serbia ,mali i zi dhe maqedonia
TRANSCRIPT
![Page 1: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/1.jpg)
Serbia ,Mali i Zi dhe Maqedonia në fund të shekullit XIX dhe në
fillim te shekullit XX
Genta Jusufi“Loyola-Gymnasium”
Prizren
![Page 2: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/2.jpg)
Serbia në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX
Lufta Ruso-Osmane(1877-1878), i solli Serbisë përfitime territoriale. Perandoria Osmane obligohej ta njihte pavarësinë e plotë të Serbisë &
zgjerimi territorial. U zgjerua drejt jugut (mori qarkun e Nishit,Pirotit,Toplicës,Vranjës) Serbia ushtroi një fushatë të spastrimit të popullsisë vendëse. U forcua ekonomikisht (bujqësia,industria,bankat) Princi Milan Obrenoviqi shpalli veten mbret me përkrahje
austrohungareze. U krijuan partitë si :Partia Radikale (Nikolla Pashiqi),Partia
Liberale ,Partia Përparimtare, etj. 1888 Serbia monarki parlamentare. Aleksandri – autokrat i vërtetë,suprimoi kushtetutën Së bashku me mbretëreshën u vra nga një grup komplotistësh. Nv vend u kthye dinastia e Karagjorgjeviqëve. “Lufta e derrave” Marrëdheniet me Austro-Hungarinë u acaruan dhe më shumë me
rastin e aneksimit të Bosnje-Hercegovinës. Në fund të Luftërave Ballkanike okupimi i Kosovës dhe territoreve të
tjera.
![Page 3: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/4.jpg)
Milan Obrenoviq Aleksander Obrenoviq
![Page 5: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/5.jpg)
D
Dinastia e Karagjorgjeviqeve Peter I
![Page 6: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/6.jpg)
Aneksimi i Bosnje-Hercegovinës
![Page 7: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/7.jpg)
Mali i Zi në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX Me shpërthimin e kryengritjes antiosmane në Bosnje
Hercegovinë ,Mali i Zi së bashku me Serbinë në luftë kundër P.Osmane(1876)
Malaziasit pushtuan Bileqen,Tivarin,Ulqinin,Vraninën dhe vise të tjera.
Në Kongresin e Berlinit, Malit të Zi iu njoh pavarësia dhe zgjerim territorial (mori Tivarin,Ulqinin,Podgoricën,Nikshiqin,Kolashinin etj.)
Kushte të mira ekonomike, në Malin e Zi depërtoi kapitali italian.
Princi Nikolla qeverisje autokratike(pakënaqësi në popull) 1905 u mbajtën zgjedhjet për asamblenë kushtetuese.
Asambleja miratoi kushtetutën . Mali i Zi monarki kushtetuese. Dy rryma politike , ajo afër princit dhe rryma qe ishte per
një parlamentarizëm demokratik. Nikolla shpalli veten mbret . Kuvendi malazias në gusht të vitit 1910 shpalli Malin e Zi
mbretëri dhe princin Nikolla mbret të tij. Aleancë ballkanike antiosmane. Shtator ,1912 Mali I zi i shpalli luftë P.Osmane, ai zgjeroi
territoret ;pushtoi Gjakovën dhe Beranen .
![Page 8: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/9.jpg)
Mbreti Nikolla
![Page 10: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/10.jpg)
Maqedonia në fund të shek. XIX dhe në fillim të shek. XXo Gjendja e popullsisë gjatë shek. XIX-XX shumë e rëndë.o Në mesin e viteve ‘90 intelegjencia revolucionare
maqedonase në emigrim formoi disa gr. revolucionare.o 1893 u themelua “Organizata e brendshme revolucionare
maqedonase”(VMRO); në krye me:Goce Delcevi ,Dame Gruevi ,Gjorgje Petrovi,Jane Sandanski etj.
o Më 1903 përgatitjet për kryengritje.o Mospajtime mes grupacioneve për kohen e
shpërthimit ,atentat ndaj Goce Delcevi.o 2 gusht 1903 – Kryengritja e Ilindenit.o Qendra e kryengritjes – Krusheva .U shpall Republika e
Krushevës.Rol të rëndësishëm edhe përfaqësuesit shqiptarë.
o Republika e Krushevës u shtyp me dhunë nga forcat osmane.
o 1908 ,në Resne ,një kryengritje tjetër.Iu bashkua garnizoni i Manastirit dhe shumë vullnetarë.
o Revolucioni Xhonturko Pas shpërthimit të Luftërave Ballkanike ,Maqedonia pre e
vendeve fqinje ( Serbisë,Bullgarisë dhe Greqisë).
![Page 11: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/11.jpg)
Emblema e Organizatës së brendshme revolucionare maqedonase
![Page 12: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/12.jpg)
Revolucionarë
Territoret e okupuara te Maqedonisë
![Page 13: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/13.jpg)
Kryengritja e Ilidenit
![Page 14: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Serbia ,mali i zi dhe maqedonia](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062311/58f03f2b1a28ab60218b45af/html5/thumbnails/15.jpg)
Flamuri i Republikës se Krushevës