shtatori me shumë shkolla të reja • shkollat, shembull të...

Revistë e përmuajshme, Nr. 18, Viti I I,Shtator 2013I

John Cotton Dana

Kush guxon të japë mësim, kurrë nuk duhet të pushojë së mësuari !

• Shtatori me shumë shkolla të reja

• Shkollat, shembull të paqes dhe respektit ndëretnik!

• Formulimi i objektivave mësimore specifike

MAShT gjatë muajit

Urimi i ministrit Buja për vitin e ri shkollor

2

KËSHILLI BOTUES ADRESA:Ragip Gjoshi

Afërdita Maliqi

Besa Bytyçi Baraliu

Miranda Kasneci

Mensur Neziri

Rr. Agim Ramadani

10000, Prishtinë, Kosovë

Tel. 038 213 065

EMAIL:[email protected]

[email protected]

Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehenOpinionet e shprehura të autorëve nuk janë domosdoshmërisht

pikëpamje të MAShT-it

Editorial

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z. Ramë Buja, ishoqëruar nga bashkëpunëtorët e tijdhe kryetari i Komunës së Prizrenit,z.Ramadan Muja, ka vizituar shkollënfillore "Abdyl Frashëri" në Prizren.Përveç urimeve për fillimin e vitit të rishkollor për të gjithë nxënësit nëKosovë, ministri Buja ka shpërndarë nëmënyrë simbolike edhe Abetaren përnxënësit e klasës së parë, të cilët do tëvijojnë mësimin në këtë shkollë.Ministri Buja, më pas tha se, ështëkënaqësi e veçantë që të ndajë tekstetshkollore për këta fatosa, të cilët janë eardhmja e shtetit tonë. "Ndjehem meprivilegj, sepse jam në kryeqytetinshpirtëror të gjithë shqiptarëve dhe jorastësisht po shpërndajmë edheabetaret që janë të gjithë gjeografisëshqiptare", theksoi ministri Buja.Ministri i Arsimit ua ka uruar fillimin evitit të ri shkollor edhe mësimdhënësve

të kësaj shkolle dhe theksoi se shkolla"Abdyl Frashëri" është njëra nga 10shkollat e përzgjedhura nga Ministria eArsimit për pilotimin e kurrikulës së re.Ndërsa, ministri Buja shtoi se kjoshkollë ka dhënë kuadro të mira nëshumë fusha të ndryshme të jetës në

Kosovë, prandaj shprehu besimin e tijse edhe implementimi i kurruikulës sëre (pilotimi) do të jetë i suksesshëm.Gjatë këtij viti shkollor, rreth 29 mijënxënës janë ulur për herë të parë nëbankat shkollore, pra janë regjistruarnë klasën e parë.

T ë d a s h u r n x ë n ë s ,Mësimdhënës të të gjitha niveleve tëa r s i m i t p a r a u n i v e r s i t a r ,Të respektuar prindër! Me rastin e 1shtatorit, fillimit të vitit të ri shkollor, nëemër të Ministrisë së Arsimit, Shkencësdhe Teknologjisë uroj përzemërsisht tëgjithë nxënësit, për këtë ditë tërëndësishme, që shënon një fillim të rinë rrugëtimin drejt diturisë dhendërtimit të një të ardhme të ndritur.G j i t h a s h t u , u r o j t ë g j i t h ëmësimdhënësit dhe prindërit përpërkushtimin, profesionalizmin, vleratdhe vir tytet njerëzore që potransmetojnë në edukimin e brezave tëardhshëm. Ministria e Arsimit,

Shkencës dhe Teknologjisë tashmë kabërë të gjitha përgatitjet për një fillim tëmbarë dhe besojmë se ky vit shkollor dotë jetë i suksesshëm. Me dëshirën që

suksesi të mos ju mungoj asnjëherë dheqë të kenë shëndetin e mirë, urojveçanërisht ata nxënës, të cilët për herëtëparë fillojnëvitine ri shkollor.

MAShT gjatë muajit

Reportazh

Mësimdhënësi krijues

Arsimi nëpër botë

Urimi i ministrit Buja për vitin e ri shkollor ..................................................3Urimi i ministrit Buja për vitin e ri akademik ................................................3Shpërndahet Abetarja për nxënësit e klasës së parë .....................................3Ministri Buja prezantoi të arriturat në arsim për gjashtëmujorin e parë.........4Takohen ministri i Arsimit të Kosovës dhe ministrja eArsimit të Shqipërisë..................................................................................5Takoi një delegacion nga shteti Iowa..........................................................5Zhvilloi punimet konferenca ndërkombëtare“Ecim tutje – Arsimimi për Zhvillim Ekonomik”........................................6U mbajt Seminari për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare.................7Ministri Buja mori pjesë në hapjen e UniversitetitVeror Ndërkombëtar..................................................................................7MAShT shpall studentët përfitues të bursave të Sheffield-it .........................8Në Universitetin e Prizrenit diplomoi gjenerata e parë ................................8Ministri Buja mori pjesë në “Panairin e librit për fëmijë”.............................9Filloi zbatimi i Projektit të Binjakëzimit mesKosovës, Austrisë dhe Finlandës.................................................................9MAShT me sukses po zbaton Planin Strategjik.........................................10MAShT pjesë aktive e zbatimit të Strategjisë nacionalepër luftimin e trafikimit............................................................................10Takime të rëndësishme me delegacionin nga Universiteti Giresun..............11... me delegacionin nga Universiteti Maharishi............................................11Zv/ministri Mustafa priti drejtoren e FonditNdërkombëtar të Vishegradit....................................................................12Gjermania interesohet për AAP................................................................12U mbajt tryeza “Avancimi i Arsimit dhe Aftësimit Profesional”.................13Zv/ministri Mustafa në takimin e sindikatave të arsimit të Kosovësdhe Shqipërisë.........................................................................................13

Shkollat, shembull të paqes dhe respektit ndëretnik!................................14Mësuesi dhe mësimdhënia Shtatori me shumë shkolla të reja....................16Formulimi i objektivave mësimore specifike..............................................18Mësuesit e diasporës takohen në Ulqin.....................................................20Libri i Leximit në gjuhën shqipe për arsimin fillor (1945 – 1999)...............22

POEZI.....................................................................................................25

Maria Montessori – mësuese e ndryshimeve të shekullit 20...........................24

Fotogaleria..............................................................................................27

3

Shpërndahet Abetarja për nxënësit e klasës së parë

Viti i ri shkollor – synim mbetet rritjae cilësisë!

Shtatori është muaj i veçantë për fëmijë dhe tërinjë, për nxënës e studentë, për mësimdhënës eprindër, për gjithë shoqërinë.

Rreth 420 mijë nxënës dhe 28 mijë mësimdhënës nëmësimin fillor dhe të mesëm dhe afër 95 mijëstudentë, e mbi 3 mijë mësimdhënës universitar, enisen sivjet vitin e ri shkollor dhe atë akademik. Nëkëtë vit shkollor, klasën e parë e filluan rreth 29 mijënxënës. Zilet e 2 shtatorit cingëruan në 1.113 shkollatë Kosovës.

Krahas urimeve më të mira të të parit të arsimit nëvend, Prof. Dr. Ramë Buja, për të gjithë fëmijët ekopshteve, nxënësve dhe mësuesve, vjen edhe urimi itij për suksese të reja në garën e re të vitit të ri shkollordhe atij akademik 2013-2014. Urimi i parë, si çdo vittë ri iu shkon më të vegjëlve, atyre që për herë të parëtakohen me shkollën.Edhe ky vit i ri shkollor nisi me të veçantat e veta.Nisi me mjedise (shkolla) më të mira dhe memësimdhënës edhe më të kualifikuar.Gara e re për dije nisi me autorët kryesor të çdoreforme në arsim. Në Kosovë, krahas përurimeve tëshumta të objekteve shkollore, ky vit shkollor dheakademik nisi me pilotimin e dokumentit tërëndësishëm të Kurrikulës shkollore në dhjetëshkolla, fillimi i zbatimit të reformës në Fakultetin eEdukimit, tri universitete të reja publike…Të gjithakëto bashkë, jemi të bindur se do të ndikojnë nërritjen e mëtejshme të prestigjit të këtij profesioni nëshoqërinë tonë dhe në përgatitjen e brezave të rinj tëmësuesve në nivele të afërta me ato të vendeve tëzhvilluara.Prindërit janë partnerët më të rëndësishëm tëMAShT, sepse ky bashkëpunim është faktor kyç përsuksesin e çdo reforme në sistemin tonë arsimor. Falëmbështetjes prioritare të Qeverisë së Kosovës,sistemi ynë arsimor po zhvillohet me shpejtësi. Përçdo vit janë shënuar arritje shumë të rëndësishmesasiore e cilësore. Në vijim të punës sonë, sfida më erëndësishme është rritja e vazhdueshme e cilësisë.Që dija e fituar, shprehitë, aftësitë e nxënësve t’ishërbejnë formimit të nxënësve dhe studentëve siqytetar të një shoqërie demokratike, si dhe që kjo dijet’i shërbejë rritjes së shanseve për punësim, karrierëdhe për një jetë më të mirë, një dimension irëndësishëm i përkushtimit të MAShT-it në këtë vitshkollor do të jetë aftësimi dhe arsimi profesional.Duke i vënë të gjitha strategjitë, infrastrukturënligjore dhe programet e projektet e MAShT-it nëobjektiv të rritjes së cilësisë, këtë vit shkollor do tëfillojë edhe pilotimi i Agjencisë për AAP dhe ARr.Synimi vijues me prioriotet, në garën e re do të jetërrritja e pjesëmarrjes në arsimin parashkollor, dukesynuar që fëmijët pesëvjeçarë të vijojnë një vitparapërgatitor.Edhe këtë vit, ka vazhduar sigurimi i teksteveshkollore falas, ndërsa MAShT do të vazhdojë edhemë tej përkujdesjen për të siguruar arsim cilësor përtë gjithë, pa dallim.

Urime e suksese!

Të dashur studentë, Të nderuarprofesorë, Universitetet janë baza ezhvillimit të një shteti dhe sinonim i tëarriturave kulmore në fushën e arsimit,shkencës e të kulturës. Shteti ynë pozhvillohet çdo ditë e më shumë dhe përkëtë janë meritorë gjenerata të shumtatë studentëve që u përballën nëpër vite

me okupimin, shtëpitë private e meprotesta. Ata, krahas shkencës, e bënëedhe luftën për liri së bashku memësimdhënësit e tyre. Të dashurstudentë dhe mësimdhënës, Kosovatashmë ka gjashtë universitete publike,tri prej të cilave (në Gjilan, Gjakovë dheMitrovicë) do të fillojnë punën këtë vit

akademik dhe një numër të madh tëBartësve Privat të Arsimit të Lartë. Ajoqë Ju mund të bëni tani është avancimi iuniversiteteve tuaja, rruga drejt ngritjessë cilësisë, rruga drejt Evropës. Uroj qëpuna juaj në të ardhmen të jetë bazë efuqishme për ndërtimin dhe zhvillimine Kosovës!

Urimi i ministrit Buja për vitin e ri akademik

4

MAShT gjatë muajit MAShT gjatë muajit

5

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z.Ramë Buja kaparaqitur të arriturat e gjashtëmujorittë parë, me ç'rast ka thënë se MAShTgjatë këtij viti ka vazhduar punën nërealizimin e aktiviteteve që lidhen mearritjen e prioriteteve në arsim tëplanifikuara sipas Planit Strategjik tëArsimit në Kosovë.Në një konferencë për media, ministriBuja ka theksuar shumë të arrituratnë arsimin parauniversitar. Ai kathënë se në edukimin parashkollor kavazhduar puna në fazën e dytë tëtrajnimit të edukatoreve përdokumentin e Standardeve tëzhvillimit dhe të mësuarit nëfëmijërinë e hershme.Ndër të tjera, ministri Buja kapërmendur faktin se Fakulteti iEdukimit/UP ka filluar hartimin eprogramit të masterit për përgatitjen emësuesve mbështetës për arsimingjithëpërfshirës, në bashkëpunim meorganizatën Save the Children."Korniza e Kurrikulës është në fazëne parapilotimit, ndërsa pilotimi në 10shkollat e përgjedhura do të bëhet nëvitin shkollor 2013/2014. Do tëhartohen planet dhe programetmësimore në përputhje me Kornizëne Kurrikulës, Kurrikulën Bërthamëdhe draf t in për fundimtar tëKurrikulave lëndore për klasat:

parafillore, e parë, e gjashtë dhe edhjetë", ka theksuar ministri Buja.Ministri Buja, po ashtu, ka vënëtheksin te licencimi i 17 400mësimdhënësve të Kosovës, ndërsaduke folur për të arriturat përmësimin në diasporë, tha se kapërfunduar projekti "Tekste përdiasporën" dhe tani të gjithë librat (19fletore tematike) janë në funksion përn x ë n ë s i t d h e m ë s u e s i t .Sa i përket Arsimit dhe AftësimitProfesional, ministri theksoi ndër tëtjera se ka filluar procesi i përgatitjessë Planit të veprimit për fazën epilotimit të Agjencisë se ArsimitProfesional dhe Arsimit për të RriturMinistri Buja, duke folur për arsimine lartë, theksoi themelimin e 3universiteteve publike në Gjakovë,Gjilan dhe Mitrovicë, ndërsa ngaMaqedonia kanë ardhur kontigjentetë librave universitarë të përkthyernga fusha e mjekësisë (15 tituj me nga1000 kopje)."Ministria e Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë përmes një vendimi kathemeluar Grupin Drejtues, i ciliështë duke bërë përgatitjet përprocesin e aplikimit për aderim tëRepublikës së Kosovës në ZonënEuropiane të Arsimit të Lartë /Bolonjë", tha ministri Buja, i cili mëpas foli edhe për mundësitë që iu janë

krijuar studentëve kosovarë përstudime jashtë vendit dhe mbështetjapër studimet e tyre përmes bursave.Ministri Buja foli edhe për të arrituratnë shkencë, ku theksoi se përveçqëështë mbajtur "Java e shkencës", janëf inancuar 47 mobi l i t e te, kapërfunduar draftimi i StrategjisëRajonale për Hulumtim shkencor,inovacion dhe Teknologji së bashkume përfaqësuesit e 7 vendeve tëBallkanit (me ndihmën e BankësBotërore), si dhe Draftimi iStrategjisë Kombëtare të Inovacione(me ndihmën e OECD), derisaMAShT ka vazhduar me financimindhe ndihmën për 16 projekte të voglae t ë m ë d h a s h k e n c o r e .Në fund, ministri Buja foli edhe përinfrastrukturën, ku theksoi se povazhdon ndërtimi në 30 objekteshkollore, tetë prej të cilave pritet tëpërfundojnë brenda këtij viti, sikuredhe Biblioteka universitare.Ndërsa, sa i përket infrastrukturësligjore, ministri Buja përmendimiratimin e Ligjit për Arsimin dheAftësimin Profesional dhe Ligjit përArsimin për të Rritur, ndërsa tha seështë draftuar Ligji për Akademinë eShkencave dhe Arteve të Kosovës,Ligji për Arsimin e Lartë si dhe Ligjipër mësimdhënësit '90 - 99

