmaktadır. Sporcunun şikâyetini tam da söz konusu olmaktadır. Sporcunun şikâyetini tam anlamı ile aktaramaması onun sergileyeceği anlamı ile aktaramaması onun sergileyeceği performansını olumsuz yönde etkilemekte ve performansını olumsuz yönde etkilemekte ve yaralanma riskini yükseltmektedir.yaralanma riskini yükseltmektedir.

9.Yönetici faktörü: 9.Yönetici faktörü: Sporcular için bir başka Sporcular için bir başka risk faktörü de yöneticilerdir. Yöneticilerin risk faktörü de yöneticilerdir. Yöneticilerin sporculara karşı davranış şekilleri, sporcuların sporculara karşı davranış şekilleri, sporcuların kişilikleri, deneyimleri, eğitim-kültür düzeyleri kişilikleri, deneyimleri, eğitim-kültür düzeyleri ve yaşları oranında sporcuları farklı biçimde ve yaşları oranında sporcuları farklı biçimde etkiler. Ayrıca yöneticinin teknik kadroya, etkiler. Ayrıca yöneticinin teknik kadroya, teknik konularda gereksiz müdahalesi teknik konularda gereksiz müdahalesi ülkemizde yaşanan sorunlardan biridir. Bu ülkemizde yaşanan sorunlardan biridir. Bu müdahalenin sporcular tarafından gözlenmesi müdahalenin sporcular tarafından gözlenmesi de bir olumsuzluktur. Bu beraberinde de bir olumsuzluktur. Bu beraberinde antrenöre duyulan “saygı”yı ve “güveni” antrenöre duyulan “saygı”yı ve “güveni” azaltacak bir faktördür.azaltacak bir faktördür.

10.Seyirci faktörü: 10.Seyirci faktörü: İnsan organizmasının İnsan organizmasının karmaşıklığı ve becerilerin kazanılmasında nelerin karmaşıklığı ve becerilerin kazanılmasında nelerin etkin olduğu kesin olarak bilinmediği için, seyircinin etkin olduğu kesin olarak bilinmediği için, seyircinin sporcuyu nasıl ve hangi yönde etkilediğini saptamak sporcuyu nasıl ve hangi yönde etkilediğini saptamak güçtür. Hareket derecesinin de ön deneyimleri ve güçtür. Hareket derecesinin de ön deneyimleri ve göstermesi gereken görevin zorluk derecesine göre göstermesi gereken görevin zorluk derecesine göre değiştiği gözlenmiştir. Performans anında veya değiştiği gözlenmiştir. Performans anında veya öncesi seyircinin etkisinin sporcu tarafından öncesi seyircinin etkisinin sporcu tarafından algılanması, sporcunun kişilik yapısına bağlı olduğu algılanması, sporcunun kişilik yapısına bağlı olduğu gibi seyirciye karşı tepkisinin de ne olacağını gibi seyirciye karşı tepkisinin de ne olacağını belirler. olduğunu söyleye biliriz. Seyircinin gerek belirler. olduğunu söyleye biliriz. Seyircinin gerek sporcu veya takımın ev sahibi olduğu konumda sporcu veya takımın ev sahibi olduğu konumda ortaya koyduğu teşvik edici veya yerici tavır, ortaya koyduğu teşvik edici veya yerici tavır, gerekse de deplasmanlarda ortaya koyacağı olumsuz gerekse de deplasmanlarda ortaya koyacağı olumsuz tezahürat sporcuyu etkileyen faktörlerden biridir. tezahürat sporcuyu etkileyen faktörlerden biridir. Burada hem olumlu tezahürat, hem de olumsuz Burada hem olumlu tezahürat, hem de olumsuz tezahürat sporcunun hem performansını, hem de tezahürat sporcunun hem performansını, hem de yaralanma riskini etkileyebilir.yaralanma riskini etkileyebilir.

Antrenman İle İlgili Faktörler: Antrenman İle İlgili Faktörler:

Antrenman dört koşulda yaralanma riski Antrenman dört koşulda yaralanma riski doğurur. Bu koşullardan ilki yeterli doğurur. Bu koşullardan ilki yeterli ısınma yapılmaması, ikincisi yanlış ısınma yapılmaması, ikincisi yanlış antrenman yapılması ve üçüncüsü antrenman yapılması ve üçüncüsü sporcunun sürantrene hale geldiği sporcunun sürantrene hale geldiği koşullarda ona yüklenilmesidir. koşullarda ona yüklenilmesidir. Dördüncü ve başlı başına bir risk taşıyan Dördüncü ve başlı başına bir risk taşıyan konu ise bilinçsiz ve sistemsiz bir şekilde konu ise bilinçsiz ve sistemsiz bir şekilde yapılan ağırlık antrenmanlarıdır.yapılan ağırlık antrenmanlarıdır.

1.Isınma: 1.Isınma: Sporcunun yapacağı antrenman veya yarışma öncesi Sporcunun yapacağı antrenman veya yarışma öncesi gerekli olan ısınmayı yapması gerekmektedir. Yetersiz ve gerekli olan ısınmayı yapması gerekmektedir. Yetersiz ve sağlıksız ısınma hem büyük bir yaralanma riskini, hem de sağlıksız ısınma hem büyük bir yaralanma riskini, hem de yetersiz bir performans ortaya konulmasını beraberinde getirir. yetersiz bir performans ortaya konulmasını beraberinde getirir. Spor sahalarında üç tip ısınma yapan sporcu grubu ile Spor sahalarında üç tip ısınma yapan sporcu grubu ile karşılaşırız. Kendi kendine ve sadece kendine özgü hareketlerle karşılaşırız. Kendi kendine ve sadece kendine özgü hareketlerle ısınma yapan sporcu grubu, ikincisi gruplar halinde ortak bir ısınma yapan sporcu grubu, ikincisi gruplar halinde ortak bir ısınma programını uygulayan sporcular grubu ve üçüncüsü de ısınma programını uygulayan sporcular grubu ve üçüncüsü de bir antrenör nezaretinde ısınma yapan sporcular grubu. bir antrenör nezaretinde ısınma yapan sporcular grubu. Sporcular eğitim durumları, spor yaşları, profesyonellik Sporcular eğitim durumları, spor yaşları, profesyonellik anlayışları ve performans düzeylerine göre ısınma olgusuna üç anlayışları ve performans düzeylerine göre ısınma olgusuna üç değişik gözle bakmaktadır. Kimileri için ısınma periyodu, değişik gözle bakmaktadır. Kimileri için ısınma periyodu, antrenman veya yarışmanın başlangıcında antrenman antrenman veya yarışmanın başlangıcında antrenman sürecinden kaytarılacak bir periyottur. Kimi sporcu için ısınma, sürecinden kaytarılacak bir periyottur. Kimi sporcu için ısınma, antrenmanın veya yarışmanın en önemli ve en gerekli antrenmanın veya yarışmanın en önemli ve en gerekli parçasıdır. Kimi sporcu için ise ısınma, antrenman veya parçasıdır. Kimi sporcu için ise ısınma, antrenman veya yarışma öncesi işinin bir parçası olarak yapması gereken bir yarışma öncesi işinin bir parçası olarak yapması gereken bir aktivitedir. Bu konuda literatüre göz atıldığında, yapılan aktivitedir. Bu konuda literatüre göz atıldığında, yapılan araştırmaların tümünde ısınmanın performansı olumlu yönde araştırmaların tümünde ısınmanın performansı olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Yeterli ısınma ile aerobik(oksijenli) etkilediği görülmüştür. Yeterli ısınma ile aerobik(oksijenli) enerji oluşumu, gerekse anaerobik (oksijensiz)enerji oluşumu enerji oluşumu, gerekse anaerobik (oksijensiz)enerji oluşumu olumlu yönde etkilenir. Nöro-musküler (sinir-kas) fonksiyonu olumlu yönde etkilenir. Nöro-musküler (sinir-kas) fonksiyonu açısından bakıldığında yeterli ısınma ile kas kuvvetinin arttığı açısından bakıldığında yeterli ısınma ile kas kuvvetinin arttığı belirlenmiştir.Isının kas daha fazla gerilebilir ve bunun belirlenmiştir.Isının kas daha fazla gerilebilir ve bunun ötesinde daha süratli kasılabilir.Isınma suretiyle sinir ve ötesinde daha süratli kasılabilir.Isınma suretiyle sinir ve kasların reaksiyon süresi kısılır. kasların reaksiyon süresi kısılır.

Isınma sonucu kasın elastikiyeti artar, daha büyük eklem Isınma sonucu kasın elastikiyeti artar, daha büyük eklem amplitüdlerine de (hareket açısı) olanak sağlar.Eklemlerin amplitüdlerine de (hareket açısı) olanak sağlar.Eklemlerin

hareketi kolaylaşır. Genel anlamı ile ısınma hareketi kolaylaşır. Genel anlamı ile ısınma endürans(dayanıklılık), sürat, kuvvet, sıçrama, esneme endürans(dayanıklılık), sürat, kuvvet, sıçrama, esneme

yeteneği gibi özellikleri artırır. Aynı zamanda, ısınmanın yeteneği gibi özellikleri artırır. Aynı zamanda, ısınmanın sağlık açısından en önemli etkenlerinden biri de ısınma ile sağlık açısından en önemli etkenlerinden biri de ısınma ile

kas, ligament ve tendon yaralanmaları gibi sportif yaralanma kas, ligament ve tendon yaralanmaları gibi sportif yaralanma risklerinin minimalize edilmesidir.Bu nedenle kas bazında risklerinin minimalize edilmesidir.Bu nedenle kas bazında

ısınma değerlendirdiğimizde genel olarak iki temel etki ısınma değerlendirdiğimizde genel olarak iki temel etki görürüz : a.Olayın profilaktik (yaralanma önleyici) etkisi, görürüz : a.Olayın profilaktik (yaralanma önleyici) etkisi,

b.Olayın performansı (işgücünü) artırıcı etkisi,b.Olayın performansı (işgücünü) artırıcı etkisi,

2.Yanlış antrenman: 2.Yanlış antrenman: Sporcuya yanlış Sporcuya yanlış antrenman yaptırılması onun bir yaralanma riski antrenman yaptırılması onun bir yaralanma riski altına girmesini sağlar. Yorgun olan bölgelerin, altına girmesini sağlar. Yorgun olan bölgelerin, aşırı zorlanması laktik asit ile yorgunluğun aşırı zorlanması laktik asit ile yorgunluğun sınırlarını zorlayan kaslarda çeşitli riskler sınırlarını zorlayan kaslarda çeşitli riskler doğurur. Ayrıca, yine aşırı yüklenilmiş bir doğurur. Ayrıca, yine aşırı yüklenilmiş bir sporcuda laktik asit düzeyi yükselmiş ve sporcuda laktik asit düzeyi yükselmiş ve sınırlarını aşmış ise sporcunun gerek sınırlarını aşmış ise sporcunun gerek koordinasyonunu, gerek hedefleme yeteneği, koordinasyonunu, gerek hedefleme yeteneği, gerekse dikkati dağılmış demektir. Bu da gerekse dikkati dağılmış demektir. Bu da yapacağı hareketlerde dengesizliğe yol açıp yapacağı hareketlerde dengesizliğe yol açıp performansı düşüreceği gibi yaralanma riskini performansı düşüreceği gibi yaralanma riskini de artırır. Yanlış periyotlanan antrenman, de artırır. Yanlış periyotlanan antrenman, yakalanmak istenen performansı olumsuz yönde yakalanmak istenen performansı olumsuz yönde etkiler.etkiler.

3.Sürantrenman 3.Sürantrenman (Overtraining):(Overtraining):

Sporcuların en korkulu rüyası, sürantrene konuma Sporcuların en korkulu rüyası, sürantrene konuma gelmedir. Burada kassal faktörler olduğu gibi sinirsel ve gelmedir. Burada kassal faktörler olduğu gibi sinirsel ve psişik faktörlerde etkindir. Sürantrene durumu psişik faktörlerde etkindir. Sürantrene durumu oluştuğunda, antrenör mutlaka spor hekimi ile işbirliği oluştuğunda, antrenör mutlaka spor hekimi ile işbirliği yapmalıdır. Antrenmanların dozu iyi ayarlanmalı, yapmalıdır. Antrenmanların dozu iyi ayarlanmalı, öncelikle yoğunluk düşürülmeli, uyku düzene sokulmaya öncelikle yoğunluk düşürülmeli, uyku düzene sokulmaya çalışılmalı,beslenmeye dikkat edilmeli,antrenman sezonu çalışılmalı,beslenmeye dikkat edilmeli,antrenman sezonu sporcu için cazip şekle getirilmelidir.Arada sırada sporcu için cazip şekle getirilmelidir.Arada sırada program dışı izinler verilmeli veya değişik aktiviteler program dışı izinler verilmeli veya değişik aktiviteler gündeme getirilmelidir.gündeme getirilmelidir.

Sürantrene durumundaki sporcuda görülen belirtiler Sürantrene durumundaki sporcuda görülen belirtiler şunlardır:şunlardır:

-Sporcu huzursuz hale gelir.-Düzensiz uyku durumu ortaya -Sporcu huzursuz hale gelir.-Düzensiz uyku durumu ortaya çıkar -Çabuk yorulur. -Yarışma arzusu çıkar -Çabuk yorulur. -Yarışma arzusu azalır.-Baş ve sırt ağrılarından şikayet eder.-Çok terleme azalır.-Baş ve sırt ağrılarından şikayet eder.-Çok terleme olur.olur. -Kilo kaybı-Nefes darlığı görülür.-Kilo kaybı-Nefes darlığı görülür. -Sabahları -Sabahları taşikardi görülür,(nabız artar)-İştah azalırtaşikardi görülür,(nabız artar)-İştah azalır

4.Ağırlık antrenmanları:4.Ağırlık antrenmanları: Ağırlık çalışmaları sırasında bazı noktalara Ağırlık çalışmaları sırasında bazı noktalara

dikkat edilemez ise sporcuların yaralanma dikkat edilemez ise sporcuların yaralanma riskleri artar. Bunların ilki ağırlık çalışması riskleri artar. Bunların ilki ağırlık çalışması öncesi mutlaka iyi bir ısınma ve stretching öncesi mutlaka iyi bir ısınma ve stretching (germe) çalışması yapılmalıdır. Çalışmalar (germe) çalışması yapılmalıdır. Çalışmalar sırasında eğer serbest ağırlık ile çalışıyorsa, sırasında eğer serbest ağırlık ile çalışıyorsa, ağırlık mutlaka vücuda yakın tutulmalıdır. Ağırlık ağırlık mutlaka vücuda yakın tutulmalıdır. Ağırlık aletleri dengelimi kontrol edilmeli. Serbest aletleri dengelimi kontrol edilmeli. Serbest ağırlıkların bağlantı ve sıkıştırma yerleri, her ağırlıkların bağlantı ve sıkıştırma yerleri, her kaldırma öncesi kontrol edilmelidir. Ağırlık kaldırma öncesi kontrol edilmelidir. Ağırlık çalışmaları sırasında sporcuların birbirlerine çalışmaları sırasında sporcuların birbirlerine kesinlikle şaka yapmaları engellenmelidir.kesinlikle şaka yapmaları engellenmelidir.

