sevgili doktor (oyun)

5/13/2018 Sevgili Doktor (OYUN)

1/44

; ' . S e v g i l i Doktor'} j ~ . Anton ~EHOV

Nei lS lMON

'I.0I

\)I~

I)i~b

K un tfR BAKAN LIG ISA N AT / T 1 Y A T RO


2/44

SEvclL1 DOKTOR


3/44

lIII.r

KULTUR BAKANUGI /1504Yayirnlar Dairesi Baskanhgi .Sanat - Tiyatro Dizisi I 4i - 68

._ . . . . .-

ARtQn~


4/44

Yenicagn MatbaasiTel: 324 12 76Ankara~ 1993

1990'" yil lar yalmz Tiirkive foplumunda degil, tum dOnyaeografyasmda da ilginr ; o lu$umlann ve onlara bagiJ ge"~me/er jnya;;andlgl bir donemdir. Bu donemde 8akanlrglmm politikasmm .ozOnO, demokretlkiesme csbelenmn toplumumuzda yaygrnla$tr.nlmest otusturmektedu. 9ogulcu, katJIJmcl, r;agl yaka/aml$ insert-{arm Orr1nJeriile bOttJnle$mi$ bir kO/fUr po/ltikasl temeliendirllme-sf arnar;{anml$tl r.

Insanllgm ger;i rd ig i bOyOk donO$Omlerin ve degerler in arkasmdaki kavramJar "Kitap n ve "Okumek'tu. Ne gorselJigin gO.cc, ne de fleti$imin durmak bi/meyen teknolojik geli$meleri, buiki kavramm insanJara ozgu haz duygusu nedenly/e hir;bir zs-man onemini yitirtemeyeeek, ozellig; ve onemi dOnya durdukr;asOrOp gidecektir.

/nsanlar gOnlOk ya$ama bicimleri, dOnyadaki p lumluolumsuz geJi$meler, etkile$imJer, olaylar, OzuntOler ve sevincieri r; inde dO$unce OreUp kendi/er in i yeni/eyecek/er ve bu r;a.badanda hiJir zemsn vazger;emeyeceklerdir.

BatOn bu somut qercekierin yamnda, kaf$lmlZda fazJa de-gi$tigini soyleyemeyecegimiz diger bir sornut ge((;ek var. 0 daaz okuyan bir top/um olusumuz. 1992'11 KITAP VE OKUMA YIIIilan ederek bu sorunun a/ tmda yatan nedenleri eres tumek; fO-zum yol/an aramak, etkinlikler yapmak, okuma konusunu gun-demde tuimek cebes) ir;inde gefirdik. Kampanyalar yepttk, ya-rt$malar dOzen/edik, kitaplanmlzl ueretsiz verdik, tum buetkinlik/erimizi yine sOrdOrecegiz.

1993 yt lmde "K/TAP SA TIN ALlN ... AYOINLAN/NM diye-rek ikinci sdimumzt et tvoruz. Yine kampanya/ar, yan$maiar yo-JuyJa inserumu: kitaba ve kitap satm a/maya yonJendirmekama-cmdeyu.

Geni$ ufuklan olen, dO$Onen, dO$undOgOnO a9lkJayan,gorsel i le ti$ im arar; iannrn verdik/er iy le yet inmeyen, kOltOr lO in-san/arm ya$adlgl ozgOr ve demokratik otterrn alan, ge/ecegin,

Yayinlar Dairesi Btlkanhgt'run 14. 4. 1993 tarih ve928 . 2 - 892 sayrh makam onaymca birinci defa olarak10. 000 adet bastmlrnrsnr

vt .

:w,,.. I.J.,

I

. J


5/44

1

1 . PERDEI . S A l I N E

YAZAK . : Rica ederim, bern rahatsiz etmiyorsunuz, rica ederim.Cene calrnak, cahsmaktan cok daha iyi bence. Gene desuraya cakilip kalrmsim, U dusunceyi zihnimden kova-rruyorum, bir nirlu: Yazmam gerek, yazmam gerek, yaz-rnam gerek... Burasi calisma odam, hikayelerimi yazdrgirnyer. Kendi ellerirnle yapum burasmi. Keresteyi kendimdogradim, kutukleri kendim yerlestirdim, Bir eye benzete-medim, lar ararmzda yazilanmi ~uracll{ta, duvan~ dibindeciziktiririm. ~unktimasarnm tam ortasma tavandan su dam-lar. Masayi bu tarafacek diyeceksiniz. Nasd cekeyim/ Ta-bandaki kocaman bir deligi kapatiyor. Taban tepenin yama-ana yaslandmlrmsur. Sellice yagmurlarda kulubem yoku-~~agI kaymaya baslar. KaC kere yerimden hie kirrulda-madan yoldaki komsulann berisinden gecmisimdir.Gene de severim burastm. Kapuni calan, hatinm soran pekcikrnasa cia. Konu kornsu bir yazan rahatsiz etmekten pekcekinir nedense. Her zaman derin derin dii~ndugumiiZiisarurlar. Oysa, dogru degil bu. Sevgili anacignn bile bern ra-hatsrz etmekten urker de, parmaklannm ucuna basarak ge-lir buraya. Yemek tepsisini kapmm ardina birakrverir. Buyuzden yillardir kursagima steak yemek girmedi. Arna,epeyce yazi yazdim burada ... B e l l c t gereginden fazla... Pen-cereden bakryorum. Hayat beni dismda birakarak, bas-dondurucu bir hizla gelip gecmede, Kendirne soruyorurn:Beni, durup dinleruneden, gece gunduz demed.en, sayfasayfa, tomar tomar yazi yazmaga durten nedir? Kardtgl cokbasit. H ie carem yok. Yazanm ben ..Arada bir, akhmdan zo-rum var herhalde, diyorurn. Merak etmeyin, tehlikeli de-

1


6/44

II. SAlINEAKSIR IK

YAZAR : Devlet Memuru, Yesil Sahalar ve Parklar Bakanligmdakatip olan Ivan I1yi~ Cerdyakov'un bir tek tutkusu vardi :Ti-yatro. (loan ile eansi girerler. Jvan otuz bes yaslannda ba-l im selim. iddiastz bir adarndtr . 0cia, harts: da ellerindengeldigince suslenip puslenmisterdir. Ama 0 ~lk kalabaltgmicinde s6nuk haltriar. Bu ceureden otmadietan aaeca bel-lidir. Yerierine gecerier. Kansi programma g6z gezdirir-ken, Jvan yazu seuincten 1tmt~, sagina soluna, gerisinebaear. Tiyatroyu ve gcade seyirci lerini g6zden ger;irir. Buaesam mutlu bir adarndir.)Bakanliktaki istne dort elle sanlrnisnr. Memurluktayukselecegi, gunun birinde onernli bir koltuga gececegi yo-lunda umutlar besliyordu. Simdiki durumu pek parlak 0 1-masa da, kendini bu en buyuk zevkinden yoksun birakmakistemernisti. Boylece Rostov'un 'Sakalh Kontes' oyununungala gecesi icin tiyatronun en guzel, en pahah yerinden ikikoltuk bileti aldr. (Pariah uniformati bir general ile eanstgirerek yerierini arariar.) Adarncagizm kaderine bak. Say-gideger amiri, Yesil Sahalar ve Parklar Bakani, General Mik-hail Brasilhov da tiyatroya geimez rni 0gece?(General ile kanst birinci straya ger;erler. General, luan'mtam 6nundeki ko/tuga oturur.)

tvAN: (Generate dogru egilerek)lyi aksarnlar Saym Generalim.GENERAL: (D6nup soguk soguk Iuan'a baear.) Hmmm? Ne? Ha,

evet, iyi aksamlar.tvAN : Izin verirseniz, kendimi tanitayim Sayin Generalim, ben

Cerdyakov Ivan I ly ic . .. Benim icin ne buyuk seref, efen-dim ...

4

! GENERAL: (D6nerek sogukra) YaltvAN: Sizin gibi ben de, Saym Generalim, Yesil Sahalar ve Parklar

Bakanhgmda hizmer goruyorurn. Yani bizzat Bakan olanzatialinizin emrindeyim. Agaclar ve fidanhklar mudurlugu,baskatip yardimcisryim, efendim. Canla basla cahsiyoruz.Efendim.

GENERAL: Ya, oyle rni?Cok iyi ediyorsunuz. Bu Y II agaclar guzelyesermis, fidanlar da guzel boy vermis. Aferin.(General onune doner. C;ardyakov da seuincten agzl eu -lahlanna uarmts, arkasma yaslarur. General'iri eansi ku-lagma bir ~eyftstldar, General omuz silker, bu sirada oyu-nun gorunmeyen perdesi acilir. Seyirciler aletslar. Ivantekrar one egilir.J

tvAN : Esirn sizinle tarusmak mutluluguna erismek istiyor Genera-lim. Iste kanrn, Madam Cerdyakov.KARISI : (Gulamseyeree) Iyi aksamlar, efendim.

GENERAL_:~erefyab oldum, Harurnefendi.KADIN : 0 seref bendenize ait efendim.GENERAL: Iyi seyirler harumefendi.

(General cam slklim~ olarae one doner. Ivan eanstnagulumser sonra.)

tvAN : (General'in eansina) Madam Brasilhov sizi tanrsnrayim,Kanm Madam Cerdyakov.

KADIN : Memnun oldum, Madam Brasilhov.MADAM B.: (Soguk) Nasilsmrz?KADIN : Simdi saym esinizle tarusmak onuruna erdim.

5


7/44

lvAN: (Madam Brasilbou'a) Ben de kanmin kocasryim, Urnanrnafiyettesiniz Madam, Brasilhov.(yazar, $Hdiyerek onlan susturur.)

GENERAL: (Yazar'a) Affedersiniz. Cok ozur dilerim.(Hepsi oyunu seyretmeye baslareen, General 6Jkesini zorzapteder.)

NAN: Urnanrn oyun hosunuza gider, efendim.GENERAL: Umanm. Seyretmek fusatmi bulabilirsem tabii,

(General artii: iyice stlnlmaetadtr. Yakast ona dar gelir.Hepsi tekrar oyunu seyretmeye koyulurlar.)

YAZAR : Ivan Ilyic Cerdyakov bu essiz firsati cok iyi de-gerlendlrdigi icin zevkten dort kose, arkasina yaslarup 'Sa-kalli Kontes'in tadiru cikarmaga basladi. Artik, Yesil sahalarve Parklar Bakarurun yabancisi sayilmazdi. Ailece tamsrrus,samimiyet kurmuslardi. Senli benli olduklan bilesoylenebilirdi, biraz gayret edilse ... Iste tam 0strada,. an-sizm, geldim geliyorum demeden, futmali goklerden menbir yildinm gibi, Cerdyakov basiru geriye atip...

tvA N : H A A AA A A A AA A P - ~ UU UU UU UU UU U?'1 (Dedi.)YAZAR : (Iuan korkunr; jekiJde bapsmreen basim one dogru

eger. Bu siddetli bapsirmarun batun serpiruileri, Gene-ral' in tamamiyle pplak olan bastrun arka taraftru tslatir.General irei lir , el i ts tanan basma gider.) Eyvahlar olsunlOzur dilerim, Saym Generalim, cok cok affedersiniz?

GENERAL: ~dinnaym, onemsiz bir ey.tvAN : Onernsiz ha? Onernsiz olur mu hi\=?Onernsiz demeye nastl

diliniz vane? Dupeduz hayvanhk denir benim bu yapugima.GENERAL: Bu meseleyi cok buyutuyorsunuz. Kapaun gitsin.

6

(Mendilini cebine koyar.)tvAN : (Kendi mendilini pkanr.) Kapatmak elimde mi Genera-

lim. Yaptigim affedilrnez bir seydi. Izin verin de ensenizi si-leyirn. Bu kadarctk olsun kabahar:imi tamir etmeye~altaYlffi.(General 'in basins silmege baslar. General onun elini iter.)

GENERAL: Yeter. Yeter, Dzulecek bir ~ey yok dedim.ivAN :Nasil olur. Basuuza yagmur gibi indi. Generalim. Basmizr

smlsrklarr, ettim. lnarun niyetirn kotu degildi. Bir kazadtr 01 -du iste. Utancimdan yerin dibine gecum.

GENERAL: Ozur dilerim. Bagl~laym.tvAN: Isin kotusu, sayin Generalim apansrz oIuvercli. Kendimi tu-

tayirn dernege kalmadan bosahverdi burnumdan.MADAM B. : ~~~{>!tvAN: ~~~~~! Tabii, Tabii. Kusura bakrnaym (Geri cekilir. Men-diliyle bumunu siler. Sonra tekrar one dogru egilir.) Merak

etmeyin, soguk alginhgr degil, Belki burnuma bir toz kactrda...GENERAL: ~{>~ .

(Sessizce oyunu seyrederler. Ivan suklum pitklUm ger iyer;ekilir.)YAZAR : Cerdyakov ne kadar cabalas bu olayi aklmdanpkaramtyordu. Isledigi kucuk kabahati gozunde bUyUttiik


8/44

r1 I, :I

(Cerdyakov rtdanti bareeetlerie bapstrma sabnesini telerar-far. Bu ilk bapsirmadan Uf kere daba siddetli gibigoruna. Rotarui bareket eden General de ense k6kune birbalyoz inmij gibi daurarur. bapsirma sabnesi tamamta-nmcaya eadar berees Slowmotion'a uyar. Oorunmeyenperde kapantr. Allsistaria. Herkes klllk1{J tiyatrodari{tkmaya baslar. Gecirdieleri guzel gece ustunde eonu-jur/ar. )

J ';ENERAL: AI;}... Guzel.MADAM B.: Evet, iyiydiGENERAL: Pek a l a , pek guzel. Pek guzeldi degil mi canun?MADAM B.: Ever, begendim dogrusu

(ivan arealarmda dump General 'in stntna hafifge uurur.)YAZAR: Ben de bayi ldrrn.ivAN: (General'e uurmaga deuam ederek) Affedersin iz, saym Ge-

neralim.GENERAL: Bu da kim? Struma vuran da kim?ivAN: Benirn efendim, ben ... Cardyakov.MADAM B.: (Htzla General'i bir tara/a ceeer.) Arnan dikkat et ca-

nun, - , ? U aksinp t iksiran adam.ivAN: Merak buyurmayiruz Savin Generalim 0 aksink bumum-

dan fitil fitil geldi. Burnumdan soluyacak halirn bile kalma-di, Sadece islak bir basla serin havaya cikrnaruzdan endiseediyordum.

GENERAL: Ha, Su rneselel Usrunde durmaga bile degmez. Ufakbir gaf Unutun gitsin. Oyun eglenceliydi, degil mi? Siz deguldunuz mu?

8

iI

"

iVAN: Gi ilmek rni? Pek tabii. GUlmekten kinldim. Ylllardir bu ka-dar gulrnemis tim . .Ha . .."ha . .. . Jia . ..

GENERAL: En cok hangi sahne sizi etkilecli?iVAN: Aksmk. Tepenize aksirdigim an. Iste a anda carum burnu-

rna geldiGENERAL: Arnma da uzattmiz delikanli. Haydi gidelim carum.