Ministri Buja prezantoi të arriturat në arsimpër gjashtëmujorin e parë

Takohen ministri i Arsimit të Kosovës dheministrja e Arsimit të Shqipërisë

Ministri Buja, me bashkëpunëtorë,priti në takim një delegacion ngaShtetet e Bashkuara të Amerikës, nëkuadër të vizitës së parë paspartneritetit të Republikës së KosovësmeShtetine Iowa-s.Ministri Buja theksoi lartë rëndësinë endihmës së vazhdueshme që po i bëhetKosovës në fushën e arsimit,përkatësisht në ngritjen e nivelitintelektual dhe profesional, përmeskëmbimit tëpërvojavendërshtetërore."Për mua është shumë domethënësdhe i rëndësishëm këmbimi istudentëve tanë, ku veç të tjerash rritedhe nivel in intelektual dheprofesional, si dhe miqësinë tonë",theksoiministriBuja.Duke folur për gjendjen e tanishme nëarsim, me theks të veçantë arsimin elartë, ministri Buja tha se niveletmaster dhe doktoraturë endeparaqesin nevojë më të madhe për të

investuar.Ndërsa, përfaqësuesi i delegacionit,Tom Rial, foli për bashkëpunimin eRepublikës së Kosovës me Shtetin eIowa-s në fushën e arsimit ,përkatësisht këmbimin e studentëve nëmes këtyre dy shteteve, tashmë tëbinjakëzuara."Presim bashkëpunimin tonë nëfushën e arsimit. Jemi duke punuar që

këtë partneritet ta thellojmë edhe mëtutje dhe pse jo pas disa viteve tëfestojmë bashkë sukseset tona", thaRail,Rail po ashtu bëri të ditur se studentëtnga Kosova do të kenë tretman të njejtëme studentët nga Amerika, sa i përketpranimitnëCommunityCollege.

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z.Ramë Buja, ka priturministren e Arsimit dhe Sportit tëShqipërisë, znj.LinditaNikolla.Ministri Buja shprehu kënaqësinë përtakimin e parë me homologen e tij ngaShqipëria, e cila sapo ka marrëdetyrën. "Gjithçka që biseduam meministren, ishte në vazhdën e asaj që ned u h e t t ë i n t e n s i f i k o j m ëbashkëpunimin tonë. Ju e dini që kemibërë hapa në bashkëpunim meShqipërinë dhe me Ministrinë eArsimit në veçanti. Kemi bërëAbetaren e përbashkët, por kemipunuar edhe në aspekte të tjera. Ne udakorduam që të ecim seriozisht në atabinarë që kemi vendosur", theksoiministri Buja, ndërsa shprehu besimine tij se do të intensifikohet puna nëuni f ik imin e kur r iku lave tëpërbashkëta. "Kjo do të na shpjerëdrejt rezultateve të përbashkëta dukemos pasur nevojë që të kemi libra tëndryshëm, por ta realizojmë atë qëështëmëemira", thaai.

Gjithsesi, theksoi ministri Buja, nekemi punë dhe u dakorduam të ecimmë tutje me bashkëpunime edhe nënivelet tjera universitare, shkencoredhe hulumtuese dhe kjo do të nafavorizojë të dy palët, sepse kështurezultatetdo të jenëmëtëmira.Ndërsa, ministrja e Arsimit dheSportit e Shqipërisë, znj. LinditaNikolla theksoi se ka pasur kënaqësinëqë të njihet me të gjitha projektet qëjanë menaxhuar nga MAShT, dukearritur një standard të ri të arsimit dhemenaxhimit tëarsimitnëKosovë."U ndjeva shumë mirë në takimin me

ministrin Buja, me të cilin vendosëmpiketat e gjithë bashkëpunimit të ditëvetë ardhshme. Realisht mendoj se kemiarritur një hap të ri duke vendosur që tëndërtojmë bashkërisht dhe të ecimbashkërisht në ndërtimin dhes e n d ë r t i m i n e p r o c e s eve t ëqëndrueshme që lidhen me edukimin etë ardhmes së fëmijëve tanë, nëndërtimin e procesve që kanë të bëjnëme unifikimin e standardeve tëarrritjes, me unifikimin e teksteve,unifikimin e cikleve të shkollimit nëarsimin e detyruar dhe në arsimin emesëm", theksoiministrjaNikolla

Me delegacionin nga shteti Iowa

6 7


Zhvilloi punimet konferenca ndërkombëtare“Ecim tutje – Arsimimi për Zhvillim Ekonomik”Konferenca Ndërkombëtare përEkonominë e Arsimit në Kosovë "Ecimtutje - Arsimimi për ZhvillimEkonomik", ka mbledhur në Prishtinëekspertë të shumtë të arsimit nga vendidhe bota, përfaqësues të institucioneve,të shoqërisë civile, mediave etj.Ngakonferenca dyditore e organizuar ngaMinistria e Arsimit, në bashkëpunim meShoqërinë Gjermane për BashkëpunimNdërkombëtar (GIZ), pritet të dalinrekomandime, të cilat do t'ju shërbejnëpolitikbërsve të nivelit qendror,komunal, por edhe të vet shkollave për tëardhmen e arsimit dhe për zhvillimin eqëndrueshëm ekonomik. Punimet ekonferencës i hapi ministri i Arsimit,Shkencës dhe Teknologjisë, z.RamëBuja, i cili tha se kjo konferencë është njëngjarje e veçantë dhe shumë erëndësishme për sistemin e arsimit nëKosovë, sepse organizohet për herë tëparënërajon."Kjo është një kohë e rëndësishme përMinistrinë e Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë,meqë jemi tëangazhuarnëzhvillimin e një shoqërie të dijes, dukendër tuar n jë s i s t em ars imorgjithëpërfshirës, të cilësisë së lartë", thaministri Buja, ndërsa theksoi se kjo pondodhë pas arritjeve të rezultateve tëshumta në zhvillimin e reformave,legjislacionit dhe infrastrukturësshkollore, që të gjitha këto në njëperiudhërelativishttëshkurtër.MinistriBuja,poashtu, thasekjongjarjepo organizohet në momentin kur nekemi identifikuar nevoja të mëdha përzhvillimin e mëtutjeshëm të arsimit,rrjedhimisht përshtatjes së nevojave tëtregut. Ministri i Arsimit, theksoi secilësia në arsim është thelbësore përzhvillim të kapitalit human dhe përzhvillim të qëndrueshëm ekonomik."Ajoumundësontëgjithëvetëzhvillojnëtalentin dhe kompetencat e duhura përnevojat e tregut të punës dhe mobilitetitevropian dhe të marrin pjesë në mënyrëefektivepërzhvilliminegjithëmbarshëmtë shoqërisë", tha ministri. Ministri Bujapërmendi faktin se Kosova është njëvend i vogël dhe me buxhet jo tëmjaftueshëm për investim në arsim.Mirëpo, ai tha se me burimet që kemi, si

vend me popullsinë më të re në Evropë,"ne mund të themi se kemi një pasuri, ecila duhet të përgatitet profesionalishtpër kërkesat në rritje nga sektori ibiznesit, të cilën nëse nuk mund tamenaxhojmë dhe ta përgatisim mirë përtë ardhmen do të na shndërrohet nësfidë". Ministri Buja tha se Qeveria eKosovës e ka renditur arsimin në krye tëprioriteteve dhe, ajo çka është shumë erëndësishme, familjet kosovare nuk

kursejnë të investojnë për shkollimin efëmijëve dhe të rinjve. Ai falënderoi edhepartnerët zhvillimorë për ndihmën qëkanë dhënë në zhvillimin e arsimit. "Por,për të vazhduar më tutje në drejtim tërritjes së cilësisë në arsim na duhet edhemë tej ndihma e partnerëve, prandajshfrytëzoj rastin t'u bëjë thirrjedonatorëve që të rrisin investimet nëarsim, sepse investimet sjellindimensione krejt të reja në arritjet enxënësve dhe cilësisë në arsim". Ndërsa,ambasadori gjerman në Prishtinë, PeterBlomeyer, tha se qasja universale nëarsimin fillor është një nga synimet ezhvillimeve të mijëvjeçarit. Ai theksoi searsimimi cilësor është çështje kyçe për

zhvillimin ekonomik dhe për rritjenekonomike, ndërsa tha se arsimimi ibrezave të ardhshëm nënkuptoninvestim. "Sot Kosova e gjen veten në njësituatë të veçantë, papunësia rritetveçanërishtnëmesine të rinjvedhenepodiskutojmë sa i përket emigrimit përshkaqe ekonomike, që po e dobësonedhe më tej këtë shtet të ri. Tani ështëkoha për të reflektuar se si t'u ofrohenatyre mundësitë dhe stimuj që të

qëndrojnë këtu dhe të kenë perspektivënë shtetin e tyre", theksoi ambasadoriBlomeyer.Zëvendësministri iFinancave,RamadanAvdiu, tha se investimet në arsimgarantojnë cilësi të fuqisë së ardhshmepunëtore si dhe rritje të shpejtë e tëqëndr ueshme ekonomike. Nëkonferencë kanë marrë pjesëpërfaqësues të Qeverisë së Kosovës dhevendeve të rajonit, përfaqësues tëinstitucioneve të ndryshme të vendit,udhëheqës të institucioneve të arsimitpublik e privat, përfaqësues të shoqërisëcivile, ekspertë të arsimit nga vende tëndryshmetëbotës.

U mbajt Seminari për Gjuhën, Letërsinëdhe Kulturën Shqiptare

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z. Ramë Buja, moripjesë në ceremoninë e hapjes sëUniversitetit Veror Ndërkombëtar tëPrishtinës. Rreth 600 studentëvendorë e ndërkombëtarë, nga tëgjitha viset e botës, nga data 22 korrikderi më 2 gusht, do të jenë pjesëmarrëstë këtij evenimenti tashmë tradicionalme ç`rast do të ndjekin kurse tëndryshme si dhe do të këmbejnëpërvoja akademike.Më këtë rast, ministri Buja, në fjalënpërshëndetëse tha se "ju sollëm këtunë ambiente të Muzeut të Kosovës jorastësisht, që të mësojmë pak nga ekaluara jonë, të qëndrojmë nërealitetin tonë bashkë me ju, dhe tëecim përkrah juve në të ardhmen tonëtë përbashkët".Ndërsa, duke folur përrëndësinë e këmbimit të përvojave dheqëllimin e këtij universiteti, ministriBuja theksoi edhe miqësitë që do të

lidhen gjatë takimeve mes studentëvevendas dhe atyre të shteteve tëndryshme, të cilët kanë ardhur për tëndjekur ligjëratat në këtë universitet."Jo rastësisht thuhet se armiqësitëkrijojnë të pabërat dhe të zezat e botës,ndërsa miqësitë krijojnë mrekullitë",tha në fjalën përshëndetëse ministriBuja. Punën e ketij Universiteti eshpalli të hapur rektori i Universitetit

"Hasan Prishtina ", z. Ibrahim Gashi.Ndryshe, ky është Universiteti i 13Veror Ndërkombëtar që organizohetme sukses në Prishtinë, ndërsa sipasagjendës, pjesëmarrësit përveç tjerash,do të ndjekin kurse nga disiplina tëndryshme si shkencat sociale, juridike,ekonomike, bujqësore, arti, mjekësiaetj , ndërsa ligjërues do të jenë profesorvendorë dhe ndërkombëtarë.

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z.Ramë Buja, ka marrëpjesë në hapjen e punimeve tëSeminarit XXXII Ndërkombëtar përGjuhën, Letërsinë dhe KulturënShqiptare. Në fjalën e tij, ministri Bujatha se seminari për Gjuhën, Letërsinëdhe Kulturën është ëmblemë e gjithëshqiptarisë."Ky seminari i gjuhës, letërsisë dhekulturës shqiptare është padyshimemblemë jo vetëm e fakultetit dheuniversitetit, por edhe e gjithëshqiptarisë. Përveçqë ky seminar kaprodhuar njohuri për miqtë tanë ngabota për traditën, kulturën, etnosin,historinë shqiptare, ka krijuar edheambasadorët e Kosovës në botë për tëvërtetën, për shqiptarët dhe realitetin eKosovës", ka thënë në fjalën e tijministri Buja.Ndërkaq Sedat Kuçi, dekan iFakultetit të Filologjisë, tha se kyseminar në dekada të tëra ka afirmuarvlerat tona gjuhësore e letrare e

kulturore në mbarë botën, por edhe kamarrë nga të tjerët pjesëmarrës,studiues të gjuhës shqipe që vijnë ngashtetet më të zhvilluara të botës.Ndryshe, sot në Prishtinë ka filluarseminari i XXXII Gjuhën, Letërsinëdhe Kulturën Shqiptare, ku po marrin

pjesë gjuhëtarë, punonjës shkencorëdhe akademik nga shumë vende tëbotës. Gjatë ditëve në vi j imseminaristët do të kenë rast të marrinpjesë në sesione shkencore tëgjuhësisë, të letërsisë si dhe të ndjekinedhe kurse të gjuhës shqipe.

