sozluk sempozyumu

8/7/2019 sozluk sempozyumu

1/42

Trkiyede ve Dnyada

SZLK YAZIMI ve ARATIRMALARI

ULUSLAR ARASI SEMPOZYUMU

BLDRZETLER

4- 6 Kasm 2010

Baheehir niversitesiBeikta Yerlekesi

STANBUL

LHAN AYVERDHtrasna1926-2009


2/42

NDEKLER

nsz .. 7

Takdim Konumas . 9

A KonumalarBaheehir niversitesiMedeniyet Aratrmalar Merkezi 13

Elginkan Vakf 17

Kubbealt Akademisi Kltr ve Sanat Vakf 21

Ahmet Topalolu - Trkede Genel ve zel Szlkler ileSzlk Yazm .. 25

va gnes Csat- Lars JohansonTurkish and Swedish Mental Verbs in Crosslinguistic Perspective .. 29

Timur Kocaolu - Trk Lehelerinin KarlatrmalSzl inDrdnc Yntem nerisi .. 43

Vgar Sultanzade - Trk Dilleri ve Leheleri Arasnda BenzeimlerSzlklerinin Hazrlanmasnn Yntem ve Prensipleri 52

Ekrem Arkolu - Lehe Szl Hazrlarken KarlatmSorunlar ve zm Yollar .. 57

Paa Yavuzarslan - Tarih ve ada Trke Szlklerde Homonymous(Eadli) ve Homographic (Eyazml) Szckler 66

Yavuz Kartallolu - Xavier Bianchinin Dictionnaire Franais-Turc Adl

Szlnde Vulgarize (Halkllam) Kelimeler .. 73

Gulom smailov- The Role Of Terms And Contribution Of ScientistsIn The Progress Of Sciences and New Dictionaries In Uzbekistan . 93

Engin Ylmaz-Yonca Komar - ocuk Kavramnn SzlkselTanmlarnn Eletirisi . 103

Olga Karpova - Modern Lexicographic Scene Of Great Britain WithSpecial Reference To Modern Users Profile 116

Ahmet Turan Sinan - Trkiyede Deyimler Szl .. 124

Muhammed Mustafa Kulu - Arapa, branice, Trke veOrtadouda Ortak Kkler ... 136

Vural lk - Yeni Bir Byk Trke-Almanca Szlk Projesi ... 185

Nazir Ahmad Dhar - Linguistic Relativity To Be Indicated InLexicography Among Indian Languages .. 196

Fikret Turan - Trke Szlklerde ngilizceden Trkeye Geen

Kelimelerin mlas ve Tanm: Problemler ve neriler. 212


3/42

Tuncer Glensoy- Dnden Bugne Trkiye TrkesininKken Bilgisi Szlkleri zerine Notlar .. 221

Dursun Zengin - Trkenin Tersine Szl .. 226

Radia Benzehra - Understanding Corpus-Based Lexicography: The Treatmentof Start and Begin in Cobuild (1995) and Node (1998) 239

Ferit Hakimcan - Tatarcann Deimez Benzetmeler Szl .. 257

Adnan nce - Nimetullh Lgatnn Metin Kuruluu zerine .. 265

Aysel Uzunta - Trke ve Almanca Szlklerde Fiiller ... 280

Pelin Kocapnar - Szlk Snflandrmalarnda Tematik Szlkn Yeri . 302

Semih Tezcan-R.Aslhan Aksoy Sheridan-Michael Douglas Sheridan-Evliya elebi Seyahatnamesi Tmdizini(Concordance) .. 314

Mahmut Babacan - niversite 1. Snf rencilerinin Szlk KullanmaBecerileri zerine Bir Aratrma Afyonkarahisar rnei . 321

Murat Kk- Trk SzlklkTarihinde Ataszleri ve Deyimler . 323smail Durmu - Arapa Szlk Yazm: Farkl Yntem ve Trler . 334

Numan Aru - Olivera Yaar-Nastevann Makedonca-TrkeSzlk Denemesi . 343

Glseren Tor - Az almalarnn Szlk Blm zerine . 358

Bedia Demiri - Antikada Szlk almalarve Flaccustan Diaconusa 382

Erdoan Boz - ada Trke SzlklerdeBatKkenli SzcklerinKken Dil ve Biim SorunuSigara rnei ... 392

Bayram etinkaya - Edizimli Szlkler ve Trkenin Edizimli Szl . 406

Nurettin Demir - Yerel Szvarlnn Belgelenmesi: Ankara rnei .. 416

Belgin Tezcan Aksu - Trk Dil Kurumu Szlk Gelenei ve Trke Szlk 425

Bilge Gkter - Trkiyedeki Az Szlklerinde Yntem Sorunlar. 442


4/42

NSZ

Trkiyede ve Dnyda Szlk Yazm ve Aratrmalar Uluslar Aras Sempozyumu nun ilkdanma kurulu 6 Ocak 2010 tarihinde toplanarak bilim kurulunu, sempozyumun erevesini, takvimini vedavet edilecek katlmclarn isimlerini belirlemitir.

31 Mays 2010da sona eren bavuru sresi bitiminden hemen sonra, 3 Haziran 2010 tarihinde stanbuldatoplanan bilim kurulunun sayn yelerine, 32si yurt dndan olmak zere 74 bildiri zeti sunulmutur.Trkoloji, linguistik, leksikoloji bata olmak zere dier disiplinlerden, Asyadan Amerikaya sempozyumagsterilen uluslar aras bu yaygn ilgi elbette memmnuniyet vericidir.

74 bildiri iinden, 10 oturumun ikisinde drder dierlerinde er olmak zere toplam 32 bildiriye yer

verilebilmitir.Ayrca al bildirileri erevesinde, Prof. Dr. Ahmet Topalolu ile Prof. Dr. va gnesCsat ve Lars Johanson ortak bildiri ile yer almlardr.

Oturum bakanlar ve 3 bildiride adlar verilen ortaklarla beraber davetli katlmclarn toplam says 45kiidir. Trkiyednda, uzak yakn 10 farkl lkeden, Trkiye iinde 5 farkl ehirden gelen davetli says36, stanbul iinden katlan davetli says ise 9 olmutur.

4-6 Kasm 2010 tarihleri arasnda tek salonda 2,5 gn srecek sempozyum programnn oturumlarndakonu bal almamas ve bildiri metni iin sayfa snrlamas getirilmemesi, bildiri dili olarak Trke,ngilizce ve Almanca seeneklerinin sunulmas, aratrmaclara geni hareket alan salamtr, denebilir.

Bildirilerin byk blm, Trkiye Trkesi, Trke szlkler, Trk leheleri, ve azlarnn szlk veszlk yazmna ynelik balklarn, tantma, karlatrma, eletiri gibi farkl farkl yntemlerle ele

almlardr. Ayn dille balatl bir dier aratrma konusu ise, iki dilli szlkler zerine sunulanbildirilerdir.

Bildirilerdeki konu dalmna dil ve diller ynnden baklrsa, szlk yazm ve aratrmalar st balaltnda gerek gnmzde gerekse gemite yaplm almalarla gndeme gelecek baka baka diller devardr: Almanca, Arapa, Farsa, Hind dilleri, ngilizce, svece, Latince, Makedonca gibi. Bylecesempozyum sadece Trke ve Trk leheleri erevesinde kalmyarak baka dillerin e zamanl ve ardzamanl szlk yazm ve aratrmalarn deiik konu balklar ve yntemlerle tantarak, konununuzmanlarna geni ve zengin bir bak as sunmu olmaktadr.

40. kurulu ylnda Kubbealt Akademisi Kltr ve Sanat Vakf bnyesinde hazrlklarna balanan

Trkiyede ve Dnyda Szlk Yazm ve Aratrmalar Uluslar Aras Sempozyumu, bilimkurulundaki sayn yelerin, Elginkan Vakf ile Baheehir niversitesi Medeniyet AratrmalarMerkezinin destei ve yrtme kurulundaki deerli arkadalarn katklaryla gereklemitir. Bu vesile ileher aamada sempozyumu katlmlar ile zenginletiren deerli bilim adamlarna, kurum yneticilerine vegen aratrmaclara anlayl desteklerinden dolay teekkr ederim.

Sempozyum Koordinatr


5/42

04 Kasm 20101. GnAl Bildirileri14:00 14:30

TURKISH AND SWEDISH MENTAL VERBSIN CROSSLINGUISTIC PERSPECTIVE

va gnes CSAT *Lars JOHANSON**

INTRODUCTION

Through the publication of the Misalli Byk Trke Szlk in three volumes, compiled by thelate lhan Ayverdi and edited by Ahmet Topalolu, the Kubbealt Akademisi Kltr ve Sanat Vakfhas made a most valuable contribution to Turkish lexicographical studies. This conferencewitnesses the long-term engagement of the foundation in this important field of research.

Keywords:Mental verbs, contrastive lexicography,parallel corpus, semantic fields

*Prof. Dr., Uppsala niversitesi, Diller Fakltesi, Dilbilim ve Filoloji Blm, Trk Dili Anabilim Dal, Stockholm,sve,[email protected]** Prof. Dr. (Em), Johannes Gutenberg University, Mainz, Deutschland
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


6/42

04 Kasm 20101. Gn - 1. OturumBakan: Prof. Dr. Hamza Zlfkar15.00 15.30

TRK LEHELERNN KARILATIRMALI SZL NDRDNC YNTEM NERS

Timur KOCAOLU*

ZET

Trkiyede ve dnyada bugne kadar szlklerde yer alan kelimelerin sralanmasnda birbirindenapayr deiik yntem kullanld grlyor: 1) Geleneksel Yntem (Alfabetik sralama), 2) SnrlKonu-Kavram Yntemi (Genel konu balklar altnda seme kavramlara gre sralama), 3) ClausonYntemi (Kk hecedeki ana seslere gre alfabetik sralama). Bildiride bu ayr sralama hakkndabilgi verildikten sonra, kavramlara dayal drdnc yntem zerinde zerinde durularak, buyntemin gerek tek bir Trk lehesinin szl, gerekse brn Trk lehelerinin karlatrmal birszlnn hazrlanmasndaki nem ve yararlar aklanmaktadr.