Yagmur yagacaga benzer. Basirnm bir daha islanmasrru iste-memo

MADAM B. : Bir daha boyle densizliklere izin vermemelisin, ko-cacigim,((:tkarlar.)

ivAN: Eyvahlar ol sun. Bit tim. Mahvoldum. Agaclar ve Fidan liklarMudurlugunden kovduracak beni. Aga~pklar ve TaflunlarIdaresine surulecegim.

KADIN : Haydi, gel Ivan.tvAN ~Ne de d in?KADIN: Bu kadar uzulme carnm. Alt tarafi, ufacrk bir tiksmk. Ge-

neral unutrnusrur bile.tv AN: Ernin misin?KADIN : Hayi r. Korkuyoru rn Ivan.YAZAR: Boylece suklum puklum evler inin yolunu tutar lar.tvAN: Generale guzel bir armagan gonderip gonlunu almah, Bel-

ki bir kac tane Turk havlusu.YAZAR: Cerdyakov'un mesleginde yukselme umutlan burnunun

yel iyle harman gibi savrulrnustu.ivAN: (Eolerine gelirken) Bu i neden basrma geldi. Tiyatroda ne

9


9/44

I

isin var be adam? Haydi t iyatroya gitt in diyelim. Neden bal-konda kendi sirufindan adamlarla orurmazsmj Orada birininsuratmahapsirsan bile, cok yasal der.,

KADIN :Haydi yatalim, Ivan.lvAN : General 'in huzuruna cikip durumu bir daha aciklasam.

Bumu surtulmus bir adam gibi alttan alsarn, yalvarsam ya-karsarn, beni bagislar herhalde.

Kt\DIN: Belki ona hie hatirlatrnasan daha iyi edersin, Ivan.ivAN: Olmaz, olmaz! Efendiden bir adam olmak istiyorsam efen-dice davranmam yakis ik ahr,YAZAR: Boylecesabah oldu. Rastlanti bu ya, General 0gun di-

lek sahiplerini dinIiyordu. Cerdyakov'un onunde elli altrrnskisi bulundugu icin sabahm erken saatlerinden aksarna ka-dar bekledi.(r;:erdyakov,burn delzarunayak~zr.)

GENERAL: Evet., .. Simdi sira kimde.tvAN : Bende Efendimiz. Sonunda sira bana gelebildi. Size basvuranlann sonuncusuyum.GENERAL: Pekala. Dileginiz nedir? Dilekce verdiniz mi?tvAN: Dilekce vermedim. Bir dilegim yok.GENERAL: Oyleyse ne anyorsunuz burada?tvAN : Beni tarumadrruz rru Saym Generalim? Dun gece biraz

gurultulu bir sekilde tanisrrusnk. 0 kustah benim iste.GENERAL: Ne?tvAN: 0 hapsirarak basiruzr Islatan kustah.GENERAL: Oyle mi? Ya simdi ne istiyorsunuz, Size cok yasa de-memi mi?

10 ,

j

. tvAN: Hayir, Saym Generalim, sadece beni affetrnenizi istiyorum.Lutfen kabul buyrunuz, bu hapsirmarun hie bir politik ne-deni yoktu. Topluma karst bir sue islerneyi asia dusunrnusdegilim. Partizanca olmayan, siddet harekerleriyle ilgisi bu-lunmayan masum bir aksmk suratirmn ortasmda duran sukoskoca tumsege Ianet olsun. Anam beni burunsuz do-guraydi keski . Su kmlasi bumumun i~ledigi haitian bendenbilmeyin ne olur. Bumunun dikine giden bir adam degil im.Burnundan ktl aldirrnayan bir adam hie degil im, Su gunah-karburnumu yerden yere vurun, ama beni affedin, sayinbuyugum, beni affedin.

GENERAL: Delikanlr , senin bumunla bir ahp verernedigim yok.Basi kalabalik bir adarrnm. Senin burunsal sorunlarmlaugrasamarn. Simdi, beni dinlersen dogru evine git. Ba-sindan asagr steak su dokun. Steak su bularnazsan soguksuyla yikan, Ne yaparsan yap ama beni rahat birak. Busacma meseleyle bir daha basimi agntma. Zaten sabahranbed dert dinleye dinleye kafam kazan gibi oldu, Cene cene,cene, cene. (Soylene, soylene dtsart pkar.)

tvAN: (Btiroda yalmz kalmltIr, btceirarae.) Allah sizden razi 01 -sun, efendim. Elern, keder vennesin. Colugunuzlacocugunuzla agzmizm tadiru bozrnasm,

YAZAR: Cerdyakov pek ferahlarrusti birden bire. Dunyalar onunolmusru.

NAN: Allah ne muradmiz V31'SaversinlYAZAR: Sevincinden ucacak gibiydi.tvAN: Allah sizi bu koltukran ayirmasm. Kolruguna yu z sureyim,

Elinizi ayagimzi opeyim.YAZAR: Kuslar gibi crvildayarak evine gitti. Ne kadar guzeldi ya-

samakl

11


10/44

1 ivAN : Ne mutlu banaYAZAR: Iyi a rn a . .ivAN: Iyi ama ...YAZAR: Eve gel ince bir dusuncedir aldi Ivan'imizrivAN: Zalirnce bi r alaym kurbaru rru oldurn acaba?YAZAR: Bakan ona bryik alt indan gulmus muydu>ivAN : Beni cezalandirmak niyetinde degilseydi neden kalpsizce

iskence ett i bana?YAZAR : ~u rneshur aksmk Bakanin umrunda bile degilse, neden

Cerdyakov'u yataginda kivrandirmis, uykusunu zehir et-rniti?ivAN: Anarnclan erncl igim sur burnurndan ge ldi, butun gece .YAZAR: Cerdyakov'un cam burnuna gelmisr].ivAN: Carum bumurna geldi .YAZAR: Burun gece ofkeden kopurerek dondu dOIivAN: Adi herif, Benirnle oyle ince ince alay etti. ki, insan dikkat

etmese ruhu bile duymaz. Zalirn oldugu kadar da sinsi kere-

12

r!!II1

"

tao Berti ayagina hdar gitmege, karsismda diz qokiip yalvar-maga zorladi . Enayi gibi abuk sabuk konustum karsismda.

KADIN: Vah! Vah! Bu hallere dusuruldun demek.ivAN : Bir daha gidip agzmm payiru vermeli, Asagilanan siruflar

da hakkim ararnah. (Kapiya lzadar gitmistir.)Oyle bir dunya kurulmah ki, Irk ve din farki gozetilmeden,her ulustan ozgur insanlar hie korkmadan amirlerinin sura-tina hapsirabilsin, Simdi ben onu kucuk dusureyirn de,gorsun gununu.

YAZAR : Boylece ertesi sabah Cerdyakov onu kucuk dusurmegegitti.OJtklar, masastnda oturan General'i aydmlanr.)

GENERAL: Son dilek sahibi! ;erdyakov Generaliri masastnayahlastr. Dudalelarinda bafif bir gulumsemeyle tepesinderibakar. Generalbasmi haldinr.) Evet?

ivAN: (Gulum'leyerek) Evet! Beni tammadiruz rru Genera l Hazret-Ieri? Hele bir yuzume bakin. Ever, aldanrruyorsunuz, geneben.

GENERAL: Kimsin sen?ivAN: (Sir uerircesine) Cerdyakov, Genera lim. Gene ben geldim.

Ne steak suyla yikandnn, ne de soguk suyla durulandim.GENERAL: Bu pis adarru kim sahverdi iceri? Derdin ne?ivAN: Derdin ne? Derdin ne? Su rnakam koltuguna yaslanrrus SO-

ruyorsunuz, derdin ne? Sizin gibi yuksek tabakarun bumuhavada bir bakarn benim gibi bir memur parcasma sormaklutfunda buIunuyor derdin ne? Su dunyada esitlik oIma-diguu cok iyi bildiginizden makamiruzda kurum kurum ku-ruluyorsunuz. Bir bizirn gibi hizmet gorenler var, bir de si-

13


11/44

zin. gibi hizmet gordurenler, bir bizim gibi boyun egenlerbir d~ sizin gibf boyun egdirenler , bir bizim gibi el openler,bir de sizin gibi el opturenler Insanhk hali bu. Basuruza~lu. i lef gelir. Bir kucuk dusenler var, bir de kucuk

7~, dfuitirenler. Butun bunlar yetmiyonnu~ gibi, kalkrms soru-." .yorsnnuz, DE~lN NE?

a E N E R A L : (Kizgm) Derdin ne? Karsima gecmis abuk sabuk ko-nusuyor. Ne istiyorsun?

tv~ : Ne is~e~gi~ soyle.y~yim size. Tepenize hapsirdrgrm icin. tekrar ozur dilemek tstryorum. Sarunrn, iyice merarmrrn an-ladimz. Kaza oldu, emin olun, kaza, kaza ...

GENERAL : (Ayaga kalkJp auaz auaz bagmr.) Defol! Seni bir da-ha gorum gorrnesin, sersem herif! Yikil karsimdan! Hay ko-ca budala hay! Hay koca avanak hay! Bir daha buralardagorunusen surdurururn seni , omur boyu surdururum. Anla-sildi rrn?ADIN NE SENlN?

tvAN : ~-~erdyakov!(Ad, agzmdan bir aksmk biciminde pktp General'inyazUne serpilir.)

GENERAL: (General yUzUnu gomnu siler.) Lanet herif. Mikropsacryorsun durmadan. Bumun onune dussun e mi? Senisiirniikliib.ocek seni! Seni sumsuk senil Sunepe Kereta.Ulan, serun bumunu siksam carun crkar. Pis solucan! Sal-y~~goz ~ibi sal~a s.iimi.ik birseysin ayagirnm alnnaaldrgimgibi ezenm seru. Bit kadar hukmun yok gozumde. Sen birhicsin, bir hie!(Iuan. gen geri uzakltlzr. Euine doner.)

Y AZ AR . .. =


12/44

ill. SAlINEMUREBBfYE

YAZAR: (Bir taleip I~lgmda g6riinup seyircilere dogru lzonusur.)Durun! Hayarrn bu kadar acrmasiz, bu kadar 'kau olrna-smdan yakmanlar icin bir baska sonu da var hikayemizin."Ivan Ilyic Cerdyakov evine gitti. Sedire uzandi. Paltosunucikardi. Ve bat? milyonlnk bir mirasa kondu' Laf olaf Simd!bu cia nerden cikn degil' tni? Ama insarun gonlunu ferahla-nyor. lnanm, hayan oldugundan daha kara gosrermegecahsrmyorum. Gelgelel im icimizden bazrlari fena okseyekisunlrmsnr. Varhkli bir ailenin cocuklanm egiten gene birmurebbiyenin basma gelenlere siz de tarnk olun.(Isihlar, yaztbanesinin basinda oturan euinin banimuuaydinlaur Onunde besap defteri uardtr.)

DAYAN: Julia!YAZAR : Dedirn ya, okseye kistmlrms!DAYAN: (Tehrar~agmr.)Julia!

(Julia, gene; murebbiye, kosarai: iceriye gelir. Yazibaneninonunde dump, diz inraral: setam oerir.)

]U I.1 A : (Basi onunde.) Buyrun Madam.DAYAN: Bana baksana kizrrn. Ba1Dl kaldir. Seninle konusurkengozlerini gormek isterirn.]U I.1 A : (Bastruealdmr.) Basustune efendim.

(Arna basi yauas yav(f-J telerar onune egili r.)BAYAN: Cocuklann Fransrzca clersleri nasil gidiyor?

16

j l. .1 Il A : Cok zeki cocuklar, efendimBAYAN : Gozlerini kacrrma, zeki s;:ocuklar diyorsun! Pekald. Ne-

den olmasm? Ya matematikten durumlan nasilrCabuk kav-nyorlar samnm.

]UI .1A: Evet, Madam. Ozellikle Vanya.BAYAN : Ona ne suphe! Ben de matematikte basarrhydrm. Anne-

sine cekrnis besbelli. Ne dersin?jl. .1IlA: Evet, efendim.BAYAN: Basiru kaldir. . . (julia basiru ealdtnr.) Tarnam Insanlardan

cekinme, yavrum. Gozlerinin icine bak. Sen kendini aaglgorursen, baskalart da sana ana ~ore davranacaklardir.Bundan hie suphen olrnasm.

]UL1A: Evet, efendim.BAYAN : Sessiz bir kizsm, degil mi?.. . Neyse, simdi hesaburuzi

gorelim. Para filan istedigin yok ama, paraya ihtiyacm var-dir herhalde. Dur bakayim, sana ayda otuz ruble verecek-tim. byle anlasrrnstrk degil mi?

]UI .1A: (Sa.ftrml) Kirk ruble, Madam.

"

BAYAN: Hayir. Hayir. Otuz. Suraya kaydetrnisim. (Defteri gosterir.)Yarumda cahsan mii rebb iyelere hep otuz ruble veri rirn, Sanakirk diyen kine

JUL iA: Siz Madam. Para konusunda baska biriyle konusmadirn ki.BAYAN: Olacak ey degil . Belki ben otuz dedim de sen kirk an-

Iadm. Yere bakacagma, yuzume baksan boyle bit yanhslikolrnazdi. Simdi gozunu ayirma benden. Tane tanesoyluyorurn. Ayda otuz ruble,

]ULiA: Madern ki siz oyle cliyorsunti:i,_.Madam.

17


13/44

BAYAN : Tamarn. Anlasnk. Ayda oruz ruble ... Dur bakayim, sentam iki aychr burdasm,

, JULI A :. Ik i ay, bes gun.(1~ BAYAN : Yo, yo. Tarru tamma iki ay. Buraya kaydetrnisim. Sen debenim gibi defter tutsan boyle kansikhklar olmazdi. De-

mek, otuz rubleden iki ayhk rnaas ... Altrrus ruble eder ... Ta-rnam nn?

. ) " l. J IJ : 1\ . : (Diz etrarae seldm uerir.) Evet, Madam. Sagolun Madam.BAYAN : Icinden dokuz pazan cikaralim. Pazar giinleri icin para

odenmeyecegini konusmusruk degil mi?]UI1A : Hayir efendirn.BAYAN : Gozlerini goreyim, gozlerini ., Konustuk tabii. . . Bunu

yazmaga bile gerek gormemisim. Cunku pazar gunlerini herzaman hesaptan duserim. Pazarlan icin para odemem dedi-gimi hanrlanuyor musun?

, JULiA.: HaYlrMadam.BAYAN: Iyi dusun.]UI.iA: (I)iqunur.) Hayir, Madam.BAYAN : Akhn kimbilir nerelerde? Gozlerini gozlerimden ka-

cinyorsun gene. Gozunu gozume dik de soyle .. HatirladmIlllsimdi?

,JUI1A.: (Hafifce) Ever, Madam.BAYAN: Ne dedigini isitmedirn, Julia.}lJL1A: (Daba ytJksek sesle) Evet, Madam.BAYAN: Iyi. Hatirlayacagmdan emindim .. D c ; gunluk tarili de he-

saba katarsak.:.