Çevre İle İlgili Faktörler:Çevre İle İlgili Faktörler:

Antrenman veya yarışmanın Antrenman veya yarışmanın gerektirdiği bireysel ve çevresel gerektirdiği bireysel ve çevresel koşullar ile antrenman veya koşullar ile antrenman veya yarışmanın yapıldığı ortamın yarışmanın yapıldığı ortamın çevresel koşullarının farklılık çevresel koşullarının farklılık göstermesi durumunda yaşananlar göstermesi durumunda yaşananlar da sporcunun performansına etki da sporcunun performansına etki eden faktörler olarak karşımıza eden faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır.çıkmaktadır.

1.Circuadin ritim:1.Circuadin ritim: İnsan vücudu 24 saatlik bir gün periyodu içinde pek çok fizyolojik İnsan vücudu 24 saatlik bir gün periyodu içinde pek çok fizyolojik

ve psikolojik ritimler yaşar. Bu ritmlerin tümüne circudian ritm, ve psikolojik ritimler yaşar. Bu ritmlerin tümüne circudian ritm, adı verilir. Burada insan vücudunun nöro-müsküler(sinir-adı verilir. Burada insan vücudunun nöro-müsküler(sinir-kas)koordinasyon, fiziksel çalışması kapasitesi, reaksiyon süresi, kas)koordinasyon, fiziksel çalışması kapasitesi, reaksiyon süresi, kas dayanıklılığı, kavrama kuvveti, ana eklemlerdeki hareketlilik, kas dayanıklılığı, kavrama kuvveti, ana eklemlerdeki hareketlilik, vücut ısısı, kalp vurum sayısı, kan plazma volümü, oksijen vücut ısısı, kalp vurum sayısı, kan plazma volümü, oksijen kullanımı ve protein konsantrasyonu vb. değerleri değişik kullanımı ve protein konsantrasyonu vb. değerleri değişik ritimler içersindedir. Spor sırasında vücudun adaptasyon için kas ritimler içersindedir. Spor sırasında vücudun adaptasyon için kas tonusu ve kuvvetine etki eden endokrin sisteminde özel circuadin tonusu ve kuvvetine etki eden endokrin sisteminde özel circuadin ritimler de bulunur. Bunlardan bazılarını örneklemeye çalışırsak; ritimler de bulunur. Bunlardan bazılarını örneklemeye çalışırsak; kortizol hormonu, her sabah uyandıktan sonra maksimum düzeye kortizol hormonu, her sabah uyandıktan sonra maksimum düzeye çıkar ve akşam minimum düzeye iner. Yorgunlukla yakından ilgili çıkar ve akşam minimum düzeye iner. Yorgunlukla yakından ilgili bir hormon olan melatonin,yemek yeme alışkanlıkları ile gece ve bir hormon olan melatonin,yemek yeme alışkanlıkları ile gece ve gündüz sıklusuna bağlı değişikliler gösterir.Bu yüzden gündüz sıklusuna bağlı değişikliler gösterir.Bu yüzden antrenmanın veya yarışmanın yapılacağı saatlerdeki vücudun antrenmanın veya yarışmanın yapılacağı saatlerdeki vücudun circudian ritmi performans üzerinde olumlu veya olumsuz etkiye circudian ritmi performans üzerinde olumlu veya olumsuz etkiye neden olur. Antrenmanların yapıldığı saatler,yarışmanın neden olur. Antrenmanların yapıldığı saatler,yarışmanın yapılacağı saatlere denk getirilmeye çalışılmalı ve böylece, yapılacağı saatlere denk getirilmeye çalışılmalı ve böylece, vücudun o saatteki circudian ritmine uyumu sağlanıp,riskler vücudun o saatteki circudian ritmine uyumu sağlanıp,riskler minimalize edilmelidir.minimalize edilmelidir.

2.Jet lag (zaman değişimi):2.Jet lag (zaman değişimi): Jet lag genelde uzun süreli uçak yolculukları sonucu ortaya çıkan Jet lag genelde uzun süreli uçak yolculukları sonucu ortaya çıkan

bir durumdur. Burada belirli zaman farklılıkları olan bölgeler bir durumdur. Burada belirli zaman farklılıkları olan bölgeler arasında yapılan uçak yolculuğu sonrası ortaya çıkan fiziksel ve arasında yapılan uçak yolculuğu sonrası ortaya çıkan fiziksel ve zihinsel uyumsuzluk söz konusudur. Ani zaman değişimi içsel zihinsel uyumsuzluk söz konusudur. Ani zaman değişimi içsel vücut ritimlerini etkileyerek, karışıklık yaratır. Jet lag, bireyleri vücut ritimlerini etkileyerek, karışıklık yaratır. Jet lag, bireyleri farklı derecelerde ve farklı şekillerde etkiler. Bu etkilemede şu farklı derecelerde ve farklı şekillerde etkiler. Bu etkilemede şu faktörler söz konusudur: a. Yaş, b. Önceki uyku alışkanlığı, c. faktörler söz konusudur: a. Yaş, b. Önceki uyku alışkanlığı, c. İçe /dışa dönük kişilik. Burada uyum süresi uçuş yönüne ve İçe /dışa dönük kişilik. Burada uyum süresi uçuş yönüne ve süresine bağlıdır. Batı yönüne doğru yapılan bir uçuş sonrası süresine bağlıdır. Batı yönüne doğru yapılan bir uçuş sonrası uyum, uçulan iki yer arasındaki saat farkının yaklaşık yarısı uyum, uçulan iki yer arasındaki saat farkının yaklaşık yarısı kadar bir sürede sağlanabilir. Doğu yönüne doğru yapılan uçuşta kadar bir sürede sağlanabilir. Doğu yönüne doğru yapılan uçuşta ise uyum, uçulan iki yer arasındaki saat farkının 1,5’e bölümü ise uyum, uçulan iki yer arasındaki saat farkının 1,5’e bölümü sonucu ortaya çıkan sürede gerçekleşir. Kuzey veya güney sonucu ortaya çıkan sürede gerçekleşir. Kuzey veya güney yönüne doğru yapılan uçuşlarda bu uyum, kolaylıkla bir duş yönüne doğru yapılan uçuşlarda bu uyum, kolaylıkla bir duş alınarak, yemek yenilerek ve kısa bir uyku ile sağlanır. alınarak, yemek yenilerek ve kısa bir uyku ile sağlanır. Sporcuların bu tür seyahatlerde dehidratasyona (su kaybına) Sporcuların bu tür seyahatlerde dehidratasyona (su kaybına) neden olabilecek ve onu artırabilecek çay, kahve ve alkol gibi neden olabilecek ve onu artırabilecek çay, kahve ve alkol gibi içeceklerden kaçınmaları sağlanmalıdır. Jet lag, göz ardı içeceklerden kaçınmaları sağlanmalıdır. Jet lag, göz ardı edilmemesi gereken performans düşürücü ve yaralanma riskini edilmemesi gereken performans düşürücü ve yaralanma riskini artırıcı bir faktördür.artırıcı bir faktördür.

3.Yükseklik:3.Yükseklik: Bilindiği gibi deniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça, hava Bilindiği gibi deniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça, hava

basıncı azalır ve doğal olarak da havanın içindeki oksijen basıncı azalır ve doğal olarak da havanın içindeki oksijen miktarı düşer. İnsan organizmasının bu koşullara miktarı düşer. İnsan organizmasının bu koşullara adaptasyonu, kalp vurum sayısı ve soluk alma sayısını adaptasyonu, kalp vurum sayısı ve soluk alma sayısını artırarak olmaktadır. Yaklaşık yirmi bir günlük sürede bu artırarak olmaktadır. Yaklaşık yirmi bir günlük sürede bu oksijen azlığına bağlı olarak ortaya çıkan hipoksi(Oksijen oksijen azlığına bağlı olarak ortaya çıkan hipoksi(Oksijen düşüklüğü), vücuttaki birtakım mekanizmaları uyararak düşüklüğü), vücuttaki birtakım mekanizmaları uyararak kandaki hemoglobin miktarının artmasını sağlar. Sonuçta kandaki hemoglobin miktarının artmasını sağlar. Sonuçta kandaki hemoglobin miktarının artmasına bağlı olarak, kalp kandaki hemoglobin miktarının artmasına bağlı olarak, kalp vurum sayısı ve soluk alma sayısı eski haline geri döner. Bu vurum sayısı ve soluk alma sayısı eski haline geri döner. Bu durum belirli bir süre için sporcu normal seviyeye inince, durum belirli bir süre için sporcu normal seviyeye inince, özellikle dayanıklılık gerektiren durumlarda avantaj sağlar. özellikle dayanıklılık gerektiren durumlarda avantaj sağlar. Sonuç olarak diyebiliriz ki, aerobik gücün etkin olduğu spor Sonuç olarak diyebiliriz ki, aerobik gücün etkin olduğu spor dalları için yükseklik eğer gerekli adaptasyon sağlanmadıysa, dalları için yükseklik eğer gerekli adaptasyon sağlanmadıysa, performansı düşürücü bir risk taşımaktadır. Anaerobik performansı düşürücü bir risk taşımaktadır. Anaerobik etkinliğin yoğun olduğu dallarda ise hava miktarı, dolayısıyla etkinliğin yoğun olduğu dallarda ise hava miktarı, dolayısıyla sürtünme az olacağı için bir avantaj gündeme gelir. Ayrıca bu sürtünme az olacağı için bir avantaj gündeme gelir. Ayrıca bu noktadaki aşırı yüklenme, adaptasyon sağlanmadığı için noktadaki aşırı yüklenme, adaptasyon sağlanmadığı için yetersiz performans sergilenebileceği gibi onun yaralanma yetersiz performans sergilenebileceği gibi onun yaralanma riskinin artmasına neden olabilir.riskinin artmasına neden olabilir.

4.Sıcak (ısı çarpması):4.Sıcak (ısı çarpması):Vücudun aklimatize (iklime uyum) olmadığı aşırı Vücudun aklimatize (iklime uyum) olmadığı aşırı sıcak ortamlar sporcular içim önemli bir riski de beraberinde getirir. Bu sıcak ortamlar sporcular içim önemli bir riski de beraberinde getirir. Bu risk “ısı yaralanmaları”dır. Hem egzersiz sırasındaki vücudun iç ısısının risk “ısı yaralanmaları”dır. Hem egzersiz sırasındaki vücudun iç ısısının artışı, hem de vücudun alışık olduğundan daha sıcak bir ortamda egzersiz artışı, hem de vücudun alışık olduğundan daha sıcak bir ortamda egzersiz yapma zorunluluğunun olması, gerekli önlemler alınmaz ise vücut ısısının yapma zorunluluğunun olması, gerekli önlemler alınmaz ise vücut ısısının yükselmesine bağlı bazı bozukluklara yol açar. Vücudun ısı düzenleme yükselmesine bağlı bazı bozukluklara yol açar. Vücudun ısı düzenleme mekanizmasının iç (aşırı egzersiz) ve dış (aşırı sıcak) faktörlere bağlı olarak mekanizmasının iç (aşırı egzersiz) ve dış (aşırı sıcak) faktörlere bağlı olarak ihtiyaca cevap veremeyecek hale gelmesi sırayla şu sorunları getirir.ihtiyaca cevap veremeyecek hale gelmesi sırayla şu sorunları getirir.

Isı krampları:Isı krampları: Özellikle egzersize en yoğun olarak katılan Özellikle egzersize en yoğun olarak katılan m.gastroknemius’da (baldır kası) ağrılığı spazmlar şeklinde ortaya çıkar. m.gastroknemius’da (baldır kası) ağrılığı spazmlar şeklinde ortaya çıkar. Bu temelde çalışan kasta su ve Na (sodyum) kaybı sonucu ortaya çıkmış Bu temelde çalışan kasta su ve Na (sodyum) kaybı sonucu ortaya çıkmış bölgesel bir elektrolit eksikliğine veya sıvı yoğunluk problemine bağlıdır. bölgesel bir elektrolit eksikliğine veya sıvı yoğunluk problemine bağlıdır.

Isı yorgunluğuIsı yorgunluğu:: Sıcak ortamlarda ortaya çıkan aşırı yorgunluk hissi, Sıcak ortamlarda ortaya çıkan aşırı yorgunluk hissi, dinlenme ve sıvı alımı ile giderilir.dinlenme ve sıvı alımı ile giderilir.

Isı bitkinliğiIsı bitkinliği: : Yorgunluk, bitkinlik, vücut ısısı yükselmesi, dehidratasyon Yorgunluk, bitkinlik, vücut ısısı yükselmesi, dehidratasyon (su kaybı) , bulantı, kusma, ishal baş ağrısı, baş dönmesi, iştah kaybı, bol (su kaybı) , bulantı, kusma, ishal baş ağrısı, baş dönmesi, iştah kaybı, bol terleme ve kas krampları şeklinde ortaya çıkar. Genelde kan volümündeki terleme ve kas krampları şeklinde ortaya çıkar. Genelde kan volümündeki azalmaya bağlıdır. hemen egzersiz kesilip, gölge bir yerde dinlendirilmeli, azalmaya bağlıdır. hemen egzersiz kesilip, gölge bir yerde dinlendirilmeli, ağızdan veya damardan su elektrolit takviyesi yapılmalıdır.ağızdan veya damardan su elektrolit takviyesi yapılmalıdır.

Isı çarpmasıIsı çarpması: : İç ısının çok yükselmesi sonucu ortaya çıkan, ısı ile ilgili İç ısının çok yükselmesi sonucu ortaya çıkan, ısı ile ilgili sorunların en ağırıdır. Davranış bozuklukları, emosyonel tutarsızlıklar, sorunların en ağırıdır. Davranış bozuklukları, emosyonel tutarsızlıklar, histerik ağlamalar, ilgisizlik, sorulan sorulara yanıt vermeme, zaman ve yer histerik ağlamalar, ilgisizlik, sorulan sorulara yanıt vermeme, zaman ve yer bakımından uyum hissini kaybetme, istem dışı dışkılama, kuru sıcak bir bakımından uyum hissini kaybetme, istem dışı dışkılama, kuru sıcak bir deri, terleme kesilmesi, yüksek rektal ısı, tansiyon düşmesi bazen kan deri, terleme kesilmesi, yüksek rektal ısı, tansiyon düşmesi bazen kan şekeri düşüklüğü, sonunda bilinç kaybı ve dolaşımsal kollaps şeklinde şekeri düşüklüğü, sonunda bilinç kaybı ve dolaşımsal kollaps şeklinde ortaya çıkar. ortaya çıkar.

Sporcularda büyük sağlık riski yaratabilen ısı ile ilgili Sporcularda büyük sağlık riski yaratabilen ısı ile ilgili yaralanmalar şöyle önlenebilir:yaralanmalar şöyle önlenebilir:

1.Sporcu iyi bir aklimatizasyon yani ısıya uyum periyodundan 1.Sporcu iyi bir aklimatizasyon yani ısıya uyum periyodundan geçmelidir.geçmelidir.

