&FINANCE CONTROL

2 6 | F E B R U A R I 2 0 1 0

U.S. & European structured credit product issuance (in $ billions)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

3000

2500

2000

1500

1000

500

0

MBS ABS CDO

Mortgage Backed Securitities (MBS); Asset Backed Securities (ABS); Collateral Debt Obligations (CDO)

Management controlFinancial accounting

In deze bijdrage bespreken wij de resultaten van een empi-risch onderzoek naar de mate van transparantie van financiële instellingen ten aanzien van securitisaties en plaatsen wij onze bevindingen in een actuele context.

Securitisatie vindt haar oorsprong in de Verenigde Staten. Al in de beginjaren zeventig werden hier de eerste hypotheek-portefeuilles gesecuritiseerd door semioverheidsbanken zoals Ginnie Mae (later gevolgd door Fannie Mae en Freddie Mac). Sindsdien heeft securitisatie zich ontwikkeld tot een wereld-wijd populair en veelgebruikt financieringsinstrument. Met behulp van securitisatie, het proces waarbij activa worden ge-bundeld en als één portefeuille worden doorverkocht aan een speciaal voor dit doel opgerichte entiteit (special purpose enti-ty), wisten ondernemingen efficiënt met kapitaal om te gaan en winsten te maximaliseren. Gedreven door de genoemde factoren maakte de markt voor gestructureerde emissies ja-renlang een explosieve groei door. De overvloed aan liquidi-teiten vanuit investeerders had hierop een katalyserend effect.

De kredietcrisis heeft echter een verlammende uitwerking op de handel en prijsvorming van gesecuritiseerde emissies (Vink, 2009) en heeft daarmee een einde aan de groei ge-maakt. De zwakke plekken van het securitisatieproces (zie bij-voorbeeld Ashcraft en Schuerman, 2008) zijn op pijnlijke wij-ze aan het licht gekomen. Ook gestructureerde producten met

op het eerste gezicht gezonde onderliggende activa, bleken ge-voelig voor waardedalingen. Kredietverliezen, wantrouwen en illiquide markten zijn het gevolg geweest.

Met haar complexe structuren en onvoldoende risicotrans-parantie wordt securitisatie beschouwd als een van de be-langrijkste oorzaken van de crisis. Hierdoor heeft de maat-schappelijke vraag (o.a. van financiële markten, toezichthouders en regelgevers) naar transparantie ten aan-zien van securitisaties een enorme impuls gekregen. Gezien de beperkte wettelijke verslaggevingseisen (zie paragraaf ‘Verslaggevingskader’) is het interessant om te bekijken of

Tran sparante vers lag gev ing noodz akeli jk voor herste l van ver trouwen

SECURITISATIES IN DE JAARREKENINGDoor de kredietcrisis is de markt voor gestructureerde emissies volledig opgedroogd en heeft de term ‘secu-ritisatie’ een negatieve lading gekregen. Een en ander is voor regelgevers aanleiding geweest om de rol die het securitisatieproces binnen de kredietcrisis heeft gespeeld kritisch te bekijken. Nieuwe, stringente regel-geving is aanstaande. Door de genoemde ontwikkelingen is de maatschappelijke vraag naar transparante informatie over securitisaties enorm toegenomen.

D O O R W I L F R E D K E V E L A M E N R A L P H T E R H O E V E N

Figuur 1

Ontwikkeling securitisaties VS en Europa (The Joint Forum, 2009)

FC0110_vrij artikel_04 26FC0110_vrij artikel_04 26 11-02-2010 15:31:0711-02-2010 15:31:07

&FINANCE CONTROL

F E B R U A R I 2 0 1 0 | 2 7 W W W . K L U W E R F I N A N C I E E L M A N A G E M E N T . N L

Originator SPE

Investors

Assets

Cash

Cash Notes

ondernemingen voldoen aan deze brede behoefte aan infor-matie ten aanzien van gesecuritiseerde activa. Interessant, maar bovenal maatschappelijk relevant: de kwaliteit van ver-slaggeving hangt immers af van de mate waarin het voldoet aan de eisen en verwachtingen van gebruikers (Hoogen-doorn, 2001). Gezien hun belangrijke nutsfunctie zullen se-curitisaties blijven plaatsvinden. Illustratief hiervoor zijn de succesvolle securitisaties van hypotheekportefeuilles van Delta Lloyd en Friesland Bank in november en december 2009. Transparante verslaggeving hieromtrent zal een we-zenlijke bijdrage moeten leveren aan het herstel van het ver-trouwen in deze markt.