Anahtar Kelimeler: Geleneksel Yntem, Konu-Kavram Yntemi, Clauson Yntemi, KavramlarYntemi, Trk dili ve kollar.

* Prof. Dr., Michigan State University, James Madison College, Center for Eurasian Studies, Turkic Languages, EastLansing, USA (Amerika Birleik Devletleri),[email protected]


7/42

04 Kasm 20101. Gn - 1. OturumBakan: Prof. Dr. Hamza Zlfikar15.30 16.00

TRK DLLER VE LEHELER ARASINDABENZEMLER SZLKLERNN HAZIRLANMASININ YNTEM VE

PRENSPLER

Vgar SULTANZADE*

ZET

Dilleraras benzeimler, iki dilde ekil veya kken itibariyle ayn olup anlamca ayrlankelimelerdir. Bildiride, Trkiye Trkesi ile dier Trk dilleri ve leheleri arasndabenzeimler szlnn yapmnda kullandmz temel yntem ve prensipler hakknda bilgiverilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Dilleraras benzeim, Trk dilleri ve leheleri, szlk dzeni, maddedzeni, szlk kapsam

*Do. Dr., Dou Akdeniz niversitesi, Eitim Fakltesi, Trke Eitimi Blm, Gazi Mausa, Kuzey Kbrs TrkCumhuriyeti,[email protected]


8/42

04 Kasm 20101. Gn - 1. OturumBakan: Prof. Dr. Musa Duman 16.00 16.30

LEHE SZL HAZIRLARKEN KARILATIIMSORUNLAR VE ZM YOLLARI

Ekrem ARIKOLU*

ZETSibirya Trk Leheleriyle ilgiligerek bu lehelerin konuulduu blgelerde gerek yabanc lkelerdeok sayda szlk hazrlanmtr. Ben de yaklak on be yldr aralklarla da olsa Tuva ve Hakas

Trkeleriyle ilgili szlk hazrlamaktaym. Her iki leheyle ilgili szlk almalarm yaymland vebu konuda almaya devam ediyorum.

Szlk hazrlarken iki temel konu vardr. Szlkte madde balar nasl alnacak, hangi kavramlarmadde ba olacak, vurgu nasl belirtilecek. kinci ana mesele ise anlamla ilgilidir. Kelimelerintrleri belirtilmeli midir? Bunu doru bir ekilde yapabilir miyiz?

Anahtar Kelimeler:Tuva Trkesi, Hakas Trkesi, Szlk hazrlamak, Lehe szl

* Do. Dr., Gazi niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, ada Trk Leheleri ve Edebiyatlar Blm, Ankara,Trkiye,[email protected]


9/42

04 Kasm 20101. Gn - 2. OturumBakan: Prof. Dr. Musa Duman 17:00 17:30

TARH VE ADA TRKE SZLKLERDE HOMONYMOUS (EADLI) VEHOMOGRAPHC (EYAZIMLI) SZCKLER

Paa YAVUZARSLAN*

ZET

Tarihi ve ada Trke szlklerde szlkbilimcileri yanlgya srkleyen sorunlarn banda

eyazml ve eadl kelimeler gelmektedir. Arap harfli Eski Trkiye Trkesi ve aatayTrkesi szlklerde eyazml ve eadl kelimeler, dnemin szlkleri tarafndanbilinmediinden szlklerde tek bir madde ba altnda verilmilerdir. aatay ve OsmanlTrkesine ait Arap harfli szlklerden ve ada Trke szlklerden yaptmz taramalarsonucunda pek ok eyazml ve eadl szcn ayn madde ba altnda topland tespit ettik.Szlklerdeki eyazml ve eadl szckleri zmlemede bize kaynaklk eden temel eserler,etimoloji szlkleri olmutur. Szlklerde ok anlaml gibi gsterilen pek ok szcnkkenine gidilerek, szlklerde ayn madde ba altnda alnan baz szcklerin eadl veeyazml olduu ortaya karlmtr.

Anahtar Szckler:eyazmllk, eadllk, szlkbilim, szckbilim, okanlamllk

04 Kasm 2010

*Do. Dr., Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm, Yeni Trk Dili Anabilim

Dal, Ankara, Trkiye,[email protected]


10/42

1. Gn - 2. OturumBakan: Prof. Dr. Musa Duman 17.30 18.00

XAVIER BIANCHINN DICTIONNAIRE FRANAIS-TURC ADLISZLNDE VULGARIZE (HALKLILAMI) KELMELER

Yavuz KARTALLIOLU*

ZET

19. yzyln balarnda stanbula gelen Xavier Bianchi Franszca-Trke szlk ve konumaklavuzlar yazmtr. Onun, Dictionnaire Franais-Turc adl szl pek ok Trke kelimeiermektedir. Bianchinin szln dneminin dier szlklerinden ayran en nemli yanise kitabn imla, telaffuz ve stanbul az bakmndan farkl veriler iermesidir. Bu veriler,eserde virgllerle veya vulg. ksaltmas ile gsterilmitir. Bu yazda, Bianchinin virgllerlegsterdii veya vulg. ksaltmas ile verdii kelimeler imla ve ses olaylar bakmndanincelenecek, 19. yzyln balarnda zellikle baz alnma kelimelerin telaffuz ve imlalalararasndaki farkllklar ortaya konacaktr. mla ve telaffuz farkllklar, tarih stanbul azlariin de aratrclara nemli bilgiler sunacaktr.

Anahtar Kelimeler: Xavier Bianchi, eviriyazl metinler, vulgarizasyon,

fonoloji, telaffuz.

*Yrd. Do. Dr., Gazi niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, ada Trk leheleri ve Edebiyatlar Blm,Gney-Bat Anabilim Dal, Ankara, Trkiye,[email protected],[email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


11/42


THE ROLE OF TERMS AND CONTRIBUTION OF SCIENTISTS IN THEPROGRESS OF SCIENCES AND NEW DICTIONARIES IN UZBEKISTAN

Gulom ISMAILOV

ABSTRACT

Article opens the role of terms and contribution of scientists in the progress of sciences.

And also, new come in lighted dictionaries, concept maintenance transterminologizationenough independent system in terminology as in functional so in structural the plans,

closely connected with common used lexicon. Tropes actively participate in

transterminologization and inner enriching terminological systems, such as: a metaphor,

metonymy and functionality. These tropes are one of the basic ways of enrichment of

terminological systems in the Uzbek language. Besides it, the article opens problems of the

homonyms, which appeared on the basis of semantic carrying over can have the status of

homonyms.

Keywords: terminological dictionary, explanatory dictionary, transterminologization, transterm,metaphor, metonymy, functionality, homonym, intrabranch homonymy, interbranchhomonymy, synonym.

Researcher, Institute of Language and Literature Uzbek Academy of Sciences, Tashkent, Uzbekistan,[email protected],[email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


12/42


OCUK KAVRAMININ SZLKSEL TANIMLARININ ELETRSEngin YILMAZ*

Yonca KOMAR**

ZET

Szlksel birimlerin (madde ba) tanmlanmas szlk hazrlamadaki en nemli, en ok zenisteyen aamadr. Kolayca yanlla dmeye ya da eksik anlamlandrmaya elverili olan buaama, szlk hazrlayclarnn geni bir kltrel birikime ve ayr bir yetkinlie sahip olmasngerektirir. ok anlaml madde balarnda; gerek anlam sralamas gerekse tanmlamalar, szlkhazrlayclarn daha dikkatli olmaya zorlamaktadr. Szlksel tanmlar yaplrken nce temelanlam verilmeli; yan anlamlar, temel anlamla olan ilikisine ve kullanm sklna/yaygnlnagre sralanmal, yazl edebi rnlerden belirlenen rneklerle tanklanma yoluna gidilmelidir.

Anahtar Szckler: ocuk, Szlksel Tanm, ok Anlamllk

* Do. Dr., Sakarya niversitesi, Eitim Fakltesi, OSA Eitimi Blm, Trk Dili ve Edebiyat Eitimi Anabilim

Dal, Adapazar, Trkiye,[email protected]**Ar. Gr., Sakarya niversitesi, Eitim Fakltesi, Trke eitimi Blm, Trke Eitimi Anabilim Dal , Trkiye,[email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


13/42

05 Kasm 20102. Gn - 3. OturumBakan: Prof. Dr. Mustafa zkan09.00 09.30

MODERN LEXICOGRAPHIC SCENE OF GREAT BRITAIN WITH SPECIALREFERENCE TO MODERN USERS PROFILE

Olga KARPOVA*

ABSTRACT

The aim of this paper is to characterise modern English lexicographic scene and new

tendencies in national English lexicography from the point of view of a modern user in a

globalized world. Taking into consideration a vivid change of today users profile, the authortries to define users needs and demands through sociology of a dictionary user technique andtouches upon certain user situations when the right choice of a reliable dictionary answers

users demands and contributes to successful communication. The main focus is made onlearners and the so-called learner-oriented dictionaries for general and special purposes. Thepaper provides a comprehensive list of English dictionaries, published by famous British

Publishing Houses (Oxford University Press, Cambridge University Press, Cassell, Chambers,etc.), which is a reliable user guide among the rich world of modern reference books.

