series 5

Name _________________________________

Station ___________________

Ang mga sumusunod na pahina ay nagtataglay ng mga kaalaman sa

nutrisyon na nauugnay sa “BREASTFEEDING” o ang pagpapasuso

ng isang ina sa kanyang anak at ang kahalagahan nito. Ang mga

kaalaman na ito ay maaring gamitin sa inyong programa bilang

mga broadcast fillers o info bits.

Maari rin pong mag-interview ng mga Doktor, Nutritionist-

Dietitians o Nutrition Action Officers sa inyong lalawigan o

siyudad.

Marami pong salamat muli sa inyong tulong sa patuloy na

pagpapalaganap ng wastong nutrisyon.

National Nutrition Council

Provincial/City Nutrition Committee

Province/City of ______________

Contact persons:

__________________________ _________________

__________________________ _________________

“Ang pagiging isang ina

ay napakahalagang

responsibilidad ng isang

babae. Sinasabi ng

marami na ang sukatan

ng pagiging isang babae

ay ang kakayahan nitong

magsilang ng sanggol at

kakayahang magbigay ng

di mapapantayang

pagmamahal sa kanyang

anak.”

Mga NILALAMAN

Ano ang Breastfeeding at Breastmilk? 1

Ano ang Exclusive Breastfeeding? 13

Anu-ano ang mga mabubuting dulot ng

Breastfeeding o pagpapasuso? 14

Anu-ano ang mga sustansyang matatagpuan

sa breastmilk o gatas ng ina? 21

Ano ang tamang pamamaraan ng pagpapasuso? 29

Ano naman ang hindi mabubuting naidudulot

ng mga milk formula? 31

Sampung mga hakbangin tungo sa matagumpay

na pagpapasuso 34

Mga karaniwang problema at katanungan sa

pagpapasuso 40

http://fil.wikipilipinas.org/index.php?title=Imahen:Bf3.jpg

“Ang pagpapasuso o ang

pagbibigay ng gatas sa

anak ay pagpapakita ng

pagmamahal at

malasakit sa kanya.

Napakagandang isipin na

ang anak mo ay lalaking

malusog, listo at

matalino dahil sa

pagpapasuso mo.”

Ano ang Breastfeeding o Pagpapasuso?

Ang pagpapasuso ay ang pagpapakain at

pagpapainom sa isang sanggol o bata ng gatas na

tuwirang manggagaling sa suso ng isang ina sa

pamamagitan ng laktasyon, sa halip na mula sa

isang bote o ibang uri ng lalagyan.

Mayroong kusang pagsupsup o paghitit ang mga

sanggol kaya naman naisasagawa nila ang

pagsipsip at paglunok ng gatas.

Source: Horton S, Sanghvi T, Phillips M, at iba pa. (1996).

"Breastfeeding promotion and priority setting in health". Health Policy

Plan 11 (2): 156–68.

http://photos1.blogger.com/blogger/2848/2998/1600/ei_0004.jpg

“Maipadarama ng isang

ina ang pagmamahal niya

sa kanyang anak sa

pamamagitan ng gatas na

mula sa kanya. Sa gatas

ng ina makukuha ang

kumpletong sangkap ng

pagmamahal, pagaaruga

at lalung-lalo na ang

sangkap na magbibigay

ng kalusugan sa isang

sanggol”

Ano ang Breastmilk o Gatas ng Ina?

Ang gatas ng ina ay ang kumpletong pagkain para

sa sanggol. Pinakamasustansya at hindi kayang

pantayan ng kahit ano mang uri ng gatas ang gatas

na nagmumula sa suso ng isang ina.

Ang unang gatas na lumalabas sa suso ng isang ina

ay medyo dilaw at malapot, ito ang tinatawag na

colostrum. Pinoprotektahan at binibigyang

sustansya nito ang sanggol hanggang dumating ang

iba mong gatas 2-3 araw pagkatapos manganak.

Source: Food and Nutrition Research Institute, Department of Science

and Technology

http://photos1.blogger.com/blogger/2848/2998/1600/5.jpg

“Ang gatas na

nagmumula sa

suso ng isang ina

ay mainam na

panlaban sa lahat

ng uri ng sakit at

impeksyon at

nagpapalakas sa

katawan ng

kanilang

sanggol.”

Alam ba ninyo na ang GATAS NG INA ay…

…GAMOT?

Ang gatas ng ina ay buhay na gamot ni baby. Panlaban ito

sa mga karaniwang karamdaman tulad ng pagtatae, lagnat,

pneumonia, meningitis, asthma, allergy at iba pa. Bihira o

hindi madaling dapuan ng sakit ang mga batang pinasuso

kaysa mga batang gatas sa lata ang iniinom.

