sommarvind 2012

SOMMARVIND LYNGHOLM BED & BREAKFAST • GØY MED GRÅTASS • 16 SVEIBUAR • FRISTANDE CUPCAKES

SKJEL MED SJEL • ØRNEMANNEN • SJU STRIE ÅR • BARN OM STRANDA • VICKY SIN DRAUM

GRATIS M

AGASIN!

Midt i ferieparadisetMidt på Haugalandet og i Sunnhordland ligg me midt i leio. Vakker natur, frå ytterste nakne skjer til innland med lune vikar, utsikt frå høgaste fjelltopp, fiske i stille vatn. Vil du ha meir «luft under vingane», kan du klatre til Trodlavassnipen, Hopsfjellet eller Ember-landsnipen, alle stader med merka løyper. Ta turen til Ryvarden, kulturfyret mot vest. Nyt kaffi-koppen med vaffel og is til utstillingen i galle-riet. Ta så ein biltur langs vestsida mot Bua, Eltravåg og Auklandshamn. På Sletto ved Nesheim finn du Ravnagard. Her er rike fiskeplasser. Badestoppet kan du ta på Slettene, Auklandshamn. Frå Stord kjem du rett inn i komponisten Fartein Valen sitt landskap i Valevåg. Kjør mot nord, ta ein stopp ved Einstadbøvoll gard, kjenn atmosfæren i Valenheimen eller ein badetur i Holsvika, Tittelsnes. I Valevåg kan ein og vandre langs «Kongevegen». Er du ute etter slentretur ein ettermiddag eller formiddag, gå løypene ut frå Førde

sentrum. Gå ikkje glipp av Sildajazz på Ryvarden og i Sveio kyrkje i august! Sveio Golfpark har alt du kan tenkja deg. Her tek du golfrunden mens ektemake eller sambuar tek spa eller går tur i vakkert landskap. Sit ned ved klubbhuset og lytt til diskusjonen om gode eller dårlege slag, I Ålfjorden finn du reine Sørlandsidyllen. Båtturen inn fjorden gir fine opplevingar. I lune vikar kan du overnatte. Opplev stemninga på kaien på Våga—ta morgonkaffien her og slå av ein prat med naboen.Vil du ha ein liten avstikkar, ta turen til Sveio sentrum. Her får du det meste, nytt til hytte og hus. Nytt til fa-milie og venner. Ta familien med på kafé og konditori. Bruk sommaren aktivt til å oppsøkja alt det om-rådet har å by på – både på heimebane i Sveio og i regionen elles. Ha ei strålande sommartid, og velkom-men til Sveio – midt i leio!

Sommarhelsing frå Ruth G. Ø. Eriksen, ordførar

SommarsmilÅrstida mange set pris på står for døra igjen. Det skal bli eit gjensyn med desse sommarmånadane, som tar med seg ferie og mindre hektiske dagar. Vêret får bli som det vil. Er me heldige får me kjenna nokre solstrålar på kroppen, og ein varm sommarvind. I Sveio bur ei jente som heiter Ruth Victoria Rømyhr. Ho er 10 år, og skal vera med i MGPjr 2012 i september, og syngja sin eigen sang «Skate». Bli kjend med denne livlege jenta i portrettet. Visste du at det er på denne tida det er perfekte høve for å få ein fin lyd i selja? Hugsar du ikkje korleis framgangsmåten for å laga seljefløyte er, får du ein repetisjon i magasinet. Når du er ute for å finna deg eit emne frå selje- eller rogn-treet, flaksar det kanskje over hovudet på deg. Eller glir kanskje ei ørn lydlaust på himmelen, langt der oppe? Naturfotograf Dag Brynjelsen opplever desse vakre og freda fuglane på nært hald. Heile 31 ørnar har fotografen sett på ein og same gong, i Ålfjor-den, eller «ørnefjorden» som han kallar det. Vestavind har snakka med 16 sveibuar, om kor dei trivst best i kommunen. Ganske mange har svara at dei likar seg godt heime. Sjø og båtliv er ein avgjerande trivselsfaktor for mange. Ein kan nok ikkje seia av den første soknepresten i Sveio trivdes. Han tente for over 150 år sidan, og blei lova ein preste-gard han aldri fekk. Han budde på Kvalvåg, og pendla mellom Vikebygd og Sveio for halda gudstenester og det som høyrer med. Inga lett oppgåve utan gode vegar og store avstandar. Det legg han ikkje skjul på i skildringane sine, som lokalhistorikaren Sverre Halleraker har funne fram. Medan me er tilbake i tid, er du ein av dei som har samla på skjel? Før, då det ikkje var så mange leiker å oppdriva, blei skjela sett på som flotte gardsdyr. Få eit innblikk i korleis ungane leikte med hjerteskjel, sandskjel og blåskjel i reportasjen Skjel med sjel.

Håper at sommaren din blir god, og at årets Sommarvind fell i smak!

Irene FlatnesKonst. redaktør

Her får du kjøpt Vestavind• Kiwi Sveio• Rimi Sveio• Haukås Bensinstasjon• Joker Førde • Auklandshamn Handel• Haugesund Sjukehus, Narvesen

2 SOMMARVIND

KONST. REDAKTØR: Irene Flatnes, [email protected] / 53 74 01 80

JOURNALIST: Kari Haukås, [email protected] / 53 74 01 89

Irene Jacobsen, [email protected]

ANNONSESAL: Sigrund Breistig, [email protected] / 53 74 04 55

ØKONOMI OG ABONNEMENT: Aud Tofte, [email protected] / 53 74 01 87

[email protected] • [email protected]

OPPLAG: 5 000

FRAMSIDEFOTO: Irene Flatnes

IDÉ OG LAYOUT: Vestavind

TRYKK: NR1 Trykk as

Innhald

Lyngholm Bed & Breakfast 4-5

Skjel med sjel 6-7 Portrett: Ruth Victoria Rømyhr 8-9 Oppskrift: Muffins 10 Favorittstaden i Sveio 11 – Sand komme ikkje av seg sjøl! 12-14 Frå skrap til samleobjekt 15 Kunsten å laga seljefløyte 16-17

Historie: Sju strie år i Sveio 18-21 Ørnemannen 22-24

16

108 22

6

11

12

SOMMARVIND 3

Tekst og foto: Irene Jacobsen

– Lyngholm ligg jo litt utanfor allfarveg, ler Kari Lyng-holm.Men utanfor allfarveg er faktisk like ved Nordsjøløypa, og mange sykkelturistar frå Europa trillar forbi i løpet av sommaren. Midt i Kystlandskapsparken er dei også, og kikkar du etter i brosjyren står dei der med både namn og nummer.Det er faktisk einaste plassen du kan finna dei. Kanskje det var derfor dei berre hadde ei overnatting i fjor?– Dei som vil komma er velkomne, men kjem det ingen gjer ikkje det noko heller. Målet er ikkje å gjera dette stort, tilbodet er her for dei som har lyst å besøka oss.Det franske paret som kom på sykkel i fjor sommar prisa seg nok lukkelege for at det fanst ein varm kopp kaffi og ei tørr seng til dei på Lyngholm. Dagen dei sykla gjennom Sveio ramla regnet ned.– Dei såg ganske så halvdrukna ut då dei kom, men me fekk nå tørka dei ved omnen, kokte te og gav dei ekstra teppe til sengene. Frukosten fekk dei etter eige ønskje klokka sju om morgonen. Eg trur dei var ganske så nøgde då dei drog. Syltetøyskåla var i alle fall tom, fortel Kari.

IDEEN OM Å STARTA bed & breakfast heime i huset sitt dukka opp under ein ferie på Island. Første gongen ek-teparet Lyngholm reiste dit var då Peder fylte 70 år. Det er fem år sidan nå. Begge fall pladask, og planla raskt ein ny tur. Denne gongen ville dei vera i 17 dagar og Kari la planar ned til minste detalj. Ho droppar gjerne store ho-tell for små, spesielle overnattingsplassar og kom over ei nettside som kunne gi henne nettopp det.I løpet av ferien budde dei heime hos 14 ulike familiar som alle hadde sin eigen versjon av bed & breakfast. Dei fleste var bønder, fellesnemnaren var at alle hadde sett av eitt gjesterom eller to til turistar.– Kan tru det berika turen vår å oppleva Island på den måten. Me blei bedt rett inn i kvardagen deira, inn i ekte heimar. Maten var heimelaga og gjestfridomen stor. Om me hadde overnatta på vanlege hotell, ville me aldri fått det same innblikket i kulturen og kvardagslivet deira. Det var i løpet av desse vekene at eg bestemte meg. Noko slikt ville eg også gjera, fortel Kari.

HO HAR KAFFI PÅ PRESSKANNA, nybakt kringle på bordet og raudprikkete servise. Det er slik ho tar imot sine gjester. – Hadde me vore yngre ville me veldig gjerne gjort my-kje meir ut av det. Me har mange idéar, men ikkje lenger helse til å gjennomføra alt, seier Kari. – Tenk om turistane kunne fått blitt med å laga til eit krabbemåltid – vore med på alt frå å fiska teinemat, til å setja teiner og koka krabben – til å eta han. Av og til tenkjer me at her i enden på turløypa til Ryvarden ville det vore perfekt med ein søndagskafé. Ho håpar det finst nokon som vil overta idéane deira og setja dei ut i livet.

Lyngholm Bed & Brea kfastGjestesenga står klar, og til frukost ventar varme rundstykke og heimelaga syltetøy. Velkommen til Kari og Peder Lyngholm sitt Bed & Breakfast.

Vertskapet har ein spennande hage heilt uti havgapet. Hageinteresserte kan heilt sikkert finna mange tips og gode idéar å ta med seg heim.

–Velkommen til oss, seier Kari og Peder Lyngholm. Dei håpar mange turistar finn vegen i sommar. Sveio har fått sitt første bed & breakfast.

4 SOMMARVIND

Lyngholm Bed & Brea kfast

Om gjestene skulle vera interesserte i båtbygging, har Peder eit heilt naust fullt av interessante historier om dei gamle Lyngholmsbåtane.

SOMMARVIND 5

Tekst: Irene [email protected]

Du kan skjæra deg i beina på dei når du badar i sjøen, og bruka innhaldet som agn. Dei ligg der i stranda. Så mange at det ikkje er tal på dei. I Sveio er det mange sauer, og ein god del kyr. Hønsa er det òg mange av. Meir enn nok til eit gardsbruk. Dei er små og mørke, og klamrar seg fast til steinane, kjempar mot bølgjene. Faktisk går strand-sniglane, eller kubonkane, som både høner og hundar, alt etter storleiken. Og dei kvite sniglehusa, med ein spiss ende – ein sjeldan hunderase? Eit lite samfunn der hovudaktørane er skjel. Melking, kalving, åkerarbeid, slåttonn og vedhogst. Kvardagen. Ein særeigen stein som likna ein bil gjorde nytta som nettopp det.Det er berre fantasien som kan setja ein stoppar for korleis leiken med skjel skal gå føre seg. Det er helst dei godt vaksne som snakkar om denne leiken, som dei leika då dei var ungar.

Skjela blei samla og tatt med heim. Opp-bevart i fleire år. Dei måtte helst vera fine, sterke, reine og heile, slik som ein vil at gardsdyr skal vera. Skjela som var i live og som måtte få vera med, blei gjerne lagt på ein stein utføre husveggen i solsteiken, til dei vaksne sitt misnøye. Skjelet opna seg, og lukta var ikkje til å ta feil av.Små pinnar i formasjon, saman med 2-3 lag hyssing blei solide gjerder. Sauene måtte ik-kje stikka av, heller ikkje dei viltre lamma. Gjerne blei heile garden laga ei moldgrop, eller på ein fin lokasjon, kombinert med grus, steinar og gras. Kanskje under eit berg, der det var tak over løa?Innhegningar murt av småstein blei til løe og fjos. Der budde, kyrne, stutane og hesten. Høy og gras var det òg plass til. Sauene for seg sjølv i eige sauehus. For det var slik ein ekte gard var oppbygd.Svoltne dyr må ha god mat. Varierte og sun-ne beiteområde for svoltne dyr. Var ikkje det godt nok beite på garden, blei dyra frakta til seters. Sauene, seks vaksne og to lam, lasta oppi fjøla – båten.

Barn som vaks opp før i tida, såg sauer, kyr og griser. Ein sjeldan gong kunne ein hest

og ein stor stut dukka opp, og tilføra ekstra spenning og glede i leiken.

SKJEL MED SJEL

LEIKAR DU MED SKJEL I SOMMAR? Send bilder til [email protected]

f lokk med kyrGEITEBUKK

Desse variantane er frå 1950-60-talet i Auklandshamn. Andre stadar i Sveio har andre ”reglar”

6 SOMMARVIND

Takk til Willy Mjånes og Lars J. Flatnes for forklaring og sam

ling av skjel.

gris

HEST

ku og kalvar

sau og lam

stutar i kamphØnemor

gardshund?

SOMMARVIND 7

8 SOMMARVIND


Ruth Victoria, eller Vicky som er artistnamnet, har budd i Sveio nesten heile livet. Ho flytta frå Trond-heim då ho var 3 år gammal, og bur nå i Sveioåsen saman med mora og storebroren Paul, og hamsta-ren Bosse. Ruth Victoria har vore omringa med musikk heile livet. – Mamma speler piano, og eg har fleire tanter, on-klar og søskenbarn som likar musikk. Eg har òg slekt frå Sør-Afrika som er musikalske, fortel den livlege jenta ivrig. Sjølv har ho sine røter i Etiopia.Dei vakre, svarte småkrøllene har fått seg ein tøff side-cut – kortklipt på eine sida. – Willow Smith har slik frisyre, så då fekk eg klippa meg slik i fjor, smiler Ruth Victoria. Barnestjerna Willow Smith, dottera til den kjende artisten og skodespelaren Will Smith, er eit av førebileta til Ruth Victoria. Nicki Minaj står óg høgt i kurs. Søte jenter og tøff musikk.