Theoretische achtergrondSecuritisatie kent een breed scala aan toepassingsmogelijkhe-den. Het wordt met name toegepast in de financiële sector, door banken en verzekeraars. Maar steeds meer worden ook operationele activa gesecuritiseerd. Ten behoeve van de be-grijpelijkheid schetsen we hier eerst de basisprincipes van een reguliere plain vanilla-securitisatie.

In een typische securitisatie richt de oorspronkelijke bezitter van de activa (originator of sponsor) een separate entiteit op, waaraan een portefeuille van homogene, kasstroomgenere-rende activa (bijvoorbeeld hypotheken of een obligatieporte-feuille) wordt verkocht. In de praktijk zal de SPE veelal een besloten vennootschap zijn, maar het kan evengoed in de vorm van een stichting of een corporatie. De SPE wordt be-heerd en geadministreerd door een trustmaatschappij. Bij de oprichting van de entiteiten worden nagenoeg alle te nemen stappen en beslissingen vastgelegd in gedetailleerde contrac-ten, waardoor de trustmaatschappij geen feitelijke beslissings-macht heeft. Dit principe wordt ook wel aangeduid als een autopilot mechanism.De opgerichte SPE financiert de aankoop van de activa door het uitgeven van obligaties (notes). Deze kennen vaak een zo-genaamde ‘watervalconstructie’: uit de beschikbare cashflow ontvangen eerst de senior noteholders hun interest, vervolgens de mezzanine, en tot slot de junior noteholders. Elke tranche van notes kent een ander risicoprofiel, en dus een andere hiermee samenhangende interestvergoeding (bijvoorbeeld Euribor plus opslag). Een vereenvoudigde weergave van het securitisatieproces is opgenomen in figuur 2.

Figuur 2

Schematische weergave van het securitisatieproces

Veel securitisaties worden gedreven door kasstromen. Om dit te verduidelijken nemen we als voorbeeld een bank die een hypotheekportefeuille securitiseert aan een SPE. De SPE sluit vervolgens een interest rate swap af, waarbij de bank als tegen-partij fungeert om het interestrisico (veroorzaakt door een discrepantie tussen het langlopende karakter van de te ont-vangen hypotheekrente en het kortlopende karakter van de te betalen interest aan noteholders) af te dekken. Periodiek ont-vangt de SPE dus een cashflow uit hoofde van de hypotheken, die wordt doorbetaald aan de swap-tegenpartij. Hiertegenover staat dat de SPE cashflows ontvangt van de contractuele te-genpartij, om hiermee de interest aan de noteholders te vol-doen. Gezien het karakter van deze constructie wordt dit ook wel een pass through-securitisatie genoemd.

Uit het voorgaande blijkt dat de originator door de swap het interestrisico blijft dragen. Daarnaast houdt de originator veelal een positie aan in de SPE, vaak door de minst krediet-waardige notes op te kopen (first loss of equity tranche). Hier-mee kunnen eerste verliezen opgevangen worden, waardoor de aantrekkelijkheid van de notes voor investeerders wordt vergroot. Over deze posities loopt de originator kredietrisico. Ten slotte stelt de originator veelal liquiditeitsfaciliteiten ter beschikking, waarover liquiditeitsrisico wordt gelopen. Ook na verkoop van de activa aan de SPE blijft de originator in veel gevallen de risico’s (interestrisico, kredietrisico en liquidi-teitsrisico) in belangrijke mate dragen.