2.Antrenmanlar sırasında sık sık gölgede dinlenme verilmelidir. 2.Antrenmanlar sırasında sık sık gölgede dinlenme verilmelidir. Efordan evvel, efor sırasında ve sonra uygun miktarlarda su ve Efordan evvel, efor sırasında ve sonra uygun miktarlarda su ve tuz verilmelidir.tuz verilmelidir.

3.Her gün tartılmalı ve 24 saat içindeki aşırı bir kilo kaybı göz 3.Her gün tartılmalı ve 24 saat içindeki aşırı bir kilo kaybı göz önüne alınmalıdır.önüne alınmalıdır.

4.Isı ve rutubetin yüksek olduğu dönemlerde fiziksel aktivite 4.Isı ve rutubetin yüksek olduğu dönemlerde fiziksel aktivite sınırlandırılmalıdır.sınırlandırılmalıdır.

5.Antrenman saatleri sıcaklığın daha az olduğu saatlerde tercih 5.Antrenman saatleri sıcaklığın daha az olduğu saatlerde tercih edilmelidir.edilmelidir.

6.Sporcular olabildiğince açık renkli giysiler tercih etmelidir.6.Sporcular olabildiğince açık renkli giysiler tercih etmelidir. 7.Sporcuların tercih ettiği giysiler derinin rahat hava almasını 7.Sporcuların tercih ettiği giysiler derinin rahat hava almasını

sağlayacak şekilde olmalıdır.sağlayacak şekilde olmalıdır. Isıya uyumIsıya uyum:: Sporcuların ısıya uyumu 4-8 gün arasında bir Sporcuların ısıya uyumu 4-8 gün arasında bir

periyodu kapsar.periyodu kapsar.

5.Soğuk: 5.Soğuk: Soğuk ve rüzgarlı ortam, Soğuk ve rüzgarlı ortam, yapılan sportif aktivitelerde gerek yapılan sportif aktivitelerde gerek sportif yaralanmalara yol açıcı, gerekse sportif yaralanmalara yol açıcı, gerekse performansı düşürücü bir riski performansı düşürücü bir riski beraberinde getirir. Burada beraberinde getirir. Burada sporcuların soğuk algınlığı gibi sağlık sporcuların soğuk algınlığı gibi sağlık sorunlarının oluşabileceği sorunlarının oluşabileceği aşikardır.Ayrıca, bu soğuk ortama, aşikardır.Ayrıca, bu soğuk ortama, yeterince ısınmama eklenince çeşitli yeterince ısınmama eklenince çeşitli sakatlıklara ortam hazırlanır.sakatlıklara ortam hazırlanır.

6.Dehidratasyon:6.Dehidratasyon: Vücudun su kaybetmesine dehidratasyon Vücudun su kaybetmesine dehidratasyon

denir.Dehidratasyon akut ve kronik olmak üzere denir.Dehidratasyon akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılır. Egzersiz sırasında terle, yapılan ikiye ayrılır. Egzersiz sırasında terle, yapılan egzersizin süresi, şiddeti ve ortam sıcaklığına bağlı egzersizin süresi, şiddeti ve ortam sıcaklığına bağlı olarak az veya çok su kaybedilir. Bu su kaybı olarak az veya çok su kaybedilir. Bu su kaybı karşılanmazsa dehidratasyon oluşur.Buna akut karşılanmazsa dehidratasyon oluşur.Buna akut dehidratasyon adı verilir.Bu su kaybı durumu 24 dehidratasyon adı verilir.Bu su kaybı durumu 24 saatten fazla sürerse, kronik dehidratasyon oluşur.saatten fazla sürerse, kronik dehidratasyon oluşur.

Dehidratasyonun sporculardaki etkileri şunlardır:Dehidratasyonun sporculardaki etkileri şunlardır: 1.Kan volümünde azalma,2.Rektal ısıda artış,3.Nabız 1.Kan volümünde azalma,2.Rektal ısıda artış,3.Nabız

sayısında yükselme,4.Erken bitkinlik,5.Efor sayısında yükselme,4.Erken bitkinlik,5.Efor süresinde kısalma,6.İş gücünde düşüş7.Sportif süresinde kısalma,6.İş gücünde düşüş7.Sportif performans düşer,8.Yüzde 10 oranındaki su kaybı performans düşer,8.Yüzde 10 oranındaki su kaybı dolaşımsal kollapsa yol açardolaşımsal kollapsa yol açar

7.Hava kirliliği:7.Hava kirliliği:

Gün geçtikçe artan sanayileşme, kente göçün Gün geçtikçe artan sanayileşme, kente göçün getirdiği kalitesiz yakıt kullanımı, arıtma getirdiği kalitesiz yakıt kullanımı, arıtma tesislerinden yoksun çarpık sanayileşme, her tesislerinden yoksun çarpık sanayileşme, her gün trafiğe binlerce aracın katılımı insanların gün trafiğe binlerce aracın katılımı insanların yaşadığı ortamda hava kirliliğine etki eden yaşadığı ortamda hava kirliliğine etki eden bazı faktörlerdir. Kirli hava sporcuların sinir bazı faktörlerdir. Kirli hava sporcuların sinir kas, kardiyovasküler (kalp-damar), solunum, kas, kardiyovasküler (kalp-damar), solunum, renal sistemlerin işlevlerini bozar.Bu nedenle renal sistemlerin işlevlerini bozar.Bu nedenle sporcunun doğrudan sağlığını etkileyen bu sporcunun doğrudan sağlığını etkileyen bu konu, aynı zamanda performansını da doğal konu, aynı zamanda performansını da doğal olarak olumsuz etkiler.olarak olumsuz etkiler.

Alışkanlıklar İle İlgili Alışkanlıklar İle İlgili Faktörler:Faktörler:

1.Alkol: 1.Alkol: Alkol alındığı miktara bağlı Alkol alındığı miktara bağlı olarak gerek uyarıcı, gerekse olarak gerek uyarıcı, gerekse uyuşturucu etki yapan bir maddedir. uyuşturucu etki yapan bir maddedir. Bilindiği gibi alkol karaciğeri de Bilindiği gibi alkol karaciğeri de çözülüp yağa dönüşür ve enerji çözülüp yağa dönüşür ve enerji oluşumunda da bir ekinliği yoktur. oluşumunda da bir ekinliği yoktur. Alınma dozuna göre merkezi sinir Alınma dozuna göre merkezi sinir sistemi üzerinde uyuşturucu etkisi sistemi üzerinde uyuşturucu etkisi vardır. Sporcunun konsantrasyonunu vardır. Sporcunun konsantrasyonunu bozar.bozar.

2.Sigara: 2.Sigara: Sigaranın insan sağlığına verdiği zararlar Sigaranın insan sağlığına verdiği zararlar ortadadır. Bunun dışında sportif performansı olumsuz ortadadır. Bunun dışında sportif performansı olumsuz yönde etkiler. Özellikle aerobik gücün etkin olduğu yönde etkiler. Özellikle aerobik gücün etkin olduğu sportif aktivitelerde, sigaranın zararı ve performansa sportif aktivitelerde, sigaranın zararı ve performansa olumsuz etkisi daha belirgindir. Sigara dumanında %4 olumsuz etkisi daha belirgindir. Sigara dumanında %4 oranında bulunan karbonmonoksit de, hemoglobin ile oranında bulunan karbonmonoksit de, hemoglobin ile oksijenden daha kolay birleşebildiği için kanın oksijen oksijenden daha kolay birleşebildiği için kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır.Sigaranın damar sertliği ve taşıma kapasitesini azaltır.Sigaranın damar sertliği ve böbrekler üzerine yıkıcı etkileri de saptanmış böbrekler üzerine yıkıcı etkileri de saptanmış gerçeklerdir.Bir başka kaynakta da sigaranın maksimal gerçeklerdir.Bir başka kaynakta da sigaranın maksimal oksijen kullanımını yüzde 4-5 düşürdüğü söylenmekte oksijen kullanımını yüzde 4-5 düşürdüğü söylenmekte ve yarışma öncesi son sigara içiminin en az 12 saat ve yarışma öncesi son sigara içiminin en az 12 saat önce olması gerektiği belirtilmektedir. Sonuç olarak önce olması gerektiği belirtilmektedir. Sonuç olarak sigara sporcunun performansını olumsuz yönde sigara sporcunun performansını olumsuz yönde etkilemektedir.etkilemektedir.

3.Beslenme: 3.Beslenme: Sporcunun beslenme Sporcunun beslenme alışkanlığı onun performansını etkileyen alışkanlığı onun performansını etkileyen bir faktördür. Bilindiği gibi sporcu, bir faktördür. Bilindiği gibi sporcu, beslenme işini kampların dışında tek beslenme işini kampların dışında tek başına yapar. Bu nedenle beslenme başına yapar. Bu nedenle beslenme konusunda oluşturacağı alışkanlıkların, konusunda oluşturacağı alışkanlıkların, sağlıklı temellere dayanması gerekir. sağlıklı temellere dayanması gerekir. Genel beslenme alışkanlığının dışında, Genel beslenme alışkanlığının dışında, yarışma veya antrenman öncesi yenilen yarışma veya antrenman öncesi yenilen son öğünün içeriği ve de yarışma sırasında son öğünün içeriği ve de yarışma sırasında alınan içecekler de sporcunun alınan içecekler de sporcunun performansını etkiler.performansını etkiler.

4.Kilo kaybı:4.Kilo kaybı:Sıkletlerin önemli olduğu güreş, boks, Sıkletlerin önemli olduğu güreş, boks, judo gibi spor dallarında yaşanan risklerden biri de judo gibi spor dallarında yaşanan risklerden biri de süratli “kilo kaybı” dır. Sporcular genelde uzun süre süratli “kilo kaybı” dır. Sporcular genelde uzun süre gerektiren bilimsel yöntemleri bir kenara bırakıp, gerektiren bilimsel yöntemleri bir kenara bırakıp, büyükten, ağabeyden görme kilo kaybı yöntemlerini büyükten, ağabeyden görme kilo kaybı yöntemlerini alışkanlık haline getirirler. Bilindiği gibi fazla kilonun alışkanlık haline getirirler. Bilindiği gibi fazla kilonun iki kaynağı vardır. Bunlar vücut yağı ve vücut sıvısıdır. iki kaynağı vardır. Bunlar vücut yağı ve vücut sıvısıdır. Özellikle akut dehidratasyon (Süratli kilo kaybı) Özellikle akut dehidratasyon (Süratli kilo kaybı) beraberinde şu sorunları getirir.1.Kas kuvvetinde beraberinde şu sorunları getirir.1.Kas kuvvetinde azalma, 2.İş performansında azalma, 3.Plazma ve kan azalma, 2.İş performansında azalma, 3.Plazma ve kan volümünde azalma,4.Submaksimal efor sırasında kalp volümünde azalma,4.Submaksimal efor sırasında kalp işlevinde azalma, nabızda yükselme, düşük atım volümü işlevinde azalma, nabızda yükselme, düşük atım volümü ve düşük kalp dakika volümü, 5.Özellikle besin ve düşük kalp dakika volümü, 5.Özellikle besin sınırlamasında, oksijen kullanımında azalma, 6.Isı sınırlamasında, oksijen kullanımında azalma, 6.Isı düzenleme mekanizmalarında azalma, 7.Böbrek kan düzenleme mekanizmalarında azalma, 7.Böbrek kan akımında ve filtrasyonunda azalma, 8.Karaciğer glikojen akımında ve filtrasyonunda azalma, 8.Karaciğer glikojen deposunda azalma, 9.Vücutta elektrolit kaybında artma. deposunda azalma, 9.Vücutta elektrolit kaybında artma.

5.Ergojenik yardım: 5.Ergojenik yardım: Ergojenik yardım Ergojenik yardım performansı artırmak amacıyla yardımına performansı artırmak amacıyla yardımına başvurulan bazı besin maddeleri ve başvurulan bazı besin maddeleri ve yöntemleridir. Gerçek ergojenik yardımcılar yöntemleridir. Gerçek ergojenik yardımcılar kuvveti, dayanıklılığı, hızı ve beceriyi sürekli kuvveti, dayanıklılığı, hızı ve beceriyi sürekli olarak artıran yöntemlerdir. Bunlar sentetik olarak artıran yöntemlerdir. Bunlar sentetik madde olmadıkları için doping sayılmazlar. Spor madde olmadıkları için doping sayılmazlar. Spor dünyasındaki sporcular bazı alışkanlıklarla, bazı dünyasındaki sporcular bazı alışkanlıklarla, bazı maddeler kullanır. Bu maddeler genelde bira maddeler kullanır. Bu maddeler genelde bira mayası, polen, protein tozları vb. maddelerdir. mayası, polen, protein tozları vb. maddelerdir. Bu maddelerin bir uzman denetiminin dışında Bu maddelerin bir uzman denetiminin dışında kullanılması, bazı sağlık sorunlarına yol açacağı kullanılması, bazı sağlık sorunlarına yol açacağı gibi performansı da olumsuz yönde etkileyebilir.gibi performansı da olumsuz yönde etkileyebilir.

6.Doping: 6.Doping: Doping başlı başına sporcuların karşısındaki Doping başlı başına sporcuların karşısındaki en büyük tehlikedir. Spor sahalarında yaratacağı etik en büyük tehlikedir. Spor sahalarında yaratacağı etik kurallarındaki eşit koşullarda yarışma ortamını kurallarındaki eşit koşullarda yarışma ortamını bozmasının dışında, insan sağlığı üzerine olumsuz bozmasının dışında, insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri tartışmasızdır. Araştırmalarda doping etkileri tartışmasızdır. Araştırmalarda doping maddelerinin gurubuna göre insan vücuduna verdiği maddelerinin gurubuna göre insan vücuduna verdiği çeşitli zararlara kısaca değinirsek; örneğin amfetamin çeşitli zararlara kısaca değinirsek; örneğin amfetamin grubu maddelerin alınması ile, organizmanın yorgunluk grubu maddelerin alınması ile, organizmanın yorgunluk duysunun ortadan kalkması sonucu belirgin bir duysunun ortadan kalkması sonucu belirgin bir ekonomi kaybı olur. Dinlenme kapasitesi belirgin ekonomi kaybı olur. Dinlenme kapasitesi belirgin oranda düşer. Taşikardi (çarpıntı),hipertansiyon(yüksek oranda düşer. Taşikardi (çarpıntı),hipertansiyon(yüksek tansiyon), aşırı terleme, kas tonusunda tansiyon), aşırı terleme, kas tonusunda (geriminde)artış, sinirlilik, sindirim bozukluğu ve cinsel (geriminde)artış, sinirlilik, sindirim bozukluğu ve cinsel fonksiyonlarda bozulma ortaya çıkarır. Kas yapıcı diye fonksiyonlarda bozulma ortaya çıkarır. Kas yapıcı diye de tanımlanan anabolizan grubu maddelerin alınması de tanımlanan anabolizan grubu maddelerin alınması sonucunda da iskelet, karaciğer, böbrek ve cinsel sonucunda da iskelet, karaciğer, böbrek ve cinsel organlarda ileri derecede tahribata yol açılmaktadır.organlarda ileri derecede tahribata yol açılmaktadır.