RUTH VICTORIA HAR IKKJE alltid kunna synga. Heller ikkje snakka. Ho fortel sjølv: – Då eg var vel-dig liten, var eg så sjuk at eg ikkje kunne puste. Eg fekk eit røyr i halsen som heiter tracheostomi. Den gjorde at eg ikkje kunne verken snakka eller synga. Eg fekk hjelp av ein kirurg i Sveits, som opererte meg frisk. Det var då eg var sjuk og låg på inten-siven eg fekk Bestemor mus av tanta mi! smiler tiåringen. Bestemor mus er ein lykkebringar. Den litle, blå musebamsen har til og med eigen livvakt – ein større bamse som passar på om natta.Ruth Victoria var 1,5 år då ho blei operert. Nå syng ho som aldri før. Nokre songar skriv ho sjølv, og har gjort det sidan ho var åtte år.– Eg kjem på tekstane i dusjen. Når eg er ferdig spring eg til mamma for å høyre kva ho synest, og så skriv eg ned.Ruth Victoria har mange rundt seg, og verkar opp-

riktig glad i alle, i måten ho omtalar dei på. På MGPjr sin nettstad har ho uttalt at årsaka til at ho melde seg på, var å gjera mora og familien stolt. Målet er å gi ut eit album som ho kan gi til bestemora. Ho snakkar varmt om tanter, onklar og søskenbarn. Morfaren som bur eit godt steinkast nedanfor huset. Ho trivs godt i hagen hans. Nå skal han flytte – men ikkje så langt unna.

– MANGE BLIR MED MEG TIL SPEKTRUM. Eg får halda av plassar, seier den unge artisten. Klasseka-meratane Benjamin, Helene, Vebjørn, Emma Sofie, Ståle har sagt dei skal vera med. Storebroren Paul, som er 13 år, skal følgja det heile på TV. Mamma Marit Nilsen forklarer:– Paul er annakvar helg på Straumøy gard. Han er funksjonshemma, og har nok meir utbyte av å sjå Ruth Victoria på TV enn å vera med på MGPjr-veka i Oslo. Paul syng gjerne «Skate» på oppfordring.Femteklassingen gler seg enormt til å opptre. Den største frykta er å bli sjuk, og at framføringa ikkje blir som ho vil. Songen «Skate» er ho trygg på. Den er berre kjekk å synga, og ikkje minst å dansa til.Margrethe Rød, kjend frå NRK Super er program-leiar, og skal introdusera dei ti innslaga laurdag 1. september.Barn og unge frå 8-16 år kan vera med i MGPjr. – Eg håper at eg slepp å opptre først, innrømmer Ruth Victoria, som helst ser at nokon andre får den æra. Ho har heller ingen store forhåpningar om å komma på førsteplass, sjølv om det hadde vore veldig kjekt. – Det er veldig mange flinke, og eldre som er med. Mamma Marit oppsummerer fint:– Ho har vunne allereie med å få vera med. – Er det ikkje skummelt å tenkja på at du skal opp-tre framføre mange tusen? Vicky treng ikkje tid til å tenkja.– Nei. Det er betre å synga for hundre enn berre ein person. Då slepp eg å sjå på eitt fjes, då kunne eg blitt flau, smiler den unge artisten, medan ho

er opptatt med Bosse, som tassar rundt på golvet. Ho er ikkje ukjend med å opptre. Ho har sunge på fleire lokale tilstelningar; Sveiomarknaden, Ung-dommens Kulturmønstring, Fjortisidol og seinast for 7. klassingane i Sveio. Heilt topp, synest Vicky. Andreas Carlos Furdal, som har vore med på TV2-programmet X-Factor, er eit av dei store, lokale fø-rebileta til Ruth Victoria. 17-åringen har eige stu-dio i kjellaren, der ho kan koma og spela inn det ho vil. Saman har dei spelt inn den tøffe låta «Overle-gen» som er å høyra på YouTube.

FLEIRE TURAR TIL OSLO HAR DET BLITT. Først på audition, seinare for å spela inn låta, og sjå etter antrekk til den store kvelden. Hemmelegheita om at nettopp ho var ein av ti finalistar, måtte ho halda for seg sjølv i tre heile veker. Nyheitene fekk ho i mars. Ho og store deler av familien blei lurt då dei var i selskap sjå morfaren. Plutseleg begynte pro-grammet på TV å handla om Ruth Victoria! NRK hadde spelt inn ein snutt av spørjeprogrammet Amigo, som blei spelt av på DVD. Dei som ikkje var involverte, trudde det var direktesendt. Det var då det kom fram at deira veslejente skulle få vera med i finalen.Sommarferien bankar snart på døra. Planane er klare. – Eg har aldri vore i fornøyelsepark før, så det skal me då me skal til Danmark i ferien. Fem somrar har eg vore på rideleir på Tjernagel, og det skal eg i år òg. Men hesten Kine er seld, så kanskje eg skal ri på Hegnar? Han er visst snill. Ellers så skal eg nok vera på Eltravåg, der me har sommarhus. Bada og vera med på fiskekonkurranse. Og så skal eg ei veke til Oslo, på MGPjr-leir! Eg gler meg til å bli kjent med dei andre.Ruth Victoria Rømyhr får du altså sjå på NRK laur-dag 1. september. Telefonstemmer avgjer kven som blir vinnaren av MGPjr 2012.

Vicky sin draumAv 513 bidrag til MGPjr 2012 blei RUTH VICTORIA RØMYHR sin sang «Skate» plukka ut. Om nokre månadar skal tiåringen opptre i Oslo Spektrum, framfor fleire tusen publikummarar, og eit ukjent antal TV-sjåarar. – Eg gler meg! seier den søte hip-hop jenta.

SOMMARVIND 9

SMØRKREMHalvparten smør (t. d. Melange i blokk)Halvparten melis

Blandast godt med miksar. Smøret må vera romtemperert. Her kan det òg tilsetjast kakao-pulver, vaniljeessens, konditorfargar og andre smakstilsetjingar.

Vent til muffinsane er avkjølde før kremen smørast på.

Kaker skal ikkje berre smaka godt. Dei skal beundrast, og gjerne stå til utstilling før ein set tenna i sukkerbombene. Muffins er «ut». Legg du på litt krem, har du ei trendy cupcake. Det er lett!


Mykje av trikset for å få eit godt utgangs-punkt, er å setja papirformene, som du får kjøpt i daglegvarebutikken, i eit bake-brett for cupcakes. Då vil kaka heva seg rett opp, i staden for å leggja seg til sides. Grunnoppskrifta nedanfor er god. I ut-gangspunktet heilt vanlege vaniljemuf-fins, som du kan tilsetja kva du vil. Hakka kokesjokolade, syltetøy, eple og kanel, ra-

barbra, kakao for sjokolademuffins og så vidare. Dei blir saftige grunna eplejuicen som er tilsett. Det er viktig å la kakene bli kalde før du eventuelt pyntar med krem. Både krem og kaker kan lagast dagen i førevegen. Krem kan du smørja på med kniv, eller du kan nytta ei kremsprøyte med tupp om du har det. Det fins eit stort utval tuppar, som kan laga dei mest fantastiske krem-kreasjonar. Det er greit å byrja i ein ytter-kant på ei kake, med ein stor stjernetupp, og laga ein «snurr». Snurr kremsprøyta godt igjen i toppen, slik at du har godt press i posen. Begynn ytterst på den av-kjølte kaka, og jobb deg innover i sirklar, ikkje slepp opp før du er komt til midten. Trykk ekstra i midten, ta sprøyta ned, og så fort opp. Voila, då skal du etter litt tre-ning ha ein fin kremdott med snurr.

Ein fryd for auga

MUFFINSSaftige og gode. Står seg fleire dagar i romtempera-tur. Oppskrifta gir 10-12 stk, avhengig av storleiken på formene. INGREDIENSAR:• 100 gram romtemperert smør (Melange i blokk)• 150 gram sukker• 3 egg• 150 gram mjøl• 1 ts bakepulver• 1 ts vaniljesukker• 0,5 dl eplejuice

FRAMGANGSMÅTE:Rør smør og sukker kvitt. Rør inn eitt og eitt egg, og tilset tørrvarer. Bland eventuelt i 2-3 matskeier bake-kakao for sjokolademuffins. Tilsett juicen i ei tynn stråle. Fyll formene 3/4 fulle. Steikast midt i omnen, 175 grader i 20 minutt, eller til dei er gylne. Legg eventuelt sjokoladebitar på toppen før steiking, eller halvveis i steiketida.

FORSLAG TIL FYLL:Eplebitar, sjokoladebitar, syltetøy, vaniljekrem, kanel og sukker.

Ein stor stjernetupp, der beveginga er begynt i midten og «sirkulert» utover.

Liten stjernetupp og mange «toppar». Litt vanskeleg rose. Bruk ein bladtupp. Lag ei kjegle i midten, og legg lagvis på roseblad.

Ein «dott» som er lett å laga. Begynn ytterst med stor mellomstor stjerne-tupp, og sirkulér innover.

Også ei rose, frå midten og ut. Far-gane som er tilsett er frå Wilton.

10 SOMMARVIND

– Favorittstaden din i Sveio?

Julia Turkerud, Kvednaneset– Husavatnet. Der kan eg stå på skeiser om vinteren og bada om sommaren.

Karl Strømmen, Haugesund– Det er ved hytta mi på Tittelsnes, som eg bygde i 1992. Nydeleg natur og nærleik til mellom anna Stord, Bømlo og Skånevik – og fiskemulegheiter.

Cathrine Selsås og Elisabeth Staupe, Sveio– Me er naboar, og liker godt å gå tur saman i området rundt Sveioåsen og golf-banen. Det er der me er på veg til nå.

Berit Enerstvedt, Førde– Øyane i Førdespollen og Fagerland. Der låg hytta vår, og der var me alltid om som-maren då eg vaks opp. Nå har me kjøpt oss nausttomt på Fagerland.

Tora Åshild Lie, Lid– Finnsberg ved Flatnes. Der er det fritt og fint, langt frå folk. Ein kan både gå og køyra båt – kjekk plass å feira St. Hans.

Christian Nygård, Økland– Økland og Vestvik, der eg bur. Kjekt å køyra båt om sommaren.

Greta Hansen, Våga– Ved sjøen på Våga, nedanfor oss. Det er ein fin plass, der me òg har båtplass. Det er kjekt å feira St. Hans der.

Lars Eikehaugen, Førde– Det må vera heime, på snikkarboda mi. Der driv eg med treskjæring – eg lagar forskjellege småting.

Bente Alsaker, Tveita– På Tveita, der me bur. Der har me det bra.

Elin Brit Østvik Sæ, Austvik– Austvik, der eg bur. Fredlege omgivna-dar, omringa av sjø og fin natur.

Sarah Føyen og Maren Kristin Nysæter, Førde– Førde sentrum. Her er butikken, og samlingsplassen for oss ungdomar. Her er me sosiale.

Vegard Barmen, Fjellstad– I Auklandshamn, med grilling i hagen hos mor mi.

Susanne Svendsbø, Liereid– Lindøy-øyna, rett utanfor Liereid. Fin plass å bada, grilla, vera med venner og køyra båt. Og så er det lite vind der.

Paul Brekke, Mjånes– På Mjånes har me grøne markar, lam, og flott utsikt til friluftsområdet Slet-tene.

SOMMARVIND 11

– Sand komme ikkje a v seg sjøl!– Fyst e det sement. Så blanne di det ut med nåke så e brunt. Så tar di masse steinar oppi, og ein ting så gjørr det kjempekaldt. Til slutt strør di det rondt i verden. Sånn blir det badestrand.

POPULÆRT FRILUFTSOMRÅDE: Om sommaren er Førde reine sørlandsidyllen, då trekker folk til badeplassen. Her er ei gruppe frå Førde barnehage på standa for å leika. Dei fem er Linnea, Olav, André, Ingebjørg og Marius. Foto: Kari Haukås

12 SOMMARVIND

– Sand komme ikkje a v seg sjøl!

ANDRÉ GRINDE– Eg ska grava og laga strando endå

finare!

LINNEA WESTERGAARD BØE– Eg har blomster i lommå, og ein gullpeng.

INGEBJØRG FARESTVEIT– Eg vett om nåken fine lilla blomster!

MARIUS H. BENDIKSEN– I sjøen e det sånne frø så lage tang. Og når frønå blir skylte opp på land, og det blir regn – då komme det masse tang opp på strannå.

OLAV WESTERGAARD– Eg vett om ein som spiste sand, og vett du ka han sa? Nam, nam.

POPULÆRT FRILUFTSOMRÅDE: Om sommaren er Førde reine sørlandsidyllen, då trekker folk til badeplassen. Her er ei gruppe frå Førde barnehage på standa for å leika. Dei fem er Linnea, Olav, André, Ingebjørg og Marius. Foto: Kari Haukås

SOMMARVIND 13

Tekst: Kari Haukå[email protected]

Ingen tvil om at Marius H. Bendiksen er ein opp-vakt gut. Me møter seksåringen på Førdestrando, saman med ein gravemaskinkøyrar, ei blomster-pike, ei prinsesse, og ein som er litt solbrent i nak-ken. Dei fem er Linnea, Ingebjørg, Andre, Olav og Marius, alle frå Førde barnehage. På den langgrunne stranda er det fint å leika og gå på skattejakt. Etter ein lang vinter er det mykje ein kan finna. Som blant anna skjel, krabbeklør, plankebitar, tørka tang og steinar i alle fargar og fasongar. Eller litt av ein sko, ein rosa hårstrikk, el-ler ein oppflyssa tauende som liknar på ein diger bart. Alt dette frambringer frydefulle rop hos unga-ne. Over flaksar ein flokk skrikande måkar. – Kan du passa på blomstene mine? spør Inge-bjørg. Ho samlar på lilla blomster. Men no er ho hekta på skjel.Marius har også noko i kikkerten.– Gjett ka eg fann?– Ein stein?– Nei,– Eit skjell?– Ja, eit blått ett.– Sjekk! Eg har fonne det babyfiskeskjellet, jublar Linnea.– Eg vett om ein så spiste sand, og vett du ka han sa? spør Olav.– Nei.– Han sa nam, nam!– Æsj!– Æsj!Sand mellom tærne er heller ikkje alltid bra. Men korleis få sanden vekk?– Me må bada for å få det av, meiner Olav.– Me må ikkje verra borti botten, følgjer Marius opp.