Globaal zijn er drie belangrijke motieven voor securitisaties te onderkennen: risicomanagement, goedkopere financie-ring van de activa, en een verlaging van kapitaalseisen (in het geval van banken). Het eerste voordeel hebben we hier-voor al behandeld. Door de securitisatie kan de originator specifieke risico’s verbonden aan bepaalde activa bundelen en in risicotranches aan de noteholder aanbieden (The Joint Forum, 2009: p. 11). Het tweede voordeel wordt bereikt doordat de activaportefeuille geïsoleerd wordt van de origi-nator en hiermee ook van de crediteuren van de originator

De zwakke plekken van het

securitisatieproces zijn op pijnlijke

wijze aan het licht gekomen

FC0110_vrij artikel_04 27FC0110_vrij artikel_04 27 11-02-2010 15:31:0811-02-2010 15:31:08

&FINANCE CONTROL

2 8 | F E B R U A R I 2 0 1 0

(bij faillissement van de originator blijft de SPE buiten schot). Door deze bankruptcy remoteness kan de SPE een ho-gere kredietrating krijgen van de rating agencies (zoals Standard & Poor’s, Fitch) en daarmee goedkopere funding aantrekken dan de originator zelf zou kunnen doen. Het derde voordeel is voor banken een belangrijke factor. Secu-ritisatie kan aantrekkelijk zijn doordat de verkoop van de activa ertoe leidt dat de bank minder risicodragend vermo-gen in haar boeken heeft staan en dus met een lagere kapi-taalbuffer toe kan. De invoering van Basel II (1 januari 2008) maakt echter dat er minder aanleiding is om, louter vanwege lagere kapitaaleisen, kredieten te securitiseren (DNB, 2007).

Andere motiverende factoren voor securitisaties zijn het aan-boren van nieuwe financieringsbronnen en het gemak waar-mee de originator zijn onderpand kan belenen bij bijvoor-beeld een Centrale Bank. Als belangrijkste nadelen kunnen de hoge kosten en de hoge mate van complexiteit van securitisa-ties genoemd worden.

VerslaggevingskaderOm een gefundeerd oordeel te kunnen geven over de mate van transparantie van ondernemingen ten aanzien van securi-tisatie, zullen we het kader van verslaggevingseisen schetsen. Er zijn hier twee belangrijke verslaggevingsvraagstukken te destilleren (zie o.a. Adhikari en Betancourt, 2007). De eerste vraag is of de verkoop van de activaportefeuille aan de SPE al dan niet als een feitelijke verkoop beschouwd dient te worden. De tweede vraag is vervolgens of de SPE, en dus de activapor-tefeuille, al dan niet in de cijfers van de originator meegecon-solideerd moet worden. In dit geval zouden de verkochte acti-va alsnog op de balans van de originator komen. Beide vraagstukken komen hierna kort aan de orde.

Feitelijke verkoop of nietZowel onder RJ (290.702) als onder IFRS (39.15 e.v.) dient een financieel instrument niet langer in de balans te worden opgenomen indien (nagenoeg) alle rechten op economische voordelen en (nagenoeg) alle risico’s zijn overgedragen aan een derde partij. Aanvullend spreekt IFRS ook over de over-dracht van control over het actief. Het stappenplan uit IAS 39 (Application Guide 36) biedt nadere houvast bij de beant-

woording van deze vraag. Onze ervaring leert dat in veel se-curitisaties de verkoop van de activa als een feitelijke verkoop beschouwd mag worden.

Consolideren of nietBij de beoordeling van het consolidatievraagstuk dient zowel onder RJ als onder IFRS het substance over form-principe ge-hanteerd te worden. Dit houdt in dat als er sprake is van feite-lijke beleidsbepaling of zeggenschap (control) in de SPE, deze meegeconsolideerd dient te worden. Dit ondanks de juridi-sche afstand tussen de originator en de SPE. Als indicatoren voor feitelijke zeggenschap (zie RJ 217.201 t/m RJ 217.205/IFRS: SIC 12) worden onder andere benoemd: het direct of indirect dragen van een meerderheid van de econo-mische risico’s, de aanwezigheid van een gezogenaamd auto-pilot mechanism en een nauwe verbondenheid tussen de activiteiten van de SPE en de originator.