7.Cinsel yaşantı: 7.Cinsel yaşantı: Genel olarak muhafazakar toplum yapımız Genel olarak muhafazakar toplum yapımız içinde sporcuların eğitilmediği ve her zaman bir soru işareti içinde sporcuların eğitilmediği ve her zaman bir soru işareti şeklinde kafalarında kalan konularda birisi de cinsellik konusudur. şeklinde kafalarında kalan konularda birisi de cinsellik konusudur. Sporcuların bu konudaki bilgi birikimleri spor dallarına göre büyük Sporcuların bu konudaki bilgi birikimleri spor dallarına göre büyük farklılıklar gösterir. Pratikte birçok sporcu bu konuda deneyimli farklılıklar gösterir. Pratikte birçok sporcu bu konuda deneyimli sporcu ağabeylerinin/ablalarının öğütleri çerçevesinde bilgilenir. sporcu ağabeylerinin/ablalarının öğütleri çerçevesinde bilgilenir. Bu konuda yapılan araştırmalar bir cinsel ilişki sırasında harcanan Bu konuda yapılan araştırmalar bir cinsel ilişki sırasında harcanan enerji değerinin, birkaç basamak merdiveni hızlı çıkmaya enerji değerinin, birkaç basamak merdiveni hızlı çıkmaya eşdeğerde olduğu yolundadır. Cinsel birleşme sırasında kalp eşdeğerde olduğu yolundadır. Cinsel birleşme sırasında kalp vurum sayısı yaklaşık 100-120 arasında olmaktadır. Cinsel ilişkiden vurum sayısı yaklaşık 100-120 arasında olmaktadır. Cinsel ilişkiden sonra yeterli toplanma süresi verilirse, fizyolojik açıdan bir zararı sonra yeterli toplanma süresi verilirse, fizyolojik açıdan bir zararı olmayacağı ortadadır. Ayrıca araştırmalar yarışmadan 24 saat önce olmayacağı ortadadır. Ayrıca araştırmalar yarışmadan 24 saat önce ve 24 saat sonra cinsel ilişkinin her hangi bir fizyolojik soruna yol ve 24 saat sonra cinsel ilişkinin her hangi bir fizyolojik soruna yol açmadığını gösterir. Pratikte spor dallarına ve o dalın sosyal açmadığını gösterir. Pratikte spor dallarına ve o dalın sosyal yaşamdaki değerlerine göre sporcular belirli cinsel yaşantılarını yaşamdaki değerlerine göre sporcular belirli cinsel yaşantılarını belirli alışkanlıklarla sürdürür. Burada birkaç risk söz konusudur. belirli alışkanlıklarla sürdürür. Burada birkaç risk söz konusudur. Gerekli önlemlerin alınmadığı ilişkilerde ortaya çıkabilecek bulaşıcı Gerekli önlemlerin alınmadığı ilişkilerde ortaya çıkabilecek bulaşıcı rahatsızlıklar sporcular için bir sağlık riski taşır. Diğer bir risk, rahatsızlıklar sporcular için bir sağlık riski taşır. Diğer bir risk, bazı sporcuların cinsel yaşantıya tabu gibi bakmaları sonucu bazı sporcuların cinsel yaşantıya tabu gibi bakmaları sonucu oluşan yarışma öncesi dönemde uzunca bir süre ilişkiye oluşan yarışma öncesi dönemde uzunca bir süre ilişkiye girmemenin getirdiği gerilimlerdir. Bazı sporcularda özellikle de girmemenin getirdiği gerilimlerdir. Bazı sporcularda özellikle de bekar sporcularda cinsel yaşantı sorumsuzca ve doyumsuzca bekar sporcularda cinsel yaşantı sorumsuzca ve doyumsuzca sürülen bir hale gelir. İşte bu iki uç nokta; sporcuların gerek çeşitli sürülen bir hale gelir. İşte bu iki uç nokta; sporcuların gerek çeşitli gerilimleri yaşaması, gerekse aşırı yorgunluğun oluşmasına neden gerilimleri yaşaması, gerekse aşırı yorgunluğun oluşmasına neden olup onların performanslarını olumsuz yönde etkiler.olup onların performanslarını olumsuz yönde etkiler.

8.Dini alışkanlıklar: 8.Dini alışkanlıklar: Bazı sporcuların dini Bazı sporcuların dini inançları gereği bazı alışkanlıklar geliştirir. inançları gereği bazı alışkanlıklar geliştirir. Örneğin, Ramazan ayında oruç tutan profesyonel Örneğin, Ramazan ayında oruç tutan profesyonel sporcular vardır. Oruç gereği gün boyu aç kalma sporcular vardır. Oruç gereği gün boyu aç kalma doğal olarak sporcunun performansını etkiler. doğal olarak sporcunun performansını etkiler. Sporcunun antrenman ve yarışmada daha düşük Sporcunun antrenman ve yarışmada daha düşük performans sergilemesine neden olur. Ayrıca, performans sergilemesine neden olur. Ayrıca, açlığa bağlı olarak düşen vücut direnci bazı açlığa bağlı olarak düşen vücut direnci bazı yaralanmalara karşıda vücudu dirençsiz bırakır. yaralanmalara karşıda vücudu dirençsiz bırakır. Birçok Amerikalı sporcu pazar günü yarışma ve Birçok Amerikalı sporcu pazar günü yarışma ve antrenman yapmaktan hoşlanmaz. Benzer antrenman yapmaktan hoşlanmaz. Benzer durum cumartesi günleri için de bazı Yahudi durum cumartesi günleri için de bazı Yahudi sporcularda söz konusudur.sporcularda söz konusudur.

İç Faktörler:İç Faktörler:

1-1-Genel Sağlık Durumu: Genel Sağlık Durumu: Sporcunun yapacağı antrenman Sporcunun yapacağı antrenman veya yarışma öncesi sağlık durumunda ortaya çıkabilecek veya yarışma öncesi sağlık durumunda ortaya çıkabilecek akut sorunlar veya genel sağlık durumundaki kronik sorunlar akut sorunlar veya genel sağlık durumundaki kronik sorunlar onun performansını olumsuz etkiler. Ayrıca yaralanmalar onun performansını olumsuz etkiler. Ayrıca yaralanmalar karşısında bir risk faktörü doğurur. Örneklemeye çalışırsak, karşısında bir risk faktörü doğurur. Örneklemeye çalışırsak, vücudun ateşli olası, solunum yollarındaki bazı rahatsızlıklar, vücudun ateşli olası, solunum yollarındaki bazı rahatsızlıklar, ishal vb. sürekli yaşanabilen sorunlar, sporcunun göstermesi ishal vb. sürekli yaşanabilen sorunlar, sporcunun göstermesi gereken performansı sergileyememesine ve yaralanmalar gereken performansı sergileyememesine ve yaralanmalar karşısında risk altında olmasına neden olur.karşısında risk altında olmasına neden olur.

2-Psikomotor Gelişim: 2-Psikomotor Gelişim: Psikomotor gelişim bireyin doğum Psikomotor gelişim bireyin doğum öncesi döneminden başlayarak yaşamının sonuna kadar öncesi döneminden başlayarak yaşamının sonuna kadar devam eden ve hareketleriyle ilgili davranışlardaki devam eden ve hareketleriyle ilgili davranışlardaki değişimleri kapsayan bir süreçtir. Antrenman programlarının değişimleri kapsayan bir süreçtir. Antrenman programlarının planlanmasında ve uygulanmasında psikomotor gelişim planlanmasında ve uygulanmasında psikomotor gelişim sürecinin seyri dikkate alınmalıdır. Özellikle çocukların sürecinin seyri dikkate alınmalıdır. Özellikle çocukların olgunluk düzeyi bilinmeden öğretilmeye çalışılacak olgunluk düzeyi bilinmeden öğretilmeye çalışılacak becerilerin öğrenilmesi mümkün olmayacağı gibi yetenekli becerilerin öğrenilmesi mümkün olmayacağı gibi yetenekli çocukların spordan uzaklaşmasına veya yaralanmalarına yol çocukların spordan uzaklaşmasına veya yaralanmalarına yol açabilir.açabilir.

3-Fizksel Uygunluk:3-Fizksel Uygunluk: Yeterli kondisyonel özelliklere sahip Yeterli kondisyonel özelliklere sahip olmamak ve sezon öncesi kondisyon çalışmalarının yeterli olmamak ve sezon öncesi kondisyon çalışmalarının yeterli derecede yapılmaması önemli bir yaralanma riskini de derecede yapılmaması önemli bir yaralanma riskini de beraberinde getirir. Yapılan bir çalışmada yeterli kondisyon beraberinde getirir. Yapılan bir çalışmada yeterli kondisyon antrenmanı yapmamış futbolcularda, sakatlanma yüzdesinin antrenmanı yapmamış futbolcularda, sakatlanma yüzdesinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Aerobik dayanıklılık:Aerobik dayanıklılık: Sporcunun yaptığı spor dalına göre Sporcunun yaptığı spor dalına göre etkin olan enerji oluşum sistemi, onun ortaya koyacağı etkin olan enerji oluşum sistemi, onun ortaya koyacağı performansı doğrudan etkileyen bir konudur. Bilindiği gibi bir performansı doğrudan etkileyen bir konudur. Bilindiği gibi bir dakikanın üzerindeki fiziksel aktivitelerde süre uzadıkça etkin dakikanın üzerindeki fiziksel aktivitelerde süre uzadıkça etkin olan enerji üretim sistemi aerobik enerji olmaktadır. İşte bu olan enerji üretim sistemi aerobik enerji olmaktadır. İşte bu noktada aerobik enerji oluşum sisteminin etkin olduğu spor noktada aerobik enerji oluşum sisteminin etkin olduğu spor dallarında, yetersiz bir aerobik dayanıklılık ile yapılacak dallarında, yetersiz bir aerobik dayanıklılık ile yapılacak antrenman ve yarışmalarda sporcunun gerek ortaya koyacağı antrenman ve yarışmalarda sporcunun gerek ortaya koyacağı performans düşük olacak, gerekse yetersiz aerobik dayanıklılık performans düşük olacak, gerekse yetersiz aerobik dayanıklılık onun yaralanma riskini yükseltecektir.onun yaralanma riskini yükseltecektir.

Kuvvet: Kuvvet: Sporcular yaptıkları spor dalına göre, o spor dalının Sporcular yaptıkları spor dalına göre, o spor dalının gereksinimleri doğrultusunda ortaya bir kuvvet koyarlar. Bu gereksinimleri doğrultusunda ortaya bir kuvvet koyarlar. Bu kuvvet gereksinimi kimi zaman birim kuvvet, kimi zaman kuvvet gereksinimi kimi zaman birim kuvvet, kimi zaman çabuk kuvvet, kimi zaman da kuvvette devamlılık şeklinde çabuk kuvvet, kimi zaman da kuvvette devamlılık şeklinde olabilir.İşte, bu doğrultuda ortaya konulan kuvvetin olabilir.İşte, bu doğrultuda ortaya konulan kuvvetin yetersizliği, o kuvveti oluşturan kaslarda çeşitli zorlanmalar ve yetersizliği, o kuvveti oluşturan kaslarda çeşitli zorlanmalar ve kopmalara neden olup bir yaralanma riski yaratacağı gibi, kopmalara neden olup bir yaralanma riski yaratacağı gibi, ortaya konulan performansın da yetersizliğine neden olur.ortaya konulan performansın da yetersizliğine neden olur.

Sürat: Sürat: Sürat, spor bilim dünyasında en karmaşık konulardan Sürat, spor bilim dünyasında en karmaşık konulardan biridir. Sürat için gerekli olan fiziksel yapı, bugüne kadar optimal biridir. Sürat için gerekli olan fiziksel yapı, bugüne kadar optimal olarak tarif edilmiş değildir. Spor dalında performansı ortaya koya olarak tarif edilmiş değildir. Spor dalında performansı ortaya koya bilmek için yeterli sürate sahip olmamak bir risk doğurur.Bu risk bilmek için yeterli sürate sahip olmamak bir risk doğurur.Bu risk hem performansın düşmesine, hem de yaralanmaya yal açacak hem performansın düşmesine, hem de yaralanmaya yal açacak zorlanmalara neden olur.zorlanmalara neden olur.

Sportif beceri: Sportif beceri: Beceri ile daha ziyade değişik kas gurupları Beceri ile daha ziyade değişik kas gurupları arasında iyi bir koordinasyon sağlanarak yapılacak hareketin daha arasında iyi bir koordinasyon sağlanarak yapılacak hareketin daha mükemmel olması sağlanır. Burada önemli olan hareketi yapacak mükemmel olması sağlanır. Burada önemli olan hareketi yapacak kas gurupları arasında sağlanacak koordinasyondur. Dolayısıyla kas gurupları arasında sağlanacak koordinasyondur. Dolayısıyla kassal bir aktivitenin kolaylıkla yapılması bir beceri ürünüdür. Bir kassal bir aktivitenin kolaylıkla yapılması bir beceri ürünüdür. Bir sporcunun yaptığı spor dalındaki temel teknik özellikleri iyi sporcunun yaptığı spor dalındaki temel teknik özellikleri iyi yapabilme derecesi onun temel teknik hareketi yanlış yapmaktan yapabilme derecesi onun temel teknik hareketi yanlış yapmaktan doğacak risklerden uzak tutar. Sonuç olarak bir sporcunun beceri doğacak risklerden uzak tutar. Sonuç olarak bir sporcunun beceri eksikliği hem sporcunun performansını olumsuz yönde etkiler, eksikliği hem sporcunun performansını olumsuz yönde etkiler, hem de yaralanma riskini ortaya çıkarır.hem de yaralanma riskini ortaya çıkarır.

Koordinasyon: Koordinasyon: Koordinasyon, bir hareket sırasında o harekete Koordinasyon, bir hareket sırasında o harekete katılan kaslar ile merkezi sinir sistemi arasında gösterilen katılan kaslar ile merkezi sinir sistemi arasında gösterilen uyumdur. Dolayısıyla bir sportif aktivite sırasında gereken çeşitli uyumdur. Dolayısıyla bir sportif aktivite sırasında gereken çeşitli ve bir seri hareketin hızlı, akıcı ve uyumlu bir şekilde yapılması o ve bir seri hareketin hızlı, akıcı ve uyumlu bir şekilde yapılması o harekete katılacak tüm vücut organlarının zamanlaması, ortaya harekete katılacak tüm vücut organlarının zamanlaması, ortaya konulacak performansın iyiliğini etkileyen bir faktördür. Sonuç konulacak performansın iyiliğini etkileyen bir faktördür. Sonuç olarak koordinasyon eksikliği sergilenecek performansın olarak koordinasyon eksikliği sergilenecek performansın düşmesine, gerekse hareketin amacından sapması sonucu ortaya düşmesine, gerekse hareketin amacından sapması sonucu ortaya yaralanma riski doğuracak bir hareket çıkmasına neden olur. yaralanma riski doğuracak bir hareket çıkmasına neden olur.

