simësuam dhesamësuam? howdidwelearnand ......kishte për qëllim sigurimin e shërbimeve arsimore...

Prishtinë, 2020

SI mësuamDhe SA mësuam?

HOW did we learn ANDHOW much did we learn?

2

Ky dokument është zhvilluar me mbështetjen e Save the Children dhefinancim të Qeverisë Suedeze. Përgjegjësia për përmbajtjen qëndron tekzhvilluesi. Save the Children dhe Qeveria Suedeze jo-domosdoshmerisht

ndajnë pikëpamjet dhe interpretimet e shprehura.

3

Organizimi i procesitmësimor në distancë/virtual në kohëpandemie

Situata e pandemisë COVID-19 kashkaktuar sfidë të veçantë në çdo segmenttë shoqërisë, përfshirë arsimin. Në mënyrëqë të ndalet përhapja e virusit, institucionetarsimore gjithandej, përfshirë ato në Kosovë,janë detyruar të ndërpresin mësimin në tëgjitha ambientet arsimore. Kjo situatë shtyuinstitucionet e arsimit të ri mendojnë përmodalitete të reja dhe strategji alternative tëorganizimit të mësimit në distancë/ virtual, nëmënyrë që të sigurohet vazhdimi i procesevemësimore dhe angazhimi i nxënësve.

Në këtë rast përdorimi i teknologjisëu konsiderua si një nga komponentët kyçedhe më e përshtatshme për të mbajturfunksional sistemin arsimor.

Kalimi nga mësimi në klasa në atëvirtual ka qenë dhe vazhdon të mbetetsfidues si për mësimdhënësit ashtu edhe përnxënësit dhe prindërit e tyre.

Në Kosovë, në kushte të imponuaratë pandemisë COVID–19, nga data 12 mars2020, në bazë të udhëzimeve të Qeverisë sëRepublikës së Kosovës është ndërprerëmësimi nëpër shkolla dhe institucione tëarsimit të lartë. Në përputhje me ligjet nëfuqi, Ministria e Arsimit dhe Shkencës kakoordinuar përpjekjet për organizimin emësimit në arsimin para universitar.

Bazuar në situatën e krijuar dhe sipas Ligjit(04/L-032) për Arsimin Para universitar nëRepublikën e Kosovës dhe në zbatim tëvendimit 01/07 të datës 11.03.2020, MAShka vendosur të fillojë mësimin në distancënë të gjitha institucionet arsimore tëRepublikës së Kosovës.

Realizmi i mësimit në distancëkishte për qëllim sigurimin e shërbimevearsimore dhe realizimin e kurrikulës sëKosovës në përputhje me kushtet e krijuaranë rrethana të pandemisë COVID – 19.

Bazuar në vendimin nr.01/07 tëdatës 11.03.2020 MASH ka ofruarinstruksione dhe udhëzime për organizmin emësimit në distance për të gjithë fëmijët dhenxënësit. Mësimi në distancë për klasat 1-9është realizuar nëpërmjet transmetimit tëmësimeve të regjistruara në televizioninpublik (RTK), si dhe përmes kanalit tëMASH-it në Youtube. Ndërsa ne nivelin emesëm të lartë mësimi në distancë ështëzhvilluar në mënyrë të decentralizuar, nënivel shkolle, ku mësimdhënësit ishin bartësitkryesor të mësimit në distancë. Po ashtu,janë hartuar udhëzime për mobilizimin eshkollave që t’u përshtaten kushteve të rejatë punës, si dhe janë inkurajuar nisma tëshkollave dhe të drejtorive komunale tëarsimit për zbatimin e formave të tjera tëmësimit në distancë, përfshirë organizimin esesioneve online në kohë reale, përgatitjen ematerialeve elektronike për mësim,kontrollimin e detyrave të nxënësve, dhëniene informatës kthyese, komunikimin mefamiljen.

Për realizmin e mësimit në distancëjanë përdorë platformat elektronike si:ZOOM, Google Meet, Google classeroom,Facebook apo viber.

4

Përkundër organizimit të mësimit nëdistancë/ virtual përmes alternativave tëndryshme, ndërprerja e mësimit direkt nëinstitucione arsimore parashihet të ketëpasoja mjaftë serioze dhe afatgjata përekonomitë dhe shoqëritë, e që do të mund tëndikojnë në rritjen e pabarazive, mungesëssë qasjes në shërbime arsimore të grupevetë cenueshme, përkeqësimi i gjendjesshëndetësore dhe kohezionit social.

Pavarësisht reagimit të shpejtë ngainstitucionet vendore për organizimin emësimit në distancë/virtual humbjet nëprocesin e të nxënit do të jenë tëpashmangshme dhe të konsiderueshme,duke prekur në mënyrë të ndjeshme grupet ecenueshme, ku një pjesë e nxënësve janë nërrezik të humbjes së madhe të mësimit sipasojë e gjendjes shëndetësore, aftësisë së

kufizuar, kushteve dhe rrethanave në të cilatjetojnë e që mbase edhe do ta braktisin fareshkollën.

Ndërsa situata vazhdon të jetë enjëjtë sa i përket pandemisë dhe shkollatjanë hapur e në disa vende pjesërisht, ofrimii mësimit alternativ apo intensifikimi i mësimitnë distancë dhe mbështetja përmësimdhënësve dhe prindërve mund tëpakësojë humbjet në procesin e të nxënit.

Programet e përshpejtuara të tëmësuarit për t’u kompensuar nxënësvehumbjet në procesin e të nxënit si dhe njëbuxhet i përshtatshëm për arsimin që tësigurojë kushte minimale për përballimin ekostove shtesë në periudhën e COVID-19,do të jenë thelbësore për të siguruar qënxënësit të kapin ritmin si dhe për tëparandaluar pabarazi të mëtejshme.

5

Metodologjia ehulumtimitQëllimi i këtij hulumtimi është që tëprezantojë dhe përshkruajë sfidat enxënësve dhe prindërve që ndërlidhen merrethanat e shkaktuara nga situata epandemisë si dhe marrja e perspektivës sënxënësve dhe prindërve për mësimin nëdistancë/ virtual në periudhën mars- qershor2020. Qëllimi është që të gjeturat e kësajanalize të ndahen me institucionet relevantearsimore në nivelin qendror dhe lokal si dhetë adresohen rekomandimet përpërmirësimin e procesit mësimor. Përrealizimin e këtij hulumtimi është përdorurinstrumenti si pyetësorë i strukturuar përprindër dhe për nxënës.

Duke pasur parasysh situatën e pandemisëhulumtimi përkatësisht pyetësorët janërealizuar në formë online.

Pyetësorët janë dizajnuar në atë formë që tëmbledhë informacione demografike, si dhepërmbajnë 13 pyetje për prindër dhe 13pyetje për nxënës që marrin opinionet dhepikëpamjet e tyre rreth sfidave me të cilatjanë ballafaquar gjatë zhvillimit të mësimitnë distancë/ virtual në periudhën mars-qershor 2020.Me qëllim të përfshirjes së fëmijëve të grupitROR dhe asambleve komunale të fëmijëveata janë konsultuar dhe janëmarrë opinionetdhe vendimet e tyre përgjatë tërë procesittë realizimit të hulumtimit.

Pjesëmarrës në këtë hulumtim ishin 159prindër dhe 178 nxënës të shkollave filloredhe të mesme të komunës së Prishtinës,Pejës, Prizrenit, Mitrovicës, Ferizajt, Gjilanitdhe Gjakovës. Përzgjedhja e shkollavebrenda këtyre komunave është bërë meqëllim që të kemi një pasqyrë më të gjerëdemografike duke synuar shkollat në qendërtë komunës, në periferi dhe në fshat.Nga këto shkolla janë përfshirë në hulumtimprindërit dhe nxënësit e klasave që gjatëperiudhës mars-qershor 2020 kanë qenë nëklasat: 1, 3, 6, 9, 12.

Pjesëmarrësit janë informuar për qëllimin ehulumtimit, ndërsa për të mbrojturkonfidencialitetin e tyre, të gjitha të dhënat,përmes të cilave është supozuar se mund tëidentifikohen, janë larguar përgjatë procesittë përpunimit e të dhënave. Po ashtuprindërit janë pyetur përmarrjen e aprovimittë tyre për pjesëmarrjen e fëmijëve të tyrenë hulumtim.

Të dhënat e mbledhura përmes pyetësorëvenë këtë hulumtim janë analizuar me anë tëProgramin Statistikor për Studime Sociale(SPSS) versionin 21.0.Po ashtu janë analizuar materiale dheraporte vendore dhe ndërkombëtare lidhurme ndikimin e pandemisë COVID-19 nëprocesin mësimor si dhe ju është referuarudhëzimeve që janë aktualisht zyrtare sa ipërket procesit mësimor.

6

Analiza e te gjeturave dhe rezultateve ngapyetësorët e prindërve

Numri më i madh i pjesëmarrësve janë nga komuna e Ferizajt (36), 31 pjesëmarrës nga komunae Prishtinës, 23 nga komuna e Gjakovës, 22 nga komuna e Pejës, nga Gjilani gjithsej 17pjesëmarrës, 7 nga komuna e Prizrenit, 4 nga Mitrovica, nga 2 pjesëmarrës nga komunat: Leban,Rahovec, Skivjan dhe Zveçan, dhe 1 pjesëmarrës nga Besia.

Nga cila jeni?

36

17

22

31

72 2 2

24

BesiFerizaj

Gjakovë

Gjilan

LebanMitrovicëPejë

PrishtinëPrizrenRahovecSkivjanZveçn

7

Nga 153 pjesëmarrës gjithsej, 97 prej tyrekanë raportuar se prindërit janë tëpunësuar, 53 prej tyre kanë thënë se janë tëpapunë, dhe ndërkaq 2 prej tyre raportojnëse jetojnë me asistencë sociale.

Viti shkollor i fëmijësTë pyetur se në cilën klasë është aktualishtfëmija/fëmijët e tyre, prindërit(respodentët) janë përgjigjur si në vijim:Pjesa më e madhe e tyre, gjithsej 43 prindëre kanë fëmijën në klasën e 2-të fillore; 7prindër kanë një nga fëmijët në klasën e 3-të të shkollës fillore; 34 prej tyre e kanënjërin fëmijë në klasën e 4-të fillore; 4

prindër raportojnë të kenë fëmijën nëklasën e 5-të të shkollës fillore; vetëm 1prind ka raportuar se ka njërin fëmijë nëklasën e 6-të në shkollë fillore; 31 prindër ekanë një fëmijë në klasën e 7-të fillore; 3prindër kanë fëmijën në klasën e 9-të tëshkollës fillore; 18 prindër kanë fëmijë nëklasën e 10-të apo vitin e parë të shkollës sëmesme; dhe gjithsej 21 prindër raportojnëse kanë të paktën njërin prej fëmijëve nëklasën e 11-të apo vitin e dytë të shkollës sëmesme.

I/E punësuar

Cili është profesioni i prindit?Profesioni i prindërve

0

20

40

60

80

100

97

53

2

pa punë Me asistencë sociale

8

0Aspak Pak Mirë ShumëmirëMesatarisht

20

40

6063

46

38

42

1. Sa mendoni se ishit të informuar për mësimin në distancë / virtual gjatëmuajit mars-qershor 2020

Gjinia e fëmijës suaj?

64Femër Mashkull

89Sa i përket gjinisë së fëmijës, 89 prindër (58.2%)kanë raportuar se fëmija i tyre është i gjinisëfemërore, dhe 64 prindër (41.8%) raportojnë sefëmija i tyre është i gjinisë mashkullore.

1.Sa mendoni se ishit të informuar për mësimin nëdistancë / virtual gjatë muajit mars-qershor 2020?

9

2. Sa mendoni se kishit shkathtësitë e duhura për tëpërdorur teknologjinë e duhur për t’i ndihmuar fëmijëssuaj në mësim?

Të pyetur se sa të informuar kanë qenë ata siprindër për mësimin në distancë/ virtual gjatëmuajit mars-qershor 2020, shumica eprindërve (63), kanë raportuar se kanë qenëshumë mirë të informuar për mësimin nëdistancë; një numër i madh i prindërve (46) poashtu kanë raportuar se kanë qenë mirë tëinformuar për mësimin në distancë; 38 prejtyre kanë raportuar për një informim mesatarlidhur më këtë çështje; 4 prindër kanë qenëpak të informuar për mësimin virtual; dhevetëm 2 prindër kanë raportuar se nuk kanëqenë aspak të informuar për këtë lloj tëmësimit.

Institucionet arsimore në Kosovë vazhdojnëtë përdorin dhe bazohen në metodattradicionale të të mësuarit, që do të thotë seato ndjekin qasjen tradicionale të të ligjëruaritballë për ballë në një klasë. Prandaj, në njësituatë të tillë të re është detyrë e shkollës/vetë sigurohen se kanë burime të përshtatshmedhe me cilësi të lartë. Po ashtu, shkolla duhettë jetë burimi kryesor i informacionit përprindërit në lidhje me ecurinë e procesitmësimor të fëmĳëve të tyre. Përmesinformimit dhe mbështetjes së duhur, bëhet emundshme që edhe përmes prindërve sifascilatorë, të gjithë nxënësve t’u jepenmundësi të barabarta për të mësuar dhe përtë arritur sukses në shkollë.

Mirë

54

Shumëmirë

79

Mesatarisht

15

Pak

5

0

20

40

60

80

2. Sa mendoni se kishit shkathtësitë e duhura për të përdorur teknologjinë eduhut për t’i ndimuar fëmijës suaj në mësim?

10

Pjesa më e madhe e prindërve (79), janëpërgjigjur se kanë pasur shkathtësi shumëtë mira për të përdorur teknologjinë për t’indihmuar fëmijës në mësim; 54 prej tyrekanë raportuar se kanë pasur shkathtësi tëmira lidhur me aftësitë për të përdorurteknologjinë e duhur; 15 prindër kanë thënëse shkathtësitë e tyre ishin mesatare nëpërpjekje për të përdorur teknologjinë; dhe5 prej tyre mendojnë se kanë pasur pakshkathtësi për të përdorur teknologjinë eduhur për t’i ndihmuar fëmijës/fëmijëvegjatë mësimit virtual.

