SEVGÝ BÝLGÝSÝ FOLKLORBirçoklarý folklor denince halk oyunlarýný, gösterileri, eðlentileri

anlar. Oysa bu, yüzeysel bir görüþtür. Bir toplumun ortak yaratýlmýþürünlerinin tümü, o toplumun folklorunu oluþturur. Bu nedenle folk-lor hem bir bilim dalýnýn adýdýr hem de halk yaþayýþýnýn çeþitli etkin-liklerini kapsamý içine alýr.

Folklorun temel kaynaðý “halk kültürü”dür. Bu kaynaðýn kapsamý-na giren her þey folklor ürünüdür: Ýnançlar, gelenekler, görenekler,töreler, edebî ürünler (masallar, türküler, maniler, ninniler, efsane-ler…), halk müziði, hepsi folklorun maddi ya da manevi belirtileridir.Bir ulusun folkloru bunlardan oluþur, bunlarsýz olamaz. Bu sýralamabile folklorun ne denli geniþ bir alaný kapsadýðýný, öbür bilim dallarýy-la baðlantýlý olduðunu göstermeye yetmektedir. Gerçekten folkloruntarih, coðrafya, toplum bilimi, hukuk, edebiyat, dil bilimi baþta olmaküzere birçok bilimle yakýn bir iliþkisi vardýr.

Folklor ürünlerinin bir baþka özelliði “canlý” ve “yaþanýlýr” olmasý-dýr. Ýnançlar, masallar, türküler, oyunlar… kuþaktan kuþaða aktarýlýpdurur; aradaki baðlantý “gelenek”le saðlanýr. Toplum yapýsýnýn ensaðlam harcý “gelenek”tir. Gelenekte kopukluk oldu mu folklor ürün-leri de yozlaþýp özelliklerini yitirir. Bu özelliðinden ötürü, folklorakonu olan ürünler üzerinde “deðiþtirme, düzeltme, düzenleme” yapýla-maz.

Folklor ayýrýcý deðil, birleþtiricidir; insanlar ve toplumlar arasýnda-ki sevgi baðýný kurmaya ve güçlendirmeye çalýþýr. Ýnsanlar ve toplum-lar birbirlerini ne denli iyi tanýrlarsa aralarýndaki anlaþmazlýklar da odenli azalýr, ortadan kalkar. Folklor çalýþmalarý bizi bu amaca yaklaþtýrýr;kiþi ve toplum olarak benliðimizi kötülüklerden, bencil duygulardanarýndýrýr.

Yeryüzünde insan eliyle ve zekâsýyla yaratýlan þeyler, binlerce yýllýkbir geçmiþin mirasýdýr ve bizler bu mirasýn sahipleriyiz. Onlarý anla-mak, deðerlendirmek ve yaþatmakla yükümlüyüz. Ayrýca sorumlulukbizden sonraki kuþaklara da düþmektedir.

Hikmet DDÝZDAROÐLUMilliyet SSanat ddergisi, ssayý:130

(Kýsaltýlmýþtýr.)

Bu metinde pembe renkle yazýlmýþ sözcükler temel anlamýyla kullanýlmýþtýr.

bbiillgg

ii

10 Millî Kültür tudem 7. sýnýf Türkçe

TanýmSSöözzccüükk:: Tek baþýna anlamý olanya da bir anlam taþýmasa dacümlede anlam kazanan dil bi-rimlerine denir.KKaavvrraamm:: Varlýklarýn zihnimizde-ki tasarým ve çaðrýþýmlarýdýr.SSeess:: Sözcüðün kulakla iþitilenyönüdür.KKaavvrraamm + SSeess = SSöözzccüükk

BBiill iiyyoorr mmuussuunnuuzzKýrkpýnar GüreþleriRumeli’ye geçen Osmanlý

akýncýlarý, yaptýklarý akýnlarsýrasýnda savaþmadýklarý vemola verdikleri günlerde,zamanlarýný aralarýnda çeþitlisporlar yaparak deðerlendirir-lermiþ. Rivayete göre, güreþetutuþan kýrk yiðitten ikisi, tu-tuþtuklarý güreþi gece yarýsýnadek sürdürmüþler. Güreþi so-nuçlandýramayýp ikisi de gü-reþtikleri yerde can vermiþler.Arkadaþlarý bu iki yiðidi güreþyaptýklarý yerde bulunan birincir aðacýnýn altýna gömdük-ten sonra Edirne’ye doðruakýnlarýna devam etmiþler.