18

. J U L l A : Iki gun Madam. Noel ve yilbas; .BAYAN: Dogurn gunun de var. Degum gununle beraber t iC; gun

eder.J U L I A : Degum gunurnde cahsmrsnm, efendim.BAYAN : Cahsun mi? Aa, ne geregi vardt? Bize gelen murebbiyeler

degum gunlerinde izinli sayilrrlar.]UI .JA: Ama ben cahsurn Madam .BAYAN : Orasi beni i lgilendirrnez. Simdi mali durumu gozden ge-

ciriyoruz. Arna ille, dedigirn dedik diyeceksen, tatili ikigunden hesaplayayun.

J U L 1 A : Ben cahsmistrm, Madam.BAYAN: Dedigim dedik, diyorsun.J U L 1 A : Hayir, Madam.DAYAN: PekaHi. Tatili uc-gun olarak hesaphyoruz. Aylrgindan on

iki ruble dusuyoruz, demektir . Sonra Kiipik Kolya dort gunhasta yattl&! icin ders yapdmadt.

]UI.iA.: Ama ben Vanya'ya ders verdim,BAYAN : Dogru ama, ben seni iki cocuga ders veresin diye rut-

rum: I~yanya du~ti igii zarnan da rum ucret mi odeyecegimrJ U L I A : Hayir, MadamBAYAN : Oyleyse onu da hesaptan dusecegiz. Aynca, uc gun di-sin agnrrusn. Kocarn ogleden sonralan dinlenmen icin sana

izin verdi. Tarnarn n i t ?]lJIJA: Saat dortten sonra, dorde kadar cahsum.DAYAN: (Defierine balsar.) Buraya kaydetmisirn. Ogle yeme-

. gin den sonra cahsmadi. Saat birde ogle yernegine oturupikide sofradan kalkanz. Dortte degil, tarnarn ml?

19


14/44

] l. JL tA : Iyi ama, ben ...BAYAN: Yedi ruble daha dusuyorum. Yedi, on iki daha on dokuz

eder ..Maasmdan pkar.. kirk bir ruble kahr.. tamam IDt?jUI.IA : Ever, efendim. Tekkur ederim efendim.BAYAN: Aynca, dort ocakta bir cay fincamyla tabagiru kirmistin,

yanhsrm var rm?]l . JL1A: Sadece tabagr kirdim Madam.BAYAN : Tabagi kmlan fincandan ne hayir gelir, soyler misin ba-

na? Suraya yaziyorum, iki ruble. Kmlan tabak aile yadiga-nydi. Cok daha fazla ederdi. Arna, ustunde durmuyorum.Bir takrrn zararlan sineye cekrneye ahskmnn.

]UL1A: Sagolun, efendim.BAYAN : Aynca, dokuz ocakta Kolya agaca nrmarup ceketini

yirtn.}UL1A: Cikma diye soyledim 0 kadar.BAYAN : Arna, soz gecirernedin degil mi? .. On ruble .. 140cakta

Vanya'nun papuclan cahndi ...]UL1A : Calan hizmetciydi Madam. Onu kendiniz kovdunuz,BAYAN : Ama sen hizmetcilere de goz kulak olmak icin dolgun

ucret ahyorsun. Daha ilk karsilasmarruzda dururnuaoklarrusum sana. Can kulagiyla clinlemeclin anlasilan. Benidinliyor muydun, yoksa basinda kayak yeli mi esiyordu?

]ULiA: Evet,Madam.BAYAN: Basinda kavak yeli mi esiyordu?]ULiA: Hayir Madam. Sizi dinliyordurn.BAYAN : Aferin kizim. Demek hesabmdan bes ruble daha

20

~j- ...~ . . . . ,_.. ___"

1II

, j1I1

. F

dusuyoruz. (Deftere bahar.) A, evet 16 ocakta sana on rubleverdim.

]UIlA.: Verrnediniz.BAYAN : Arna defterekaydetrnisim. Sana verrnesem ne dive kay-dedeyim?, JULiA: Bilemiyorum, Madam.BAYAN: Bu doyurucu bir karsihk degil. Sana gercekten on ruble

vermernis olsam, deftere yazmanun bir geregi var mi? Nedersin, Susuyorsun ... Vermisim demek ...

J U L i A : Siz oyle diyorsaruz, oyledir Madam.BAYAN : Pek Tabii, Seni karsima alip konusmamm sebebi hesap-

Ian acikliga kavusturmak. KIrk birden yirmi yedi cikinca ..,ondort kalir , tamam rru?

, JULiA: Evet, efendim. (Basiru ceuirip bafifce aglamaga baslar.)BAYAN : Bu da nesi? Aghyor musun yoksa? Seni uzen bir sey mivar Julia? Lutfen soyle bana. Sana baktikca yuregim sizhyor,

Gozyaslanna hit; dayanamam. Neyin var?, JUL iA : Buraya geldigimden beri yalruz bir kisi bana para verdi. 0

da Kocaruz. Degum gunum icin i i . - ; ruble.BAYAN: SaW rn i? Bak bundan haberim yoktu. Defterime yazma-

misun. Si rndi yazayirn . (Deftere yazar.) D < ; ruble. lyi kisoyledin. Bazen, hesabi biraz gevsek rutuyorurn ... Durma-dan zarara ugruyorum bu yuzden. Simdi, ondortten tiC;cikardrk rru. On bir kahr, Hesabi kontrol etmek ister misin?

. J U L 1 A : Geregi yak, Madam.BAYAN : Oyleyse hallettik bu isi. AI bakahm, ik i aylrk ucretin

sekerim. On bir ruble. (Masaniri ustune madeni paralanhoyar.) Saysana -

21


15/44

~. j iUI. lA:: Ne geregi vat; efendim?. . ' ,DAYAN: Say, say. Nemelazrrn. Bana hakkm gecrnesin. Say dedim., J t JL :IA . : Gsteksizce sayar.) Bir, iki, uc, dart, bes, ala, yedi, sekiz,.'."' " '".''4okHz, on... Burada on ruble var, Madam.

+ .

' .. ~Y.AN': Bir yanhshk ol~as1fi. Birini dusurdun galiba. Yere bak.. Belki de yere dusurdun.

. , JUUA: DU1?urmedimMadam, erninim.DAYAN: Baksana yazrhanemln.tlstunde yok. Yere egilip baksana.

Sana on bir ruble verdimdi. Dusurdun mutlaka.j lJLtA. : Ziyaru yak Madam. On ruble yeter.DAYAN : ~imdilik On rubleyi al da. Sonradan yerde bularnazsak

gelecek ay bir caresine bakanz.j lJLtA. : Sagolun Madam. Cok iyisiniz. Cok tesekkur ederirn.

(Vizini letrarah seldm oerip uzaelasmaga baslar.)DAYAN: Julia! (Julia durup doner.) Buraya gel! (Teerar rnasaya

yaklaN) reoerans yapar:.) Bana nicin tesekkur ettin?] l.JLlA : Para icin, Madam.BAYAN : Para icin mi? Ne yapngnnm farkinda degil misin k.uzum?

Dupeduz aldatnm sent. . . dolandirdun. Defterimde boyle ka-yitlar bulundugunun ash astan yok. Hepsini kafadan arum.Sana seksen ruble borcluyken sadece on ruble verdim.HUSIZhk derler benim bu yapngima. Bir de kalkrrus bana te-sekkur ediyorsun ... Nicin?

} UI. 1A : \=ah~tlgrrnbaska yerlerde bana hie bir ~ey vermernislerdi.DAYAN: Demek benden de beter kaziklarnzslar seni... Sana kucuk

bir saka yapnrn. Akhm basma getinnek icin aa bir ders

22 .'

vermek istedirn. Cok safsm, Herkese fazla guveniyorsun.Dunyayi anla artik. Bu gidisle harcarnr gidersin ... Simdi sa-na seksen rublenin tamarnmi verecegim. (Ona bir zarf ue-rir.) Senin icin onceden hazirlanusum. Gerisi bu zarfinic inde. AI bakahm .

jUL lA : Nasil isterseniz, Madam.(Viz ktnp gitmejJe baztrlarur.)

BAYAN : Julia! (Julia durur.) Bu kadar da pismkhk olur mu, ku-zum? Neden hakkiru aramryorsun/ Neden kafa ~unuyor-sun? Neden bu zalimce, bu haksiz davrarnsa isyan etrniyor-sun? Bu kadar hileden hurdadan uzak, bu kadar masum, bukadar "Dobra dobra konustugum icin affet '' bu kadar buda-la olmak gercekten murnkun mudur/

J U L i A : (Dudahiarmdan belirli belirsiz bir gulumsemeyle.) Evet,Madam. Mumkundur.(Teerar diz iurarae seldm oerir. Ve k~arak pkar. Bayanyuzunde bUytlk bir iakmltk ifadesiyie arhastndan bakahaltr. Iitkiar yauas yav~ soner.)

23


16/44

~IV~sAlINECERRAH

'yftZAR:: (I~Jk!lrsabrzenirikenannda duran ~a~ar't ay~mlatt~.)-,,_ . Hayaun insafsiz olmasmdan yakmanlar Ir;;:ID bu hikayeninbir baska sonu da var, Julia, bu kadar zalimce, bu kadar

haksiz bir davrarus karsisinda oyle ofkelendi, oyleofkelendi ki, hernen 0dakika isini terkedip fakir ailesininyaruna dondu. Ve bes milyon rublelik bir mirasa kondu.Gunun birinde otuz yedi kisa hikayelik bir kitap yazrnak ni-.yetindeyim. Hikayelerin hepsi ayru sekilde bitecek. Boylebitmesine bayihyorum. Bilirsiniz, insan gulebilen tek hay-vandir, derler. Bizi daha ~agl siruftaki yaratiklardan ayiranozelligimiz budur, ama, nelere guldugumuzu bir incelesek,kulahirmzi onumuze koyup dusunmemiz gerekir. ACYl ala-hm. Act cekmek hie de gulunecek bir ey degildir. Meger kiacryi ceken bir baskasi olsun. 0 zaman i degisir tabii,I lt ihaph bir disten yuzu davul gibi imi, can acisryla iniminim inleyen bir adam neden komik olsun? Hie de komikdegildir. Ama, Asternko koyunde eglence 0 kadar krttir ki,disi agnyan bir adam oramn halkrru haftalarca guldurebilir.Kilisenin Zangocu Sergei Vanminglasav bunda gulunecekbir ey gorerniyordu, his : suphesiz. (Isiklar koy doktorununhem cerrahlik hem discilik yaptrgr odayi aydmlatir. Bir yan-da bir iskernle, obur yanda usninde cesitli cerrahhk aletleribulunan bir masa vardir. Zangoc Vanminglasov girer.Sirtmda cuppesi, belinde bir kusagi alan iri yan bir adamdir.Ortadoks Kilisesinin bir rahibi, Cenesi imi,yuzu bir men-dille sanlmisnr. Sahnede yururken acryla inler.) Gene dehastaneye gitmek icin koyun icinden ah yah ederek ge-cerken haline aciyandan cok gulen oku.

KURYArtN: Tepeden urnaga, sadece diplomam eksik. Birrnustakbel hekim. ..

24

ZANGO(:. : Ben de bir mustakbel hasta, Tannya ernanet alun.(Gitmek uzere doner. Sonra inler.)

KURYArtN: (Gitmesine engel olmaga cahsarae) Sizi ternin ede-rim. Doktor unvamru alabilmek icin bir tek imtiharum kaldi.Bir farmaliteden ibaret. Kendirn doktorum, sadece adnndoktor degil. Yalvannrn bu firsati esirgemeyin benden.Lutfen iskernleye orurunuz, rnuhterern peder.

ZANGO(:. : (Ishemieye gider.) Tann yardirncrm olsun. (Oturur.)Otururken bile sizlivor.

KURYArtN: Sinir uclan iltihaplanrrus besbelli . Siniri cekipcikardirn IDl, agn Sill kalrnaz,

ZANGO(:. : Siniri de Cikaracak rrusiruz ?KURYATiN: Sinirin bagh bulundugu disi cekecegim. Basit bir

cerrahi ameliyesi. ..(Zangoc'un yuzune duman gelir.)

ZANGO{: : Sigararuz ...KURYATiN: Efem?ZANGO(:. : Sigararuzm dumaru gozurne kacryor.KURYArtN: Affedersiniz. Sondureyim isterseniz. Sinirlerirni ya-

tisursm diye iciyorurn.Z A N G O < : : Icin, icinl Aman icin.KURYATiN : Tesekkur ederim. (Hastanin basma sanli olan

mendili yozmege caltstr. (:6zemez. Cehetinin cebindenr-tkardzgt maeasla ~ak diye eeser. Zangoq 'Am'diye bay-einr.) Tamam. Simdi disin durumuna bakahm.

ZANGOf; : (Ellerini bauaya ealdmr.) Carumi acitmayin ne olur.

2S

j


17/44

""KlJRYATtN e Aziz_ Peder. Bilimin cok Ilerledigi bir ~gda ya-',. . '"' .~ lOruZ. HaZlk bir doktorun eline dustunuz mu, act cekmek. '~ , _ : iQr r hie bir sebep yok. Benden etkat bekliyorsaruz, sefkat

bulacaksiruz. ~imdi hazir r rusiruz. (Zangcx; basin sallar.)Guzel. Lutfen agzmizi acm da bir rnuayene edeyim. (Zan-g C X ; haseati kesilir) Haydi agzimzi acin, lutfen. (Hasta is-kemieye stmstln yapftr ama agzmt acmaz.) Olmadr ama.Saym Rahibim, Ben her ne kadar acemi olsam cia, agziruzirnutlaka acmaruz gerektigini bilirim, Agrzla ilgili butun has-tahklarda once agzi acmak sarttir. Agzmizi acmazsaruz,dislerinizi disandan cekebil ir miyim hir;?Bu olacak sey mi?~imdi acin lutfen, (Hasta dudahlanni afar ama, disleri ke-netli kaltr.) Oyle dudaklan aralamakla yetmez, Agziruzi iyi-ce acacaksimz. Dislerinizi fircalarnayacagrrn. Muayene ede-cegim.

ZANGO(: : Carurru acitrnak yak ama.J(URYArtN: Size soz verdim.ZANGO(: : Cocukken bana ne sozler vercliler de birini bile tutancikmadi.IUJRYArtN : Muayene ederken hie aornaz, Korkmaym. Simdi

agziruzi guzelce acin ki, nereye, ne zarnan, nasil mudahaleedecegimi bileyim. AA A


18/44

iAN.GO(:. (flabi, okur gibi) Senin icin dua ediyorurn oglum, Tann, . , : ' !1 : : ' . / ' - . ' -senden '"estrgemesin, Tann srhhat afiyer versin.