4-Fiziksel Yapı: 4-Fiziksel Yapı: Kişinin sahip olduğu fiziksel yapı, ona yapacağı Kişinin sahip olduğu fiziksel yapı, ona yapacağı spor dalında, o spor dalının gereksinim duyduğu fiziksel spor dalında, o spor dalının gereksinim duyduğu fiziksel özelliklere göre zaman zaman da avantaj getirebilir. Şimdi özelliklere göre zaman zaman da avantaj getirebilir. Şimdi bunları ortaya koymaya çalışalım.bunları ortaya koymaya çalışalım.

Boy: Boy: Boy sporcular için yaptığı spor dalına göre zaman zaman Boy sporcular için yaptığı spor dalına göre zaman zaman avantaj, zaman zaman da dezavantaj yaratabilir. Kısa boy halter, avantaj, zaman zaman da dezavantaj yaratabilir. Kısa boy halter, ata binme gibi spor dallarında avantaj sağlar. Basketbol, voleybol, ata binme gibi spor dallarında avantaj sağlar. Basketbol, voleybol, yüksek atlama gibi spor dallarında da uzun olma avantaj yaratır. yüksek atlama gibi spor dallarında da uzun olma avantaj yaratır. Eskrim, kayak, uzun mesafe koşuları gibi spor dallarında ise Eskrim, kayak, uzun mesafe koşuları gibi spor dallarında ise boyun bir önemi yoktur. Eğer sporcu yaptığı spor dalına uygun boyun bir önemi yoktur. Eğer sporcu yaptığı spor dalına uygun bir fiziğe, boya sahip değilse, sporcunun boyu o zaman bir risk bir fiziğe, boya sahip değilse, sporcunun boyu o zaman bir risk faktörü oluşturur.faktörü oluşturur.

Ağırlık: Ağırlık: Yapılan spor dalı genelde belirli bir fiziksel yapıya sahip Yapılan spor dalı genelde belirli bir fiziksel yapıya sahip olmayı gerektirir. Bu fiziksel yapıya sahiplikteki önemli olmayı gerektirir. Bu fiziksel yapıya sahiplikteki önemli kriterlerden biri de vücut ağırlığıdır. Kimi spor dallarında vücut kriterlerden biri de vücut ağırlığıdır. Kimi spor dallarında vücut ağırlığının fazla olması bir dezavantaj yaratırken, kimi spor ağırlığının fazla olması bir dezavantaj yaratırken, kimi spor dallarında vücut ağırlığının fazlalığı avantaj yaratmaktadır. dallarında vücut ağırlığının fazlalığı avantaj yaratmaktadır. Normalin üzerindeki vücut ağırlığı örneğin dayanıklılık gerektiren Normalin üzerindeki vücut ağırlığı örneğin dayanıklılık gerektiren spor dallarında kilogram başına düşen oksijen kullanımını spor dallarında kilogram başına düşen oksijen kullanımını azaltacağı için bir dezavantaj yaratır. Ayrıca sıçramanın önemli azaltacağı için bir dezavantaj yaratır. Ayrıca sıçramanın önemli olduğu alanlarda aşırı vücut ağırlığı, kişinin sırtına konmuş olduğu alanlarda aşırı vücut ağırlığı, kişinin sırtına konmuş ağırlık gibi bir dezavantajdır. Bu ve buna benzer performans ağırlık gibi bir dezavantajdır. Bu ve buna benzer performans düşürücü özelliklerin dışında normalin üzerindeki vücut ağırlığı düşürücü özelliklerin dışında normalin üzerindeki vücut ağırlığı özellikle alt ekstremitelere daha fazla yük binmesine ve bu özellikle alt ekstremitelere daha fazla yük binmesine ve bu ekstremitelerin yaralanma riskini artırmaktadır.ekstremitelerin yaralanma riskini artırmaktadır.

Eklem stabilitesi: Eklem stabilitesi: Sportif yaralanmalara yol açan önemli Sportif yaralanmalara yol açan önemli faktörlerden biri de eklemlerin stabilitesini yitirmiş olması faktörlerden biri de eklemlerin stabilitesini yitirmiş olması yani instabil olmasıdır. Bu temelde eklemlerin çevresindeki yani instabil olmasıdır. Bu temelde eklemlerin çevresindeki kasların yeterli kuvvete sahip olmamasından kaynaklanır. kasların yeterli kuvvete sahip olmamasından kaynaklanır. Sonuçta instabil eklemler çevrelerindeki tendon veya Sonuçta instabil eklemler çevrelerindeki tendon veya ligamentlerin yaralanma risklerini artırır. Stabil olmayan ligamentlerin yaralanma risklerini artırır. Stabil olmayan eklem çerçevesindeki kasların kuvveti arttırılarak, eklem çerçevesindeki kasların kuvveti arttırılarak, instabilite kompanze edilir ve böylece tendon ve instabilite kompanze edilir ve böylece tendon ve ligamentlerin sakatlanma riski azaltılır.ligamentlerin sakatlanma riski azaltılır.

Vücut yağ yüzdesi: Vücut yağ yüzdesi: Bilindiği gibi sporcularda vücut yağ Bilindiği gibi sporcularda vücut yağ oranı yapılan spor dallarına göre değişiklikler oranı yapılan spor dallarına göre değişiklikler göstermektedir. Bu noktada, yağ oranı yapılan spor dalına göstermektedir. Bu noktada, yağ oranı yapılan spor dalına göre kimi zaman avantaj yaratırken, kimi zaman göre kimi zaman avantaj yaratırken, kimi zaman dezavantaj oluşturmaktadır. Örneğin takım oyunlarında dezavantaj oluşturmaktadır. Örneğin takım oyunlarında vücut yağ oranının o spor dalı için gerektiğinden fazla vücut yağ oranının o spor dalı için gerektiğinden fazla olması, sporcunun sanki sırtında fazladan bir ağırlık ile olması, sporcunun sanki sırtında fazladan bir ağırlık ile antrenman veya yarışmaya katılıyormuş gibi bir durum antrenman veya yarışmaya katılıyormuş gibi bir durum yaratmakta ve daha fazla enerji sarfına neden olmaktadır. yaratmakta ve daha fazla enerji sarfına neden olmaktadır. Eğer yeterli kas gücü ve bağların güçlülüğü yok ise çeşitli Eğer yeterli kas gücü ve bağların güçlülüğü yok ise çeşitli yaralanmaları da beraberinde getirir. Ama örneğin yaralanmaları da beraberinde getirir. Ama örneğin maraton yüzmede vücuttaki yağ oranı vücudun ısısını maraton yüzmede vücuttaki yağ oranı vücudun ısısını korumada bir avantajı beraberinde getirir.korumada bir avantajı beraberinde getirir.

Yaş: Yaş: Sporcunun yaşı, yaptığı spora göre zaman zaman olumlu, zaman Sporcunun yaşı, yaptığı spora göre zaman zaman olumlu, zaman zamansa olumsuz riskler taşır. Büyüme ve gelişme çağındaki bir kişinin zamansa olumsuz riskler taşır. Büyüme ve gelişme çağındaki bir kişinin kemiklerinin uzama bölgeleri(epifiz bölgeler) daha tam olarak gelişmediği kemiklerinin uzama bölgeleri(epifiz bölgeler) daha tam olarak gelişmediği için kişinin büyümesi, uzaması devam eder. Bu yaşlarda yapılan halter ve için kişinin büyümesi, uzaması devam eder. Bu yaşlarda yapılan halter ve bilinçsiz ağırlık çalışmaları büyüme noktalarına darbe etkisi yapar ve bilinçsiz ağırlık çalışmaları büyüme noktalarına darbe etkisi yapar ve büyümenin, uzamanın oluşmasını durdurur. Bu tehlike büyüme büyümenin, uzamanın oluşmasını durdurur. Bu tehlike büyüme bölgelerine gelen direkt darbeler için geçerlidir. Judo, karate, gibi kontak bölgelerine gelen direkt darbeler için geçerlidir. Judo, karate, gibi kontak sporları, futbol gibi dize bol darbe alan sporlar hep büyüme yaşındaki bir sporları, futbol gibi dize bol darbe alan sporlar hep büyüme yaşındaki bir sporcu için büyümesini, uzamasını engelleyen riskler taşır. Doktorlar sporcu için büyümesini, uzamasını engelleyen riskler taşır. Doktorlar arasında yapılan bir ulusal kamuoyu yoklamasında, doktorların yüzde arasında yapılan bir ulusal kamuoyu yoklamasında, doktorların yüzde 40,5’inin uygun denetim olduğu takdirde 15 yaşın altındaki çocukların 40,5’inin uygun denetim olduğu takdirde 15 yaşın altındaki çocukların vücut temaslı sporlara çok zarar görmeyeceği, yüzde 43,5’i ise rekabetin vücut temaslı sporlara çok zarar görmeyeceği, yüzde 43,5’i ise rekabetin nitelikli olmadığına dikkat çekilmiştir. 15 yaşın altında çocuklarda nitelikli olmadığına dikkat çekilmiştir. 15 yaşın altında çocuklarda kaburga, kafatası kemikleri oldukça kırılgan yapıdadır; deri kolayca kaburga, kafatası kemikleri oldukça kırılgan yapıdadır; deri kolayca incinebilir ve yırtılabilir. Sonuç olarak yaşın küçüklüğü kas kuvveti için incinebilir ve yırtılabilir. Sonuç olarak yaşın küçüklüğü kas kuvveti için bir dezavantaj yaratıp, sergilenecek performansı düşürür.bir dezavantaj yaratıp, sergilenecek performansı düşürür.

Cinsiyet: Cinsiyet: Fizyolojik açıdan egzersize uyum sağlama ve performansta Fizyolojik açıdan egzersize uyum sağlama ve performansta ulaşılan düzey bakımından kadın ve erkek arasında farklar ulaşılan düzey bakımından kadın ve erkek arasında farklar bulunmaktadır. Vücut yağ oranı erkeklerde, kadınlardan daha düşüktür. bulunmaktadır. Vücut yağ oranı erkeklerde, kadınlardan daha düşüktür. Oksijen kullanma kapasitesi kadınlarda erkeklerden daha düşüktür. Oksijen kullanma kapasitesi kadınlarda erkeklerden daha düşüktür. Kadınlarda eklem ve bağ yapıları daha incedir. Bu incelik esneklik Kadınlarda eklem ve bağ yapıları daha incedir. Bu incelik esneklik özelliğinin kadınlarda, erkeklerden daha fazla olmasını getirir. Kadınlar özelliğinin kadınlarda, erkeklerden daha fazla olmasını getirir. Kadınlar erkeklerden daha az terleyerek, daha az su kaybına uğramaktadır. erkeklerden daha az terleyerek, daha az su kaybına uğramaktadır. Yapılan araştırmalarda kadınlarda spor yaralanmaları ve oranları Yapılan araştırmalarda kadınlarda spor yaralanmaları ve oranları erkeklere oranla daha düşük görülmektedir. Dolayısıyla cinsiyet erkeklere oranla daha düşük görülmektedir. Dolayısıyla cinsiyet sakatlanma riski açısından kadınlar lehine görülmektedir. İşte bu sakatlanma riski açısından kadınlar lehine görülmektedir. İşte bu nedenlerden ötürü, kadınlar spor alanlarında erkeklerden daha az risk nedenlerden ötürü, kadınlar spor alanlarında erkeklerden daha az risk alırlar.alırlar.

Önceki sakatlanmalar: Önceki sakatlanmalar: Sporcu için önemli bir yaralanma riski de daha Sporcu için önemli bir yaralanma riski de daha önceden geçirmiş olduğu bir yaralanmadır. Önceki yaralanan bölge, önceden geçirmiş olduğu bir yaralanmadır. Önceki yaralanan bölge, iyileşme durumu ne olursa olsun düşük bir yüzde de olsa bir yeniden iyileşme durumu ne olursa olsun düşük bir yüzde de olsa bir yeniden yaralanma riski taşır. Ayrıca önceden yaralanmış veya operasyon yaralanma riski taşır. Ayrıca önceden yaralanmış veya operasyon geçirmiş bir bölgedeki kasların zayıflaması ve yeterli kuvvetlendirme geçirmiş bir bölgedeki kasların zayıflaması ve yeterli kuvvetlendirme programının uygulanmaması da yaralanma riskini arttırır.programının uygulanmaması da yaralanma riskini arttırır.

Kas gerginliği, sıklığı: Kas gerginliği, sıklığı: Fiziksel aktivitenin içinde kas belirli bir Fiziksel aktivitenin içinde kas belirli bir elastikiyette olmalıdır. Eğer bu elastikiyete sahip değil ve sertleşmiş ise elastikiyette olmalıdır. Eğer bu elastikiyete sahip değil ve sertleşmiş ise bir risk oluşturur. Belirli kasların sertliği halinde spor dallarına göre bir risk oluşturur. Belirli kasların sertliği halinde spor dallarına göre değişen yaralanmalar ortaya çıkar. Örneğin, hamstring gurubunun değişen yaralanmalar ortaya çıkar. Örneğin, hamstring gurubunun sertliğinde tendinit ve patellofemoral sorunlar; triceps surae’de aşil sertliğinde tendinit ve patellofemoral sorunlar; triceps surae’de aşil tendiniti; iliotibial bant sertliğinde ise iliotibial bant sürtünme sendromu tendiniti; iliotibial bant sertliğinde ise iliotibial bant sürtünme sendromu gelişebilir. İşte, bu kasların sertliği hem yaralanma riskini artırır, hem de gelişebilir. İşte, bu kasların sertliği hem yaralanma riskini artırır, hem de eklem hareket açısını belirleyen öğelerden birisi olan elastikiyet eklem hareket açısını belirleyen öğelerden birisi olan elastikiyet kaybolduğundan ortaya konan performans düşer.kaybolduğundan ortaya konan performans düşer.

Alt ekstremitenin (kalça/bacak/ayak) zayıflığı: Alt ekstremitenin (kalça/bacak/ayak) zayıflığı: Yapılan Yapılan araştırmalarda en çok sportif yaralanmanın alt ekstremitelerde araştırmalarda en çok sportif yaralanmanın alt ekstremitelerde görüldüğü belirlenmiştir. Bacağın kalça eklemindeki belirli bir görüldüğü belirlenmiştir. Bacağın kalça eklemindeki belirli bir pozisyonda yinelenen aşırı zorlanmalarında ortaya bazı sorunlar çıkar. pozisyonda yinelenen aşırı zorlanmalarında ortaya bazı sorunlar çıkar. Bu sorunlar kasların insersiyonlarında, gerek tendonlarda, gerekse Bu sorunlar kasların insersiyonlarında, gerek tendonlarda, gerekse kemikte yapısal bozukluklara neden olabilir. Burada kas-kiriş-eklem kemikte yapısal bozukluklara neden olabilir. Burada kas-kiriş-eklem yapılarındaki dokuların değişik şiddetteki zorlanmalar karşısındaki yapılarındaki dokuların değişik şiddetteki zorlanmalar karşısındaki dayanıklılık dereceleri, sınırları, ayrıca işlevsel yeterlilikleri önem dayanıklılık dereceleri, sınırları, ayrıca işlevsel yeterlilikleri önem kazanır. kazanır.