Source: Nutrition Foundation of the Philippines, Inc.

“Ang gatas ni

Inay,

siguradong

walang

kapantay.”Alam ba ninyo na ang GATAS NG INA ay…

…ANGKOP SA PANGANGAILANGAN NI BABY?

Wala nang hihigit pa sa gatas ng ina. Lahat ng

pangangailangan ni baby ay kayang tugunan at ibigay nito.

Ang gatas ng ina ay may sariling abilidad upang

maiangkop ito sa pabagu-bagong pangangailangan ng

lumalaking sanggol. Kung ano at gaano karami ang

kailangan ni baby, yaon ang ibinibigay at idinudulot nito.


“Ang batang pinasuso ng

kanyang ina ay lumalaking

matalino at mapagmahal.”


…TALINO?

Ang gatas ng ina ay nagtataglay ng DHA, Amino Acid, at

lactose na mainam upang maging malusog at matalino si

baby.


“Ang pagpapasuso

ang nagbibigay ng

panahon sa isang ina

para makapagpahinga

at magkaroon ng oras

para sa kanyang

sanggol. Isa rin itong

paraan upang

magkaroon ng

magandang relasyon

ang mag-ina.”


…AMOR?

Ang gatas ng ina ay nagpapatatag at nagpapalakas ng

bigkis sa pagitan ng ina at kanyang anak. Mas malapit sa

kanilang mga magulang ang mga batang napasuso ng

kanilang ina noong sila’y baby pa lamang. Mas madali at

mas mabuti ring makitungo sa ibang tao ang mga batang

napasuso noong bata pa.



…SUSTANSYA?

Ang gatas ng ina ay isang likas-yaman. Sagana ito sa

sustansya at kumpletong pagkain ni baby. Siksik ito sa

protina at mga bitamina’t mineral na kailangan ng isang

sanggol sa kanyang paglaki.


“Sa gatas mo inay,

buhay ko ay

nakasalalay.”


…NAGPAPAGANDA NG KATAWAN NG INA?

Mas madaling pumayat ang mga inang nagpapasuso kaya

naman maiiwasan ang pagtaba o paglaki ng katawan.

Dahil sa pagpapasuso ay madaling nasusunog ang mga

taba sa katawan na bunga ng pagbubuntis.


“Sa pamamagitan

ng pagpapasuso,

magiging malusog

na si baby, sexy pa

si mommy.”


…GINHAWA?

Dahil ang batang pinapasuso ay bihirang magkasakit,

malaking ginhawa ito para sa kanyang mga magulang

sapagkat hindi na mamomoroblema pa ang mga ito sa

kalagayan ng anak. Panatag na ang loob ng mga

magulang, lalo na ng nanay kapag nakikitang malusog at

masigla ang kanilang mga anak.


“Ang gatas ng ina

ay nagpapalakas

ng resistensya ni

baby upang

labanan ang mga

sakit na hindi

kayang ibigay ng

mga ordinaryong

gatas.”


…IWAS GASTOS?

Ang gatas ng ina ay libre. Aabot ng halos P4,000 o higit

pa ang gastos bawat buwan kung paiinumin ng gatas sa

lata si baby. May karagdagang gastos pa para sa tubig, sa

sabon, sa tsupon, at bote tuwing pakukuluan o iisterilize

ito. Bukod pa dito, dahil sa bihirang magkasakit ang mga

batang pinasuso, hindi na gagastos pa ang mga magulang

para sa konsultasyon sa doktor, resetang gamot at

ospitalisasyon.


“Dahil sa gatas ng ina,

malusog na si baby,

pera pa’y maitatabi.”


…NAKAKAPAGPAHILOM NG SUGAT NG MATRES?

Nakakatulong ang pagpapasuso sa pagpapaliit ng matres ng

ina. Nakakabawas pa ito sa pagdurugo ng matres at maging

ang kirot na dulot ng panganganak ay naiibsan din nito.


“Ang

pagpapasuso

ay hindi

lamang

mahalaga

para sa

sanggol,

kundi na rin

para sa mga

ina.”


…AGWAT NG PANGANGANAK?

Ang pagpapasuso ay isang paraan ng “Family Planning”.

Ang mga nanay na nagpapasuso sa kanilang mga anak at

walang ibinigay na ibang pagkain maliban sa kanyang

gatas, lalo na sa mga unang buwan ni baby, ay

natatagalang magkaregla. Mas nakakaiwas sa pagbubuntis

ang mga inang nagpapasuso kaysa sa mga ina na hindi

nagpapasuso.