;-_.li;~~\1l'1..E:5J'JL~:JrJu~15;'"ozell ikle el haf if ligi versin,

':'(Zangor;:'un ilt1hiyJe actlan agziru yakalaytp eapat-masma engel olur.) Bu di~ hemencecik plaverir. Bazi disler. adarru ugrasunr. Kabul ediyorurn. Arna, koku derinlerdeolan disler. Bu disin koku saglarn olmasm diye dua et-rnissinizdir umartrn. Haydi bakahrn, dise asi lahm. (Tam eli-ni agzma soeacagi sirada Zang()~ bileginden yaealar.)Yapmaym ama, birakin elimi, Brrakm, Birakm dedim (Zan-gor elini btraeir. Kuryatin tekrar elini solear. Zango~ telerarelini yaeaiar.) Gene e1ime yapisnmz. Oldumuya? Elirni tu-tarsarnz , di siniz i nasrl cekerim? Birakin Al lahaskma] (Zan-gor;: bsratsmaz.) Birakacak rrusimz elimi? Birakmazsaruz,kerpetenle parmaklanruzi birer birer sokerim, anlasildi rrn?(Zangor; gene btralemax, Kuryatin elindelei penste parmaeelelemlerine uurur. Zango; actyla elini ceeer.) Haydi, birdaha deneyelim (Zangoc agzm: acar. Kuryatin pen siagzindan iceriye solear.)Aferin, aferinl Kumldarnaym Sa-kin knrudarnayrn Soz dinlemiyorsunuz arna .. Bir dakika ra-hat durmaz rrusrruz siz? Sakin olun. Sirndi mesele derineinip kuronu krrmadan disi cekebilmek.

ZANGa(: : Ay, ay, ay,(Agzmt simstls eapattr.)

KURYATiN: (Zangoc'un agzlm app pensi iceri sokar)Tamam.Bu defa kucuk canavan sirnsrki yakaladim. Simdi, ne yapar-sam yapayrm, ellerimi turrnak yok. Soma kulahlan degisiriz.Zaten disinizle basim belada. Bir de siz isimiguclestinneyin, Allahaskina. Haydi gayrer. Bir iki i.i~

28

,! (Kuryatin dii ceeer: ceeer. : reker. .. . Ama di pkmaz.Kuryatin disi rekmege devam eder, ama ancak Zangor;:'uiskemleden tlagt celzmey: basanr. Aagt ceemeeie de eat-maz. Yerlerde surilkler onu. Odarun obur UCU1Ul eadarsuruye suruye g6turnr, Sonunda dii reker. Zango; dafer-yadt basar.)

ZANGO(: : AYYYYYYYYYYYYYYY!KURYArtN : (Zafer seuinci icinde yana yietltr.) Basardirnl Ba-

sardrm. Disi cektirn sonunda. Hayatimda cektigim ilk dis.ZAN~ : Cektin, cektin! Yarin ahrette cehen~~m ~az:~bl da,

cekersin insalah, (yuzllnu yoklar)KURYATIN : (Elindeki pense bakar.) Eyvah! Eyvah! Biliyordumzaten Kuron kmlrrus. Koku icerde kalmis. Gordunuz mu ba-

sirmza geleni? Size krrmldamayin dedim 0 kadar.lANG


19/44

de yorguniuetan bitkin durumdadir. Sonuruia karjzhkhJere ytglltrlar_)

:ZAN~ :.TesliinfulliYrag.tm cekiyorurn.

(ZangOf dizleri astunde suruneree, Kuryatin'e yalelasir.Onun cia diz g6kmesine yardtm eder. Sonra ellerini bir-leItirip, g6kyUzune baharai: dua ederier.) Ey goklerdeki',- efendimiz.; .

KORYArtN: Ey Ulu Tannrn. ..ZAN~ : Bu sevgili Doktor icin rnagfiret diliyorum.KURYArtN: Su zavalli Zangoc kuluna aci,

(l:jlkJar azaimaga baslar.)ZANG< :> (: : Kalbine iman, bilegine guc ver.KURYA'I1N : Agzim her da irn acik tutsun.ZANGO(: : Zinhar eli titremesinKURYArtN : Parmaklanrrn yemesin.ZANG( : : Kutsal Meryem Ananuz.KURYArtN: Senden budur niyazmuz.ZANG< : >( : : Biz senden olduk ricacr.KURYArtN : Bu zavalhlara ac iZANGO (: : Amin!KURYArtN: A M IN !

{Karanllk.)

30

v. SAlINEBA ~ T A N < ;: :I KA R M A

Ojtklar yazan ayamtaur. Strtmda taeim elbise, basindasapea, g6zunde burundan tutturulmus kelebek g6zJuk,etinde basion uardir. KllpJk bir parkta btr straya otur-rnustur.)Baska adamlann kanlanru bastan cikaran cok adam

. gordum arna, Piyotr Semyonic gibisini gormedim. Aslmdabutun kadmlarm gozdesiydi. Kime basvursa elibosdonmezdi pek. Ama, mevki sahibi zengin adarnlann ka-nlanru bastan cikarmak, biruz guc de olsa, pek hosuna gi -derdi. Baska bir tadi vardi boyle basanlann ... Ben ne kadaranlarsarn, hakkini veremem. Gelin kendi agzmdan dinleye-lim.(G6zlUklerini pktmp cebine koyar. Bogaznu temizler. Da-ba kaygtslz, daba neseli, daba seuimli bir tatnr taemir. VePiyotr Semyonic olur.) .

PiYOTR : Buska adarnlarm kanlanru bastan crkaran cok adamgordum ama, benim gibi sini gormedim. Bunu boburlenmekicin soylemiyorum, sadece bir i st atistik bilgisi olarak veriyo-rum. Sayi lar konusuyor, heyler, sayil ar konusuyor. Icinizdebu cok zevkli ama, zaman zaman tehlikeli oyunu oynamakisteyenler varsa, kalern kagit cikanp not alsmlar, lutfen.Kenc1ile rini korumak isteyen evli kadinlar da ayru seyi yapa-bilir. Ama, iclerinde herhangi biri, goze kestirilrnis bir avsa,bosuns gayret. Uyguladigim yontern hie sasmaz. Yuzde yuzbasanya ulasir. Bunun icin uc kosul gereklidir. Sabrr, sabir,gene sabir. Beklemek icin gerekli gucu ve direnci olmayan-lara bisiklete binmelerini sahk veririm. Ya da yuzrne spo-ruyla ilgilenmelerini . Kadin avcihgi size gore bir ugras degil.Tekrar ediyorum. Bir adarrun kansina goz koydunuz mu,

31


20/44

ondan uzak duracaksuuz, Murnkun oidugu kadar uzak..Onunla ilgilenmeyeceksinlz. Gerekirse varhgindan bile ha-beriniz yokmus gibi davranacaksrruz. kadmi elde edecegizsonunda, ama kocasr yoluyla. (Once saatine sonra eutisebaear.) Simd] gosterme yoluyla ders yonterni uygulayaca-glm. Bu hafta bir kadina deliler gibi vuruldum. Smlsiklarni i~l&1m gene. Bir kac dakika soma kocasiyla birlikte bu bah-ceden gececegini dusundukce yuregim kut kut atryor. Ben-ligimin her zerresiyle onu kucaklarnak, bagnma basrnakicin cildmyorum. Ama gercek bir usta nasil cahsir, simdigozlerinizle goreceksiniz. Soguk davranacagun. Soguk, ilgisiz , buz gibi . Gozurnun bebegi ve muhterem zevci yaklasiyorlar.Kocasiyla kendinden gene, guzel kansi parkra dolasrnakicin gelirlerken Piyotr obur tarafa doner. Kadm iogledensonra gunesinden korunmak icin bir.sernsiye tastmaktadrr

KOCA :Aa, Piiiiiiyotr Sernyonic, bu ne tesadufPiYOTR : (Kadma bakmaz) Azizirn Nikolayic, sizi gordugurne

ne ka'dar sevindirn. Ne kadar iyi gorunuyorsunuz. (Seyirci-lere) Dikkat ettiniz rni, kadina gozurnun ucuyla bile bak-rruyorum.

KOCA : Tesekkur ederim, Ya siz, her zaman kigibi, iki dirhern bircekirdek. Sizi capkin sizi... Affedersiniz karrm Irena ile [a-mml~ rruydmrz? Tarustrruz tabii. Vesnov'lann ziyafetindeyan yana orurmusrunuz. Irena, bu haylaz yemekte sana ne-ler soyledi bilmiyorum, Ama, daldan dala kosan ucanrun bi-ridir. Muzrnin bekardir. Cok da iyi kihc kullarur, Sizin icinsoyleyebileceklerim bu kadar.

PiYOTR: Abaruyorsunuz, sevgili dostum. (Kadma bir g6z atar.)Madam, gene gorustugumuze sevindim. (SapkClStnt pkanrama, kadma dogru durust bakmaz bile. )(Kadtn basiyla selam uerir. Sonra donup (:it;eklere bakar.)

32

KOCA : Bahcede gezinmege ciknk. Bir isiniz yoksa bizirnleyururnez misiniz?

PiYOTR : Cok naziksiniz, Nikolayic. Ama, buraya rruhlandim kal-dim. Yeni bir gonul macerasi elimi ayagmu bagladi , Bacak-lanm birer kaya kesildi. 0 gozurnun onunden uzakla-smcaya kadar buradan kumldayamayacagim. (Seyircilere)Fazla rm ileri gidiyorum? Acele etmeyin. Dedim ya, her isinbasi sabir.

KOCA : Muthis adamsmiz, dosturn. Sizin islerinize akil erdiremi-yorum dogrusu. Guzel bir kadm olsa gerek.

PjyOTR: Guzel de soz mu? Harika, nefis, bas donduruculKOCA : Icinden cikilmast guc bir durum var rru?PiYOfR : Her zamanki gibi, bir capanoglu var: Kadirun kocasi.

Korkarim, benim durum urnursuz gorunuyor.KOCA : Sacmalamayin. Bahse girerim ki siz bu kadiru da bastan

cikanrsmrz. Sizin ustunuze para koyrnaya hazmm.Kazanacagimdan emin olmadan hicbir zarnan bahse gir-memo Haydi, rastgele delikanh, sansmrz acik olsun!

; 0 .

(Kan, koea uszalelastriar.)PjyOTR : (Sapluwnt cieararae selam oerir) Madam! (Seyircilere

doner.) Aferin bana. Iy i krvirdim bu i:;;idegi l mi? Gercek birprofesyonelin cahsrnasi baska oluyor, carum. Dikkat ettinizmi? Goz goze gelmedik bile. Karsrhkh birer kelirne yasoyledik ya soylemedik, Arna, simdiden hakkim da ne coksey biliyor. A) Kadinlarca pek begenilen bir bekar oldu-gumu. B ) A .:;;lk oldugumu. (Bu her zamari romantik ka-dtnlarm icini gtcielar.) C) lyi bir sportmen oldugurnu, (La-pact hocasmsn tam izarstn) D) En onemlisi budur, kadmkonusunda tehlikeli bir erkek oldugurnu. Su anda bendentiksiniyor. Cunku. A) Ovunrneyi seven zarnparanin biriyim.

33

~~======~-~--------~-~--~-~--. ------------------


21/44

I;

B) Hie utanmadan niyetlerimi aok acik soyluyorum. C)Ilgilendigim kadmm kendisi olmadigiru saruyor.Boburlenrnek gibi olmasm arna, seytana kulahi ters giydiri-r im ben ... Ha, sormayi unutrum. Butun bunian kaydediyormusunuz? Bundan soma isler biraz ~atal la~lyor. Simdi siraipnotizrnaya gekli. Kadiru gozlerinizle buyulerneyeceksiniz,unutrnaym dil buyuden keskindir . Bir yilan gibi dilinizle ze-hir leyeceksiniz. Isin garibi en iyi i letken de kocadir. Kendikocasi. Sizde tarnk olun, bir gun kulubde onunla nasil 'rast-gele' karsilasryorum.(Kulub'e gider. Koca orda oturmus gazete oeumaetadtr.Piyotr bir gazete alp yantna oturur. Koca basiru gazete-sinden lealdtnp onun geldigirti farkeder.)

KOCA : Piyotr . Nesesiz gorunuyorsunuz. Isler yolunda degil gali-ba. (Guler.)

PITOTR: Nasil da anladiruz? Belli oluyor dernek. Ben mahvolrnusbir adarrnm, Nicky. Sizi zarif kanruzla gordugumden berionunla karsilasamadrrn. Gozurne uyku ginniyor. Yemedenicmeden kesildirn. Gbmlek yakalanrni ikiser parmak icerialdirdim. Ah Niki, ah sevgil i dostum. Neden asIa benim di-yemeyecegim kadmlann pesinden kosarak -?u guzelirngencligirni heba ediyorum? Size ne kadar imreniyorurn bil-seniz.

KOCA : Bana rni? Benim neyime irnreniyorsunuz?PITOTR: Evliliginize tabii. Essiz bir kanruz var. Bunu soylerneden

edemeyecegirn.KOCA. : SaW mi? Bu kadar begenilecek ne goruyorsun kanrnda?PITOTR: Zarifligini, aglrbalI guzelligin], herseyinibegeniyorurn.

Ama en cok size bakisina imreruyorum Nikita. Biri bana daboyle baksa. Boyle sevgi dolu, hayranlik dolu bakislarla.

34

IIl!,)

,)..

',.

Kanruz esi bulunmaz bir kadin. Benim gibi yalruz bir oeka-nn bu sozunu yabana atrnaym. Boyle bir kadma ka-vusrugunuz icin talihinize :;;Okredin.

KOCA: Be1kisizin de talihiniz yaver gider.PITOTR : Ben de bunu umuyorum zaten ... Basima gele-iler , Dok-

toria randevuma ges: kalacagim,KOCA. : Hastahgmiz ne?PITOTR : Karasevda ... 0 essiz kanmza selarnlanrrn soyleyin

lutfen. Ama, beni dinlerseniz konustuklanmizi i leuneyin.Onun kadar icli, onun kadar nazik bir kadin sikilabilir busozlerden. (Icini ceeeree uzaelasir) Benim dengirn alankadm nerede, ah nerede? (Kocarun eendisim isitmeyecegiuzakhga getince, yuzunde capinnca bir ifade tie seyircileredoner.) Nerde oldugunu biliyorum. Asil SOfUn su: Ne za-man benim olacak? Daha yapilacak seyler vaL Ama, bu i : ; ;benden cikn artik. Kollanru sivarnak sirasi yardakcirn ve sueortagirn olan kisiye geldi, "Bugun karsima kim ciksa be-genirsini"(Piyotr'un ustUndeki ~lk altrur. Kan ile koca aydmlauhr.Eulerinde, yatak odalannda yatmaga ba-zirlanmaetadiriar.)

KOCA. : Bugun karsirna kim oksa begenirsin Piyotr Sernyonic.KADIN : (Saclanru toplayip haldmr.) Kim?KOCA. : Piyotr Sernyonic. Gecen hafta parkta karsilasrrnsuk. .. Ha-

ni, u yakisikh adam.. hatirladm rru?KADIN : Hatirladrm. Hatirladnn. Hani 0 lanet herif . .KOCA.: Senin icin neler soyledigini bilsen, fikrini degistirirdin

belki.

35

I


22/44

KADIN : 0 kendini begenmis zuppenin dedikleri beni hie rni hieilgilendirmez.

KOCA : Seni ove ove goklere cikardi. Zarifligin, agtr bashguzelligin onu cok etkilernis. Sen bir erkegi olaganustu birsevgi He sevebilirmissin. Bakislanndan okumus. Senin hak-kinda konustu, konustu, susmak bilmedi. Haydi iyi gecelercarum.(Kadtn yataga girer.)