* Prof. Dr., Ivanovo State University,Romance-Germanic Faculty, English Department, Ivanova, Russia,[email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]


14/42


TRKYEDE DEYM SZLKL

Ahmet Turan SINAN*

ZET

Trke sz varl iinde nemli miktarda yer alan deyimler, dil kullancs iin hazr szkalplar olarak mevcutturlar. Trkiye Trkesinin ok zengin bir deyim varl bulunmaktadr.Birok aratrmac bu alana ynelmi, deyimleri derleyip toparlam, incelemi ve szlkbiiminde yaymlamtr.

Deyimler lkemizde milliyetilik ve halklk dncelerine paralel biimde ilgi grmeyebalamtr. Szlk yazarlar deyim ve ataszlerini uzun sre birlikte ele almlardr. Trkiyededeyim kavram zerinde, ok sayda; irili ufakl szlk, deyim szlkleri, dilbilgisi ve dilbilimterimleri szlklerinde ve dilbilgisi kitaplarnda da bir fikir birlii yoktur. Bu szlklerin vedilbilgisi kitaplarnn kimilerinde deyimin ne olduu ne olmad yazlmakta, nemli birblmnde de herhangi bir tanma yer verilmemektedir. Ayrca ansiklopedi, szlk ve kimi

bilimsel makalelerde de deyim kavram tanmlanmaya allm, rnekler verilmitir. Szkonusu szlklerin byk ounluu ilkretim andaki ocuklarn dzeyine gredzenlenmitir ve oklukla ticari kayg tamaktadr. Tek ya da ok yazarl bu szlklerin bykblm deyim ve aklamas biimindedir. Bir blmnde sekin yazar ve airlerinkitaplarndan alnm cmle ve dizeler bulunsa da byk ounluunda yazarlar tarafndanuydurulmu rnek cmlelerle kitaplar yaymlanmlardr. Birok insan tarafndan iyi niyet le halkdeyilerini deerlendirmek iin yaplan bu toplama ii ou kere rastgele yaplmtr. Dahadorusu ok sayda akademisyen, yazar, aratrmac, retmen vb. tarafndan da toplanan,snflandrlarak yaymlanm olan bu szlklerde her trl sz varlnn deyim saylp sepeteatld grlmektedir. Bu almalarn byk ksm sadece metinlere dayaldr. nemli birksmnda hibir sistematik yoktur. Zamanla ciddi Trke szlkler, deyimleri farkl biimlerdeilgili madde balklar altnda vermilerdir.

Anahtar kelimeler: Szlklk, deyim, deyim szl, atasz, kalp ifadeler.

*Yrd. Do. Dr., Frat niversitesi, Eitim Fakltesi, Trke Eitimi Blm, Trke Eitimi Anabilim Dal, Elaz,Trkiye,[email protected],[email protected]


15/42


ARAPA, BRANCE, TRKE VE ORTADOUDA ORTAK KKLER1

Muhammed Mustafa KULU*

ZET

Bu almada, Sami dil ailesinden branice ile Ural Altay dil ailesinden Trke arasndakiortak kkenli kelimeler konusu incelenmektedir. Trke ile branice kelimelerde anlam vetelaffuz bakmndan benzerlik, dier bir Sami kkenli dil olan ve branice ile arasndabenzerlik olan Arapann Trke zerindeki etkisinden kaynaklanmaktadr. Arapa ilebranice arasndaki benzerlikler, her ikisinin de Sami kkenli olmasndan kaynaklananbenzerlikler ve Arapann branice zerindeki etkisinden kaynaklanan benzerlikler olaraksnflandrlmaktadr. Bu erevede, Trke, Arapa ve branice arasndaki ilikinin daha iyianlalmas iin ncelikle Sami dil ailesi ve branice hakknda ksa bir tarihsel bilgi vermekgerekmektedir. Arapa ve branicenin Sami kkenli olmasndan kaynaklanan benzerliklere,

ayn sradaki kk harflerden vezinlerle treyen ve aralarnda anlam balants olan kelimelerinkk harfleri rnek verilmektedir. Kk ve vezinden oluan ve Arapada kk tretme (el-itikakus sair/ ) olarak adlandrlan bu tr kelime tretme ile yaplankelimelerin kk harflerini, Arapa veya branice ayr ayr tespit etmek kolay iken; bu iki dilarasnda kelimelerin kk harflerinin elerini bulmak zordur. nk Arapa ve branicealfabesindeki harflerin elemesinde farkllklar vardr. Bu sebeple, bu iki dil arasndakikelimelerin kk harflerinin elemesine yardmc olmas amac ile klasik Arapadaki (Kuran)ve branicedeki (Tevrat) harflerin kk harfi karl ve ses karl olarak elemesi tablo ilegsterilmektedir. Kk tretmede kelimelerin kk harfinin elemesi nemli olduu iin, bukonuya arlk verilerek rneklerle aklanmaktadr. Arapa ile branice arasndaki dierbenzerlik tr olan Arapann braniceye etkisi ise; Modern ve Ortaa dnemlerindeArapadan dn alnm kkler veya kelimeler rnek verilerek ksaca aklanmaktadr. Fakat

dn alnm kk veya kelimeler, Arapa kelimelerden etkilenilerek tretilmi manatercmeli kk veya kelimelerden azdr. Son olarak Trke kelimelerin kkeni incelenirkenkarlalan bir dil olan braniceden Trkeye veya Trkeden braniceye szlkbulunmadndan hareketle hazrlad szlk hakknda yazar bilgi vermektedir.

Anahtar kelimeler:branice/ srail, Trke, Arapa, Sami Dil Ailesi, Harf, Kk (ore), Vezin(Mikal), Etimoloji (tikak), Szlk.

1Bu alma, doktora tez konusu ile ilgili aratrmalar yapmak zere (39.madde) Seluk niversitesi, ktisadi ve dariBilimler Fakltesi, Uluslararas likiler Blm adna Beer-Sheva Ben-Gurion niversitesi (Kuds-srail) Ortadoualmalar Blmnde yazlmtr. Bu makalenin dzeltmelerini yapan arkadam Dr. Cihan Piyadeoluna ve eim

eyma Dorusyler Kuluya ok teekkr ederim.. *Ar. Gr.,Seluk niversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi, Uluslararas likiler Blm, Konya, Trkiye,[email protected].


16/42

05 Kasm 20102. Gn - 4. OturumBakan: Prof. Dr. Hali l brahim Usta11.00 11.30

YEN BR BYK TRKE-ALMANCA SZLK PROJES

Vural LK*

ZET

ngilizcenin gnmzde her lkede olduu gibi lkemizde de birinci yabanc dil durumunagelmi olmasna ramen, gerek bir bilim ve kltr dili olan Almanca, nemini kaybetmemitirve Almanca renenlerin, Almanya ile, Alman kltr ve edebiyat ile ilgilenenlerin saysazalmamtr, grndne gre artmaktadr. te yandan, bugn Alman niversitelerinde onbinlerce Trk genci renim grmekte, (son bilgilere gre) binin zerinde Trk bilim insanretim eleman olarak grev yapmaktadr.

Almanca ile ilgilenen insanlarn faydalanabilecei iki dilli szlklerin says, ngilizce szlklerlekarlatrldnda snrldr. Byk szlk olarak Karl Steuerwaldn 1970lerin banda baslaniki ciltlik (T-A, A-T) eseri, srekli olarak aynen yeniden yaymlanmaktadr. Bu szln takdiredilmesi gereken birok yn bulunmakla birlikte, aradan geen krk yllk dnem, eserinyenilenmesini zorunlu klmtr. Bir Alman bilim adam titizliiyle alan, Arapa ve Farsabilen, pek ok eski eseri bizzat tarayan Steuerwaldn szlklerindeki kelime hazinesi, aslndaTrkologlar iin de nemli bir aratrma konusu oluturabilir. Ne var ki, onlardan gnlkihtiyalarn karlamak iin yararlanmak isteyenlerin ou, bulduklar karlklar anlamak iin,baka szlkleri de kullanmak zorunda kalmaktadr.

Bu dncelerden hareketle, rahmetli Hocam Prof. Yaar nenin Trk Dil Kurumu iin1960larda hazrlamaya balad 2 ciltl ik byk Almanca-Trke Szlkn 1986-1989 arasndatamamlanmas ve baskya hazrlanmas srasnda edindiim tecrbelerden de yararlanarak, 2000liyllarn banda bir Byk Almanca-Trke Szlk yazmna giritim. Humboldt Stiftung(Vakf)nca da desteklenen 1076 sayfalk bu eser, 2006 ylnda stanbulda nklap Yaynevinceyaymland.

Bu szl hazrlarken, Mannheim Alman Dili Enstits (Institut fr deutsche Sprache IDS)bnyesinde yrttm almalardan, orada ve szlklk alannda Almanyann en nemli

kurulularnn banda gelen yine Mannheimdaki Duden Yaynevinde edindiim bilgi vetecrbelerden hareketle bu sefer bir Byk Trke-Almanca Szlk yazma iine giritim. Binsayfa civarnda olmas planlan szln u anda 29 harfinden 27si (yaklak 900 sayfalkblm) tamamlanmtr, geri kalan kk hacimli harflerle ilgili almalarn ve szln 2010sonuna kadar tamamlanmas hedeflenmektedir.

Sunulacak bildiride, bir byk szlk yazlrken dikkate alnan ada szlklk ilkeleri,karlalan sorunlar, mevcut szlklerde dzeltilmesi gereken hususlar, zellikle terimszlklerinin felaket durumu zerine bilgi verilecektir.