“Ang pagpapasuso ay nagsisilbing

paraan ng pagpaplano ng pamilya

dahil pansamantala nitong dinedelay

ang normal na obulasyon at buwanang

dalaw ng ina.”

“Ang pagpapasuso ay

ang pinakamabuting

paraan ng pag-aaruga sa

sanggol upang lumaki

itong malusog. Walang

kahalili ang sustansyang

dulot ng gatas ng ina sa

sanggol”

Ano ang Exclusive Breastfeeding?

Mula pagkapanganak hanggang sa ika- anim na

buwan tanging gatas lamang ng ina ang nararapat

na ibigay sa sanggol. Ito ang tinatawag na

Exclusive Breastfeeding.

Sa unang 6 na buwan, ang tiyan ng sanggol ay

handa lamang para sa gatas ng ina.

Walang sapat na nutrisyon o proteksyon na

makukuha si baby mula sa ibang mga bagay tulad

ng formula milk, tubig, kanin, lugaw, sabaw o am.

Maaaring bigyan ng mga supplemento o gamot ang

sanggol kung pahihintulutan ng doktor.

Source: United Nations Children’s Fund (UNICEF)

Infant and Young Child Feeding, Trainers Manual (NNC)

“Tinatayang ang

pagpapasuso sa

sanggol ay

makapagliligtas ng

1.5 milyong bata

kada taon sa buong

mundo”

Anu-Ano ang mga Mabubuting Dulot ng

Breastfeeding o Pagpapasuso?

…SA SANGGOL

Sa pamamagitan ng pagpapasuso, nakukuha ng isang

sanggol ang mga sustansyang kailangan ng kanyang

katawan upang lumaking malusog at upang malabanan

ang iba’t ibang uri ng sakit.

Ang pagpapasuso sa sanggol ay nagbibigay sa kanya ng

pakiramdam na siya ay pinoprotektahan, inaalagaan at

binibigyan ng lubos na pagmamahal ng kanyang ina.





…SA SANGGOL

Nagkakaroon ng matinding koneksyon ang sanggol sa

kanyang ina kapag ito ay sumususo.

Nagbibigay ng kakaibang kasiyahan sa sanggol ang

pagpapasuso sa kanya.

Narerelax ang sanggol kapag ito ay pinapasuso ng

kanyang ina.


“Sa tala ng FNRI

noong 2003, 16,000 na

kaso ng pagkamatay ng

mga sanggol sa

Pilipinas ay maaaring

maiwasan kung

uugaliin ng mga ina

ang pagpapasuso sa

kanilang mga

sanggol.”



…SA SANGGOL

Kapag pinasususo ang sanggol, maiiwasan ang

pagkakaroon ng sakit at impeksyon na nagiging

sanhi ng pagkamatay ng maraming sanggol.

Ang mga batang pinasususo ng kanilang mga ina ay

lalaking matalino at maliksi.



“Ang gatas

ng ina ay

nagtataglay

ng DHA na

nagpapatalas

ng isip ni

baby.”



…SA INA

Nakatutulong ang pagpapasuso upang maiwasan ang

mga sakit tulad ng breast cancer, ovarian cancer at

osteoporosis.

Sa pamamagitan ng pagpapasuso, maiiwasan ang

pagdurugo at mabilis na maibabalik ang bahay bata sa

normal nitong laki pagkatapos ng panganganak.

Source: Infant and Young Child Feeding, Trainers Manual (NNC)

Likhaan Center for Women’s Health

“Ibalik ang tiwala

sa iyong sariling

gatas. Dahil ang

pagpapasuso ay

likas sa iyo.”



…SA INA

Ang pagpapasuso ay tumutulong na mabawasan ang

timbang at maibalik ang dating pangangatawan ng

isang ina dahil nakakatulong ito sa pagsunog ng mga

taba sa katawan na dulot ng pagbubuntis.

Kapag nagpapasuso ang isang ina, nagkakaroon siya

ng oras para makapagpahinga at mabigyan ng

panahon ang kanyang anak. Ito rin ang paraan upang

higit na mapalapit sa isa’t isa ang mag-ina.

Source: Likhaan Center for Women’s Health

“Nararapat lang na

ituring ng bawat ina na

isang napakahalagang

gawain ang magpasuso

ng sanggol dahil ito ay

nangangahulugan ng

pagbibigay ng sapat na

sustansya at tamang pag-

aaruga sa sanggol

habang ito ay lumalaki.”