KADIN : Iyi geeeler. (Uzun bir susma) Baska ne dedi?KOCA : Hmrnmm?KADIN : Baska ne dedi benim icin?KOCA : Piyotr rnu?KADIN : Ad! her ne haltsa ... Piyotr Sernyonic, benirn icin rie dedi?KOCA :A~pglyukan sana soylediklerirni.KADIN : Susrnak bilmedi dernistin.KOCA: Oyle.,

I

.1 KADIN: Sen susuverdin ama. 0 konustu, konustuysa sen de sus-rna. Ya konusmaga devam edelirn, ya da yaup uyuyahm.

KOCA. : Sey bana ne kadar irnrendigini soyledi. Senin bana bak.ugm gibi, kendisine bakan biri ciksm istermis.

KADIN : Benim sana nasd baktigrmi da nerden biliyormus?KOCA : 0 gun bahcede sen bana bakarken, 0 da sana bakrrns ola-

eak. Gozle rime bakmca la th ta th urperrnistim.KADIN: Ben gozlerine bakinca rru?KOCA: Elbette guzelim.

36, ',

KADIN : lyi ama sen ona bakiyordun. Benim sana nasil baktigmugoremezdin ki. Ashnda ben ciceklere bakiyordurn. Adammgorrnezden gelmesi sini rime dokunmustu.. Seni urpertenbaska bir sey olacak?

KOCA : Akhm kansti.; Eninde sonunda, adam seni pek cekicibu lmus. Hosuna gideceg ini sanmisum.

KADIN : Hit; de hosurna gitmedi. Bana boyle seyler anlatmasandaha iyi edersin.. Onu bir daha gorecek misin bu ya-kinlarda?

KOCA : Yarm ogle yemeginde.KADIN : bgle yerneginde benden sozedilmesini istemem, bunu

boylece bilsin .. , Ne soyledigini bana aksam yerneginde an-latirsm. Iyi geeeler Nih

KOCA : Iyi geeeler melegirn.(On/ann llklan sorter. piyotr 'urt ki yanar.)

PITOTR: Iyi geeeler sevgilim. (Seyircilere) Kendi gucurne ben deparrnak ismyorum. Onun ilgisini cekrnekle kalmadun, adunarulmca yureginin hizh hrzh carpmasma da yol actim. Oysaiki dakika once admu anmak bile isterniyordu. Burun bun-lar ben evimde earn kokulu banyorna gornulup keyifcatarken basanldi. Ertesi gunku ogle yemegi yalruz besleyi-ci degil ayru zamada verimli oldu. (Gidip kocanm yaninaoturur.) Dun kiminle karsilasnm biliyor musun, iki gozumRessarn Nekrasov'la. Zengin bir prens ona bir resimismarlarms, t ipik bir Rus guzel inin portresini. Bende~ kendi -si icin bir model aramarrn istedi, .. Ona tam aradrgin gibi birkadm taruyorum arna, kendisiyle konusmaga cesaretirn yokdedirn. Siz karimza teklif etseniz ya bunu.I'I', KOCA : Kanrna neyi teklif ersernr

PtyOTR : Ressarna model lik etmesini, Onun 0 ince, 0 guze l yuzu

37


23/44

butun di.inya lcin olurnsuzlestirilmeli. Bu frrsat kacinhrsapek yazik olur,

KOCA. : Butun dunya icin hal Hmmmmmmrn Anhyorum.PjyOTR: Kanruza acsaruza bu konuyu.KOCA.: Cok iyi. Onunla konusurum. (Kalklp yatah odast a/a-

tuna ge(er. Yamwga baanriarurleen honusurtar.) Seninlekonusacagmu soyledirn ben de. Ne dersin?KADIN : (Sacuu fircalayarah) Sacma, derim, Tipik bir Rus guzeli

ha? Tipaup boyle rni dedi?

I,I.1

KOCA. : Trparip boyle dedi. 0 ince yuzu bu tu n di.inya 1\ '1nolumsuzlest ir ilmeli . Bu firsat kacinhrsa pek yazik olur, dedi.

K AD IN : A darrun agz i la f yapiyor. T am i tam in a boyle dedi dernek .U nu rrugun bir sey yo k m u?

KOCA. : 0 gtizel ytiZO clemisrl. Bunu soylernegi unurrum. 0 guzelyuzu, dive bir kac kere rekrarludi sarunrn.

KADIN : Amrna da co k konusuyor. K ac kere soyledi/ Bir rni, ikimi? Kac kere?

KOCA.: Bilmem ki . ~imdi toparlayarruyorum.KADIN : Onemli degil. Ama, gelecekte, bunlan bir tarafa kaydet-

sen iyi ohir(Jj~k on/ann ustunden ahmp , Piyotr'un UstU1 U! oerilir.)

PjyOTR : (Seyircilere) Ona yaklasugmu gordunuz mii? Onunlakonustugumu isirriniz mi? Ararruzda mektuplasma oldu rnu?Hayi r, sevgil i ()grenci leri rn. Ama benim soyledigim her kel i-meyi isitebilmek i~in kocasirun agzirun iqine bakryor.Muthis c1eg.il mi? Bl I yontemi iki u\, hafta kadar uygular iz .Kadimn direnci git rikce azal rr, azahr , azal rr ...

38

KOCA : (Her zamanet gibi yatmaga bazlrhmclrak.') B , a , n . i ~gr~'r.i ~ , : ;san adarnm akh fikri bir kudmda. Bu tL~ halinden belli olU'; ,yor. . ". ,\~'

KADIN : Hangi kaclmda? Herhangi bir kadmdan soz etti mi?KOCA.. : Yak, carum. Bunu yapmayacak kadar duunceli, agzl sikr

bir adamdir. Ne pahasma olursa OISllO, bir kadmm adirn di-Ie dusurmek istemez. Onun yerine, butun gun sendensozediyor. Zavall .Anrk Dna actrnaya bas ladim.

KADIN: Bize ne camm, Yunn aksam bize yemege gelecek mi?(Bu son cumle bit; bolunmeden.soylenmistir.)

KOCA : li varmis.KADIN: Yanndan soma?KOCA.: Bos degilrnis.KADIN : Gelecek hafta? Gelecek ay? Ne Zaman? Bu adam hie ye-

mek yemez mi kuzum?KOCA : ls i basmdan askrnrrus. Bize ancak aylar sonra gelebil irmis.

Onemli bir plan uyguladigmr, sabula sebatla rnuradma ere-cegini soyledi ... Ha, bir de ne divot, biliyor musun? Sen sah-neve cikmahymrssm.

. KADIN : Sahneye mi? Ben HI! sahneye crkmahyrrusrm? Daha nelerrBu ci a nerden est i?

KOCA : Dur bakayrm? Ne dediydi? Sozlerini yanhs aktarmak iste-miyorurn. (Gidip cehetinden kiir;uk bir not defteri pkanr)

KADIN : Aceleye getinne carurn kelimesi kelimesine hatirlamagaqah.

KOCA. : (Okuyorak) T a m ~ lm b u ld um . ~oyle dedi: "flu ahmlilrk , buzeka, bu duyarhkla sadece ev kadiru olarak kalmasi bi.iyi.ikgunah."

39

..,


24/44

harci de-

; daha fazla i~itmek istemiyorum."Boyle varliklar

s rmrlandmlmamalrdrr . "zarnanla rnekf in lae

KADIN: Niki, yalvannm, SlIS!KOCA : Birde soyle dedi: "lsirn basimdan askin olmasaydi kanru

elinden ahrdun"KADIN : BUnt! cia nn soyledirKOCA : Ever , surda yazih . (Notktrtru gosterir.)KADIN : Ya, sen ne dedin, Niki? Senin 0 and .. kendisine

soyledigln] bil rnek benim ic in cok onemli.KOCA: (Gulemk) Durdugun knbahat, dedim. Kanrn ytlZiinden se-

ninle duello etmege hir;: niyet:im yok. .(Telzrar gtllerier.)

KADIN : Niki, cok rica ederim, bu adamla lafunr etme. Ben. agzlDl11 kalgI degilim. Onunla konuurken bir daha admuanrna lutfen.

KOCA : Ben ann~lyol:lIm ki, hirtanern. Seni dilinden dusurmeyeno Bana, bir guzel pkl~h gecende. Seni anlamryormusum."Kanrun .cok gOr;:I. i. ibir kiil igi var" dedi, "Kendine bi; yola~lyor, bir pkl\?, bn kurru lus yolu. Turgenyev olsaydim onubtl' rornannrnn kahrarnam yapardim. Tutku Melezi derdimd "d "",a ma o A anun aklmdan zoru var, bana kalirsa. Deli mi ne?(Kadtn caresizce bOYll17.egerken, l~tklar onlarin ustunderialuup , Piyotr'u aydinlatir.)

III . 40L 1& .. ,*, ----- j1

PiYOTR : (Seyircilere) Adam ask mektuplaruru yerine ulastmpopucuklerle rnuhurluyor. Sonra deli diyor bana. Gelin insafeelin. Hangimiz daha deliyiz? ~imdi dururnu bir gozden ge-~irelim. Nereye vardrkr.. Zavalh kadin benirnle bulusmakicin yarup tutusuyor. Kendisini ger~ek[en anlayan tek erkekoklugumdan emin, 0 ikide bir esneyen, i~i gecmis kocasibenim soz lerimi tasiyor. Arna, iit ligi benim seslm, yureginit itreten benim seslenisimdi r. ..Ak aguslI darnarlanna vayihyor, yavas, yava~, aman bekle-rneyin benclen. Gonul avcilrgmdu merharner in yer i yokrur.Son hamlenin nasrl ustaca yapildigma dikkatinizi cekerim.Yufka yurekli ler lutfen, basim cevirsin.(J.5JklllT gene yatah odastru aydmlattr. Kan hoca gene yat-maga bazirlarurlar.)

KADIN : Yeter, Niki, yet.er. Bir kel ime bile isirmek isterniyorurn.bu adarrun bahsi kapansm artik. Camilla yetti.

KOCA : (Soyunarak) Tamarn. 0 cia ayru seyi soyledi zaten Benimsozlerimle kadmcagizm basrru agntugm yeter, dedi. Seninkadar iyi yi.irekli, bir kadm bir baskasnun derdini kendlnedert edinirmis.

KADIN: Bir derdi mi val'? 'I ,KOCA: Sorma, bildigin gibi degil . Dert li, rasah, carundan bezmisKADIN: Vah vah ... Ama neden? Derdi neymis?KOCA : Ya1111l ik . . . Esi, lusnru, akrubasr , kirni kirnses i yokmus.

~6yle halinden anlayucnk candan birine hasrerrnis.KADIN : Nasil olur? Derdinden anlayacak ben.. biz yok muyuz?

Onu ne kadur begendigimi .... begendigimizi farketmedi rni?Onunla her gun haberlesmiyor muyuz senle ben?

KOc;A : Dilimin dondugu kadar anlutmaga pb~111IL Gene eve ye-

4 1

_. --__--------__-----


25/44

mege getirmek icin israr ettim. Ama, adam i~ine c tkacak du-nunda. olmadrgrm soyledi ... Evde orurunca cia gorilu kara-nyorrnus. Her geee parkra alryormus solugu, seninle bera-ber onu gordugurnuz verde.

KADIN: Kac sularmda?K OC A. .: Sekizle dokuz arasi. (Yawga ginrr.) Ha, unutmadan

soyleyeyirn. Yarm uksam Voskoveclere davetliyiz. Saa r se-kiz uygun mu, senin icin?

KADIN : Hayir. Yann Sofiye Teyzeyi yoklarnaga gidecegim. RlS-tuynus zavalli. Ben dokuzda ya da biraz daha ger orda olu-rum.(Isilelar yatals odasmda soner. Piyotr'uri gezin('rek autrubekledigi park aydmlaniir.)

PITOTR : (Seyircileru) Lurfen, alkrslamuym. Zafere t.ek busuna ulu-samazdim. Benimle i;; birligi yapan aziz dosrumla, koea-sryla, paylasiyorum bu onuru. Adam kunsrnm gonlunu banakaydrrtnak icin cok )'


26/44

j ,;

Sirndi be.ni nasil huzura kavusturdunuzsa, sizi de huzuricinde yasatsm. (Kadm doner. Kosarai: uzaeiastr. Piyortyaoasca seyircilere doner. Cebinden g6z1ukJerini pkanr,taear; teierar Yazar oluuerir. Biraz yasianmts gibidir. Pi-yotr kadar can It ve cekici degildir artie.)

YAZAR : I~i gi.idi baska erkeklerin kanlanru bastan pkannak clanPiyotr Sernyonic, 0gunden sonra yalruz bekar krzla r ya dadul kadinlarla ilgilendi ... bekledigi kiz cikageldi birgun. Buyllbnml bekdr da dunya evine girdi sonunda (YitrUmegebaslar.) Mutlulugunu hie diyecek yok ama, ara sira birazkeyfi kacryor. Gene yakisikli bir subay, gen~ ve guzel ka-nsmi ne kadar cekici buldugunu soyleyecek olursa.

44

Il.PERDEI.SAHNE

BOCUIAN ADAM(Jzk/aryanaigi zaman, limarun ucundaei nbtimdayiz.HClVabiras: puslu ve alacaharanltlz. Limandaei bazr uxaegemilerin llklanm g6rUyoruz. Denizde bir sis dadagaiitiliyor. Yazar elinde bastonuyla, girer. Aesam serinli-ginden eorunmak icin birpardesu giymitir.)

.YAZAR: (Dump denize balear, sonra seyirciiere doner) Aksarnserinliginden biraz hava alayim da kafarn dinlensin, declim.(Derin derin soiue alir.) Oh, dunya varmis! Deniz ruzgan-ru cigerlerine cekti nil yeniden dogmus gibi oluyor insan.Vucudurn d ipdi ri oldu. (Derin derin solule altp uerir.) Amabeynim islemivor .. Zihnim durdu. Benim icin ahsrlmarrns birdurum, Her zarnan beynim bin bir dusunceyle dolup tasar.Ama bu aksarn kafarrun ici bornbos. Gene de yazmak istegidurtuyor beni. Merak etmeyin, az sonra kafam cahsir. Boylebir tikanma bizim rneslekten olanlann basma gelir zamanzaman. Yazarin kafa durgunlugu deriz buna. Telaslanrnagagerek yok. Birazdan ge\=er. Durun, durun, zihnimde birdusunce beliriyor. Ever, evet buldum! Buldum arna i yak.Entipuften bir sey. Yeni de degil usrelik. Bu dusunceyi dahaonce de islernistim. Ortaya sacma sapan bir hikaye cikrrusn.Kusura bakmayin, bosuna velveleye verdim ortaligi. . . Ben-deki bu kafa durgunlugu gecici, gelin gorun ki, gecmek bil-rniyo r. B ir seyc ikler ge lmiyor akhrna. Sinirl erim gerilmegebasladi. Ulu Tannrn sen bana yardrrnci 01 . Yo, yo, bunu gerial ryorurn. Diu Tarmrun isbir ligini i stemek olrnaz. Bu ne ben-cillik, bu ne haddini bilrnezlik. Tann isini ~i.iciinubirakacakda, hikaye konusu bulmarn icin imdadima kosacak. Yerle-rin goklerin efendisi, beni bagJ.:iila. Eve gidip uyumaga

45


27/44

~ab~pY11TIen iy isi. Gun dogmadan neler dogar. Ama gecele -yin sana bir ilharn gelirse bu adz kuluna malum et. Bir fikirkrnntisma bile razryim. Yepyeni bir bulus olrnasa da idareeder. Eski bir seyi allayip pullayip yeni dive sunrnada haylihuner sahibiyim, Tovbe! Tovbe! Ne kadar caresiz kalmisim,gordunuz mu? Koskoca Tanndan baskalannin eserlerinicalip cirpmsda bana el uzatmasmi diliyorum. Daha fazlagunaha girmeden eve gideyim bari .. , Beni ev paklar.(Donup yurumeg baladtgt sirada go/geier arasindan binpklP ona seslenir.)

