saptahik abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ]...

22
jif{ !# c+s @# sf7df8f} +, z'qmaf/, sflQs @, @)^$ SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, Oct. 19, 2007 k[i7 @$ d"No ?= *÷– dWok[i7df d+undo z'esfdgf g]kfnLx¿sf] dxfg\ rf8 a8fb;} +sf cj;/df xfdL xfd|f ;Dk"0f{ kf7s, lj1fkgbftf, ljt/s tyf z'e]R5'sx¿df d+undo z'esfdgf JoQm ub{5f} + . ;fKtflxs kl/jf/ a8fb;} +sf sf/0f ;fKtflxssf] csf] { c+s sflQs !^ ut] dfq k|sflzt x'g]5 . sf7df8f}+– gflosf em/gf ah|frfo{ ljut s]xL ;dob]lv ;~rf/hut\af6 6f9f lyOg\ . of] ;ftf pgL cs:dft\ ljjfxsf] va/ lnP/ km]l/ Psk6s ;~rf/dfWoddf 5fPsL l5g\ . df]8n, klxnf] ld; jN8{ g]kfn tyf rnlrq gflosf em/gf ah|frfo{sf] ut z'qmaf/ Ps a]nfotL o'js jf/]g s//;“u ‘OGu]hd]G6’ cyf{t\ ljjfxsf] s/f/ ePsf] 5 . alnp8sf] rnlrq ‘ne Og g]kfn’df kof{Kt c+uk|bz{g u/]kl5 rrf{df cfPsL em/gf To;kl5 alnp8lt/} x/fPsL lyOg\ . kl5Nnf] k6s Ps lj1fkgdf b]lvPsL em/gfsf] ‘OGu]Hd]G6’ sfo{qmd ;LtfkfOnfl:yt lgjf;:yfgglhs}sf] Ps ljBfnosf] k|fª\u0fdf ;DkGg ePsf] lyof] . kfl/jfl/s ;b:osf cltl/Qm c¿nfO{ k|j]z ug{ glbOPsf] pQm sfo{qmddf nhfPsL em/gfn] cfkm\gf] hLjg;fyL jf/]gnfO{ k'/f]lxtsf] lgb]{zgadf]lhd cf}+7L / dfnf nufOlbPsL lyOg\ . nG8gdf Joj;fo ul//x]sf $) jifL{o jf/]g;“u em/gfsf] e]6 emG8} 5 dlxgfcl3 ePsf] lyof] . e]6kl5 pgLx¿ Pscsf{;“u k|]d ug{ yfn]sf lyP . s]xL ;dokl5 ljjfx u/]/ em/gf ;w} +sf nflu nG8g hfg] ePsL l5g\ . sf7df8f}+— cd]l/sfsf] elh{lgof ;x/df a:b} cfPsf o'js /d0f >]i7n] ;a}eGbf 7"nf] rf8 a8fb;} + glhlsg] qmddf g]kfndf a:g] ;fyLefO tyf bfh'efOnfO{ ;lDemP . g]kfn 5“bf dgfPsf b;} +sf k'/fgf ;Demgfx¿ pgsf] dl:tisdf ;nanfO/x]sf lyP . ;+3if{k"0f{ g]kfnL hLjgz}nLsf] ;§f s]xL jif{ ljb]zdf b'Mv u/]/ sdfPsf] k};fn] :jb]z kms]{/ d:tLsf] lhGbuL k'¥ofOlbg] u/]sf] yfxf kfPkl5 /d0fn] klg s]xL pkxf/ To;}dfkm{t k7fOlbPsf 5g\ . b;}+, clwsf+z g]kfnLn] ljleGg ;+:s[lt, k/Dk/f / z}nL cg';f/ dgfpg] rf8 xf] . ;a}eGbf nfdf] labf kfOg] ePsfn] b;} + w]/}sf lglDt hd36 / /dfOnf] ub}{ dgfOg] pT;j klg xf] . kfl/nf] 3fd;lxtsf] cfgGbbfoL df};dn] klg o;sf] dxŒjnfO{ k|:6\ofp“5 . kl5Nnf jif{x¿df a9\bf] ;x/Ls/0f;“u} Jo:t aGb} uPsf] hLjgnfO{ s]xL ;dosf nflu cf/fd lbg klg of] rf8sf] dxŒj a9\b} uPsf] 5 . …dL7f] vfg / /fd|f klx/g nufpg b;} + g} s'g' {kb} {g, To;}n] d b;} +nfO{ e]63f6sf] rf8sf ¿kdf lnG5',Ú gfos lglvn pk| ]tLn] s'/fsfgLsf qmddf eg]– …b;} +afx]s cGo lbg b}lgs !* 306f;Dd Jo:t x'g'kg] { cj:yf x'G5, To;}n] d]/f lglDt cfkmGt / ;fyLefO;“usf] e]63f6sf lglDt of] rf8 dxŒjk"0f{ aGb} uPsf] 5 .Ú lxGb" wd{;+:s[ltcg';f/ c;Todfly ;Tosf] ljho–pT;jsf] ;f+:s[lts dxŒj af]s]sf] b;}+;“u g]kfndf a:g] cS;/ ;a} g]kfnLsf] 5'§} ;DaGw 5 . oxf“;Dd ls af}4, d'l:nd Pj+ lqml:rog wdf{jnDaLx¿n] ;d]t b;} +sf] ;f+:s[lts Pj+ dgf]/~hgfTds kIfnfO{ cfTd;ft\ ug' {n] of] rf8sf] dxŒj yk k|:6 x'G5 . j}lbs sfnb]lv dflg“b} cfPsf] !% lbgsf] of] pT;j eujtLsf] k"hf– cfhf u/L dfGohgaf6 6Lsf / cfzLjf{b u|x0f u/L dgfOG5 . ;dofg's"n kl/jt{g x' “b} uPsf] ;dfhn] b;} +nfO{ wfld{s dxŒjsf] ;§f clxn] ;f+:s[lts kj{sf ¿kdf dgfp“b} uPsf] 5 . clxn]sf] k':tfn] b;} +sf] wfld{s dxŒj a'em\g'sf] ;§f b;} +sf] dgf]/~hg kIfnfO{ dfq dxŒj lbG5 . b;} +nfO{ kof{Kt dgf]/~hgfTds agfpg pgLx¿n] s]xL ;docl3b]lv g} k|f/lDes tof/L ul/;s]sf x'G5g\ . af“sL k[i7 !( df latfpg] sNkgf ;f“r]/ b'O{ jif{cl3 Toxf“ k'u]sf /d0f b;} + cfof] eg]/ tTsfn g]kfn kmls{xfNg ;Sg] cj:yfdf lyPgg\ . …oxf“ a;]/ klg cfkmGt tyf ;fyLefO;“u b;}+ s;/L dgfpg] eg]/ ;f]lr/x]sf] lyP“,Ú cgnfOg s'/fsfgLsf qmddf /d0fn] ;fKtflxs;“u eg]– …;fyLx¿n] d'Grf 86sdsf] s'/f ;'emfOlbP .Ú …cgnfOg ;lkªÚsf] …sG;]K6Ú leœofPsf] d'Grfn] qm]l86 sf8{dfkm{t kfPsf] e'QmfgLsf cfwf/df OR5fOPsf] j:t' g]kfndf a:g]x¿sf] 3/3/d} /]vf / Sofn]G8/ j/ e]l6g\ em/gfn] ljb'/ vltj8f tl:a/ M O{g;f 86sd tl:a/ M z}nL g]kfn 86sd abln“bf] kl/efiff abln“bf] kl/efiff b;} +sf]