…SA BUONG PAMILYA

Mas matipid ang pagpapasuso dahil hindi na

kailangan gumastos para bumili ng gatas. Mas

matipid ito subalit mas higit ang sustansyang dulot

nito. Nakakatipid sina tatay at nanay sa pambayad sa

ospital dahil bihirang magkasakit si baby.

Source: Food and Nutrition Research Institute, Department of Science and

Technology

“Di lamang kalusugan ang

dulot ng pagpapasuso,

nakakatulong din ito sa

pagpapalakad ng isang

pamilya.”



…SA BUONG PAMILYA

Ang pagpapasuso ay nagsisilbing isang natural na

paraan ng pagpaplano ng pamilya dahil pansamantala

nitong dinedelay ang normal na obulasyon at

buwanang dalaw.

Nagkakaroon ng maganda at masayang relasyon di

lamang si nanay at si baby, pati na rin ang buong

pamilya.

Source: County of Los Angeles Department of Health Services

“Kailangan ng buong suporta ni tatay

kay nanay sa kanyang pagpapasuso

upang maging matagumpay sila sa

layuning mapalaking malusog at

matalino ang kanilang anak.”

Anu-Ano ang mga Sustansyang Taglay ng

Breastmilk o Gatas ng Ina?

PROTINA

Ang gatas ng ina ay nagtataglay ng dalawang uri ng

protina. Ang whey na liquid part ng gatas at casein na

solid part nito. 60% ng gatas ng ina ay whey at 40%

naman ay casein. Dahil mas marami ang whey na

taglay ng gatas ng ina, mas madali at mas mabilis

itong matutunaw ng tiyan ng sanggol.

Ang protinang taglay ng gatas ng ina ay panlaban at

proteksyon ng sanggol laban sa sakit at impeksyon.


American Pregnancy Association

“Sa gatas ng ina

siguradong ligtas ang

inyong mga anak.”



PROTINA

Ang protina na matatagpuan sa gatas ng ina ay

binubuo ng mga amino acids. Isa sa mga taglay na

amino acid ng gatas ng ina ay ang taurine na

tumutulong upang madevelop ang utak at mga mata

ng sanggol.

Mayroon ding lysozyme ang gatas ng ina. Ito ay

tumutulong upang maprotektahan ang sanggol sa

E.Coli at Salmonella at nagpapanitili ng kalusugan ng

tiyan ng sanggol.



“Napakaraming

kabutihang dulot ng

pagpapasuso para sa

sanggol at sa nanay kaya

hinihikayat na ang

bawa't nanay ay

magpasuso ng kanyang

sanggol..”



FAT

Ang gatas ng ina ay nagtataglay ng fat na

kinakailangan ng sanggol upang maging malusog. Ito

ay tumutulong sa pagbuo ng utak ng sanggol, pag-

absorb ng mga fat-soluble vitamins at nagsisilbing

pangunahing pinagkukunan ng enerhiya ng sanggol.

Ang uri ng fat na taglay ng gatas ay tinatawag na long

chain fatty acid na kailangan sa pagbuo ng nervous

system ng sanggol.

Source: American Pregnancy Association

“Ang iyong gatas,

Nanay, ang

pinakamatibay na bantay

sa kalusugan at

nutrisyon ni baby.”



BITAMINA

Ang dami at uri ng mga bitaminang taglay ng gatas ng

ina ay kaugnay ng kung ano ang mga bitaminang

nakukuha ng isang ina buhat sa mga pagkaing

kinakain nito. Kaya naman nararapat na bantayan at

panatilihin ang kalusugan ng isang ina.

Ang gatas ng ina ay nagtataglay ng iba’t ibang

bitamina tulad ng Bitamina A na tumutulong sa

pagpapalinaw ng mata ni baby at nagpapalakas ng

resistensya ni baby at upang malabanan ang mga

impeksyon.


“Walang duda ang

kalidad at bentahe ng

gatas ng ina. Kaya san

ka pa? Ugaliin ang

pagpapasuso sa iyong

anak.”



BITAMINA

Nagtataglay ang gatas ng ina ng Bitamina D na

tumutulong sa pag-absorb ng calcium sa katawan ng

sanggol.

Mayroon ding Bitamina E ang gatas ng ina na

tumutulong upang maiwasan ang pagkakaroon ng

anemia ang sanggol.

Ang gatas ng ina ay mayroon ding Bitamina K na

tumutulong upang maiwasan ang hemorrhage.