SERSER.. t : Pst t. Beyefendi, bir dakika . .. L i. it fen beni dinler rnlsiniz?YAZAR : Kim var orda? Karanhkta goremiyorurn.SERSER..t : Iyi aksarnlar, efendim Acaba bu gece biraz "eglenmek

ister miydiniz?YAZAR: (Kuseulu) "Eglenrnek" mi l Ne dernek i stediginizi anlaya-

madim. (Bastni ceuirir.)SERSERi : Hie anlamaz olur musunuz, beyefendi? Eglenmek,

gonul eglendirmek, hoses vakit gecirmek, Bihnem anlatabi-liyor muyurn? '

YAZAR : Anladigimi sarunrn. Ama yanhs kapr caldm. Haydi gitisine , Efendiden bir adama boyle tekl ifl erde bulunamayaca-gml bilmen gerek.

SERSERi :Omriinuzde boylesini gormemissinizdir. Bundansupheniz olmasin. Boyle bir firsat kirk yilda bir adarnm aya-gma gelir. Hie rni merak yak sizde?

YAZAR: Meslegim rneraka dayarur. Arna meraki ahlakca yuksekduzeyde tutmaga calismm. Berti rahat birak.

SERSER..t : Belki de haklrsirnz, efendim. Sirndi bir dahadusundum, Ince duygulu bir beye benziyorsunuz .. Belki deyureginiz kaldirrnaz . ..

4 6

r -'; !.,~,,1

-." "

YAZAR: (Htzla doner.) Dur, bir dakika.SERSERi: (O bizla doner.) Son sozurnle size kancayi taktim degil

'?mnYAZAR : Sadece bir fikir edinmek icin soruyorum. Ell iyice anla-

sil sm da . .. Nedi r, senin u eglence, dedigin?SERSERi : (Iyice yaeiastr, sir uerircesine) Beyefendi, bogulmus

bi r adam gormek ister misin iz?YAZAR: (Dik dik balear.) Anlayamadun.SERSERi : Bogulmus bir adam! Cigerleri deniz suyuyla imi

yuzu gozu mosmor kesilrnis bir ceset. Boyle birrnanzarayiseyretmek icin kat; para ver irsiniz?

YAZAR : Para vermek mi? Bogulrnus bir adarru gorrnek icin paraverecegirn ha? Deli rnisin? Ustune para verseler bogulmusbir adama bakamarn, Bogulrnus bir adarna bakacagim da negececek e lime? Sen del isin, z rr del i. Defol, git basimdan.(Degnegiyte adam: tebdit edipyo/u.na devam eder. Serserido/amp onune gecer.)

SERSERi: : 0 < ; ; , ruble, efendim? Topu topu u~ rubleye, onu oncekarada, soma suda, soma 0 feci bogulrna amnda, soma dao muhtesern finaldeki bogulrnus adarrun kadavrasi halindegoreceksiniz , ruhu sad o lsunl

YAZAR: Sen ne diyorsun, Allah askma? Adam daha bogulmarrnsIn]? Henuz sag salim, oyle mi?

SERSERi : Sag, salim ve aflyette. Karsiruzda dimdik duruyor. Bo-gulan adam, benim efendim.

YAZAR; Sen misin? D r , ; ruble icin canma rru kryacaksm? Kendi in-tihanrnn bedelini bana 1111 odetmek istiyorsun? Aman, bukacik her if ten yakarru kurtarayim

47


28/44

SERSER1 : Yo, yo, yo, rica. ederim, beyefendicigirn, yanlis anla-dmiz. Ben sahiden bogulmuyorurn. Mahsustan bogulrnusgibi yaplyorum. Bogulan bir adarm canlandmyorum, sozgelisi. Buz gibi soguk suya atlayip biraz cirpinryorum. Kolla-nrru sallayip irndat, imdat! diye haykmyorum. Dibe dalmcaguldur guldur hava kabarciklan bosaruyor. Agzundan, Subeni yukan kaldinyor. Denizin yuzunde ~i~mi:j balon gibikahyorum bir sure. Sirtmizdan soguk bir urperti gececek,heyecanlanacaksi ruz ozel gosteriler icin iiSERSERi : Suya atlayrp biraz bocaladiktan soma size guzelbir ba-

11kfiria tryorum. Simdi di l bahgmin tam mevsimi sarunm.

48

. . . .

. YAZAR: Ne diye durup ci a bu sacmahklart dinle rimvbilmern ki.SERSERi: Karar verecekseniz verin efendirn, bes dakikaya kadar

lokanta coplerini bosaltir. 0 zarnan su bularuk olur. Bularuksuda balik avlayamam. Gururuma dokunur.

YAZAR : Sana da, gururuna cia bas lanrn s imdi. o m bir yuzucuyutaklit ederek hayanru kazanmays gururun engel olmuyorama.

SERSERi : Adami en hassas yerinden vurmayi cok iyi biliyorsu-nuz. Beni zalimce yaraladirnz.

YAZAR: Ozur diler im. Zalimlik etmek istememistim.SERSERi : Meslegimin temiz taraflariru gormek isterniyorsunuz.

Bana bakin, aksam isten donen bir maden iscisiyle kar-srlastiruz rru hi~? Tepeden tirnaga kornure, pislige bulan-mrstir. Burun delikleri, kulaklarmm i~i kurumla doludur.Disleri bile isten kapkara olmustur. Adarrun gonlu bularnrbakmca. Ya da sunun bunun sac kirpmtrlan eline yapisrmsolarak aksarn evine giden bir berber dusunun. 0aclar, ek-megine, corbasma karisir. Ogiiresi gelir adarnm. Bir cerrahelini nereye da ldin r bili r misiniz?

YAZAR: Amari, yeter ....SERSERi : Ya ela bir r;::ift0 ayagnu nereye basar? Cahsan her adam

pis bir seye bulasir eninde sonunela. Oysa benim isim suyla.Su serindir, ternizrlir, anuctdir. Aksarn eve donunce banyoyaprnam gerekmez. Zaten yikanrrusimdir. Siz kendiniz icinaym seyi soyleyebil ir mis iniz?

YAZAR : Banyo ahskanlrklanm uzerinde seninle tarusmaga hie ni-yetim yak. Aruk iyice carunu sikmaga basladin. Bir arabayok rnu buralarda? Arabac i, arabaci l

SERSEID. : Pi srnan olacaksimz. Bi r aksam tek rar buraya ge leceksi-niz. Carumz sikilrms, guzel bir bogulrna seyretrnek icin can

49


29/44

atryorsunuz ama ne pre ben artik yokum burada. Pazar ak-sarru son ternsil.. Gelecek nafta Yalta'da calismagabashyorum.(Geride bir polis gezinmege baslar.)

YAZAR : Bak bir polis var orda. Yakanu birakrnazsan, pezevenkd ive yakalatmrn seni ,

SERSERi : Teessuf ederim. Pezevenk man degilim ben. Denizsenlikleri sanarcisryim.

YAZAR: Bogulmak, deniz senligi degildir. Sen bir nhtim serserisiustelik kacigm birisin. Polis! Polis!

SERSERi : (Uzalslasarae) Gidiyoruz, gidiyoruz. Artik bizim islerde sa rpa sa rdi. (Kacarae saelanir.)

POLis: (Htzla yazara dogru gelerek) Bir ~ey mi var efendim? Sizebir yardunda bulunabili r miyim?

YAZAR : Iskelenin ardinda bir adam varl Iste, surda. Aksarndanbed busuna bela oldu. Akli dengesi bozuk herhalde.

POLis: Geceleyin ne idugii beli rsi z kistl er dolasir bu nhtirnda. Si-zin gibi bir beyefendinin buralara gelmesi dogru degil. Sizine sekilde raharsiz etti?

YAZAR : Once den soyleyeyim, bunu siz de garip bulacaksiruz.Suda bogulmasmi seyretmem icin benden uc ruble istedi,

POLis: Garip rni? Buna dupeduz hirsizhk derim. Altrnis kopektenfazla etmez. Bir metelik fazla vermeden bogulmarun ilaslruseyredebilirsiniz. D~ruble ha? Adarndaki yuzsuzluge bak.

YAZAR : Polis Bey, galiba yanhs anladmrz ...POLis: Bir sonraki iskelede iki kardes var. Birer rubleye cifte bo-

gulma gosteril eri yapryorla r. Bu adarnlarla pazarlik et rnesin ibilmek gerek. Dikkat edin sizi a lda tmasmlar.

50

YAZAR: Fiyat meselesi degil.rous :D~ ruble ha? Amma da insafsizma catrrussiniz. Daha ge-

cen gun, u~rubJeye, on dart adam koskoca bir gerninin ba-ti sim te rnsil et til er, Tal ihiniz yaver giderse on rubleye bu tundonanrnarun bausmi seyredebilirsiniz. Evet, ben sizin yeri-nizde olsam adama altrrus kopek verirdim, bir kurus fazladegil. Pazarligi siki tutun, efendim Iy i eglenceler.(Polis Sapeasina doeunarah selam oerir ve aesi yortdeuzaelasir . Neye ugradJgmJ sastran yazar, agzl actleta lea-Itr.)

YAZAR : Tarnarn ... Sonunda ge lip ca tt i ... Herkes ci ldi rrms ... Butundunyanm akhru oynarugi gun bu gundur.(Serseri saklandJgJ yerden pkar.)

SERSERi: PISt. .. PISt .. Bakryorurn aynasiz yola koyuldu. Ona nesoyle din?

YAZAR : Ne soyliyecegim, gercegi. Senin kacik oldugunu? Amane yazik 0 senden biraz daha kacik ciku.

SERSERi : Gene de benden sikayetci olrnadigimz icin tesekkurederirn. Size rninnet borcumu odernek icin fiattagorulmernis bir indirim yapiyorum. Sizin guzel haunmz icinseksen kopek olur.

YAZAR: (r;ok hizmis) Seksen? Seksen harSeni ahl fiksiz seni? Seniutanmaz, seni rnadrubaz, seni dolandmci. Altrrus kopek sa-na cok bile.

SERSERi : AlUIl1 kopek mi? Alums kopege bogulunur mu hi~?Entin ohm hie k.ir etmem. Yalrnz havlulanrn krrk kopegepathyor. Beni sudan crkaran adama da kirk kopek veriyo-rum. Etti mi seksen? Bu iste zarar ederim. Zahmetimedegrnez. Suyun altma gitmisken hie cikrmyayrm bad. Beniboguntuya getiriyorsunuz.

5 1


30/44

YA1 \R : Bosuna dil dokme. Beni kandirarnazsin. Altmis kopegebogulmayi kabul edersen ne ala. Kabul etrnezsen keyfin bi-lir.

SERSERi (Homurdanarale.) Sert adarnsimz. Gonlumukinyorsunuz. Sert adarnsiruz, Ne yapahrn, altrrus kopege 01 -sun. (Parayi almak icin eiini uaatir.) Tanndan niyazede-rim, oglum btl rneslege girmesin.

YAZAR : (Parayi sayarak) Otuz-kirk-ell i-al tr rus. AI pararu, Simdiben nerecIe duracagirn?

SERSERi : (Parayi bir mendile sanp cebine eoyar.) ~llfcIa, tamnhtrrrun kryisinda. Buradan butun manevrayi izleyebilirsi-niz.(Rtbttmtn leenanna dogru yitrilr.)

I. [:1

II

YAZAR: Orasi biraz karanhk. Oradan iyice gorebil ir miyim?SERSERi : Biraz karanlik olunca i daha urktlt tlcu, daha esrarh bir

havaya burunuyor. Boylece heyecam cia, zevki de artiyor.Zaten buyuk aksiyon son on saniyede oluyor ... Ever, benhazmm. Az daha unutuyordum. Benirn suyun dibindenucuncu pk l:';lmc la avazsruzm pkt lgl kadar bagrracaksuuzPopnicevskil Popnicevskil

YAZAR: Popnicevski de kim?SERSERi : Beni kurtarmuk icin suya atlayan adam. Ben yuzrnesinibilmern efendirn.YAZAR : Yazar yuzrnesini bilmez rnisin? Yuzrnek bilmeden bo-

gulmaya kalkryorsun ha, olur ~ey degil.SERSERi : Isin butun rehl ikesi bu run giizel ligi burda . Popnicevski

son saniyede suya atlayip beni cikanr. Simdi Iokantada ickiiciyor. Popnicevski , bu adi sakin unutmaymiz efendim ...Umanrn gosteriyi begenirsiniz, Memnun kahrsaruz arka-

52

daslanniza da sahk venmz. Bir, ik., J~, hoppa.. (Atlaytpbagmnayo baslar.) Irndatl Imdat' Yuzrne bilmryorurnl Ye-ti~.....

YAZAR: Buraya gel, bana dogru ... Iy ice goremiyorum seni ..SERSERi: Allahrrn. Imdat. Can kurtaran ' ok mu? Imdat:YAZAR: Iyi. Aferin. Cok iyi. Bu kadan yeter. Bu Iash bitir 1")1 .da

Vaktirn kIL.. Simdi bogulabil ir mis in?SERSERi : Agggnmn.YAZAR : Beni isitiyor musun? Bogul aruk, dcdim ... Bu herif de

hangi cehenneme gitti? Ha, tamam, gordum seni. Btlucuncu cikism degil mi? (Popnicevski'yi cagirmak uzereclir)Eyvanlar oIsun. 0 adamm adi neydi? Eyvahlar olsunl

KARARTMA

5 3

'I


31/44

11.SAlINEO Y 1 T N CU LU K S IN A V I

~.ES (Yazarvn sesi) Bir sonraki achy lutfen! Bir sonra ki oyuncuadayi'

(Gene; bir k.1Z ginp sabnenin ortasina dogru yurur. (ok be-yecanltdtr. Gtu; ahnak istiyormus gihi cantasiru slkl stla tu-tar. Nereye bakacagitu, He tltrhi dauranacaguu bilemez,Bayle bir SUUU!(J ilk kez kntlhlljJl bellidir. Cesan-tini topla-yarae galnlege, iyi bir izlenim tnraknwga (:al~,/r.Elindeleimendille terti alntni slk stl: siler')

SES : Isim.KIZ : (Soruyt; anlarnctz.) Efendirn?SES: Isminiz?KlZ: Oo ... Nina.SES : Nina? byle mi? SaclereNina nu?KIZ : Ever, efendirn. Yo, hayrr efendim .. Nina Mikhailovna Za-

rekhnaya.SES: YasKIZ : Benim yusnn mi?SES: Evet , lurfen . .. Kac yasmdastruz yuni?KIZ : (Dtcsunur.) Ka~ ya~mda birini ariyordunuz?SES : Dupeduz cevup verernez misiniz bu soruya?KIZ : Tabii. Yalruz sunu bilrnenizi istiyordum. Istediginiz ya.'p gi-

54

rebilirim. On aln, otuz ... Okulda yetrnis sekiz yasmda, ro- .~atizmah bir kadiru oynarrustim. Hersek oyunurnun cokinandmci oldugunu soylernisti. Bu arada yetmis sekiz ya-smda rornatizmah bir kadm da,

SES Evet, ama ben yetrnis sekiz yasinda romatizmah bir kadinararnryorum, yirmi iki yasmda bir ki z anyorurn. Sirndisoyleyin bakal im, yasi ruz kaf?