Kompetenca digjitale e prindërve ka qenënjë nga determinuesit kryesor në suksesinakademik të fëmijëve në këtë periudhë.Prindërit është dashur të mësojnëparalelisht me fëmijët e tyre dhe t’u gjindennë çdo hap gjatë mësimit online.Normalisht që kjo përgjegjësi e shtuar dhefrika nga e panjohura, përveç ngarkesësfizike dhe psikologjike, ka shkaktuar edhenjë dozë ankthi tek prindërit që me vetëdijeapo jo është përcjellë edhe tek fëmijët.

Të pyetur se nga i kanë marrë informacionetrreth procesit mësimor në distancë, numrimë i madh i prindërve (101), kanë raportuarpër mediat si burimin kryesor tëinformatave lidhur me mësimin në distancë;tutje, 86 prindër kanë zgjedhur shkollën siinstitucionin informues lidhur me mësiminvirtual; 71 prindër kanë përzgjedhurMinistrinë e Arsimit; dhe 40 prindër kanëthënë e përveç burimeve tëlartpërmendura, informacione lidhur meprocesin e mësimit në distancë kanë marrëedhe nga vet fëmija/fëmijët e tyre.

3. Prej nga i keni marrë informacionet rreth procesit tëmësimit në distancë/virtual?

0Nuk e di Disi e

VështirëE vështirëAspak e

vështirë

20

40

60

80

100

19

82

34

1

Shumëevështirë

17

11

Lidhur me këtë pyetje, 82 prindër janëshprehur se fëmija i tyre e ka pasur disi tëvështirë zhvillimin në distancë; 34 kanëraportuar se nuk e ka pasur aspak tëvështirë; 19 prindër thonë së fëmija i tyre eka pasur të vështirë; 17 raportojnë se efëmija/fëmijët e kanë pasur shumë tëvështirë; dhe vetëm 1 prind raporton se nuke di nivelin e vështirësisë me të cilin ështëpërballur fëmijën i tij lidhur me mësiminvirtual.

Siç edhe do shihet nga rezultatet në pyetjete mëposhtme, prindërit kanë cilësuar seniveli i vështirësisë së fëmijëve është varuredhe nga qasja në internet dhe posedimi ipajisjeve teknologjike. Si rezultat ipabarazisë në statusin socio-ekonomik mesfamiljeve në Kosovë dhe rrjedhimishtnxënësve, shumica prej tyre mbështeten nëlibrat apo mjetet që ndan shkolla në fillim tëvitit akademik, dhe për shkak të mbylljes sëshkollave, procesi i integrimit të këtyregrupeve të nxënësve pritet të jetë më ingadaltë, dhe paralelisht edhe niveli ivështirësisë rritet.

4. Sa ishte e vështirë për fëmijën tuajxhvillimi i mësimit në distancë/ virtuale

12

5. A kishte qasje nëinternet fëmija juaj?

Po

Jo

Ndonjëherë

Me vështirësi

130

156

2

130 prindër kanë raportuar se fëmija i tyre kapasur qasje në internet; 15 janë shprehur sefëmija i tyre ka pasur ndonjëherë qasje nëinternet; 6 kanë thënë se fëmija është qasur mevështirësi në internet; dhe vetëm 2 prindërkanë raportuar se fëmijët e tyre nuk ka pasurqasje në internet.

5. A kishte qasje në internet fëmija juaj?

13

Pjesa më e madhe e prindërve (75),janë shprehur se fëmĳa i tyre ka qenëshumë mirë i pajisur për mësimin nëdistancë; 51 prindër mendojnë sefëmĳa i tyre ka qenë mirë i pajisur; 26raportojnë se fëmĳa ka qenë disi ipajisur; dhe vetëm 1 prind ka thënë sefëmĳa i tĳ nuk ka qenë aspak i pajisur.

6. A i kishit pajisjet e duhurafëmija juaj për mësim nëdistancë / virtual?

Aspak të pajisur

Disi të pajisur

Mirë të pajisur

Shumë mirë i/e pajisur

75

26

51

1

6. A i kishit pajisjet e duhura fëmija juaj për mësim nëdistancë / virtual?

14

38

ndonjëherë Pogjatëgjithëkohës

97

Shumë pak

9

7. Sipas jush sa keni arritur ta ndihmonifëmijën tuaj gjatë mësimit në distancë / virtual?

7. Sipas jush sa keni arritur ta ndihmonifëmijën tuaj gjatë mësimit në distancë / virtual?

0Tjetër

9

20

40

60

80

100

Lidhurme pyetjen se sa kanë arritur prindërittë jenë ndihmesë për fëmijët e tyre gjatëmësimit virtual, shumica e prindërve (97)kanë raportuar se kanë arritur ta ndihmojnëfëmijën e tyre gjatë gjithë kohës; 38 prej tyreraportojnë se ndonjëherë kanë arritur tandihmojnë fëmijën për mësimin virtual; 9

prindër mendojnë se kanë arritur shumë pakta ndihmojnë fëmijën e tyre; dhe 9 prindërkanë dhënë përgjigje tjera lidhur mendihmën e ofruar, duke përfshirë (janëndihmuar nga fëmijët më të mëdhenj, fëmijanuk ka pasur mësim virtual etj.).

15

8. Sipas jush cilat ishin problemet/ vështirësitë kryesoreqë kishte fëmija juaj gjatë mësimit në distancë/ virtual?

9. Si prind, çfarë ju duhet të dini më shumë në mënyrëqë ta ndihmoni fëmijën tuaj për mësimnë distancë/ virtual?

Në këtë pyetje janë elaboruar gjerësishtproblemet apo vështirësitë kryesore qëkishin fëmijët gjatë mësimit virtual. Rreth 45prindër kanë raportuar se fëmijët e tyre nukkanë pasur asnjë vështirësi gjatë mësimit nëdistancë/virtual. Ndërkaq, pjesa tjetër eprindërve kanë cilësuar vështirësi tëndryshmeme të cilat janë përballur fëmijët etyre, të cilat do t’i shqyrtojmë në vijim:�Mungesa e qartësimit të detyrave� Probleme me ndaljen e rrymës� Problemet teknike me rrjetin� Përshtatja me platformën Zoom� Vështirësi koncentrimi pasi që në familjekishe shumë anëtarë� Angazhim i tepruar� Detyra të shumta të shtëpisë� Koncentrimi shumë i ulët� Kohëzgjatje e shkurtër e mësimit

� Vështirësi në kuptimin e mësimit� Vështirësi në zhvillimin e detyrave tëmatematikësRezultatet janë tejet interesante për faktinse mendimet dhe përgjigjet e prindërverezultojnë pothuajse identike me përgjigjetdhe vlerësimet që kanë dhënë vetë fëmijët.Kjo lë të nënkuptojë që ekziston njëdakordim dhe vetëdije kolektive mbimënyrën se si ka shkuar procesi i mësimitonline.

Një tjetër arsye pse këto rezultate tëpërputhshme kanë një konotacion pozitiv,është për faktin se përmes këtyre tëdhënave kuptojmë që prindërit kanë qenëpjesë aktive gjatë procesit mësimor dhekanë punuar së bashku me fëmijët e tyre.

Në këtë pjesë prindërit u ftuan të tregoninpër nevojat e tyre për të ndihmuar më tepërfëmijët në mësimin virtual.

Përgjigjet më të shpeshta janë përmbledhursi në vijim:� Takime më të shpeshta prindër-

mësimdhënës� Sqarime më të detajuara për detyrat�Orar më i saktë dhe i koordinuar nga ana emësimdhënësve� Udhëzime të hollësishme për përdorimin eteknologjisë

16

10. Çka do të sugjeronit të ndërmarrë shkolla apoMinistria e Arsimit që mësimi në distancë/ virtual të jetëmë i lehtë dhe më i suksesshëm për fëmijën tuaj?

11. Sipas jush, nëse vazhdon situata me pandemi,si duhet të vazhdojë procesi mësimor?

Vetëm një numër i vogël i prindërvepjesëmarrës u përgjigjën që nuk kishtenevojë për ndonjë ndryshim dhe se gjithçkakishte shkuar në rregull. Ndërkaq, e gjithëpjesa tjetër kanë dhënë sugjerimet e tyrelidhur me atë se çfarë duhet intervenuar nëmënyrë që mësimi në distancë të jetë më isuksesshëm. Përgjigjet më të shpeshta janëpërmbledhur si në vijim:� Angazhim më i madh i mësimdhënësve� Dhurim i pajisjeve teknologjike për ata qënuk kanë kushte ekonomike� Një orar i saktë dhe i pandryshueshëm�Mësimi përmes TV të zgjasë më shumë�Të transmetohen të gjitha lëndët dhe t’ukushtohet e njëjta rëndësi

� Shpjegime më të qarta nga mësimdhënësit�Të aplikohet mësimi i kombinuar�Të mbahet mësim shtesë për nxënësit tëcilët kanë rezultate më të ulëta� Të punojnë të gjithë mësimdhënësit me tënjëjtën platformë�Të kyçen të gjithë mësimdhënësit dhe tëjenë të rregullt në mësim� Të vazhdojë mësimi në ambientet eshkollës� Të sigurohen mjetet mbrojtëse (maskat,dorëzat dhe dezinfektuesit) për të gjithënxënësit, që mësimi në shkollë të jetë isigurtë.

Sa i përket vazhdimit të procesit mësimor, 21 prindër mendojnë se mësimi duhet vazhduarpërmes Televizionit; 59 mendojnë se mësimi duhet të vazhdojë përmes mësimit virtual nëplatforma të ndryshme; 43 prindër janë të mendimit se mësimi duhet të vazhdojë të jetë ikombinuar (përmes TV dhe platformave online); dhe pjesa më e madhe e tyre (69), raportojnëse mësimi duhet të zhvillohet në ambientet e shkollës.

17

12. A keni pasur pakënaqësi për mësimin virtual, nësepo ku jeni ankuar dhe a keni marrë përgjigje?

13. Komente/ sugjerime tjera

Lidhur me pakënaqësitë mbi mësimin virtual, 100 prindër kanë raportuar se nuk kanë pasurpakënaqësi dhe si rrjedhojë nuk janë ankuar. Ndërkaq, pjesa tjetër kanë shprehur se kanë pasurpakënaqësi. Shumica prej tyre janë ankuar tek mësuesja përkatëse, disa kanë marrë përgjigje,disa jo. Tjerë janë ankuar në Drejtoritë Komunale të Arsimit (DKA), por pa nuk kanë marrëpërgjigje për ankesat dhe pakënaqësitë e tyre.

Në këtë pjesë shumica e prindërve pjesëmarrës nëhulumtim, e kanë shfrytëzuar për t’i falënderuarmësimdhënëset të cilat e kanë kryer punën mepërpikëri. Të tjerë janë shprehur se do dëshironinqë mësimi të vazhdonte në ambientet e shkollësdhe jo virtualisht. Njëri nga prindërit ka theksuar seështë mirë të zhvillohet për të gjitha shkollat eKosovës, një CMS moodle.org dhe aty të vendosentë gjitha materialet për mësim dhe zgjidhjedetyrash. Të tjerë prindër sugjerojnë qëfëmijëve të mos u vihen mungesa në qoftëse ata nuk kyçen në mësim për shkak tëprobleme me rrymë apo me rrjetin.Një tjetër sugjerim është që tëmerren shembuj mësimdhënësite suksesshëm gjatë kësajperiudhe dhe të vlerësohet eshpërblehet puna e tyre ngaDKA dhe MASH dhe puna etyre të merret shembull.

Nga cila komunë jeni?

BecBesiFerizaj

GjakovëGjilanLeban

MitrovicëPejë

PrishtinëPrizrenRimanishtSkivjanZveçan

Gjakovë

38

30

51

17

1

32

35

11217 3

18

Numri më i madh i fëmijëve pjesëmarrësve janë nga komuna e Prishtinës (38), 35 pjesëmarrësnga komuna e Ferizajt, 32 nga komuna e Gjakovës, 30 nga komuna e Pejës, nga Gjilani gjithsej17 pjesëmarrës, 7 nga komuna e Prizrenit, 5 nga Mitrovica, 3 pjesëmarrës nga Skivjani, 2pjesëmarrës nga komuna e Zveçanit, dhe nga 1 fëmijë pjesëmarrës nga komunat: Leban,Rimanisht, Besi dhe Bec.

Numri më i madh i fëmijëve pjesëmarrësve janë nga komuna e Prishtinës (38), 35 pjesëmarrësnga komuna e Ferizajt, 32 nga komuna e Gjakovës, 30 nga komuna e Pejës, nga Gjilani gjithsej17 pjesëmarrës, 7 nga komuna e Prizrenit, 5 nga Mitrovica, 3 pjesëmarrës nga Skivjani, 2pjesëmarrës nga komuna e Zveçanit, dhe nga 1 fëmijë pjesëmarrës nga komunat: Leban,Rimanisht, Besi dhe Bec.

Niveli aktual i shkollimit

Në cilen klasë jeni momentalisht

0

10

20

30

40

50

1

1

2

50

3

4

4

35

5

4

6

29

7

2

8

1

9

23

10

25

19

Të pyetur se në cilën klasë janë aktualisht,fëmijët (respodentët) janë përgjigjur si nëvijim: Vetëm një nxënës është në klasën e 1-rë; pjesa më e madhe e tyre, gjithsej 50fëmijë janë në klasën e 2-të fillore; 4 fëmijëjanë në klasën e 3-të të shkollës fillore; 35prej tyre vijojnë klasën e 4-të; 4 fëmijë janënxënës në klasën e 5-të; 29 nxënës janë nëklasën e 7-të fillore; 2 fëmijë vijojnë klasën e8-të; vetëm një fëmijë është nxënës nëklasën e 9-të të shkollës fillore; 23 vijojnëklasën e 10-të apo vitin e parë të shkollës sëmesme; dhe gjithsej 25 nxënës që janë në

klasën e 11-të apo vitin e dytë të shkollës sëmesme.