Source: American Pregnancy Association

“Kung

makikita mo

ang laman ng

iyong suso,

isang

kamangha-

manghang

makinarya

ito.”



BITAMINA

May taglay na Bitamina C ang gatas ng ina na

nagbibigay proteksyon sa sanggol laban sa mga sakit.

Ang Bitamina B2 o Riboflavin ay taglay din ng gatas

ng ina. Ito ay tumutulong sa pagbuo ng mga red blood

cells. Tumutulong rin ito upang magamit natin ang

enerhiyang mula sa carbohydrates.

Ang Bitamina B3 o Niacin na nagpapaganda at

nagpapakinis ng balat at nagpapahusay sa panunaw

ng tiyan.



“Maliit man o malaki,

anumang sukat o hugis,

ang mga suso ng isang

babae ay sadyang

nilikha upang

makapagpasuso ng

isang sanggol.”



CARBOHYDRATES

Ang pangunahing carbohydrate na matatagpuan sa

gatas ay lactose. Ito ang bumubuo sa halos 40% ng

calories na naibibigay ng gatas ng ina sa sanggol.

Tumutulong ang lactose upang mabawasan ang mga

bakterya sa tiyan na maaring masama sa kalusugan ng

sanggol. Pinapahusay din nito ang pagabsorb ng

calcium, phosphorus at magnesium sa katawan.

Tumutulong rin ito sa pagdami at paglaki ng mga

mabubuting bakterya sa tiyan ng sanggol.



“Walang labis,

walang kulang ang

gatas ng ina. Isa pa,

angkop na angkop ito

sa pang-araw-araw na

pangangailangan ni

baby.”



MINERAL

Ang gatas ng ina ay mayaman sa iba’t ibang klase ng

mineral na tumutulong upang masuportahan ang

tamang paglaki ng sanggol.

Isa sa mga taglay nitong mineral ay iron na

tumutulong upang maiwasan ang pagkakaroon ng

anemia. Ang iron na matatagpuan sa gatas ng ina ay

higit na mas madaling maabsorb ng katawan ng

sanggol kumpara sa iron na matatagpuan sa gatas na

nasa lata.



“Ang gatas ng

ina ay may

kakaibang

katangian na

nababagay sa

kakaibang

mekanismo ng

katawan ng

sanggol. Galing

di ba?”

Ano ang Tamang Pamamaraan ng

Pagpapasuso?

Humanap ng magandang posisyon kung saan ka

komportable. Hawakan ng mabuti ang ulo ng sanggol.

Suportahan ng inyong mga braso ang likod at puwit ng

bata. Hawakan ang iyong suso ng isang kamay (huwag

hawakan ang parte kung saan nakadikit ang bibig ng

sanggol). Ilapit ang suso at itapat sa bibig ng bata.

Marahang idampi ang iyong suso sa labi ng bata para

maibuka niya ng mabuti ang kanyang bibig. Kapag naibuka

na ang kanyang bibig, ilapit at hawakang mabuti at saka

pasusuhin. Kapag hindi pa naibubuka ng sanggol ang

kanyang bibig, ipagpatuloy ang pagdampi sa kanyang labi.


Nutrition Foundation of the Philippines, Inc.

“Ang unang oras ng

buhay ni baby ang

tamang pagkakataon

tungo sa mayos na

panimula ng iyong

pagpapasuso.”

Ano ang Tamang Pamamaraan ng

Pagpapasuso?

Siguruhin na nakadikit ang bibig ng bata sa inyong areola,

may pagkakataon na ang ilong ng bata ay nakadikit sa

iyong suso, huwag mag-alala dahil normal ito at

nakakahinga pa rin ng maluwag ang sanggol.

Hayaang sumuso ang sanggol mula 10 hanggang 15

minuto at ilipat naman sa kabilang suso.

Kapag busog na ang bata, kusa itong titigil sa pagsuso.

Kung tapos ng sumuso at kailangan tanggalin ang bibig

mula sa suso, ilagay ang isang daliri sa sulok ng kanyang

bibig at ilayo ng marahan ang bata. Hayaang dumighay ang

sanggol pagkatapos sumuso.


Nutrition Foundation of the Philippines, Inc.

“Ugaliin ang

pagpapasuso umaga’t

gabi. Tandaan, kapag

madalas, lalong

lumalakas.”

http://photos1.blogger.com/blogger/2848/2998/1600/howto_3.jpg

Ano naman ang Hindi Mabubuting

Naidudulot ng mga Milk Formula?