Als we de genoemde verslaggevingseisen toepassen op de fei-telijke situatie van een reguliere securitisatie, constateren we dat er zelden sprake is van een (bijna) volledige overdracht van economische voordelen en risico’s aan een derde. Daarnaast is veelal wel het autopilot mechanism aanwezig. Hoewel de regel-geving op papier dus in veel gevallen lijkt te leiden tot een con-solidatieplicht, blijkt dit in de praktijk lang niet altijd te gebeu-ren. Onder US GAAP waren de mogelijkheden om activa buiten de balans te houden tot voor kort zelfs nog ruimer, maar nieuwe wetgeving die begin dit jaar in werking is getre-den, heeft deze mogelijkheden sterk beperkt. Dat het beschre-ven vraagstuk niet altijd eenvoudig is, blijkt ook uit de toelich-ting in de jaarrekening van NIB Capital Bank (figuur 3).

De IASB heeft de bovenstaande problematiek onderkend en in 2008 Exposure Draft 10: ‘Consolidated Financial State-ments’ gepubliceerd. ED 10 zal de huidige standaarden IAS 27 en SIC 12 vervangen, waarmee ook de inconsistenties tussen de consolidatiemodellen van beide standaarden weggenomen zullen worden. ED 10 beoogt meer duidelijkheid te bieden over de toepassing van het begrip control, vooral ten aanzien

Het valt op dat veel toelichtingen in

de jaarrekeningen erg beschrijvend en

weinig specifiek van aard zijn

The determination of whether NIBC exercises control over an SPE re-

quires NIBC to make judgements about its exposure to the risks and

rewards derived from the SPE as well as its ability to make operatio-

nal decisions for the SPE in question. In many instances, elements

are present that considered in isolation indicate control of lack of

control over an SPE, but when considered together make it difficult

to reach a clear conclusion. In such cases, the SPE is consolidated.

Figuur 3

Toelichting uit het Jaarverslag NIBC 2008

FC0110_vrij artikel_04 28FC0110_vrij artikel_04 28 11-02-2010 15:31:0811-02-2010 15:31:08

&FINANCE CONTROL

F E B R U A R I 2 0 1 0 | 2 9 W W W . K L U W E R F I N A N C I E E L M A N A G E M E N T . N L

Score op de disclosure index (procentuele mate van toepassing) 2006 2008

Algemeen

Kwalitatieve toelichtingen (6 items) 59% 67%

Kwantitatieve toelichtingen (2 items) 57% 88%

Subtotaal (gewogen gemiddelde) 58% 72%

Risicoverslaggeving

Kredietrisico (3 items) 42% 67%

Interestrisico (2 items) 38% 44%

Overige risico's (2 items) 51% 75%

Subtotaal (gewogen gemiddelde) 43% 63%

Totaal score op de disclosure index 51% 68%

duidelijk zijn impact gehad; in 2006 was dit nog niet het geval. Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van een disclosure in-dex, een hanteerbaar en semiobjectief onderzoeksinstrument. Het bevat vijftien items, waarover al dan niet informatie wordt geopenbaard. De items zijn geïnventariseerd op basis van literatuuronderzoek, wettelijke toelichtingsvereisten en vooronderzoek en betreffen onder meer de verslaggeving ten aanzien van het aantal securitisaties, de omvang van de trans-acties, de betrokken entiteiten en de mate van kwalitatieve en kwantitatieve risicoverslaggeving.

OnderzoekresultatenUit het onderzoek blijkt dat de jaarverslagen 2008 behoorlijk meer informatie bevatten ten aanzien van securitisaties dan de jaarverslagen 2006 (zie figuur 4). Deze stijging komt over-een met de toegenomen informatiebehoefte vanuit de markt. De overall score op de disclosure index laat tussen 2006 en 2008 een stijging zien van 17 procent, van 51 procent naar 68 procent. Hoewel een duidelijke verbetering, is er onzes in-ziens nog veel ruimte voor nadere relevante disclosures die voor een hogere kwaliteit van verslaggeving kunnen zorgen. Een en ander lichten wij hierna toe.