Kýrkpýnar Güreþleri Minyatürü

SÖZCÜKTE ANLAM

bbiillgg

ii

Millî Kültür 11tudem 7. sýnýf Türkçe

Sözcükleri tanýmadan, anlam inceliklerini iyi kavramadan bir cümleyi,bir paragrafý ya da bir metni doðru ve eksiksiz kavramak olanaksýzdýr.

Ýnsanlar kendilerinde var olan seslerle önce doðadaki taþ, aðaç, çiçekgibi somut kavramlara, sonra soyut kavramlara ve eylemlere adlar verereksözcükleri oluþturmuþlardýr.

Temel AnlamSözcüðün tek baþýna ifade ettiði anlamdýr. Herkesçe bilinen, akla gelen

ilk anlamdýr.

Mavi gözleriyle herkesi etkilemiþti. Okulun çevresinde kimse yoktu.(görme organý) (etraf)

Herkes klasik eserlere hayrandýr. Kurþun aðýr bir madendir.(deðerini yitirmeyen eser) (tartýda çok çeken)

Bu cümlelerdeki renkli yazýlmýþ sözcükler temel anlamlarýyla kullanýlmýþtýr.

Sözcüðün temel anlamýyla birlikte, az çok farklýlaþarak kazandýðý yan vemecaz anlamlarý sözcüðün anlam çerçevesini oluþturur.

Baþlangýçta tek bir varlýk ya da kavramý karþýlayan sözcükler, zamanlabu kavrama yakýn benzerlik taþýyan diðer kavramlar için de kullanýlmýþtýr.

Yan AnlamSözcüðün temel anlamýna baðlý olarak kazandýðý anlamlardýr. Yan

anlam, temel anlamýn tamamen dýþýndaki bir anlam deðildir.

Baþým aðrýyor. Arka odaya geçtim.(temel anlam) (temel anlam)

Daðýn baþý dumanlýydý. Ýplik delikten zor geçti.(yan anlam) (yan anlam)

Þimdi bazý sözcüklerin anlam çerçevelerini inceleyelim:

göz:

Onun göz rengi hepimizi büyülemiþti. Suyun gözü hâlâ kaynýyor.(temel anlam) (yan anlam)

oynamak:

Çocuklar top oynuyor. Bu akþam hangi film oynuyor?(temel anlam) (yan anlam)

etek:

Ýskoçyalý erkekler etek giyer. Daðýn eteklerine evler kurulmuþtu.(temel anlam) (yan anlam)

bulmak:

Bir çýkýþ yolu bulmak için çabaladý. Yerde bir cüzdan buldu.(temel anlam) (yan anlam)

kalýp:

Ýstenilen kalýplarda heykel yaptým. Marketten iki kalýp sabun aldým.(temel anlam) (yan anlam)

Mercek Altýnda

Temel mi Mecaz mý?Bir sözcüðün yerine, o söz-

cüðün eþ anlamlýsý dýþýndabaþka bir sözcük getirilebili-yorsa o sözcük mecaz anlam-lýdýr, getirilemiyorsa temel an-lamlýdýr.

1

2

biçi

mse

l ben

zerli

k

iþle

vsel

ben

zerli

k

TanýmÇÇookk aannllaammllýýllýýkk:: Bir sözcü-

ðün, baþlangýçta tek anlamlýy-ken zamanla temel anlamý dý-þýnda yan ve mecaz anlamlarkazanmasýna, yeni kavramlaranlatmasýna denir.

daðýn eteði

göz

suyun gözü

Ýskoç eteði

bbiillgg

ii

12 Millî Kültür tudem 7. sýnýf Türkçe

Mercek Altýnda

Terimler

Terimleri özellikleri baký-

mýndan çeþitli gruplarda top-

lamak mümkündür.