Anahtar kelimeler:Trke-Almanca Szlk, terim szlkleri, Alman Dili Enstits

*Prof. Dr.(E.), Mersin niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Alman Dili ve Edebiyat ve eviri Bilimi Anabilim Dal,Mersin, Trkiye,[email protected]


17/42


LINGUISTIC RELATIVITY TO BE INDICATED IN LEXICOGRAPHY AMONGINDIAN LANGUAGES

Nazir Ahmad DHAR*

ABSTRACT

Underlying principle of Linguistic Relativity Theory is to discern an influential relationship

between language, culture and thought. Culture in an ingrained set of behaviors and modes of

perception that assert the way to people to organize and shape their worlds. One of the salient

features of culture is that people adhere to cultural relativism. The characteristics of culture being

relative instead of universal in nature, is plausible on the basis of various t ypes of cross cultural

studies. Fischer (1966) has analyzed the cultural comparison between Truks and Ponape while

correlating syntactic diversity with social structures- one of the cultural forms. Similarly Hymes

(1966) worked out the culture oriented linguistic description of Amerindians language forms an

indispensable part of culture. This enunciates the fact that language and culture are intricately

interwoven with each other. Harry Hoijer (1964) opines that the interrelation of language and

other aspects of the culture is so close that no part of the culture of a particular group can be

purposely studied without reference to the linguistic symbols in use. Simultaneously separatingthe study of linguistic forms from the cultural matrix of its people will lose the paramount

understanding in language.

The cardinal objective underlying lexicography is to explore the horizons of form, content and

function of a minimum unit of linguistic structure- the lexicon. Most of the linguistic processes

that language undergoes are often lexicon centered. Communication transactions are largely

accomplished by lexicon as the speaker or the writer carves his thoughts or feelings out of these

lexicons. Thus lexicon forms the nucleus of the language corpora. Language Corpora is of

central importance for the dictionaries. Dictionaries, although dates back to the Greek

civilization, have primary significance in linguistics, language studies and epistemology. The field

of lexicography, in which dictionaries comprise a part, has flourished tremendously for the last

few decades for the satisfaction of perceived needs. The purpose and goal for making dictionarydiffer from type to type. The serious lacuna that transpires in most of the dictionaries is the

methodology which misses holistic approach.

Eugea Nida postulates that relationship between study of language and ethnology must be taken

into account for translation of one language in to another and he goes to the extent of saying that

words are fundamental symbols for features of culture. The postulation proposed by Engea Nida

seems to be of vital importance in lexicography and dictionary making.

Thus the lexicon brother-in-law in English culture enmeshes various types of kinshipcategories like sister giving, sister taking etc which are being denoted by different types of kinship

* Prof. Dr., University of Kashmir, Faculty of Art, Department of Linguistics, Srinagar, Indian,[email protected]


18/42

terms and among various language groups like Balto-Slavic, Indo-Aryan etc. Twelve entries for

camel in Arabic language will not have equivalents in other languages.

Similarly it is a subject matter of serious inquiry for lexicography to find out that the identical

lexical units differ in holding cultural values in the perspective of dialect variation. This

hypothesis is quite evident in the context of various Indian languages.

Keywords: Lexicon, lexical unit, word, world view, cultural values, language corpora, linguisticrelativity.


19/42


TRKE SZLKLERDE NGLZCEDEN TRKEYE GEEN KELMELERNMLASI VE TANIMI: PROBLEMLER VE NERLER

Fikret TURAN*

ZET

Son dnemlerde ngilizceden Trkeye geen kelime ve terimlerin imlas ile telaffuzlar arasndaciddi farkllklar domu ve bu kelimelerin Trke szlklerde gsterilii konusunda tam bir fikirbirlii olumamtr. ngilizce eitim gren ok geni bir kitle ngilizce kelimeleri imla ve syleyiolarak Trkeye uyarlamay ya gereksiz grmekte veya yllarca aldklar ngilizce eitime dayalolarak bu dili kendilerinin deitirilmemesi gereken bir kimlik sembol olarak alglamaktadr. Budurum, ngilizce bilmeyen okuyucunun sylenileriyle farkllklar gsteren bu kelimeleri Trkeszlklerde nasl bulaca ve bunlardan nasl yaralanaca konusunda her gn karlalan ciddiskntlar dourmaktadr. Ben bu bildirimde, ngilizceden Trkeye geen bu trden dnkelimelerin szlklerde madde ba olarak hem ngilizce imla hem de Trke telaffuz ekilleriyleayr ayr olarak ikili yntemle gsterilmesinin telaffuza dayal imlann yaygnlamas balamndauygun bir yntem olaca fikrini bir sistem dahilinde rnekler zerinde tartacam.

Anahtar Kelimeler:szlkbilim, Trkede ngilizce dn kelimeler, imla, telaffuz, sosyal

dilbilim, snf dili.

*Do. Dr., SLLC, School of Languages, Linguistics and Cultures of Manchester University, Middle Eastern Studies,Manchester, ngil tere,[email protected]


20/42

05 Kasm 20102. Gn - 5. OturumBakan: Prof. Dr. Muhammet Yelten 13.30 14.00

DNDEN BUGNE TRKYE TRKESNNKKEN BLGS SZLKLER ZERNE NOTLAR

Tuncer GLENSOY*

ZET

Trk dnyasnn ilk Trkologu Kagarl Mahmud'un eseri Dvnu Lgti't -Trk, Trkeninilk szldr. Bundan sonra Trke ile ilgili pek ok szlk yazld. Bilhassa XIX, yzyldanitibaren Eski Trke dnemine ait nemli metinler bulunmu ve incelenmeye balam;yaayan Trk lehelerinin de szlkleri yaplmaya balamtr. Bu almada Trk dilininbalca etimolojik szlklerine temas edilmekte, bilhassa Trk bilim adamlar tarafndan telifedilen etimolojik szlkler zerinde durulmaktadr.

Anahtar kelimeler. Trk dili, Etimoloji, Trkenin etimolojik szlkleri.

*Prof. Dr.(E.), Erciyes niversitesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm, Kayseri, Trkiye,[email protected]


21/42


TRKENN TERSNE SZL

Dursun ZENGN

ZET

Bildiride, genel olarak szlk ve szlklk konusuna ilikin ksa bir bilgi verildikten sonra,

Trkiyede ilk olma niteliini kazanan Trkenin Tersine Szl adl kitabm tantlacaktr.Trkiye'de piyasada kendi trnde ilk olan tersine szlk, allagelen szlklerden oldukafarkl zellikler gstermektedir. Trke ile ilgilenen herkesin bavuru eseri niteliindeki buszlk, birok alanda kullanlabilecei gibi, zellikle Trke ile ilgili yaplacak olan almalarda,almay kolaylatracak ve byk zaman kazandracak bir nitelie sahiptir.

Anahtar Szckler: Trke, Szlk,Szlk trleri, Tersine, Dil

05 Kasm 2010

Prof. Dr., Ankara niversitesi, Dil ve Tarih Corafya Fakltesi, Bat Dilleri ve Edebiyatlar Blm, Alman Dili veEdebiyat Anabilim Dal, Ankara, Trkiye,[email protected]


22/42

2. Gn - 5. OturumBakan: Prof. Dr. Muhammet Yelten 14.30 15.00

UNDERSTANDING CORPUS-BASED LEXICOGRAPHY:The TREATMENT of START and BEGIN in COBUILD (1995)

and NODE (1998)

RadiaBENZEHRA*

ABSTRACT

The present paper examines how the differing expectations and needs of dictionary users aremet in two corpus-based dictionaries; COBUILD (1995) and the New Oxford Dictionary of

English (NODE 1998). Our main objective is to understand the different lexicographical

practices in corpus-based dictionaries for learners and for native speakers. In learnersdictionaries as in those for native speakers, the goal is to provide adequate and appropriate

coverage of the words and meanings a dictionary user is likely to look up. Dictionaries,

however, are supposed to have differing structures and organizational principles depending on

their target audiences. A dictionary with a pedagogical intent helps students learn to speak and

write the language correctly and idiomatically. Learners dictionaries are supposed to reinforcevocabulary acquisition and grammatical accuracy. Dictionaries for native speakers are intended

to help them understand what is said or written. They are usually consulted for decoding

purposes. In order to understand the key differences between corpus-based dictionaries for

learners and native speakers, the entries for two semantically-related verbs: begin and start will

be thoroughly examined. The paper shows how the two near -synonyms are treated in the newgeneration of dictionaries. The innovative aspects of COBUILD and NODE, including the

treatment of collocation and the representation of meaning, are identified. The defining

practices, the presentation of grammatical information and examples of usage are subject to

close scrutiny.

Keywords:Corpus-based dictionaries, Corpus linguistics, Defining style, Dictionaries for nativespeakers, Learners dictionaries, Traditional dictionaries.

*Doktora rencisi (PhD Student), University of Georgia , English Department, Linguistics Program, Athens, GA.,Amerika Birleik Devletleri,[email protected]


23/42


24/42

05 Kasm 20102. Gn - 6. OturumBakan: Prof. Dr. Vural lk16.00 16.30

NMETULLH LGATNN METN KURULUU ZERNE

Adnan NCEZET

Sofyal Nimetullh Ahmed tarafndan dzenlenmi olan Lgat-i Nimetullh, FarsadanTrkeye mensur bir szlktr. Szlk metnini olutururken pek ok kaynaktan yararlanmtr.Bu kaynaklardan en nemlisi ve Nimetullhn en ok etkisinde kald szlk Lgat-i Halmdir.Szlklmzde szlk tertiplerine dair, farkl yollar izlenmitir. Kelimeler, dilbilgisibakmndan trlerine gre, konularna gre veya alfabetik olarak sralanabilmektedir.Bildirimizde Nimetullahn eserini nasl dzenlediine, hangi eserlerden nasl yararlandna,metni kurarken uygulad ynteme deinerek bunlar rneklerle gstermeye alacaz.

Anahtar Kelimeler: Nimetullh Lgati, Lgat-i Halm, Farsa-Trke szlkler, szlklk,szlk tertipleri, madde tanmlama.

