Sikolohiyang Pilipino: Perspektibo at Direksyon

Dalawang Pananaw sa Sikolohiya

• Cronbach(1957) mahahati ang sikolohiya sa dalawang disiplina alinsunod sa kung ano ang binibigyang diin

Pananaw o Approach

METODONG EKSPERIMENTAL METODONG KORELASYONALIndibidwal at ang particular

Pananaw o Approach

• Nagbibigay halaga sa pag-aaral ng kaso

Tumutukoy sa pagpapahalaga sa unibersal na katotohanan bilang layunin ng sikolohiya

Pananaw o Approach

• Watson (1968) – ito ay mga isyu

• Aldaba-Lim (1963,1966) kailangang manaog ang mga sikolohista sa kanilang mga toreng garing at gawing makabuluhan ang kanilang sikolohiya sa pamamagitan ng pag-iisip kung ano ang maaring gamit nito

Pananaw o Approach

• May iba namang naniniwala na ang sikolohiya ay ay unibersal na agham at nangangamba baka ang Sikolohiyang Pilipino ay anti-unibersal.

• Ngunit ito ay kapos sa batayan dahil sikolohiyang unibersal ang tunguhin ng sikolohiyang Pilipino sa kanyang pag-uugat sa partikular na karanasang Pilipino.

• Sikolohiya ay may masalimuot na pakahulugan

• May mga paksang iminungkahi na kabilang sa saklaw ng sikolohiya na sa ibang tao naman, batay sa kanilang pagka-unawa sa kahulugan ng sikolohiya ay masasabing hindi kaugnay

• Pambamsang Komperensya sa Sikolohiyang Pilipino

• Velasco (1975) kaingero

• Hindi ito katakataka kung ang pakahulugan at saklaw sa layunin ng sikolohiya bilang disiplina sa Pilipinas ay batay sa pangangailangan, wika at kultura ng mga Pilipino.

Kahulugan ng Sikolohiya batay sa kultura at wikang Pilipino

• KAMALAYAN – tumutkoy sa damdami’t kaalamang nararanasan

• ULIRAT – tumutukoy sa pakiramdam sa paligid• ISIP – tumutukoy sa kaalaman at pagkaunawa• DIWA- tumutukoy sa ugali at kilos o asal• KALOOBAN – tumutukoy din sa damdamin • KALULUWA – daan upang mapag-aralan din

ang tungkol sa budhi ng tao

Kahulugan ng Sikolohiya batay sa kultura at wikang Pilipino

• Psychology is the study of kamalayan (consciousness) which included emotive and cognitive experience; ulirat or awareness of one’s immediate surrounding; isip which refers to knowledge and understanding; diwa including habit, trait and behavior, kalooban including internal feeling and perception, kaluluwa (psyche) which forms the basis for understanding the conscience or soul of a people.

Ang Kabuuang Anyo ng Sikolohiya sa Kontekstong Pilipino: Ang Sikolohiya sa

Pilipinas• Kapansin-pansin ang pagtingala sa

sikolohiyang Kanluranin at ang mababang pagtingin sa mga sikolohista sa Pilipinas

• “20 years behind daw ang Dept of Psychology nila”

• Isang dayuhang dumadalaw sa Pilipinas “wala namang ginagawa ang mga psychologists sa Pilipinas eh”

Ang Kabuuang Anyo ng Sikolohiya sa Kontekstong Pilipino: Ang Sikolohiya sa

Pilipinas• Artikulo ni Sechest and Guthrie (1974)• Psychology of, for and by Filipinos• Nagkakahalaga ng $ 6.05• Mahal nangangahulugan na hindi ito inilathala

para sa mga Filipino kundi sa mga Amerikano• Page 57 “Filipino psychologist have made only

minimal direct contributions to the understanding of their own society”

• “American Psychology is a relatively new discipline for the Filipinos but Philippines Psychology is as old as the Filipino himself”

Ang Palasak na anyo ng Sikolohiya sa Kontekstong Pilipino: Ang Sikolohiya ng

PIlipino• Naging pangunahing interes sa sikolohiya

ng Pilipino ay yaong mga inaakalang katangian ng mga Pilipino at ng mga etinkong grupo sa Pilipinas

• Maraming kaakibat na konseptong maiuugnay dito katulad ng konsepto ng pagkatao- damdamin- layunin

Konsepto na Maaring Pag-aralan

Katangian ng Pilipino

KonseptoNg pagkatao

Damdamin

Layunin

• Madalas na tignan ay ang mga panlabas na katangian na unti-unti o paulit-ulit nang nariring mula pa sa mababang paaralan.

• Smooth interpersonal relationship• Filipino Time• Bahala Na• Amor Propio• Pakikisama• Hiya• Utang na Loob• Ilan sa ipinaglalandakan katangian o ugali sa

pakikipagkapwa ng mga Pilipino

• Ang impluwensiya ng pang-lalahat ay makikita

• Talikuran na at ang tungo sa pagkapartikular o detalye para malaman kung totoong ganun nga ang mga Pilipino

• Batangueno – matatapang

• Ilokano – Kuripot

• Kapampangan – masarap magluto

• Paggamit ng terminong nanlalahat

• “ang paggamit ng foreign terms sa social science ay nakaka-impress kung minsan pero kung minsan naman, ito ay isang madaling paraan ng paglinlang sa isipan ng mga mambabasa.”