Upload: others

Post on 26-Feb-2021

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

jif{ !# c+s @# sf7df8f}+, z'qmaf/, sflQs @, @)^$ SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, Oct. 19, 2007 k[i7 @$ d"No ?= *÷–

dWok[i7df

d+undo z'esfdgf

g]kfnLx¿sf] dxfg\ rf8 a8fb;}+sf cj;/df xfdL xfd|f;Dk"0f{ kf7s, lj1fkgbftf, ljt/s tyf z'e]R5'sx¿df

d+undo z'esfdgf JoQm ub{5f}+ .;fKtflxs kl/jf/

a8fb;}+sf sf/0f ;fKtflxssf] csf]{ c+s sflQs !^ ut] dfq k|sflzt x'g]5 .

sf7df8f} +– gflosf em/gfah|frfo{ ljut s]xL ;dob]lv;~rf/hut\af6 6f9f lyOg\ . of];ftf pgL cs:dft\ ljjfxsf] va/lnP/ km]l/ Psk6s ;~rf/dfWoddf5fPsL l5g\ . df]8n, klxnf] ld;jN8{ g]kfn tyf rnlrq gflosfem/gf ah|frfo{sf] ut z'qmaf/ Psa]nfotL o'js jf/]g s//;“u‘OGu]hd]G6’ cyf{t\ ljjfxsf] s/f/ePsf] 5 . alnp8sf] rnlrq ‘neOg g]kfn’df kof{Kt c+uk|bz{g u/]kl5rrf{df cfPsL em/gf To;kl5alnp8lt/} x/fPsL lyOg\ .