– Eg har sandalbadesko, triumferar Linnea.– Eg har badekarsko, kjem det kjapt frå Marius.Dei andre ser forundra på han. Badekarsko er det ingen som har høyrt om før. Sand kan brukast til forskjellig. Det finst folk så hette Sand til ittenamn. Sand kan òg vera namnet på ein plass. By også forresten; Kristiansand, der bur Kaptein Sabeltann.– Han e litt teite, for plastikksverdet, det e jo ikkje ekta, meiner Marius.– Vett dåkke om andre sortar sand?– Kattesand, kjem ungane på. Det må nemleg kat-ten ha i doen sin.– Er det nokon som har katt heime?– Eg. – Eg. – Eg, har to.– Eg har hatt ein, men han døydde.– Vett du ka? Eg har Olivers katt, den e ein gutt. Han basja i dag, faktisk på badet.– I går va det ein katt så tiste i sengå mi. Ittepå le-verte han tilbake, for me passte barra på an.– Koffer veks det ikkje blomster her på strando?– For der komme vatnet vel, og då skylle det vekk, seier Marius veslevoksent.

PÅ TILBAKETUREN går ungane på «Elvastien». Sola skin mellom trekronene, og veggrusen glitrar som om det var gull og diamantar dei gjekk på. På begge sider av turstien, veks nydelege tepper med vårkål. Midt på brua stoppar dei opp og kastar nokre løvetannblomster i vatnet og ser dei flyt nedover. Deretter tar dei fatt på «Sidespranget» og vidare opp mot barnehagen.– Hei Vigdis, hei, hei! Det e Vigdis, forklarar Linnea. – Mormorå mi (Brita) jobbe o på butikken. Mam-men min hette Maria. – Hallo Vikdis! Hallo Vikdis! ropar Ingebjørg.

– Vett du ka? spør Linnea og ser skikkeleg hem-mlighetsfull ut før ho fortsetter:– Min baby har komt ut av magen på mamma! Han hette Robin. Han e null år, og kom på lørdag. Søster mi hette Mariell.Linnea bli så glad når ho tenkjer på lillebroren sin, at ho får lyst å syngja:– «Blomster små,Gule, blåTitter opp av marken nåVinker til Robin-lillFor han er så snill!»

Strando vår

Linnea t.v. og Ingebjørg ligg midt oppi eit frodig teppe av vårkål (Ranunculus ficaria). Denne planta, som høyrer til soleiefamilien, finst det mykje av langs Elvastien i Førde.

Det ligg forventing i lufta; Marius, André, Olav, Linnea og Ingegjørg, er klar med bøtte, spade og gravemaskin på Førdestrando. Nå skal dei på oppdagarferd!

14 SOMMARVIND

SVEIO-IDENTITET: Vis traktoren din!

Eigar: Kjell Torvund

Merke: Farmall Diesel D4D, modell: Starten på 1950-talet.

Storleik: 30 Hk

Fart: 20 km/t

Historikk: – Eg kjøpte traktoren i Auklandshamn i 1990, rett etter at eg hadde kjøpt garden på Bjelland. Den gongen blei det ein nummer to traktor, men dei siste åra har han stort sett stått i ro. Eg malte han for rundt 20 år sidan, og eg har planar om å gjera det igjen. Han endar nok som samleobjekt saman med Gråtassen.

Unotar: – Traktoren må alltid ha litt tid med å klakka seg i gong, men startar uansett temperatur. Ein veldig god traktor.

Frå skrap til samleobjektEigar: Jørgen Torvund.

Merke: Gråtass, Massey Ferguson, bensinmotor.

Storleik: – Det veit eg ikkje.

Fart: – Fort i nedoverbakke iallfall!Modell: 1950, kanskje eldre.

Historie: – Eg kjøpte traktoren for sparepengane mine då eg var fire-fem år. Eg kjøpte han for 5.000 kroner, av ein nabo av morfaren min i Kristiansand. Traktoren var nesten ikkje brukt, men fordi traktoren hadde stått i ro, fungerte ingenting. Pappa pleier å seia at traktoren hadde «stått seg heilt i hel». Så sjølv om traktoren var så og seia ubrukt, hadde han stått ute, og hatt eit frykteleg liv likevel. Det er ingen slitasje nokon plass, men det var rust inni motoren. Nå har me hatt alt oppe, og levert inn og slipt opp. Den tidlegare eigaren hadde prøvd å byggja om traktoren frå seks volt til 12 volt på elektrisk, men det var ikkje så vellukka, så det har me endra på igjen. Traktoren skal lakkerast på nytt, og fargen skal sjølvsagt vera grå. Ein som har vore med å fiksa traktoren, og som fortener ros, er Sigurd Apeland, påpeikar traktoreigaren.

Unotar: – Me må starta traktoren med girstanga.

Bruksområde: – Gråtassen er samleobjekt og berre kos, seier far og son, Kjell Torvund og sonen Jørgen.

Drømmetraktoren: – Ja, det var vel eigentleg det. Eg såg veldig mykje på Gråtassfilmar då eg var liten, og i følgje pappa skulle eg absolutt ha ein Gråtass.

Hos familien Torvund på Bjelland er det høg traktorfaktor. Til venstre 10 år gamle Jørgen som kjøpte seg ein Gråtass då han var berre fire-fem år gamal. Til høgre, søstera Ingrid på 9 år, på ein 1950-modell Farmall Diesel D4D. Familiehunden Betsy, som er av rasen Grand Danois, likar seg også godt i traktorgarasjen. Foto: Kari Haukås

Vis traktoren i VestavindVestavind starta i februar i år ein presentasjon av traktorar, og har i løpet av den korte tida fått stor merksemd rundt serien. På gardane i Sveio finst det mange traktorar å visa fram, og sveibuen har ofte både to og tre. Til nå har me presentert rundt 20 traktorar med eigar. Me har fått fram alt frå bonden med arbeidstraktoren, til traktorsamlaren. Også junior sin leiketraktor er med.Har du tips om ein traktor, gamal eller ny, ta kontakt med Vestavind tlf.: 53 74 01 89.

SOMMARVIND 15

Slik lagar du seljefløyte 1. Finn ei ung grein av selje eller rogn. Skjær

av ein bit utan kvist og nye skot, gjerne 20

cm lang og like tjukk som litlefingeren din.

2. I øvste enden (sjekk kva veg treet veks)

skal du laga munnstykke.

3. Kutt tuppen heilt ytterst rett av.

4. Lag lydholet på oversida av fløyta, nær

munnstykket. Her må du skjera gjennom

barken og litt ned i veden.

5. Over lydholet skjer du eit spor i barken

med kniven – sporet må gå rundt heile

fløyta.

6. Før du trekker av barken, må du gjera eit

lite førearbeid. Legg fløyta på låret og slå

forsiktig med knivskaftet, rundt og rundt.

7. Gni forsiktig rundt og trekk av når du kjen-

ner barken slepp taket.

8. Nå skal du laga klangrommet. Der du har

laga lydholet skal du nå laga eit litt djupare

rom. Skjær også ei tynn flis frå klangrom-

met mot munnstykket. Det er lufta skal

pressast inn når du bles.

9. Sett på barken igjen.

10. Gratulerer, fløyta er ferdig.

Pip-pip-pip. Henriette Valen og Kaila Huse Kelly har laga sine første seljefløyter.

7 ½ år gamle Sarah-Amalie Strømsvold syntes

det var litt vanskeleg å laga fløyte. Ikkje gi opp,

du må kanskje laga fleire før du får til ei som det

blir lyd i.

2. klassingane på Vikse som har lært seg å laga seljefløyter er Magnus Kalvenes, Oliver Sømme, Sarah-Amalie Strømsvold,

Thomas Haaversen, Kristian Haaversen, Cecilie M. Rasmussen, Henriette Valen, Johannes N. Emberland, Melissa Eidem,

Marie Emberland, Kaila Huse Kelly og Jørgen Haldin Vallestad.

16 SOMMARVIND

Tekst og foto: Irene Jacobsen

I mai, akkurat når sevja stig i trea, då går det an å laga seljefløyte. Akkurat då blir det så vått under barken at du kan vri han rett av. Det er på tide å finna seg eit godt fløytetre.– Selje og rogn er gode å bruka, forklarer Alice Enerstvedt. Ho er kontaktlæraren til dei tolv 2. klassingane på Vikse skule. Ein kjøleg maimorgon har ho klassen med seg ut i skogen bak skulen. Po-tensielle fløytetre er alt blinka ut.Greinene må vera passe tjukke, utan skader i bar-ken. Leit etter unge greiner og bruk dei tjukkaste du finn. Ein cm tjukke er bra. Ei fløyte kan lagast av stykka mellom dei små greinene.Alice lærte sjølv å laga seljefløyte av bestefaren sin.– Eg lærte det av oldefaren min, fortel Jørgen Hal-din Vallestad. – Eg var ganske liten då han laga sel-jefløyte til meg, kanskje berre 4-5 år. Han er kjem-pegod!Jørgen hugsar han la fløyta i vatn når han ikkje brukte ho, sånn varte ho i eit par dagar.– For å få av barken treng me litt magi. Mens eg dunkar forsiktig på barken skal me sei denne regla tre gonger, forklarer Alice.Ungane fniser og kikker på kvarandre. Kanskje det virkar? «Pippil, pippilvil du gåskal du fåkjøtt og kåli kongens gårdså skal du fåfire skilling attpå»

Kunsten å laga seljefløyteTolv 2. klassingar og tolv seljefløyter. Slikt blir det fin lyd av.

Fire gonger må til – og så slepp barken taket. Alice tar eit siste snitt i fløyta, det er denne som skal sikra luftstraumen – og lyd.– Er det nokon som veit kva lyd er? Kan me sjå lyd?Ho forklarer om lydbølgjer, om korte eller lange bølgjer lagar lyse og mørke tonar. Og snart får dei høyra og sjå det i praksis. Alice har

nemleg laga ei seljefløyte som kan brukast som ein trombone.– Eg har lært å laga ei anna sort fløyte, ei som berre laga ein tone, fortel Jørgen. Snart er dei alle klar med kvar sitt fløyteemne og kvar sin kniv. Det gjeld å ikkje skjera for mykje, i alle fall å ikkje skjera tommelen.

Kontaktlærar Alice Enerstvedt lærte å laga seljefløyter av bestefaren sin, nå har ho lært kunsten vidare til elevane sine.

SOMMARVIND 17

HISTORIE: Sveio sin første sokneprest

Kallsbok og dagsregisterDet har tidlegare vore skrive ein del om korleis Sveio sin første sokneprest opplevde møtet med bygda. I boka Bygdelangs refererer Sigurd Tveit frå soknepresten sine skildringar i kallsboka. I Sveio kyrkje si jubileumsbok er dei same skildrin-gane siterte. For dei som er interessert i lokalhis-torie frå Sveio, kan begge desse bøkene anbefalast på det sterkaste. Trass i at ein del av skildringane til Sveio sin første sokneprest er referert i bøkene som er nemnt her, er det mange av skildringane hans som enda ikkje er omtala. Derfor vil eg i denne artikkelen fortelje korleis sokneprest Hey-erdahl opplevde å kome til Sveio, og korleis han opplevde møtet med bygda og folket som levde der. I tillegg til skildringane i kallsboka, har eg nytta dagsregisteret i ministerialboka som kjelde. Heyerdahl gir grundige og detaljrike skildringar frå tenesta si, og desse gir oss eit godt innblikk i noko av det presten hadde å stri med.

Tvangsekteskapet: Sveio og VikebygdI 1861 blei Sveio prestegjeld oppretta ved konge-leg resolusjon. Det nye prestegjeldet omfatta det som tidlegare hadde vore Sveio sokn i Finnås pre-stegjeld, og det som hadde vore Vikebygd sokn i Fjellberg prestegjeld. Det nye prestegjeldet hadde altså to kyrkjer, nemleg Sveio kyrkje og Vikebygd kyrkje. Mykje tydar på at dei som tok avgjerda om at Sveio og Vikebygd skulle vere eitt prestegjeld, hadde lite kunnskap om dei geografiske tilhøva i området, for ikkje å snakke om vegane i området, eller rettare sagt, mangelen på vegar i området. Det nye prestegjeldet var stort i omfang, og det var ikkje noko som minna om vegar mellom dei to kyrkjene som soknepresten skulle tenestegjere i. Både i Sveio og i Vikebygd var det stor misnøye med at dei skulle bringast saman til eitt

prestegjeld. Fusjonen kan med rette kallast eit tvangsekteskap. På begge sider sat ein att med mange spørsmål: Kor skulle presten bu? Korleis skulle han kome seg mellom dei to kyrkjene? Korleis skulle bygdefolket kome i kontakt med presten? Og ikkje minst, kven skulle dekke ut-giftene i samband med presten sin skyss? Både Sveio og Vikebygd gjorde krav på å få presten og prestegarden til sitt sokn. Dermed var det duka for ein intens dragkamp og heftige diskusjonar. I første omgang hadde Sveio sterkaste kort på handa, sidan den kongelege resolusjonen slo fast at presten skulle bu i Sveio sokn. No veit me at historia enda med at preste-garden blei lagt til Førde i Vikebygd sokn, og at Valestrand sokn i Stord prestegjeld, saman med Øklandsgrenda, som tidlegare hadde høyrd til Moster sokn i Finnås prestegjeld, også blei ein del av Sveio prestegjeld i 1870.