Alt ekstremitenin eşitsizliği : Alt ekstremitenin eşitsizliği : İki bacak uzunluğu arasında 20mm’den İki bacak uzunluğu arasında 20mm’den daha fazla bir fark olması önemli bir biyomekanik bozukluğu beraberinde daha fazla bir fark olması önemli bir biyomekanik bozukluğu beraberinde getirir. Bu farklılık tüm alt ekstremitede bir risk doğurur. Kalça rotatör getirir. Bu farklılık tüm alt ekstremitede bir risk doğurur. Kalça rotatör ve addüktör kaslarının fonksiyon görmesi güçleşir. Bu da beraberinde ve addüktör kaslarının fonksiyon görmesi güçleşir. Bu da beraberinde gerek performans düşüklüğünü, gerekse yaralanma risklerini getirir.gerek performans düşüklüğünü, gerekse yaralanma risklerini getirir.

Aşırı kullanma(Overuse):Aşırı kullanma(Overuse):Spor yaralanmalarına yol açıcı Spor yaralanmalarına yol açıcı önemli etkenlerden biri de aşırı kullanımdır. Aşırı önemli etkenlerden biri de aşırı kullanımdır. Aşırı kullanmaya bağlı yaralanmalar, giderek artan bir kullanmaya bağlı yaralanmalar, giderek artan bir yaralanmaya yol açar. Başlangıçta belli belirsiz bir ağrı ile yaralanmaya yol açar. Başlangıçta belli belirsiz bir ağrı ile yol alan çıkan olay, ardından artan ağrı ve fonksiyon kaybı yol alan çıkan olay, ardından artan ağrı ve fonksiyon kaybı şekliyle ortaya çıkar.Aşırı kullanım yaralanmaları kas-şekliyle ortaya çıkar.Aşırı kullanım yaralanmaları kas-tendonda tenisçi dirseği; tendonda, aşil tendiniti;bursa’da tendonda tenisçi dirseği; tendonda, aşil tendiniti;bursa’da omuz bursit’i ve kemikte de stres kırıkları şeklinde ortaya omuz bursit’i ve kemikte de stres kırıkları şeklinde ortaya çıkabilir. Bu hem sergilenecek performansı düşürücü, hem çıkabilir. Bu hem sergilenecek performansı düşürücü, hem de yaralanma riskini yükseltici bir durumdur.de yaralanma riskini yükseltici bir durumdur.

Az kullanma: Az kullanma: Yapılan spor dalında vücudun bazı Yapılan spor dalında vücudun bazı bölümlerinin veya taraflarının az kullanılması, sporcuların bölümlerinin veya taraflarının az kullanılması, sporcuların ve bazı çalıştırıcıların o bölgeleri veya tarafları yeterli ve bazı çalıştırıcıların o bölgeleri veya tarafları yeterli oranda hazırlanmamasını getirir.Yarışma veya antrenman oranda hazırlanmamasını getirir.Yarışma veya antrenman sırasında bu az kullanılan bölge veya taraf yarışma veya sırasında bu az kullanılan bölge veya taraf yarışma veya antrenman sırasında kullanılmak zorunda kalırsa, yeterli antrenman sırasında kullanılmak zorunda kalırsa, yeterli hazırlığı olmadığından hem sporcunun performansını hazırlığı olmadığından hem sporcunun performansını düşürür, hem de yaralanma riski doğurur.düşürür, hem de yaralanma riski doğurur.

Fiziksel kusur: Fiziksel kusur: Sporcunun fiziksel yapısındaki bazı Sporcunun fiziksel yapısındaki bazı kusurlar onun çeşitli riskler altında olmasını gerektirir. kusurlar onun çeşitli riskler altında olmasını gerektirir. Postüründeki bozukluklar, kas yapısındaki ve kemik Postüründeki bozukluklar, kas yapısındaki ve kemik yapısındaki bazı olumsuzluklar onun performansını yapısındaki bazı olumsuzluklar onun performansını etkileye bileceği gibi, yaralanma riskini de artırır.etkileye bileceği gibi, yaralanma riskini de artırır.

5-Psikolojik Faktörler:5-Psikolojik Faktörler:Günümüzde genel olarak bireyin sağlıklı ve verimli olmasını etkileyen nedenler Günümüzde genel olarak bireyin sağlıklı ve verimli olmasını etkileyen nedenler

arasında psikolojik faktörlerin giderek önem kazandığı görülmektedir. arasında psikolojik faktörlerin giderek önem kazandığı görülmektedir. Ruhsal ve fiziksel işlevler ile performans kapasitesi arasındaki yakın ilişki Ruhsal ve fiziksel işlevler ile performans kapasitesi arasındaki yakın ilişki göz önüne alınmadan yapılan antrenmanlar ve yarışmalar, sporda göz önüne alınmadan yapılan antrenmanlar ve yarışmalar, sporda performansı sınırlayan ve yaralanmalara yol açan nedenlerin başında performansı sınırlayan ve yaralanmalara yol açan nedenlerin başında gelmektedir. Spor yaralanmalarını meydana gelme olasılığını artıran ve gelmektedir. Spor yaralanmalarını meydana gelme olasılığını artıran ve sporcunun performansını olumsuz yönde etkileyen kişilikle ilgili psikolojik sporcunun performansını olumsuz yönde etkileyen kişilikle ilgili psikolojik durumlar; duygusal nedenler, zihinsel nedenler ve sensomotorik (duyu-durumlar; duygusal nedenler, zihinsel nedenler ve sensomotorik (duyu-hareket) nedenler olarak üç ana başlık altında ele alınabilir. hareket) nedenler olarak üç ana başlık altında ele alınabilir.

Kişilik: Kişilik: Farklı kişilik özelliklerine sahip sporcularla antrenman yapmak Farklı kişilik özelliklerine sahip sporcularla antrenman yapmak veya yarışmalarda başarıyı yakalamak antrenörleri oldukça zorlayan bir veya yarışmalarda başarıyı yakalamak antrenörleri oldukça zorlayan bir konudur.Kişilik bir insanı başkalarından ayıran bedensel, zihinsel ve ruhsal konudur.Kişilik bir insanı başkalarından ayıran bedensel, zihinsel ve ruhsal özelliklerin bütünü olarak değerlendirilmektedir.Bir deyişle kişilik özelliklerin bütünü olarak değerlendirilmektedir.Bir deyişle kişilik kavramından, bir insanı nesnel ve öznel yanlarıyla diğerlerinden farklı kılan kavramından, bir insanı nesnel ve öznel yanlarıyla diğerlerinden farklı kılan duygu, düşünce, tutum ve davranış özelliklerinin tümü anlaşılır.Kişilik çok duygu, düşünce, tutum ve davranış özelliklerinin tümü anlaşılır.Kişilik çok yönlü ve karmaşıktır. İrade, zeka, duygu,heyecan,mizaç,biyolojik yapı,soya yönlü ve karmaşıktır. İrade, zeka, duygu,heyecan,mizaç,biyolojik yapı,soya çekim,çevre etkileri, sosyoekonomik etkenler gibi pek çok özellik kişiliğin çekim,çevre etkileri, sosyoekonomik etkenler gibi pek çok özellik kişiliğin içinde yer alır.Bireyin kişiliğini sadece sahip olduğu bu özellikler değil, aynı içinde yer alır.Bireyin kişiliğini sadece sahip olduğu bu özellikler değil, aynı zamanda bu özelliklerin bireyin içinde yaşadığı ortamda bıraktığı izlenimler zamanda bu özelliklerin bireyin içinde yaşadığı ortamda bıraktığı izlenimler belirler. Bunun en belirgin kanıtı, aynı bireyin, çeşitli toplumlarda, aynı belirler. Bunun en belirgin kanıtı, aynı bireyin, çeşitli toplumlarda, aynı topulum çeşitli kesimlerinde ve aynı kesimin çeşitli bireylerinde topulum çeşitli kesimlerinde ve aynı kesimin çeşitli bireylerinde birbirlerinden farklı, hatta çelişkili şekilde algılanması, yargılanması ve birbirlerinden farklı, hatta çelişkili şekilde algılanması, yargılanması ve değerlendirilmesidir. Pek çok yetenekli sporcu duygusal açıdan, spordaki değerlendirilmesidir. Pek çok yetenekli sporcu duygusal açıdan, spordaki psikolojik zorlanmalara direnç gösteremedikleri için beklenen performansa psikolojik zorlanmalara direnç gösteremedikleri için beklenen performansa ulaşamamaktadır. Yetenek seçiminden başlayarak, sporcunun kişilik ulaşamamaktadır. Yetenek seçiminden başlayarak, sporcunun kişilik özelliğine uygun spor dallarına yöneltilmesi yâda performans sporuna özelliğine uygun spor dallarına yöneltilmesi yâda performans sporuna uygun olup olmadığının tespit edilmesi gerekir.uygun olup olmadığının tespit edilmesi gerekir.

Motivasyon: Motivasyon: Sportif yüksek performansın elde edilmesi için sporcunun Sportif yüksek performansın elde edilmesi için sporcunun uzun ve yorucu antrenmanlara sabırla katlanması ve ulaşmış olduğu uzun ve yorucu antrenmanlara sabırla katlanması ve ulaşmış olduğu performansı zorlu yarışma koşullarında(rakip,seyirci,hava koşulları performansı zorlu yarışma koşullarında(rakip,seyirci,hava koşulları vb.)sergileyebilmesi onun motivasyonu ile ilgilidir. Kişiliğin oluşmasında, vb.)sergileyebilmesi onun motivasyonu ile ilgilidir. Kişiliğin oluşmasında, biçimlenmesinde tutum ve davranışı başlatan, açığa çıkaran, sürdüren, biçimlenmesinde tutum ve davranışı başlatan, açığa çıkaran, sürdüren, yönlendiren bilinçli ya da bilinçsiz etkenlere güdü veya motiv denir. yönlendiren bilinçli ya da bilinçsiz etkenlere güdü veya motiv denir. Güdülerin etkisi ile oluşan sürece de güdülenme veya motivasyon denir. Güdülerin etkisi ile oluşan sürece de güdülenme veya motivasyon denir. Motivasyon fizyolojik süreçleri, davranışın sosyal belirleyicilerini, Motivasyon fizyolojik süreçleri, davranışın sosyal belirleyicilerini, psikolojik ihtiyaçları, güdülenmeleri ve heyecanlarla ilgili etkileri bütün psikolojik ihtiyaçları, güdülenmeleri ve heyecanlarla ilgili etkileri bütün davranışları ile ilgilidir. Bazı güdülenmeler olumlu, bazıları da davranışları ile ilgilidir. Bazı güdülenmeler olumlu, bazıları da olumsuzdur. Spor karşılaşmalarında birçok olumlu ve olumsuz olumsuzdur. Spor karşılaşmalarında birçok olumlu ve olumsuz güdülenmeler iç içedir. Kaygı, motivasyonu olumsuz yönde etkileyerek, güdülenmeler iç içedir. Kaygı, motivasyonu olumsuz yönde etkileyerek, sporcunun kendisini aşırı zorlama içine atmasına belki de sakatlanmasına sporcunun kendisini aşırı zorlama içine atmasına belki de sakatlanmasına yol açabilir. Motivasyonu performansı olumu yönde etkileyecek şekilde yol açabilir. Motivasyonu performansı olumu yönde etkileyecek şekilde kullana bilmek için antrenörün sporcularını yakından tanıması, onların kullana bilmek için antrenörün sporcularını yakından tanıması, onların ilgi ve gereksinimlerini hakkında doğru bilgilere sahip olması ilgi ve gereksinimlerini hakkında doğru bilgilere sahip olması gerekmektedir.gerekmektedir.

Benlik: Benlik: Bir kimsenin kendisi ile ilgili düşünceleri ve çevresindekilerin Bir kimsenin kendisi ile ilgili düşünceleri ve çevresindekilerin kendisiyle ilgili düşündüğünü sandığı kanıların bütünü onun benliğini kendisiyle ilgili düşündüğünü sandığı kanıların bütünü onun benliğini oluşturur. Olumlu benlik bilincinin gelişe bilmesi için çocukluktan oluşturur. Olumlu benlik bilincinin gelişe bilmesi için çocukluktan itibaren koşulsuz sevgi içinde bulunması gerekir. Benlik kavramı kişinin itibaren koşulsuz sevgi içinde bulunması gerekir. Benlik kavramı kişinin iç dünyasını oluşturan, düşünceler, tutumlar, değerler ve yorumlar olarak iç dünyasını oluşturan, düşünceler, tutumlar, değerler ve yorumlar olarak tanımlanır. Benlik kavramı, bireyin kendi kişiliğine ilişkin kanaatlerinin tanımlanır. Benlik kavramı, bireyin kendi kişiliğine ilişkin kanaatlerinin toplamı, bireyin kendini tanıma ve değerlendirme biçimidir. Bireyin toplamı, bireyin kendini tanıma ve değerlendirme biçimidir. Bireyin kendini kavraması kim ve ne olduğunu, bir insan olarak nitelikleri, kendini kavraması kim ve ne olduğunu, bir insan olarak nitelikleri, sorumlulukları, amaçları, inançları ve bilinçli olarak elde ettiği sorumlulukları, amaçları, inançları ve bilinçli olarak elde ettiği değerleridir. Benlik kavramı, insan davranışında önemlidir ve olumlu değerleridir. Benlik kavramı, insan davranışında önemlidir ve olumlu benlik kavramı kişinin uyum işlevleri ve mutlu yaşamı için gereklidir. benlik kavramı kişinin uyum işlevleri ve mutlu yaşamı için gereklidir. Antrenörler özellikle genç sporcuların başarısızlıkları durumunda, Antrenörler özellikle genç sporcuların başarısızlıkları durumunda, benliklerinin zarar görmemesi ve kendilerine olan güvenlerini benliklerinin zarar görmemesi ve kendilerine olan güvenlerini yitirmemeleri için eleştirilerinde dikkatli olmalıdır.yitirmemeleri için eleştirilerinde dikkatli olmalıdır.

Algı: Algı: Genel olarak algı iç ve dış dünyamızın farkında olmaktır. Duyu Genel olarak algı iç ve dış dünyamızın farkında olmaktır. Duyu organlarımız aracılığı ile almış olduğumuz uyarıcıların belirli bir kısmı organlarımız aracılığı ile almış olduğumuz uyarıcıların belirli bir kısmı algılanır. Aynı çevredeki iki ayrı kişi farklı şeyler algılaya bilir. Algılar algılanır. Aynı çevredeki iki ayrı kişi farklı şeyler algılaya bilir. Algılar kişinin deneyimleri, öğrenmeleri, dikkatinin yönü ve duygularından kişinin deneyimleri, öğrenmeleri, dikkatinin yönü ve duygularından etkilenir. Mekan algısı, spor ortamına katılan nesnelerin şeklini, etkilenir. Mekan algısı, spor ortamına katılan nesnelerin şeklini, büyüklüğünü, uzaklığını ve yönünü bildirir. Zaman algısı, hareketlerin büyüklüğünü, uzaklığını ve yönünü bildirir. Zaman algısı, hareketlerin zaman birimi içerisinde düzenlenerek, ritmik bir olaya dönüşmesi sayesinde zaman birimi içerisinde düzenlenerek, ritmik bir olaya dönüşmesi sayesinde bir anlam kazanır. Hareket algısı, hem başkalarını hem de sporcunun kendi bir anlam kazanır. Hareket algısı, hem başkalarını hem de sporcunun kendi hareketlerinin algılanmasını kapsar. Algıdaki yanlışlıklar beklenen hareketlerinin algılanmasını kapsar. Algıdaki yanlışlıklar beklenen performansa ulaşma ve yaralanma riskleri içinde yer alır. Algı tek bir performansa ulaşma ve yaralanma riskleri içinde yer alır. Algı tek bir uyaranın değil pek çok uyaranın hızlı bir şekilde yorumlanmasına dayanır. uyaranın değil pek çok uyaranın hızlı bir şekilde yorumlanmasına dayanır. Özellikle yarışma ortamında uyaran sayısı daha da artar, buna karşılık Özellikle yarışma ortamında uyaran sayısı daha da artar, buna karşılık başarı için çok çabuk ve artarda doğru algılamalar yapılması gerekir.başarı için çok çabuk ve artarda doğru algılamalar yapılması gerekir.