Ministri Buja mori pjesë në hapjen eUniversitetit Veror Ndërkombëtar

8 9


MAShT shpall studentët përfitues të bursave tëSheffield-it

Zëvendësministri i Arsimit, NehatMusta fa , ka mar rë p jesë nëceremoninë solemne të diplomimit tëgjeneratës së parë të Universitetit tëPrizrenit "Ukshin Hoti".Zv/ministri Mustafa, me këtë rast,theksoi se deri në vitin 2008 gjendja earsimit të lartë në Kosovë sa i përketpërfshirjes së të rinjve as për së afërminuk ishte e kënaqshme, kurse tani më 1tetor në Kosovë startojnë punëng jash të un ive r s i t e t e pub l ike."Numri i atyre që ishin skeptik se nëKosovë mund të hapet një universitet idytë publik ishte shumë i madh.Mirëpo, kjo ceremoni që sot ju po eorganizoni, është dëshmia më e mirëdhe është një vend prej nga ne duhet t'ibëjmë thirrje të gjithë atyre skeptikëvetë vitit 2010, që të vijnë të shohin qëUniversiteti i Prizrenit, arriti mesukses ta përmbush misionin për tëcilin është themeluar dhe sot kemi të

diplomuar nga gjenerata e parë tëstudentëve të këtij universiteti",theksoi ai. Ndërsa, rektori iUniversitetit "Ukshin Hoti", MazllumB a r a l i u t h a : " Ky ë s h t ë n j ëmaterializim i sukseseve dhe punës sëpalodhshme të pedagogëve, tëpunonjësve të institucionit dhe tëstudentëve në këtë universitet".Ai ka shtuar se është një bindje ep ë r g j i t h s h m e p u b l i k e d h egjithëpërfshirëse, e qytetarëve, e

institucioneve vendore dhe atyreqendrore, e qarqeve akademike dhe tëinstitucioneve ndërkombëtare, se nëkëtë universitet ka pasur punë dherezultate dhe ato janë për t'u shënuar,falë mbështetje gjithëpërfshirëse që kapas dhe vazhdon ta ketë UPz.Ndërkaq, kryetari i Komunës sëPrizrenit, Ramadan Muja, tha se endjen veten jashtëzakonisht të lumturqë është vënë në këmbë institucioni ilartë edukativ arsimor dhe shkencor.

Në Universitetin e Prizrenit diplomoi gjenerata e parë

Ministri Buja mori pjesë në “Panairin e libritpër fëmijë”

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z.Ramë Buja, mebashkëpunëtorë, priti në një takimpërfaqësuesit e konzorciumit Finlandë -Austri, të shoqëruar nga znj. SophieBeaumont, përfaqësuese e KomisionitEvropian për çështje të arsimit nëKosovë. Konzorciumi në partneritetme MAShT - in do të bë jnëimplementimin e Projektit tëBinjakëzimit. Projekti i Binjakëzimitparasheh përkrahje profesionale emateriale për implementim e PlanitStrategjik për Zhvillim të Arsimit 2011-2016 (PSAK), të cilin do ta mbështesëprojekti IPA 2011 dhe në fokus do tëketë arsimin parauniversitar. MinistriBuja ka falënderuar përfaqësuesen eBashkimit Evropian znj. SophieBeaumont për kontributin e saj dhënëarsimit në Kosovë e veçmas përndikimin e saj që të kemi edhe Projektine Binjakëzimit. "Jam shumë i kënaqurqë Finlanda dhe Austria janë fituese tëProjektit të Binjakëzimit nga Bashkimi

Evropian veçmas për faktin se Finlandadhe Austria janë dy vende të dëshmuarapër cilësi të lartë të arsim", tha ministriBuja. Znj. Beaumont nga ana e saj enjoftoi ministrin Buja me disa hollësirreth projektit, me ç'rast theksoi faktinse BE-ja ka mbështetë që nga fillimiMinistrinë e Arsimit të Kosovës nëi m p l e m e n t i m t ë P S A K - u t ."Ky projekt po realizohet me kërkesën eMAShT, e cila u miratua nga BE-ja,ndërsa në përmbajtje ka ndihmesën nëimplementim të kurrikulës së re tëKosovës, sigurim të cilësisë në arsim, si

dhe do të ndihmojë edhe në çështje tjeraqë kanë nevojë shkollat (pajisje memjete mësimore)". Znj. Beaumontgjithashtu sqaroi se edhe MAShT do tëjetë par t ic ipues f inanc iar nëimplementim të programeve, të cilat ika planifikuar dhe për të cilat ka ndarëmjete buxhetore. Ndërkaq, përfaqësuestë Austrisë dhe Finlandës theksuan sedo të sjellin përvojat më të mira tëvendeve të tyre në fusha të caktuara tearsimit dhe që mendojnë se do të jenë tëefektshme në Kosovë.

shënimit të Ditës Ndërkombëtare tëShkrim-Leximit, kanë vizituar"Panairin e librit për fëmijë", i cili ështëorganizuar nga Basic EducationProgram (Programi për ArsimThemelor) iUSAID-it.Ministri Buja këtë ngjarje e ka vlerësuartë një rëndësie të veçantë, për faktin qëaktivitete të kësaj natyre e ngrisinvetëdijen e nxënësve për rëndësinë e tëlexuarit tëhershëm."Ne jemi të lumtur që kemi realizuarkëtë gjë. Është një aktivitet qësensibilizon fëmijët duke pasur libra tëveçantë, duke i futur në garë ata, duke isensibilizuar për çështjen e leximit",është shprehurministriBuja.Ministri Buja, po ashtu, tha se kjongjarje është një mrekulli për fillimvitinshkollor, ndërkaq shprehu bindjen sefëmijët, duke i parë këta libra, madjeduke i bërë vet disa prej tyre, do të jenëlexues të mirë. Drejtoresha e USAID-it

në Kosovë, Maureen Shauket, tha se tëlexuarit e hershëm është gur-themel i tëgjitha programeve arsimore të USAID-it. Përveç ekspozimit të librave, tabelavedhe materialeve të tjera të leximit,programi organizon edhe aktivitete tëndryshme. Këto aktivitete përfshijnë:

një qendër leximi ku nxënësitpraktikojnë leximin, shkrimin dheshkathtësi të tjera komunikimi.Në kuadër të Panairit të librit u ndanëshpërbime për "Biblioteka më e mirë evitit", dhe "Libri më i mirë i krijuar nganxënësit eklasave1-5".

Filloi zbatimi i Projektit të Binjakëzimit mesKosovës, Austrisë dhe Finlandës

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z. Ramë Buja, ka priturnë takim studentët nga Kosova, të cilëtkanë përfituar bursa për studimebachelor, master, MBA dhe PhD nëvitin akademik 2013- 2014 nëUniversitetin e Sheffield-it, FakultetiNdërkombëtarë "City College" nëSelanik tëGreqisë.Pasi ka uruar studentët e përzgjedhur,duke iu dëshiruar gjithë të mirat emundshme në jetë dhe në rrugën e tyreakademike, ministri Buja ka theksuar sehapi të cilin kanë hedhur ata dukeaplikuar dhe realizuar kërkesën përbursa është rruga më e mirë emundshme për t'u bërë të zotët evetvetes dhe natyrisht për të reflektuarpozitivishtpërvendin."Kjo marrëveshje me Universitetin eSheffield-it vazhdon që katër vite dhe jujeni pjesë e vititi të katërt që bëjmëkontratë me Universitetin e Sheffield-itdhe si rezultat i asaj kontratë më 19mars 2013, në mes të ministrit tëArsimit, Shkencës dhe Teknologjisëdhe rektorit të Universitetit të Sheffield-

it ka rezultuar që të jepen 55 bursa përstudentë të niveleve të ndryshme,bacelor, master, MBA dhe PhD", ështëshprehurministriBuja.Ministri Buja po ashtu ka sqaruar sestudentët përfitues të bursave tëdoktoraturës do të përzgjedhen mëvonë, sepse ata kanë një projekt tëveçantë, që duhet ta pasqyrojnë, tëaplikojnë me të dhe pastaj të bëhetvlerësimi. Ndërkaq, GazmendMejzini, përfitues i bursës MBA (

Master i Administrimit të Biznesit) kathënë se mundësia për të vazhduarstudimet jashtë vendit është rast i mirëpër të dhe për të gjithë studentët tjerëpërfitues.Ndryshe, nga të gjitha këto bursa mebashkëfinancim në mes të Ministrisë sëArsimit dhe Universitetit të Sheffield-itjanë ndarë: 10 bursa bachelor të plota,10 bursa bachelor jo të plota, 10 bursamaster të plota, 10 bursa master jo tëplota,10bursa MBAdhe5bursa PhD.

10 11

MAShT me sukses po zbaton Planin Strategjik

Ministri Ramë Buja mori pjesë nëlansimin e fushatës kombëtare kundërtrafikimit me qenie njerëzore me moton"Hapi sytë". Ministri Buja u shpreh seMAShT është në gatishmëri të plotë përangazhimin e vazhdueshëm tëinstitucioneve arsimore në luftimin etrafikimit me qenie njerëzore. "MAShTka qenë dhe është pjesë aktive e punësnë zbatimin e Strategjisë nacionale dhePlanit të veprimit për luftimin etrafikimit, duke ushtruar fuqishëmrolin e vet në parandalimin e kësajdukurie të shëmtuar, nëpërmjetedukimit dhe arsimimit cilësor".Ministri Buja tha se MAShT e kaintegruar me kohë çështjen e trafikimitnë planprogramin e Lëndës Edukatëqytetare, lëndë e cila mësohet në tëgjitha nivelet e arsimit, si edhe te lëndaAftësitëpër jetëmekapitull tëveçantë.Po ashtu, përmes trajnimeve tëm ë s i m d h ë n ë s ve, M A S h T n ë

bashkëpunim me partnerët e vet e kaofruar edhe qasjen ndërkurrikulare dheekstrakurrikulare për parandalimin samë efikas të problemit të trafikimit menjerëz, theksoi ministri Buja, dukeshtuar se MAShT ka krijuar lehtësira nëriintegrimin e viktimave në sistemarsimor. Ministri Buja tha se duke qenëpjesë e grupin ndërministror kundërtrafikimit me qenie njerëzore, MAShT

së bashku me institucionet tjeraqeveritare dhe joqeveritare koordinonaktivitetet kundër trafikimit. "Tani kurpo e hapim fushatën e MuajitAntitrafikim (18 shtator- 18 tetor),drejtoritë komunale dhe shkollat janë tëin for muara për akt iv i te te t einstitucioneve të ndryshme, që do tëndodhin në shkolla dhe komuna", kathënë ministri Buja .

MAShT pjesë aktive e zbatimit të Strategjisë nacionalepër luftimin e trafikimit

Ministri Buja mori pjesë në takimin eKomisionit Ndërministror përReformën e Administratës Publike meç'rast prezantoi arritjet dhe sfidat eMAShT në hartimin e PlaneveZhvillimore Strategjike. Me këtë rast,ministri Buja u shpreh se MAShT, poangazhohet për një shoqëri të dijes,duke ndërtuar një sistem arsimorcilësor dhe gjithëpërfshirës. "MAShTme sukses po zbaton planin Strategjik(PSAK)-2011-2016 si një plangjithëpërfshirës tërësektorial", ka thënëministri Buja. Ministri Buja foli edhepër hartimin dhe miratimin e Kornizëssë Kurrikulës së Re të Kosovës,standardet për edukimin parashkollor(mosha 3-5 vjeç), ndërsa theksoi se nëshator të këtij viti do të fillojë pilotimi iKornizës në 10 shkolla të Kosovës (6fillore dhe 4 shkolla të mesme). Njëpjesë të fjalës, ministri Buja ia kushtoiedhe përfshirjes së fëmijëve me nevojatë veçanta dhe rritjes së dukshme tëpërfshirjes në shkolla të fëmijëve tëkomuniteteve RAE, ndërsa foli edhepër infrastrukturën shkollore. Sa i

përket Qendrave të Kompetencës (QK)në Malishevë dhe Skënderaj tha se kanëvazhduar angazhimet në konsolidimine mëtejmë të dy këtyre Qendrave,ndërkaq po ndërtohen edhe dy (QK) nëFerizaj dhe në Prizren. Ministri Bujafoli edhe për procesin e DecentralizimitFinanciar, ku tha se janë zhvilluar(ndërtuar) kapacitetet menaxhuese nënivel komunal, duke potencuar sedecentralizimi ka përfshirë ndërtimin ekapaciteteve menaxhuese edhe nëshkolla. Sa i përket infrastrukturësligjore, ministri Buja theksoi se janëm i r a t u a r t a s h m ë s t a t u t e t e

universiteteve të reja publike, sikur edheLigji për Arsimin dhe Aftësimin e tëRriturve. "MAShT me mbështetje tëUNDP ka draftuar edhe Strategjinë2013-2020 për zhvillimin e praktikësprofesionale, e cila është bazuar nëPSAK. Ndërkaq, kjo Strategjiparasheh një bashkëpunim të ngushtëedhe me të gjithë akterët tjerë të arsimitp r o f e s i o n a l , ve ç a n ë r i s h t m endërmarrjet", ka theksuar ministriBuja dhe theksoi se MAShT mbetet epërkushtuar për implementimin e plotëtë Plani Strategjik i Arsimit në Kosovë2011-2016.

Takime të rëndësishme me delegacionin ngaUniversiteti Giresun

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z.Ramë Buja, ka priturnë takim një delegacion ngaUniversiteti Maharishi nga Shtetet eBashkuara të Amerikës, të cilët kanëprezantuar një projekt, i cili ka të bëjëme meditimin transcendental dhezgjerimin e të kuptuarit të studentëvepërmes aplikimit të kësaj mënyre tëmeditimit.Ministri Buja, me këtë rast, kas h p r e h u r g a t i s h m ë r i n ë einstitucioneve arsimo

r

e në Kosovëpër të krijuar mundësi realizuese tëkësaj metode për vetëzhvillim, tëpraktikuar në shumë vende të botës.M i n i s t r i B u j a , k a s h p r e h u rinteresimin e tij që kjo metodë e tëmedituarit të instalohet edhe nëvendin tonë.B e v a n M o r r i s , p r e s i d e n t iUniversitetit Maharishi, i cili ka folurpër mënyrën e edukimit të studentëvenë këtë universitet, ka thënë se dalliminë mes të sistemit të edukimit që

praktikohet në universitetin që aiudhëheq dhe edukimit bashkëkohor,është se ky i fundit koncentrohet nëstudimin objektiv.Morris, po ashtu vlerësoi se studentët,të cilët diplomojnë në këtë universitetjanë të veçantë, më kreativ dhe mëinteligjent, duke pasur parasysh

faktin se truri angazhohet më shumë.Meditimi Transcendental e kaorigjinën te Maharishi Mahesh Yogi.Ai është themeluesi i organizatës qëvazhdoi përtej vdekjes së tij. Në vitin1955, Maharishi filloi të mësonte njëteknikë tradicionale meditimi që equajti Meditim Transcendental.