05 Kasm 2010

Prof. Dr., Dou Akdeniz niversitesi, Eitim Fakltesi, Trke Eitim Blm,Gazi Mausa, Kuzey Kbrs TrkCumhuriyeti, [email protected]


25/42

2. Gn - 6. OturumBakan: Prof. Dr. Vural lk16.30 17.00

TRKE VE ALMANCA SZLKLERDE FLLER

Aysel UZUNTA2

ZET

Szlkler, bir dilin kelime varln barndran nemli yaptlardr. Bu yaptlar dilbilgisi ile uyumluolarak eitli kelime trlerini madde ba olarak verip anlamlarn aklamaktadr. Bu almada

kelime trlerinden fiil ele alnacak ve szlklerde ele aln biimleri zerinde durulacaktr.Fiil, gerek anlam asndan ve gerekse dilbilgisi asndan zellikler arz etmektedir ve cmledeynetici konumundadr. Dier btn cmle gelerinin nicelii (say) ve nitelii (istem) fiiltarafndan belirlenir (rn.: bir ey okumak, birine bir ey vermek, birine darlmak). Bylece szlklerdefiillerin yalnz anlamlar verilmemekte, farkl dilbilgisi zellikleri de yer almaktadr.Cevaplandrlmas gereken sorulardan biri, fiillerin anlam ve dilbilgisi zelliklerinin szlklerdenasl yer alddr. Bunun iin ncelikle Trkede iki farkl szlkte (Trk Dil Kurumununkartt Trke Szlk ve Kubbealt Akademisinin, lhan Ayverdi/ Ahmet Topalolu,kard Trke Szlk) fiiller incelenecek ve Almanca szlklerdeki (Deutsches WrterbuchWahrig, Growrterbuch Deutsch als Fremdsprache Langenscheidt) fiil ler ile karlatrlacaktr.

Karlatrma suretiyle yaplan tespitlerden biri, dilin yap zelliklerinin ve dilbilgisisnflandrmalarnn szlklerde de grlmesidir. Burada szlk dilbilgisi balants nemkazanmaktadr. Buna gre Trke szlklerde madde ba olarak verilen dnl fiiller, edilgenfiiller vb. Almancada madde ba olarak verilmemektedir. Bu bildiride szlk dilbilgisibalantsnn dnda fiillerin anlamlar zerinde de durulacak ve mecazi anlam, zt anlam, eanlam gibi zelliklerin szlklerdeki yeri ele alnacaktr.

Anahtar Kelimeler: Trke szlk, Almanca szlk, fiil, karlatrma, dilbilgisi, anlam

2 rt. Gr. Dr., Marmara niversitesi, Atatrk Eitim Fakltesi, Yabanc Diller Eitimi Blm, Alman DiliEitimi Anabilim Dal, stanbul, Trkiye,[email protected]


26/42

05 Kasm 20102. Gn - 6. OturumBakan: Prof. Dr. Vural lk17.00 17.30

SZLK SINIFLANDIRMALARINDATEMATK SZLKN YER

Pelin KOCAPINAR*

ZET

Szlk bilimi (lexicography) dar anlamyla szlk hazrlama yntemleri zerinde duran bilimdaldr. Bu bilim dalnn aratrma konularndan biri de szlk ile ilgili snflandrmalardr. Heralanda olduu gibi szlkler de her dilin yapsna, zelliine ve ihtiyacna gre ortaya kmaktave snflandrlmaktadr. Szlklerin hazrlan amalar, kullanm gayeleri, tadklar zellikler,ierikleri, sz varlnn nitelii, malzemenin kaydedildii ortam, yazl biimleri bu ltlerdenbazlardr.

ok eski dnemlerden beri rneklerini verdiimiz ve bugn zerinde ok fazla durulmayantematik szlklerin ise oluturulma ve sunu biimi, bu szlkleri dierlerinden ayran en nemlizelliklerdendir. Eserlerin tamamnda veya bir blmnde oluturulan szlklerde alfabetikdzen yerine, madde balar belli konulara, kavramlara gre blmlere ve bu blmler de altbalklara ayrlmtr.

Bu bildiride tematik szlk n ne olduu, snrlar, yurt iinde ve dnda yaplan szlksnflandrmalarndaki yeri, szlk snflandrmalarndaki ltler ve lkemizde yaplm baztematik szlk almalar zerinde durulacaktr.

Anahtar Kelimeler:Tematik Szlk, Szlk eitleri, Szlk Snflandrmas.

*Doktora rencisi, Gazi niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm, Trk Dil i AnabilimDal, Ankara, [email protected]


27/42

06 Kasm 20103. Gn - 7. OturumBakan: Prof. Dr. Mustafa Argunah09.00 09.30

EVLYA ELEB SEYAHATNAMES TMDZN(CONCORDANCE)

Prof. Dr. Semih TEZCAN *R. Aslhan Aksoy SHERIDAN **Michael Douglas SHERIDAN***

ZET

Trk edebiyatnn dhi yazar Evliya elebinin 10 ciltlikSeyahatnamesi, 4.152 byk sayfa tutar.Toplam kelime says 3.025.856, (maddeler halinde birletirilmemi) farkl ke limelerin says170.147dir. Sadece bir fikir verebilmek iin birka rnek: Yalnz 1 kez geen kelimelerin says(maddeler halinde birletirilmemi olarak) 87.965tir, cmi8.377 kere, fakr431 kere, demir1.204kere, gm419kere, ve149.926 kere geer.

Seyahatnamenin tmdizininin (concordance) yaplp bunun byk tarihsel Trke szlntemelta olarak kullanlmas gerekliliini yllardan beri vurgulayan Semih Tezcan, rencileri R.

Aslhan Aksoy Sheridan veMichael Douglas Sheridan ile birlikte bu ie girimi bulunmaktadr.EST (Evliya elebi Seyahatnamesi Tmdizini) projesi, Seyahatname uzmanlarndan RobertDankoff ve Nuran Tezcan tarafndan da desteklenmektedir. Projenin ilerleyen aamalarndabaka uzmanlardan da yardm ve destek talep edilecektir.

Sempozyumda sunulacak ortak bildir ide EST projesinin ilkeleri, yntemi tantlacak, hazrlananrnek bir blm sunulacaktr.

Anahtar kelimeler: 17. Yzyl Trkesi, Anadolu ve RumeliTrkesi, balaml dizin,concordance, deyimler, dizinleme, Evliya elebi Seyahatnamesi, idiomatik, leksikografi,leksikoloji, Orta Osmanlca, sklk szl, szvarl, szlklk, tmdizin, Trkeninszvarl.

*Prof. Dr., Bilkent niversitesi, nsani Bilimler ve Edebiyat Fakltesi, Trk Edebiyat Blm, Ankara, Trkiye,[email protected]**Doktora rencisi, Bilkent niversitesi, nsani Bilimler ve Edebiyat Fakltesi, Trk Edebiyat Blm, Ankara,

Trkiye,[email protected]***Doktora rencisi, Bilkent niversitesi, nsani Bilimler ve Edebiyat Fakltesi, Trk Edebiyat Blm, Ankara,Trkiye,[email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


28/42

05 Kasm 20103. Gn - 7. OturumBakan: Prof. Dr. Mustafa Argunah09.30 10.00

NVERSTE 1. SINIF RENCLERNNSZLK KULLANMA BECERLER ZERNE

BR ARATIRMAAFYONKARAHSAR RNE

Mahmut BABACAN*

.NVERSTE 1. SINIF RENCLERNN SZLK KULLANMA KONUSUNDAK TUTUM VE

DAVRANILARI (AFYON KOCATEPE NVERSTES RNE) - Yrd. Do. Dr. Mahmut BABACAN

A) Giri:nsan hayatnda etkin role sahip unsurlardan biri olan dil in vazgeilmezliinin temelinde, insanoluna

kendisini ve d dnyay ifade etmesinde yardmc olan kelimeler yatmaktadr. Kelimeler, insan zihninin istee balolarak rettii yapay gstergelerdir. nsanolu, bu yapay gstergeler sayesinde d dnyann ayrtrlarakalglanmasn ve anlamlandrlmasn gerekletirebilmektedir. Sz daarc btn disiplinlerin oluumunda vegeliiminde barol oynayan temel unsurlardan biridir. Sz daarc zenginlii ile sk bir iliki gsteren temel dilbecerileri ve zellikle okuduunu anlama gc, deiik akademik alanlardaki baar ile yksek bir iliki gstermektedir.Sz daarcn yann gerektirdii lde gelitirememi bir rencinin, derslerin konularna ilgi duyabilmesi,

retmenlerin snfta anlattklarn ve ders kitaplarnda okuduklarn anlayabilmesi, anladklarn anlatabilmesi,dolaysyla derslerde baarl olabilmesi imknszdr .rencileri bir st eitim kurumuna, daha da nemlisi hayata hazrlama ilevini gren okullarmzda verilen

eitimin nitelii, genelde rencilerin temel dil becerilerini kazanarak etkin bir biimde kullanabilir olmalarna, zeldeise, bu becerileri etkin klan aktif kelime daarcnn zenginliiyle ortaya kmaktadr. O hlde rencilerin kelimedaarcklarnn zenginletirilmesi ve renme - retme srecinde kelime retimi uygulamalar byk nem arzetmektedir.