• Fay, 1970

• “There is no such thing as Filipino Food”

• “fiesta, Chinese food, Spanish food, American Food, Wala raw Filipino food.

• Ethnocentrism – may mga pagkaing Ilokano, Kapampangan, Cebuano, Tagalog

Ang mga pananaw at teoryang banyaga

• “Theory of reinforcement”• Dapat pag-ukulan ng pansin ang pangangailangan

mabigyan ng katampatang pagpapahalaga ang mismong pagkatao ng Pilipino at ang pagkatao ng mga mamayang Pilipinong pinag-aaralan.

• Kahit ang mga sikolohista sa Ibang daigdig ay nagiging gising sa katotohanang isa ang sikolohiyang karaniwang itinuturing na unibersal “daw” ay batay sa sikolohiya ng mga maunlad na mga bansa.

• Higit na mapagkakatiwalaan ang resulta ng pananaliksik sa sikolohiya kung sa paggamit ng wikang Pilipino ay gayon pa rin ang kasasapitan ng pag-aaral.

Nilalayong Anyo ng Sikolohiya sa Pilipinas: Sikolohiyang Pilipino

• Upang umunlad ang SP, hindi ito dapat kumiling sa pagka-partikular o kaya’y pagka-unibersal.

• Ang iba’t ibang paksa o larangan sa Sikolohiyang Pilipino ay maaring antasin ayon dito

• May mga paksa na higit na angkop sa pananaw na unibersal tulad ng biolohiya ng tao at henetiko

• May mga paksang nag-uugat sa pagka-partikular • Sikolohiyang panlipunan, kognitibo, kultura at pagkatao

Mga Katutubong Konsepto

• “salimpusa”

• (Jocano, 1975) “pagkapikon” – “balik-bayan” – balik’yabang?

Mga Katutubong Konsepto

• ATTITUDES – ginagamit sa thesis

• SALING pusa – Jocano (1974) – hindi makikita sa anumang aklat

• Sikolohiyang galing amerika

• -isang makabuluhang konseptong sikolohikal dito sa Pilipinas

• -iniiwasan ang huwad na pakikipagkapwa

Mga konseptong bunga ng pagtatakda ng kahulugan

• -sa karaniwang pag-uusap –hindi na kailangang pag-ibahin ang salitang ala-ala at gunita

• Ito ay parehong tumutukoy sa MEMORY• -kailangang matiyak na ito ay alinsunod sa

hinihingi ng kategorisasyong naayon sa wika at kautubong Pilipino

• GUNITA – recall• Ang paglilinaw ng kahulugan ay mahalaga sa

teknikal na bokabularyo ng sikolohiya• Ex: pagkakaiba ng kalahok sa tagapag-batid

Mga konseptong bunga ng pagtatakda ng kahulugan

• -isa na naunang suliranin sa paggamit ng Pilipino sa Sikolohiya ay kung ano ang itatawag sa Subject – kung kailangang baguhin o asimilahin

• Subject “ guinea pig” not a subject

• Ngunit ang kalahok – positibong partisipasyon

ANG PAG-AANDUKHA O PAGBIBIGAY NG KATUTUBONG KAHULUGAN SA IDEYA O

SALITANG HIRAM• INAANDUKHA – binibigyan ng katutubong

kahukugan • “seizing one’s opportunity”• “if you have a chance to take advantage of it”• Chance – paniniyansing”• Hindi pwede ang basta hawwak ng hawak kung

kani-kanino sa Kulturang Pilipino.• Padre Skerry ng Unibersidad ng San Carlos

“pobreng biktima ng paniniyansing• Kapag tutol- masama ang iniisip• Kapag hindi nagsalita – ok or wild

Ang pagbibinyag o paggamit ng katutubong salita pra sa pandaig-digan o

banyagang konsepto• -pandaig-digang konsepto tulad ng “hiya”,

utang na loob” at pakikisama

• Hindi sa Pilipinas lamang

• Meron din sa Washington DC

Ang pagbibinyag o paggamit ng katutubong salita pra sa pandaig-digan o

banyagang konsepto• “impression formation”• :”magkilatisan” –pagsukat ng kakayahan ng

ibang tao• Adea (1975) – bagamat parehong pagkilala sa

kapwa ang layuin ng pagkilatis at pagbuo ng impresyon, higit na malalim ang pagkilatis at mas maraming uri ng interacksiyon ang dapat na maganap sa kumikilatis at kinikilatisan

• Ang pagbuo ng impression ay maaring batay sa ipinahihiwatig ng mata – pagsasalita – pananamit – panlabas na kaanyuan at pinanggalingang relihiyon

Ang pagbibinyag o paggamit ng katutubong salita pra sa pandaig-digan o

banyagang konsepto• Pagkilatis – ay higit na nagpapahalaga sa

pagsusuri ng pag-uugali at paninindigan bukod sa panlabas na kaanyuan.

• Kapag madalas kumurap ang mata-sinungaling – kapag walang kurap-tapat makisama

• -nagayuma- bilib na bilib

• Pailalim

Ang mga ligaw at banyagang konsepto

• Home for the aged

• Prejudice – preference