a. Yabancý kökenli terimler:

vektör (matematik), mitoz

(biyoloji), elektron (fizik), asit

(kimya), plato (coðrafya)…

b. Günlük dildeki sözcü-

ðün herhangi bir alanda özel

anlam kazanmasýyla oluþan

terimler: perde (týp-müzik),

doðru (matematik), ölçü (ede-

biyat)…

c. Türetme ya da birleþtir-

me yoluyla oluþan terimler:

vurgu (dil bilgisi), açý (ma-

tematik), bilinçaltý (ruh bi-

lim)…

d. Tamlama yoluyla oluþan

terimler: ana kara (coðrafya),

belirteç tümleci (dil bilgisi), iç

pazar (ekonomi)…

ünlük Yaþamla Baðlantý

Ýnsanlar ihtiyaç sonucu sözcükleri mecaz anlamlý hâle getirmiþlerdir. Ýnsanoðlu günlük yaþamýn yanýn-

da; düþünen, sevinen, üzülen, korkan, coþan… soyut durumlar yaþayan bir varlýk olduðu için bu durumlarý

anlatma, somutlaþtýrma ihtiyacý duymuþtur. Dil, geliþen ve deðiþen canlý bir varlýk olduðu için günümüzde

de bazý sözcükleri temel anlamlarýndan çýkarýp onlara mecaz anlamlar yükleyerek deyimleþtirebiliyoruz.

Bunlara örnek verelim: canlý yayýnlamak, canlý baðlanmak, ayaküstü atýþtýrmak, stres atmak…

TanýmMMeeccaazz aannllaamm:: Bir sözcüðün

zamanla gerçek anlamýndan

tamamen uzak anlamlarda kul-

lanýlmasýna denir.

Mecaz Anlam

Mecazda genellikle sözcük soyut yan anlam kazanýr. Böylece mecazlýsözcük, bir ilgi ya da benzetme sonucu temel anlamýn tamamen dýþýnda,farklý bir anlam kazanmýþ olur.

Bize ters bir bakýþ fýrlattý. Sen kalbime doðan bir ýþýksýn.(mecaz anlam) (mecaz anlam)

Mecazlý söyleyiþ sadece sözcüklerde görülmez, sözcük gruplarýnda dabu özellik görülür.

Olaylara bu gözle bakmamalýsýn. Aðýz açmasýna fýrsat vermiyordu.(ayný anlayýþla yaklaþmak) (söz söylemek)

Þimdi sözcüklerin temel anlam, yan anlam ve mecaz anlamlarýyla kulla-nýmlarýný inceleyelim:

Florida sahillerinde dev dalgalarlasörf yapýlýr. (temel anlam)

Ovalar geniþ dalgalar hâlindeuzanýyordu. (yan anlam)

Dersini çalýþ dalga geçme.(mecaz anlam)

Resim güzel sanatlarýn bir dalýdýr.(temel anlam)

Okul baþvurusunda beþ adetresim istediler.(yan anlam)

Þu manzaranýn resmini çekeceðim.(mecaz anlam)

Sözcüðün bilim, sanat ya da meslekle ilgili kavramý anlatmak için kul-lanýlmasýdýr.

Kimi sözcükler ise sadece terim olarak kullanýlýr: özne, yüklem, tümleç,açýortay…

Kimi sözcükler de diðer anlamlarýnýn yanýnda terim olarak da kullanýlýr;bunlara dikkat etmemiz gerekir.

Aðacýn kökleri derinde. Aðaç, kök, gövde ve dallardan oluþur.(temel anlam) (terim)

Sözcük kökleri, ad ve eylem olmak üzere ikiye ayrýlýr.(terim)

3

4 Terim Anlam

Picasso

Fransýz filozofu Alain (Alen)“Anmalar, yýl dönümleri gibi bay-ramlar da insan toplumlarýna özgü-dür." diyor. Hayvan toplumlarýn-da öyle þeyler yok. Çünkü hayvantoplumlarýnda bir sosyal birikimbilinci yok. Bayramlar iyi düþünül-müþ bir þeydir. Ýster Müslüman,ister Hristiyan, ister millî, istersosyal, çeþitli bayramlar insanlarýbilinçlenmeye götürür.

Normal hayatýn çekiþmeleriiçinde tekerlenip giden insan, bay-ramlarda bir nefis muhasebesiyapma imkâný bulur. Kendine, bi-linçle ve uzaktan bakabilir. ÞekerBayramý bir aylýk oruç tutmanýnmükâfatý sayýlan bir bayramdýr.Kurban Bayramý fakirleri daha çokdüþündüðümüz ve belli bir kurbansayesinde dayanýþmanýn meydanageldiði bir bayramdýr.

Bayram olaðanüstü bir gündür.Çocuklar bayramý iple çekerler. Ogün bayramlýk elbiseler giyilir, bü-yüklere gidilir, el öpülür.