Den nye sokneprestenSveio prestegjeld sin første sokneprest var Johan Frederik Schwabe Heyerdahl. Den nye soknepres-ten kom frå Stange i Hedmark, og han stamma frå ei svensk embetsmannsslekt. Heyerdahl hadde lenge vore hjelpeprest under far sin, sokneprest Hans Olai Fremming Heyerdahl, men dei siste åra før han kom til Sveio hadde han vore residerande kapellan i Stange. Han var 43 år gammal, og enke-mann, då han kom til Sveio oktober 1861. I 1853 blei han gift med Hellene Thode Heltberg, men ho døydde av sjukdom allereie i 1859. Dei hadde ikkje barn saman, så Heyerdahl var aleine då han reiste til Sveio to år etter at kona var død. Den nye soknepresten var ikkje førebudd på det som møtte han i det nyoppretta prestegjeldet. Han hadde truleg inga aning om kor lite ordna forhold han kom til. Det sto ingen prestegard eller

anna prestebustad klar til Heyerdahl då han kom til Sveio hausten 1861. Ein var ikkje ein gong i nærleiken av å bli samde om kor prestegarden skulle liggje. Då han etter ei lang og strevsam reise endeleg var framme i Sveio, fekk han vete at han måtte skaffe seg bustad sjølv, som ein mel-lombels ordning, medan han venta på prestegar-den. Han blei lova at det maksimalt skulle gå to år før han skulle få flytte til ein splitter ny preste-gard.

Avsides, midt mellom dei to kyrkjeneDet var vanskeleg for den nye soknepresten å vite kvar han skulle busetje seg. Den største utfordringa var å finne ein bustad kor han ikkje fekk for lang og vanskeleg veg til dei to kyrkjene han skulle tenestegjere i. Kommunestyret i Sveio meinte at Kvalvåg, heilt søraust i Sveio sokn, var den beste staden å bu for lettast å kunne reise til dei to kyrkjene i prestegjeldet. Frå Kvalvåg var det kort veg til Apeland. Derifrå var ikkje vegen lang til kyrkja i Sveio, når ein kunne bruke båt over Vigdarvatnet. Det var heller ikkje så vanskeleg å kome seg frå Kvalvåg til kyrkja i Vikebygd. Her kunne ein bruke båt heile vegen. Riktig nok så dreidde det seg om ei sjøstrekning på over sju ki-lometer , og det kunne vere utfordrande å krysse Ålfjorden under vanskelege vindtilhøve. Dessutan var isen eit problem gjennom heile vinteren. Ivar Kvalvåg sat i kommunestyret. Han kunne tilby den nye soknepresten å leige eit lite hus som sto på bruket hans på Kvalvåg. Heyerdahl såg ikkje noko betre alternativ, og takka ja til tilbodet frå Ivar Kvalvåg. Huset han leigde sto der kor våningshuset på bruksnummer ein står i dag, men det er ikkje same huset. Soknepresten fekk ei godtgjersle frå Opplysningsvesenets fond på 80 spesidalarar kvart år for å dekke utgifter til bu-

Sju strie år i Sveio Sokneprest Heyerdahl si strevsame tenestetid

Bakgrunn: Sveio sin første sokneprest kom frå Stange i Hedmark. Han fekk ei vanskeleg tenestetid i

det nyoppretta prestegjeldet. Presten blei utsett for eit alvorleg kultursjokk då han kom til Sveio

hausten 1861. Han måtte bu i eit lite kårhus langt borte frå begge kyrkjene han skulle tenestegjere i. Det

var lite som minna om vegar i det nye prestegjeldet, og presten strevde seg gjennom mange vanskelege

reiser. Skildringane hans er ærlege og usminka, og det var ikkje mykje positivt soknepresten hadde å

seie om bygda han kom til, eller måten dei levde på der.

18 SOMMARVIND

av Sverre Halleraker

stad fram til prestegarden sto ferdig. Han betalte Ivar Kvalvåg 50 spesidalarar i året for å leige det vesle huset på Kvalvåg. Resten av denne artikkelen vil i hovudsak prøve å gjengi Heyerdahl sine skildringar av til-høva i prestegjeldet. Skildringane må kunna seiast å vere gjennomgåande negative og kritiske, og dei ber preg av dei store kontrastane det var mellom tilhøva Heyerdahl var van med i Stange, og tilhøva som møtte han i det nye prestegjeldet. Eg har valt å sitere Heyerdahl sine skildrin-gar mest mogleg direkte, men eg har omforma sitata slik at dei blir uttrykt med eit moderne språk. Dette har eg gjort for at det skal bli lettast muleg for lesarane å oppfatte innhaldet i skildrin-gane. Ein del av formuleringane frå 1800-talet er likevel vanskelege å kle i ein moderne språkdrakt.

Tre små rom og eit slags kjøkkenDette skreiv Heyerdahl i kallsboka om butilhøva i Sveio, og om den nye bustaden hans på Kvalvåg:

«Ved min ankomst fann eg overalt i soknet ytterst dårleg bygde hus, og dessutan budde det fleire fat-tige familiar i kvar ei lita hytte. På garden Kvalvåg, i den sørlege enden av Ålfjorden, leigde eg mot ei årleg leige på 50 spesidalar eit lite kårhus med tre små rom, i tillegg til eit slags kjøkken. Bustaden hadde ingen andre fasilitetar. Men denne busta-den var så dårleg fundert og oppført, og derfor så trekkfull og kald, at ein neppe kan førestille seg det, dersom ein ikkje kjenner til den elendige måten hus blir bygd og innreia her på desse trakter.»

Heyerdahl såg seg nøydd til å utbetre bustaden sin og skriv dette:

«Ved betydelege kostnadar, mest for mi eiga re-kning, lykkast det meg sommaren 1863 å utbetre bustaden på Kvalvåg så mykje at han for ettertida står fram som ein meir betryggande bustad.»

Tenestejente, dreng og ny koneMed seg frå Hedmark hadde soknepresten tenestejenta Johanne Magnusdotter. Ho var 24 år gammal og ugift då ho kom til Kvalvåg i 1861. Heyerdahl hadde og med seg den 20 år gamle te-nestedrengen Johan Johannesson frå Stange. Det var ikkje noko jordbruk eller husdyrhald knytt

til prestebustaden, så ein kan undre seg over kva oppgåver tenestedrengen skulle utføre. Truleg hadde han oppgåver i samband med presten sine mange og lange reiser. Det blei sikkert einsamt for ein høgtståande embetsmann å sitje aleine i det vesle huset sitt på Kvalvåg, utan nokon av sin klasse på mils omkrins. Soknepresten fekk det sikkert litt betre etter at han gifta seg for andre gong den 16. mai 1865. Viinga gjekk føre seg i Skjold kyrkje, og hans nye kone var Agnes Bernhardine Møllerop, 34 år gammal og frå Kristiansand. Det var nok ikkje så lett for den nye preste-frua heller, som kom frå ein velståande borgarleg familie, å finne seg til rette på Sveio-bygda. Det ferske ekteskapet resulterte ikkje i nokon barne-fødsel så lenge ekteparet budde i Sveio.

Klatring i ur, vading i bekk og myrDet skulle bli særdeles vanskeleg og utfordrande for soknepresten å reise til dei to kyrkjene i prestegjeldet. Dette skriv han i kallsboka: «Frå min bustad hadde eg til Sveio kyrkje ei aldeles veglaus strekning på omtrent ¾ mil, som visstnok kan kortast betydeleg ned når ein om sommaren frå Apeland kan ro over Vigdarvatnet. Strekninga må forserast i si fulle lengde når dette vatnet største delen av vinteren er dekka av utrygg is.» Heyerdahl fekk opparbeida ein ridesti frå Kvalvåg til Sveio, slik at han kunne kome seg til kyrkja til hest. Det meste av dette arbeidet måtte han koste sjølv. Reisene til Vikebygd skulle vise seg å bli enda meir utfordrande for soknepresten, særleg om vinteren. Dette skriv han i kallsboka:

«Då eg annankvar søndag måtte reise til Vikebygd annekskyrkje for å halde gudsteneste der, måtte eg om vinteren, når den sørlege delen av Ålfjorden var dekka av meinis, gå ein strekning på omtrent ¾ mil til Tveit, Erve eller Oa for å finne isfri sjø. Denne strekninga er, om muleg, enda meir sti- og veglaus enn den til hovudkyrkja. For å tilbakelegge denne strekninga til kyrkja, måtte eg ofte i storm og styrt-regn klatre i ur og kleiv, vade i bekk og myr, for deretter trøytt og sveitt etter denne påkjenninga setje meg i båt, ofte i ein gjennomisande sjøvind, for deretter å gå rett inn i det kalde kyrkjerommet for å utføre forretningar. Ved alt dette leid mi tidlegare så gode helse ein knekk som eg må frykte at seint eller aldri vil bli overvunnen.»

Strevsame turar i storm og uvêrI dagsregisteret i ministerialboka dokumenterer presten fleire av dei krevjande og dramatiske reisene han måtte leggje ut på. Dette er noko av det han har skrive. Den første skildringa er frå 21. desember 1863: «Fjerde søndag i advent legg eg ut på reise til Vikebygd, for der å halde gudste-neste, men på grunn av så sterk storm imot at skysskarane ikkje lenger greidde å ro, måtte eg gjere vendereise.» Heller ikkje andre juledag dette året kom presten seg til Vikebygd på grunn av storm og uvêr. Den 3. januar 1864 skriv presten:

«Gudsteneste tillyst i Vikebygd. Då fjorden ut frå Kvalvåg var tilfrosen, måtte soknepresten gå til fots heilt til garden Tveit i Vikebygd (som ligg mellom Våga og Erve). Ved min ankomst der, fekk eg sjå at heile Ålfjorden låg dekka av meinis, og eg hadde

Sveio sin første sokneprest, Jens Frederik Schwabe Heyerdahl, født i Fron i Gudbrandsdalen i 1818. Han hadde tenestegjort

i Stange prestegjeld i Hedmark i over 15 år før han kom til Sveio. Der var han van med bedre fasilitetar enn det som

møtte han i det nyoppretta prestegjeldet. Han hadde sju strie år i Sveio, frå 1861 til 1868. Heyerdahl hadde ikkje mykje fint

å seie om tenestestaden sin, og heller ikkje om folket som budde der, eller måten dei levde på.

SOMMARVIND 19

HISTORIE: Sveio sin første sokneprest

derfor ikkje anna val enn å avlyse gudstenesta og vandre tilbake same vegen.» Den 31. januar skulle Heyerdahl vikariere for sok-nepresten i Finnås, og halde gudsteneste i Bømlo kyrkje i Langevåg. Han hadde ikkje vêrgudane med seg denne dagen heller. Etter ein lang og strevsam tur til Buavåg, med regn og sterk storm, oppdagar soknepresten at det var umogeleg å kome seg over Bømlafjorden. Dei skysspliktige mennene frå Bømlo sokn hadde heller ikkje møtt opp for å hente soknepresten.

Skyssmennene makta ikkje meirVêrtilhøva skulle vise seg å by på fleire utfordrin-gar for soknepresten denne vinteren. Den 14. februar 1864 skriv presten dette:

«Første søndag i faste skulle gudsteneste forrettast i Vikebygd kyrkje. Då heile fjorden frå Kvalvåg til Skjold låg dekka av Meinis, gir soknepresten seg dagen i førevegen, laurdag den 13. februar, til fots langs den ¾ mil lange, aldeles uframkommelege geitestien fram til garden Tveit i Vikebygd. Herifrå håpa eg å kunne kome over til kyrkja med båt. Allereie undervegs til Tveit blei eg overfal-len av eit frykteleg uvêr, med storm, snøfokk og regn. Likevel forsøkte eg meg på overfarten. Eg hadde tre sterke skyssmenn med årane, men etter å ha kjempa seg fram til midten av fjorden, makta ikkje skyssmennene lengre å ro mot den voksande stormen. Båten blei nesten slått full av sjø, og me måtte skunde oss tilbake til Tveit. Aldeles gjennomvåt inn-til skinnet av sjø og regn, turte soknepresten, som ikkje hadde med seg tilstrekkeleg med klesbyte, ikkje å slå seg til ro på Tveit for kvelden. Trass i det rasande uvêret, føretrakk eg å vade, i mørket, over dei oppsvulma brulause bekkane og myrene tilbake til Kvalvåg, kor eg utmatta og sjuk etter denne anstrengande, barbariske, og for mi helse aldeles øydeleggjande måte å ferdast på, morgonen etter ikkje såg meg i stand til nok ein gong å leggje i veg til Tveit. Uvêret hadde rasa heile natta og gjort fram-komsten til Tveit enda vanskelegare. Gudstenesta blei derfor utsett til neste søndag.»

Det ufyselege vintervêret var ikkje over med dette. Så seint som 14. mars måtte gudstenesta i Vikebygd avlysast på grunn av is og uvêr. Neste vinter starta like ille som den førre hadde slutta. I dagsregisteret ser me at presten fekk problem allereie den 27. november. Det skulle vere gudsteneste i Vikebygd. Det blåste opp til storm natta før. Presten fekk på plass dobbelt så mange skysskarar som han pleidde å ha til å ro båten, men dei måtte gi opp då dei skulle krysse fjorden

ved Framnes. Her måtte dei søke ly og låg vêrfaste i fleire dagar.

Måtte gå rundt fjordenTett oppunder jul, eller meir presist den 19. de-sember, skulle soknepresten ha skuleeksamen for Årvik og Brattestø i Vikevik. Det blei ein lang og krevjande tur for presten:

«Då Ålfjorden heilt til Framnes låg dekka av Meinis, måtte soknepresten for å kunne utføre desse forret-ningar i embetsvesenet si teneste, klatre langs ein barbarisk sti ¾ mil til Sundfør, gå derifrå 1 og ¼ mil til Skjold prestegard, og atter derifrå ei heil mil over fjellet og langs stranda til Vikebygd kyrkje.»