Me përjashtim të klasës së 6-të të shkollësfillore dhe klasës së 12-të të shkollës sëmesme, të gjitha klasat e tjera janë tëpërfshira në studim, që i jep një vlerë tështuar këtij hulumtimi duke qenë se jep njëpasqyrë tejet reprezentative dhegjithëpërfshirëse mbi procesin mësimor nëdistancë/virtual, gjatë periudhës sëpandemisë.

1. Ake vijuar rregullisht mësimin në distancë / Virtuale?

Po Jo Ndonjëherë Me vështirësi Nuk e di

156

1 19

7

20

Të pyetur nëse e kanë vijuar rregullishtmësimin në distancë/ virtual, numri më imadh i fëmijëve (156), ka raportuar se po ika ndjekur mësimet virtuale rregullisht. Njëpjesë tjetër (9), raporton se i ka ndjekurmësimet ndonjëherë; 7 fëmijë i kanëndjekur mësimet virtuale me vështirësi; dhevetëm 1 fëmijë nuk i ka ndjekur rregullishtmësimet e mbajtura në distancë apovirtualisht.

Sfida më e madhe e të mësuarit në distancë/virtual ka të bëjë kryesisht me menaxhimine kohës dhe teknologjisë. Për nxënësit qëjanë të prirur për zvarritje akademike, tëmësuarit në internet mund të jetë e vështirëpër tu koordinuar dhe motivimi për të vijuar

rregullisht mësimin mund të jetë një sfidënë vete. Meqenëse shumica e të mësuarit nëdistancë varet nga aftësia e një nxënësi përt’i dhënë vetë drejtimin mësimit, nxënësitqë janë mësuar me ndjekjen e udhëzimevedhe orientimin nga një supervisor(mësimdhënësi/ja), mund të jenë më tëprirur për të pasur motivim, pjesëmarrje dheperformancë më të ulët akademike.Ndërkaq, për ata nxënës që kanëpërkushtimin dhe motivimin për t'iupërshtatur të mësuarit në distancë/virtual,ata mund të kenë një lloj përparësie porprapë mund të kenë pengesa tjera, të cilatdo shqyrtohen në pyetjet në vazhdim.

Duke qenë se numri më i madh i fëmijëvepjesëmarrës e kanë vijuar mësimin virtual,pjesa tjetër ka deklaruar që ka qenë evështirë për shkak të problemeve teknikeme rrymën dhe internetin; mësuesja nuk kambajtur mësim online por vetëm ka dërguardetyra të shtëpisë, orari ka qenë ipapërshtatshëm, mësimi është mbajtur nëmënyrë të çrregullt, si dhe problem kryesorka qenë mungesa e pajisjeve teknologjike.

Këto rezultate janë në përputhje merezultatet e shumicës së hulumtimeve tëorganizuara në vende të ndryshme të botës,dhe në sisteme të ndryshme edukativo-arsimore. Të mësuarit në distancë/virtual nëtërësinë e tij varet nga pajisjet teknologjikedhe interneti, Mësimdhënësit dhe nxënësitme mungesë të mjeteve teknologjike tënevojshme përmësim dheme lidhje të dobët

në internet, mund të kenë pësuar gjatë këtijprocesi mësimor. Varësia e të mësuarit nëinternet nga pajisjet teknologjike dhesigurimi i pajisjeve ishte një sfidë e madhe jovetëm për fëmijët dhe prindërit e tyre, poredhe për institucionet në vend. Sfida përinstitucionet arsimore nuk është vetëmgjetja e pajisjeve teknologjike dhe përdorimii saj por edhe rindërtimi i imazhit të arsimit,duke ndihmuar kështu nxënësit, prindëritdhe stafin akademik që kërkojnë udhëzimembi njohuritë dhe zotërimin digjital.

Nëse nuk e ke vijuar mësimin virtual, cilat ishin arsyet?

21

Mirëi organizuar

69

Shumëmirëiorganizuar

59

Mesatarishti organizuar

41

Aspaki organizuar

5

3. Sipas jush mësimi në distancë / virtual ka qenë i organizuar?

0

20

40

60

Pjesa më e madhe e fëmĳëve(69), kanë raportuar se mësimivirtual ka qenë mirë i organizuar;një pjesë tjetër (59) mendon semësimi në distancë ka qenëshumë mirë i organizuar; 41 prejtyre raporton se mësimi ka qenëmesatarisht i organizuar; dhe 5fëmĳë kanë dhënë mendimin semësimi në distancë nuk ka qenëaspak i organizuar.

3. Sipas jush mësimi në distancës/ virtualka qenë i organizuar?

22

Mirë

55

Shumëmirë

78

Mesatarisht

37

Aspak

1

4. A ishin të kuptueshme detyrat e shtëpisë

0Pak

20

40

60

80

3

4. A ishin të kuptueshme detyrat e shtëpisë?

Duke qenë se numri më i madh i fëmijëvepjesëmarrës e kanë vijuar mësimin virtual,pjesa tjetër ka deklaruar që ka qenë evështirë për shkak të problemeve teknikeme rrymën dhe internetin; mësuesja nuk kambajtur mësim online por vetëm ka dërguardetyra të shtëpisë, orari ka qenë ipapërshtatshëm, mësimi është mbajtur nëmënyrë të çrregullt, si dhe problem kryesorka qenë mungesa e pajisjeve teknologjike.

Këto rezultate janë në përputhje merezultatet e shumicës së hulumtimeve tëorganizuara në vende të ndryshme të botës,dhe në sisteme të ndryshme edukativo-arsimore. Të mësuarit në distancë/virtual në

tërësinë e tij varet nga pajisjet teknologjikedhe interneti, Mësimdhënësit dhe nxënësitme mungesë të mjeteve teknologjike tënevojshme përmësim dheme lidhje të dobëtnë internet, mund të kenë pësuar gjatë këtijprocesi mësimor. Varësia e të mësuarit nëinternet nga pajisjet teknologjike dhesigurimi i pajisjeve ishte një sfidë e madhe jovetëm për fëmijët dhe prindërit e tyre, poredhe për institucionet në vend. Sfida përinstitucionet arsimore nuk është vetëmgjetja e pajisjeve teknologjike dhe përdorimii saj por edhe rindërtimi i imazhit të arsimit,duke ndihmuar kështu nxënësit, prindëritdhe stafin akademik që kërkojnë udhëzimembi njohuritë dhe zotërimin digjital.

23

5. Nëse ke pasur nevojë për ndihmë në detyrat eshtëpisë, kush të ka ndihmuar?

Në pyetjen se a ishin të kuptueshmedetyrat e shtëpisë që janë dhënë gjatëmësimit në distancë, vetëm njëri (1)nga fëmĳët ka thënë se detyrat nukishin aspak të kuptueshme; 3 fëmĳëjanë përgjigjur se detyrat kanë qenëpak të kuptueshme; 37 janë shprehurse detyrat ishin mesatarisht tëkuptueshme; një pjesë tjetër e

fëmĳëve (55) kanë raportuar sedetyrat kanë qenë mirë tëkuptueshme; dhe pjesa më e madhee fëmĳëve pjesëmarrës (78) kadeklaruar se detyrat e shtëpisë kanëqenë shumë të kuptueshme.

Shumica e fëmijëve kanë raportuar se kanëpasur burime të shumëfishta të ndihmës sa ipërket detyrave të shtëpisë. Në vijim doraportojmë për një përmbledhje të burimevetë ndihmës të raportuara nga fëmijët. Njënumër i madh i fëmijëve (115), i kakonsideruar prindërit si ndihmë primare përdetyrat e shtëpisë; 73 fëmijë kanë marrëndihmë nga mësimdhënësi/ja; 35 fëmijëkanë marrë ndihmë shtesë edhe nga shokëtdhe shoqet e klasës; 26 fëmijë kanë pasurndihmë për detyra edhe nga anëtarët e tjerëtë familjes; 18 fëmijë kanë raportuar se nukkanë pasur nevojë për ndihmë; dhe edhe psenjë numër i vogël, prapë fatkeqësisht 4fëmijë kanë raportuar se nuk kanë marrëndihmë nga askush në lidhje me detyrat eshtëpisë.

Rezultatet qartazi tregojnë nevojën emadheqë kanë pasur fëmijët në lidhje me detyrat eshtëpisë; për më tepër që kanë pasur nevojëpër burime të shumëfishta të ndihmës. Njënga problemet kyçe që është vënë në pah

gjatë mbajtjes së mësimit online nëperiudhën e pandemisë, ka qenëmbingarkesa e nxënësve me detyra tështëpisë. Kjo mbingarkesë ka rritur nivelet estresit dhe të ankthit tek nxënësit, e cilamund të rezultojë në probleme të shëndetitmendor, dhe si rrjedhojë, në rënie tëperformancës akademike.

24



20

40

60

80

10092

50

23

54

6. Sipas jush a kanë qenë mësimdhënësit e përgatiturpër mësimin në distancë/virtual?

Lidhur me përgatitjen e mësimdhënësve përmësimin në distancë, 4 fëmijë janë shprehurse mësimdhënësit nuk kanë qenë aspak tëpërgatitur për mësimin virtual; 5 kanë thënëse kanë qenë pak të përgatitur; 23 fëmijëjanë përgjigjur se mësimdhënësit kanë qenëmesatarisht të përgatitur për mësimin nëdistancë; tutje, 50 fëmijë raportojnë semësimdhënësit kanë qenë mirë tëpërgatitur; dhe pjesa më e madhe (92),mendojnë se mësimdhënësit kanë qenëshumë mirë të përgatitur.

Duke qenë se në Kosovë i gjithë sistemiedukativo-arsimor mbështetet në literaturëtekstuale, dhe përfshin shumë pakinkuadrimin e pjesës teknologjike, kjo krizë

pandemie ka ekspozuar shumëpamjaftueshmëri dhe nevojën për ndryshimnë sistemin tonë arsimor. Kapaciteti imësuesve për të përdorur teknologjinë kaqenë boshti në të cilin është mbështetur dhevarur i gjithë suksesi apo dështimi i procesittë mësimit në distancë dhe virtual.Kompetenca digjitale e mësimdhënësvedallon shumë duke marrë parasysh nivelin eedukimit, moshën dhe zonën urbane aporurale ku jep mësim, prandaj edhe përgatitjae tyre variron dhe kjo u ka dhënë mundësinënxënësve që të bëjnë diferencën dhevlerësimin mbi kompetencën e tyre, siç edheështë shprehur në rezultatet e mësipërme.

25

7. A ka qenë reale mënyra e vlersimittuaj përmes mësimit në distancë / virtuale?

PoJo

NdonjëherëMe vështirësi Nuk e di

133

7

121

12

Lidhur me këtë pyetje, pjesa më e madhe efëmijëve pjesëmarrës (133), shprehen serealisht nuk e dinë nëse mënyra se si janëvlerësuar për këtë periudhë akademike kaqenë reale; 21 fëmijë mendojnë se kjomënyrë vlerësimi ndonjëherë ka qenë reale;12 raportojnë se mënyra e vlerësimi nuk kaqenë aspak reale; 7 mendojnë se po ka qenëreale mënyra e vlerësimit; dhe një (1) fëmijëmendon se jo nuk ka qenë reale mënyra evlerësimit.

Mënyra e vlerësimit ka qenë një ndërpolemikat më të diskutuara sa i përketmësimit në distancë. Në të mësuarit virtual,vlerësimet shpesh kryhen në internetpërmes të cilave mësimdhënësit janë të

kufizuar në mbikëqyrjen e nxënësve, duke ebërë të pamundur rregullimin dhekontrollimin e mashtrimit gjatë procesit tëtestimit. Për më tepër, që nxënës tëndryshëm performojnë më mirë varësishtmënyrës së vlerësimit që u shkon mëpërshtati atyre, dhe kjo mënyrë e testimit eka pamundësuar këtë, duke krijuar vlerësimeqë ndoshta nuk janë as reale e as të drejtasipas perceptimit të vetë fëmijëvepjesëmarrës.

26

Në këtë pjesë, fëmijët janë ftuar tëelaborojnë në mënyrë të hapur për gjërat qëju kanë pëlqyer më së shumti ngamësimit nëdistancë/virtual. Në vijim janë përmbledhurpërgjigjet më të shpeshta, si:� Ambienti në shtëpi ka qenë më i qetë senë klasë� Kemi kaluar më shumë kohë më familje� Ka qenë interesante komunikimi meplatforma të ndryshme virtuale� Përvetësim i teknologjisë�Ka qenë përparësi fakti që mësimet që janëdhënë në RTK kanë qenë edhe në Youtube,dhe kemi mundur t’i rishikojmë sa herë kemipasur nevojë.

� Lëndët mësimore kanë qenë më të lehtapër t’u mësuar�Mësimi ishte me orar më të shkurtë dhekemi pasur më shumë kohë të lirëVlen të ceket, që një pjesë e konsiderueshmee fëmijëve kanë shprehur se nuk ju kapëlqyer aspakmësimi në distancë/virtual porvetëm ka qenë një domosdoshmëri.

8. Çka të ka pëlqyer më së shumti nga mësiminë distancë/ virtual?

27

Fëmĳëve u është kërkuar të japin njëvlerësim lidhur me atë se samendojnë se kanë mësuar gjëra tëreja gjatë mësimit në distancë. 3fëmĳë kanë raportuar se nuk kanëmësuar aspak gjëra të reja gjatëmësimit virtual; numri më i madh ifëmĳëve pjesëmarrës (79) kakonsideruar se mesatarisht kanëmësuar gjëra të reja; 23 prej tyremendojnë se kanë mësuar pak; dhe69 fëmĳë raportojnë se kanë mësuarshumë gjëra të reja gjatë mësimitvirtual.