Çocukluðumun bayramlarýnýhatýrlýyorum. Bayramlýk elbiseleri-mizi sýrtýmýza geçirir geçirmez,bayramlýk bir havaya girerdik. Sa-dece biz deðil, büyükler de en te-miz elbiselerini giyer bayramlýkyüzlerini ve pozlarýný takýnýrlardý.Bu bayramlýk poz ve davranýþlaraslýnda sunî bir þey olmakla berabergüzel bir þeydi. Çünkü güler yüzlübir davranýþtý bu. Sade Þeker Bay-ramýnda deðil, her bayram tatlý ye-

nip, tatlý söylenen bir bayramdý.Ýnsanlar þekerleþiverirlerdi. Bir hoþ-görüye, bir sevecenliðe bürünür-lerdi.

Büyükler küçüklere karþý dahaþefkatli, küçükler büyüklere karþýdaha saygýlý olmak zorunluluðuduyarlardý. Bu ortam güzel bir or-tamdý. Yaþlýlar, büyüklüklerinin ta-dýný çýkarýrlar, çocuklar da, çocuk-lara özgü hayata açgözlülüklerinidoyurmak için büyüklerin bu duy-gusal havasýndan yararlanýrlardý.Herkes, öpüþür, bir sevgi ve þefkatalýþveriþine girerdi.

O devirler geride kaldý. Bu gün-kü bayramlar, tüketim topluluðun-da sadece, alýþveriþ piyasasýný yo-ðunlaþtýran fýrsatlardan biri olarakgörünüyor. Yine þimdiki bayram-lar evde oturup el öpecek küçükleribeklemekle geçirilmiyor. Fýrsattanistifade ederek evden kaçýlýyor.Bodrum'a, Marmaris'e gidiliyor.

Eski bayramlarýmýzýn bir özel-liði de dargýnlarýn o gün barýþma-sýydý. Tüm Müslümanlar aralarýn-daki kýrgýnlýklara, kinlere o günbir çizgi çekerlerdi. Bütün bir yýl dar-gýn durduklarýna kollarýný açarlar-dý. Onurlarý buna müsaade etmesebile aracýlar, onlarý barýþtýrýrlardý.Deve kini gütmemek, hatalarý af-fetmek, müsamahakâr olmak âde-ta bayramlarýn yüklediði bir borç-tu. Bu da bayramýn güzel tarafla-rýndan biriydi.

Haldun TTANER(Devekuþuna MMektuplar-11960)

bbiillgg

ii

Millî Kültür 13tudem 7. sýnýf Türkçe

Mercek Altýnda

Sesteþ ve Ortak Kökler Sesteþ sözcüklerle ortak kök-

ler birbirine karýþtýrýlmama-lýdýr. Sesteþ sözcükler ara-sýnda anlam benzerliðiyokken ortak kökler arasýn-da vardýr.ortak köklerbarýþ – barýþmakeski – eskimeksavaþ – savaþmakeþ seslilerbit – bitmeksaç – saçmakyaz – yazmak

BBiill iiyyoorr mmuussuunnuuzzHitit Bayramlarý

Anadolu’da yaþamýþ olanHititlerin yapýlan araþtýrmalarsonucu 18’e yakýn bayram kut-ladýklarý tespit edilmiþtir. Bun-lardan en önemlisi Purulliyaþadý verilen bahar bayramýdýr.

An.tah.sum.sar diye anýlanbitki bayramý ilkbaharda 38gün sürmekte, sonbahardakiNun Tarriiashas ise 21 gün de-vam etmektedir.

Hadavri Bayramý ise Gü-neþ Tanrýsý, Fýrtýna Tanrýsý bazýHatti kökenli Tanrýlarýn tapý-naðýnda kutlanmaktaydý.Sözcükler arasýnda çeþitli anlam iliþkileri vardýr. Metinde renkli yazýlmýþ

sözcükler arasýnda eþ seslilik iliþkisi vardýr.

DÜNKÜ, BU GÜNKÜ BAYRAMLAR

Sözcükler Arasý Anlam Ýliþkileri

Purulliyaþ Bayramý Efsanesi

Atatürk, kültürü þöyle tanýmlamýþ-týr: "Kültür bir toplumun, devlet haya-týnda, fikir hayatýnda, yani ilimde,toplum biliminde ve güzel sanatlar-da; ekonomik hayatta, yani tarýmda,sanatta, ticarette, kara, deniz ve ha-va ulaþtýrmacýlýðýnda yapabildiðiþeylerin ortak sonucudur."