Kelime retimi almalar ilkretim birinci kademeden itibaren balamaktadr. Bu almann ilk aamas,anlamdr. Bu aamada bilinen kelimelerin temel anlamndan yola karak yan anlam, terim anlam, mecaz anlamlarbuldurulur ve retilir. Daha sonra da ok anlamllk kapsamnda, kelimelerin deyim ve ataszleri ierisinde kullanmretilir.

kinci aamada ise kelimelerin birbirleriyle olan anlam ilikileri, e -yakn anlam, kart anlam, soyut-somutilikisi ve seste kelimeler retilir.

te bu aamalarda rencilere en iyi kaynak szlklerdir. Szlkler, dilin aktif ve pasif btn kelimeleriniiinde barndrr. Ancak szlkler nitelik, hacim ve hazrlan gayelerine gre zellikler tar. Bu durumda ykl vear olan genel szlkler yerine renciler okul szlklerini kullanmay tercih etmektedirler. Okul szlklerindekelimelerin tanmlar, aklamalar, doru kullanmlar, anlam farkllklar yer almakla birlikte, sadece kelimenin tanmve e anlamlarnn verilmesi bazen yeterli olmayabilir.B) Aratrmann erevesi:

Bu almamzda niversite 1. Snf rencilerinin szle ne zaman ve hangi sklkla bavurduklar; szlesahip olup olmadklar; elektronik ortamda szle bakp bakmadklar; szlklerin gvenirlii; szlkte kelimenintanm ve anlam yannda, kelime ile ilgiliverilen dier aklamalarn ( e ve zt anlamlar, yaz biimi, vurgu ve telaffuzv.s.)yer aldn bilip bilmedii; szlkte yer alan ksaltmalar ve zel iaretlerin ne anlama geldii gibi szlk kullanmabecerilerini len anket sorular ynelttik. Ayrca rencilerin szlk kullanma becerileri ile SS alanlarnkarlatrdk.

*Yrd. Do. Dr., Afyon Kocatepe niversitesi, Eitim Fakltesi, Trke Eitimi Blm, Trke Anabilim Dal,Afyon, Trkiye,[email protected]


29/42

Bu alma, niversite 1. Snf rencilerinin szlk kullanma konusundaki tutum ve davranlarn lmeyeynelik bir uygulamay iermektedir.

Aratrmann kapsamn Afyon Kocatepe niversitesi Eitim Fakltesi ve Fen Edebiyat Fakltesininfarkl alanlardaki 275 rencisi oluturmaktadr.

Bu erevede aratrma, niversite 1. Snf rencilerinin szlk kullanma tutum ve eilimleri konusunda 38soru ieren bir anket yneltildi ve bu sorulara verilen cevaplar arasnda anlamlandrdmz baz sonulara ulald.

rencilerin szle sahip olma ve hangilerinin bulunduunu gsteren tablolar vedeerlendirilmesi:

Tablo: 1 - s. 1 -Elimin altnda her an eriebileceim kapsaml bir Trke szlk var.Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplam

renci says 126 (% 32) 199 (% 68) 275

Tablo 1de rencilerin byk ounluunun ( %68) szl olmad anlalmaktadr.

Tablo: 2 SS alanlarna gre szlk sahibi olma durumunugsteren tabloSS Alanlar Szlk sahibi olan oran Olmayan oranTrke Mat. (99 r.) %40 % 60

Trke Sosyal (70 r.) %38 % 62Matematik Fen(106gr.) %32 % 68Tablo 2ye gre Trke Matematik SS alanndaki rencilerin szlk sahibi olma oranlar dier alanlara

gre az da olsa yksek kmtr.

Tablo: 3 SS alanlarna gre sahip olduklar szlk eitleri:SS Alanlar TDK Szl Deyimler Szl Dier BoTrke Mat. (99 r.) %40 % 0 % 3 % 57Trke Sosyal (70r.)

% 29 % 5 % 3 % 63

MatematikFen(106gr.)

% 20 % 10 % 0 % 70

Tablo 3de Dier stununda yer alan szlkler kimi yaynevlerinin ngilizce-Trke szlkleri yeralmaktadr. Halbuki anket Trke Szlkler zerine idi.

Tablo: 4 Blmlere gre sahip olunan szlk eitleriBlm Ad TDK Szl Deyimler Sz. Dier BoKimya % 18 %2 0 % 80Biyoloji % 23 0 0 % 77Trk Dili ve Ed. % 20 0 0 % 80Trke r. % 44 % 6 %6 %44Snf r. % 42 % 0 % 4 % 54

Tablo 4e gre Trk Dili Edebiyat blmnn Kimya blm ile birlikte en az szlk sahibi olduklarsonucu ok endie verici bir durum olarak karmza kmaktadr.

2) rencilerin szlk bilgisini len sorulardan anlaml sonu kanlar:

Tablo: 5-s7- Kitaplarda bilinmeyen kelime ve terimleri anlamlar sayfa altnda verilmeli.

Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplam

renci says 253 ( %84) 22 ( % 16) 275

Kolaylk olmas bakmndan rencilerin byk ounluu (%84) bilinmeyen kelimelerin sayfa altnaverilmesini istemektedirler.

Tablo: 6 -s19- En gvenilir bulduum szlk TDK tarafndan hazrlanm Trke Szlktr

Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplamrenci says 222 (%81) 53 (% 19) 275


30/42

Resmi kurum olmas ve internet ortamnda da yer almas bakmndan TDK Szl, rencilerin ounluu(%81) tarafndan gvenilir bulunmaktadr. Bu durum dier kurum ve yaynevi szlklerinin okullarda ve dierortamlarda szlklerini tantlmadn gstermektedir.

Tablo: 7 -s24. Bilmediim kelimeler iin internet szlklerine bakarm.

Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplamrenci says 168 (%67) 107 ( %33) 275

Kolaylk ve abuk ulam yznden rencilerin (%68)lik ounluu internet szlklerini tercihetmektedirler.

Tablo: 8 -s20.Szlklerde imla/yazm kurallar yer alr.Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplam

renci says 113 (%41) 162 (%59) 275

rencilerin (%59)unun szlklerde imla/yazm kurallar yer alr ifadesine olumsuz cevap vermesi,onlarn szlk bilgisi konusunda bilgisizliini veya dikkatsizliini gstermektedir.Tablo: 9 - s26. Szlklerdeki ksaltmalarn ne anlama geldiklerini bilirim.

Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplamrenci says 122 (%45) 153 (%55) 275

rencilerin (%55)inin szlklerdeki ksaltmalarn ne anlama geldiklerini bilmedikleri anlalmaktadr. Buda yine onlarn szlk konusunda bilgisizliklerini gstermektedir.

Tablo: 10- s27. Szlklerde yan ve mecaz anlamlarn nasl gsterildiini bilirim.Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplam

renci says 129 (%46) 146 (%54) 275

rencilerin (%54)nn szlklerde yan ve mecaz anlamlarn nasl gsterildiini bilmediklerianlalmaktadr. Bu da yine onlarn szlk konusunda bilgisizliklerini gstermektedir.

Tablo: 11- s28. Szlklerde deyimler de yer alr.Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplamrencisays 77 (%30) 198 (%70) 275

Tablo 11e gre, rencilerin (%70)i szlklerde deyimler de yer alr ifadesine olumsuz cevap vermeleri,yine onlarn szlk konusunda bilgisizliklerini gsteren baka bir gstergedir.

Tablo: 12- s37. Dijital Trke szlkler retilmeli ve rencilerin bu teknolojik aralar kullanma alkanlkazanmas salanmal

Olumlu cevap Olumsuz cevap Toplamrenci says 193 (%69) 82 (%31) 275

Tablo 12ye gre rencilerin (%69)u dijital Trke szlkler retilmeli ve rencilerin bu teknolojik

aralar kullanma alkanl kazanmas salanmal grne olumlu cevap vererek, yeni neslin di jital ara ve gerelerealkanlnn artm olduunu ve buna bal olarak da szlklerin kaln ciltler olarak baslmasnn yannda, CDierisinde de yer almasnn gerekliliini ortaya koymaktadr.

C) Sonu:Yukarda belirtilen tablolar ve sunduumuz grler erevesinde sonu olarak rencilerin szlk

kullanma konusunda hassas davranmadklar grlmektedir. Kendine ait bir szl bulunmayan veya bilinmeyenkelimelerle karlatnda akl yrtme davran sergileyen rencilerimizin okluu dikkat ekicidir. Bunun yanndarencilerin byk blm piyasadaki szlkler hakknda yeterince bilgi sahibi olmadklar da grlmtr.Kullandnz / bildiiniz Trke szlkler nelerdir? sorusuna cevap verenlerin azl ve bu cevaplar arasnda daekseriyetin sadece TDK szln yazmalar bunu ispatlamaktadr. Ayrca szlk kullanma davran konusundakieksikleri ortaya karmaktadr.

Bu cevaplardan hareketle szlklerin durumlar da gz nnde bulundurulduunda hem szlkkullanmnn nemini kavratmak ve alkanlk haline getirilmesinde hem de dil eitiminde etkili olan bu yardmckaynaklarn gelitirilmesinde eitli kurum ve kiilere nemli grevler dmektedir. Bunlarn banda Milli Eitim


31/42

Bakanl retim program hazrlayan ynetici ve uzmanlar ile ile eitli yaynevlerinin szlk hazrlayclarna veayrca da nemlisi retmenler gelmektedir.Milli Eitim Bakanlna den grevler:- retim programlarnda, szlk kullanmnn nemi ve bunun alkanla dntrlmesi konusunda kazanmlarayer verilmelidir. Bu kazanmlar sadece szlk kullanmn tavsiye etmekle kalmamal, bir szln doru kullanmkonusunda yaplabilecek tm davranlar da zellikle belirtmelidir.