Maaring makamatay sa ilang bata ang pormulang

gatas. Ang mga sanggol na may dalawang buwan

pa lamang ay may 25 ulit ang pagkakataong mag-

tae o apat na pagkakataong mapulmonya kaysa sa

mga sanggol na pinasususo ng ina. Tinatayang 20

porsyento ng kabuuang bilang ng mga namatay na

sanggol ay sanhi ng pagpapadede sa bote.


and Technology

“Ang gatas ng aso ay

para sa tuta; ang gatas

ng baboy ay para sa biik;

e ang gatas ng baka?

Para sa anak ko? Hindi

hayop ang anak ko!”

NO!!!



Nakadarama ng impeksyon sa baga ang mga

sanggol na malimit pinadedede ng pormulang

gatas imbis na gatas ng ina. Ang labis na

impeksyon sa sistema ng paghinga ng sanggol at

bata ang nagiging sanhi rin ng pagkamatay nila.

Kontaminado kung minsan ang pormulang gatas,

at lalong nagiging kontaminado ito ng bakterya

habang tinitimpla, kaya nagiging sanhi ng sakit at

kamatayan. Ang bakterya ay maaaring magmula

din sa di gaanong napakuluang tubig, maruming

bote ng gatas at di nalinis na tsupon.


and Technology

“Isasaalang alang mo ba

ang buhay ng anak mo sa

gatas na hindi nagmula sa

iyo? Buhay ng anak mo

pangalagaan mo,

pagpapasuso ugaliin mo.”

Oh NO!



Ang iba pang panganib ng pormulang gatas ay

maaring magdulot o magpalubha ito ng hika,

allergy, mababang IQ at mabagal na pag-unlad ng

utak, kanser sa bata, type-1 diabetes, sakit sa puso,

pagtaba, impeksyon sa bituka at tenga.

Source: Food and Nutrition Research Institute, DOST


“Ang mga pormulang

gatas ay hindi angkop sa

iyong anak. Tanging gatas

mo lamang nanay ang

swak na swak sa kanya.”

Sampung mga Hakbangin Tungo sa

Matagumpay na Pagpapasuso

1. Matapos ang halos isang oras pagkapanganak ng

ina, ilapit at ilagay agad si baby sa suso ng kanyang

ina upang maihanda at maging pamilyar si baby at

si mommy sa pagpapasuso.

2. Hangga’t maaari, mas mainam na laging

magkasama ang ina at ang kanyang baby. Iwasang

ilayo si baby sa kanyang ina. Mas makabubuti rin

kung hindi sila paghihiwalayin ng kwarto sa araw

man o sa gabi.


“Magpasuso ng

matagal upang

mabigyang

kasiyahan ang

iyong sanggol.”



3. Ang unang gatas ng ina o ang tinatawag na kolostrum ay

dapat ipasuso sa sanggol. Kahit kakaunti lamang ito,

Makasisiguro naman na punong puno ito ng sustansya para sa

pangangailangang pangnutrisyon ng sanggol. Sa katunayan,

ito ang nagbibigay proteksyon sa sanggol upang makaiwas sa

sakit at impeksyon. Ito rin ay paghahanda sa epektibong

pagtunaw ng gatas.

4. Pasimulan kaagad ang pagpapasuso sa sandaling magpakita

ng mga senyales ang sanggol na siya ay nagugutom tulad ng

pagiging aktibo, pagsupsop at paggalaw palapit sa suso.

Huwag nang hintayin pang umiyak ang sanggol bago

pasusuhin sapagkat kapag umiyak ang sanggol, ito na ang

huling senyales na siya ay gutom na.


“Madalas

pasusuhin

ang sanggol

upang mas

maging

malalim ang

samahan ng

mag-ina.”



5. Madalas na pasusuhin ang sanggol. Ito ang

pinakamabisang paraan upang maging sapat ang gatas ng

ina. Sa mga araw o lingo ng pagpapasuso, makabubuti

kung laging pasususuhin ang sanggol ng hindi bababa sa

10 beses araw araw sa loob ng 24 na oras. Ang

karaniwang dalas ng pagpapasuso ay tuwing ikalawang

oras. Mayroon din namang mga sanggol na malakas

uminom ng gatas.

6. Tanging gatas ng ina lamang ang ibigay sa sanggol.

Hindi na kailangang painumin ng tubig, tubig na may

halong asukal o kahit ano pa mang inumin ang sanggol

sapagkat mataas ang porsyento ng tubig sa gatas ng ina.


“Ang mga

botelya at mga

pacifier ay

nakakabawas

sa dami ng

gatas na

magagawa

mo.”