Konsantrasyon: Konsantrasyon: Konsantrasyon dikkatin bir noktada odaklanması Konsantrasyon dikkatin bir noktada odaklanması anlamına gelir. Spor hareketlerinin öğrenilmesinde ve bu hareketlerin anlamına gelir. Spor hareketlerinin öğrenilmesinde ve bu hareketlerin yarışma ortamında doğru olarak uygulanabilmesinde dikkatin bir noktada yarışma ortamında doğru olarak uygulanabilmesinde dikkatin bir noktada yoğunlaşabilmesi gerekir. Sporcular konsantrasyon veya dikkatlerini yoğunlaşabilmesi gerekir. Sporcular konsantrasyon veya dikkatlerini oyunun kendisinden daha başka konu ve problemlere yöneltirlerse, oyunun oyunun kendisinden daha başka konu ve problemlere yöneltirlerse, oyunun gidişine bağlı olarak görevlerini başarıyla yerine getirmede, iyi bir gidişine bağlı olarak görevlerini başarıyla yerine getirmede, iyi bir performans ortaya koyamazlar. Çünkü oyuncular sınırlı olan konsantrasyon performans ortaya koyamazlar. Çünkü oyuncular sınırlı olan konsantrasyon veya dikkat kapasitelerini farklı konulara kaydırırlar, farklı yönlere veya dikkat kapasitelerini farklı konulara kaydırırlar, farklı yönlere kaydırılan enerji oyun içindeki performansın yerine getirilmesinde verimli kaydırılan enerji oyun içindeki performansın yerine getirilmesinde verimli bir şekilde kullanılamaz. Yüksek kaygı durumunda olan sporcular bir şekilde kullanılamaz. Yüksek kaygı durumunda olan sporcular konsantrasyonlarını rakiplerinin ne kadar iyi olduğuna kaydırarak kendi konsantrasyonlarını rakiplerinin ne kadar iyi olduğuna kaydırarak kendi becerilerini başarıyla yerine getirmede zorluk çekebilirler ve becerilerini başarıyla yerine getirmede zorluk çekebilirler ve performansları bozulabilir. Bir antrenman maçında, müsabakaya göre çok performansları bozulabilir. Bir antrenman maçında, müsabakaya göre çok daha az nöro-fizyolojik enerji harcanır. Genç bir sporcunun dikkatini daha az nöro-fizyolojik enerji harcanır. Genç bir sporcunun dikkatini toplama yeteneğini iyileştirmek isteyen antrenör, öncelikle o sporcuya özgü toplama yeteneğini iyileştirmek isteyen antrenör, öncelikle o sporcuya özgü dikkat düşüşünü tespit etmelidir. Şartların uygun olması durumunda, kısa dikkat düşüşünü tespit etmelidir. Şartların uygun olması durumunda, kısa molalar vererek sporcunun harcadığı enerjiyi yerine koymasına fırsat molalar vererek sporcunun harcadığı enerjiyi yerine koymasına fırsat verilmelidir. Mola ve yüklenmelerin düzenli olarak birbirini takip etmesi verilmelidir. Mola ve yüklenmelerin düzenli olarak birbirini takip etmesi durumunda, harcanan enerji tekrar sağlanabilir.durumunda, harcanan enerji tekrar sağlanabilir.

Rekabet ve hırs: Rekabet ve hırs: Sporcu yarışmalar sırasında başarılı olabilmek Sporcu yarışmalar sırasında başarılı olabilmek için rakibiyle rekabet içindedir. Aslında sporcu her yarışmada aynı için rakibiyle rekabet içindedir. Aslında sporcu her yarışmada aynı zamanda kendisiyle ve çevresiyle yarışır. Kondisyon yeteneklerinin zamanda kendisiyle ve çevresiyle yarışır. Kondisyon yeteneklerinin düşüklüğü, vücut ölçülerinin yapılan spor türüne uygun olmaması düşüklüğü, vücut ölçülerinin yapılan spor türüne uygun olmaması veya antrenmansızlık gibi sebeplerden dolayı, sporcunun başarı veya antrenmansızlık gibi sebeplerden dolayı, sporcunun başarı ihtimalinin başından beri düşük olduğu durumlarda, rekabetten ihtimalinin başından beri düşük olduğu durumlarda, rekabetten kaçınmak gerekir.kaçınmak gerekir.

Riski göze alma: Riski göze alma: Bazı sporcular çoğu zaman tehlikeyi göze alan Bazı sporcular çoğu zaman tehlikeyi göze alan davranışlarda bulunurlar. Genelde bu davranışlar seyirciyi coşturur davranışlarda bulunurlar. Genelde bu davranışlar seyirciyi coşturur ve medyada geniş yer alır. Sporcular başarısız olmama ve kendisine ve medyada geniş yer alır. Sporcular başarısız olmama ve kendisine gösterilen ilgiyi devam ettirme gayreti sonucunda, mevcut gösterilen ilgiyi devam ettirme gayreti sonucunda, mevcut yeteneklerine uygun düşmeyen aşırı riskli eylemlerde bulunabilirler. yeteneklerine uygun düşmeyen aşırı riskli eylemlerde bulunabilirler. Antrenörün gözüne girme isteği, seyirciye hoş görünme, riskli Antrenörün gözüne girme isteği, seyirciye hoş görünme, riskli davranışlarda bulunan bazı sporculara özenme, aşırı motivasyon davranışlarda bulunan bazı sporculara özenme, aşırı motivasyon rakibe duyulan öfke veya yenilgiyi kabullenmeme sporcunun riski rakibe duyulan öfke veya yenilgiyi kabullenmeme sporcunun riski göze alma davranışına yol açan diğer nedenlerdir.göze alma davranışına yol açan diğer nedenlerdir.

Saldırganlık: Saldırganlık: Günümüzde saldırganlık sporla ilgili olarak artan bir Günümüzde saldırganlık sporla ilgili olarak artan bir şekilde gündeme gelmektedir. Normal yaşantıda saldırgan şekilde gündeme gelmektedir. Normal yaşantıda saldırgan davranışlar değişik nedenlerle yapılan çeşitli engellemeler sonucu davranışlar değişik nedenlerle yapılan çeşitli engellemeler sonucu ortaya çıkarken; sporda başarı rakibin engellenmesine bağlı ortaya çıkarken; sporda başarı rakibin engellenmesine bağlı olduğundan kurallara bağlı olarak bunu izin verilir. Kuralları ihlal olduğundan kurallara bağlı olarak bunu izin verilir. Kuralları ihlal ettiğinde rakibine ya da kendine zarar vereceğinden cezalandırılır. ettiğinde rakibine ya da kendine zarar vereceğinden cezalandırılır. Antrenörüne kızan bir sporcu, yaptığı bir hatalı pası bahane ederek Antrenörüne kızan bir sporcu, yaptığı bir hatalı pası bahane ederek takım arkadaşlarına bağırabilir ya da hakeme kızan bir sporcu takım arkadaşlarına bağırabilir ya da hakeme kızan bir sporcu soyunma odasının kapısını tekmeleyebilir. Bazen de sporcu kendine soyunma odasının kapısını tekmeleyebilir. Bazen de sporcu kendine dönük bir saldırganlık gösterebilir. Suçluluk, hayal kırıklığı, dönük bir saldırganlık gösterebilir. Suçluluk, hayal kırıklığı, pişmanlık kendine dönük saldırganlığın sebepleridir. Özellikle genç pişmanlık kendine dönük saldırganlığın sebepleridir. Özellikle genç sporcuların bu duyguları yaşamasına izin vermeyecek bir diyalog sporcuların bu duyguları yaşamasına izin vermeyecek bir diyalog geliştirilmelidir.geliştirilmelidir.

Kaygı: Kaygı: Köknel’e göre, bireyin bilinçli tehlike karşısında verdiği tepkiye korku, Köknel’e göre, bireyin bilinçli tehlike karşısında verdiği tepkiye korku, bilinç dışı çatışmaya bağlı olarak duyulan iç tehlikeye karşı gösterilen tepkiye de bilinç dışı çatışmaya bağlı olarak duyulan iç tehlikeye karşı gösterilen tepkiye de kaygı denilir. Durumluk kaygı sıkıntı tasa ve gerginlik ile karakterize olan acil kaygı denilir. Durumluk kaygı sıkıntı tasa ve gerginlik ile karakterize olan acil durumu göstermektedir. Sürekli kaygı ise belirli durumları tehlikeli veya tehdit durumu göstermektedir. Sürekli kaygı ise belirli durumları tehlikeli veya tehdit edici olarak algılama eğilimi göstermektedir ve bu sporcunun kişilik yatkınlığı edici olarak algılama eğilimi göstermektedir ve bu sporcunun kişilik yatkınlığı olarak ele alınmaktadır. Sporculardaki sürekli kaygı, karşılaşılan olaylarda, onların olarak ele alınmaktadır. Sporculardaki sürekli kaygı, karşılaşılan olaylarda, onların değişik durumluk kaygı düzeyleriyle yanıt göstermelerine neden olmaktadır.değişik durumluk kaygı düzeyleriyle yanıt göstermelerine neden olmaktadır.

Korku: Korku: Düşük ve orta şiddette olan korkuları zihni olarak kontrol altında tutabilen Düşük ve orta şiddette olan korkuları zihni olarak kontrol altında tutabilen istikrarlı kişiliğe sahip olanlarda korku, bazen performansı artırıcı yönde bir etki istikrarlı kişiliğe sahip olanlarda korku, bazen performansı artırıcı yönde bir etki gösterebilir. Bu duruma çoğunlukla, kondisyonla ilgili konularda rastlanır. Buna gösterebilir. Bu duruma çoğunlukla, kondisyonla ilgili konularda rastlanır. Buna karşılık jimnastik ve oyun oynama gibi koordinasyon ve taktiğe gerek gösteren karşılık jimnastik ve oyun oynama gibi koordinasyon ve taktiğe gerek gösteren faaliyetler de korku, performansı düşürür. Korkuyu azaltmaya yönelik olarak faaliyetler de korku, performansı düşürür. Korkuyu azaltmaya yönelik olarak yapılacak ilk şey korkunun bilincine varma, başka bir deyişle korkuyu itiraf yapılacak ilk şey korkunun bilincine varma, başka bir deyişle korkuyu itiraf etmektir. Korkuya neden olan konularda bilgi verilmesi korkuyu azaltmanın başka etmektir. Korkuya neden olan konularda bilgi verilmesi korkuyu azaltmanın başka bir yoludur. Sporcunun kendisini, rakibini oyun içinde kendi görevlerini, seyirci ve bir yoludur. Sporcunun kendisini, rakibini oyun içinde kendi görevlerini, seyirci ve hatta hakemi yeterince tanıması ve hedeflerini açık ve uygun bir şekilde hatta hakemi yeterince tanıması ve hedeflerini açık ve uygun bir şekilde belirlemesi korkunun performansını engellemesini ortadan kaldıracaktır.belirlemesi korkunun performansını engellemesini ortadan kaldıracaktır.

Stres: Stres: Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal olarak zorlanması sonucu ortaya Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal olarak zorlanması sonucu ortaya çıkan ve hem psikolojik hem de bedensel rahatsızlıklar şeklinde yaşanan bir çıkan ve hem psikolojik hem de bedensel rahatsızlıklar şeklinde yaşanan bir durumdur. Organizmanın stres yaratan durumlara gösterdiği psikolojik tepkileri durumdur. Organizmanın stres yaratan durumlara gösterdiği psikolojik tepkileri kişilik özellikleri ve çevresel faktörlere bağlı olarak farklı biçimlerde yaşamaktadır. kişilik özellikleri ve çevresel faktörlere bağlı olarak farklı biçimlerde yaşamaktadır. Sporcu gerek antrenmanlar gerekse yarışmalar nedeniyle sürekli olarak stres Sporcu gerek antrenmanlar gerekse yarışmalar nedeniyle sürekli olarak stres yaratabilecek ortamlar içindedir. Özellikle sporcuların fiziksel kapasiteleri, teknik yaratabilecek ortamlar içindedir. Özellikle sporcuların fiziksel kapasiteleri, teknik ve taktik düzeylerinin oldukça yakın olduğu önemli müsabakalar da başarı stresle ve taktik düzeylerinin oldukça yakın olduğu önemli müsabakalar da başarı stresle başa çıkabilmeyi başaran tarafın olmaktadır. Antrenörler, stresi sporcuların başa çıkabilmeyi başaran tarafın olmaktadır. Antrenörler, stresi sporcuların performansını engelleyici bir faktör olmaktan çıkarmak istiyorlar ise öncelikle performansını engelleyici bir faktör olmaktan çıkarmak istiyorlar ise öncelikle sporcularını çok iyi tanımalı ve stres yaşama nedenleri ile düzeylerini tespit sporcularını çok iyi tanımalı ve stres yaşama nedenleri ile düzeylerini tespit etmelidirler. Sporcunun kendini baskı altında hissetme nedenleri ortadan etmelidirler. Sporcunun kendini baskı altında hissetme nedenleri ortadan kaldırılmaya çalışılmalı, gerekiyorsa psikolojik gevşeme yöntemleri kullanılmalıdır.kaldırılmaya çalışılmalı, gerekiyorsa psikolojik gevşeme yöntemleri kullanılmalıdır.

Psikolojik yüklenmeler: Psikolojik yüklenmeler: Yüksek performansa yönelik bütün sportif faaliyetlerde Yüksek performansa yönelik bütün sportif faaliyetlerde fiziksel yüklenme yanında psikolojik yüklenmeler de söz konusudur. Sporcuların fiziksel yüklenme yanında psikolojik yüklenmeler de söz konusudur. Sporcuların psikolojik yüklenebilirlikleri farklı farklıdır.Aynı durum değişik sporcularda kişilik psikolojik yüklenebilirlikleri farklı farklıdır.Aynı durum değişik sporcularda kişilik özelliklerine ve deneyimlerine bağlı olarak farklı sonuçlara yol açabilir.Psikolojik özelliklerine ve deneyimlerine bağlı olarak farklı sonuçlara yol açabilir.Psikolojik yüklenmeyi yaşama düzeyleri sporcuların psiko-fiziki dengesinde bozulmaya neden yüklenmeyi yaşama düzeyleri sporcuların psiko-fiziki dengesinde bozulmaya neden olduğunda performansta düşme görülür.olduğunda performansta düşme görülür.