Atatürkçülükte millî kültür, sürek-li geliþtirilmeli ve çaðdaþ uygarlýkdüzeyinin üstünde tutulmalýdýr.

Son zamanlarda çaðdaþ uygar-lýðýn dýþýnda kalan ve içine kapananTürk toplumu, yaþamak için ilerle-mek, bunun için de uygarlýða ayakuydurmak zorundadýr. Çünkü Ata-türk'e göre: "Medeniyetin coþkun seli

karþýsýnda direnmek boþunadýr veo, gafil ve itaatsizlere karþý çokamansýzdýr. Daðlarý delen, göklereuçan, göze görünmeyen zerreler-den yýldýzlara kadar her þeyi gören,aydýnlatan, inceleyen medeniyetinkudret ve yüceliði karþýsýnda çaðdýþý kalmýþ zihniyetlerle, ilkel, boþinançlarla yürümeye çalýþan millet-ler, yok olmaya mahkûmdurlar." Ata-türk, Türk toplumunun uygar dünyaiçinde yerini almasýný ve bu uygarlý-ðý aþmasýný isterken bu zorunluluðuþöyle belirtmiþtir: "Asýl uðraþmayamecbur olduðumuz þey, analarýmý-zýn ve atalarýmýzýn olduklarý gibi,yüksek kültürde ve yüksek fazilettedünya birinciliðini tutmaktýr."

Atatürkçülük, çaðdaþ uygarlýðakatýlmayý öngörmekle birlikte, taklit-çiliði reddeder. Atatürk bu fikrini ise:"Biz, Batý medeniyetini, bir taklitçilikyapalým diye almýyoruz. Onda iyiolarak gördüklerimizi, kendi bünye-mize uygun bulduðumuz için, dün-ya medeniyet seviyesi içinde be-nimsiyoruz." sözleriyle açýklamaktadýr.

Çaðdaþ geliþmelere sahip olanmilletler, özellikle maddi imkânlarýile askerî ve ekonomik alanlarda di-ðer uluslarý kendilerine baðýmlý kýl-maktadýr. Baðýmlý kýlýnan milletler,eðer gerekli atýlýmlarla kendi uygar-lýklarýný geliþtirmezlerse, gittikçe hý-zýný artýran uygarlýk yarýþýnda çokgerilerde kalmakta ve her yöndenbaðýmlýlýklarý artmaktadýr. Bu ba-kýmdan çaðdaþ uygarlýða eriþmeyolunda her engeli aþmak, Türk mil-letinin dinamik idealine ulaþmasýiçin gereklidir. Bu idealdir ki mille-timizi en uygar, en refahlý millet ola-rak yaþatacak ve varlýðýmýzý yücel-tecektir. Dinamik idealde millî kültü-rümüzü çaðdaþ uygarlýk seviyesiüstüne çýkarmak için, bütün millî ni-teliklerimizi, bilhassa millî birlik veberaberliðimizi daima güçlendiripgeliþtirmek ve millî kültürümüzü hertürlü maddi araç ve sistemleri ürete-cek bir güce ulaþtýrmamýz zorun-ludur.

Atatürkçülük (III. Kitap)

(Kýsaltýlarak düzenlenmiþtir.)

26 Millî Kültür tudem 7. sýnýf Türkçe

Atatürk’e göre, millî kültürü geliþtirmek niçin gereklidir?

Atatürk, kültürü nasýl tanýmlýyor?

Atatürk, Türk toplumu için, uygar dünya içinde nasýl bir yer hedeflemek-tedir? Bu hedefini hangi sözle belirtiyor?

Millî kültürümüzü çaðdaþ uygarlýk seviyesinin üstüne çýkarmak için neleryapmalýyýz?

Aþaðýdaki sözcüklerin anlamlarýný bulup cümle içinde kullanýn.medeni :gafil :itaat :kudret :fazilet :

1

2

3

4

5

Sorularý metne göre yanýtlayýn.

eettkkii

nnlliikk

Atatürk vve MMillî KKültür

Millî KKültürKazaným 22 : Okuduðu metni anlama ve çözümleme

2.13. Metne iliþkin sorulara cevap verir.

( ) Burnunun dikine gitmek.

( ) Can kulaðýyla dinlemek.

( ) Diline dolamak.