KIZ : Yirrni iki efendim.SES: Sahi mi? Ben yirrni yedi yirmi sekiz, tahrnin etmistim.KIZ : Feria halde nezleyim, efendim. Berti daha yash gosteriyor.

Gecen yi l grip olrnustum. Doktor beni oruz dokuz yasindasandr. Size soz veriyorurn gerektiginde yirmi ikilikgosterebilirim. (Airuru siler.)

SES: Atesiniz mi var?KIZ: Evet , e fendirn oruz dokuz derece.

SES: Basima gelenler. Bu krs kryarnette, otuz dokuz derece ate~lesokaga cikihr rru h i e ; : ? Evinize gidin, yavrum. Dogru yataga.Baska zarnan gelirsiniz.

KIZ : Olmaz, efendim. Cok rica ederim. Bu smava girebilrnek icintam al ti ay bekledirn. Alu ayhk bekleme listesine gi rebilmekicin de l i e ; : ay beklernistim, zaten. Beni bu listenin sonunakoyarlarsa, bir alti ay daha beklemem gerekecek : 0 zamanda yirmi l i e ; : yasmda olacagirn, yirmi iki yasina donrnemguclesecek. Lutfen, okumama izin veriniz. Kendirni cok da-ha iyi hissediyorum. (Alruni yoklar.) Sarunm atesirn otuzyediye dustu.

SES: Goruyorum, akrris olmayr yurekren i st iyorsunuz.KIZ: Candan yurekten, aldigirn her solukla, iligimde, kemigimde,

damarlanmda akan kancla duyuyorum bu istegi ...

55

bagislayin ama bana kahrsa siz koskoca Rusya'da ya,:; ;ayan


32/44

L';;

SES : Ever, evet . Tibbi durumunuz uzerinde epeyce bilgi edindik.Arna herhangi deneyiniz var rm ?

KIZ : Ne gibi?SES : Ornegin simdi ustunde durdugumuz konuda, oyunculukta.

Tecrubeli bir oyuncu musunuz?KIZ: Sahne uzerinde mi?SES: Oyunculukta tecrube edinmek icin fena bir yer sayilrnaz.KIZ: Madam Zobliyenkska'dan f i r ; yi l ders aldirn.SES: Burada, Moskova'da mr ders veriyor?KIZ : Hayir , benim okulumda ... Odesa'da, Ama kendisi buyuk bir

aktristi,SES: Burada, Moskova'da rru?KIZ : Hayir, Odesa'da.SES: Su halde size arnator desek yanhs olmaz.KIZ: Evet, Moskova'da. Arna Odesa'da profesyonelim.SES : Pek gi.izel . Ama bizirn Moskova'da profesyonel, yirmi iki ya-

~mda bir oyuncuya ihtiyacirruz var, Odesa'nm cok sirin biryer oldugunu kabul ediyorum ama tiyatro acisindan Mosko-va degildir. Size biraz daha tecrube edinrnenizi ve aspir inialmaruzi sahk veririm,

KIZ : (Gitmeg daorarur, sonra durur.) Buraya dort gunluk yol-dan geldim. Beni bir kerecik olsun dinlerneyecek misiniz?

SES: Yavrucugum, beni zor dururnda birakryorsunuz ...KIZ: Bana i~ vermeseniz bile, size bir oyundan bir parca okumak

beni butun ornrumce rnutlu eden bir am olurdu. Curetirni

56

en bi.iyiik yazarlardan birisiniz,SES: SaWmi?Cok naziksiniz. Belki size bir kac dakika aytrabiliriz?KIZ : Yazdigiruz hemen herseyi okudum. Makaleleri , hikayeleri,

(GuJer.) B ir t an es i cok hosuma gitmisti. Hani (Daba fazlagu/er.)Hani, bir ~ey vardi, (Arttkkendini tutamaz, plgmcaguler.) Arnan yarabbim, her akhma geliste kendimi U.Ha-rmyorum.

SES ; (0 da gulerJSahi mi? Ne tuhaf? Hangi hiksye acaba?KJZ : (GUlmege deuam ederek) IIBir devlet Memurunun Olumu"

Aman, yarabbim, giinlerce gu lmu srum . .SES :"Bir Devlet Memurunun ... .. . Haurlayamadirn. Neden

sozedlyorduzKIZ :


33/44

I SES : Dunist bir kizcagizsm, oeme lftzun. Soyle bir i insarun i~initazeliyor. Azicik almdim ama gene de hosuma gitti. Pekala.Bana ne okuyacaksmiz bakahm?

KIZ : D~Kizkardes'i okumak isterdim,SES : Oyle mi? Hangi kizkardesi?KIZ : Her ucunu de.. vaktiniz varsa.. SES : Her ii~nii de mi? Evyahlar olsun. Biiliin piyesi okuyun bari,eliniz degmisken.KlZ : Ah, sagolun efendim. Butun piyesi bastan.asagi ezbere bili-

yorum. Birinci perde (Yukan bakar.) Prozorov'lann evinde,oturma odasi. Ogle vakti, genis pencerelerden parlak birgt1ne l~lgtodaya dolar ...

SES : Bunlara gerek yok. Kisa bir bolum yeter.KlZ : Peki efendim. Oyunun son bolumunu oynamak isterim.SES : Iyi, Iyi, Bu cok uzun surmez herhalde. Ham oluncabaslayin.KIZ : Alt; aydan beri hazmm ... Alu ayhk bekleme listesine girebil-

mek icin bekledigim tiCay da cabasl.SES: LOTFEN , baslayuuz,KIZ : Basusnine efendim, sagolun efendim. (Bogazm, temizler,

tam ba/ayacag, strada) Affedersiniz efendim, liitfen Ta-ra-ra-burn, ta-ra-ram,Kaldmma otursam, der misiniz?

SES : Ne miinasebet? Neden boyle sacma sapan bir ~eysoyleyecekmisim?

58

r

Cebutkm soyluyor. Siz 0 tek curnleyi tekrarlarsaruz banacok yardirm dokunurdu. Tam alb ay bekledim, efendim. TaOdesa'dan yayan geldim.

SES : Pekala, pekala. Ham mrsrruz?KIZ : Evet, efendim,SES: Ta-ra-ra-burn, tararam, kaldinmaotursam .KIZ : Masa ~oyle soze baslar: Su muzige kulak verin. Bakm, bizi

terkediyorlar. BiTtanesi busbutun ararruzdan aynldi. Haya-unuza yeniden baslarnak icin yalruz birakildik. Ama ya-amak gerek . .yasamak gerek. .. Irina soyle der : Bir gun ge-lecek, herkes bunin bunlann nedenini bilecek.(BekJedigimizden daba bUyrlk bir duyarltk oe iejkatles6ylemektedir ba sozieri.) Boylesine acicekmek neden? Birgun gelecek, butun sirlar birer birer cozulecek, Ama ~imdiyasamalryrz. Cahsmahyiz, Bizi calismak kurtanr ancak.Yann yapayalruz okula gidip ders verecegim, Bana ihtiyaciolanlara adayacagirn y~anurru. ~imdi sonbahar, Az sonra~ basnnp herseyi karla ortecek. Ve ben callacaglffi ,cahsacagim, cahsacagiml "Devam edeyim mi?"

SES : (Yumuakya) LiitfenKIZ : Olga der ki. Bando mizika ne kadar canh, ne kadar yigitce

cahsryor, Yasarnak istegi uyandmyor kiside. Tannrn, zamangececek, Bizler busbunin silinip gidecegiz. Bizi unutacak-lar, yuzlertmiz unutulacak ... Seslerimiz, kac kisi oldugumuz.Ama cektigimiz acilar bizden sonra gelenler icin neseyecevrilecek. Mutluluk ve bans gelecek U yeryuzune 0za-man simdi yasayanlan sevgiyle, hayrrla anacaklar . Sevgil ikizkardeslerim biraz daha sabretsek biraz daha zamange.;:se bilecegiz gibi geliyor bana: Neden yasryoruz neden

59

an cekiyoruz ... Keski bilseydik ... Keski bilebilseydik, .. (Du-


34/44

rur) Tesekkur ederim, efendim. Sizden istedigim sadece bukadardi. Beni cok mutlu ettiniz ... Tann da sizi mutlu etsinefendim.(Sabneden uxaklastr. Sabne bostur.)

SES : BITiburaya cagirsm onu, ta Odesa 'ya kadar yurumesini bek-lemeden.

KARARTMA

60

'If\

'r

m. SAlINEBlt;ARE KADIN

(Itklar banka m a d a m Kistunoo'un barosunuaydmtaur.Kistunou bir koltuk degnegiyle girer. Normal buyu.kJagununU( misli ~mi olan sag ayagl sargilaria sanlmtsnr. Ayncanikrls illetinden (gout) muztarip oldugundan acismt ar-tiracak berbangi bir bareketten dikkatle kacmir. Gu(lUklekoltuguna eadar gidip oturur. Bir yardtmci memur teliilaiceriye girer.)

MEMUR : (yuksek sesle)Gunaydin Bay KistunovlKiSTIJNov: Arnan yava, go zunu sevevirn. Yavas sesle.MEMUR : (Ftstidayarah) Affedersiniz, efendim.KtSTIJNOV : Bendeki nikris i llet i fena azdi gene. Sinir lerirn birer

flsek kesildi. En kucuk surtusme onlan patlatabilir.MEMUR: Kimbilir ne kadar caruruz aciyordur, efendimKiSTIJNov: Sarma, sormal Bu sabah sacmu taraymcaya kadar ca-

rum cikn.MEMUR: Bay KistunovlK.!STIJNOV: Ne var PocatkinrMEMUR : Disarda bir kadm var. m e sizi gormek ist iyor. Anlat-

t iklanndan pek bir ey anlayarnadik dogrusu, Arna il le ban-ka mudurunu gorecegim diye tutturdu. Siz kendinizi iyi his-setmiyorsaruz, belki ...

KiSTIJNOV : Yo, yo. Bankarun i~leri benim ki:i~k rahat-sizhklanrndan once gelir. Onu buraya kabul et, arnagurultusuzce, lutfen. (Memur aYl'kltlnnm uCWUJ basarals

61


35/44

II'II 'l

pkar. Iceriye bir eadm girer. Kzrk be~-elliYalannda, fakirkzhkit. bir eadmdtr. l~fi strufindart oldugu bellidir.Yuzunde ankh bir ifadeyle masaya dogrnyaklatr. Sinirli-ce caruasms egip baeer.) Hos geldiniz, bayan. Ayaga kalka-madigim icin ozur dilerim. Biraz rahatsizim da. Oturunuzhnfen.

.KADIN : (Oturur.) Tesekkur ederim.IdSn.JNOV : Size nasil bir yardtmda bulunabilirim?KADIN : Bana h.iylik bir yardimda bulunabil irsiniz. l~a1lah bos

dondurmezsiniz beni. Baska kimseden hayir yok. (Kadm.aglamaga baslar. 'Bu aglama inlemege dOn~tlr. Kistunouact icinde g6zlerini lnsar, dislerini sikar ve eoltugununlzollarma Slkl stkt tutunur.)

KiSTIJNOV: Sakin olun, madam. Yalvannrn sakin olun.KADIN : Affedersiniz. (Sakinle~meye cahstr.)KiSTUNOV : Aklirruzi basirruza -toplavarak, sakin bir sekilde bu

soruna egilirsek, bir cozum bulmak daha kolay olur. Simdi,.soyleyin derdiniz ne?

KADIN : Kocarn, efendim. Vergi tahsildan ~u~in. Kendisi besay-.dan beri hasta .... bes uydrr cekrnedigirn kalmadi,

IdSTUNOV : Hasta halinden anlanm, madam. Uzunninuzu payla-sryorum. Hastaligi nedir acaba?

KADIN : Sinir bozuklugu . .. Hersey sinirierini alt ust ediyor. Par-magirnzm ucuyla dakunacak olsaniz boyle avaz avaz ba-ginyor. (Birden bire auaz auaz bagmr. Kistunou'u yerin-den ugratan ruyter urpertici bir pg/lk atar.) Nasil, nicinsinirleri bozuldu, kimse bilmiyor.

KiSTUNOV : (Kendini toparlamaga fa/~arak.) Ben sezer gibi

62

oluyorum, Lutfen devarn edin. Yalruz tarifler iniz bu kadarcanh olmasin.

KADIN : Zavalh adamcagiz yatakta yatarken ...IdSTIJNOV : (Koltuguna tutunur.) Bir daha bagirmayacaksimz, degil mi?KADIN : Aa aci feryat etmek hakkimdir arna neyse ... Bes aydrr

yatakta yaup iyilesmege cahsirken adarrn isinden attilar. Du-rup dururken, hie sebepsiz.KiSTIJNov: Yah, yah. Pek uzuldurn. Ama bunun bizim bankayla

ilgisini goremiyorum, madam.KADIN : Hastahginda neler cektirn bilemezsiniz. Sabahtan ak-

ama kadar bir dedigini iki etmedim. Aksarndan sabaha ka-dar basmda bekledim. Bir yandao dabir suru i beni bekler.Evi silip supurmek, cocuklanma bakmak, kopegimizi, kedi-rnizi, kecimizi hasta olan krzkardesirnin kusunu beslemek.

IdSTUNOV : Kusmu hasta?KADIN : Kizkardesim, Basi. donuyor. Bir aydir fena halde basi

donuyor. Bas donmesi her gunbiraz daha artiyor .KiSTUNOV : Bak hele .. Bununla beraber ...KADIN : Onun cocuklanna, onun kendisine, onun kecisine bak-

mak cia bana dustu. Sonra kizkardesimin kusu, benimcocuklardan birini isirdi, bizim kedi onun kusunu isirdr, ko-lu kink alan en buyuk krzim, kizkardesimin kedisini bogdu.Simdi kizkardesim buna karsihk bizim keciyi istiyor, keciyiverrnezsek ya bizim kediyi bogacak ya da buyuk kizrmmobur kolunu da kiracak. ..