Ministri i Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë, z.Ramë Buja, mebashkëpunëtorë ka pritur në takimnjë delegacion nga UniversitetiGiresun i Turqisë, të kryesuar ngarektorja e Universitetit, znj. AygunAttar. Vizita kishte për qëllim arritjene një marrëveshje bashkëpunimindërmjet Universitetit të Giresunitdhe universiteteve publike tëKosovës.Ministri Buja, me këtë rast, katheksuar rëndësinë e bashkëpunimitndëruniversitar të Kosovës me vendetë ndryshme të botës, përkatësishtTurqinë, përmes këmbimit tëstudentëve dhe bartjes së përvojavenga atje.Ministri Buja ka folur edhe rrethangazhimeve të MAShT-it për tëavancuar edhe më tej arsiminprofesional, i cili ka për qëllimpërgatitjen e kuadrove të reja për

tregun e punës. Ministri i Arsimit,ndër të tjera, vlerësoi lartë kontributine shtetit turk në zhvillimin e arsimitnë Kosovë, veçanërisht arsimit tënivelit universitar. Rektor ja eUniversitetit Giresun, Aygun Attar,nga ana e saj, ka bërë të ditur se kyuniversitet edukon studentët në bazë

të kërkesave të tregut të punës, kupërgatitjet profesionale zgjasin dyv i t e . A t t a r t h a s e l i d h j e tndërstudentore e bëjnë edhe më tëfortë bashkëpunimin ndërshtetërordhe në vazhdën e kësaj do tëdëshironte që pjesë e këtij univesitetitë ishin edhe studentët nga Kosova.

... me delegacionin nga Universiteti Maharishi


1312

Zv/ministri Mustafa priti drejtoren e FonditNdërkombëtar të Vishegradit

Zëvendësministri i Arsimit, Shkencësdhe Teknologjisë, z.Nehat Mustafa,me bashkëpunëtorë, ka pritur në takimnjë delegacion nga Ministria e Arsimittë Republikës së Baden Vurttember,me të cilët ka diskutuar lidhur meava n c i m i n e b a s h k ë p u n i m i tndërshtetëror në fushën e arsimit.Duke prezantuar gjendjen e arsimit nëvend, zëvendësministri Mustafa katheksuar se, Kosova e konsideronGjermaninë pikë referimi sa i përketzhvillimit të arsimit, veçanërishtprogramit të arsimit profesional.Më tej, z. Mustafa ka folur edhe përnumrin e madh të gjuhëve të huaja, nëtë c i l a t o rgan izohe t mës imiparauniversitar, në një shtet me numërtë vogël të banorëve, siç është Kosova,Zv/ministri Mustafa, po ashtu, ka

vlerësuar lartë trajtimin që u bëhetnxënësve shqiptarë në Gjermani,përkatësisht mënyrën e organizimit tëmësimit në gjuhën shqipe për fëmijëtshqiptarë, të cilët jetojnë atje.Në anën tjetër, Herr Rudol Bosch,

përfaqësues i delegacionit, theksoi seçështja e organzimit të mësimit nëgjuhë të huaja është aspekt shumë irëndës ishëm për një shoqër ishumëetike.

Gjermania interesohet për AAP

Zëvendësministri i Arsimit, z. NehatMustafa, ka pritur drejtoren e FonditNdërkombëtar të Vishegradit, znj.Karla Wursterova, me të cilën kab i s e d u a r p ë r m u n d ë s i t ë ebashkëpunimit në arsim, sidomos nëarsimine lartë.Znj. Wursterova e ka informuarzv/ministrin Mustafa rreth Fondit, i ciliështë formuar në vitin 2000 nga qeveritëe Çekisë, Hungarisë, Polonisë dheSllovakisë. Ajo tha se ky Fond ofronmundësi të shumta për të rinjtë e shumëvendeve të Ballkanit Perëndimor, poredhe më gjerë. Programi fokusohet nëfushat e arsimit, kërkimit, kulturës etj,përmes granteve në këto komponente:Skema e granteve (katër lloje tëgranteve), programi Vishegrad përbashkëpunim me lindje, skema ebursave, programi "artist-in-residence"dhe programi për zhvillimin ekurrikulave në universitet. Wursterovatha se është në Kosovë për tëpromovuar këto mundësi edhe për tërinjtë kosovarë, të cilët mund tëpërfitojnë nga fondi për mobilitet,respektivisht bursa të ndryshme në këtokatër vende, si dhe nga programi ibashkëpunimit ndërmjet institucioneve

të arsimit të lartë të Kosovës me ato tëkatër vendeve në fjalë "Ky është një ngaqëllimet e vizitës sonë, që të rinjtë evendit tuaj të shfrytëzojnë këtomundësi që ne ofrojmë, por edhe tëkuptojmë se në cilat fusha dhe nivele tëstudimeve Kosova ka më shumënevojë", tha znj. Wursterova. Ndërsa,zv/ministri Mustafa e njoftoi mysafirenme gjendjen e arsimit të lartë nëKosovë, ku theksoi se vendi ynë tashmëka 6 universitete publike dhe 23institucione të arsimit të lartë privat.Kështu që, ai tha se mundësitë janë tëshumta për bashkëpunim në këtë niveltë arsimit. Ai përmendi faktin seKosova ka popullsinë më të re në

Evropë dhe pjesëmarrje gjithnjë e nërritje në arsimin e lartë. "Ne pobashkëpunojmë me shumë universitetepër të krijuar mundësi të reja për të rinjtëtanë dhe edhe këto mundësi që ne po idiskutojmë sot, i shohim si mundësi tëmira për ta", tha ai. Zv/ministriMustafa premtoi angazhim maksimaltë MAShT-it për ta promovuar këtëprogram në mesin e të rinjve dheinstitucioneve të arsimit të lartë tëKosovës, për të cilët garantoi se "do tëjenë storie e suksesit" në programet eFondit të Vishegradit, nëse atyre do t'jujepet mundësia e studimit dhebashkëpunimit.

U mbajt tryeza “Avancimi i Arsimit dheAftësimit Profesional”

Sindikata e Bashkuar e Arsimit tëKosovës (SBAShK) dhe përfaqësues tëSindikatës së Pavarur të Arsimit tëShqipërisë (SPASh) si dhe Federatës sëSindikatave të Arsimit të Shqipërisë(FSASh), kanë zhvilluar një takim tëpërbashkët, qëllimi i të cilit ishte njohjame risitë në sistemet arsimore të dyvendeve si dhe mundësitë për njëpartneritet më të efektshëm reciproknë mes të ministrive të arsimit dhe tësindikatave.Zëvendësministri i Arsimit, z. NehatMustafa, pasi ka përshëndeturiniciativën për mbajtjen e një takimi tëpërbashkët, theksoi se tashmë çdo ditëe m e s h u m ë p o t h e l l o h e tbashkëpunimi reciprok në mes të dyvendeve. Ai tha se ky bashkëpunimfillimisht rezultoi me hartimin eAbetares së përbashkët dhe fillimin epërafrimit të kurrikulave, ndërsa, kyproces bashkëpunimi do të pasojë edheme hartimin gradual të teksteve tëpërbashkëta shkollore. Z. Mustafa foli

për të arriturat e MAShT, me ç`rasttheksoi se janë dhënë licencatmësimdhënësve dhe është hartuarKurrikula e re, e cila ka filluar tëpilotohetnë10shkolla tëKosovës.Zv/ministri Mustafa foli edhe përKontratën Kolektive(KK), për të cilëntha se jemi në përfundim tëharmonizimit të pikëpamjeve tëMAShT-it dhe SBAShK-ut dhe sëshpejti do të kemi finalizimin e këtijdokumenti. Ndërsa, ai shtoi se

mendimin lidhur me KK do ta japëedhe Ministria e Financave si dheMinistria e Punës dhe MirëqeniesSociale.Ndërkaq, përfaqësuesit e SBAShK-ut,SPASh-it dhe FSASh-it gjithashtufolën për risitë në sistemet arsimore,kontributin e sindikatave në realizim tëprogrameve arsimore, si dhe përmundësitë e këmbimit të përvojave mëtë mira në fushëveprimin sindikal në tëardhmen.

Ministria e Arsimit, Shkencës dheTe k n o l o g j i s ë ( M A S h T ) , k aorganizuar tryezën me temën"Avancimi i Arsimit dhe AftësimitProfesional", ku kanë marrë pjesëdrejtorë komunalë të arsimit, drejtorëtë shkollave profesionale, përfaqësuestë institucioneve private të arsimit,përfaqësues të bizneseve, përfaqësuestë organizatave donatore, etj.Ragip Gjoshi, këshilltar i ministritBuja, theksoi se ky segment i arsimitështë shpresa më e sigurt për zbutjen epapunësisë në Kosovë dhe përzhvillimin ekonomik të vendit."Qeveria e Kosovës ka vënë siprioritet arsimin dhe aftësiminprofesional dhe është mirë që krahasprioriteteve tjera është vënë nëspikamë edhe kjo", theksoi z. Gjoshi,i cili theksoi disa të arritura në këtëdrejtim, ndër të tjera edhe Agjencinë

pë r Ars imin dhe Af t ë s iminProfesional, e cila do të bëhet sëshpejti."Është momenti që t'i inkurajojmë tërinjtë që të shkojnë në shkollatprofesionale dhe të flasim përrëndësinë e këtij segmenti të arsimit,por sidomos me tregun e punës, sepsetregu duhet të jetë përcaktues idrejtimeve, profileve dhe shumë

çështjeve që kanë të bëjnë më arsiminprofesional. Po ashtu, me arsimprofesional, të rinjtë tanë vijnë mëshpejt te vendi i punës", tha ai.Z. Gjoshi theksoi se ndërlidhja ebizneseve me arsimin profesionalduhet të jetë më e fuqishme dheMAShT ka krijuar edhe bazën ligjorepër të hapur mundësitë në këtëdrejtim.

Zv/ministri Mustafa në takimin e sindikatavetë arsimit të Kosovës dhe Shqipërisë


ReportazhReportazh

14 15

Shkollat, shembull të paqes dhe respektit ndëretnik!Me flokët e lëshuara dhe me njëshikim 'shpues', Merihane Kryeziu,nxënëse e klasës së pestë në shkollënfillore "Mihal Grameno" të FushëKosovës buzëqesh tek përsëritëmesimet e saj para mësueses. Vajza ngaFushë Kosova, mban veshur njëxhaketë ngjyrë të kuqe. Ajo pëlqen tëheshtë kur ndonjë i huaj është në klasëne saj. I duhet kohë që t'i 'blej' tëpanjohurit. Por, nxënësja është'vullkani' i klasës. Mësuesja e saj fletshumë mirë për sjelljen e Merihanës,ndonëse vajza qëndron mirë edhe memësimet. Në një klasë ku shumica enxënësve janë shqiptarë, vajza ngakomuniteti ashkali, synon të thyejëbarrierat. Qëllimi i saj është tëshkollohet sa mëshumë."Më pëlqen të vazhdoj studimet. Falëpërkrahjes së familjes synoj ta bëj këtë",thotë kjo nxënëse, tek tërheqvëmendjen e mësueses, dukepërmendur disa profesione që do t'iushtronte me kënaqësi. Në klasën eMerihanes, janë hiç më pak se 37nxënës. Tre nga ta, janë nga komunitetiashkali.

Saranda Berisha është mësuesja eMerihanes. Ajo tregon se në klasën esaj, as që diskutohen dallimet. "Këtojanë barriera të kaluara. Gjithçka kandryshuar", thotë mësuesja, tek tregonqë shoqëria mes nxënësve të dykomuniteteve që mësojnë në një klasëështë shumë e mirë. "As që diskutohetmënyra si shoqërohen këta. Në klasëaskush askë nuk e sheh ndryshe, pos sinjë shok apo shoqe të klasës", thotëmësuesja Berisha. Sipas saj, nuk bëhetasnjë lloj presioni as për shoqërimingjatë pushimit, as pas shkollës. "Ata vetulen së bashku. Është e tepërt të pyetetnëse ne i ulim bashkë fëmijët e dykomuniteteve".Ismet Gashi është drejtor i shkollës"Mihal Grameno" të Fushë Kosovës.Ai tregon se shkolla që drejton, ka rreth1500 nxënës. "Nga ta, 50 nxënës janë

nga komuniteti ashkali, apo 3 për qind etotalit tënxënësve".Sipas Gashit, nuk ekziston asnjë llojdallimi mes nxënësve shqipatarë dheatyre nga komunitetet tjera. "Edhenxënësit e komuniteteve tjera janë tëpërfshira në gjitha aktivitetet e shkollës.Ata përfshihen në programe artistike,sportive por edhe në aktivitete tjera qëmundtëketë shkolla".Nxënës nga komuniteti ashkali, sipasdejtorit Ismet Gashi, dallohen nëshumë sfera. "Disa nga ta kanëmbaruar edhe studimet e larta", thotëdrejtori, sipas të cilit, ekzekutivi ishkollës, ka ndarrë në vazhdimësi masapër eliminimin e segregacionit brendainstitucionit shkollor. Kësaj, siç thotëGashi, i ka ndihmuar edhe gjendjamateriale e nxënësve të komuniteteve."Në pjesën ku gjendet shkolla jonëgraviojnë fëmijë të komuniteteve qëgjendjen ekonomikë e kanë pakëz më tëmirë se sa fëmijët tjerë",ka thënëGashi.Sipas tij, komunikimi ndërmjetnxënësve është jashtëzakonisht i mirë.Kësaj, i shton rëndësinë edhe prezencae prindërve nga gjitha komunitetet nëkëshillat e prindërve. "Prindërit e të dyjapalëve janë të përfshirë në këshillat eprindërve. Nuk ka pasur asnjë vërejtjeas nga njëra palë e as nga pala tjetër",thotëdrejtoriGashi.