( ) Gözü gönlü açýlmak.

( ) Çam devirmek.

( ) Kulaðýna kar suyu kaçmak.

( ) Kulaklarýný týkamak.

( ) Yola gelmek.

( ) Yerinde yeller esmek.

( ) Ýçinden geçirmek.

( ) Ele avuca sýðmamak.

( ) Aðzýndan baklayý çýkarmak.

( ) Burun kývýrmak.

( ) Çenesini tutmak.

( ) Damdan düþer gibi.

a. Neþelenmek, içine ferahlýk dolmak.

b. Karþýsýndakine dokunacak söz söylemek.

c. Rahatýný kaçýran bir haber iþitmek.

d. Dinlemek istememek.

e. Kimseyi dinlemeyip bildiðini yapmak.

f. Ters tutumunu düzeltmek.

g. Artýk yerinde olmamak, görülmez olmak.

h. Büyük bir dikkatle dinlemek.

ý. Bir þey yapmayý düþünmek, tasarlamak.

i. Ayný þeyi sýk sýk söylemek.

j. Beðenmeyip küçümsemek.

k. Sabrý tükenip sakladýklarýný söylemek.

l. Boþboðazlýk etmemek, sýr saklamak.

m. Birdenbire ve yersiz.

n. Söz dinlememek, kural tanýmamak.

( ) Rayýna girmek.

( ) Dalýna basmak.

( ) Ýþi yokuþa sürmek.

( ) Oyuna gelmek.

( ) Ýçinden gelmek.

( ) Yüksekten uçmak.

( ) Gözünü daldan budaktan esirgememek.

( ) Pireyi deve yapmak.

( ) Aðzýndan laf almak.

( ) Atý alan Üsküdar’ý geçti.

a. Suyu yokuþa akýtmak.

b. Gönlünden kopmak.

c. Yükseklerde dolaþmak.

d. Habbeyi kubbe yapmak.

e. Gözü pek.

f. Aðzýný aramak.

g. Ýþ iþten geçmek.

h. Yoluna girmek.

ý. Tuzaða düþmek.

i. Damarýna basmak.

Aþaðýdaki deyimleri açýklamalarý ile örnekteki gibi eþleþtirin.

Millî Kültür 27tudem 7. sýnýf Türkçe

1

Aþaðýdaki deyimleri yakýn anlamlýlarý ile örnekteki gibi eþleþtirin.2

e

h

eettkkiinnlliikk

Eþleþtirelim

Millî KKültürKazaným 44 : Söz varlýðýný zenginleþtirme

4.5. Dinlediklerinde / izlediklerinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanýr.

tteesstt

11

34 Millî Kültür

1. “Geliþmiþ ve az geliþmiþ toplumlar var oldukça is-ter istemez geliþmiþten az geliþmiþe doðru bir kül-tür akýmý olacaktýr.” cümlesindeki altý çizili sözleanlatýlmak istenen aþaðýdakilerden hangisidir?

A. bir kültürün bazý ögelerinin baþka kültüre geç-mesi

B. kültürel deðerlerin zamanla yok olup gitmesiC. kültürel deðerlere verilen önemin zamanla

azalmasýD. bir kültürün baþka kültürleri taklit etmesi

2. I. Harf inkýlabý, Türk kültür inkýlabýnýn temelidir.

II. Teknik ve kültür her gün biraz daha ilerlemek-tedir.

III. O, tarih kültürü kuvvetli bir kiþidir.

IV. Müzik kültürünün oluþmasýnda ailesinin de et-kisi vardý.

“Kültür” sözcüðü numaralanmýþ cümlelerinhangi ikisinde ayný anlamda kullanýlmýþtýr?

A. I ve II B. I ve IIIC. II ve IV D. III ve IV

3. “El sanatlarýna duyulan ilgi gün geçtikçe artmak-tadýr.” cümlesindeki altý çizili sözün yerine aþa-ðýdakilerden hangisi getirilebilir?

A. günler uzadýkçaB. günden güneC. hýzlýcaD. çabuk çabuk

4. I. Karagöz perdesinin ardýnda yýllarý geçmiþti.

II. Gerçekleri iþitince gözlerimdeki perde kalktý.

III. Komedi üç perdelik klasik bir tiyatrodur.

IV. Gece olunca evlerdeki perdeler yavaþ yavaþörtülürdü.

Numaralanmýþ cümlelerde “perde” sözcüðükaç deðiþik anlamda kullanýlmýþtýr?