13.Duygusal ve zihinsel çatışmalar13.Duygusal ve zihinsel çatışmalar: Çatışma birbiriyle uymayan iki veya daha fazla : Çatışma birbiriyle uymayan iki veya daha fazla güdünün aynı anda bireyi etkilediği durumlarda ortaya çıkar. Güdüler türüne şiddetine güdünün aynı anda bireyi etkilediği durumlarda ortaya çıkar. Güdüler türüne şiddetine içinde bulunulan ortama göre değişik görüntüler gösterir. Bir konuda karar vermekte içinde bulunulan ortama göre değişik görüntüler gösterir. Bir konuda karar vermekte zorluk çeken ve gerginleşmeye başlayan kişi büyük bir ihtimalle çatışma halindedir. zorluk çeken ve gerginleşmeye başlayan kişi büyük bir ihtimalle çatışma halindedir. Çatışmaların performansı engelleyici bir faktör haline gelmemesi için onları çözmek ve Çatışmaların performansı engelleyici bir faktör haline gelmemesi için onları çözmek ve üstesinden gelmek gerekir. Amerika da yapılan araştırmalara göre bir sezon için her yaş üstesinden gelmek gerekir. Amerika da yapılan araştırmalara göre bir sezon için her yaş grubunda sakatlıkların artmasıyla önemli bazı sakatlık mekanizmaları:grubunda sakatlıkların artmasıyla önemli bazı sakatlık mekanizmaları:

Aletler:Aletler: Sportif aletler büyük önemli sakatlıklardan kurtulmayı korumayı ve emniyeti Sportif aletler büyük önemli sakatlıklardan kurtulmayı korumayı ve emniyeti sağlamak, küçük rahatsızlıklar veren sıkıntılı risklerin azaltılması yoluyla spora katılma sağlamak, küçük rahatsızlıklar veren sıkıntılı risklerin azaltılması yoluyla spora katılma hazzı ve sporcunun performans kabiliyetlerini artırmak için kullanılır. Örneğin bisikletçi hazzı ve sporcunun performans kabiliyetlerini artırmak için kullanılır. Örneğin bisikletçi başlıkları dizlikler vs koruyucu görevi yapmaktadırlar. Örneğin bisiklet başlıkları sadece başlıkları dizlikler vs koruyucu görevi yapmaktadırlar. Örneğin bisiklet başlıkları sadece yere çarpmadan meydana gelen şoku dağıtmakla kalmayıp aynı zamanda birinci yere çarpmadan meydana gelen şoku dağıtmakla kalmayıp aynı zamanda birinci çarpmadan sonra oluşabilecek her sporda sporcunun güvenliğini büyük oranda kullandığı çarpmadan sonra oluşabilecek her sporda sporcunun güvenliğini büyük oranda kullandığı aletlerin düzenli çalışmalarına, bu da kullanılmadan önce her seferinde dikkatle kontrol aletlerin düzenli çalışmalarına, bu da kullanılmadan önce her seferinde dikkatle kontrol edilmesine bağlıdır.46 spor malzemelerinin kalite ve fonksiyonun da sakatlanmalarda edilmesine bağlıdır.46 spor malzemelerinin kalite ve fonksiyonun da sakatlanmalarda etkili rol oynamaktadır. Aletler sportif yaralanmaları azaltıcı fonksiyona sahiptirler. etkili rol oynamaktadır. Aletler sportif yaralanmaları azaltıcı fonksiyona sahiptirler. Yapılan bir araştırmada bisikletçilerde başlık giyenlerin giymeyenlere oranla daha az Yapılan bir araştırmada bisikletçilerde başlık giyenlerin giymeyenlere oranla daha az kafatası kırığı ve yüze ait yumuşak doku yaralanmaları ile karşılaştıkları ortaya kafatası kırığı ve yüze ait yumuşak doku yaralanmaları ile karşılaştıkları ortaya çıkmıştır. Koruyucu aletler aynı zamanda belli tıbbi durumlarda ve yetersizlikler de çıkmıştır. Koruyucu aletler aynı zamanda belli tıbbi durumlarda ve yetersizlikler de bireyin spora katılımına izin verir. bireyin spora katılımına izin verir.

Saha Emniyeti: OSaha Emniyeti: Oyun alanındaki tehlikeler kale direklerini, voleybol net yun alanındaki tehlikeler kale direklerini, voleybol net standartlarını,basketbol arkalık tahtasının alt yüzeyini, jimnastik ve güreş minderleri gibi standartlarını,basketbol arkalık tahtasının alt yüzeyini, jimnastik ve güreş minderleri gibi malzemeleri içerir. Oyun alanı etrafındaki kapı duvarları, duvarlar, kapılar, ateş malzemeleri içerir. Oyun alanı etrafındaki kapı duvarları, duvarlar, kapılar, ateş söndürücüler, elektrik anahtarları gibi tehlikeler vardır.Suni yüzeyler çimden serttir ve söndürücüler, elektrik anahtarları gibi tehlikeler vardır.Suni yüzeyler çimden serttir ve sakatlanmaya daha müsaittirler. Toprak sahalarda çamur, toz ve sahanın engebeli yüzeye sakatlanmaya daha müsaittirler. Toprak sahalarda çamur, toz ve sahanın engebeli yüzeye dönüşmesi mümkündür ve sakatlanmaya yol açabilirler. Seyircilerin sahaya atlaması dönüşmesi mümkündür ve sakatlanmaya yol açabilirler. Seyircilerin sahaya atlaması mümkündür. Yan yana yapılan maçlarda ve çalışmalarda çarpışmalar görülebilir. Bu ve mümkündür. Yan yana yapılan maçlarda ve çalışmalarda çarpışmalar görülebilir. Bu ve benzeri tehlikeleri daha da çoğaltabiliriz. Yapılan bir araştırmada “ oyun sahası şartları ve benzeri tehlikeleri daha da çoğaltabiliriz. Yapılan bir araştırmada “ oyun sahası şartları ve yaralanma oranı arasında şimdiye kadar kaydedilmemiş olan ilişki belirtilmiştir. “48yaralanma oranı arasında şimdiye kadar kaydedilmemiş olan ilişki belirtilmiştir. “48

Kütle ve Hız:Kütle ve Hız:Sportif sakatlıklarda kuvvet etkilidir. “Cismin yönünü, şeklini, hızını ve Sportif sakatlıklarda kuvvet etkilidir. “Cismin yönünü, şeklini, hızını ve doğrultusunu değiştirebilen etki kuvvettir” Kuvvet= kütle x ivme. Ani ivmelenme ve doğrultusunu değiştirebilen etki kuvvettir” Kuvvet= kütle x ivme. Ani ivmelenme ve duraklama genelde sporcunun patlayıcı kuvveti ile ifade edilir. İvme sporcunun patlayıcı duraklama genelde sporcunun patlayıcı kuvveti ile ifade edilir. İvme sporcunun patlayıcı kuvveti ile ifade edilir. İvme ise kuvvetin artımını ve azalmasını doğrudan etkiler. kuvveti ile ifade edilir. İvme ise kuvvetin artımını ve azalmasını doğrudan etkiler. İvmelenme nesnelerin düşme anındaki hızlarıyla beraber ağırlık artmasına sebep olur. Bu İvmelenme nesnelerin düşme anındaki hızlarıyla beraber ağırlık artmasına sebep olur. Bu tür objeler daha ağır olarak düşer. Çarpma anında kinetik enerji ve hız daha büyüktür.tür objeler daha ağır olarak düşer. Çarpma anında kinetik enerji ve hız daha büyüktür.

Antrenörlük: Antrenörlük: Antrenörler sakatlanmada etkili rol oynayabilirler.sporun temel kurallarının Antrenörler sakatlanmada etkili rol oynayabilirler.sporun temel kurallarının öğretimi sağlıklı bir spor yapmada esası teşkil eder.sportmenlik ve oyun kurallarına uyma öğretimi sağlıklı bir spor yapmada esası teşkil eder.sportmenlik ve oyun kurallarına uyma sakatlık riskini azaltır. Koçların yanlış antrenmanları ve aşırı başarı istemeleri sporcuları sakatlık riskini azaltır. Koçların yanlış antrenmanları ve aşırı başarı istemeleri sporcuları sakatlayabilir. Gelişmiş ülkelerde antrenörlerin kanuni sorumlulukları vardır. Bir eğitici her sakatlayabilir. Gelişmiş ülkelerde antrenörlerin kanuni sorumlulukları vardır. Bir eğitici her hangi bir spor dalına katılanlar için gerekli teknikleri öğretmekle görevlendirilmeden önce, hangi bir spor dalına katılanlar için gerekli teknikleri öğretmekle görevlendirilmeden önce, katılanları o spor dalının tehlikeleri ve riskleri konusunda bilgilendirilmelidir. 55. İyi bir katılanları o spor dalının tehlikeleri ve riskleri konusunda bilgilendirilmelidir. 55. İyi bir antrenör özellikle antrenman sırasında meydana gelebilecek yaralanmaları tanıyabilmeli, antrenör özellikle antrenman sırasında meydana gelebilecek yaralanmaları tanıyabilmeli, değerlendirmeler yapabilmeli, hiçbir zaman ciddi yaralanmalarda sorumluluk almamalıdır. değerlendirmeler yapabilmeli, hiçbir zaman ciddi yaralanmalarda sorumluluk almamalıdır. Doktorun vereceği kararları son ve kesin karar olarak kabul edilmelidir.Doktorun vereceği kararları son ve kesin karar olarak kabul edilmelidir.

Cinsiyetin Rolü:Cinsiyetin Rolü:Cinsiyetin rolü hakkında fikir birliği yoktur. Garrick ve Regua erkeklerle Cinsiyetin rolü hakkında fikir birliği yoktur. Garrick ve Regua erkeklerle aynı sporu yapan kızların daha fazla yaralanmaya eğilimli olmadıklarını iddia ederler. 57 aynı sporu yapan kızların daha fazla yaralanmaya eğilimli olmadıklarını iddia ederler. 57 Korfball spor takımından elde edilen delilde kızların yaralanma ihtimalinin daha az olduğunu Korfball spor takımından elde edilen delilde kızların yaralanma ihtimalinin daha az olduğunu destekler.destekler.

Çevre ve Riskleri:Çevre ve Riskleri:Çevre bazı sakatlık riskleri oluşturmada önemlidir. Salon içi faaliyetlerde Çevre bazı sakatlık riskleri oluşturmada önemlidir. Salon içi faaliyetlerde çevre ile ilgili olarak ışıklandırma ve havalandırma başta gelir. Salon dışı faaliyetlerde hava çevre ile ilgili olarak ışıklandırma ve havalandırma başta gelir. Salon dışı faaliyetlerde hava durumu ve rüzgar, gece oyunlarında ise güzel ışıklandırma düşünülen faktörlerdendir. Zayıf durumu ve rüzgar, gece oyunlarında ise güzel ışıklandırma düşünülen faktörlerdendir. Zayıf ışılandırma sporcuları sakatlanma riskine sokabilir. Çünkü onlar hızlı hareket eden topları ışılandırma sporcuları sakatlanma riskine sokabilir. Çünkü onlar hızlı hareket eden topları görmeyebilirler. Salonun düşük derecede ısıtılması hastalıkları yeniden ortaya çıkarabilir. görmeyebilirler. Salonun düşük derecede ısıtılması hastalıkları yeniden ortaya çıkarabilir. Aşırı ısıtma ise yorgunluk, ısı bitkinliği veya ısı felci oluşumu gibi çevresel problemleri Aşırı ısıtma ise yorgunluk, ısı bitkinliği veya ısı felci oluşumu gibi çevresel problemleri doğurabilir. Salon dışı faaliyetlerde ısı, nemlilik ve yağış oyunu etkileyebilir. Sporcular ortam doğurabilir. Salon dışı faaliyetlerde ısı, nemlilik ve yağış oyunu etkileyebilir. Sporcular ortam değiştirdiği zaman bu riskler belirli olarak ortaya çıkabilir. Çevresel riskler hemen hemen değiştirdiği zaman bu riskler belirli olarak ortaya çıkabilir. Çevresel riskler hemen hemen bütün toplumlarda kendisini gösterir. Sporcular yarışma için yabancı bir bölge veya çevreye bütün toplumlarda kendisini gösterir. Sporcular yarışma için yabancı bir bölge veya çevreye gittiklerinde hafif epidemik enfeksiyonlarla karşılaşabilirler. Bu riskler yükseklik , nem, ısı, gittiklerinde hafif epidemik enfeksiyonlarla karşılaşabilirler. Bu riskler yükseklik , nem, ısı, soğuk, fazla güneş ısısı olarak sıralanabilir. Normal bir kişiye oranla sporcuların çevresel soğuk, fazla güneş ısısı olarak sıralanabilir. Normal bir kişiye oranla sporcuların çevresel enfeksiyonlara daha müsait olmaları sebebiyle enfeksiyonlu olarak antrenman ve enfeksiyonlara daha müsait olmaları sebebiyle enfeksiyonlu olarak antrenman ve yarışmalara katıldıkları takdirde vücut üzerine bindirilen yük artışı enfeksiyona yeterli bir yarışmalara katıldıkları takdirde vücut üzerine bindirilen yük artışı enfeksiyona yeterli bir şekilde karşı konulmasına engel olacak, açığa çıkmasına ve klinik bir safhaya gelmesine yol şekilde karşı konulmasına engel olacak, açığa çıkmasına ve klinik bir safhaya gelmesine yol açacaktır. Gerekli tedbirleri zamanında alan bir sporcu diğer insanlara oranla bu açacaktır. Gerekli tedbirleri zamanında alan bir sporcu diğer insanlara oranla bu enfeksiyonlardan daha erken kurtulabilmektedir. Mantar hastalıkları genelde sporcuların enfeksiyonlardan daha erken kurtulabilmektedir. Mantar hastalıkları genelde sporcuların çevrelerinden aldıkları hastalıklardır.çevrelerinden aldıkları hastalıklardır.

Yaralanmaların maç ile ilişkisi: Yaralanmaların maç ile ilişkisi: En çok spor sakatlıkları spor karşılaşması ( maç) sırasında En çok spor sakatlıkları spor karşılaşması ( maç) sırasında ( %60) , sonra antrenman sırasında ( %16) ve eğitim sırasında oynanan oyun sırasında (%14) ( %60) , sonra antrenman sırasında ( %16) ve eğitim sırasında oynanan oyun sırasında (%14) meydana geliyor. Okul çocuklarının üzerinde ( Hollanda) yapılan bir araştırmada maç meydana geliyor. Okul çocuklarının üzerinde ( Hollanda) yapılan bir araştırmada maç sırasında %33, Antrenmanlarda %29, Beden Eğitimi derslerinde %21 ve serbest spor sırasında %33, Antrenmanlarda %29, Beden Eğitimi derslerinde %21 ve serbest spor faaliyetlerinde %17 sakatlık meydana gelmiştir. faaliyetlerinde %17 sakatlık meydana gelmiştir.