Në paralagjen Bresje të Fushë Kosovës,tek nget një biçikletë ku ka vendosurdisa shporta me ca metale të hekurta,Luan G. ngutet për në shtëpi. Fshindjersën dhe shikon pingul në tokë, dukeprovuar të mbajë baraspeshën ebiçikletës së mbushur përplot.Ndërgjegjen e shëndoshë e kthen tekr evo l u c i o n i i M a n d e l a s p ë rbarabartësinë e njerëzve, varësishtngjyrës, kombit dhe fesë që mund tëkenë. Buzëqeshja e tij të kujton skenënkur në një burg në Amerikë, një i bardhëdhe një i zi në shekullin e kaluar, memiqësinë më të mirë 'thyejnë'

shkopinjtë, duke matur aftësitëluftarake dhe duke kujtuar një kohëtjetër, kur ata ishin fëmijë dhe lodra tëvetme kishin shkopinjtë, me të cilëtmësonin edhe artet e luftës. Dhe nëfund, kur 'beteja' mbaron, të dypërqafojnë njëri tjetrin. Ata varësishtdallimeve, janë miq të mirë dhe forcën emasin vetëm miqësisht, sikur shokëtkur i 'thyejnë'dorënnjëri-tjetrit !Fëmijët janë të tillë, të njomë dhe tësinqertë, nuk bëjnë dallime. Sadoqë iduhet të mbledhë kanaqe, Luani ndjekmësimet në Fushë Kosovë. Brendashkollës, aindjehet i barabartëmegjithëte tjerët. Në klasë askush nuk ia del t'ia'thyej' dorën djalosht simpatik, që ka njëjetë të rëndë sociale. "Po dal për kanaqe.Po i dërgojmë tek vendi ku i mbledhinkanaqet dhe shumë lirë po na paguajnë.Unë dhe familja ime jetojmë nga kjopunë, nëse mundemi me i thanë punë",

ka thënë ky djalosh. Nga mbledhja ekanaqeve, ai nuk mban vetëm veten porgjithë familjen e tij dhe kujdeset përbabaine sëmurë."Por, shkolla më pëlqen shumë. Kur ehumbi ndonjë orë mësimi, mundohem

Barierat janë thyer

Fëmijët janë të sinqertë, nukbëjnë dallime !

ta kompensoj, me mësime shtesë nështëpi", thotë ky djalosh, që mëson nëshkollën fllore "Selman Riza" të FushëKosovës. Thotë se brenda klasës nuk kaasnjëdallim messhokëve.

Zyrtarë të Komunës së Fushë Kosovësthonë se brenda institucioneveshkollore, por edhe institucioneve tjeradallimet janë zhdukur. Halil Qerimi,zyrtar për komunitete dhe kthim nëkomunën e Fushë Kosovës, po ashurrjedh nga komuniteti ashkali. Mbesa eQerimit, Mirlinda, është nxënëse eklasës së tretë, në shkollën fillore"Selman Riza", të Fushë Kosovës.Qerimi tregon se qasja ndaj nxënësve tëkomuniteteve romë, ashkalinj dheegjiptas ka ndryshuar dukshëm,sidomospasvitit 2005."Është një vetëdijësim më i madh teprindërit", thotë Qerimi. Sipas tij, mendarjen e teksteve shkollore përnxënësit nga ana e MAShT-it, fëmijëvetë komuniteteve Rom, Ashkalinj dheEgjiptas, iu është lehtësuar që të vijojnëmësimin, pasi gjendja sociale e shumëfamiljeve të këtyre komuniteteve është evështirë dhe blerja e librave do t'iu

kushtonte. Sipas Qerimit, së bashku meorganizatën IPA Partnership, bëjnëhulumtime në aspektin e braktisjes sëmësimit nga ana e fëmijëve të këtyrekomuniteteve. "Dy vitet e fundit 73fëmijë kanë braktisur mësimin ngakomunitetet. Por, këtë vit ata fëmijëkanë ndjekur mësimin joformal mevendim të Drejtorisë Komunale tëArsimit", ka thënëQerimi.Ai thotë se segregacioni është zhdukurnë shkollat e Fushë Kosovës. "Nxënësitulen së bashku, luajnë së bashku, nukkanë probleme...", ka thënë Qerimi,sipas të cilit, kjo nuk bëhet meimponime, por me vullnetin edyanshëm.

Islam Shabani, drejtor i Drejtorisë sëArsimit në Komunën e Fushë Kosovës,tregon se kjo komunë ka bërë shumë përthyerjen e tabuve ndëretnike paspërfundimit të luftës në Kosovë. SipasShabanit, nga rreth 1500 nxënës sa kagjithsej shkolla fillore “Selman Riza”në Fushë Kosovë, 30 për qind e tyrejanë nga komunitetet ashkalinj, rom

dhe egjiptas. “Nuk kemi pasur kurrëprobleme ndërmjet nxënësve”, thotëdrejtori Shabani. Megjithatë, ai thotë segjendja e rëndë sociale te komunitetetrom, ashkalinj dhe egjiptas, ka bërë qëakoma të jenë prezente disa probleme.“Probleme kemi me rregullsinë nëvijim dhe kujdesi i prindërve ndoshta lëpër të dëshiruar”, thotë Shabani. Sipastij, në shkollën “Mihail Grameno” poredhe “Selman Riza”, ka nxënës ngakomunitetetqëdallohennëmësime.Sipas Shabanit, ndarja e nxënësvenëpër klasë është bërë në atë mënyrë saqë asnjë shkollë nuk ka klasë të vetëmnjë etnie. “Klasët janë të përziera”, kasqaruar ai.Sipas tij, ka raste që bëhen edhemësime plotësuese me nxënës që kanëpasur ngecje gjatë mësimit. “Mësuesiti vizitojnë edhe në shtëpi nxënësit qëkanë probleme me vijueshmëri”, thotëShabani, sipas të cilit, problemvazhdon të jetë braktisja e mësimevenga nxënësit e komuniteteve. “Kemiformuar grupin për parandalimin ebraktisjes së mësimit. Mbajmëmbledhje edhe me prindër dhe mekëshillin e prindërve, ku normalisht qëka përfaqësues nga komunitetiashkali”, ka thënë drejtori Shabani.

Dallimet janë zhdukur

Është formuar këshilli përparandalimin e braktisjes sëshkollës

Vlora Mehmeti

Mësuesi dhe mësimdhënia Mësuesi dhe mësimdhënia

U përurua shkolla e re në Banjëtë Malishevës

Në Gjilan u përurua Shkolla eAgrobiznesit

Gjimnazi “Eqrem Çabej” nëVushtrri me objekt të ri

Ministri i Arsimit, z.Ramë Buja, kapëruruar objektin e ri të shkollësfillore dhe të mesme të ulët "NaimFrashëri" në fshatin Banjë tëMalishevës dhe objektin e rinovuar tëshkollës "Ismail Qemali" në Bellanicëtë Malishevës. Ministri Buja ka uruarnxënësit dhe mësimdhënësit e të dyjashkollave për objektet e inauguruaradhe për fillimin e vitit të ri shkollor,ndërkaq ka vlerësuar se investimi nëh a p ë s i r a t s h k o l l o r e n d i k o ndrejpërsëdrejti në mësimdhënie dhemësimnxënie.

Në ceremoninë e përurimit të objektittë ri të Shkollës së Mesme tëAgrobiznesit dhe Teknologjisë"Arbëria" në Gjilan, ministri Bujatha: "Dua të kujtoj thënien 'po tëhapësh një shkollë, do të mbyllësh njëburg'. Po që se kishte qenë kështu, nendërtuam 107 shkolla në Kosovë, qëdo të thotë se do të kishim mbyllë tëgjitha burgjet e rajonit. Dhe, ne bëmëshkolla cilësore".

Ministri i Arsimit, z.Ramë Buja, kapëruruar objektin e ri të gjimnazit"Eqrem Çabej" në Vushtrri. Dukefolur për bashkëpunimin e mirëndërinstitucional në ndërtimin ekësaj shkolle, ministri Buja karipërsëritur se, mbi 100 shkolla tëndërtuara në Kosovë brenda pakviteve dhe 22 të tjera në ndërtim, do tazbusin, mbase edhe do ta eliminojnënë tërësi mungesën e hapësiraves h k o l l o r e .

Gjatë ceremonisë së përurimit tëobjektit të shkollës fillore nëPodujevë, ministri Buja ka thënë sekjo është dhurata më e çmuar për këtëfillim të vitit shkollor. “Kjo hapësirëshkollore favorizon ata që japin

mësim dhe ata që marrin mësim dhekrijon disponim të veçantë", ka thënëministri Buja.

Ministri i Arsimit ka përuruarobjektin e ri të gjimnazit "Zenel

Edhe një shkollë fillore në Podujevë

Përurimi i gjimnazit “Zenel Hajdini”në Gjilan

Shtatori me shumë shkolla të reja

16 17

Hajdini" në Gjilan, ku ka theksuar seQeveria e Kosovës do të vazhdojë tëndërtojë objekte të mrekullueshme,siç është edhe objekti i shkollës që u

përurua. Ai tha se mësimdhënësit ekësaj shkolle, sikur edhe të shkollavetjera, e dinë më së miri se një ambienti mirë, që përmbush nevojat emësimdhënies është shumë i

rëndësishëm për punën e tyre.

Në ceremoninë e përurimit tëshkollës fillore në Qyshk të Pejës,ministri Buja foli edhe për emocioninqë i jep fakti se kjo shkollë do ta mbajëemrin e bashkëluftëtarit të tij,Skender Çeku. „Ju, mësimdhënësdhe nxënës të dashur të kësaj shkolle,ta dini se keni përgjegjësi të dyfishtë:që ta gëzoni shkollën e re dhe gjithsesita nderoni emrin e madh të SkenderÇekut", tha ministri Buja dhe theksoise Qeveria e Kosovës po investonvazhdimisht në infrastrukturënshkollore për të siguruar ambient sa

më të mirë dhe të përshtatshëm përmësimdhënie dhe mësimnxënie.

Kryeministri i Kosovës, HashimThaçi, ministri i Arsimit, Ramë Buja,dhe përfaqësuesi i familjes Jashari,Rifat Jashari kanë vënë gurthemelin egjimnazit "Hamëz Jashari" nëSkënderaj. "Këtu do të ndërtohetgjimnazi 'Hamëz Jashari', një vatër epërjetshme e diturisë, edukimit,emancipimit dhe kultivimit të vleravehumane dhe shkencore në zemër tëDrenicës”, tha ndër tjera kryeministriThaçi.Kurse, ministri Buja tha se"shkolla që do të ndërtohet do të jetë estandardeve bashkëkohore dhe do tëplotësojë nevojat e nxënësve e të

arsimtarëve për arsim cilësor, që ështësynim yni i përhershëm".

Ministri Buja me bashkëpunëtorë kavënë gurthemelin e ndërtesës së re tëFaku l t e t i t t ë Bu jqës i s ë dheVeterinarisë. Ai tha se krahas ngritjessë cilësisë mësimore, studimore dhehulumtuese, po bëjmë edhe hapa tjerëinfrastrukturor më të avancuar tëfakulteteve të Universitetit tëPrishtinës dhe universiteteve tjera.

U përurua shkolla fillore “SkenderÇeku“ në Qyshk të Pejës

U vu gurthemeli i gjimnazit “HamëzJashari” në Skënderaj

U vu gurthemeli i Fakultetit tëBujqësisë dhe Veterinarisë

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë ka vazhduar me ndërtimin e shkollave të rejaedhe gjatë këtij viti, duke bërë kështu që për shumë fëmijë në Kosovë shtatori të shënohet edheme fillimin e mësimit në këto shkolla që i plotësojnë standardet për mësimdhënie dhemësimnxënie cilësore.

Vënia e gurthemelit të shkollës “Hamës Jashari” në Skenderaj

Vënia e gurthemelit të Fakultetit të Bujqësisë dhe Veterinës

Përurimi i shkollës në Banjë

Përurimi i shkollës së Agrobiznesit në Gjilan

Përurimi i gjimnazit në Vushtrri

Përurimi i shkollës në Podujevë

Përurimi i gjimnazit në Gjilan

Përurimi i shkollës në Qyshk të Pejës

18 19


Formulimi i objektivave mësimorespecifikeQasja e re e KK, e bazuar nëkompetenca, paraqet një sfidë përstrukturimin e procesit të mësimdhëniesdhe nxënies në shkollë.Formulimi i objektivave mësimorparaqet pjesën intelektuale të punës sëmësimdhënësit, punë e cila përveçpërkushtimit kërkon edhe njohjen efilozofisë së kurrikulit, përmbajtjes sëkompetencave, rezultateve të të nxënësitsipas fushave kurrikulare, sipas niveleve(ISCED) e shkallëve, dhe të lëndëvemësimore përkatëse.Qasja e re paraqet një sfidë përmësimdhënësin jo vetëm për aspektin emësimdhënies, anën profesionale të tij,por edhe për aspektin pedagogjik dhedidaktik-metodik.Nëpërmjet të kësaj trajtese mëtojmë qëmësimdhënësve t'u lehtësojmë bartjen epërmbajtjeve kurrikulare, bazuar nëkompetenca, në procesin e planifikimitdhe të realizimit të atyre përmbajtjevegjatë procesit të mësimdhënies dhe tënxënies gjatë një ore mësimore.Trajtesa mëton të jetë një udhëzuesteorik-praktik për mësimdhënësit, tëcilët kanë vështirësi gjatë formulimit tëobjektivave mësimore, si edhe për ata qëkanë vullnet të mirë, por që iu mungonpërgatitja pedagogjike për ta bërë një gjëtë këtillë.

kurrikulë, objektiva,kompetencë, mësimdhënie dhe nxënie,rezultat.