- Fakltelerin retmen yetitirme programlarnda, zellikle Trk Dili ve Edebiyat ile Trke Eitimi blmlerindeszlkbilim, szlk bilgisi ve szlk kullanm konularn ieren derslere yer verilmeli, retmen adaylarna bukonunun nemi fark ettirilmelidir.Yaynevlerine den grevler:- Szlklerin hitap edecei hedef kitlenin snr lar net bir ekilde izilmeli; tanmlar, rnek cmleler, kullanlacak resimve grafikler seilirken dilbilimci ve szlkbilimcilerin yannda eitimbilimci ve ocuk edebiyat yazarlarnn uzmangrlerinden de yararlanlmaldr.- Szlkleri hazrlarken yeni neslin grsel medya etkisinde ( tv., bilgisayar, internet v.s.) kaldklarndan, szlklerinbiim veieriklerinin hazrlanmasnda modern szlk bilimi yntemlerinden, grsel ekil, grafik ve karikatrlerden,yeni matbaaclk tekniklerinden de yararlanlmaldr.- Teknolojik gelimelere paralel olarak rencilerin ilgisini ekecek, renmeyi hzl, verimli ve zevkli hale getirecekdijital szlkler hazrlanmaldr. Kapasitesinin byklnn engel olamayaca, bu bakmdan tama ve kullanmakolayl; gncellemenin abuklamas; telffuzlarn seslendirme imkanlarnn olmas; v.s. gibi zellikleriyle diji talszlkler, szlk kullanma alkanlnn kazanlmasnda nemli katklar salayacaktr.retmenlere den grevler:- Szlk kullanma alkanl kazanma ve kazandrma konusunda her eyden nce ilk ve orta retim retmenlerininabas gerekmektedir. zellikle Trke ve Edebiyat retmenlerinin derslere szlkle girmesi, ders iinde szlkkullanmas gibi davranlarn kazanlmas iin retmenlere seminerlerde bilgi verilmesi, btn sosyal alanretmenlerinin de kendini sorumlu hissetmesi ve szlkkullanmann nemini gereince kavramas salanmaldr.- lk ve ortaretimde retmenler, mutlaka snflarda bir tane Trke szlk bulundurmal, rencilerin kendisinimodel aldn unutmadan, anlamn biliyor da olsalar ders iinde rencilerin gznnde szle bakarak, szlkkullanmaldr.- retmenler szlkte kelime bulma yarmalar dzenlemeli, en hzl kelimenin anlamn bulan rencilerdllendirilmelidir.

KAYNAKA:AKALIN, . Haluk; Szck Bilimi ve Szlklk, Trk Dili Dergisi, nr.698, Ankara 2010, s. 162-169.

BNGL, Zekeriya; Szlk ve Szlklk zerine Bir Aratrma, Akademik Bak Dergisi, nr. 9, Mays 2006, s. 197-206.BOZ, Erdoan; Szlk ve Szlklk Sorunu, Trkenin ada Sorunlar, , Divan Yay., stanbul 2006, s. 9-46.OTUKSKEN, Yusuf; Okul Szlkleri zerine, Kebike, nr. 7-8, Ankara 1999, s.61-65.DEMRTA, Aye Aslan; Trke retmenlerinin Okul Szl Kullanma Konusundaki Tutum ve GrlerineYnelik Bir Aratrma (Baslmam Y.Lisans Tezi), Afyon Kocatepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,Afyonkarahisar 2010, 116 s.GER, Ali;Trk Dili le lgili Szlklere Genel Bir Bak ve Gnmz lkretim Szlkleri, Trk Dili, nr. 598,Ekim 2001, s. 388-403.KOLA, Emine; retmen Adaylarnn Trke Szlk ve Yazm Klavuzu Kullanma Konusundaki Tutum veGrleri, Trk Dili, nr. 691, s. 50-59.MEB, lkretim Trke Dersi retim Program ( 6, 7, 8. Snflar), Ankara 2006.TOSUNOLU, Mesiha; Kelime Servetinin Eitim retimdeki Yeri ve nemi, Milli Eitim Dergisi, nr 144,

Ankara 1999, s. 71-73.USTA, Halil brahim; Trke Szlk Hazrlamada Yntem Sorunlar, A, DTCF Dergisi, nr. 46, Ankara 2006, s.223-242.YET, Kazm; Szlk Karsnda II, Trk Dili ve Edebiyat Dergisi, nr. 477, stanbul 1991, s. 208-211.


32/42


33/42

06 Kasm 20103. Gn - 8. OturumBakan: Prof. Dr. Tuncer Glensoy11.00 11.30

ARAPA SZLK YAZIMI: Farkl Yntem ve Trler

smail DURMU*

ZET

Teblide, konuya giri mahiyetinde, Arapa "szlk" karl olarak kullanlan "lugat", mu'cem" ve

"kms" kavramlar ile Arapa szlk yazmnn tarihi seyrinden ksaca sz edildikten sonra Arapszlklnde fonetik (mahre/ses), alfabetik, tematik sistemlerle morfolojik kalp sistemi vebunlara gre ekol olmu nc szlkler ve onlar izleyen balca szlk almalar ele alnacak,bunlar arasnda zgn ve orijinal bir yntem ortaya koymu olan baz szlklere de temasedilecektir.

Anahtar kelimeler: Lugat, mu'cem, kmus, szlk, leksikologie.

*Prof. Dr., Marmara niversitesi, lahiyat Fakltesi, Temel slam Bilimleri Blm, Arap Dili ve Belagat AnabilimDal,stanbul, Trkiye.


34/42

06 Kasm 20103. Gn - 8. OturumBakan: Prof. Dr. Tuncer Glensoy11.30 12.00

OLVERA YAAR-NASTEVANIN MAKEDONCA-TRKESZLK DENEMES

Numan ARU*

ZET

Akademik prof.dr. Olivera Yaar-Nasteva MANU-Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisininilk bayan akademi unvanna sahip olan kiidir. Sadece Makedonyadaki bayanlarn ilk akademi yesi

deil ayn zamanda Makedonyada yaayan Trk bilim ve ilim adamlarndan ilk bu makam kazanankiidir.Makedonya bilim, kltr ve medeniyetinin hanmefendisi Olivera Yaar-Nasteva ok kkl vetarihi bir ayleden gelmektedir. Kendisi skp ve birok Balkan bakentini fetheden Fatih Yii tPaann torunudur. skpte hala ayakta kalan birok eserin banisi olan Kumbarac ailesinin Trkocuudur.Bu makalede geni olarak ondan bahsedilecektir. Hayat alt alanlar, kurduu ilmi ve bilimselmesseseler konu edilecektir. Ayrca bata Avrupa dilleri ve Balkan milletleri dilleri konusundayapt bilimsel almalarn ele alacaz.zellikle bilge hanmefendinin en byk arzusu ve hayali anadili Trkenin ve yaad lkenin diliMakedoncann szln yapmakt. Hayatnn son yllarn buna vermi, ok muhteem bir fonoluturarak, oya gibi ilemi, szl tamamlam. Ancak malesef tam szl basacak iken ani birhastala yakalanarak hakkn rahmetine kavumutur.te bu ilmi ve bilimsel sempozyumda bu makale ile gayem MANU -Makedonya Bilimler veSanatlar Akademisinin arivinde bitmi ancak yaynlanmam muhteem bir szlk fonunutantmak, gn na karmak ve hala bugn Makedonyada olmayan Trke -Makedonca Szlbolunu dolduracak projeye adm atmay teviketmektir.

Anahtar Kelimeler: Olivera Yaar-Nasteva, Szlk, Makedonca, Trke, Bilimler Akademisi.

*Do, Dr., Manu Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisi, skp, Makedonya,[email protected]


35/42


AIZ ALIMALARININ SZLK BLM ZERNE

Glseren TOR

ZET

Trkiye Trkesinin azlar zerine yaplan almalar genellikle metinler, bu metinlerin dilbilgisiincelemeleri ve sz varlnn ortaya konulduu szlk blmlerinden olumaktadr. Bu tralmalarda dier iki blme gre szlk blmnn daha dar tutulduu grlmektedir. Szlkblmlerinde snrl sayda seme szckler yer almaktadr. Bu szckler seilirken nasl bir ltkullanld da belli deildir. Metinleri incelerken, karmza anlamn merak ettiimiz szcklerkabilmektedir; fakat szlkte aranan her szck yer almamaktadr. Szlkte yer verilenszcklerin kimilerinin de tanmnda yanllklar ve eksiklikler olabilmektedir, verilen tanm balamiindeki anlamlarn yanstmamaktadr. Anadolu azlarnda szcklerdeki ses deiimleri,szckleri tannmaz duruma getirmekte, anlam asndan da szck yanldeerlendirilebilmektedir. Metinde geip de szlk blmnde yer almayan szcklerin ou da,yanl duyulup, yazya yanl geirilen hayalet szck niteliindeki szlerdir. Bu tr uydurulmu

szckler, dil iinde dil oluturmaktadr. Gvenilir bir szlk blm oluturabilmek iin, salambir metne gereksinme vardr. Ancak kimi az almalarnda, yararlanacaklar yanltacak veartacak, yanl sonulara srkleyecek denli byk yanllklarla karlalmaktadr. Bu almadarnek olarak Trk Dil Kurumunca yaymlanan Silifke ve Muttaki Sarkeili ve Bahi YrkleriAz adl almann Szlk blm ele alnacak; szck seimi, tanmlar metinlerden tanklargsterilerek incelenecek, dzeltilmeye muhta olan maddeler tartlacaktr. Eserin nsznde;szlk blmnde, metinlerde anlam bilinmeyen szcklerin karlklarnn yer aldbelirtilmitir. Bu aklamaya gre, metinde gemesine karn, szlkte yer almayan arfe et-, gele,llrslnt-, olum, tmdir- gibi szcklerin anlamnn eserin yazarnca bilindii anlalmaktadr. Bualmada, bu tr rneklerden hareketle, Bir az almasnda, metinde geen anlam bilinmeyenszckler neye gre seilip, seme szlere dayal tankl bir szlk nasl olmaldr? sorusunakarlk aranacaktr.