kl5Nnf] k6s Ps lj1fkgdfb]lvPsL em/gfsf] ‘OGu]Hd]G6’sfo {q md ;LtfkfOnfl:ytlgjf;:yfgglhs}sf] Ps ljBfnosf]k|fª\u0fdf ;DkGg ePsf] lyof] .kfl/jfl/s ;b:osf cltl/Qmc¿nfO{ k|j]z ug{ glbOPsf] pQmsfo{qmddf nhfPsL em/gfn] cfkm\gf]hLjg;fyL jf/]gnfO{ k'/f]lxtsf]lgb] {zgadf]lhd cf} +7L / dfnfnufOlbPsL lyOg\ . nG8gdfJoj;fo ul//x]sf $) jifL{o jf/]g;“uem/gfsf] e]6 emG8} 5 dlxgfcl3ePsf] lyof] . e]6kl5 pgLx¿Pscsf{;“u k|]d ug{ yfn]sf lyP .s]xL ;dokl5 ljjfx u/]/ em/gf;w}+sf nflu nG8g hfg] ePsL l5g\ .

sf7df8f } +— cd ] l/sfsf ]elh{lgof ;x/df a:b} cfPsf o'js/d0f >]i7n] ;a}eGbf 7"nf] rf8a8fb;}+ glhlsg] qmddf g]kfndfa:g] ;fyLefO tyf bfh'efOnfO{;lDemP . g]kfn 5“bf dgfPsfb;}+sf k'/fgf ;Demgfx¿ pgsf]dl:tisdf ;nanfO/x]sflyP . ;+3if {k "0f { g]kfnLhLjgz}nLsf] ;§f s]xL jif{ljb ]zdf b ' Mv u/ ]/sdfPsf] k};fn]:jb]z kms] {/d : t L s f ]lhGbuL

k'¥ofOlbg] u/]sf] yfxf kfPkl5/d0fn] klg s]xL pkxf/ To;}dfkm{tk7fOlbPsf 5g\ .

b;} + , clwsf +z g]kfnLn]ljleGg ;+:s[lt, k/Dk/f / z}nLcg';f/ dgfpg] rf8 xf] . ;a}eGbfnfdf] labf kfOg] ePsfn] b;}+ w]/}sflglDt hd36 / /dfOnf] ub} {dgfOg] pT;j klg xf] . kfl/nf]3fd;lxtsf] cfgGbbfoL df};dn]klg o;sf] dxŒjnfO{ k|:6\ofp“5 .kl5Nnf jif {x¿df a9 \b f ];x/Ls/0f;“u} Jo:t aGb} uPsf]hLjgnfO{ s]xL ;dosf nflucf/fd lbg klg of] rf8sf] dxŒja9\b} uPsf] 5 . …dL7f] vfg / /fd|fklx/g nufpg b;}+ g} s'g'{kb}{g,To;}n] d b;}+nfO{ e]63f6sf] rf8sf¿kdf lnG5',Ú gfos lglvn pk|]tLn]

s'/fsfgLsf qmddf eg]– …b;}+afx]scGo lbg b}lgs !* 306f;DdJo:t x'g'kg]{ cj:yf x'G5, To;}n]d]/f lglDt cfkmGt / ;fyLefO;“usf]e]63f6sf lglDt of] rf8 dxŒjk"0f{ aGb}uPsf] 5 .Ú lxGb" wd{;+:s[ltcg';f/c;Todfly ;Tosf] ljho–pT;jsf];f+:s[lts dxŒj af]s]sf] b;}+;“ug]kfndf a:g] cS;/ ;a} g]kfnLsf] 5'§};DaGw 5 . oxf“;Dd ls af}4, d'l:ndPj+ lqml:rog wdf{jnDaLx¿n] ;d]tb;}+sf] ;f+:s[lts Pj+ dgf]/~hgfTdskIfnfO{ cfTd;ft\ ug'{n] of] rf8sf]dxŒj yk k|:6 x'G5 .