Kurrikula e re e Kosovës, si pjesë ereformës së përgjithshme të sistemitarsimor, bënë që të ndryshohen edheshumë aspekte të tjera në strukturënorganizative të procesit të shkollimit.Njëra ndër risitë që sjellë Kurrikulaështë qasja që mëton t'i bëhetmësimdhënies dhe nxënies. Kjo qasjendryshe nga kurrikula pararendës, ngatë bazuarit në arritshmëri në të bazuaritnë kompetenca, kërkon një qaje dhepërkushtim ndryshe nga ana a mësuesit,

kërkon kompetencë profesionaledhe pedagogjike për realizimin mesukses të mësimdhënies për arritjene kompetencave të dhëna nëKurrikula. Kjo nuk do të mund tëarrihet pa një përkushtim vijanoz tëmësuesit.Qëllimi i kësaj trajtese nuk ështëprezantimi i rezultateve të nxëniesdhe i kompetencave si produkt iatyre rezultateve, por vetëm njëtentativë për të ofruar disa praktika(shembuj) në ndihmë mësuesit përkapërcimin më të lehtë të sfidave meKK e ri. Kalimi/përvetësimi më ilehtë dhe me sukses i qasjes dherealizimit të metodologjisë sëkurrikulat paraqet njërin ndërkushtet nga i cili varet suksesi ireformës, por edhe i arritjeve tënxënësve të brezit të tregut të dijes tëshekullit 21.Mësuesi ynë është familjarizuar tanime konceptet objektiva, rezultate,arritje, strategji dhe teknika tëmësimdhënies etj., por tani ai kanevojë që këto koncepte t'i ndërlidhëme qasjen e re, t'i realizojë ato nëpraktikën e mësimdhënies dhe të

nxënies.Rezultatet e nxënies në KK, janë tëdhëna në formë të standardeve, të cilatnxënësi duhet t'i arrijë në shkallë dhefusha mësimore. Për përmbushjen ekëtyre rezultateve, të cilat përbëjnëpjesë të ndonjë kompetence ose njërënnga kompetencat e parapara, tani njëbarrë e rëndë bie mbi mësuesin, i cilipërveç njohjes së tyre, i duhet të bëjëedhe një varg përgatitjesh paraprakepër realizimin e qasjes së re. Secilirezultat i dhënë, standard, kërkon qasjedhe përgatitje paraprake të veçantë ngaana e mësuesit. Në njëfarë mënyre,qasja e re do të ndikojë në shkarkimin enxënësit nga libra dhe materiale tëshumta didaktike për të cilat kohët efundit në arealin tonë arsimor ështëdiskutuar shumë, duke bartur një pjesëtë këtyre materialeve didaktike-teknologjike te mësuesi. Për këtëqëllimi mësuesit i duhet që para çdosfide, secila orë mësimore për arritjen enjë rezultatit mësimor, caktim i saktë icaqeve që synon që t'i arrijë. Ky do tëjetë boshti i këtij trajtimi.

Fjalët kryesore:

Hyrje

Kurrikula, rezultatet e të nxënit dhe

objektivat specifik për njësi mësimore

Rezultatet e të nxënit-kompetenca

Objektivat specifik të orës mësimore

Për lexuesin-mësuesin e shohim tëudhës që në fillim të japim disa sqarimepër konceptet themelore në trajtim.Me konceptin Kurrikulë përfshihenaspektet kryesore të sistemit të edukimittë një vendi, si Plani dhe Programi,nivelet e shkollimit, parimet kryesore,qasjet metodologjike, rezultatet e tënxëni dhe udhëzimet përcjellëse tëzbatimit të tij.Rezultatet e të nxënit janë standarde tëveçanta, të cilat një nxënës duhet t'iarrijë në kohë, fusha dhe shkallë tëndryshme të shkollimit.Objektivat mësimor paraqesin cakun qënjë nxënës duhet ta arrijë për tarealizuar një rezultat të të nxënit gjatëarritjes së një kompetence të caktuar osekompleks kompetencash. Pasi qësynimi i kësaj trajtese është formulimi iobjektivave mësimor të bazuar në qasjensipas kurrikulës së re, atëherë do tëpërqendrohem më shumë në këtë, pranë perspektivën e formulimit tëobjektivave mësimor bazuar nëkompetenca.Një objektiv mësimor, për të qenë iformuluar mirë duhet që të jetëspecifik, i vëzhgueshëm dhe matës injë rezultati mësimor. Këtu qëndrondallimi midis qëllimit me objektivin,ku qëllimet janë të përgjithshme, jospecifik. Qëllimet janë caktuar përndonjë modul ose kurs, programstudimi ndërsa objektivat shkruhen përnjësi të veçanta studimi.

1. Nxënës/ja ta veçojë porosinëkryesore të Liza në botën eçudirave.

2. Nxënësi/ja të prezantojë me tëfolur rrjedhën logjike të ngjarjessëlexuarLiza nëbotën...

3. Nxënësi/ja të shkruaj njëparagraf përportretine Lizës(guximin,gjeturinë)

4. Nxënësi/ja luan me sukses roline Lizës në një dramatizim tëpërgatitur.

1. Nxënësi/jatëzgjidhënjëproblem/detyrësipasnjërregullilogjik. (tëveçojëpjesëteligjëratësnënjë fjali tëzgjeruar).

2. nxënësi/ja të zgjidhë një problem(barazimmenjëtëpanjohurduke shfrytëzuar rregullat ematematikëslogjike).

3. Nxënësi/jatëofrojëzgjidhjepërnjë konflikt midis kolegëve dukepërdorëformatekomunikimitdheargumentimit.

4. Tëarsyetojëbindshëmsezgjidhjaeofruarështëmëemirapërsituatëneparaqitur.

1. Tëgjej informatatënevojshmepërzgjidhjenedetyrës/problemësdukeshfrytëzuar

Fjalorë,enciklopediapoburimetëtjera.

2. Tëskicojëformat/metodatezgjidhjessëdetyrësdukeshfrytëzuaredhemjeteeinstrumentetënevojshme/qëka.

3. Tëmarrëkonsultedhe mendimetë kolegëve etj., për zgjidhjen edetyrës/problemëssëdhënë.

1. Të dallojë orarin e punëvedhe detyrimeve në shtëpi meo r a r i n d h e d e t y r i m e t n ëshkollë.

2. Të shkruaj një ese deri në 500fjalë lidhurmedallimetmespunësdheraportevenëfamiljemepunëndheraportetnëshkollë.

3. Të argumentojë para shokëve se nëshkollë ka detyra dhe përgjegjësiindividuale dhe kolektive.

1. Të hartojë një agjendë të aktiviteteveditore,

2. Të përgatisë një listë me ushqimet eshëndetshmedhet’idiskutojëato m ekolegët.

3. Të marrë nisma për aktivitetesportivedherekreative.

1. T ë r e a g o j ë n d a j s h k e l j e -mosrespektimtëndonjërësngarregullatevendosura.

2. Të argumentojë me shembujkonkretpërpasojatngamosrespektimin e ndonjërësnga rregullat e vendosura nëklasë, shkollë, komunikaciondhenështëpi.

Rezultatet e të nxënit (ReN) janë njëriformulim i objektivave mësimor tëshndërruar në standarde të të nxënit.Shprehja objektiva nuk duhet tëshkaktojë huti te praktikuesit, sepsebëhet fjalë për objektivat e orësmësimore për t'i shndërruar ato ngapërmbajtjet mësimore në rezultate,qoftë për shkallë, kompetencë apofushë mësimore/kurrikulare.Për rëndësinë e formulimit të saktë tëobjektivave të orës mësimore përarritjen e secilës kompetencë do tëvazhdojmë në numrin tjetër.

Shpreh mesazhin e dhënë të një teksti tëthjeshtë letrar të lexuar, përmes njërës ngaformat shprehëse si, të folurit, shkrimit,vizatimit, dramatizimi-luajtjes me role,këngës apo vallëzimit. Niveli 1,Komunikues efektiv.Arsyeton para grupit mënyrën e zgjidhjes sënjë problemi nga gjuha, matematika,shkencat e natyrës, shoqëria, shëndeti apofushave të tjera në kohëzgjatje prej 3 -5minuta. (Mendimtar kreativ)

Identifikon njohuritë e veta që i ka e të cilate ndihmojnë për të kryer një detyrë apo

aktivitetet të caktuar dhe kërkonkëshilla, informata gjatë hasjes nëvështirësi. (nxënës I suksesshëm).

Gjen të përbashkëtat dhe të ndryshimetndërmjet ndonjë aktiviteti që bëhet nëshkollë me atë në shtëpi, i përshkruannë mënyrë individuale përmes njërësnga format e të shprehurit dhe më pas idiskuton në grup. (kontribuesproduktiv).Tregon mënyrën e shfrytëzimit-menaxhimit të kohës së lirë në të mirëne shëndetit dhe mirëqenies së vet, ndanpërvojat me të tjerët. (Ind. I shëndosh)Arsyeton nevojën e zbatimit tërregullave në lojë, në klasë/shkollë, nërrugë apo në familje dhe paraqet pasojate mos zbatimit të ndonjë rregulle nëshembullin e caktuar. (qytetar ipërgjegjshëm). (Marr nga KKB)

Ismet Potera


2120

Në organizim të përbashkët tëMinistrisë së Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë dhe Ministrisë së Arsimittë Shqipërisë, u mbajt Seminari i 9-tëMbarëkombëtar me Mësuesit eShkollës Shqipe në Diasporë, që umbështet edhe nga Komuna e Ulqinit sinikoqir.

Që l l imi i seminar i t i sh te qëpjesëmarrësit të këmbejnë përvojat ngapraktikat më të mira të mësimdhëniesme fëmijet e diasporës, si dhe tëinformohen për së afërmi nga zyrtarët elartë të dy ministrive, MAShT-t dheMASh, lidhur me reformat dheKurrikulën e Re.

Kështu ka vazhduar tradita 9 vjeçare eseminarit, me synimin e shtrirjes së tijgjithandej ku ka shqiptarë. Uprezantua edhe Filmi dokumentar“Me arbëreshët e Italisë“ i autoritArian Melonashi (Latina – Itali), i cilikrijoi një atmosferë të veçantëe m o c i o nu e s e t e m ë s i m d h ë s i tmërgimtarë.

Gjatë katër ditë punimesh të seminarit,përveç ligjëratave e kumtesave që udhanë në këtë edicion, mësimdhënësitpatën rast që të njihen me vleratkulturore historike të Ulqinit përmesmaterialeve dokumentare filmike, poredhe nga kontaktet me qytetarë dhevizitat në mjedise dhe ambiente tëcaktuara siç është Kalaja e Ulqinit,përkatësisht ambientet muzeale të këtijkomleksi të banuar e turistiknjëkohësisht.Seminaristët, të shoqëruar nga dr. NailDragaj (në cilësinë e ciceronit) unjoftuan për historikun dhe mbijetesëne kësaj kalaje ndër shekuj.

Në aspektin përmbajtësor, Seminariu planifikua dhe u realizua brendamodelit/ konceptit profesional,tashmë të njohur, dhe u zhvillua mëtej si në përmbajtje ashtu edhe nëpë r f sh i r j e ; Posaçë r i sh t mepërmbajtjet e tij të larmishme dheme shumësinë e qasjeve, sollindërveprim e ndër reflektim tëkonsiderueshëm profesional.

Si çdo herë në raste të tilla,pjesëmarrësit (mësimdhënësit),

patën rast të njihen, të këmbejnëpë r vo ja dhe të k r i jo jnë urabashkëpunimi ndërmjet personave,qarqeve dhe institucioneve me interes/në të gjitha lidhjet dhe shtrirjetAtdhe- Diasporë dhe anasjelltas, përzhvillimin e ShShMP në diasporë.

Gjithsesi edhe kësaj here, seminaristëtp ë r f i t u a n n g a k o m p e t e n c a tprofesionale të mësuesve të dalluarnga diaspora, të cilët me një pasion tëveçantë shfaqnin pikëpamjet ,

Mësimdhënësit njohën edhe vlerathistorike të Ulqinit

komentet e tyre për një mësimdhëniesa më të efektshme me fëmijët ediasporës me qëllimin final që tëmbjellin ndjenjën e atdhedashurisë,të ruajnë në kujtesën e tyre, traditën,gjuhën, kulturën dhe historinë ekombit tonë.

Siç dihet MAShT tashmë ka hartuardhe shpërndarë tekstet për mësiminplotësues në diasporë , në vende tëndryshme të Evropës, të cilat janë njëbazë e mirë shkencore, njohurishë einformacionesh nga fusha tëndryshme arsimore.Edhe ky seminar dëshmoi dherikonfirmoi se Shkolla Shqipe eMësimit Plotësues në diasporë nëpraktikë është unike. Në këtë kontekstu shtruan edhe kërkesat që politikatshtetërore ndaj saj të jenë unike apo tëkoordinuara, të rritet ndërgjegjësimidhe të zhvillohen aktivitete kulturoro-arsimore të “diasporave“ të reja dhe

numerikisht të mëdha (Greqi, Itali) dhetë forc imi t e të the l l imi t tëpërkujdesjeve të institucioneve tëatdheut ndaj tyre.

Mësimdhënësit u shprehën pozitivishtpër projektin e Ministrisë së Arsimit tëKosovës “Tekste për diasporën”,ndërsa shtruan nevojën për angazhimtë të gjithëve me qëllim të realizimit tësynimeve të përbashkëta institucionaletë ministrive të Arsimit të Kosovës dhetë Shqipërisë për politika integruese nëplan kurrikular dhe të produkteve

didaktike.

Rea l i sh t , s i në aspekt in epërmbajtjeve profesionale, brendaseancave plenare dhe të punëtorive,ashtu edhe në fushat tjera, seminariu realizua në të gjithë segmentet,n d ë r k a q b a s h k ë p u n i m i m ekomunën e Ulqinit përbënte njëshembull të shkëlqyeshëm tëpërgjegjësisë dhe të kapjes sëkonceptit në të gjithë segmentet etij.

Gjatë kohës sa u mbajt seminari,mësimdhënësit e mbledhur atypatën rastin të dëgjojnë disaligjërata dhe në këtë mënyrë tënjihen me të arriturat dhe sfidat emësimit plotësues në shtete tëndryshme. Disa nga temat që ushtjelluan në këtë seminar janë:Mësimi gjuhës shqipe mbështeturnë kompetencat gjuhësore sipasn i ve l e ve ( P r o f . D r. M i m o z aG j o k u t a j , P e d a g o g j i a emësimdhënies në klasat e MPShSH( Dr. Musa Kraja (Tiranë);Kompetenca e komunikimit dhe teshprehurit në fushën e gjuhëve dhekomunikimit ( Drita Kadriu ,këshilltare e ministrit-MAShT );Funksioni ndërlëndor i letërsisë(Arif Demolli, MAShT); Zhvillimii arsimit shqip në Mal të Zi ,Dr. Nail

Dragaj (Ulqin);Probleme të mbarëvajtjes dhepërdorimit të metodave interaktive nëmësimdhënien e historisë përmesteksteve “Të mësojmë gjuhën amtaredhe kulturën shqiptare 1,2,3” ngaFatmiroshe Xhemalaj (Tiranë); Përnjë strukturë të orës mësimore nëklasat e mësimit plotësues të gjuhësShqipe, Albana Tahiri (Tiranë);Planifikimi i një njësie didaktike dhenjë serie mësimesh mbështetur në

nevojat dhe karakteristikat e nxënësvenë mësimdhënien e gjuhës shqipe,Marinela Duri (Greqi); etj.Në edicionin e sivjetëm morën pjesë136 mësues shqiptarë të diasporës,ligjërues e lektorë të autorizuar, të cilëtpunojnë e veprojnë në shtete tëndryshme të Evropës, duke filluar ngaGreqia e deri te vendet skandianve.

