VoedselzekerheidIs méér dan genoeg te eten hebben

SenseMaker® case study PROOFS Bangladesh 2014

‘2 miljoen mensen lijden aan

‘verborgen honger’

2

Volgens recente cijfers van de Wereld-bank hebben 850 miljoen mensen over de hele wereld dagelijks niet genoeg te eten. Dit komt voornamelijk voor in ontwik-kelingslanden. Ook lijden 2 miljard mensen aan ‘verborgen honger’; nutriën-tengebrek vanwege te eenzijdige voeding. Het realiseren van voedselzekerheid voor iedereen is een cruciale mondiale opgave waaraan ook de Nederlandse regering een grote bijdrage levert.

Het wereldvoedselvraagstuk staat niet op zichzelf. Het hangt nauw samen met vraagstukken rond armoede, sociale ongelijkheid, klimaatverandering en druk op natuurlijke bronnen. Voedselzekerheid vraagt daarom ook om een veelzijdig en inclusief beleid en om een aanpak waa-rin nationaal en internationaal de sa-menwerking tussen overheden, bedrijfs-leven, NGO’s en kennisinstellingen wordt gezocht

3

Het is vanuit deze achtergrond dat de Nederlandse Ambassade in Bangladesh het Profitable Opportunities for Food Security (PROOFS) programma finan-ciert dat streeft naar het verbeteren van de voedsel- en voedingsveiligheid voor huishoudens die zich bevinden in de zo-geheten Base of the Pyramid (BoP). Het programma loopt voor 4 jaar en wordt geïmple-menteerd door het BoP Inno-vation Centre, ICCO en IDE.

PROOFS is een unieksamenwerkingsverband tus-sen overheden, NGO’s en de private sector. Het richt zich gelijktijdig op het bev-orderen van inclusieve en duurzame groei in de agrarische sector én het uit-bannen van ondervoed-ing. Het programma maakt daarbij gebruik van de meest recente ken-nis en onderzoeksmethodieken naar ondervoedingspreventie, lokale voed-selsystemen en gedragsverandering.

PROOFS Bangladesh: innovatief voedsel-zekerheidsprogramma in the Base-of-the-Pyrmid

Begrijpen wat werkelijk leeft in the Base-of-the-PyramidBij BoP Innovation Centre liepen ze al een tijdje aan tegen de beperkin-gen van traditioneel marktonderzoek om consumentengedrag in de Base-of-the-Pyramid te begrijpen en in in-terventies om te zetten. Te vaak wordt het blikveld op ontwikkelingslanden nog wel eens vernauwd door er met

een westerse bril naar te kijken. Ze vroegen zich daarom af wat zou gebeuren als ze mensen simpelweg verhalen over het dagelijks leven zouden laten vertellen. SenseGuide werd gevraagd daarbij te helpen.

In een periode van 6 weken werden 800 korte verhalen ver-zameld over dagelijkse ervar-ingen met voeding. Uitgerust met een mini-iPad waarop een SenseMaker® App is geïnstal-

leerd gingen 8 nutrition officers uit het PROOFS programma op bezoek bij huishoudens die leven op het plattel-and. Een representatieve groep vrou-wen en mannen, verspreid over 7 verschillende districten van Bangladesh,

4

vertelde in de eigen taal en zonder enige beïnvloeding van de nutrition offi-cers over een ervaring die typerend is voor de dagelijkse gang van zaken rond voeding.

De verhalen werden opgenomen met de audio-opname functie van SenseMaker®. Na opname van het verhaal kreeg de ver-teller een aantal signifiers, een generieke set van abstracte vragen, gepresenteerd om het verhaal van betekenis te voorz-ien. De signifiers genereren in real time meta-data waarmee interessante patronen of verbanden ontdekt kunnen worden. Parallel aan het verzamelen werden de verhalen direct getranscribeerd en vertaald in het Engels door enkele studenten van de Universiteit van Dhaka. Deze werden met de gegenereerde meta-informatie samen-gevoegd tot een contextrijke database: het zoeken naar verschillende invalshoeken en het doorgronden van de onderliggende context kon nu beginnen.