Algemene toelichtingenTen aanzien van de algemene toelichtingen zien we een rela-tief beperkte stijging van de score op de disclosure index van 58 procent naar 72 procent. Zo geeft nog steeds maar 38 pro-cent van de ondernemingen in 2008 aan wat hun belangrijkste doelen zijn voor het securitiseren. Het percentage onderne-mingen dat duidelijk toelicht welke relatie zij houden met de gesecuritiseerde activa is weliswaar verdubbeld ten opzichte van 2006, maar nog steeds is dit slechts de helft van de onder-nemingen. Uit het jaarverslag 2008 van Friesland Bank (zie fi-guur 5) blijkt dit wel duidelijk.

van gestructureerde entiteiten, en bevat tevens aanvullende toelichtingsvereisten. Voor de in de balans gepresenteerde activa zijn de reguliere standaarden voor financiële instru-menten (RJ 290 dan wel IAS 39/IFRS7) van toepassing. Zowel de Nederlandse RJ- als de IFRS-standaarden bevatten geen aanvullende toelichtingsvereisten specifiek voor SPE’s.

Beschrijving van het onderzoekDoor middel van een empirisch jaarrekeningenonderzoek hebben we onderzocht of ondernemingen door de recente ontwikkelingen inderdaad transparanter zijn geworden ten aanzien van securitisaties. Gezien de inherente veelzijdig-heid (deze veelzijdigheid uit zich zowel in de vele mogelijke originators als in de vele verschillende securitisatiestructu-ren, en mogelijk te securitiseren activaportefeuilles) van het securitiseren bestaat de noodzaak tot een scherpe afbake-ning. In dit onderzoek zijn de jaarrekeningen van acht Ne-derlandse financiële instellingen (o.a. SNS Reaal, Friesland Bank, ABN Amro, DSB Bank en Achmea) onderzocht. Er is voor Nederlandse instellingen gekozen, omdat ons land we-reldwijd bekendstaat als een zenuwcentrum voor securitisa-ties (mede door het milde fiscale regime). In de jaarrekenin-gen is specifiek gekeken naar securitisaties van hypotheekportefeuilles (residential mortgage backed securi-ties (RMBS)), om zodoende de verslaggeving in een hoge mate van detail te kunnen bestuderen. RMBS’s zijn een pri-maire en veelvoorkomende vorm van securitiseren: op het hoogtepunt in 2006 bedroeg de omvang van deze securitisa-ties wereldwijd meer dan $ 1500 miljard. Hoewel de steek-proefomvang te beperkt is voor statistische gevolgtrekking, heeft het onderzoek wel degelijk een indicatieve functie en geeft het inzicht in actuele ontwikkelingen.Van de geselecteerde ondernemingen zijn de jaarrekeningen van 2006 en 2008 onderzocht. In 2008 heeft de kredietcrisis

Figuur 4

Onderzoeksresultaten

FC0110_vrij artikel_04 29FC0110_vrij artikel_04 29 11-02-2010 15:31:0811-02-2010 15:31:08

&FINANCE CONTROL

3 0 | F E B R U A R I 2 0 1 0

steeds voor € 9 miljard aan eigen notes aan. Dit zien we ook voor securitisaties die in 2008 zijn geëffectueerd. Friesland Bank heeft bijvoorbeeld een portefeuille van € 805 miljoen gesecuritiseerd, maar de notes die hier tegenover staan wor-den grotendeels (€ 800 miljoen) zelf aangehouden. Dit wordt verklaard doordat de vraag vanuit investeerders naar deze notes volledig is opgedroogd. Dat banken er toch voor kiezen om te securitiseren heeft een aantal redenen. Enerzijds kun-nen de aangehouden notes als onderpand worden ingebracht bij de Europese Centrale Bank, in ruil voor liquiditeiten. An-derzijds kunnen de notes op termijn snel worden verkocht wanneer de vraag naar dit soort emissies weer aantrekt.

Zoals gezegd, is de risicoverslaggeving duidelijk verbeterd, hoewel deze naar onze mening in veel gevallen nog wel meer gestructureerd en overzichtelijker gepresenteerd kan worden. De kredietrisico’s worden in 67 procent van de jaarverslagen 2008 gekwantificeerd (2006: 42 procent). Zes van de acht be-drijven lichten ook hun aanvullende risico’s duidelijk toe, waarvan de meest frequent benoemde het liquiditeitsrisico en het aflossingsrisico zijn. De hogere mate van transparantie wordt mooi geïllustreerd door de Friesland Bank-jaarrekenin-gen. In tegenstelling tot 2006, bevat het jaarverslag 2008 een overzicht met onder andere de naam van de SPE, de oor-spronkelijke hoofdsom, de rating van de tranches en – indien van toepassing – het aantal notes voor eigen rekening (zie fi-guur 6). Dit is duidelijk en informatief.