MAShT tashmë ka shpërndarëtekstet për mësimin në diasporë

Me temat e ndryshme sollënpërvoja të reja

Mësuesit e diasporës takohennë Ulqin

Ismet Osdautaj

Mësuesi dhe mësimdhënia

22 23


Klasa e pestë

Janura

Libër

Libër

Libër

Drini

Drini

Drini

Drini

Drini

Hoxha

Lexim

Drini

Agai

Drini

Agai

Drini

Agai

, PetroLibër leximi : për klasën e V dhe të VI të

shkollave tetëvjeçare dhe për klasën e I dhe tëII të gjimnazeve / Petro Janura, KrumToshev. - Shkup : Shtëpija botuese shtetnore“Prosvetno Dello”, 1953 (Shkup : “NovaMakedonija”).- 239 f. ; 22 cm.

leximi : për klasën e V të shkollëstetëvjeçare dhe për klasën e I gjimnaz /[përkëthye dhe përshtatë prej Idriz Ajetit dheAnton Çettës]. - Prishtinë : “MustafaBakija”, 1954 (Prishtinë : MilladinPopoviq”). - 159 f. ; 22 cm.

leximi : për klasën e V të shkollavetetëvjeçare / [Mbarështrue prej Idriz Ajetitdhe Anton Çettës]. - Prishtinë : “MustafaBakija”, 1955 (Prishtinë : “MilladinPopoviq”). - 144 f. ; 20 cm.

leximi : për klasën e V të shkollavetetëvjeçare / [përpiloi Komisioni i posaçëm].- Prishtinë : “Mustafa Bakija”, 1956(Prishtinë : “Milladin Popoviq”). - 128 f. ; 22cm.

, SulejmanLibër leximi : për klasën e V të shkollave

fillore / Sulejman Drini, Mehdi Bardhi. -[përkthyes Riza Çavolli]. - Botim i 2. -Prishtinë : “Rilindja”, 1959 (Prishtinë :“Rilindja”). - 136 f. ; 22 cm.

, SulejmanLibër leximi : për klasën e V të shkollave

fillore / Sulejman Drini, Mehdi Bardhi. -(Botim i 3). - Prishtinë : “Rilindja”, 1960(Prishtinë : “Rilindja”). - 134 f. : ilustr. ; 22cm.

, SulejmanLibër leximi : për klasën e V të shkollës

fillore / Sulejman Drini, Mehdi Bardhi ;[ilustruen H. Qatoviq e L. Berberoviq]. -Botim i 2. - Beograd : Enti për botimin eteksteve i RS të Serbisë, 1963 (Prishtinë :“Rilindja”). - 219 f. : ilustr. ; 20 cm.

, SulejmanLib r leximi : p r klas n e V t shkoll s

fillore / Sulejman Drini, Mehmet Bardhi ;

[kopertin n e punoi Branisllav Doçiq ;ilustruen Branisllav Doçiq e LlukaBerberoviq]. - Botim i 3. - Beograd : Enti ibotimeve t teksteve t RS t Serbis ,1966 (Prishtin : Rilindja). - 199 f. : ilustr.; 23 cm.

, SulejmanLibër leximi : për klasën e V të

shkollës fillore / Sulejman Drini, MehdiBardhi ; [ilustroi dhe kopertinën e punoiBranisllav Doçiq]. - Botim i 4 ipërmirsuem. - Prishtinë : Enti i BotimeveShkollore i RS të Serbisë, Reparti nëPrishtinë, 1968 (Rilindja). - 206 f. : ilustr. ;22 cm.

, RexhepLexim letrar : për klasën e V të

shkollës fillore / Rexhep Hoxha ;[kopertinën e punoi Selatin Ahmeti]. -Prishtinë : Enti i Botimeve Shkollore i RStë Serbisë, 1968 (Prishtinë : “Rilindja”). -148 f. ; 22 cm.

letrar : për klasën e V tëshkollës f i l lore / [zgjodhi dhembarështroi Rexhep Hoxha ; kopertinëne punoi Selatin Ahmeti]. - Prishtinë : Entii Botimeve Shkollore i RS të Serbisë,1968. - 147 f. ; 22 cm.

, SulejmanLibër leximi : për klasën V të shkollës

fillore / Sulejman Drini, Mehdi Bardhi ;[kopertinën e punoi Branisllav Donçiq].- Botimi i 5 i përmirësuar. - Prishtinë :Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore iKSA të Kosovës, 1970 (Prishtinë :“Rilindja”). - 198 f. : ilustr. ; 24 cm.

, AdnanLibër leximi : për klasën V të shkollës

fillore / Adnan Agai, Kimete Agai ;[koper t inën e bër i AleksandarFilipoviq]. - Shkup : “Prosvetno Dello”,1971 (Tetovë : “Napredok”). - 195 f. :ilustr. ; 24 cm.

, SulejmanLibër Leximi : për klasën V të

shkollës fillore / Sulejman Drini, MehdiBardhi ; [ilustroi dhe kopertinën e punoi

Branisllav Dançiq]. - Botim i 5 ipërmirsuem.- Prishtinë : Enti i Teksteve dheMjeteve Mësimore i KSA të Kosovës, 1972(Prishtinë : “Rilindja”).- 198 f. : ilustr. ; 24cm


fillore / Adnan Agai, Kimete Agai ;[kopertinën e bëri : Aleksandar Filipovski]. -Shkup : “Prosvetno Dello”, 1973 (Shkup :Nasha knjiga). - 195 f. : ilustr. ; 24 cm.

, SulejmanLibër leximi : për klasën V të shkollës

fillore / Sulejman Drini, Mehdi Bardhi ;[ilustroi dhe kopertinën e punoi BranisllavDoçiq]. - Botim i 7. - Prishtinë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore i KSA tëKosovës, 1973 (Prishtinë : “Rilindja”).- 198f. : ilustr. ; 24 cm.


fillore / Adnan Agai, Kimete Agai ;[kopertinën e bëri : Aleksandar Filipovski]. -Botimi 3. - Shkup : “Prosvetno Dello”, 1975(Tetovë : Napredok). - 195 f. : ilustr. ; 24 cm

ё ё ё ё ё

ё

ё ё ё ё

ё

Drini

Drini

Drini

Drini

Libër

Drini

Zorba

Drini

Drini

Drini

Kumnova

Zorba

Libër

Zheji

Dallëndyshja

Zheji

Libër

Libër

Libër

Hoxha

Hoxha

Hoxha

, SulejmanDitёt gazmore : libёr leximi pёr klasёn

V tё shkollёs fillore / Sulejman Drini,Mehdi Bardhi ; [kopertinёn e punoi SelatinAhmeti]. - Prishtinё : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mёsimore i KSA tё Kosovёs, 1977(Prishtinё : “Rilindja”). - 213 f. : [5] fletёfotografi me ngjyra : ilustr. ; 24 cm

, SulejmanDitёt gazmore : libёr leximi pёr klasёn

V tё shkollёs fillore / Sulejman Drini,Mehdi Bardhi ; [kopertinёn e punoi SelatinAhmeti]. - Botim i 2. - Prishtinё : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mёsimore i KSA tёKosovёs, 1979 (Prishtinё : Rilindja). - 213 f.,[6] fletё tabela : ilustr. me ngjyra ; 24 cm.

, SulejmanDitët gazmore : libër leximi për klasën V

të shkollës fillore / Sulejman Drini, MehdiBardhi ; [kopertinën e punoi SelatinAhmeti]. - Botimi 3. - Prishtinë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore i KSA tëKosovës, 1980 (Prishtinë : Rilindja). - 213 f.,[7] : ilustr. me ngjyra ; 24 cm.

, SulejmanDitet gazmore : libër leximi për klasën V

të shkollës fillore / Sulejman Drini, MehdiBardhi ; [kopertinën e punoi SelatinAhmeti]. - Botim i 4. - Prishtinë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore i KSA tëKosovës, 1981 (Prishtinë : Rilindja). - 212 f. :ilustr. ; 24 cm.

leximi : për klasën e V të shkollësfillore / Remzi Nesimi, Stevan Zorba,Dragan Mishkovski, Hamza Reka, IslamKaranfili. - Shkup : “ Prosvetno Dello“, 1981(Shkup : “Nova Makedonija“). - 75 f. ; 24 cm.


të shkollës fillore / Sulejman Drini, MehdiBardhi ; [kopertinën e punoi SelatinAhmeti]. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mësimore i KSA të Kosovës, 1982(Prishtinë : Rilindja). - 208 f. : ilustr. ; 24 cm.

, StevanLibër leximi : për klasën V të shkollës

fillore / Stevan Zorba, Dragan Mishkovski. -Shkup : Prosvetno Dello, 1983 (Tetovë :“Napredok”). - 112 f. [8] fletë me piktura :ilustr. me ngjyra ;24 cm.


të shkollës fillore / Sulejman Drini, MehdiBardhi ; [kopertinën e punoi SelatinAhmeti]. - Botim i 6. - Prishtinë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore i KSA tëKosovës, 1984 (Prishtinë : “Rilindja”). - 209f. : ilustr. ; 24 cm.

, SulejmanDitët gazmore : libër leximi për

klasën V të shkollës fillore / SulejmanDrini, Mehdi Bardhi ; [kopertinën epunoi Selatin Ahmeti].- Botim i 7.-Prishtinë : Enti i Teksteve dhe i MjeteveMësimore i KSA të Kosovës, 1985(Prishtinë : “Rilindja”).- 208 f. , [8] fletëfotografi me ngjyra : ilustr. ; 24 cm

, SulejmanDitët gazmore : libër leximi për

klasën V të shkollës fillore / SulejmanDrini, Mehdi Bardhi ; [kopertinën epunoi Selatin Ahmeti]. - Botim i 8. -Prishtinë : Enti i Teksteve dhe i MjeteveMësimore i KSA të Kosovës, 1986(Prishtinë : “Rilindja”). - 209 f. : ilustr.pjesërisht me ngjyra ; 24 cm.

, MazllomAgimet e kaltra : libër leximi për

klasën e pestë të shkollës fillore /Mazllom Kumnova ; [ballinën e punoiSelatin Ahmeti]. - Prishtinë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore i KSAtë Kosovës, 1987 (Tetovë : “Napredok”).- 166 f. : ilustr. ; 24 cm.

, StevanLibër leximi : për klasën V të shkollës

fillore / Stevan Zorba, DraganMishkovski. - Botimi 4. - [Shkup] :“Prosvetno dello”, 1989 (Tetovë :“Napredok”). - 121 f., [7] fletë ilustr. mengjyra ; 24 cm.

leximi : për klasën V /[përpiluan] Abedin Murati, QamilXheladini. - Skopje : Prosvetno dello,1991. - 119 str. : ilustr. ; 24 cm.

, GjergjLeximi letrar 5 / ,

, . - Botim i2. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mësimore, 1996. - 228 f. : ilustr. ;24 cm.

: libër leximi për klasëne pestë të shkollës fillore / ArifRamadani, Dragolub Gjokiq ; [ilustrimetLenka Knezheviq-Zhuborski]. - Botimi idytë. - Beograd : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mësimore ; Podgoricë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore, 1997(Shabac : "Dragan Sërniq"). - 125 f. :ilustr. ; 24 cm.

, GjergjLeximi letrar 5 / ,

, ,, . - Botim i 3. -

Prishtinë : SHBLSH, 1998. - 228 f. : ilustr.; 24 cm.

leximi : për klasën e VI të shkollëstetëvjeçare dhe klasën e II gjimnaz /[përmbledhë e përshtatë prej Tajar Hatipit,Esad Mekulit]. - Prishtinë : “MustafaBakija”, 1954 (Prishtinë : MilladinPopoviq”). - 181 f. ; 22 cm.

leximi : për klasën e VI të shkollëstetëvjeçare / [përpilue prej Tajar Hatipit dheEsad Mekulit]. - Prishtinë : “MustafaBakija”, 1955 (Prishtinë : “MilladinPopoviq”). - 161 f. ; 22 cm.

leximi : për klasën e VI tëshkollave tetëvjeçare / [përpiloi Komisioni iposaçëm]. - Prishtinë : “Mustafa Bakija”,1956 (Prishtinë : “Milladin Popoviq”). - 127f. ; 22 cm.

, RamizLibër leximi : për klasën e VI të

shkollave fillore / Ramiz Hoxha, XheladinTopçiu. - Botim i 2. - Prishtinë : “Rilindja”,1959 (Prishtinë : “Rilindja”). - 127 f. ; 22 cm.

, RamizLibër leximi : për klasën e VI të

shkollave fillore / Ramiz Hoxha, XheladinTopçiu. - (Botim i 3). - Prishtinë : “Rilindja”,1960 (Prishtinë : “Rilindja”). - 129 f. ; 20 cm.

, RamizLibër leximi : për klasën e VI të shkollës

fillore / Ramiz Hoxha ; [ilustroi HilmiQatoviq]. - Prishtinë : “Rilindja”, 1961(Prishtinë : “Rilindja”). - 193 f. : ilustr. ; 22cm.

Gjergj ZhejiOdhise K. Grillo Hamdi Jupe

Gjergj ZhejiOdhise K. Grillo Hamdi Jupe ElviraDilo Munish Hyseni

Klasa e gjashtë

Libri i Leximit në gjuhën shqipepër arsimin fillor

(1945 – 1999)(vijon nga numri i kaluar)

Mësimdhënësi krijues

POEZI

24 25

ME KËNGËN E LIRISË(Fragment poeme)

Sa jetë ke bërëbaci ynëe je vërtitur shtigjevehumbëtirave ke zbriturdhe je ngritur,u ke rënë trup e trupmalevembi shpinë kreshte ke udhëtuar.