Për shumicën e fëmĳëve aponxënësve pjesëmarrës, edhe bazat etë mësuarit nuk kanë qenë tëdisponueshme në ambientet eshtëpisë. Kjo për arsye edhe të

ndërhyrjeve që mund të kenë ardhurnga pjesëtarët tjerë të familjes gjatëorarit mësimor. Ndërhyrja e anëtarëvetë familjes,mund të ketë shkaktuar devĳim oseshpërqendrim të vëmendjes tekfëmĳët në mësimin në distancë gjatëprocesit të mësimdhënies, dhe kjo kaqenë një sfidë plus për fëmĳët për tëqenë në gjendje të kuptojnë mësimet.

Shtuar faktit edhe që, shumica emësimdhënësve në kushtet e krĳuaranuk kanë arritur të përmbushinobjektivat e lëndës siç do kishin bërënë ambientet e shkollës, kjo gjë që kasjellë mungesën e vëmendjes dhevullnetit të fëmĳëve për të mësuargjëra të reja gjatë kësaj periudhe.

9. Sipas jush sa e vlerësoni se keni mësuar gjëra të rejagjatë mbajtjes së mësimit në distancë/ virtual?

28

Qëllimi i kësaj pyetje ka qenë identifikimi ipraktikave që nuk kanë qenë efektive gjatëmësimit në distancë, dhe mendimet enxënësve se çfarë do duhej të bëhej më mirë.Ndërsa vetëm një numër i vogël i fëmĳëvepjesëmarrës kanë raportuar se gjithçka kaqenë në rregull, pjesa më e madhe e fëmĳëvekanë dhënë sugjerime mbi ndryshimet enevojshme për përmirësimin e mësimit nëdistancë. Raportimet e tyre janë përmbledhursi në vĳim:� Mësimdhënësit të jenë më të përgatitur� Detyrat e shtëpisë të jenë më të qarta� Të ketë më pak detyra

� Kohëzgjatja e orëve mësimore të jetë më egjatë� Kohëzgjatja në TV të jetë më e gjatë� Të ketë mundësi komunikimi me nxënësit etjerë të klasës� Orari të jetë më i përshtatshëm� T’i jepet mundësia secilit nxënës të flasë� Të ketë aktivitete brenda orës që janë mëatraktive�Mësimi të zhvillohet vetëm në njërënplatformë� Të respektohet dhe të ndiqet planprogrami, jo të shpjegohen gjërat e njëjta

10. A do donit të ndryshonit diçka në mënyrën emësimit në distancë/virtual?

0Aspak Pak Shumë

kammësuarMesatarisht

20

40

60

8069

23

79

3

29

Nxënësit pjesëmarrës gjithashtu kanëtreguar mbi pakënaqësitë e tyre dhe nësekanë paraqitur ankesa lidhur me mësiminvirtual. Një pjesë e tyre kanë raportuar senuk kanë pasur pakënaqësi dhe as nuk janëankuar. Ndërkaq, pjesa tjetër ka pasur dhe karaportuar pakënaqësitë e ndryshme që kanëpasur.

Gati të gjithë fëmijët pjesëmarrës raportojnëse janë ankuar tek kujdestari/ja e klasës, osemësimdhënësit e tjerë por nuk kanë marrëpërgjigje nga asnjëri prej tyre.

Të dhënat e nxjerra nga kjo pyetje, na lë tënënkuptojmë që fëmijët janë plotësisht tëvetëdijshëm për gjërat që nuk kanë shkuarsiç duhet gjatë mësimit virtual dhe nëdistancë. Për më tepër, ata dëshmojnë edhepër marrjen e iniciativës për ndryshim, dukekërkuar përgjigje mbi pakënaqësitë e tyre.Besojmë se hapi i parë që duhet tëndërmerret për përmirësimin emëtutjeshëm të procesit mësimor, ështëmarrja në konsideratë e ankesave dhepakënaqësive të fëmijëve, dhe bashkëpunimime ta për të arritur në rezultate sa më tëkënaqshme për të gjitha palët.

Sa i përket vazhdimit të procesit mësimor, 20fëmijë mendojnë se mësimi duhet vazhduarpërmes Televizionit; 58 mendojnë se mësimiduhet të vazhdojë përmes mësimit virtual nëplatforma të ndryshme; 47 fëmijë janë tëmendimit se mësimi duhet të vazhdojë tëjetë i kombinuar (përmes TV dheplatformave online); një pjesë tjetër (58),raportojnë se mësimi duhet të zhvillohet nëambientet e shkollës; dhe 12 fëmijëraportojnë se nuk e dinë se si duhetvazhduar procesi mësimor nëse vazhdonsituata me pandemi.

Rezultatet e mësipërme tregojnë për njëambivalencë të fëmijëve lidhur mevazhdimësinë e procesit mësimor në vitin e riakademik. Kjo pavendosmëri jep indikacionese sa shumë konfuzitet ka shkaktuar tekfëmijët kjo llojllojshmëri e mbajtjes sëprocesit mësimor. Siç vihet re edhe ngarezultatet e shpërndara, sipas fëmijëveasnjëra mënyrë e mbajtjes së mësimit nuk kaqenë e arrirë dhe nuk ka mundur tëpërmbushë plotësisht kërkesat e tyre lidhurme procesin mësimor.

11. A keni pasur pakënaqësi për mësimin virtual,nëse po ku jeni ankuar dhe a keni marrë përgjigje?

12. Sipas jush, nëse vazhdon situata me pandemi,si duhet të vazhdojë procesi mësimor?

30

Në këtë pjesë, njëjtë sikurse edhepjesëmarrësit prindër, shumica e fëmijëvepjesëmarrës në hulumtim, e kanëshfrytëzuar për t’i falënderuarmësimdhënësit të cilët e kanë kryer punënme përpikëri. Të tjerë janë shprehur se dodëshironin që kjo situatë të mos përsëritetmë dhe mësimi të vazhdonte normalisht nëambientet e shkollës dhe jo në distancë aponë mënyrë virtuale.Një nga arsyet kyçe sipas psikologëve përsefëmijët shpresojnë dhe anojnë më shumënga mësimi në mënyrë fizikë në ambientet eshkollës, ka të bëjë edhe me pjesën esocializimit dhe interaksionit. Të mësuarit nëdistancë apo përmes internetit, humbettërheqjen dhe zbeh interesin për nxënësit qëjanë të dhënë pas përvojave tradicionale qëofron ambient i shkollës.

Pa bashkëveprimet në shkollë memësimdhënësit, shokët dhe shoqet e klasës,nxënësit e tjerë, aktivitetet në oborr, apo nëgrupet sportive apo ato të artit, shumënxënës mund të ndihen të izoluar. Sirrjedhojë, izolimi shoqëror shfaqet si njëarsye kryesore pse nxënësit tërhiqen ngamësimet dhe kanë interes më të ulët përvijimin e shkollës. Ky nivel i zvogëluar indërveprimit shoqëror dobëson përvojënshkollore për shumë nxënës, dhe mund tëketë ndikim afatgjatë në motivimin dheperformancën e tyre akademike.

13. Komente/ sugjerime tjera?

31

Konkluzionet e të gjeturave nga pyetësorëtme prindërit dhe nxënësit

Prindërit:1. Nga 153 prindër te intervistuar 109 apo 2/3 (75%) e prindërve konsiderojnë se kanëqenë shumë mirë ose mirë të informuar për mësimin online të fëmijëve të tyre.2. Shumica e prindërve, 133 nga 153mendojnë se ishin shumëmirë apomirë të përgatiturme shkathtësi teknologjike për t’i përdorur IT pajisjet dhe për t’i ndihmuar fëmijët e tyre.3. Për prindër, burimi kryesor për informacionin rreth mësimit online kanë qenë mediat101 nga 153 prindër.4. Vetëm 34 prindër nga 153 mendojnë se mësimi online nuk ka pasur vështirësi përfëmijët e tyre.5. Nga 153 prindër 130 deklarojnë se fëmija i tyre ka qasje te pakufizuar ne internet.6. Gjithsej 126 fëmijë nga 153 raportohet se kanë qenë të pajisur me teknologjiinformative adekuate për të përcjellë mësimin online.7. Një numër i konsiderueshëm 97 nga 153 prindër kanë ndihmuar fëmijët e tyre gjategjithë kohës së mësimit online. Gjithashtu 35 prindër kanë ndihmuar ndonjëherë.8. 108 prindër kane paraqitur disa probleme gjate mësimit online. Ndërsa, 1/3 apo 45 nga153 prindër kane deklaruar se fëmijët e tyre nuk kane hasur në vështirësi gjatë mësimitonline. Vështirësitë që kanë paraqitur janë: Mungesa e qartësimit të detyrave; Problememe ndaljen e rrymës; Problemet teknike me rrjetin; Adaptimi me platformën Zoom;Vështirësi koncentrimi pasi që në familje kishte shumë anëtarë; Angazhim i tepruar;Detyra të shumta të shtëpisë; Koncetrimi shumë i ulët; Kohëzgjatje e shkurtër e mësimit;Vështirësi në kuptimin e mësimit; Vështirësi në zhvillimin e detyrave të matematikës9. Kërkesat më të shpeshta të prindërve për të ndihmuar fëmijët e tyre gjatë mësimitonline kane qene: Takime më të shpeshta prindër-mësimdhënës; Sqarime më të detajuarapër detyrat; Orar më i saktë dhe i koordinuar nga ana e mësimdhënësve; Udhëzime tëhollësishme për përdorimin e teknologjisë10. Gjithashtu kërkesat më të shpeshta të prindërve karshi shkollës dhe Ministrisë sëarsimit konsistojnë në: Angazhim më i madh i mësimdhënësve; Dhurim i pajisjeveteknologjike për ata që nuk kanë kushte ekonomike; Një orar i saktë dhe ipandryshueshëm; Mësimi përmes TV të zgjasë më shumë; Të transmetohen të gjithalëndët dhe t’u kushtohet e njëjta rëndësi11. Shpjegime më të qarta nga mësimdhënësit; Të aplikohet mësimi i kombinuar; Tëmbahet mësim shtesë për nxënësit të cilët kanë rezultate më të ulëta; Të punojnë tëgjithë; mësimdhënësit me të njëjtën platformë; Të kyçen të gjithë mësimdhënësit dhe tëjenë të rregullt në mësim; Të vazhdojë mësimi në ambientet e shkollës; Të sigurohenmjetet mbrojtëse (maskat, dorezat dhe dezinfektuesit) për të gjithë nxënësit, që mësiminë shkollë të jetë i sig.urtë

32

12. Sa i përket mënyrës se vazhdimit të mësimit në kushte pandemie, mendimet eprindërve janë krejtësisht të ndara: 21 prindër mendojnë se mësimi duhet vazhduarpërmes televizionit; 59 përmes mësimit virtual në platforma të ndryshme; 43 se mësimiduhet të vazhdojë të jetë i kombinuar (përmes TV dhe platformave online); dhe pjesa mëe madhe e tyre (69), raportojnë se mësimi duhet të zhvillohet në ambientet e shkollës.13. Numri më i madh i tyre diku 1/3 apo 100 nga 153 prindër nuk kanë raportuar se kanëpasur ndonjë pakënaqësi gjatë mësimit online të fëmijëve te tyre. Vlen të ceket se disa qëkanë paraqitur pakënaqësi nuk kanë pasur ku t’i realizojnë dhe apo nuk kanëmarrë ndonjëpërgjigje nëse këto i kanë drejtuar kryesisht në shkollë apo te kujdestaret e klasës.

Nxënësit:1. Nga 174 fëmijë që janë përgjigjur pyetësorit 156 prej tyre kane vijuar rregullishtmësimin virtual dhe 18 prej tyre me vështirësi apo ndonjëherë dhe 1 fëmijë nuk kapërcjellë mësimin.2. Mungesa në mësim ka qene kryesisht për shkak te pengesave teknike si: ndërprerja eshpeshte e rrymës, probleme me internet apo mungesë të pajisjeve teknologjike.3. Nga 174 fëmijë 69 mendojnë se mësimi online ka qene mire i organizuar; një pjesëtjetër 59 mendon se mësimi në distancë ka qenë shumë mirë i organizuar; 41 mesatarishti organizuar; dhe 5 fëmijë kanë dhënë mendimin se mësimi në distancë nuk ka qenë aspaki organizuar.4. Shumica deklarojnë se detyrat e shtëpisë ishin të kuptueshme: 78 shumë tëkuptueshme; 55 tԹ kuptueshme; 37 mesatarisht; 3 pak të kuptueshme dhe një nxënësdeklaron se nuk kanë qenë aspak të kuptueshme.5. Ndihma për detyra të shtëpisë ka ardhur nga disa burime te ndryshme: 115 ngaprindërit; 73 ngamësimdhënësit; 35 nga shokët dhe shoqet e klasës; 26 nga anëtarët tjerëtë familjes; 18 nuk kanë pasur nevoje dhe 4 nuk janë ndihmuar nga askush.6. Nxënësit mendojnë se mësimdhënësit e tyre kanë qenë të përgatitur për mënyrën emësimit virtual: 92 nxënës mendojnë se mësimdhënësit kanë qenë shumë mirë tëpërgatitur, 52 mire; 23 mesatarisht; 5 nxënës mendojnë se mësimdhënësit e tyre nuk kaneqenë të përgatitur për mësimin virtual.7. Përgjigje shume interesante dalin nga pyetja A ka qenë reale mënyra e vlerësimit tuajpërmes mësimit në distancë/virtual? Një shumice absolute e nxënësve 133 përgjigjen senuk e dinë nëse vlerësimi ka qene real; 21 ndonjëherë reale; 12 nuk ka qene aspak reale; 7mendojnë se ka qene reale.8. Mësimi virtual për nxënësit nuk ka qene diçka e preferuar si forme e mësimit por kanëkuptuar se ka qenë një domosdoshmëri dhe se atyre në këtë aspekt ju ka parapëlqyer:Ambienti në shtëpi ka qenë më i qetë se në klasë; Kemi kaluar më shumë kohë më familje;Ka qenë interesante; komunikimi me platforma të ndryshme virtuale; Përvetësim iteknologjisë; Ka qenë përparësi fakti që mësimet që janë dhënë në RTK kanë qenë edhenë Youtube, dhe kemi mundur t’i rishikojmë sa herë kemi pasur nevojë; Lëndët mësimore