Sampung mga Hakbangin Tungo sa Matagumpay

na Pagpapasuso

7. Kung kailangan nang bumalik ng ina sa trabaho,

maaring i-express ng ina ang gatas mula sa kanyang

suso bago umalis o kaya ay i-express niya ito habang

nasa trabaho upang mapanatili ang produksyon ng

gatas. Kailangan lamang na ang gatas mula sa suso

ay mailagay sa malinis at sterilized na lalagyan na may

takip. Ang nasabing lalagyan ay dapat ilagay sa

malamig na lugar tulad ng refrigerator o cooler upang

masiguro na ang gatas ay mapapanatiling sariwa.


“Laging gamitin ang parehong suso

kapag pasususuhin ang sanggol.”



8. Mainam na kumain ang ina ng masusustansyang

pagkaain lalo na yaong hitik sa calcium at protina

tulad ng malunggay, kasubha, pechay, munggo,

papaya at iba pa. Ang mga inang nagpapasuso ay

nangangailangan ding uminom ng maraming likido

tulad ng tubig, juice at iba pa.

9. Sa unang anim na buwan ng buhay ni baby, tanging

gatas lamang ng ina ang ibigay sa kanya. Sa ika-6 na

buwan ng sanggol, maaring bigyan siya ng iba pang

pagkain bukod sa gatas ng ina. Hindi kailangan at

hindi rin nararapat na bigyan pa si baby ng kahit na

anumang gatas maliban sa gatas ng ina.


“Sa unang anim na

buwan ng sanggol,

walang ibang

pagkain ang

kailangan ng

sanggol kundi ang

gatas ng ina.”



10. Ituloy ang pagpapasuso kay baby sa loob ng

dalawang taon o kung maaari ay higit pa.


“Nanay, ugaliing kumain

ng masusustansyang

pagkain sapagkat

nagmumula sa mga ito

ang sustansyang hatid ng

gatas mo.”

Mga Karaniwang Problema at Katanungan sa Pagpapasuso

KAILAN DAPAT MAGSIMULANG MAGPASUSO?

Nararapat na simulan ang pagpapasuso agad-agad pagkapanganak ng sanggol

kahit wala pang gatas na lumalabas sa suso ng ina dahil ito ang tamang

panahon upang matuto ang sanggol sa tamang pagsuso. Nakakatulong din ito

sa ina upang magkaroon ito ng gatas nang mas maaga. Isa pa,

makasisigurong makukuha ng sanggol ang unang gatas na lalabas sa suso ng

ina o ang tinatawag na kolostrum.



MAARI BANG MAGPASUSO KAHIT MAY MASAKIT O

NAMAMAGANG PARANG BUKOL SA SUSO?

Ang tawag sa susong masakit at namamaga ay “mastitis” at maaaring ituloy

ang pagpapasuso sapagkat nakababawas ito ng sakit na nararamdaman ng

ina. Masahihin lang ng dahan-dahan at madalas ang parang bukol sa suso.



HANGGANG KAILAN DAPAT MAGPASUSO ANG ISANG INA?

Mas maganda at makabubuti sa sanggol kung siya ay pasususuhin sa loob ng

dalawang taon o higit pa. Subalit dapat tandaan na kailangan din ng sanggol

ang karagdagang pagkain maliban sa gatas ng ina simula sa ika-6 na buwan

ng kanyang buhay.



MAARI BANG MAGPASUSO KAHIT MAY SAKIT ANG INA?

Oo, sapagkat kung may sakit ang isang ina, hindi naman kaagad ibig sabihin

na bawal ang magpasuso. Ito ay dahil karamihan sa mga impeksyon at

karamdaman ay hindi naman naipapasa kay baby sa pamamagitan ng

pagpapasuso. Sa katunayan, mas maraming impeksyon at karamdaman ang

makukuha ni baby kung paiinumin siya ng gatas na mula sa lata.



MAAARI BANG MAGPASUSO KUNG MALIIT O NAKALUBOG ANG

UTONG?

Oo, maaaring magpasuso ang mga inang may maliit o nakalubog na utong.

Habang nagbubuntis pa lamang ang ina, ang utong ay dapat minamasahe sa

pamamagitan ng hintuturo at hinlalaki. Iikot lamang dahan-dahan ang utong

ng medyo palabas gamit ang dalawang daliri.



BAKIT ANG IBANG BATANG PINASUSO AY DI GAANONG

MATABA?

Hindi nangangahulugan na kapag ang sanggol ay mataba ito ay malusog.