Atdheu rrudhejdheu gjakosejme re të hirta përtypej qielli.

Midis jetesa vdekjesrrokulliseshin si gurnën saçin mbi kokëgacave nën këmbë,sa kufoma i kemi larëe shpërlarëu kemi rënë përfytyrebijve tanë.

Zvarrë na rrintepeshë e rëndëpër një copë bukëe një strehë tjetër,brenda etnisë sonë merzi e lot.

Ti nuk u ndalebaci ynëas kur binte breshëras kur binte shias kur brenda mureve tonaçapitej djalli i zi.

Zëri yt jehon endekreshniku ynë,ke mahnitur botënme këngën e lirisë.

Sheremet Prokshi

FRYMËZIMI

Provoi Dreni një ditëtë shkruante si Xhaxhi Agolli,do e marr tha pak frymëzimte lumi, te Devolli.

Rendiste në fletë të bardhëca vargje me strofa të gjata,shpesh rima i ngatërrohejnë pyje e nëpër shtrengata.

Hëna nuk i buzëqeshtesi opeteshës Erinë,donte ta pyeste për MarsinMarsi tretej n'hapsirë.Zemërohej me Yllin Polarpse prapa reve ngurrontesi falte frymëzim djaloshitatje lart nuk e ftonte.

Niste të shkruaj për thëllënzaqë enden si drugëza në bokë,nga lugjet vinin korbati silleshin përmbi kokë.

Ju ngjit majës së malitshuan etje te një burime shikon horizontinsi shtrihet poshtë me blerim.

Me laps e fletore në dorëpas pak po zbriste shpatitndalet e bën nderimete varri i xhaxhi Rifatit.

,,Mos shpejto”, i thot një zë-për Devoll rruga ka kthesa,merr hapin në të djathtëja ku të rri pilivesa!...

Mbaj vesh te cicërimatsi ndihet ai zë i zogutshko më tej shiko si ngjitenthneglat në maje të shtogut.

Dëgjo mirë si gurgullonpërrocka në lugshtajë,ja si kërcen një ketrushprej dege n'degë si n'hulajë.

E merr lapsin e shkruan Drenivargje plot frymëzimcicërima e zogjëve këngëtarëzemren ja mbushin gëzim.

Gjatë veres ai shkon në Durrëstok me familjen e vetpeshkun kokëverdhë e bën shokdhe lahen së bashku në det.

TAKIM NË SY DIELLI

Në SY DIELLI pikase takiminpas shumë viteveshpërtheu bardhësia,mes të panjohurësty zojnë e ndëruarveç emrin ta dija.

Kishin humbur kujtimetbuzëqeshjet rinore,qenë tretur zëratpranverave duke pritur,nëpër valë jete kapërcyemdimrave të zhuritur.

Me hënën në gjikape ritmine këngëve të pakënduaraia mësuam melodinë,miqësia e vjetërngrohu bisedën tonëme afsh u kthyem në kohëTrëndelinë.


Janura

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Aliu

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Libër

Dreshaj

Hoxha

Libër

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Hoxha

Zemra

Zheji

Zheji

, PetroLibër leximi : për klasën e VI të

shkollavet fillore / Petro Janura, KrumToshev. - Botim i 3. - Shkup : “ProsvetnoDello”, 1960 (Shkup : “Goce Dellçev”). - 177f. : ilustr. ; 20 cm.

, RamizLibër leximi : për klasën e VI të shkollës

fillore / Ramiz Hoxha ; [ilustruen EngjëllBerisha, Hilmi Qatoviq ; mbulesën e ilustroiBranisllav Doçiqi]. - Botim i 2. - Beograd :Enti për botimin e teksteve i RS të Serbisë,1963 (Prishtinë : “Rilindja”). - 807 f. : ilustr. ;24 cm.

, RamizLib r leximi : p r klas n e VI t shkoll s

fillore / Ramiz Hoxha ; [ilustrimet dhekopertin n i punoi Rexhep Ferri]. - Botimi i 3i p rmir suem. - Beograd : Enti i botimeve tteksteve i RS t Serbis , 1967 (Prishtin :Rilindja). - 236 f. : ilustr. ; 24 cm.

, RamizLibër leximi : për klasën VI të shkollës

fillore / Ramiz Hoxha ; [ilustrimet dhekopertinën i punoi Rexhep Ferri]. - Botim 4. -Prishtinë : Enti i botimeve shkollore i RSo tëSerbisë : Reparti, 1969 (Prishtinë :“Rilindja”). - 234 f. : ilustr. ; 24 cm.

, RexhepLexim letrar : për klasën VI të shkollës

fillore / zgjodhi dhe mbarështroi RexhepHoxha ; [kopertinën e punoi Rexhep Ferri].-Prishtinë : Enti i Botimeve Shkollore i RS tëSerbisë, 1969 (Prishtinë : “Rilindja”). - 185 f.: ilustr. ; 21 cm.

, RamizLibër leximi : për klasën VI të shkollës

fillore / Ramiz Hoxha ; [ilustroi RexhepFerri]. - Botim 5. - Beograd : “Grafos”, 1971(Beograd : “Sllobdan Joviq”). - 225 f. : ilustr. ;24 cm.

, AliLexim letrar : p r klas n e VI / Ali Aliu ;

[kopertin n Aleksandar Kuzmanovski]. -Shkup : “Prosvetno Dello”, 1976 (Shkup :Goce Dellçev). - 132 f. ; [8] flet ilustr. mengjyra ; 25 cm.

, RamizDitёt e reja : libёr leximi pёr klasёn VI

tё shkollёs fillore / Ramiz Hoxha ;[kopertinёn dhe ilustrimet Selatin Ahmeti]. -Botim i 5. - Prishtinё : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mёsimore i KSA tё Kosovёs, 1976(Beograd : “Sllobodan Joviq”). - 202 f., [6]ilustr. me ngjyra ; 24 cm.

, RamizDit t e reja : lib r leximi p r klas n VI t

shkoll s fillore / Ramiz Hoxha ; [kopertin n

e punoi Selatin Ahmeti]. - Botim i 6. -Prishtin : Enti i Teksteve dhe i MjeteveM simore i KSA t Kosov s, 1977(Prishtin : “Rilindja”). - 195 f. : ilustr. ;24 cm.

, RamizLulet e jet s : lib r leximi p r klas n

VI t shkoll s fillore / Ramiz Hoxha ;[kopertin n, redaktor teknik e figurativeNevruz Musa]. - Prishtin : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve M simore i KSAt Kosov s, 1978 (Prishtin : “Rilindja”).- 231 f. : ilustr. me ngjyra ; 24 cm.

, RamizLulet e jetës : libër leximi për klasën

VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha ;[kopertinën Nevruz Musa]. - Botim i 2. -Prishtinë : Enti i Teksteve dhe i MjeteveMësimore i KSA të Kosovës, 1979(Prishtinë : Rilindja). - 231 f., [6] fletë metabela : ilustr. me ngjyra ; 24 cm.


VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha. -Botimi i 3. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhei Mjeteve Mësimore i KSA të Kosovës,1980 (Pozharevac : “Prosveta“). - 231 f. :ilustr. ; 24 cm.

leximi : për klasen VI tëshkollës fillore / Remzi Nesimi, StevanZorba, Dragan Mishkovski, HamzaReka, Islam Karanfili. - Shkup :“Prosvetno Dello “, 1981 (Shkup : “NovaMakedonija“). - 93 f. ; 24 cm.

, PjetërShtigje diellore : libër leximi për

klasën VI të shkollës fillore / PjetërDreshaj, Momir Sekulli ; [ilustratorDragolub Gjoki ]. - Titograd : EntiRepublikan për përparimin e shkollave,1982 (Cetinë : “Obod”). - 191 f. [7] fletëilustr. me ngjyra : ilustr. ; 24 cm


VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha. -Botim i 4. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhei Mjeteve Mësimore i KSA të Kosovës,1982 (Prishtinë : Rilindja). - 216 f. : ilustr.; 24 cm.

leximi : për klasën VI tëshkollës fillore / Remzi Nesimi, StevanZorba, Dragan Mishkovski, HamzaReka, Islam Karanfili. - Botim indryshuar dhe i plotësuar. - Shkup :“Posvetno Dello”, 1983 (Tetovo :“Napredok”). - 143 f. : ilustr. ; 24 cm.


VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha. -Botim i 5. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mësimore i KSA të Kosovës, 1984(Prishtinë : “Rilindja”). - 216 f. : ilustr. ; 24cm.

, RamizLulet e jetës : libër leximi për klasën VI të

shkollës fillore / Ramiz Hoxha. - Botim i 6. -Prishtinë : Enti i Teksteve dhe i MjeteveMësimore i KSA të Kosovës, 1985 (Prishtinë: “Rilindja”). - 216 f. , [5] fletë me fotografi :ilustr. me ngjyra ; 24 cm.

, RamizTingujt e kohës : libër leximi për klasën

VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha ;[ballinën e punoi Selatin Ahmeti]. -Prishtinë : Enti i Teksteve dhe i MjeteveMësimore i KSA të Kosovës, 1987 (Prishtinë: “Rilindja”). - 191 f. : ilustr. ; 24 cm.


VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha ;[grafika në kopertinë është e Matej Rodiqit].- Botimi i 3. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mësimore të KSA të Kosovës, 1989(Prishtinë : “Rilindja”). - 195 f. : ilustr. ; 24cm.


VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha ;[grafika në kopertinë është e Matej Rodiqit].- Botim i 4. - Prishtinë : Enti i Teksteve dhe iMjeteve Mësimore i KSA të Kosovës, 1990(Prishtinë : “Rilindja”). - 190 f. : ilustr. ; 24cm.


VI të shkollës fillore / Ramiz Hoxha. -Botim i 5. - [Prishtinë] : [“Rilindja”], [1992].- 131 f. : ilustr. ; 21 cm.

e nënës : libër leximi për klasën eVI të shkollës fillore / [përpiluan] ArifRamadani, Dragolub Gjokiq. - Botimi 1. -Beograd : Enti i teksteve dhe i mjetevemësimore ; Titograd : Enti republikan përpërparimin e edukimit dhe arsimit, 1990(Shabac : "Dragan Sërniq"). - 134 f. : ilustr. ;24 cm.

, GjergjLeximi Letrar 6 / ,

, . - Prishtinë : Enti iTeksteve dhe i Mjeteve Mësimore, 1995. -218 f. : ilustr. ; 24 cm.

, GjergjLeximi letrar 6 / Gjergj Zheji, Natasha

Xhafka, Munish Hyseni. - Prishtinë : LibriShkollor, 1997. - 218 f. : ilustr. ; 24 cm.

ё ё ё ё ё

ё

ё ё ё

ё ё ё

ё ё

ё

ё

ё ё ё ё ё

ё ё

ё

ё ё ё

ё

ё ё ё ё

ё ё

ё

ё

ё

ё ё ё

ć

Gjergj Zheji NatashaXhafka Munish Hyseni

Bukurije HALITI

(vijon në numrin e ardhshëm)

Fotogaleria

26 27

Arsimi nëpër botë

Maria Montessori – mësuesee ndryshimeve të shekullit 20Përgjatë shekujve, ka pasur qasje tëndryshme për arsimim në klasë.Disa kanë theksuar e disiplinën dhetë mësuarit përmendësh, të tjerëtkanë theksuar se më e mirë është njëqasje më e hapur.

Një nga filozofitë arsimore dhe mendikim në shekullin 20, u zhvilluadhe promovua nga një mësuese emrii të cilës është bërë emblematikë enjë stili të caktuar të arsimit, dheemri i të cilës ende jeton si një simboli shkollës së shquar. Është kjo MariaMontessori.E lindur në Itali në vitin 1870, MariaMontessori ishte e jashtëzakonshmeqë nga fillimi. Ajo ishte vijuesja evetme vajzë në një shkollë të përbërëvetëm nga djemtë. Por, në këtë mes,ajo shkëlqeu në studimet e saj dhepërfundimisht diploma e fituar ebënte një nga femrat e para mjeke tëItalisë.

Montessori filloi të interesohej edhemë shumë për arsimin, kur në vitin1907, u hap një qendër e kujdesit përfëmijë në Romë e quajtur Casa delBambini (Shtëpia e Fëmijëve), ku ilejohet asaj për të vënë teoritë e sajarsimore në praktikë.

Kryesorja ndër teoritë e saj ishteideja që fëmijët mësojnë në thelbvetveten dhe përgjegjësia parësore emësuesit është që të krijojë ambienttë përshtatshëm për të mësuarit dhetë sigurojë shkëndijë që lejon fëmijëttë zhvillojnë natyrshëm vetveten.Kjo teori bëri që të ketë efekt tëmadh në arsim, sepse kërkonte qëfëmijët të aftësoheshin duke lëvizurdhe duke mësuar nga rrethinat e tyredhe jo duke u detyruar të uleshin dhetë dëgjonin ligjërata.K j o q ë u q u a j t “ M e t o d aMontessori”, u konsiderua njësukses i madh në Itali dhe në arsimin

e këtij shteti dhe erdhi më pas duke upërhapur në pjesët tjera të botës.M a t e r i a l e t “ M o n t e s s o r i ” uzhvilluan më pas dhe u përshtatënpër proces in e të mësuar i t“zbulimi”, të cilin vet ajo e kishtevënë në lëvizje.Edhe pse në Shtetet e Bashkuara tëAmerikës, metoda u kritikua dhenuk u përdor gjatë viteve të luftës,kjo metodë ridoli në vitin 1960 dheka mbetur një pjesë e rëndësishme epeizazhit arsimor të Amerikës.Montessor i ia kushtoi je tënzhvillimit të metodës së saj, dhe ajolulëzoi si një korrigjues dhe trajner imësimdhënësve. Ajo, gjithashtu uinteresua në edukimin e paqes, dukee inkorporuar në punën e saj.etën zhvillimit të metodës së saj, dheajo lulëzoi si një korrigjues dhetrajner i mësimdhënësve. Ajo,gjithashtu u interesua në edukimin epaqes, duke e inkorporuar në punëne saj.Montessori ka qenë e nominuar përÇmimin Nobel për Paqe për herë tëtretë, kur vdiq në vitin 1952, nëmoshën 81 vjeçare.

shtatori me shumë shkolla të reja • shkollat, shembull të...

Documents