j}lbs sfnb]lv dflg“b} cfPsf]!% lbgsf] of] pT;j eujtLsf] k"hf–cfhf u/L dfGohgaf6 6Lsf / cfzLjf{bu|x0f u/L dgfOG5 . ;dofg's"n kl/jt{gx'“b} uPsf] ;dfhn] b;}+nfO{ wfld{s dxŒjsf];§f clxn] ;f+:s[lts kj{sf ¿kdfdgfp“b} uPsf] 5 . clxn]sf] k':tfn] b;}+sf]wfld{s dxŒj a'em\g'sf] ;§f b;}+sf]dgf]/~hg kIfnfO{ dfq dxŒj lbG5 .b;}+nfO{ kof{Kt dgf]/~hgfTds agfpgpgLx¿n] s]xL ;docl3b]lv g}k|f/lDes tof/L ul/;s]sf x'G5g\ .

af“sL k[i7 !( dflatfpg] sNkgf ;f“r]/ b'O{ jif{cl3Toxf“ k'u]sf /d0f b;}+ cfof] eg]/tTsfn g]kfn kmls{xfNg ;Sg]cj:yfdf lyPgg\ . …oxf“ a;]/ klg

cfkmGt tyf ;fyLefO;“ub;} + s;/L dgfpg]eg]/ ;f]lr/x]sf] lyP“,ÚcgnfOg s'/fsfgLsfqmddf /d0fn ];fKtflxs;“u eg]–…;fyLx¿n] d'Grf

86sdsf] s'/f;'emfOlbP .Ú… c g n f O g; l k ª Ú s f ]… s G ; ] K 6 Úle œo fPsf ]d'Grfn] qm]l86sf8{dfkm{tk f P s f ]e 'Q m fg Lsf

c f w f / d fOR5fOPsf] j:t'g ] k f n d f

a:g]x¿sf] 3/3/d}

/]vf /Sofn]G8/

j/ e]l6g\ em/gfn]

� ljb'/ vltj8f

tl:a

/ M O{g

;f 8

6sd

tl:

a/ M z

}nL g

]kfn

86s

d

abln“bf]kl/efiff

abln“bf]kl/efiff b;}+sf]

Page 2: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 @

nfOe zf]

j[if

ldy'g

ss{6

l;+x

sGof

t'nf

j[lZrs

wg'

ds/

s'De

dLg

tkfO{+sf] of] ;ftftkfO{+sf] of] ;ftfHof]= k++= cf]h/fh pkfWofo nf]xgL

d]if

Hof]= k++= cf]h/fh pkfWofo nf]xgL

of] ;ftfsf] k~rf·

sflQs @ ut] M dxfci6dL, # ut] M dxfgjdL, $ ut] M ljhofbzdL, % ut] M lu2 PsfbzL, & ut] M ;+o'Qm /fi6« ;+3 lbj;, ( ut] M sf]hfu|t k"l0f{df

dfg;Ddfg ldNg]5 . c¿sf]dg lh Tg ; lsg ]5 . 7 "n fJolQmaf6 ;Ddfg kfpg'xf ]nf .s ' / f sf6 \g ] x¿ k |z +; f ug {yfNg ]5g \ . wg cfh{g tyf ofqfug]{ cj;/ h'6\g]5 . a'waf/ tyfl ax La f / vr { , l jj f b Pj +l r G t f a 9 \ g ] o f ] u 5 .:jf:Yosf] Vofn ug' {xf ]nf .

wd {sd {df dg hfg ]5 .c¿af6 k|z+;f kfpg'xf]nf . efUon];fy lbg]5 . ;a}sf] dg lhTg;lsg]5 . dg k|;Gg /xg]5 . ofqfug]{ cj;/ h'6\g]5 . kof{Kt ;xof]uklg kfpg 'xf ]nf . dfg;DdfgkfOg ]5 . cWoogdf ;kmntfldNg'sf ;fy} af}l4stf a9\g]5 .dg k|;Gg /xnf .

;'?df :jf:Yo u8a8 x'g;S5 .sfddf cj/f]w cfpg]5 . dg klgb'ljwfu|:t /xg]5 . ;dodf lg0f{o gx'“bfcfkm\gf] sfddf c¿n] g} clwsf/ hdfpg;S5g\ . ljZjf; u/]sfx¿n] wf]sflbg]5g\ . ;f]daf/b]lv wd{sd{df ?lra9\g], dfg;Ddfg ldNg] tyf k/fqmda9\g] of]u 5 cw'/f sfd aGg'sf ;fy}gof“ sfd kfOg] b]lvG5 .