“The Nutrition Competent Community” Al snel bleek uit de kwantitatieve analyse dat toegang tot gezond voedsel en de beschik-baarheid ervan niet de belangrijkste issues zijn. Ook het inkomen speelt een minder belangrijkere rol dan verwacht. Uit de verha-len komt naar voren dat gebrek aan kennis om gezonder te eten en te koken van grotere invloed is op de eetomstandigheden. Dit pa-troon komt zowel bij de onderste als hoogste inkomensgroepen voor.

“Ik zou zonder de SenseMaker aanpak nooit tot deze inzichten zijn gekomen”

De verhalen gaan niet uitsluitend over voedsel. Maar al te vaak wordt verteld over de ondergeschikte rol van de vrouw in het huishouden en de soms pijnlijke leefomstan-digheden. De dynamiek in het huishouden heeft een grote invloed op het voedingsge-drag. De communicatie over gezonde voed-ing is voornamelijk gericht is op vrouwen, maar mannen bepalen wat er uiteindelijk gekocht wordt. Het gevolg is onvoldoende variatie in het eetgedrag.

“Ik zou zonder de SenseMaker® aanpak nooit tot deze inzichten gekomen zijn”, zegt Wendy van der Klein die namens BoP In-

5

novation Centre. de programma-manager van PROOFS is. “De verhalen maakten het mogelijk om ons echt in te leven in de dage-lijkse leefsituatie, om verbanden te leggen tussen diverse factoren en zodoende een compleet beeld te schetsen.”

Dit complete beeld was uiteindelijk het re-sultaat van gezamenlijke analyse en interpre-tatie van de data met het nutrition team en andere lokale stakeholders in Bangladesh.

In een workshop van drie dagen werd met alle betrokkenen gewerkt aan een gedeeld beeld van de situatie en werd een samen-hangend palet van interventies ontworpen.

Onder het strategische concept “The Nutri-tion Competent Community” worden nu verschillende duurzame activiteiten ontplo-oid die zich in samenhang richten op ver-beteren van de inkomenspositie, de rol van de vrouw in het huishouden en verandering van het eetgedrag.

Abul Kalam Azad, manager van het nutri-tion team in Bangladesh toonde zich zeer tevreden met het proces. “Het is de eerste keer dat westerse NGO’s echt aantonen zich in onze cultuur te hebben verdiept en ook werkelijk begrijpen wat er speelt. Daarbij hebben we ook onze lokale expertise kunnen inbrengen. Ik verwacht dat we nu echt een keer voor een doorbraak kunnen zorgen.”

6

Over senseguide

SenseGuide is een gids voor inzichten en innovatie gericht op complexe maatschap-pelijke en organisatorische vraagstukken waarin mensen centraal staan. De veelzijdige beleving van mensen wordt in organisaties vaak versimpeld tot kille cijfers. Maar de samenleving verandert doorlopend en is on-voorspelbaar. Het begrijpen van drijfveren, gedragingen en waarnemingen van mensen is belangrijker dan ooit. Een getal biedt daarvoor te weinig context.

SenseGuide verzamelt op grote schaal ervarin-gen en waarnemingen van mensen die zij zelf voorzien van interpretatie met meta-data. Dit resulteert in ‘Big Narrative’: de objectiviteit van statistische analyse in combinatie met de verbeeldingskracht van verhalen uit het dagelijks leven. Met participatieve werkvor-men werken we aan gezamenlijk inzicht in wat werkelijk onder mensen leeft om gerichte actie te ondernemen. Zo maakt SenseGuide com-plexiteit inzichtelijk en hanteerbaar.

7

Neemt u voor meer informatie contact op met Dave van Mourik

via telefoonnummer 06-3190 2336 of via e-mail dave.van.mourik@senseguide.nl.

Bezoek ook eens onze website www.senseguide.nl