Nokre gonger greidde presten å streve seg fram til kyrkja, men til inga nytte. Her er eit døme på det frå dagsregisteret:

«Den 27. januar 1867 var det ingen gudsteneste i Vikebygd kyrkje. Soknepresten kom dertil dagen før, då han gjennom to alen djupe snøfenner arbei-da seg fram til fots langs stien til Flatnes i Skjold, og derifrå heilt til Buavik, for å finne open sjø. Men på grunn av eit rasande uvêr søndag morgon, med snødrev og uframkommelege vegar, kom ikkje eit einaste menneske til gudstenesta, som derfor blei avlyst. Det blei sett opp ny gudsteneste måndag, men denne kunne ikkje utlysast på grunn av uvêret. Uvêret raste også heile måndagen, så heller ikkje

denne gongen kunne ei einaste sjel kome seg til gudstenesta.»

Utfallet yttarst beklagelegSoknepresten hadde ikkje berre strevsame reiser i samband med gudstenester og geistlege ærend. Skulelova av 1860 gav han også ansvaret for å føre tilsyn med dei mange skulane i prestegjeldet. Ein viktig del av dette tilsynet gjekk ut på å av-halde skuleeksamen i kvar av skulekrinsane mot slutten av kvart skuleår. Alle skulepliktige barn mellom ni og femten år skulle eksaminerast i lesing og katekismekunn-skap. I november 1862 tok soknepresten for første gong fatt på denne oppgåva. Dagsregisteret avslører at han langt frå var nøgd med resultata. Eg har teke med nokre utdrag for å illustrere dette:

«Den 26. november 1862 blei det halden skuleek-samen på Bua for skulekrinsane Eltravåg og Bua. Ni eksamenspliktige skuleborn møtte ikkje opp, to utan å melde forfall og sju på grunn av oppgjeven sjukdom. Skjønt dei fleste av desse dagen før var heilt friske, og nokre av dei hadde vore på skulen denne dagen. Utfallet av eksamenen var yttarst beklageleg, særleg for Eltravåg krins sitt vedkommande, kor berre fire barn kunne lese nokolunde reint i frå boka. Dei aller fleste røpte ein ganske forferdeleg uvitenhet i den simplaste katekismekunnskap.»

Stange prestegard med Stange kyrkje i bakgrunnen. Her budde presten standsmessig i stor embetsmannsbustad. Vegen var kort til kyrkja han skulle tenestegjere i. Tilhøva Heyerdahl møtte i si teneste i Sveio stod i skarp kontrast til det han var van med i Stange. Biletet er frå norske-kirkebygg.origo.no

«I mi embetstid har få bruder stått fram til ekteviing, utan å vise umiskjennelege teikn til ein nær føreståande fødsel»

20 SOMMARVIND

av Sverre Halleraker

Tilhøva var ikkje bedre andre stader i Sveio:

«Den 28. november var det skuleeksamen på Tveit for Tjernagel og Lier krins. Av dei eksamenspliktige barna uteblei to, ein på grunn av sjukdom og ein utan å melde forfall. Utfallet av eksamenen var, særleg for Tjernagel krins sitt vedkommande, ikkje synderleg betre enn eksamenen på Bua som er refe-rert i protokollen.»

Det stod heller ikkje betre til på Nordre-Våge og Eilerås, kor presten eksaminerte 1. desember:

«Alle eksamenspliktige barn møtte opp, men var i alminnelighet meget fåmælte og vankyndige.»

Neste dag sto Mølstre og Vikse for tur, og presten skriv:

«Nokre få viste tilfredsstillande kunnskap, medan mengda i desse krinsane, som i resten av soknet, røpte ei djup vankunne.»

Minst like ille sto det til i skulekrinsane på Kval-våg og Bråtveit. Heile 12 eksamenspliktige barn møtte ikkje opp, og berre nokre få av dei fram-møtte viste tilfredsstillande kunnskap, mens dei fleste også i denne delen av soknet etter presten si meining var «såre vankyndige.» Soknepresten var litt meir nøgd med tilhøva i Vikebygd sokn. I løpet av første halvdel av desem-ber heldt han eksamen for seks av skulekrisane i Vikebygd, nemleg Selsås, Erve, Førde, Årvik, Brat-testø, Øvre Vik og Ulvebne. Etterpå konkluderte han på denne måten:

«Ein del av barna sitter inne med altfor liten kunn-skap, men generelt var barna i Vikebygd langt over barna i hovudsoknet, både når det gjaldt kunnskap og når det gjaldt lesing.»

Sterk forakt for kunnskapVed endt tenestetid i 1868 konkluderte Heyerdahl på denne måten då han skulle skildre skuletilhøva og sedeleghetstilhøva i prestegjeldet:

«Å få sjølv på den tarvelegaste måte gjennomført dei endringar i skulevesenet som den nye skulelova av 16. mai 1860 krev, var særdeles vanskeleg. I for-handlingane som følgde fekk ein anledning til å er-fare kor sterkt forakta for kunnskap ligg i folkesjela her, og kor sterk den meining er at ånda si umid-delbare opplysing er nok. Under slike tilhøve har det her, som på andre tilsvarande steder, vist seg at sedeleghetstilstanden ikkje er den beste. Talet på uekte fødde barn er visstnok ikkje høgt, og ved ein rask gjennomgang av ministerialboka kunne ein lett fatta dei beste tankar, men ved nærare kjenn-skap til tilhøva, vil ein finne at dei fleste ekteskap følgjer etter eit utillateleg og utuktig samliv, sidan barnefaren heller vel ekteskap enn å bli ilagt opp-fostringsbidrag. I mi embetstid har få bruder stått fram til ekteviing, utan å vise umiskjennelege teikn til ein nær føreståande fødsel.»

Som i Hårfagre sine dagarI kallsboka tok Heyerdahl for seg enda fleire område han var lite nøgd med. Dette skriv han om jordbruket og husdyrhaldet:

«Utanom det store vårsildfisket i januar og februar sporast såre lita verksemd. Sjølv om Sveio sokn har både myrar og lett dyrkbar jord, og då særleg store myrstrekningar, blir det med få unntak ikkje gjort forbetrande og utvidande markarbeid. Jordbruket er i alminnelegheit neppe mange prosent betre enn i Harald Hårfagre sine dagar. Tidleg på føreåret opparbeider ein sine små, vassjuke og steinfulle åkerflekkar med spade, spreier deretter store mengder såkorn med hendene, hakkar det ned med ei rive, og spreier gjødsla over. Dermed er den såkalla vårvinna utført. Berre på enkelte gardar har ein skaffa seg små plogar og harver, og teke i bruk litt meir lettvinte og tidssparande reiskap. Havre og poteter er den alminnelige utsæd. Vekselbruk har ein aldri høyrd om. På dei vassfylte engene lar ein det om vinteren ynkeleg sultefôra og mishandla kveget beite, heilt fram til såkornet spirar. Då blir kveget drive ut til den lyngbevakste og magre utmarka, kor det beitar til langt ut på hausten. At utbyttet av husdyrhaldet

på denne måten blir lite eller ingen ting, er sjølv-sagt.»

Streng asketisk pietismeTil slutt hamrar soknepresten laus på det re-ligiøse livet i prestegjeldet. Heller ikkje her er han mykje nådig mot bygdefolka i Sveio. Han finn ein religiøs grunntone i prestegjeldet, men berre nokre få kan seiast å inneha den evangelisk lutherske trusretninga fullt ut. Salmebøkene og andaktsbøkene som blei brukte både i heimane og i religiøse samlingar, var frå 1700-talet. Bygdene var prega av det som presten kalla ei usunn, strengt asketisk og pietistisk vekking som hadde bredt om seg i store deler av landet dei siste tiåra. Heile det religiøse livet i bygda var prega av det presten kalla ei subjektiv metodis-tisk trusretning kor gjerningar var viktigare enn åndeleg vekking. Her har nok soknepresten den haugianske rørsla i tankane. Denne retninga hadde lenge hatt sterkt fotfeste i Sveio.

Søkte seg vekk frå SveioEtter å ha fått eit innblikk i korleis Sveio sin første sokneprest hadde det i tenesta si, er det ikkje vanskeleg å forstå at han ønskte seg bort frå Sveio. Livet som sokneprest i det avsidesliggande bygdesamfunnet på Vestlandet blei ikkje slik som han hadde sett for seg. Dårlege butilhøve og lange strevsame reisene tærte på kreftene. Sveio kom-mune hadde lova Heyerdahl ny prestegard før hausten 1863. På nyåret i 1868 hadde ein ikkje ein gong klart å bestemme seg for kor prestegar-den skulle ligge. Heyerdahl søkte regjeringa om å bli flytta. Han hevda at dei krevjande reisene øydela helsa hans. I februar 1868 fekk han brev frå regjeringa om at han hadde blitt utnemnd til sokneprest i Laurdal prestegjeld i øvre Telemark. Tida var no inne for å ta avskjed med dei to kyrkjelydane i prestegjeldet. Andre påskedag 1868 tok Heyer-dahl avskjed med kyrkjelyden i Vikebygd kyrkje. Den 19. april heldt han si avskjedsgudsteneste i Sveio kyrkje. Presten var letta over å få reise. Et-ter sju strie år hadde Heyerdahl fått nok av Sveio.

Utsikta frå sokneprest Heyerdahl sin bustad på Kvalvåg. Bjørkeskogen var der nok ikkje på 1800-talet. Me ser Ålfjorden med Skjold og Etnefjella i bakgrunnen. Om han var lite nøgd med bustaden sin, så må han vel ha vore nøgd med utsikta? Foto: Marianne Ø. Halleraker

SOMMARVIND 21

Kari Haukå[email protected]

Ingen på Haugalandet er så ihuga interessert i ørn som Dag Brynjelsen. Haugesundaren er villig til å ofra nesten alt for å koma nær sin store lidenskap. Han klatrar i høge tre og urar, ligg urørleg i kamu-flasjetelt i timesvis, og utsetter seg for kulde og blodsugande flått, berre for å vera nærast muleg ørna. Fotoutstyret er alltid med, og det har blitt mange blinkskot opp gjennom åra. Til dagleg driv han sitt eige blikkenslagarfirma, for også ein naturfotograf må ha eit levebrød. Men det hender rett som det er at han tar seg fri ein dag, eller ikkje kjem på jobben før utpå dagen. Vestavind har avtala å møta han ved Fuglereserva-tet i Sveio. Når han kjem, er han både stiv og støl, og det har sin grunn: Sist natt låg han samankrølla i eit bitte lite kamuflasjetelt på Steinsfjellet, for å få vera tilskodar til eit av vårens vakraste eventyr; orrfuglleik. – Eg åtvara kona før me gifta oss; viss ikkje eg får driva med hobbyen min, så blir det ikkje noko gifting. Heldigvis har eg ei kone som forstår meg, eg er glad eg trefte henne, smiler han.

I SVEIO ER DET både kongeørn og havørn. I Ål-fjorden, som han har omdøypt til «Ørnefjorden», har han på det meste tald 31 havørnar på ein og same gong. Det var i mars månad. På den tida van-drar havørna mykje, spesielt ungfuglar.Når ei ørn er seks år gamal blir ho rekna for å vera vaksen. På den tida har dei etablert seg i eit om-råde, og då er det slutt på vandringa, dei blir på same staden livet ut. – Me har ennå nokre opne lommar igjen her på Haugalandet, der dei som blir fødde i området her, kan etablera seg. Men det byrjar å bli tynt, påpei-kar Brynjelsen. Det var tidleg på 1980-talet at han begynte å få

Her har Dag Brynjelsen nettopp ringmerka ei ung havørn på rundt 4 veker gamal. Men nokre ørnungar er tøffare enn andre, denne har nettopp bete ringmerkaren i snyteskaftet. Det han derimot må passa seg ekstra godt for, er dei syl-kvasse klørne. Det har hendt eit par gonger at han har brukt noko tid på å lirka klørne ut av hendene!

Vaksen havørn kjennes igjen på sin heilt hvite hale og gule nebb, og lysebrune fjørdrakt. Havørnhann på jakt etter sjøfugl og fisk.

22 SOMMARVIND

ØRNEMANNEN– Alt med kvasse klør og krumme nebb, har interessert meg sidan

eg var gutunge, fortel Dag Brynjelsen. Den første ørna han såg, flaug over byheiane, seint på 1970-talet. Det var ei kongeørn. Når klassekameratane

teikna hus og båtar, teikna han majestetiske fuglar.

Dei aller fleste ørnar som besøker Ålfjorden om vinteren er ungfuglar.

augo opp for ørn, spesielt havørn. Det var på Kår-stø han såg havørna først, han følgde eit ørnepar tett i mange år, men det skulle gå 15 år før han såg dei hekka. – Deretter gjekk det slag i slag, eg fann to til fire reir i året, nå har eg rundt 16 reir som eg held under oppsikt. Ørna er ekstremt sky. Derfor sit han gjerne flei-re kilometer frå ørnane når han observerer, for ik-kje å forstyrra dei . Når han ringmerkar er han der berre ein einaste gong i løpet av eitt år. Det skjer når ørnungane er fire-sju veker gamle. Normale kull er frå ein til to ungar. Fordi ørn blir såpass gamle (30-35 år), treng dei ikkje få så mange un-gar. Alle rovfuglar, inkludert ørna blei freda i 1968. Då var det rundt 350 ørnepar igjen i heile Noreg. Nå har bestanden tatt seg godt opp. Brynjelsen har i mange år ringmerka ørn. Han rapporterer til Stavanger Museum, som er ansvarleg for alle data som gjeld ringmerking, anten det er kongeørn el-ler havørn. – Ringmerkinga går stort sett fint, fortel Bryn-jelsen, men minnes det var ein gong at ein unge hoppa ut av reiret. Kongeørnungen var berre sju-åtte veker gamal, og eg frykta det verste. Derfor følgde eg med på lang avstand, var der nesten dag-leg. Ein månad seinare var ørneungen oppe i reiret igjen, og då pusta eg letta ut. – Kva må vera på plass for at ørna skal trivast?

– Mattilgangen er viktig. Havørna et hovudsak-leg fisk. Skadeskote, eller påkøyrd dyr, som ikkje blir henta ut av viltnemnd, er potensiell mat både for kongeørn og havørn.