Joj;fo a9\g]5 . dg k|;Gg/xg]5 . e]63f6df /dfpg] cj;/h'6\g]5 . c¿af6 ;xof]u klgkfpg'xf]nf . wg cfh{g ug]{ cj;/ k|fKtx'g]5 . k/fqmd a9\g'sf ;fy} cw'/f sfdaGg] tyf gof“ sfd kfOg] of]u 5 .wfld{s sfo{df ?lr a9\g]5 . ;f]daf/tyf d+unaf/ :jf:Yo u8a8 /xg], sfddfcj/f]w cfpg] tyf lrGtf a9\g] b]lvG5 .

;'?df zq' a9\g]5g\ . dg lrlGttx'g]5 . :jf:Yo u8a8 /xg'sf ;fy}sfddf cj/f]w cfpg ;S5 . c¿af6cfnf]rgf klg xf]nf . cfOtaf/, ;f]daf/tyf d+unaf/ sfddf ;kmntf ldNg]5 .wg cfh{g x'g] tyf e]63f6df /dfpg]cj;/ h'6\g]5 . dfg;Ddfg ldNg'sf ;fy}hf]; Pj+ hf“u/ a9\g]5 . ;fg} k|of;n]7"nf] sfddf ;kmntf k|fKt x'g ;S5 .

;'?df ;f]Rg] zlQm a9\g]5 .cWoogdf klg ;'wf/ cfpnf . sfddf;kmntf ldNg]5 . k/fqmd a9\g'sf ;fy}ofqf ug]{ cj;/ h'6\g]5 . cfkmGtx¿af6plrt ;xof]u k|fKt x'g]5 . dfg;Ddfgklg kfpg'xf]nf . zq' tyf /f]u a9\g]x'“bf vf“bf tyf af]Nbf ljrf/ k'¥ofpg'kg]{b]lvG5 . em"6f cf/f]k nfUg;S5 . c¿sf]ljZjf; ul/xfNg' plrt x'“b}g .

cfkmGtx¿n] kof{Kt ;xof]uug] {5g\ . sfddf ;kmntf k|fKtxf]nf . af]nLsf] k|efj Pj+ ;f]Rg]zlQm a9\g]5 . w]/} sfddf ;kmntfldNg]5 . wg cfh{g ug]{ of]u 5 .c¿af6 ;Ddfg klg kfpg'xf]nf .ofqf ug]{ cj;/ h'6\g]5 . zq'af6;hu /xg'xf]nf . :jf:Yosf] Vofnug'{kg]{ a]nf 5 .

k/fqmd a9\g]5 . cw'/f sfdaGg'sf ;fy} gof“ sfd kfOg] of]u5 . cfkmGtx¿n] ;xof]u ug]{5g\ .ofqf x'g;S5 . ;f]Rg] zlQm Pj+af]nLsf] k|efj a9\g]5 . cWoogdf;kmntf ldNg]5 . wg cfh{g ug]{cj;/ h'6\g]5 . ;kmntfsf nflu:jf:Yosf] Vofn ug'{xf]nf . vr{ clna9L g} x'g;S5 .

af]nLsf] k|efj Pj+ k/fqmda9\g'sf ;fy} cw'/f sfd aGg] tyfgof“ sfd kfOg] of]u 5 . ofqfx 'g;S5 . cfkmGtx¿af6 plrt;xof]u k|fKt x'g]5 . dfg;Ddfg klgkfpg'xf]nf . c¿af6 ;xof]u klgk|fKt xf]nf . wg cfh{g ug]{ cj;/h '6 \g ]5 . cWoogdf ;kmntfkfOg]5 . b;}+ /dfOnf];“u laTg]5 .

;'?df dfg;Ddfg kfOg'sf;fy} ef ]het ] /d f ;fd ]n x 'g ]cj;/ h'6\g]5 . af]nLsf] k|efjPj+ k/fqmd a9\g]5 . cw'/f sfdaGg] tyf gof“ sfd kfOg] of]u5 . wg cfh{g x'g;S5 . ofqfug]{ cj;/ ldNg]5 . :jf:Yo u8a8/xg ] x ' “ b f vfgkfgdf ljrf/k'¥ofpg'kg]{ a]nf 5 .