Ang pagiging mataba ay hindi indikasyon ng pagiging malusog at masigla.

Kaya naman hindi kinakailangang maging “chubby” si baby. Ang importante

ay malakas ang kanyang resistensya upang maiwasan ang mga karamdaman

na maaaring dumapo sa kanya.



ILANG TAON NARARAPAT NA BIGYAN NG IBANG PAGKAIN

MALIBAN SA GATAS NG INA ANG SANGGOL?

Sa ika-6 na buwan ng sanggol, bigyan na siya ng ibang pagkain maliban sa

gatas ng ina. Unti-unting pakainin si baby ng malambot na pagkain tulad ng

lugaw, itlog, kalabasa, munggo, prutas, nilingis na karne o isda, at iba pa.



BAKIT MINSAN KUSA NA LANG LUMALABAS ANG GATAS SA

SUSO?

Karaniwan lamang ang paglabas ng gatas mula sa suso lalo na kung nasanay

na ang baby sa pagsuso o pagsipsip dito. Sa katunayan, isa itong indikasyon

na sapat ang gatas ng ina upang matugunan ang pangangailangan ng sanggol.

Sa pagkakataong hindi kapiling si baby at lumalabas ang gatas nang hindi

inaasahan, kailangan lamang na i-express ito sa isang malinis na lalagyan na

may takip. Mas makabubuti kung ilalagay ito sa freezer o cooler.



PAANO MAG-IMBAK NG GATAS NG INA?

Linisin ang kamay at suso bago magsimula. Maghanda ng isang malinis na

tasa o bote. Hawakan ang suso sa ibaba nito habang ang hinlalaki ay nasa

itaas. Masahihin ang suso mula sa dibdib hanggang sa areola o ang bilog na

nakapagilid sa utong. Gawin ito paikot sa buong suso papunta sa utong.

Pigain ang gatas na naipon sa utong. Ipunin ang nakuhang gatas, at ilagay sa

refrigerator o freezer.



GAANO KATAGAL MAAARING IIMBAK ANG GATAS NG INA?

Sa pangkaraniwang temperatura tumatagal ito hanggang 10 oras. Sa icebox

na puno ng yelo, maari itong tumagal ng 24 oras. Sa malamig na parte naman

ng refrigerator, ang gatas ay tatagal ng 48 oras. Sa freezer naman ng

refrigerator, kayang tumagal ng gatas sa loob ng 3-6 na buwan. Kung ang

gatas ay sa hiwalay na freezer na may sariling temperature control nakalagay,

ito ay tatagal ng isang taon.



BAKIT WALA PANG GATAS NA LUMALABAS KAAGAD

PAGKATAPOS MANGANAK?

Sa mga unang araw, maaaring hindi ganoon karami ang gatas na lalabas,

kung patuloy na magpapasuso, masasanay ang katawan na maglabas ng gatas

na kailangan ni baby, at kusang dadami ito.



NORMAL BANG SUMAKIT ANG UTONG KAPAG NAGPAPASUSO?

Oo, sadyang pangkaraniwan at normal lamang ang pagsakit ng utong lalo na

sa unang pagkakataong magpasuso. Pero kapag sanay na ang ina sa

pagpapasuso, hindi na sasakit ito. Maaaring makaramdam ng paghapdi sa

unang pagsipsip ni baby. Kung minsan pa nga, ang utong ay maaring

magdugo subalit sa katagalan ay mawawala rin ang pagdurugo.


PAGKILALA AT PASASALAMAT

IYCF Counselling. Trainer’s Manual (NNC)

United Nations Children's Fund (UNICEF)

Likhaan Center for Women’s Health

American Pregnancy Association (APA)

County of Los Angeles Department of Health Services

Horton S. et.al., “Breastfeeding Promotion and Priority Setting

in Health”. Healthy Policy Plan

Food and Nutrition Research Institute (FNRI)

Nutrition Foundation of the Philippines (NFP)

Ang Himpilang Ito…

Hatid ng

NATIONAL NUTRITION COUNCIL

CALABARZON and MIMAROPA Regions

March 2011

Para sa karagdagang kaalaman, maaaring sumulat o tumawag sa:

NATIONAL NUTRITION COUNCIL

CALABARZON & MIMAROPA REGION

Fernando Generics Hall, Center for Health Development IV-A, Quirino

Memorial Medical Center Compound, Project 4, Quezon City

Telefax: (02) 440 – 3511

E-mail: [email protected]

Website: www.doh.gov.ph/nnc

series 5

Documents