33

kanë qenë më të lehta për t’u mësuar; Mësimi ishte me orar më të shkurtë dhe kemi pasurmë shumë kohë të lirë.9. Nxënësit mendojnë se mësimi online ju ka mundësuar të mësojnë gjëra të reja por jo tëgjithë fëmijët ndajnë të njëjtin mendim: 69 fëmijë kanë mësuar gjëra të reja, 79mesatarisht; 23 pak dhe 3 nuk kanë mësuar aspak.10. Sugjerimet e nxënësve për të ndryshuar mësimin në distancë konsistojnë në:Mësimdhënësit të jenë më të përgatitur; Detyrat e shtëpisë të jenë më të qarta; Të ketëmë pak detyra; Kohëzgjatja e orëve mësimore të jetë më e gjatë; Kohëzgjatja në TV të jetëmë e gjatë; Të ketë mundësi komunikimi me nxënësit e tjerë të klasës; Orari të jetë më ipërshtatshëm; T’i jepet mundësia secilit nxënës të flasë; Të ketë aktivitete brenda orës qëjanë më atraktive; Mësimi të zhvillohet vetëm në njërën platformë; Të respektohet dhe tëndiqet plan programi, jo të shpjegohen gjërat e njëjta.11. Nxënësit për pakënaqësitë e tyre në mësimin virtual kryesisht janë drejtuar tekkujdestari i klasës por jo çdoherë kane marr përgjigje. Një numër i fëmijëve nuk ka pasurpakënaqësi.12. Nxënësit sugjerojnë se nëse duhet të vazhdohet mësimi virtual atëherë do të duhej të:vazhdohet për mes televizionit; 58 të vazhdojë përmes mësimit virtual; 47 mësimi duhettë vazhdojë të jetë i kombinuar (përmes TV dhe platformave online); një pjesë tjetër (58),raportojnë se mësimi duhet të zhvillohet në ambientet e shkollës; dhe 12 fëmijëraportojnë se nuk e dinë se si duhet vazhduar procesi mësimor nëse vazhdon situata mepandemi.

Diskutim dhe konkluzioneDuke u bazuar në rezultatet e nxjerra nga të dhënat e prindërve dhe fëmijëve pjesëmarrës,kemi konkluduar që përvojat gjatë procesit të mësimit në distancë/virtual kanë qenë në tënjëjtën linjë mes prindërve dhe fëmijëve, pra gati në përputhje të plotë. Kjo edhe njëherëdëshmon për një bashkëpunim midis prindërve dhe fëmijëve gjatë procesit mësimor, dheduke qenë se gati të gjitha klasat (shkolla fillore & shkolla e mesme) dhe komunat eKosovës kanë qenë të përfshira në hulumtim, jep një pasqyrë të përgjithshme përmënyrënse si është zhvilluar procesi i mësimit në distancë/virtual gjatë periudhës Mars-Qershor2020.

Sidoqoftë, përkundër brengave dhe shqetësimeve të deklaruara, mësimi në distancë/virtual është vlerësuar të ketë pasur efekte pozitive gjatë kësaj periudhe, duke i mbajturtë angazhuar nxënësit dhe duke ua larguar vëmendjen nga pandemia Covid-19. Nëvazhdim, po përmendim shkurtimisht konkluzionet kryesore të nxjerra nga ky hulumtim.- Ka qenë shumë evidente mungesa e pajisjeve teknologjike- Problemet me rrymën elektrike dhe qasjen në internet kanë qenë pengesë për nxënësit,dhe kanë dëmtuar procesin mësimor

34

- Nuk ka pasur informacione të sakta dhe të hollësishme nga ana e mësimdhënësve dheshkollës sa i përket procesit të mësimit virtual- Fëmijët kanë qenë shumë të ngarkuar me detyra të shtëpisë, dhe shumicën e kohëssqarimi për këto detyra ka qenë i paqartë- Humbja e informatave të rëndësishme gjatë mësimit në distancë (në raste të mungesëssë internetit, rrymës, prishje në pajisje e të tjera)- Vështirësitë në vlerësimin e njohurive gjatë mësimit në distancë,- Mungesa e informatave kthyese nga procesi i mësimit nga materialet e përdorura dheudhëzimet e ndryshme- Fëmijët dhe prindërit janë dashur të shfrytëzojnë burime të shumëfishta të informacionitdhe ndihmës për t’ia dalë me sukses gjatë kësaj periudhe- Mos përgatitja dhe mos kompetenca teknologjike e mësimdhënësve është vënë re- Ekziston një konfuzitet sa i përket vërtetësisë dhe meritokracisë së vlerësimit akademik- Si fëmijët po ashtu edhe prindërit, preferojnë që mësimi të vazhdojë të mbahet fizikishtnë ambientet e shkollës.

Rekomandime- Institucionet duhet të përqendrohen në çështjet pedagogjike dhe të ri konceptojnëprocesin e të nxënit- Duhet të bëhen përpjekje për të humanizuar procesin e të nxënit në masënmë të mirë tëmundshme, pra zhvillimi i interaksionit social- Orët mësimore në internet duhet të bëhen më dinamike, interesante dhe interaktive- Vëmendje personale duhet t'u ofrohet nxënësve në mënyrë që ata të përshtatenlehtësisht me këtë mjedis mësimi- Mediat sociale dhe platforma të ndryshme në grupe mund dhe duhen të përdoren për tëkomunikuar me nxënësit- Udhëzimet efektive dhe të qarta duhen bërë nga institucionet përkatëse, që tëlehtësojnë konfuzionet nga nxënësit dhe prindërit- Mësimdhënësit duhet të përpilojnë dhe përcaktojnë programet dhe oraret dhe t’upërmbahen atyre me përpikëri- Të bëhet një hartimi i modelit të mësuarit në distancë/virtual që do të zvogëlojëngarkesën e punës dhe detyrave për nxënësit dhe rrjedhimisht prindërit- Krijimi i materiale digjitale specifike për fëmijët me aftësi të kufizuara,- Përdorimi i teknologjisë për avancimin dhe rritjen e cilësisë së arsimit të fëmijëve menevoja të veçanta në të ardhmen.- Të zgjatet orari i orëve mësimore dhe të bëhet në përputhje me orarin që është irregulluar sikur të ishin fizikisht në ambientet e shkollës- Të mbahen takime të rregullta prindër-mësimdhënës dhe së bashku të diskutohen hapate duhur për një lehtësim të procesit mësimor për të gjitha palët- Përmirësimi i ndërveprimit në mes të mësimdhënësve dhe prindërve,

35

- Përmirësimi dhe avansimi i përdorimi të mësimit online,- Dhënia e sqarimeve më të mira për detyrat e shtëpisë-- Sqarimi i metodave të vlerësimit të nxënësve- Vlerësimi i fëmijëve të jetë fleksibil duke përfshirë prezantime, projekte grupore,hulumtime, vlerësim nga bashkëmoshatarët/nxënësit, forma standarde të testimit, etj.- Të inkuadrohet psikologu i shkollës në përpilimin e plani mësimor- T’i kushtohet rëndësi shëndetit mendor të fëmijëve, duke mbajtur disa minutabashkëbisedim mes nxënësve dhe psikologut të shkollës.- Nevojë për trajnime mbi përdorimin e teknologjisë që do të ngritë njohuritë dheshkathtësitë e mësimdhënësve dhe integrimin e teknologjisë në proceset mësimore- Krijimi i programeve mbështetëse përmes të cilave mësimdhënësit, prindërit dhenxënësit do të ndihmohen në tejkalimin e shqetësimeve e që do të ndikojnë në rritjen eperformancës së nxënësve dhe mirëqenien e tyre të plotë- Promovimi i mësimdhënies fleksibile e cila u ofron nxënësve mundësi t’i qasenmaterialeve mësimore në forma të ndryshme përmes aplikacioneve online.

36

Pyetësor për prindër mbi procesin e mësimit në distancë / virtualgjatë kohës së pandemisë, mars- qershor 2020!Pyetësori është anonim dhe shërben për nevoja të brendshme të organizatave partnere që ezhvillojnë këtë analizë (Syri i Vizionit, Save the Children, RoR, Asambletë Komunale tëFëmijëve).

Komuna juaj? *

Profesioni i prindit: *

O ( ) I/E punësuarO ( ) Pa punëO ( ) Me asistencë socialeO ( ) Other:

Në cilën klasë është aktualisht fëmija juaj? *

Gjinia e fëmijës suaj? *

O ( ) FemërO ( ) Mashkull

1. Sa mendoni se ishit të informuar për mësimin në distancë/ virtual gjatë muajitmars-qershor 2020? *

O ( ) Shumë mirëO ( ) MirëO ( ) MesatarishtO ( ) PakO ( ) Aspak

37

2. Sa mendoni se kishit shkathtësitë e duhura për të përdorur teknologjinë eduhur për t’i ndihmuar fëmijës suaj në mësim? *


3. Prej nga i keni marrë informacionet rreth procesit të mësimit në distancë/virtual? (mund të klikoni më shumë se një opsion) *

O [ ] ShkollaO [ ] MediaO [ ] Ministria e ArsimitO [ ] Nga fëmija imO [ ] Nuk e di

4. Sa ishte e vështirë për fëmijën tuaj zhvillimi i mësimit në distancë/virtual ? *

O ( ) Shumë e vështirëO ( ) E vështirëO ( ) Disi e vështirëO ( ) Aspak e vështirëO ( ) Nuk e di

5. A kishte qasje në internet fëmija juaj? *

O ( ) PoO ( ) JoO ( ) NdonjëherëO ( ) Me vështirësiO ( ) Nuk e di

38

6. A i kishte pajisjet e duhura fëmija juaj për mësim në distancë/ virtual? *

O ( ) Shumë mirë i/e pajisurO ( ) Mirë të pajisurO ( ) Disi të pajisurO ( ) Aspak të pajisurO ( ) Other:

7. Sipas jush sa keni arritur ta ndihmoni fëmijën tuaj gjatë mësimit në distancë/virtual? *

O ( ) Po gjatë gjithë kohësO ( ) NdonjëherëO ( ) Shumë pakO ( ) AspakO ( ) Other:

8. Sipas jush cilat ishin problemet/ vështirësitë kryesore që kishte fëmija juajgjatë mësimit në distancë/ virtual? *

_____________________________________________________________________________

9. Si prind, çfarë ju duhet të dini më shumë në mënyrë që ta ndihmoni fëmijën tuajpër mësim në distancë/ virtual? ( psh. informata më të detajuara për orarin emësimit, sqarime për detyra, udhëzime për përdorim të teknologjisë, takime meprindër dhe arsimtarë, etj.) *

_____________________________________________________________________________

10. Çka do të sugjeronit të ndërmarrë shkolla apo Ministria e Arsimit që mësiminë distancë/ virtual të jetë më i lehtë dhe më i sukseseshëm për fëmijën tuaj? *

_____________________________________________________________________________

11. Sipas jush, nëse vazhdon situata me pandemi, si duhet të vazhdojë procesimësimor? *

O [ ] Përmes televizionit

39

O [ ] Përmes mësimit virtual në platforma të ndryshmeO [ ] I kombinuar (përmes televizionit dhe virtual)O [ ] Përmes mësimit në shkollëO [ ] Nuk e di

12. A keni pasur paknaqësi për mësimin virtual, nëse po ku jeni ankuar dhe a kenimarrë përgjegje?

_____________________________________________________________________________

13. Komente/ sugjerime tjera!

_____________________________________________________________________________

40

Pyetësor për fëmijë mbi procesin e mësimit nëdistancë/ virtual gjatë kohës së pandemisë, mars-qershor 2020!Pyetësori është anonim dhe shërben për nevoja të brendshme të organizatave partnere që ezhvillojnë këtë analizë (Syri i Vizionit, Save the Children, RoR, Asambletë Komunale tëFëmijëve).

A pajtoheni ju si prind që fëmija juaj të marrë pjesë në këtë pyetësor? *

O [ ] PoO [ ] Jo

Komuna juaj? *

Emri i shkollës *

Në cilën klasë jeni momentalisht? *

1. A ke vijuar rregullisht mësimin në distancë/virtual? *

O [ ] PoO [ ] JoO [ ] NdonjëherëO [ ] Me vështirësiO [ ] Nuk e di

2. Nëse nuk e ke vijuar mësimin virtual, cilat ishin arsyet? (Psh. orari ipapërshtatshëm, mungesa e internetit, mungesa e pajisjeve, nuk të ka pëlqyermënyra e organizimit të mësimit, etj.)