Anahtar Szckler:szlk, az szlkleri, az szlkl, Anadolu azlar.

Yrd. Do. Dr., Dou Akdeniz niversitesi, Fen ve Edebiyat Fakltesi, Trk Edebiyat Blm, Gazi Mausa,Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti,[email protected]


36/42

06 Kasm 20103. Gn - 9. OturumBakan: Prof. Dr. Mehmet Kanar 13.30 14.00

ANTKADA SZLK ALIMALARI VE FLACCUSTAN DIACONUSADE VERBORUM SIGNIFICATU

Bedia DEMR*ZET

Eski Yunan dnyasnda filozoflarn, nesnelere nasl ad verildii zerinde soru sormaya ve buna yantaramaya balamalar kelimelerin kkenleri ile ilgili almalarn yaplmasna yol aar. Bu almalarayn zamanda eitli szlklerin hazrlanmasna da imkan veren etkenlerden biri olmutur. Bir dier

etken ise zellikle Hellenistik dnemde gelitirilen karlatrmal metin almalar ve orijinal metniyeniden kurma yani metin eletirisi ile ilgili almalarn gelimesidir. Eskiada Ortadouda yaayantopluluklarn da en basit ekliyle szlk denebilecek kelime listeleri bulunmakla birlikte bu almalarpratik amal almalard. Hellenistik dnemde gelien bilimsel almalar Antik ada pekokszln hazrlanmasna sebep olmutur. Ancak bunlarn ou zamanmza ya hi ulamam ya daeksik veya dolayl olarak ulamtr. Marcus Verrius Flaccusun (M 1. yzyl) hazrlam olduu deverborum significatu (Kelimelerin Anlamlar zerine) alfabetik olarak dzenlenmi olup Latincenin ilkszl olarak kabul edilir. nce Romal gramerci Sextus Pompeius Festus (MS 2. Yzyl) tarafndansonra da Paulus Diaconus (MS 8. Yzyl) tarafndan iki kez zetlenmi olan eser zamanmza bu zetekliyle ulamtr. Bu bildirinin amac Antik a szlklnn tarihsel sreci iinde de verborumsignificatuyu deerlendirmektir. Sadece bir di l szl olmakla kalmayan eser, Romann kltr tarihine

k tutmas asndan bir ansiklopedik szlk olmazellii tamaktadr.

Anahtar Kelimeler: antika, Hellenistik Dnem, Verrius Flaccus, Pompeius Festus, Paulus Diaconus,szlk bilimi, kken bilimi, metin eletirisi, eviri.

*Prof. Dr., stanbul niversitesi, Edebiyat Fakltesi, Eskia Dilleri Blm, Latin Dili ve Edebiyat Anabilim Dal,stanbul, Trkiye,[email protected],[email protected]


37/42

05 Kasm 20103. Gn - 9. OturumBakan: Prof. Dr. Mehmet Kanar14.00 14.30

ADA TRKE SZLKLERDEBATI KKENL SZCKLERN KKEN DL ve BM SORUNU

SGARA RNE

Erdoan BOZ

ZETada Trke Szlklerde Bat kkenli szcklerin kken dil ve biimini belirlemek nemli bir

sorundur. Szlklerde kimi szckler iin birbirinden ok farkl kken dil ve biimler grlmekte,bu durum szlk kullanclarnn kafasn kartrmaktadr. Bu sorunu zmek iin szlkhazrlayclar; bilgilerini, titizliklerini ve yntemlerini tekrar gzden geirmek durumundadrlar.

Bu bildiride szlklerde benzer bir sorunu olan sigara szc zerinde durulmu ve kken vebiimi belirlenmeye allmtr. Bunun iin u sra izlenmitir; nce sorun ortaya konmu,sigarann ada Trke szlklerdeki kken dil ve biimleri tablo halinde verilmi, ttn vesigarann ksa tarihi anlatlm, ttn ve sigarann Trkiyeye girii verilmi, sigara szcnnkkeni zerinde durulmu, sigara ile yakndan ilgili tabaka (tabacco) ve puro szcklerinin kkendili ve biimi aratrlm ve nihayet Trkedeki sigara szcnn kken dil ve biimi zerinetartmalar yaplarak bir sonuca gidilmitir.

Anahtar Kelimeler:Szlk, Bat kkenli szckler, kken, biim

Prof. Dr., Eskiehir Osmangazi niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Trk Dili Edebiyat Blm, Yeni TrkDili Anabilim Dal, Eskiehir, Trkiye,[email protected]


38/42


39/42

3. Gn - 10. OturumBakan: Prof. Dr. Semih Tezcan 15.30 16.00

YEREL SZVARLIININ BELGELENMES:ANKARA RNE

Nurettin DEMIR*

ZET

Ankara Azlarnn Dokmantasyonu (ANADOK) projesi erevesinde Ankara azlarnn ses vevideo kaytlar, notlar, resimler ve gerektiince izimlerle farkl bilim dallarnn yararlanabileceibiimde ok ynl ve ok amal belgelenmesi amalanmtr. Projenin bir yan rn olarak kendikaytlarmz, daha nce yaplan almalar ve internette ulalabilir durumdaki kaynaklarnyardmyla bir Ankara Azlar Szlhazrlanmakta, bylece Ankara azlarnn szvarlnn kaytaltna alnmasna allmaktadr.

Aada, Ankara azlar rneinden hareketle azlarn szvarln belgelemeye dnkalmalarn, az aratrmalarnn dier kollarndan ayrlan ynleri zerinde durulacaktr. Azlarnszvarln belgeleme almasnda atlacak ilk admlardan balanarak, sre, derleme ortam,kaynak kii seimi, szlk maddelerinin seimi, verilerin grsel malzemeyle desteklenmesi gibikonular zerinde younlalacaktr. alma ayn zamanda geleneksel az aratrmalarnda kaynak

kii, derleme ortam, kaynak kii gibi konulardaki yaygn grlerin gzden geirilmesi vegrecelendirilmesi amacn da gtmektedir.

Anahtar Kelimeler: Ankara azlar, szlklk, az szlkl, az aratrmalar, kaynakkii, alan aratrmas

*Prof. Dr., Bakent niversitesi, Fen ve Edebiyat Fakltesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm, Trk Dili Anabilim Dal,Ankara, Trkiye,[email protected]


40/42

06 Kasm 20103. Gn - 10. OturumBakan: Prof. Dr. Semih Tezcan16.00 16.30

TRK DL KURUMU SZLK GELENEVE TRKE SZLK

Belgin Tezcan AKSU

ZET

Bildirinin balang blmnde; Trke Szlkn 1945 ylnda Trk Dil Kurumu tarafndan ilkbasksnn yaymlanmasndan nceki dnemde dilimizde yaanan gelimeler ksaca incelenecektir.

Bildirinin ikinci blmnde Kurumun kuruluundan itibaren yaymlanan ve Trke Szlk iinzemin hazrlam olan Osmanlcadan Trkeye Sz Karlklar Tarama Dergisi, Trkiyede Halk AzndanSz Derleme Dergisi, Trkiyede Halk Azndan Derleme Szl, XIII. Asrdan Gnmze KadarKitaplardan Toplanm Tanklaryla Tarama Szl, Atalar Sz gibi ilk almalarn ierikleriincelendikten sonra bu almalarn nda balayan Trke Szlk hazrlama almalaranlatlacaktr.

Bildirinin nc blmnde 2005 ylnda yaymlanan son bask Trke Szlkten nceki basklarzellikleri asndan deerlendirildikten sonra son bask olan onuncu bask Trke Szlkhazrlama

ilkeleri bakmndan incelenecektir. Ayrntl bu incelemenin ardndan bildirinin son blmndeTrke Szlkn sanal ortamdaki biimi olan Gncel Trke Szlk yazlm ile iinde YazmKlavuzu, Kafiye ve Bulmaca Klavuzu ile kullanclarn sz varln gelitirebilecek oyunlarn dayer ald Gncel Trke Szlk ve Yazm Klavuzu Etkileimli Youn Diskinin hazrlkalmalaryla zellikleri ayrntl bir biimde anlatlacaktr.

Anahtar kelimeler:Trke Szlk, Trk Dil Kurumu, biliim

Trk Dil Kurumu Uzman, Ankara,Trkiye


41/42

06 Kasm 20103. Gn - 10. OturumBakan: Prof. Dr. Semih Tezcan 16.30 17.00

TRKYEDEK AIZ SZLKLERNDE YNTEM SORUNLARI

Madde Ba Szcklerin Tanmlanmas zerine

Bilge GKTER*

ZET

Trkiyede szlkbilimin henz bamsz bir disiplin haline gelememesi ve buna ilaveten azaratrmalarnda yllardan beri sregelen teorik sorunlarn bulunmas sebebiyle az szlklihmal edilen bir alan olmutur. Ancak bu konudaki eksiklie ve sorunlara ramen Trkiyede azlarnsz varln ortaya koymaya ynelik eitli szlkler hazrlanmtr ve hazrlanmaktadr. Bugn azszlklerinin says azmsanmayacak ldedir. Ancak sayca artan bu szlklerin szlkbilim ilke veyntemleri asndan niteliksel bir art gsteremedii grlmektedir. Trkiyedeki az szlkleri ninszlkbilimsel yntemlerden yoksun ve daha ok amatrce abalarla hazrlanmas birtakmeksiklikleri ve yntem sorunlarn da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlardan biri de szlklerdekimadde ba szcklerin anlamlandrlmas konusunda ortaya kmaktadr.

Anahtar Kelimeler:szlkbilim, az szlkl, az szlkleri, tanmlama, yntem sorunlar.

*Ara. Gr., Bakent niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm, Trk Dili Anabilim Dal,Ankara, Trkiye,[email protected]


42/42

sozluk sempozyumu

Documents