KONGEØRNA LEVER AV hare, mår og litt større fuglar, blant anna hegre. Ho kan ta lam, men det er ikkje så vanleg som mange trur. Når det skjer er det dei aller minste lamma ørna siktar seg inn på. Mange sauebønder er redde for at ørna skal ta sau og lam, men det har vist seg at reven er eit større problem. Storleiken gjer at ørna lett blir lagt merke til, vengjespennet på ei vaksen ørn er på to og ein halv meter.

– Det er like kjekt å sjå ei ørn kvar gong, men det er ikkje alle som greier å skilja havørn frå konge-ørn, meiner ørnefotografen som har sett tusenvis av ørnar etter å ha vore på utkikk i meir enn 30 år. Derfor kan han på fleire kilometer avstand, skilja mellom havørn og kongeørn berre ved å sjå på kor-leis dei oppfører seg, og måten dei seglar på. Eit tips neste gong du ser ei ørn, sjå etter dette: Når kongeørna seglar, har den litt oppadgåande ven-gjer, (litt v-forma), mens havørna har vengjene sine rett ut.

ØRNA SIT GJERNE inne i eit område i fleire år, før dei går til hekking. Og om dei byggjer reir, er det ikkje dermed sikkert at det skjer noko meir.

Dette er ei spesiell havørnhann frå Tysvær som er svært tillitsfull. Denne kan komma så nær som fem-seks meter frå båten når den blir servert fisk.

SOMMARVIND 23

Kamp om maten på Ålfjorden: Her sit 15 havørn og ein raudrev på isen! Foto: Dag Brynjelsen

Ei vandring i Fuglereservatet i Sveio gir gode, og spennande naturopplevingar, synes naturfotograf Dag Brynjelsen som alltid har fotoutstyret med i sekken når han er på tur. Foto: Kari Haukås

Uerfarne par har begynt på reir som har ramla ned tre-fire år på rad, før dei har klart å bygga eit som er sikkert. Her på Vestlandet byggjer ørna helst i kraftige, høge furutre, så det kan by på store ut-fordingar når han skal klatra opp for å merka ørn-ungar. Brynjelsen kan sjå tilbake på mange spennan-de opplevingar, men eit par har festa seg ekstra til minnet. Blant anna den gongen han oppdaga fire illsinte kråker som flaug etter ei havørn. – Kråkene heldt seg litt over og bak, så stupte dei ned og kjefta. Ørna brydde seg lite, men så var det berre ei kråke igjen, ho oppfatta ikkje at dei an-dre gav seg, og ho stupte ned mot ørna og skjelte. Dette blei lagt merke til av ørna, då er det at eg ser at ørna snur på hovudet, og når kråka kjem stu-pande ned, kleiser ho til han med vengja si. Klask, rett opp! Kråka blir slått i svime og fell til bakken. Mens ørna berre held kursen rett fram i bedageleg tempo vidare. Eg sat og humra og lo av den episo-den, minnes Brynjelsen. Ein annan gong var det to havørnar som jakta ilag mot ein flokk ærfugl. Ørnane stupte ned mot ærfuglflokken, dei hadde peika seg ut ein spesiell som kanskje var litt skada. Ærfuglen dukka under vassflata, men kvar gong han kom opp igjen såg han klørne til havørnane, som byta på å stupa ned. – Til slutt var den stakkars ærfuglen så utmatta at han gav opp. Ei ørn plukka han opp, og kanskje

det var ein slags pardans, eg veit ikkje, men i alle fall så sirkla dei høgare og høgare, og så begynte dei å kasta ærfuglen til kvarandre i lufta. Det var svært fascinerande å sjå på, men bilder blei det ikkje denne gongen, fortel naturfotografen. Då ør-nane sigla berre 10-12 meter frå meg, då hadde eg sjølvsagt brukt opp filmen. Men det var berre det blikket; han kika på meg, synet sit innprenta i harddisken min, det var så flott! Ørna jaktar tidleg på morgonen, og seint på kvelden. Å prøva å snika seg inn på ei ørn, er van-skeleg. Ørna har svært godt syn, den har ei linse som er like sterk som ein åttegangars forstørrelse-skikkert, og kan zooma inn detaljar i bakken.– Kva gjer du når du ligg i kamuflasjeteltet og ven-tar på at ørn skal dukka opp?– Anten søv eg litt, eller så planlegg eg nye pro-sjekt. Men det blir ofte at eg duppar av når eg ven-tar. Men eg søv lett, så eg høyrer på småfuglar eller vengjesus, eg pleier som regel å vakna av at enten hauk eller ørn kjem, for oftast varslar andre fuglar at noko er på gong. Den mest produktive ørna på Haugalandet, er Skotty. Nå har ørna hekka sidan 2000, og kjem med to ungar kvart einaste år.Brynjelsen begynte å sjå Skotty i 1999, i Yrkesfjor-den. Det viste seg at ørna vart fødd i Nordland i 1993, den blei tatt frå reiret og frakta og sett ut i Skottland på ettersommaren same året og ring-

merka. Året etter kom ørna til Noreg og blei først observert på Trøndelagskysten. To år seinare blei Skotty sett i Sandsfjorden. Og deretter i Yrkje-fjorden der den har hekka sidan 2000. I tillegg til Haugalandet, har Dag Brynjelsen både vore i Russland, Finland og Island og fotogra-fert. I Afrika har han vore tre gonger, siste gongen var familien med. I Afrika fotograferte han alle dei store fem; bøffel, nasehorn, leopard, elefant og løve. Han har haugevis av bilder og naturopplevin-gar å dela, nok til ei heil bok, og kanskje blir det nettopp det ein vakker dag. Ei ørnebok. Det er in-gen tvil om at ei eventuell bok vil bli godt mottatt både her på Haugalandet, og i landet elles. – Eg har tenkt på det, det er ikkje umogleg, smi-ler ørnemannen vår.

FAKTARingmerking av ørneungar, kan gi oss ver-difull informasjon om blant anna kor gamle ørnane kan bli, kor langt dei vandrar til dei finner sitt eige revir, kor gamle dei er når dei begynnar å hekka og kor mykje dei vandrar i ungdomstida.

24 SOMMARVIND

Klær til damer i alle aldre og fasonger. Størrelser fra 38 - 58

Aksdalhv.dag 09.30 - 19lør 09.30 - 16Tlf: 52775030

Åkrahv.dag 10 - 19lør 10 - 16Tlf: 52831003

Du finner oss på facebook, søk Stor Mote Åkra

2. PK ENSFARGEDE BOXER 299,-2 PK. MØNSTRET BOXER 399,-

www.aksdalbok.no • Tlf: 52 77 51 00

Velkommen til hyggelige priser og førsteklasses service.

Sommer+

Bok=

Sant

Gaven til...

...den du ikke vil glemme

...de som har fått den største gaven...de som har funnet

hverandre

399,-

199,-

399,-

Vi har et stort utvalg av figurene fra Willow Tree

52 77 83 84 - Aksdal Senter

ÅpningstiderMandag- fredag: 09.30 - 19.00 Kolonial: (08.00 - 21.00) Lørdag: 09.30 - 16.00 Kolonial: (08.00 - 20.00)

AKSDAL SENTER tlf. 52 75 47 15Åpent: Mandag- fredag 09.30-19.00, lørdag 09.30-16.00

SE VÅR ANNONSE PÅ SIDE 38

SOMMARVIND 25

• Graving• Massetransport• Drenering• Jordarbeiding• Sprøyteoppdrag

• Grashåndtering, slått og pressing

• Gjødselkjøring• Leverer plante-

vernmidler og såfrø

KOMPLETTE TJENESTER INNEN ANLEGG OG LANDBRUK

MaskinsteinMinigraversteinHåndsteinForblendingssteinBruddheller

Alle typernaturstein på lager.

Man-fre 07.00-15.30 lør 09.00-14.00 (14/4-14/7)

Sand - grus - singel siktet jord - sement jern - rør - fiberduk

håndstein

Tid for utearbeid & muring

Man-fre 07.00-15.00Valevåg-Brudd

Valevåg-Stein

Utsalg Hinderli

Vi leverer også ferdig oppsatt mur.

Kulestein på lager

LARS STAUPE Tlf.:53747800S Tlf.: steinbrudd 982 42 626

Graving sprengning muring transport oppmåling

Prisen heilårsabonnentar betaler for Vestavind i veka. Gratis rubrikk-annonser får dei óg.

Bestill i dag!tlf. 53 74 01 87 [email protected]

13.54,-26 SOMMARVIND

ginungagap.n

o

Lik oss på Facebook Symaskiner,

kurs og strikking – midt i sentrum

I Kaigata, rett ned fra Victoriahjørnet i HaugesundMandag – fredag 10 – 17 Torsdag 10 – 18 Lørdag 10 – 15 Ring gjerne Anne Grethe tlf 47 01 77 99 | symedoss.no

Herlig utvalg garn fra bl.a. Viking, Noro og Drops Design

Vi tar oss også av boring/sprengning, rør/rørlegging og transport. Leveranse av grusmasse fra eget lager.

GRAVING

Kvednaneset 6 -5550 SveioMOBIL: 952 46 800 •TELEFAX: 53 74 02 33

[email protected]

22

Sveio Byggsenter AS

VELKOMMEN TIL SVEIO BYGGSENTER

Sveio Byggsenter er eit veletablert bygg- og trelastfirma som heldtil på Hanaleite Industriområde i Førde. Her har me butikk, kontor og lager med eit stort utvalg av byggevarer og trelast, jern-varer, betongvarer og maling. Varene kan du få tilkjørt av oss.

Sveio Byggsenter tar seg av prosjektering og byggjesøknadar, og har profesjonelle fagfolk medlang erfaring til å utføre byggjeoppdraget. Me er eit frittståande byggjefirma som teikner alleprosjekter sjølv, som kunde betyr det at du vil få tilpassa dine ønskjer og behov. Me er medlem avTrend-kjeden.

Har du planar om nybygg, tilbygg eller restaurering, ta kontakt med oss!

5555 FØRDE - Tlf. 53 74 34 00 - www.sveiobyggsenter.no - Mail: [email protected]

BYGGEVARER

TRELAST

JERNVARE

BETONGVARER

MALING

NYBYGG

TILBYGG

RESTAURERING

PROSJEKTERING

TEIKNING

SØKNAD

VELKOMMEN TIL SVEIO BYGGSENTER

Butikk, kontor og lager med stort utvalg av byggjevarer,jernvarer, betongvarer og maling. Varene kan du få tilkjørt.

Me tar oss av prosjektering og byggjesøknad samt utførelse av byggjeoppdraga.

Har for salg 2 prosjekterte hus i Lensmannstunet i Førde. Eit hus er under oppføring. Ta kontakt for nærmare informasjon.

Byggmester Kåre I. Høyland AS har endret navn til:

Byggmesterfirmaet Mesterbygg.as gir deg hjelp og råd gjennom hele byggeprosessen. Byggmester Kåre Høyland har daglig oppsyn med alle byggeprosjekter. Firmaet har 6 utdannede tømrere med lang erfaring, i tillegg til byggmesteren.

mesterbygg-sveio.no

Mesterbygg.as, 5554 Valevåg • Tlf. 53 74 21 77 • Mob. 91 62 25 72 •E-post: [email protected]

VI TILBYR BLANT ANNET: Tegning, byggesøknad, materialleveranser, oppføring og ferdigstillelse av bygg, nybygg, rehabilitering, påbygg og innredning.

Kontakt Kåre, tlf. 91 62 25 72

SOMMARVIND 27

Besøksadresse Telefon Vakttelefon ÅpningstiderStatoilbygget2660 Dombås 61 24 24 94 91 12 95 44 Man- Fre: 08.00-16.00

www.mecacarservice.no

Ditt lokale bilverkstedVi utfører service og reparasjoner på alle bilmerker.

Servicehallen Dombås as

MECA Kortet – Betal når det passer deg.

Dekk•Olje•Batteri•• Alle typer rep.

• EU kontroll• Karosseri skader og bilglass• Diagnose• Års/km service


Vi utfører EU-kontroll

C A R S E R V I C EC A R S E R V I C E

• Rask levering ved timeavtale• Småfeil taes på stedet• Vi reparerer alle feil og mangler

BesøksadresseSkulevegen, Straumgjerde

ÅpningstiderMan - fre: 08.00 - 16.30

Bil-Spesialisten as

Betal når det passer deg – be om MECA Kortet

DITT BILVERKSTED

Vi tilbyr bil til utleige ved bilreparasjon!

Sveio

Bilverksted ASHaukås 5550 SVEIO 53 74 25 51 Man - fred 7.30 - 15.30


Vi utfører EU-kontroll

C A R S E R V I C EC A R S E R V I C E

• Rask levering ved timeavtale• Småfeil taes på stedet• Vi reparerer alle feil og mangler

BesøksadresseSkulevegen, Straumgjerde

ÅpningstiderMan - fre: 08.00 - 16.30

Bil-Spesialisten as

Betal når det passer deg – be om MECA Kortet

DITT BILVERKSTED

Vi har lang erfaring med de fleste merker.Vår verksted kjede Meca carservice sikrer oss

kvalitetssikrede deler og teknisk info.

eu-kontroll Du mottar ikke lenger varsel fra Statens Vegvesen. Du kan selv finne ut når din bil skal til ettersyn ved å klikke den inn på mecacarservice.no Vi utfører EU KONTROLL. Bestill tid i dag!

PERIOD

ISK

KJØRETØYKON

TROLL

EU-KONTROLLVerkSteDSnAVn Postadresse, Postnummer Sted Tlf.: 012-345678


DIN LOKALE BILVERKSTAD

· Service · EU kontroll · Reparasjoner

Velkommen uansett bilmerke!