41

3. Sipas jush mësimi në distancës/ virtual ka qenë i organizuar? *

O ( ) Shumë mirë i organizuarO ( ) Mirë i organizuarO ( ) Mesatarisht i organizuarO ( ) Aspak i organizuarO ( ) Other:

4. A ishin të kuptueshme detyrat e shtëpisë? *

O [ ] Shumë të kuptueshmeO [ ] MirëO [ ] MesatarishtO [ ] PakO [ ] Aspak

5. Nëse ke pasur nevojë për ndihmë në detyrat e shtëpisë, kush të ka ndihmuar? *

O [ ] PrindëritO [ ] MësimdhënësiO [ ] Shokët dhe shoqet e klasësO [ ] Anëtarët tjerë të familjesO [ ] Nuk kam pasur nevojë për ndihmëO [ ] Askush

6. Sipas jush a kanë qenë mësimdhënësit e përgatitur për mësimin në distancë/virtual? *


7. A ka qenë reale mënyra e vlerësimit tuaj përmes mësimit në distancë/virtual? *

o [ ] Poo [ ] Joo [ ] Ndonjëherë

42

O [ ] AspakO [ ] Nuk e di

8. Çka të ka pëlqyer më së shumti nga mësimi në distancë/ virtual? (psh. ke kaluarkohë më shumë në shtëpi dhe me familje, mësimi ishte me orar të shkurtër,komunikimi me platforma të ndryshme, lëndët mësimore kanë qenë më lehtë përtu mësuar, etj.) *

_____________________________________________________________________________

9. Sipas jush sa e vlerësoni se keni mësuar gjëra të reja gjatë mbajtjes së mësimitnë distancë/ virtual? *

O [ ] Shumë kammësuarO [ ] PakO [ ] MesatarishtO [ ] AspakO [ ] Nuk e di

10. A do donit të ndryshonit diçka në mënyrën e mësimit në distancë/virtual?(psh. orari i mësimi të jetë më i gjatë ose i shkurtër, detyrat e shtëpisë,komunikimi me klasën, etj.) *

11. A keni pasur pakënaqësi për mësimin virtual, nëse po ku jeni ankuar dhe akeni marrë përgjegje?

_____________________________________________________________________________

12. Sipas jush, nëse vazhdon situata me pandemi, si duhet të vazhdojë procesimësimor? *

O [ ] Përmes televizionitO [ ] Përmes mësimit virtual në platforma të ndryshmeO [ ] I kombinuar (përmes televizionit dhe virtual)O [ ] Përmes mësimit në shkollëO [ ] Nuk e diO [ ] Other:

13. Komente/ sugjerime tjera!

_____________________________________________________________________________

43

Research in the field of education system, withspecial emphasis on challenges and achievements in

implementation of distance/virtual learning inpandemic times - March - June 2020

"This material/production has been supported by Save the Children andfinanced by the Government of Sweden. Responsibility for the content liesentirely with the creator. Save the Children or the Government of Sweden doesnot necessarily share the expressed views and interpretations."

45

Organizing thedistance learning/virtual process inpandemic times

The COVID-19 pandemic situationhas posed a particular challenge to everysegment of society, including education. Inorder to stop the spread of the virus,educational institutions everywhere,including those in Kosovo, have been forcedto suspend teaching in all educationalsettings. This situation prompted the neweducation institutions to think about newmodalities and alternative strategies fororganizing distance/virtual learning, in orderto ensure the continuation of learningprocesses and student engagement.

In this case the use of technologywas considered one of the key and mostappropriate components to keep theeducation system functional.

The transition from classroomteaching to virtual has been and continues tobe challenging for both teachers andstudents, as well as their parents.

In Kosovo, in the imposed conditionsof the COVID-19 pandemic, from 12 March,2020, based on the instructions of theGovernment of the Republic of Kosovo,teaching in schools and institutions of highereducation has been suspended. Inaccordance with applicable laws, theMinistry of Education and Science hascoordinated efforts to organize teaching inpre-university education.

Based on the situation created andaccording to the Law (04/L-032) on Pre-University Education in the Republic ofKosovo and pursuant to the decision 01/07of 11.03.2020, MES has decided to startdistance learning in all educationalinstitutions of the Republic of Kosovo.

The implementation of distancelearning aimed at providing educationalservices and the application of the Kosovocurriculum in accordance with the conditionscreated in the circumstances of the COVID-19 pandemic.

Based on the decision no. 01/07 of11 March, 2020 MES has providedinstructions and guidelines for theorganization of distance learning for allchildren and students. Distance learning forgrades 1-9 was implemented through thebroadcast of lessons recorded on publicbroadcaster (RTK), as well as through theMES channel on YouTube. While in the uppersecondary level, distance learning wasdeveloped in a decentralized way, at theschool level, where teachers were the mainproviders of distance learning. Guidelineshave also been drafted for schoolmobilization to adapt to new workingconditions, and initiatives by schools andmunicipal education directorates have beenencouraged to implement other forms ofdistance learning, including the organizationof online sessions in real time, preparingelectronic learning materials, checkingstudent assignments, providing feedback,communicating with family.

Electronic platforms such as: ZOOM,Google Meet, Google Classroom, Facebookor Viber have been used for theimplementation of distance learning.

46

Despite the organization ofdistance/virtual learning through variousalternatives, the interruption of directlearning in educational institutions isexpected to have very serious and long-termconsequences for economies and societies,which could affect the increase ofinequalities, lack of access to educationservices of vulnerable groups, deteriorationof health and social cohesion.

Despite the rapid response fromlocal institutions to the organization ofdistance/virtual learning, losses in thelearning process will be inevitable andsubstantial, significantly affectingvulnerable groups, where a part of studentsare at great risk of losing their learning dueto their health condition, disability,

conditions and circumstances in which theylive, and who may even drop out of schoolaltogether.

While the situation remains thesame with regard to the pandemic andschools are open and in some placespartially, providing alternative learning orintensifying distance learning and supportfor teachers and parents can reduce losses inthe learning process.

Accelerated learning programs tocompensate students for losses in thelearning process as well as an adequateeducation budget to provide minimumconditions for additional costs in the COVID-19 period will be essential to ensure forstudents to catch the rhythm, as well as toprevent further inequality.

47

Research methodology

Purpose of this research is to present anddescribe the challenges of students andparents related to the circumstances causedby the pandemic situation, as well as to getthe perspective of students and parents fordistance/virtual learning in the period ofMarch-June 2020.

The aim is to share the findings of thisanalysis with relevant educationalinstitutions at the central and local level, aswell as to address recommendations forimproving the learning process.

For conducting this research, the instrumentas a structured questionnaire for parentsand students was used.

Given the situation of the pandemic, theresearch and questionnaires wereconducted online.

Questionnaires were designed to collectdemographic information, and contain 13questions for parents and 13 questions forstudents that get their opinions and viewson the challenges they faced during thedevelopment of distance/virtual learning inMarch- June 2020.With the aim of involving the children of RORGroup and Children’s Municipal Assemblies,they were consulted and their opinions anddecisions were taken into considerationthroughout the research conductingprocess.

159 parents and 178 students of primary andsecondary schools in the municipalities ofPrishtina, Peja, Prizren, Mitrovica, Ferizaj,Gjilan and Gjakova participated in thisresearch.Selection of schools within thesemunicipalities was done in order to have abroader demographic picture targetingschools in the centre of the municipality, inthe suburbs and in villages.

Parents and students of the classes fromthese schools that during the period March-June 2020 have been in the grade 1, 3, 6, 9,and 12 were included in the research.

Participants were informed on the purposeof the research, and to protect theirconfidentiality, all data through which it wasassumed that they could be identified wereremoved during the data processingprocess. Parents were also asked to obtaintheir approval for their children’sparticipation in the research.

Data collected through questionnaires inthis research were analysed using theStatistical Program for Social Studies (SPSS)version 21.0.

Local and international materials andreports on the impact of the COVID-19pandemic on the learning process were alsoanalysed and reference was made toguidelines that are currently officialregarding the learning process.

48

Nga cila jeni?

36

17

22

31

72 2 2

24

BesiFerizaj

Gjakovë

Gjilan

LebanMitrovicëPejë

PrishtinëPrizrenRahovecSkivjanZveçn

Analysis of findings and results from parentquestionnaires

The largest number of participants are from the municipality of Ferizaj (36), 31 participantsfrom the municipality of Prishtina, 23 from the municipality of Gjakova, 22 from themunicipality of Peja, from Gjilan a total of 17 participants, 7 from the municipality of Prizren, 4from Mitrovica, by 2 participants from the municipalities: Leban, Rahovec, Skivjan and Zveçan,and 1 participant from Besi.

49

Out of a total of 153 participants, 97 of themreported that their parents were employed,53 of them said they were unemployed, and2 of them reported living on socialassistance.

Child’s school year

Asked in which grade their child/children arecurrently, the parents (respondents)answered as follows: Most of them, a total of43 parents have a child in the 2nd grade; 7parents have one of the children in the 3rd

grade of primary school; 34 of them haveone child in the 4th grade; 4 parents reporthaving the child in the 5th grade of primaryschool; only 1 parent reported having onechild in 6th grade in elementary school; 31parents have a child in 7th grade; 3 parentshave the child in the 9th grade of primaryschool; 18 parents have children in the 10th

grade or the first year of high school; and atotal of 21 parents report having at least oneof their children in the 11th grade or secondyear of high school.

I/E punësuar

Cili është profesioni i prindit?Parents’ occupation

0

20

40

60

80

100

97

53

2

pa punë Me asistencë sociale

50


20

40

6063

46

38

42

Child’s gender

64Female Male

89Regarding the gender of the child, 89 parents(58.2%) reported that their child is female, and64 parents (41.8%) report that their child ismale.

1. How well do you think you were informed aboutdistance/virtual learning during March-June 2020?

51

Asked how informed they were as parentsabout distance/virtual learning duringMarch-June 2020, most parents (63)reported that they were very well informedabout distance learning; a large number ofparents (46) also reported being wellinformed about distance learning; 38 ofthem reportedmoderate information on thisissue; 4 parents have been little informedabout virtual learning; and only 2 parentsreported that they were not informed at allabout this type of teaching.Educational institutions in Kosovo continueto use and rely on traditional learning

methods, which means that they follow thetraditional approach of face-to-facelecturing in a classroom. Therefore, in such anew situation it is the duty of the school/s toensure that they have adequate and highquality resources. Also, the school should bethe main source of information for parentsabout the progress of their children’slearning process. Through adequateinformation and support, it becomespossible that even through parents asfacilitators, all students are given equalopportunities to learn and succeed in school.

Mirë

54

Shumëmirë

79

Mesatarisht

15

Pak

5

0

20

40

60

80

2. Sa mendoni se kishit shkathtësitë e duhura për të përdorur teknologjinë eduhut për t’i ndimuar fëmijës suaj në mësim?

52

3. Where did you get the information about thedistance/virtual learning process?

Most of the parents (79) responded thatthey had very good skills in using technologyto help their child learn; 54 of them reportedhaving good skills regarding the abilities touse the right technology; 15 parents saidtheir skills were moderate in trying to usethe technology; and 5 of them think thatthey had little skill in using the righttechnology to help the child/children duringvirtual learning.

Parental digital competence has been one ofthe key determinants in children’s academicsuccess in this period. Parents had to learn inparallel with their children and be present atevery step of the way during online learning.Of course, this increased responsibility andfear of the unknown, in addition to thephysical and psychological burden, hascaused a dose of anxiety in parents that hasbeen consciously or not transmitted tochildren.

Asked where they got the information aboutthe distance learning process, the largestnumber of parents (101) reported the mediaas the main source of information related todistance learning; further, 86 parents havechosen the school as the informationinstitution related to virtual learning; 71parents have selected the Ministry ofEducation; and 40 parents said that inaddition to the above-mentioned sources,they also received information about thedistance learning process from their child/children.

2. Howmuch do you think you had the right skills touse the right technology to help your child withlearning?

53

0Nuk e di Disi e

VështirëE vështirëAspak e

vështirë

20

40

60

80

100

19

82

34

1

Shumëevështirë

17

Regarding this question, 82 parents said thattheir child had some difficulty in developing[their learning] at a distance; 34 reportedthat it was not difficult at all; 19 parents saytheir child had a hard time; 17 report that thechild/children had a very difficult time; andonly 1 parent reports that they do not knowthe level of difficulty their child has faced inrelation to virtual learning. As it will be seenfrom results in the following questions,parents have stated that the level ofdifficulty of children also depends onInternet access and possession of

technological equipment. As a result of theinequality in socio-economic status betweenfamilies in Kosovo and consequentlystudents, most of them rely on books ortools distributed by schools at the beginningof the academic year, and due to the closureof schools, the process of integration ofthese groups of students is expected to beslower, and in parallel the level of difficultyalso increases.

4. How difficult was it for your child to developdistance/virtual learning?

54

5. A kishte qasje nëinternet fëmija juaj?

Po

Jo

Ndonjëherë

Me vështirësi

130

156

2

130 parents reported that their child hadaccess to the Internet; 15 stated that their childsometimes had access to the Internet; 6 saidthat the child had difficulty accessing theInternet; and only 2 parents reported that theirchildren did not have internet access.

5. Did your child have internet access?

55

Most of the parents (75) said thattheir child was very well equipped fordistance learning; 51 parents thinktheir child has been well equipped; 26report that the child has beensomewhat equipped; and only 1parent said his child was notequipped at all.

6. A i kishit pajisjet e duhurafëmija juaj për mësim nëdistancë / virtual?

Aspak të pajisur

Disi të pajisur

Mirë të pajisur

Shumë mirë i/e pajisur

75

26

51

1

6. Did your child have the right distance/virtuallearning equipment?

56

38

ndonjëherë Pogjatëgjithëkohës

97

Shumë pak

9

7. Howmuch do you think you have managed tohelp your child with distance/virtual learning?

7. Howmuch do you think you have managed tohelp your child with distance/virtual learning?

0Tjetër

9

20

40

60

80

100

Regarding the question of how muchparents have managed to help their childrenduring virtual learning, most parents (97)reported that they have managed to helptheir child all the time; 38 of them reportthat they have sometimes managed to helpthe child with virtual learning; 9 parents feel

that they have done very little to help theirchild; and 9 parents provided other answersregarding the assistance provided, including(assisted by older children, the child did nothave virtual learning, etc.)

57

8. In your opinion, what were the main problems/difficulties that your child had during distance/virtuallearning?

9. As a parent, what do you need to knowmore inorder to help your child with distance/virtual learning?

This question elaborates extensively on themain problems or difficulties that childrenhad during virtual learning. About 45 parentsreported that their children had no difficultyon distance/virtual learning. Meanwhile, therest of the parents have described variousdifficulties faced by their children, which wewill examine in the following:� Lack of clarification of tasks� Power outage problems� Technical problems with the network� Adaptation to the Zoom platform� Difficulty concentrating because thefamily had many members�xcessive engagement� A lot of homework� Very low concentration� Short duration of the lesson� Difficulty in understanding the lesson� Difficulty in performing math tasks.