Conclusie en nabeschouwingOp basis van ons empirische onderzoek constateren we dat de mate van informatieverschaffing ten aanzien van securitisaties in de laatste jaren duidelijk is verbeterd. Belangrijke verbete-ringen zijn dat meer bedrijven zichtbaar maken welke finan-ciële posities zij nog aanhouden in de SPE’s, omschrijven welke rollen zij blijven vervullen in samenhang met de acti-vaportefeuille en meer toelichtingen presenteren ten aanzien van risico’s. De stijging van in het bijzonder de risicoverslag-geving past uitstekend in het beeld van de laatste jaren, waar-in een ‘nieuwe lente’ van risicotransparantie lijkt te ontluiken. De invoering van Basel II en IFRS 7 zijn duidelijke voorbeel-den in dit kader.

Het valt op dat veel toelichtingen in de jaarrekeningen erg be-schrijvend en weinig specifiek van aard zijn. In alle jaarversla-gen wordt bijvoorbeeld uitvoerig de overweging weergegeven ten aanzien van het eerdergenoemde consolidatievraagstuk (zie vorige paragraaf). In veel gevallen (bijna 40 procent) wordt echter niet concreet benoemd of de betrokken SPE’s nu worden meegeconsolideerd of niet. Bij 25 procent (zowel in 2006 als 2008) van de ondernemingen ontbreekt daarnaast een vermelding aan welke SPE’s de hypotheekportefeuilles zijn ver-kocht. Naar onze mening zou dit wel moeten. Dit biedt de mo-gelijkheid om de jaarrekening van de SPE’s, die immers zelf-standig een verplichting hebben tot het opmaken en deponeren van een jaarrekening, nader te bestuderen. Deze jaarrekeningen zullen op een lager aggregatieniveau liggen en zullen derhalve meer gedetailleerde informatie bevatten.

RisicoverslaggevingDe score op de risicoverslaggeving van de onderzochte onder-nemingen stijgt van 43 procent in 2006 naar 63 procent in 2008. Alle ondernemingen vermelden in de jaarverslagen 2008 (2006: 62,5 procent) expliciet de omvang van securitisa-tietransacties en maken duidelijk welke eigen posities zij nog aanhouden in de SPE’s. Zo houdt SNS Reaal in 2008 nog

Figuur 5

Toelichting uit de Jaarrekening 2008 Friesland Bank

Rating

Moody’s/Fitch

Oorspronkelijke

hoofdsom

Datum

securitisatie

Hoofdsom

ultimo 2008

Hoofdsom

ultimo 2007

Stichting Eleven Cities No. 1

Senior Class A notes Aaa/AAA 358.000 6/07/02 119.030 138.875

Mezzanine Class B notes A2/A 13.500 26/07/02 13.500 13.500

Junior Class C notes Baa2/BBB 3.500 26/07/02 3.500 3.500

Figuur 6

Toelichting uit de jaarrekening 2008 Friesland Bank

Bij de initiatie van een securitisatietransactie is Friesland Bank di-

rect betrokken op de volgende punten: selecteren van te securitise-

ren vorderingen, beoordelen/controleren van het opgestelde

prospectus, roadshows, persberichten en contacten met Rating

Agencies. Na de plaatsing van de transactie blijft Friesland Bank de

administratie van de gesecuritiseerde vorderingen voeren. Friesland

Bank vertrekt maandelijkse opgaven aan de Trustmaatschappij die

de administratie voert voor de SPV’s. In de maandelijkse opgaven

wordt informatieve opgenomen over het verloop van de uitstaande

vorderingen en rente en de ontvangen rente, afgeloste leningen en

posten met een achterstand. Daarnaast wordt één maal per jaar een

opgave gedaan inzake de reële waarde van de uitstaande vorderin-

gen per 31 december.