KLEPP AUTOKjøpsmannsbrotet 9, 4352 Kleppe Tlf.: 51 78 60 60 Man-fre 07:00-16:30







Dekk•Olje•Batteri•

Sveio

Bilverksted AS

Haukås 5550 SVEIO 53 74 25 51 Man - fred 7.30 - 15.30

Vil tilbyr nå vår nye

Peugeot til utleie

v/ bilreparasjon

• Olje• Klima/ac service• Diagnose/feilkoding• PKK/EU kontroll• Karroseri/rust skade







DIN LOKALE BILVERKSTAD

· Service · EU kontroll · Reparasjoner

Velkommen uansett bilmerke!

KLEPP AUTOKjøpsmannsbrotet 9, 4352 Kleppe Tlf.: 51 78 60 60 Man-fre 07:00-16:30








Sveio

Bilverksted AS

Haukås 5550 SVEIO 53 74 25 51 Man - fred 7.30 - 15.30

Vil tilbyr nå vår nye

Peugeot til utleie

v/ bilreparasjon

• Olje• Klima/ac service• Diagnose/feilkoding• PKK/EU kontroll• Karroseri/rust skade







Tlf. 52 72 95 00 / Mob. 40 30 00 80www.trygve-trafikkskole.no

BIL - MC - MOPED - HENGER

Vi har mini busser fra 5 til 50 seterVi har 22 biler beregnet for rullestol transport alle tar T.T kort • Dagsturer der vi lager ferdige pakker med bespisning/besøk på serverdigheter• På forespørsler lager vi fast priser på turer• Morrotur for utdrikningslag• Mannskaps-skifte på skip o.l.

Mobil til bussavd.: [email protected]

Hos Elfag finner du fagkunnskapen

du trenger

Trenger du elektriker?

Frøvik Elektro ASBjelland Pb. 20, 5559 Sveio. Tlf 53 74 00 00

Vi er klare for oppdrag.

Vi utfører alt innen el-installasjon.

Ring oss i dag: 53 74 00 00

Utsalg: Svehaugstemmen 3 - Haugesund tlf 52 72 65 90

Bygg varig og brannsikkert med mur og betong

FerdigbetongFra Ølen, Kårstø

Stord og Bergen

Bestilling: 53 77 52 00

Bygg elementerBolig, Næringsbygg, Landbruk.Sandeid: 52 76 13 95

Mur- og Hage-Forskalingsblokk

-Basisblokk

-Mini Trønder

-Heller og belegg

-TONA skorstein

28 SOMMARVIND

Garantert havutsikt og frisk luftSletto 20 min. frå Haugesund

Tomter fra kr. 600.000

Sletto Eiendom as

Hytte- og hus-tomter fra kr 500.000

20 mål utsprengt hotelltomt/ ferie-leiligheter

Campingområde for sal/leige

Her på Sletto kan en se havet når det er storm, du kan høre det bruser, raser og tordner mot land. Her ligger ærfuglene i bren-ningene, og skarv letter mot vinden. Fra landet innenfor flyr havørna ut på jakt etter mat til ungene sine om våren. Her kan en se solen gå ned i havet om sommeren, men området har også gjennom tidene sett forlis med tap av menneskeliv helt frem til våre dager.

www.slettoeiendom.no • [email protected]: 53743345 • 90941186

Båtplass følger med alle tomtene!

26 Vintervind 2011

HAR DU LEKKASJE I PIPA?Jeg leverer komplett pipebeslag ferdig montert fra 6.500,- eks. mva. for standard pipe under 80 cm. Større piper? Spør etter pris.

Tak over varmepumpa? Jeg leverer og monterer!

Blikk og vedlikeholdTlf. 98 68 24 58 Dag Brynjelsen

Monterer pipebeslag, renner og takstiger.

Planlegger du ein fi rmatur eller utfl ukt med gode vener?

Vi har 10, 14 og 17 seters biler til leige med sjåfør. Ta kontakt for tilbud!

For bestilling av drosjer i heile Sveio kommune

FerdigbetongFra Ølen, Kårstø

Stord og Bergen

Bestilling: 53 77 52 30

Bygg elementerSandeid: 52 76 13 95

Mur- og Hage-Forskalingsblokk

-MurLett blokk

-Basisblokk

-Mini Trønder

-Heller og belegg

-TONA skorstein

Bygg varig og brannsikkert med mur og betong

Me utføreralt innenforbygg- og anleggTa kontakt med eit av våre kontorenten i Leirvik eller Sveio sentrum.

Postboks 124, 5401 Stord, telefon 53 40 90 10, [email protected]

www.wengelsen.no

OPPVARMING KJØLINGOSHIBA og DAIKIN VARMEPUMPER

LUFT/LUFT LUFT/VANN

TLF: 52 71 35 10Kirkegt. 190

Åpn.tider: Man., Tirs., Ons., Fre. 12.30 - 16. Tors. 10-18E-mail: [email protected]

Stava Sjø AS utfører med sine spesialtilpassede fartøy rengjøring, vedlikehold og andre servicetjenester for næring og private. Våre servicefartøy med kran kan påta seg de fleste typer serviceoppdrag.

• Utlegg av moringer/fortøyning • Transport av materialer og utstyr • Sleping og montering av flytebrygger m.m.

Kontakt Trond Stava, tlf. 901 67 287 / [email protected] for mer info.

www.stavasjø.no

Maritime servicetjenesterfor næring og privat.

Haugesund Sentrum – Amanda Storsenter – Gard Senter – Bømlo Sandeid – Skjold – Vikedal/Imsland – Ølen – Tysvær

Flere fordelermed en lokal bank med mange filialer.

Du finner Haugesund Sparebank på hele Haugalandet!

Ølen

Sandeid

Vikedal/Imsland

Skjold

Bømlo

Gard Senter

Amanda Storsenter

Haugesund SparebankHovedkontor

Aksdal

SOMMARVIND 29

For everything your car needs.

La oss utføre servicen og kontrollere klimaan-legget i din bil, så er det du som bestemmer temperaturen. Vi gir din bil det den trenger, uansett bilmerke. Alltid med garantert kvalitet og Bosch originaldeler. Vi har 15.000 verksteder og er verdens største verkstedskjede. Velkommen innom! www.boschcarservice.no

Ditt sertifiserte Bosch Car Service verkstedFørde Auto A/S, Hanaleite5555 Førde I HordalandTlf. 53747310Vakttlf. 909 94494

Jeg er klar for sommeren– og det er bilen min også!Det sørger Bosch Car Service for!

Love ShopLove Shop

Love ShopLove Shop

LOVE SHOPPedersgaten 32

4013 STAVANGERTELEFON: 51 55 29 27

Åpent: mandag-fredag 11-19 lørdag: 11 - 14

Hos oss finner du alt innen erotiske artikler , dvd ̀ er og blader!

- og vi er STØRST og RIMELIGST i Rogaland

LOVE SHOPSørhauggata 195

5525 HAUGESUNDTELEFON: 52 73 76 90

E-post: [email protected] www.jaktvaapen.com

Til jegere og skyttere på Haugalandet

BESØK DIN LOKALE

FAGHANDEL!Vi har alt du trenger til jakta!

Rifler - Hagler - AmmunisjonOptikk - Jaktutstyr - Jaktradioer

Børsemakertjenester m.mHåndvåpen - Ladeutstyr

BESØK DIN LOKALE FAGHANDEL!

Vi har alt du trenger til jakta!

Rifl er - Hagler - AmmunisjonOptikk - Jaktutstyr - Jaktradioer

Børsemakertjenester m.m.Håndvåpen - Ladeutstyr

Rafdal & KvaleVåpenhandel ASFrakkagjerd - 5563 Før des fjor den Tlf. 52 77 02 20 / 928 08 762

Til jegere og skyttere på Haugalandet

Åpningstider: Mandag - fredag 10.00-17.00 Torsdag 10.00-19.00 Lørdag 10.00-14.00

e-post: [email protected] www.jaktvaapen.com

Mandag - fredag 10.00 - 17.00Torsdag 10.00 - 19.00Lørdag 10.00 - 14.00

Rafdal & KvaleVåpenhandel ASFrakkagjerd - 5563 FørdesfjordenTlf. 52 77 02 20

Åpningstider:

Bli medlem i dag – ring oss på tlf: 5200 3530

Helse & Velvære under samme tak

TreningVi kan friste med varierte og mor-somme gruppetimer, velutstyrt styrkesal og instruktører med lang erfaring som er der for deg!!

Velvære Alle typer massasje, fra dype/muskulære til rene velvære behandlinger, ansiktspleie og fotpleie.

Sommer-medlemskap:

399,-

Velværepakke: Skrubb og rens + spa = 1.190,-

Friadgangtiltreningssenterijuniogjuli!

NYHET i Fitness avdelingen til høsten: Kettlebells!

30 SOMMARVIND

Hytte- og hus tomter med vatn, straum og kloakk

Fagerland 30 min. frå polet

Kontakt Walter: 53743345 • 90941186

Båtplass følger med alle tomtene!

Hervikbryggen lages av miljøvennlig PE plast med toppdekke av trykkimpregnert furu som standard.

HERVIKBRYGGEN er laget for å tåle allslags vær, og kan også overleve vinteren på sjøen. Den er robust, og er laget for å ha en meget lang levetid.

2,2m

2,2m

Flottør Lengder Bredde Beskrivelse

Ø400mm

Ø630mm

Ø800mm

2-12m

6-50m

10-60m

2,3m Fritidsbrygger/badeflåter

Bryggeanlegg/utriggere

Utsattesteder/bølgebryter

Spesifikasjoner:

Hervik Rør AS | Neset | 5566 Hervik | Tlf.: 52 77 47 90

Faks: 52 77 47 91 | [email protected] | www.hervik.no

* v/kasko eller delkasko

Samarbeidspartner med

...og du: trenger du bil mens du venter, får du låne en av oss!

Steinsprutskade ordnes EFFEKTIVT og KOSTNADSFRITTfor deg*, uansett bilmerke og modell. Venter du til ruta sprekker, må du betale egenandel.

SOMMARVIND 31

Kolibri frisør og interiør i Sveio senter

For timebestilling 53 74 33 98 eller www.kolibrikonsept.noSommeråpent: Butikk 10.00 – 17.00 (15.00)

Frisørsalong: fleksibel!

Utvalg av våre leverandører: Willow Tree, On interiør, Wik og Walsøe, Bloomingville, Menu, Lego, Viking Garn, Våga smykker, Hjerter m.m

Vi har gavene til alle anledninger,

og frisører som tilbyr deg profesjonell hårbehandling.

Foto

: Kris

tine

Håv

arsh

olm

Kjøp forsikring av ein du kjenner!Vårt eige forsikringsselskap, Frende Forsikring, har fått ein solid start. Som kunde får du gode forsikringsråd som er baserte på kjennskapen vår til deg og situasjonen du er i. Gode relasjonar skaper tryggleik.

www.spv.no – tlf. 05555

FORSIKRING FRÅ:

Sommernyhetene er kommet

Dame - Herre - Barn ( opptil 12 år)

i Sveio Senter

Våre merker: Fransa - Linnea - Mapp - Papa lou - Skjelland barn - Skjelland herre - Fransa Kids -Hufa - Viva la Diva, Vogue og So nize.

Du finner oss på facebook Kleshjørna

Ta med annonsa og få 25% rabatt på

valgfri vare

Spørsmål eller visning? Kontakt Monica eller Marita, tlf. 920 51 716

DUSØR: 10 .000,-Klarer DU å få oss i kontakt med en person eller

firma som vi får leid ut til, får du 10.000 kroner! Ønsker du å leie, får du 1 måned gratis husleie!

Hele 2. etasje over MilliMeter AS i Sveio sentrum er til leie. Lokalet er 110 m2, fullt innredet med kontormøbler. Moderne og tiltalende stil.

Et lager kan leies i tillegg eller for seg selv. Størrelsen er 106 m2. Langtidsleie el kortidsleie. Lageret kan deles opp. Lett tilgjengelig i 1. etasje.

For timebestilling: Kontakt Monica eller Marita Tlf: 45 25 29 21www.ledigtime.no/millimeter

Du finner oss også på Facebook. Søk MilliMeter

Velkommen til MilliMeterFrisør • Vesker • Belter • Skjerf • klokker • Sminke

32 SOMMARVIND

Åpent 9 -18 (16) tlf.: 53 74 03 64

www.sveioblomster.no

Sommerblomster, potter og urner!

På våre nettsider kan du handle blomster 24 timer i døgnet.

FastE lavE kiwIprisER!

7-23 (9-20) KIWI Sveio

SOMMARVIND 33

Torsdag 7. til søndag 10. juniVikinggarden, Avaldsnes

VikingmarkedGjøglere

Smeder

Vikingleker

Bueskyting

VåpenHesterTre og tekstiler

Vikingskip Mat og urter

Musikk

PerleproduksjonSagafortelling

Ild

Pelsverkw

ww

.vik

ingfe

stiv

ale

n.n

o

Sagakveld

Arkeologisk museumFlint

Living history

Salg av lokal vikingmatGriller blir tent hvis du vil ta med mat

Åpningstider Torsdag og fredag 9-14 og 16-19

lørdag 12-20 • Søndag 12-17

Norvegen historiesenter åpent torsdag og fredag 9-16, lørdag 11-16 og søndag 12-17.

Keltisk messe i Avaldsnes kirke søndag 11.

Hesteskosøm

PriserVoksne kr. 70,-, barn kr. 50,-

Torsdag 7. til søndag 10. juniVikinggarden, Avaldsnes

VikingmarkedGjøglere

Smeder

Vikingleker

Bueskyting

VåpenHesterTre og tekstiler

Vikingskip Mat og urter

Musikk

PerleproduksjonSagafortelling

Ild

Pelsverk

ww

w.v

ikin

gfes

tiva

len.

no Sagakveld

Arkeologisk museumFlint

Living history

Salg av lokal vikingmatGriller blir tent hvis du vil ta med mat

Åpningstider Torsdag og fredag 9-14 og 16-19

lørdag 12-20 • Søndag 12-17

Norvegen historiesenter åpent torsdag og fredag 9-16, lørdag 11-16 og søndag 12-17.

Keltisk messe i Avaldsnes kirke søndag 11.