The results are extremely interesting for thefact that the opinions and answers of theparents are almost identical to the answersand assessment made by the childrenthemselves. This implies that there is acollective agreement and awareness on howthe online learning process has developed.

Another reason why these consistent resultshave a positive connotation, is the fact thatthrough these data we understand thatparents have been an active part of thelearning process and have worked togetherwith their children.

In this part, the parents were invited to tellabout their needs to further help children invirtual learning.The most common answers have beensummarised as follows:

�More frequent parent-teacher meetings�More detailed explanations of the tasks�More accurate and coordinated scheduleby teachers� Detailed instructions for using thetechnology

58

10. What would you suggest the school or the Ministryof Education undertake to make distance/virtuallearning easier and more successful for your child?

11. In your opinion, if the situation with pandemicscontinues, how should the learning process continue?

Only a small number of participating parentsresponded that there was no need for anychange and that everything had gone well.Meanwhile, all the rest have given theirsuggestions regarding what should beintervened in order for distance learning tobe more successful. The most commonanswers have been summarised as follows:� Greater engagement of teachers� Donation of technological equipment tothose who do not have economic conditions� An accurate and unchanging schedule� TV lessons to last longer

� All subjects should be broadcast and giventhe same importance� Clearer explanations from teachers� Combined learning to be applied� Hold additional lessons for students whohave lower scores� All teachers to work with the sameplatform� Involve all teachers and be regular inteaching� Continue teaching on school premises� Provide protective equipment (masks,gloves and disinfectants) for all students, sothat learning in school to be safe.

Regarding the continuation of teaching process, 21 parents think that the teaching should becontinued through television; 59 think that learning should continue through virtual learningon different platforms; 43 parents are of the opinion that learning should continue to becombined (through TV and online platforms); and most of them (69) report that teachingshould take place on school premises.

59

12. Have you had dissatisfaction with virtual learning,if so where did you complain and did you geta response?

13. Other comments/suggestions

Regarding the dissatisfaction with virtual learning, 100 parents reported that they did not haveany dissatisfaction and as a result did not complain. Meanwhile, the rest said that they haddissatisfaction. Most of them have complained to the relevant teacher, some have receivedresponses, some have not. Others have complained to the Municipal Directorates of Education(MED), but have not received a response to their complaints and dissatisfactions.

In this part, most of the parents participating in theresearch, have used it to thank the teachers whohave done the job correctly. Others have statedthat they would like the learning to continue onthe school premises, and not virtually. One of theparents emphasized that it is good to develop forall schools in Kosovo, a CMS moodle.org and toplace there all the materials for teaching andsolving tasks. Other parents suggest thatchildren not be marked absent if they donot attend school due to power outagesor network problems. Anothersuggestion is to take examples ofsuccessful teachers during thisperiod and to evaluate andreward their work by MED andMES, and to take their work asan example. Analysis offindings and results fromchildren’s questionnaires

Residence of participating children

BecBesiFerizaj

GjakovëGjilanLeban

MitrovicëPejë

PrishtinëPrizrenRimanishtSkivjanZveçan

Gjakovë

38

30

51

17

1

32

35

11217 3

60

The largest number of participating children are from the municipality of Prishtina (38), 35participants from the municipality of Ferizaj, 32 from the municipality of Gjakova, 30 from themunicipality of Peja, from Gjilan a total of 17 participants, 7 from the municipality of Prizren, 5fromMitrovica, 3 participants from Skivjan, 2 participants from the municipality of Zveçan, and1 child participant from the municipalities: Leban, Rimanishtë, Besi and Bec.

Current level of education

Current level of education

0

10

20

30

40

50

1

1

2

50

3

4

4

35

5

4

6

29

7

2

8

1

9

23

10

25

61

Asked what grade they are currently in, thechildren (respondents) answered as follows:Only one student is in 1st grade; most ofthem, a total of 50 children are in the 2nd

grade; 4 children are in the 3rd grade ofprimary school; 35 of them attend the 4th

grade; 4 children are students in the 5th

grade; 29 students are in the 7th grade; 2children attend 8th grade; only one child is astudent in the 9th grade of primary school; 23attend 10th grade or first year of high school;and a total of 25 students who are in the 11th

grade or second year of high school.

With the exception of 6th grade elementaryschool and 12th grade high school, all othergrades are included in the study, which addsvalue to this research as it provides a highlyrepresentative and comprehensive overviewon distance/virtual learning process duringthe pandemic period.

Did you regularly attend distance/virtual learning?

Yes No Sometimes With difficulty I don’t know

156

1 19

7

62

Asked if they regularly attended distance/virtual learning, the largest number ofchildren (156) reported that they wereattending virtual lessons regularly. Anotherpart (9) reports that they have attendedclasses some times; 7 children attendedvirtual lessons with difficulty; and only 1child did not regularly attended lessons indistance or virtually.The biggest challenge of distance/virtuallearning is mainly about time managementand technology. For students who are proneto academic procrastination, online learningcan be difficult to coordinate andmotivatingthem to attend classes regularly can be a

challenge in itself. Since most of distancelearning depends on a student’s ability togive direction to the lesson, students whoare accustomed to following instructionsand guidance from a supervisor (teacher)may be more likely to have lower academicmotivation, participation, and performance.Meanwhile, for those students who have thecommitment and motivation to adapt todistance/virtual learning, they may havesome advantages but still may have otherobstacles, which will be explored in thefollowing questions.

Given that most of the participating childrenattended the virtual learning, the rest statedthat it was difficult due to technicalproblems with electricity and internet; theteacher did not teach online but only sentthe homework, the schedule wasinconvenient, the teaching was irregular, andthe lack of technological equipment was themain problem.

These results are consistent with the resultsof most researches organized in differentparts of the world, and in differenteducational systems. Distance/virtuallearning in its entirety depends ontechnological equipment and the Internet.

Teachers and students with a lack oftechnological tools needed for learning andwith poor internet connection, may havesuffered during this learning process. Thedependence of online learning ontechnological equipment and the provisionof equipment was amajor challenge not onlyfor children and their parents, but also forinstitutions in the country. The challenge foreducational institutions is not only to findtechnological equipment and its use but alsoto reconstruct the image of education, thushelping students, parents, and academicstaff seeking guidance on digital knowledgeand mastery.

If you did not attend the virtual learning,what were the reasons?

63

Mirëi organizuar

69

Shumëmirëiorganizuar

59

Mesatarishti organizuar

41

Aspaki organizuar

5

3. In your opinion, distance/virtual learning was organized?

0

20

40

60

Most children (69) reported that virtuallearning was well organized; anotherpart (59) thinks that distance learninghas been very well organized; 41 ofthem report that the teaching wasmoderately organized; and 5 childrenwere of the opinion that distancelearning was not organized at all.

3. In your opinion, distance/virtuallearning was organized?

64

Mirë

55

Shumëmirë

78

Mesatarisht

37

Aspak

1


0Pak

20

40

60

80

3

4. Were the homework comprehensible?

When asked if the homework given duringdistance learning was comprehensible, onlyone (1) of the children said that the homeworkwas not comprehensible at all; 3 childrenresponded that the homework were poorlyunderstood; 37 stated that the homeworkwere moderately comprehensible; another

proportion of children (55) reported that thehomework were well understood; and most ofthe participating children (78) stated that thehomework was very comprehensible.

65

5. If you needed help with homework, who helped you

Most children reported having multiplesources of help with homework. In thefollowing part, we will report on a summaryof the sources of help reported by thechildren. A large number of children (115),have considered parents as primary help forhomework; 73 children received assistancefrom the teacher; 35 children have alsoreceived additional help from classmates; 26children also received homework assistancefrom other family members; 18 childrenreported that they did not need help; andalthough a small number, still unfortunately4 children have reported that they have notreceived help from anyone regardinghomework.

The results clearly indicate the great needthat the children had in relation tohomework; moreover they have neededmultiple sources of assistance. One of thekey issues that has been highlighted whileholding online learning during the pandemicperiod has been the overload of studentswith homework. This overload has increasedstress and anxiety levels in students, whichcan result in mental health problems, andconsequently, decline in academicperformance.

66

6. In your opinion, were the teachers prepared fordistance/virtual learning?


20

40

60

80

10092

50

23

54

6. In your opinion, were the teachers prepared fordistance/virtual learning?

Regarding the preparation of teachers fordistance learning, 4 children stated that theteachers were not prepared at all for virtuallearning; 5 said they were little prepared; 23children responded that teachers weremoderately prepared for distance learning;further, 50 children state that teachers havebeen well prepared; and most (92) think thatthe teachers have been very well prepared.

Given that in Kosovo the entire educationalsystem is based on textual literature, andincludes very little involvement of thetechnological part, this pandemic crisis hasexposed many inadequacies and the need for

change in our education system. The capacityof teachers to use technology has been theaxis on which the whole success or failure ofthe distance and virtual learning process wasbased and depended. Teachers’ digitalcompetence varies greatly depending on thelevel of education, age and the urban or ruralarea where they teach, so their preparationvaries and this has given students theopportunity to make the difference andevaluate their competence, as it wasexpressed in the results above.

67

7. Was your way of evaluationthrough distance/ virtual learning realistic?

YesNo

SometimesWith difficulty I don’t know

133

7

121

12

7. Was your way of evaluation through distance/virtual learning realistic?

Regarding this question, most of theparticipating children (133), say that they donot really know if the way they wereassessed for this academic period wasrealistic; 21 children think this way ofassessment has been realistic at times; 12state that the manner of assessment wasnot at all realistic; 7 think that the way ofassessment has been realistic; and one (1)child thinks that the way of assessment wasnot realistic.The manner of assessment has been one ofthe most discussed controversies regardingthe distance learning. In virtual learning,

assessments are often conducted onlinethrough which teachers are limited insupervising students, making it impossibleto correct and control fraud during thetesting process. Moreover, differentstudents perform better depending on theway of assessment that suits them best, andthis way of testing has made this impossible,creating assessments that are probablyneither realistic nor fair according to theperception of very participating children.

68

In this section, children were invited toopenly elaborate on the things they likedmost about distance/virtual learning. Thefollowing is a summary of the most commonanswers, such as:� The environment at home was calmer thanin the classroom�We spent more time with family� Communication with different virtualplatforms has been interesting� Acquisition of technology

� It was an advantage that the lessons givenon RTK were also on YouTube, and we wereable to review them whenever we neededto.� Courses have been easier to learn� The learning was shorter and we had morefree time It is worth mentioning that aconsiderable part of the children have saidthat they did not like distance/virtuallearning at all, but it was just a necessity.

8. What did you like most about distance/virtuallearning?

69

distance learning. 3 children reported notlearning anything new during the virtuallearning; the largest number of participatingchildren (79) considered that on averagethey learned new things; 23 of them thinkthey have learned a little; and 69 childrenreport learning many new things duringvirtual learning. For most of theparticipating children or students, even thebasics of learning were not available in thehome environment. This is also due to theinterventions that may have come fromother family members during school hours.Interference from family members may havecaused deviation or distraction to children in

distance learning during the teachingprocess, and this has been an additionalchallenge for children to be able tounderstand the lessons.

Added to the fact that most teachers in thecreated conditions have not managed tomeet the objectives of the course as theywould have done in the school premises, thishas led to a lack of attention and willingnessof children to learn new things during thisperiod.

9. Howmuch do you think you have learned newthings during distance/virtual learning?

0Aspak Pak Shumë

kammësuarMesatarisht

20

40

60

8069

23

79

3

70

The purpose of this question was to identifypractices that have not been effective indistance learning, and students’ opinions onwhat should be done better. While only asmall number of participating childrenreported that everything was in order, most ofthe children provided suggestions on thechanges needed to improve distancelearning. Their reports are summarised asfollows:� Teachers to be more prepared� Homework to be clearer� To have fewer homework

� Duration of the lessons should be longer� Duration on TV should be longer� To have the opportunity to communicatewith other classroom students� Schedule should be more adequate� To give each student the opportunity tospeak� To have activities within the class that aremore attractive� Learning to take place on only one ofplatforms� To respect and follow the curriculum, notexplain the same things

Participating students also spoke abouttheir dissatisfactions and whether theyaddressed complaints about virtual learning.A part of them reported that they had nodissatisfaction and did not complain.Whereas, the rest have had and reported thevarious dissatisfactions they have had.

Almost all participating children report thatthey have complained to the class custodianor other teachers, but have not receivedfeedback from any of them.

The data extracted from this questionsuggests that children are fully aware ofthings that did not go well during virtual anddistance learning. Moreover, they alsotestify to taking the initiative for change,seeking answers to their dissatisfactions. Webelieve that the first step that should betaken to further improve the learningprocess, is to take into account thecomplaints and dissatisfactions of children,and work with them to achieve results thatare as satisfactory as possible for all parties.

10. Would you like to change something tothe manner of distance/virtual learning?

11. Did you have dissatisfaction with virtual learning,if so where did you complain and did you receivefeedback?

71

Regarding the continuation of the learningprocess, 20 children think that teachingshould be continued through television; 58think that learning should continue throughvirtual learning on different platforms; 47children are of the opinion that learningshould continue to be combined (through TVand online platforms); another part (58),report that teaching should take place onschool premises; and 12 children report thatthey do not know how the learning processshould proceed if the pandemic situationpersists.

The results above show an ambivalence ofchildren regarding the continuity of thelearning process in the new academic year.This indecisiveness gives indications of howmuch confusion this variety of holdingprocess has caused to children. As it can benoted from the distributed results,according to the children, no way of teachinghas been achieved and has not been able tofully meet their requirements regarding thelearning process.

In this part, as same as the parentparticipants, most of the childrenparticipating in the research used it to thankthe teachers who did the job correctly.Others have stated that they would like thissituation not to be repeated and theteaching to continue normally in the schoolpremises, and not at a distance or virtually.