IdSTUNOV : Gercekten derdiniz basmizdan askm, uzulmemek el-de degil, Arna gene de bizimle ilgisini...

63

Biz bankacihk isleriyle ugrasmz. Bize yatmlan paralan kasa-


36/44

KADIN: Soma, kocarnm maasiru alrnaga gidince yirmi dort ruble,otuz a ltr kopegini kestiler. Neden diye sordurn. Yar-dimlasma sandigindan bore alrrusu dediler. Arna bumumkun degil, Benden izinsiz bon; alamaz, Kafasirukiranm, Tabii bu hasta halinde degil. Zaten benirn de meca-lim kalrnadi. Nerde eski kuvvetim. Tasi siksarn suyunucikanrdim. Ama ustunuze afiyet, bir oksuruk anz oldu.Oksure oksure cigerlerimi kusacagim nerdeyse. (Oyle fecit5ksunnege baslar ki Kistunou nerdeyse catlayacahur.)

KiS1lJNOV : Kocarnzm iyilesrnesi nicin aylar surdu, simdi gayetiyi anhyorurn. Arna benden istediginiz nedir kuzum/

lanrrnzda saklanz. Ne dedigirni anhyor musunuz?KADIN: Ne diyorsunuzrxtsruxov Size yardun edemem, diyorurn.

1jI!,

KADIN : Bana yardim edemeyeceginizi mi soyluyorsunuz?xtsruxov . (lcin: celser.) Soyle rnege cahsryo rum ama merarmrru

anlatabildigimden pek emin degilim.KADIN : Kocarnm hasta olduguna inanrruyorsunuz, oyle mi? BUy-

run, alin. Iste doktor raporu! (Masantn ustune koyupustune uurur.) Iste ispaut Kocarrun zaf iyet gecirdigindenbali suphe rni ediyorsunuzfADIN : Kocarrun hakkim. Yirmi dart ruble, otuz alti kopeklik

helal parasiru. Zay i f ve adz bir kadm oldugurn icin banavermiyorlar. Yuzurne karst giilenler bile cikn. Ever gulduler,Hatta kahkahalar attilar. (Yuksek sesle isablsahalar atar. Kis-tunou buzuJur.) Oysa aglanacak haldeyim ben. Benim gibi.zavalh, caresiz bir kadm (Hiclemr.) Gulunecek ne var bun-da?

KiSTIJNov: ~uphe etmek soyle dursun, dogruluguna yemin ede-rim.

KADIN: Baksaruza, rapora baksaruza .KlSTUNOV : Bakrnaga ne hacet efendim? Kocaruzm neler

cektigiru cok iyi anhyorum.KADIN : Yuzune bile bakarnazsmrz doktor raparu neye yarar? BA-

KACAKS IN I Z !KiS1lJNOV : Hi~! Hi~! Ben gulunecek bir ~ey gorerniyorum. Yal-

ruz , kan yurekl i olmak istemem arna korkanrn yanhs yeregeldiniz. Davamzda ne kadar hakh olursaruz olun, bizimlebir ilgisi yak. Kocarnzm ~ah~t1g1acenteye gitmeniz gerek. . KlSTIJNOV : (KoTkuyla rapora bahar.) Goruyorum .. goruyorum ..Kocaruz hasta. Evet, doktor raporunda oyle yazih, Yerden

goge kadar hakhsmiz. Gene de de rim - ki, yanhs yerebasvurdunuz, (SClk ma donmustur.) Beni de heyecanlan-dirdmiz bosu bosuna,

K ADIN : (Ona dik dik baear.) Bana yalan soylediniz, Sizisozunun en belle dim ama bana yalan soylediniz.

KAOIN: Ne dernek ist iyorsunuz. Simdiye kadar bes acentenin ka-pisuu caldirn. Hie biri derdime kulak verrnedi. Aklnru ka-cirmak uzereyim. Saclanm dokulmege basladi. (Bastndanbir auuc s a r ceker.) Bakm avuc avuc dokulu yor. (MasantnUs~unebirauuc sat;atar.) Bir baska acenteye daha git, de-meyin bana.

KiSTIJNOV : (Saclan igrenerei: ama dikkatle toplayip eadma ue-rir. Kadtn bastna ilistirir.) Saclanruz yerli yerinde dursun,lutfen. Simdi beni dikkatle dinleyin. Burasi banka, BANKA.

KiSruNOV: Ben BEN M l Y A LA N S OY LE DIM ? N E Z A M A N ?KADIN (Raporu eaparak ahr.) Raporu okudugunuzu

64 65


37/44

soylediginiz zaman. Ne zaman olacak? Raporu iyice okusay-diruz kocan;m saglik durumunu, nasr l haksizca i*indenanldigiru anlardiruz, Boyle zayif, caresiz bit kadin o ldugumicin beni basmizdan savmayin. Insaf edin de ~u rapora birgoz gezdirin. Sizden butun ricam bu. Bir kerecik okuyun,gideyim.

KiSTUNOV: Iyi ama raporu okudum. Iki kere okumarun bir anla-r ru var rru?

KADIN: Usninkoru okudunuz.!dSTIJNOV : Dikkatle, en ince aynnttsma kadar odukum.KADIN : Oyleyse cok ruz li okudunuz. Oaha yava* okuyun.KtSTIJNOV : Daha yava~ okumam gerekrnez. HIZl! okuyucuyum-

duroKADIN : Sindire sindire okumadimz oyleyse. Bir daha okuyun daiyice kafarnza yer less in . .KtS11JNOV: Sindire sindire okudurn. Kafarna dank dedi. ~urada

yazilanlan ezbere bil iyorum. Imtihana girsem pek iyiyle ge-cer irn. Ama bilrnenin faydasi yok cunku bu i~, bankarruzinisi degil.

KADIN: (Areadan yaeiasarae kendini ona dogru. atar.) Sinir bo-zuklugu diye yazilr yerini okudunuz mu? Orasrm bit dahaokuyun c i a . gorun yanhsun var on?

IIl .KiSTIJNOV : ORA S I M I? EVET GORUYORUM KOCAN lZ IN

SINIRLERlBOZUK. VAH, VAH. MOnn~BIR ~EY. A M A BE-NIM ELlMOEN BIR HALT GELMEZ. ~lMOI GIOIN, AllAHR IZA S I l


38/44

KiSTUNOV: Ben de, ben de iki kere okudum.MEMUR : Demin disarda bana gosterdiniz, Herkese gosterdiniz.Hepimiz okuduk, kapici bile.KADIN.: Goz ueuyla baknruz. Dogru dtix:ustokumadmiz ki.KiSTUNOV : Tartisma, Pocatkin. Oku, gozunu seveyim, Okuda

onu disari crkarabilelim.MEMUR : (r;abu.kr;a g6z gezdirir.) Evet, kocaruzin hasta oldu-

gunu dogruluyor. Simdi Iutfen crkar r01SI01Z, bayan. Yoksasizi cikarmasi icin birini cagirayrm IlU?

KiSTUNOV : Hay Allah razi olsun! Sunu okart buradan. Kaprciylaiki bekciyi pglr.Ama dikkat et , okuz gibi kuvvetli .

KADIN : (Kistunoo'a) Bana hele parrnagimzin ueuyla dokununkryarnetleri kopannm. Oyle bagmr, oyle caginnrn ki butunsehir basirnza toplanir. Zayif, zavalh, caresiz bir kadmindovuldugu bir bankaya bir daha kimse adirniru atrnaz. Ay,gene bayilryorurn galiba . ..

KiS11JNOV : (Ayaga kalkar) Sen mi zavalhsin, saldirrya gecmisbir su aygm kadar zavalli. Sen mi zayifsm orrnanlar krait ka-dar zayif Sen mi bir felaketsinl Sen birafetsin, onune gelenherseyi si lip supuren bir afet , Konaklan kopruleri ytkan az-gin bir selsin sen. Dag koylerini kasip kavuran bir ka-sirgasm. Senin gibi kadinlar benim gibi erkekleri , kocan gi-bi sinir hastast eder,

KADIN : Bana yardim etmeyecek rnisiniz yani?KiSTUNOV : Vur suna Pocatkin. Bir temiz dov. Benden sana izin.

Boylu boyunca yere ser de. Oyle bir kotek at ki akh basinagelsin.

68

tim bir anneyi dovdurecek size. Nasil oksurdugumu isittinizmi? Isit in de yureginiz parcalansm, (Zoria nobetini tuttu-rnr.)

K!STUNOV: Bayan, lutfen gelin de bunu benim odam da konu-~a...(Kolundati tutar.)

KADIN : Cek elini. . . Imdat. . . Imdat, . .Allahrm sen bana aci... Benidovuyorlar.MEMUR : Sizi dovmuyorum, Sadece kolunuzdan rutuyorum.K1STUNOV: Dov onu, budala. Firsat varken tekme at. Baska turlu

defederneyecegiz buradan. Stkibir yumruk indir de kendin-den gecsin.(Ona tekme atmaya cahsir. Vuramayip yere duser.)

KADIN: (Parmagmt ugursuzluk getirecek seeilde K1STUNOV'auzanr. Yaztbanenin ustune sicrar. Ve ber cumlesini, masaziline ayagtyla basaralz vurgular.) Lanet olsun, Bankarnzalanet okuyorum. Size de musterilerinize de ugursuzlukustune ugursuzluk gelsin. Kasalanruzdaki paralar salgarn 01 -sun, rurp oisun. Mahzenlerinizdeki alunlar tursuya donsun,Rubleleriniz, sarmisaga, kopekJeriniz sogana cevrilsin.

KiSTIlNOV : DUf, DUR! Yalvannrn sus artik. Pocatkin suna paraver, suna ne isterse ver, yeter kibasirndan gitsin.

KADIN : (Pocatein) Yirrni dart ruble ve oruz aII1 kopek. Ne birrnetelik fuzla, ne bir metelik eksik. Hakkimi isterirn,

MEMUR: Benimle gelin, parayi vereyim.KADIN : B ir ruble de yol paras!. Yayan giderdirn ama dizlerimin

bagl kesilcli.

69 IIJK1STIJNOV : Suna araba parasi ver, daha fazlasiru ver ama arnk IV. SAlINE


39/44

gozum gormesin.KADIN : Allah sizden razi olsunl Sarrrusaklar, soganlar cil cil para-

ciklara donsun. Uzerinizden ugursuzlugu kaldmyorurn. Tut-tugunuz alrrr i olsun.

K1STIJNOV : (Saclarim yolar.) DEFET ~U KADINI BA~rMDAN.. Aman Yarabbirn saclanrn tutam tutam dokuluyor. (Ba-smdan bir tutam sag gekip cilearir.)

KADIN: Ha, bir ey daha var efendim. Kocarrnn tekrar ise girebil-mesi icin bana bit tavsiye mektubu Iazirn. Bu gun sizi dahafazla raharsiz errneyeyim. Yann erkenden gelirim. Allahgonlunuze gore versin, efendim.(Kadtn pbLlr)

K1STIJNOV : Gene gelecekmis ... Gene gelecekmis (Yauasca ak-ltru oynatmaga baslar. Bastonunu ahp sanli ayagirud6vmeye lsoyulur.) Gene gelecekmis ... Gene gelecekmis ...

KARARTMA

70

'J

UZ~MA

YAZAR: Bu olav ta eski gunlere, genclik gunlerirne dayarur. Tamon dokuz yasmdaydi. ~k mektebinden feyz almak oyledursun, daha birinci suufa adrrrurru atmarmstun. Oyle saf,oyle utangacnm ki, diinya kuruldu kurulah, hie; bir kadmcml ciplak soyunmus olamazdi benim inancirna gore. Evli-lik zevklerine gelioce, iistiinde dusunmege bile cesaretirnyoktu. Gebelik konusunda suna inaruyordum. Koca oda-sma cektlmeden once soyle hararetli hararetli kansuun elinisrkar. Bu kadardi bu i. AUla babam fevkalade bir adamdi.Genis fikirliydi. 00 dokuzuncu degum gunurnu kutlamakicin askm sirurlanru gozumun online sermege karar verdi.Ama turumlu adarndi, ayru zamanda. Bana kendi yolgosterip, pazarhkta aldanlmarru onlernek istedi. Simdi benisevgili babam olarak gormege cahsm size zor gelmezse.CYan tarafa dogru bagmr.) Antosa! Antosal Sut dokrnus ke-di gibi dunna orda Buraya gel. Artik cocuklugu brrakmarunzamarudir.(Ondokuz yasindaei Anton g6nlnur. Sut d6km1l ked; , yoda urkek bir kOpek yaurusu gibidir. Elindeei japkayla si-nirli sinirii oynar.).

(:OCUK: lyi degilim, baba. HastayirnBAM : Hasta rmsm? Ne hastast? Neyio var?COCUK : Iyice dusunrnedirn baba. Bana bir kac dakika musaade

et.

BAM: Korku daglan bekler. Ah toyluk! Sellin yasmdayken bende seoin gibi odlektim.

71

_ _ - - ' - - JC;OCUK : Sen benim yasimda oldun mu hi.;:? Hep daha buyuk di-

ye dusunmege ahsrrusrm sen i,SABA: Ahl.lk ve fazilet sahibi kadin aravan kim? Dunyada ahljik

ve faz il er sahib! kadmlann say isi, maa iese f, a kadar fazladir


40/44

I'I,

BABA: 11kk ez bir kadinla beraber oldugumda, kac yasmdaydrm,dersinf

ki, ahlak ve fazilet sahibi erkekler buralara dusrnek zorundakahrlar . .. S irndi isimize bakahrn.

,OeVK: Elini tutabiiir miyim, babacigrrn?BABA : Hoppalal Boyle yere babarun elinden tutularak gidilmez.

Erkek olacaksm dedik sana. Antosa, fazla zarnarurruz yokAnnen saat dokuzda eve donmernizi bekler . Simdi olgun-lasmak icin tam bir sa a t on dakikan kaldi.

COCUK : Sen bir kadmla beraber oldun run baba?BABA : TabH, bir kadmla beraber oldum. Baba alan butun erkek-

Ier hayatlannm bir doneminde bit kadinla beraber 01-muslardir.

COCUK: Ayrn kadmla fill?BABA : (Bagmr.) Ayru kadmla olur mu hie? Elinin koru! Arka-

daslarmla bu konulan konusrnazrrusm hie, be oghirn?COCUK: Her zaman. Ama konusmak baska, bu baska.BABA : A:;;k yolunda aydmlanrms olarak evlilige girmek bir erke-

gin gorevidir. Yoksa karanlikta el yordamryla ilerlemek icinen guzel yi ll anru harca r

{:OCUK : Bir kac yil el yordamiyla yolurnu arayrversern ne c,"lkar,babacigrm?

BABA : Adam olmanm yolu yardarm var oglum. Her ey srrasryla.Once yururnegi ogrendin, soma konusmayi. Simdi sua bu-na geldi.

COCUK : Emin misin, babacignn? Yurumegi de konusmagi da akadar iyi kivi rarruyorum daha .

COCUK : Nereye gidecegimizi anneme soyledin rni yoksa?BABA : 0 kadar da dangalak degilim. Ona aksarn serinliginrle

sevgili doktor (oyun)

Documents