Hesteskosøm

PriserVoksne kr. 70,-, barn kr. 50,-

Søndagsriding

www.tjernagel.no • tlf: 909 99 156

Riding hver søndag kl.14.00 - 16.00Også kjøring med hest og kjerre, Kos med dyr.

Salg av rimelig søndagsmiddag i kiosken.

Aktivitetsdag 03.06.

Møte kvar søndag kl 11.00 i heile sommarferien.Faste innslag: VIP Minutes for barna, bibelunder-visning/forkynning, lovsang.

Helga 18. og 19. august: Stemne med Eva Olsvold Sundar som hovudtalar.

Velkommen til Filadelfia

Sveibuar og besøkjande er hjarteleg velkomne til tilbeding og åndeleg fellesskap.

For fleire detaljar sjå: www.pfa.no og annonser i avisene.

Øklandsvegen 834, Auklandshamn

www.tysvertunet.kulturhus.no Info om badeanlegget og kinoprogram

Tysværtunet badeanlegg

”Varmt vatn og flott badever heile året”

www.tysvertunet.kulturhus.noInfo om opningstider, prisar, halvår/årskort, klippekort

Opningstider:Onsd – fred kl. 1600-2130*Lørd – sønd kl. 1200- 1700

* Vaksen svømmetime kl. 20-21.30Egne opningstider i feriar se våre nettsider

Stupebrett 1 til 5 meter - Badstu- Solarium

30 og 34 graders basseng - Vannsklier - Vanngrotte - Vannleker

Møte/Ko

nfera

nserom

Bading og kinoPå TysværtunetGratis barnefilm onsdag til fredag kl.12Kinoprogram og forsal: www.tysvertunet.kulturhus.no

Åpningstider i sommar:25.juni – 19.augustOnsdag til søndag kl.12 – 17

Åpen kafe ved bading.

34 SOMMARVIND

www.sveio-auto.no • [email protected]. 53 74 77 77

Peugeot 207 1,6 HDI 90Hk aluminiumsfelger, AirCondition, ESP og antispinn, ABS bremser, dieselpartikkelfilter, kjørecomputer, nybilgaranti til 23.06.2013 +++ Grå thorium metallic. 11000km.

kr. 169.000,-

Peugeot 207 cc 1,6 bensIn 120HkCabriolet med automat, skinn, klimaanlegg, regnsensor, ESP og antispinn+++ Rød metallic. 44100 km.

kr. 197.000,-

Peugeot 407 1,6 HDI 109 HkGrå fer met., aluminiumsfelger på sommer- og vinterhjul, ryggesensor, kjørecomputer, regnsensor, 2 sones aut. kli-maanlegg, ESP og antispinn +++ 91.500km

kr. 139.000,-

Peugeotkjørekomfort i særklasse!

kun99g/km co2 ut-slipp.

Auto-mAtIsk nedfelling av tak

✔

✔

✔ toPP kjøreegenskaper

2010-mod.

2007-mod.

2006-mod.

Valevåg Camping og Hyttetun• Heilårsplassar for campingvogn

• Heilårshytter med dusj/toalett

• Heilårsplass for småbåtar

“Vår lille kafe”

53742250 • 909 32 199 • 95792412 www.valevaag.no • [email protected]

• Varm rettar • Kaffi og kake • Kiosk

Rorbu-utleie m/båt & motor!

Kvalvåg, 5550 Sveiotlf.: 53 74 13 25 mob.: 982 96 623www.victors-naturpark.no

• BOBILCAMPING• HAVRAFTING• DYKKERTURER

Mat, kultur og overnatting i Sveio

Sveio Reiselivwww.sveio.net

ValeVåg:

Novasol N1844Mobil: 908 90 126

Lindåshamn Rorbuer LiareidTlf.: 53 74 21 10Mob.: 900 12 734

Lindås HytteutleigeLiereidTlf.: 53 74 22 95mob. 913 55 419

Valevåg Bruk ASKjosanevegenTlf.: 53 74 23 90Mob.: 905 03 260

Økland Gard & Hytteutleige. ØklandTlf.: 53 74 24 23

auklandshamn:

Solstrand HytteutleigeØklandsnesTlf.: 53 74 17 44Mob.: 906 94 367

Camping-plassar & leirstader:

Valevåg Camping & Hyttetun, ValenTlf.: 53 74 22 50Mob.: 909 32 199

Fjon Camping. FjonTlf.: 53 74 13 06Mob.: 911 20 770

Tjernagel Leir & FritidssenterTjernagelTlf.: 53 74 16 44Mob.: 909 99 156

Fjord-Lyst, TittelsnesTlf.: 53 74 24 54Mob.: 913 94 108

sVeio:

Kårbu AS Kåre Bua, Kinn, 5550 Sveio

Victors Naturpark & BåtutleigeKvalvågTlf.: 53 74 13 25Mob.: 982 96 623

Førde:

Fjord Idyll VestbygdaTlf.: 53 74 32 63Mob.: 991 67 887

Selsaas, JohanSelsåsTlf.: 53 74 24 23Mob.: 952 02 119

Kafe/ Restaurant/ Bar/Catering/ Båhavn/ DrivstoffKaien AS, FørdeMob.: 996 29 356www.kaienas.no

TING SKJER I FØRDE! KAIEN TOTALRENOVERESOG MAI/JUNI 2012 BLIR DET NYÅPNING - FØLG MED!

KAFÉ // BAR // CATERING // BÅTHAVN // BENSIN/DIESEL

SOMMERAVSLUTNING FOR BEDRIFTEN I LEKRE MARITIME OMGIVELSER? KONTAKT HERBORG TLF: 996 29 356 / [email protected] IDAG!

KAIEN AS // Tingveien 74, 5555 Førde, Sveio // WWW.KAIENAS.NO

www.facebook.com/kaienas

SOMMARVIND 35

bestill vår husbok på www.oddhansen.no

po

pp

corn

des

ign

la deg friste -og god fornøyelse

- hjem med særpreg

odd hansen assundvegen 20, 4250 Kopervik, telefon: 982 66 260, e-post: [email protected] følg oss: www.facebook.com/oddHansenas

ditt hus tilpasset din familie

www.ekrene.org

Ekrene boligpark - kun 10 minutter fra Haugesund sentrum

For meir informasjon ta kontakt med John Reidar Johansen på tlf 98 23 24 30

Et naturlig alternativ for folk som ønsker å etablere seg i et område med kort vei til det meste, og på luftige tomter hvor man slipper å føle seg inneklemt. Sentral beliggenhet midt mellom Sveio sentrum og Haugesund

med umiddelbar nærhet til innbydende Viksefjorden og mengder med urørt natur. Næringspark med spennende butikker og barnehage kommer like ved.

HAR DU LEKKASJE I PIPA?Jeg leverer komplett pipebeslag ferdig montert fra 6.500,- eks. mva. for standard pipe under 80 cm. Større piper? Spør etter pris.

Tak over varmepumpa? Jeg leverer og monterer!

Blikk og vedlikeholdTlf. 98 68 24 58 Dag Brynjelsen

Monterer pipebeslag, renner og takstiger.

Vi lærer deg å kjøre!Tlf. kontor 52 71 75 66!"#$%&'(&)(&*)&)+&,&-.$/01&+2&34&)5&66

7089&+5&35&66&64&,&:;"91<&;"91=:8.:>:?>"

!"@:.>:&A>@:./$9>$>B9%"80%:.

!"#$%&&"'()*#("'(+*$$",(%-(-%.(),/0$$%11#2,*'-

36 SOMMARVIND

DITT DRØMMEHUS?

Vi vil inspirere deg til å realisere din eigen husdraum. Med vår trygge og oversikt lege byggjeprosess som “grunnmur” kan du bruke tida på alle dei spennande detaljane som skaper heimen din!

Bergsjø Aurdal Skien

Minde Halden Norddal

Ryen Smestad Enga

Stavanger Hvalstad

Bømlo

Lindheim

Vang

StensliMosjøen

Movik Solstad VestnesSørvik

BESTILL

VÅR NYE

KATALOG

Ringveien 125412 Stord

Tlf. 53 40 20 70

SVEIO SENTRUM:

TOMTER:Me har tomt til drømmehuset ditt som ligg solrikt til med utsikt mot sør.

LEILEGHEITER:Hansabakken terrasse med 12 leilegheiter.

Se mer på www.valvatne.no eller kontakt Bjørn Storebø, tlf. 982 89 939

SOMMARVIND 37

• data • språk • karriere • kultur og fritid

www.folkeuniversitetet.no- alltid på rett kurs

[email protected] Tlf: 52 70 43 20

Me tar oss av alle gjeremål i samband med dødsfall og gravferd, gravstein og stell av graver i Sveio kommune.

Tlf. 53 22 50 10 - Døgnvakt

Sveio Gravferdsbyrå

Me tar oss av alle gjeremål i samband med dødsfall og gravferd, gravstein og stell av graver i Sveio kommune.

SOMMERFIN PÅ HÅRET La oss hjelpe med frisyren!

Kvala senteret: 52 73 66 00 man. - fred.: 10 - 20.00 Lør: 10 -- 18.00 Solvang nærsenter: 52 73 86 00

man. - fred.: 10.00 - 19.00 Lør: 10 - 18.00

Din fagfrisør for hele familien

Førde Daglegvare A/S

OPNINGSTIDER09.00 - 19.00 mandag - fredag09.00 - 15.00 lørdag

GODE TILBOD

Post • Tipping • MedisinutsalHer får du Trumf

- helt i nærheten

Invite Gassgrillm/ 3 brennere og skap

1999,-

AKSDAL SENTER tlf. 52 75 47 15Åpent: Mandag- fredag 09.30-19.00, lørdag 09.30-16.00

Alt du trenger til sommeren!

Stiga Multi- mover 48 S gressklipper

2.799,-

Weber gassgrill E-320 med sidebrenner.

5499,-

Scala Protect ultra husmaling. 12 års intervall.

999,- Best i test, folksam.se!

Jotun Optimal

1199,-

Non-Stop Bunnstoff

229,-

Husvask5 l..

199,-

Scala Terrasebeis 3 l. Intill 3 års intervall

299,-

Gardena Slangevognsett

299,-

Trillebår Fiskars

699,-

Bosch Rotak 37 Li

2999,-

38 SOMMARVIND

200 utstillarar-Ny messehall-Gjetarhund oppvisning-Matmarknad-Brukskøyring hest&vogn-Dyreutstillingar-Skog&jordbruk-Kunst&handverk-Vikingcamp for born-Tivoli-Playstationkonkurransar-Kanopadling og ei rekke andre aktivitetar.. følg med på www.etnemarknaden.no for oppdateringar på programmet. Velkommen!

GÅ IKKJE GLIPP AV SOMMARENS STORE HØGDEPUNKT!

ETNEMARKNADEN 2.-5.AUGUST

MARIT LARSEN GABRIELLE SOWETO ENTSHA PARTYBANDET POLYESTER HEGE & TORHILD BAND M.FL

Me ynskjer nok ein gong velkommen til 4 dagar med mykje moro for heile familien. Hjå oss får du i pose og sekk, akkurat slik du vil ha det.. Velkommen!

www.etnemarknaden.no

SOMMARVIND 39

Sommar i Sveio

Sveio kommune

Golfbanen ligg nydeleg til i karakteristisk vestlandsnatur like ved Sveio sentrum.

Banespelet byr på fantastiske opplevingar og

utfordringar til spelarar på alle nivå. Ved Sveio

golfpark finn du flott turterreng med merka tur-

stiar. Golfparken har også sykkel- og kanoutleige.

Kontakt Sveio golfpark: tlf. 53 74 20 20

Frå Ryvarden har du utsikt til Bømlafjorden nordover, det utfordrande havstykket Sletta sørover og det opne havet mot vest. Turen ut går på ein smal grusveg som svingar seg 2 km utover frå den gamle handelsstaden Mølstrevåg. Ryvarden Kulturfyr har kafé med enkel matservering, flotte utstill-ingar og ein spennande galleributikk. I juni og juli er det eigne aktivitetsdagar for born, og i august svingar neset seg til ”Fyrjazz” i samarbeid med Sildajazzen i Haugesund. Frå juli til primo august er opningstidene utvida. I tillegg til søndagar kl. 11 – 17, også onsdagar og lørdagar frå 12 – 16.Tlf. 53 74 00 41/53 74 80 00 - www.ryvarden.no

Har du prøvd Ironman-løypa eller ein av dei

andre flotte rundturane langs idylliske bygde-

vegar i Sveio? Her er det mange gode alternativ å

velje mellom! Løypene kan du lese meir om på www.

visitsunnhordland.no

Trodlavassnipen er høgaste fjellet i

Sveio (432 m.o.h.). Turen tek 1-2 timar

i dels bratte løyper. Frå toppen kan

du nyte utsikta i alle retningar. Stien

startar like ved Valestrand oppvekst-

senter. Du kan også gå frå Holsvika

frimoråde eller frå Haugsgjerdelva.

Komponisten Fartein Valen (1887-1952) budde i Valevåg store delar av livet. Han var svært knytt til heimbyda og landskapet der, og det har sett sitt preg på komposisjonane hans. Komponistheimen er open for publikum tirsdagar og onsdagar i juli kl 16-18. Elles omvisning etter avtale på tlf. 53 74 80 00. www.farteinvalen.no.

Holsvika friområde vart renovert i 2010 og ligg nydeleg

til ved Bjørgavegen ca. 3 km frå Tittelsnes. Det er god

parkeringsplass like ved, og området er tilgjengeleg for rulle-

stolbrukarar. I tillegg til Holsvika har Sveio kommune 3 andre

friområde med flotte badeplassar; Selsåsvika, Slettene og

Leirvåg.

Opplev Ryvarden kulturfyr

Valenheimen

Sykkelturar i Sveio

Holsvika friområde

Eit av Noregs beste golfanlegg

Utsikta frå Trodlavassnipen

maritim

ecolours.noF

oto: Ida K. V

ollum

, Kristian

Birkelan

d, Frilu

ftsrådet Vest

sommarvind 2012

Documents