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4

5.

Cem’in cümlesindeki altý çizili sözcüðün kulla-nýmýna benzer bir kullaným aþaðýdakilerin han-gisinde vardýr?

A. Ýzmir, farklý kültürden insanlarýn buluþtuðu biryerdir.

B. Kültür çeþitliliðinin en yoðun olduðu þehrimizÝstanbul’dur.

C. Muðla’da ülkemizde yaygýn olan el sanatýürünlerini görebiliriz.

D. Marmaris yaz aylarýnda turistlere ülkemizitanýtýr.

6. Aþaðýdaki çocuklardan hangisi altý çizili sözcü-ðü temel anlamda kullanmamýþtýr?

A.

B.

C.

D.

Olimpiyatlardaki yarýþmalara bu yýlAnkara katýlacak.

tudem 7. sýnýf Türkçe

Gördes’te el dokumasý kilim-ler dikkati çekmektedir.

Çinicilik en geliþmiþ el sa-natlarýndan biridir.

Kardeþim iki yýldýr seramikyapýmýyla ilgileniyor.

Kütahya’daki porselenler zi-yaretçileri büyüledi.

Çözümlü Test

tteesstt 11

Millî Kültür 35

7. Aþaðýdaki dizelerin hangisinde birden fazla eþsesli sözcük vardýr?

A. Dallarýn zirvesindeyiz ancak,Yarý yoldan ziyâde yerden uzak;

B. O, beyaz bir kuþtu, uzun kanatlý;Ardýnda ýþýktan bir iz býraktý.

C. Ayaðýndan çarýklar dökülür parça parça,Gözyaþlarýn çürütür gömleðinin kolunu.

D. Gün olur sürüyüp beni derbeder,Bu ses rüzgârlara karýþýr gider.

8. Tek sözcükle anlatýlabilecek bir kavramý birdenfazla sözcükle anlatmaya dolaylama denir.

Aþaðýdakilerin hangisinde bu açýklamaya uy-gun bir kullaným vardýr?

A. Sporda elde ettiðimiz baþarýlar ülkemizi yurtdýþýnda tanýttý.

B. Millî sporcularýmýz bu hafta kamp için hazýrla-nýyor.

C. Yavru vatanda yapýlan spor müsabakalarýný iz-liyorduk.

D. Güreþ, Türklerin en önemli millî sporlarýn-dandýr.

9. Ýnsan özelliklerinin doðaya aktarýlmasýyla sözcük-ler yan anlam kazanabilir.

Aþaðýdakilerin hangisinde bu açýklamaya uy-gun bir kullaným vardýr?

A. Bu sert görünüþlü adam kültürel deðerlerimizesahip çýkýyordu.

B. Kültür yozlaþmasýný önlemek için kendi kül-türümüzü tanýmalýyýz.

C. Yurt dýþýna yönelik tanýtýmlarda kültürel ögelerönemlidir.

D. Þehrin göbeðine büyük bir kültür merkeziaçýldý.

10. Aþaðýdaki çocuklardan hangisi deyimi açýkla-masýyla birlikte kullanmamýþtýr?

A.

B.

C.

D.

11. Aþaðýdaki çocuklardan hangisi karþýt anlamlýsözcükleri bir arada kullanmamýþtýr?

A.

B.

C.

D.

12. “Olup bitenlere dayanamayýp taþkýnlýk göster-mek” anlamýna gelen deyim aþaðýdakilerdenhangisidir?

A. Çile çekmek.

B. Çile çýkarmak.

C. Çile doldurmak.

D. Çileden çýkmak.

tudem 7. sýnýf Türkçe

Batý kültürünü çok az bir zamaniçinde kaþla göz arasýnda benim-sedik.

Yarýþmada kültürel zenginlikleri-miz de gündeme geldi.

Kültürel deðerlerimizin unutuldu-ðunu görünce çok üzüldüm, içimcýz etti.

Eksiksiz, dört dörtlük bir Karagözperdesi hazýrlamýþtý.

Büyük küçük herkes voleybol tur-nuvasýný izlemeye gitti.

Yüzme kursuna yazýlýr yazýlmaz ye-ni arkadaþlar edindi.

Gençliðinde az çok sporla uðraþ-mýþtý.

Geçmiþle gelecek arasýndaki bað-lardan biri de spordur.