FC0110_vrij artikel_04 30FC0110_vrij artikel_04 30 11-02-2010 15:31:0811-02-2010 15:31:08

&FINANCE CONTROL

F E B R U A R I 2 0 1 0 | 3 1 W W W . K L U W E R F I N A N C I E E L M A N A G E M E N T . N L

Allereerst zullen er maatregelen genomen worden die de ra-ting agencies zullen raken, om tot meer betrouwbare krediet-beoordelingen te komen. Daarnaast zullen de risico’s die sa-menhangen met securitisaties beperkt worden door de complexiteit van transacties te verminderen en door het stel-len van hogere kapitaalseisen. De maatregelen van de derde en laatste pijler zullen op verslaggevingsgebied liggen: meer gestandaardiseerde, kwalitatief betere verslaggeving zal moe-ten leiden tot een beter inzicht in securitisaties. Door toene-mende informatiebehoefte vanuit de markt en aanvullende verslaggevingseisen die aanstaande zijn, ontkomen onderne-mingen er niet aan hiermee actief aan de slag te gaan.

Drs. W. (Wilfred) Kevelam (kevelam.wilfred@kpmg.nl) is werk-zaam in de controlepraktijk bij KPMG Accountants De Meern (Utrecht).Prof. dr. R. (Ralph) L. ter Hoeven RA (rterhoeven@deloitte.nl) is partner bij Deloitte en hoogleraar externe verslaggeving aan de Rijksuniversiteit Groningen.

LiteratuurAdhikari, A. en L. Betancourt (2008) ‘Accounting for Securitizations: A ~Comparisation of SFAS 140 and IASB 39’, 19(1) Journal of International Financial Management and Accounting. Ashcraft, A.B. en T. Schuerman (2008) ‘Understanding the Securitization of ~Subprime Mortgage Credit’, Wharton Financial Institutions Center Working Paper, Federal Reserve Bank of New York.DNB Kwartaalbericht (2007) ‘Bazel II: een risicogevoeliger raamwerk voor een ~stabieler financieel stelsel’, Amsterdam, De Nederlandse Bank.Hoogendoorn, M.N. en Mertens, G.M.H. (2001) Kwaliteit van externe financiële ~verslaggeving in Nederland, eerste druk, Amsterdam, Kluwer.The Joint Forum (2009) ‘Report on Special Purpose Entities’, Basel, Bank for ~International Settlement.Vink, D. (2009) ‘Securitisaties: hoe nu verder?’, 83(6) Maandblad voor ~Accountancy en Bedrijfseconomie, p 215-222.

In de vorige paragraaf hebben we ook duidelijk gemaakt dat er nog veel ruimte voor verbetering is. Op basis van onze ervaring kunnen we stellen dat dit niet alleen geldt voor de onderzochte financiële instellingen, maar ook voor andere ondernemingen. Verbetering kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door het vermelden van de namen van de betrokken SPE’s, het kwantitatief toelichten welke risico’s de originator zelf blijft lopen (credit ratings) en het verduidelijken van de transactie- en informatiestromen tussen originator en SPE. Het verschaffen van deze informatie biedt meer inzicht in de achtergronden van de securitisaties en de feitelijke economi-sche gevolgen hiervan. Dit leidt naar onze mening tot kwalita-tief betere verslaggeving.

Zoals geschetst in het begin van dit artikel, wordt het belang van kwalitatief goede verslaggeving ook onderkend door ver-schillende regelgevende instanties die reeds aan aanvullende standaarden werken om de zwakke plekken van het securiti-satieproces te verminderen. In dit kader zijn recent diverse publicaties verschenen, waaronder een veelomvattend rapport van The Joint Forum (samenwerking tussen het Basel Com-mittee on Banking Supervision, de International Organisation of Securities Commissions en de International Association of Insurance Supervisors). Uit deze en andere publicaties blijkt dat de te nemen maatregelen drie belangrijke pijlers kennen.

De mate van informatieverschaffing

ten aanzien van securitisaties is in

de laatste jaren duidelijk verbeterd

FC0110_vrij artikel_04 31FC0110_vrij artikel_04 31 11-02-2010 15:31:0811-02-2010 15:31:08