One of the key reasons, according topsychologists, why children hope and leanmore from physical learning on schoolpremises, has to do with the part ofsocialization and interaction. Learning at adistance or through the internet, loses theattraction and dims the interest for studentswho are given to the traditional experiencesoffered by the school environment.

Without interactions at school withteachers, classmates, other students, yardactivities, or in sports or art groups, manystudents may feel isolated. As a result, socialisolation emerges as a major reason whystudents drop out of school and have a lowerinterest in attending school. This reducedlevel of social interaction undermines theschool experience for many students, andmay have a long-term impact on theiracademic motivation and performance.

12. In your opinion, if the situation with pandemicscontinues, how should the learning process continue?

13. Other comments/suggestions?

72

Conclusions of the findings from questionnaireswith parents and students

Parents:

1. Out of 153 parents interviewed, 109 or 2/3 (75%) of parents consider that they have been verywell or well informed about their children’s online learning.2. Most parents, 133 out of 153 think they were very well or well-prepared with technological skillsto use IT equipment and help their children.3. For parents, the main source of information about online learning was the media - 101 out of153 parents.4. Only 34 parents out of 153 think that online learning has not been difficult for their children.5. Out of 153 parents, 130 state that their child has unlimited internet access.6. A total of 126 children out of 153 are reported to have been equipped with adequate informationtechnology to attend online learning.7. A significant number 97 out of 153 parents have helped their children throughout their onlinelearning time. Also 35 parents have helped sometimes.8. 108 parents have presented some problems while learning online. Whereas, 1/3 or 45 out of153 parents stated that their children did not encounter difficulties while learning online. Thedifficulties they have presented are: Lack of clarification of tasks; Power outage problems;Technical problems with the network; Adaptation with the Zoom platform; Difficulty concentratingas there were many members in the family; Excessive engagement; A lot of homework; Very lowconcentration; Short duration of the lesson; Difficulty in understanding the lesson; Difficulty inperforming math tasks9. The most frequent requests of parents to help their children during online learning have been:Frequent parent-teacher meetings; More detailed explanations of the tasks; More accurate andcoordinated schedule by teachers; Detailed instructions for using the technology10. Also the most frequent requests of parents towards the school and the Ministry of Educationconsist of: Greater commitment of teachers; Donation of technological equipment for those whodo not have economic conditions; An accurate and unchanging schedule; Learning through TV tolast longer; All subjects should be broadcast and given the same importance11. Clearer explanations from teachers; To apply combined learning; to hold additional lessons for

73

students who have lower scores; all teachers to work with the same platform; involve all teachersand be regular in teaching; continue teaching on school premises; provide protective equipment(masks, gloves and disinfectants) for all students, so that teaching in school is safe.12. Regarding the manner of continuing education in pandemic conditions, the opinions ofparents are completely divided: 21 parents think that education should be continued throughtelevision; 59 through virtual learning on various platforms; 43 that learning should continue to becombined (through TV and online platforms); and most of them (69) report that teaching shouldtake place on school premises.13. The largest number of them, somewhere 1/3 or 100 out of 153 parents did not report that theyhad any dissatisfactions during the online learning of their children. It is worth mentioning thatsome of them who have expressed dissatisfaction have had nowhere to address them and orhave not received any response whether they have directed them mainly to the school or to theclass custodians.

Students:

1. Out of 174 children who answered the questionnaire, 156 of them regularly attended thevirtual learning and 18 of them with difficulty or sometimes and 1 child did not attend thelearning.2. Absence in learning was mainly due to technical obstacles, such as: frequent power outages,problems with the Internet or lack of technological equipment.3. Out of 174 children, 69 think that online learning has been well organized; another part, 59,thinks that distance learning has been very well organized; 41 moderately organized; and 5children were of the opinion that distance learning was not organized at all.4. Most state that homework were comprehensible: 78 very comprehensible; 55comprehensible; 37 moderately comprehensible; 3 little comprehensible and one student statesthat they were not comprehensible at all.5. Help with homework came from several different sources: 115 from parents; 73 fromteachers; 35 from classmates; 26 from other family members; 18 did not need help and 4 werenot helped by anyone.6. Students think that their teachers have been prepared for the manner of virtual learning: 92students think that the teachers have been very well prepared, 52 well; 23 moderately prepared;

74

5 students think that their teachers were not prepared for virtual learning.7. Very interesting answers come from the question - Was the manner of assessment throughdistance/virtual learning realistic? An absolute majority of 133 students answer that they do notknow if the assessment was realistic; 21 sometimes realistic; 12 has not been realistic at all; 7think it was realistic.8. Virtual learning has not been something preferred as a form of learning for students, but theyhave realized that it has been a necessity and that they have preferred it in this regard: Thehome environment has been calmer than the classroom; We spent more time with family; it hasbeen interesting; communication with various virtual platforms; acquisition of technology; theadvantage was that the lessons given on RTK were also on YouTube, and we were able toreview them whenever we needed to; courses have been easier to learn; the lesson was shorterand we had more free time.9. Students think that online learning has enabled them to learn new things, but not all childrenshare the same opinion: 69 children have learned new things, 79 moderately; 23 a little and 3have not learned at all.10. Students’ suggestions to change distance learning consist of: Teachers to be moreprepared; homework to be clearer; to have fewer homework; duration of the lessons should belonger; duration on TV should be longer; to have the opportunity to communicate with otherclassroom students; schedule should be more adequate; to give each student the opportunity tospeak; to have activities within the class that are more attractive; learning to take place on onlyone of platforms; to respect and follow the curriculum, not explain the same things.11. For their dissatisfaction in virtual learning students mainly turned to the class custodian, butdid not always receive a feedback. A number of children have had no dissatisfactions.12. Students suggest that if virtual learning is to be continued then it should be: continuedthrough television; 58 to continue through virtual learning; 47 learning should continue to becombined (through TV and online platforms); another part (58), state that learning should takeplace on school premises; and 12 children state that they do not know how the learning processshould proceed if the pandemic situation persists.

75

Discussion and conclusionsBased on the results obtained from the data of parents and participating children, we

concluded that the experiences during the distance/virtual learning process were in the same

line between parents and children, so almost in full agreement. This once again testifies to a

collaboration between parents and children during the learning process, and given that almost

all grades (primary & secondary school) and Kosovo municipalities have been involved in the

research, it provides an overview of how the distance/virtual learning process developed

during the period of March-June 2020. However, despite the stated grievances and concerns,

distance/virtual learning has been estimated to have had positive effects during this period,

keeping students engaged and diverting their attention from the Covid-19 pandemic. In the

following, we are briefly mentioning the main conclusions drawn from this research.

- The lack of technological equipment has been very evident

- Problems with electricity and internet access have been a hindrance for students, and have

damaged the learning process

- There was no accurate and detailed information from teachers and the school regarding the

virtual learning process

- Children have been very busy with homework, and most of the time the explanation for

these tasks has been unclear.

- Loss of important information during distance learning (in case of lack of internet,

electricity, equipment breakdown, etc.)

- Difficulties in assessing knowledge during distance learning,

- Lack of feedback from the learning process from the materials used and various instructions

- Children and parents had to use multiple sources of information and help in order to succeed

during this period

- Lack of preparation and technological competence of teachers has been noticed

- There is confusion regarding the veracity and meritocracy of academic assessment

- Both children and parents, prefer that the lesson continues to be physically held in the

school premises.

76

Recommendations

- Institutions should focus on pedagogical issues and re-conceive the learningprocess- Efforts should be made to humanize the learning process to the best possibleextent, i.e. development of social interaction-Online lessons should be made more dynamic, interesting and interactive- Personal attention should be provided to students so that they can easilyadapt to this learning environment- Social media and various platforms in groups can and should be used tocommunicate with students- Effective and clear guidelines should be made by relevant institutions toalleviate confusion from students and parents- Teachers should design and define programs and schedules and adhere tothem accurately- Develop a distance/virtual learning model that will reduce the workload andhomework for students, and consequently parents- Creation of specific digital materials for children with disabilities- Use of technology to advance and increase the quality of education of childrenwith special needs in the future.- Extend the schedule of classes and to be in accordance with the schedule thatis regulated, as if they were physically on school premises- Hold regular parent-teacher meetings and discuss together the appropriatesteps to facilitate the learning process for all parties- Improve the interaction between teachers and parents,- Improve and advance the use of online learning,-Give better explanations for homework- Clarify assessment methods to students- Assessment of children to be flexible including presentations, group projects,research, peer/student assessment, standard forms of testing, etc.- Involve the school psychologist in compiling the curriculum- Pay attention to the mental health of children, holding a few minutes ofconversation between students and the school psychologist.- Need for training on the use of technology that will increase the knowledgeand skills of teachers, as well as integration of technology in the learning

77

process-Establishment of support programs through which teachers, parents andstudents will be helped to overcome concerns that will increase studentperformance and their overall wellbeing- Promoting flexible teaching which offers students the opportunity to accessteaching materials in various forms through online applications.

78

Annexes:

Questionnaire for parents on the distance/virtuallearning process during the pandemic, March-June2020!The questionnaire is anonymous and serves the internal needs of the partner organizationsconducting this analysis (Syri i Vizionit, Save the Children, RoR, Children’s MunicipalAssemblies).

Your municipality? *arent’s occupation: *O ( ) EmployedO ( ) UnemployedO ( ) On social assistanceO ( ) Other:

What grade is your child currently in? *Gender of your child? *O ( ) FemaleO ( ) Male

1. How well do you think you were informed about distance/virtual learningduring March-June 2020? *O ( ) Very wellO ( ) GoodO ( ) ModeratelyO ( ) A littleO ( ) Not at all

2. How much do you think you had the right skills to use the right technology tohelp your child with learning? *O ( ) Very wellO ( ) GoodO ( ) ModeratelyO ( ) A littleO ( ) Not at all

79

3. Where did you get the information about the distance/virtual learningprocess? (you can click more than one option) *O [ ] SchoolO [ ] MediaO [ ] Ministry of EducationO [ ] Frommy childO [ ] I do not know

4. How difficult was it for your child to develop distance/virtual learning? *O ( ) Very difficultO ( ) DifficultO ( ) Somehow difficultO ( ) Not difficult at allO ( ) I do not know

5. Did your child have internet access? *O ( ) YesO ( ) NoO ( ) SometimesO ( ) With difficultiesO ( ) I do not know

6. Did your child have the right equipment for distance/virtual learning? *O ( ) Very well equippedO ( ) Well equippedO ( ) Somehow equippedO ( ) Not equipped at allO ( ) Other:

7. How much do you think you have managed to help your child with distance/virtual learning? *O ( ) Yes, all the timeO ( ) SometimesO ( ) Very littleO ( ) Not at allO ( ) Other:

80

8. In your opinion, what were the main problems/difficulties that your child hadduring distance/virtual learning? *

9. As a parent, what do you need to know more in order to help your child withdistance/virtual learning? (E.g. more detailed information about the lessonschedule, explanations for assignments, instructions for using the technology,meetings with parents and teachers, etc.) *

10. What would you suggest the school or the Ministry of Education undertake tomake distance/virtual learning easier and more successful for your child? *

11. In your opinion, if the situation with pandemics continues, how should thelearning process continue? *O [ ] Through televisionO [ ] Through online learning in different platformsO [ ] Combined (through television and virtual)O [ ] Through learning in schoolO [ ] I do not know

12. Have you had dissatisfaction with virtual learning, if so where have youcomplained and did you receive feedback?

13. Other comments/suggestions!

81

Questionnaire for children on the distance/virtuallearning process during the pandemic, March-June2020!

The questionnaire is anonymous and serves the internal needs of the partner organizationsconducting this analysis (Syri i Vizionit, Save the Children, RoR, Children’s MunicipalAssemblies).

Do you as a parent agree that your child should take part in this questionnaire?*O [ ] YesO [ ] No

Your municipality? *

School name *

Which grade are you currently in? *

1. Did you regularly attend the distance/virtual learning? *O [ ] YesO [ ] NoO [ ] SometimesO [ ] With difficultiesO [ ] I do not know

2. If you did not attend the virtual lesson, what were the reasons? (E.g.inconvenient schedule, lack of internet, lack of equipment, you did not like theway the lesson was organised, etc.)

3. According to you, distance/virtual learning has been organised? *O ( ) Very well organisedO ( ) Well organisedO ( ) Moderately organisedO ( ) Not organised at allO ( ) Other:

82

4. Were the homework comprehensible? *O [ ] Very comprehensibleO [ ] GoodO [ ] ModeratelyO [ ] A littleO [ ] Not at all

5. If you needed help with homework, who helped you? *O [ ] ParentsO [ ] TeacherO [ ] ClassmatesO [ ] Other family membersO [ ] I did not need helpO [ ] Nobody

6. In your opinion, were the teachers prepared for distance/virtual learning? *O ( ) Very goodO ( ) GoodO ( ) ModeratelyO ( ) A littleO ( ) Not at all

7. Was your way of assessment through distance/virtual learning realistic? *O [ ] YesO [ ] NoO [ ] SometimesO [ ] Not at allO [ ] I do not know

8. What did you like most about distance/virtual learning? (E.g. you spent moretime at home and with family, teaching was shortened schedule, communicationwith different platforms, subjects were easier to learn, etc.) *

83

9. How much do you think you have learned new things while having distance/virtual learning? *O [ ] I learned a lotO [ ] A littleO [ ] ModeratelyO [ ] Not at allO [ ] I do not know

10. Would you like to change something in the distance/virtual learning manner?(E.g. teaching hours to be longer, homework, communication with the class, etc.)*

11. Have you had dissatisfaction with virtual learning, if so where have youcomplained and did you receive responses? *

12. In your opinion, if the situation with pandemics continues, how should thelearning process continue? *O [ ] Through televisionO [ ] Through online learning in different platformsO [ ] Combined (through television and virtual)O [ ] Through learning in schoolO [ ] I do not knowO [ ] Other:

13. Other comments/suggestions!

simësuam dhesamësuam? howdidwelearnand ......kishte për qëllim sigurimin e shërbimeve arsimore...

Documents