; '?df vr { Pj + ljjfba9\g]5 . s'/f sf6\g]x¿ ;lqmo/xg]5g\ . dg b'ljwfu|:t x'g;S5 .:jf:Yo u8a8 /xg ;S5 . ;dodflg0f{o gx'“bf sfd lau|g ;S5 .cfOtaf/b]lv k|of; ubf{ sfddf;'wf/ cfpg]5 . k/fqmd a9\g], cw'/fsfd aGg] tyf gof“ sfd kfOg]of]u 5 . ofqf ug]{ cj;/ h'6\g]5 .

wg cfh{g ug]{ cj;/ h'6\g]5 .;f]Rg] zlQm a9\g]5 eg] cWoogdf; ' w f / c fpg ]5 . dg k |; Gg/xnf . c¿af6 ;xof]u kfOg]5 .dfg;Ddfg klg k | f Kt x 'g ]5 .e f ] het ] /d f ; fd ] n x ' g ]cj;/ h'6\g ]5 . ;f ]daf/ tyfd+unaf/ vr{, ljjfb Pj+ lrGtfa9\g] of]u 5 .

hd/fsf] dxŒj

a8fb;}+sf] klxnf] lbg b;}+3/df 36:yfkgf u/Lhf} 5/]/ gj/fqel/ eujtL b'uf{sf] gf} :j¿ksf] k"hful/G5 . o;/L dft[zlQmsf] cfjfxg, cf/fwgf ub}{ 38f/ j]bLdf pld|Psf] hd/f ljhofbzdLsf] lbg cfÎgfs'nb]jtfx¿nfO{ ck{0f u/L k|;fb:j¿k 6Lsf;lxt hd/fnufpg] k/Dk/f 5 . k|Zg p7\5, lsg ljhofbzdL /hd/f g]kfnL ;+:s[lt Pj+ k/Dk/fsf kl/k"/s x'g\ <b;}+df lsg k|;fb:j¿k hf}sf] hd/f nufOG5 < s]dxŒj 5 hd/fsf] <

;+:s[tdf oj elgGf] hf} kf}li6s vfBkbfy{ xf] .hf}nfO{ :jf:Yosf b[li6n] klg cf}ifwLsf] ¿k dflgG5 .j}lbs u|Gyx¿df hf}nfO{ /f]u x6fpg], o1o1flbdfpkof]uL, an / k|f0fnfO{ k'i6 kfg]{ j:t'sf ¿kdf lnOPsf]5 . oxL sf/0fn] xf]nf, o1flbdf hf}sf] k|of]u k|z:tdfqfdf ul/G5 . kf}/fl0fs u|Gyx¿df klg ojf]l; wfGoz===eg]/ hf}nfO{ cGgsf] /fhf dflgPsf] 5 . uLtfdf eujfg\>Ls[i0fn] klg cf}iflwgfdx+ ojM cyf{t\ cf}ifwLx¿df dhf} x'“ eGg'ePsfn] klg o;sf] dxŒj sltsf] /x]5 eGg]s'/f yfxf x'G5 . >Ldb\efujt\ dxfk'/f0fdf klg jfdgcjtf/¿kL eujfg\sf] k"hf ubf{ nf]skfnx¿n] hd/fr9fPsf] k|;+uaf6 s] a'em\g ;lsG5 eg] hd/fsf] dxŒjk/fk"j{ sfnb]lv g} lyof] .

j}1flgs b[li6n] x]g]{ xf] eg] klg hf}sf] dxŒj sd5}g . cfo'j]{lbs u|Gyx¿df hf} / c+s'l/t hf}af6 ug{;lsg] pkrf/x¿sf] pNn]v ePsf] kfOG5 . ljljw /f]usfnflu hf} pko'Qm /x]sf] j}1flgsx¿n] klg k'li6 ul/;s]sf5g\ . lrlsT;sx¿sf cg';f/ ;ft jf gf} lbgsf] hd/flk“w]/ emf]n agfO{ lgTo ;]jg ug]{ xf] eg] pRr /Qmrfk,cj'{b -SofG;/_ Pj+ dw'd]xh:tf /f]udF kmfObf k'¥ofp“5 .o;sf] /;sf] ;]jgn] ;f}Gbo{df ;d]t lgvf/ Nofp“5 .

o;}u/L la/fdL eP/ sdhf]/ ePsf JolQmx¿nfO{hf}af6 lgld{t vfBkbfy{ Vjfpgfn] z/L/df rf“8}tfut cfpg] s'/f ljleGg vf]haf6 kQf nflu;s]sf]5 . xfd|f ufp“3/df cem} klg bz}+sf] hd/fnfO{;'sfP/ /fvL ljleGg /f]u nfUbf kfgLdf pdfn]/lkpg] rng 5“b}5 .

cd ] l/sfsf lrlsT;sx¿n] u/ ]sf ]cg';Gwfgaf6 s] kQf nfu]sf] 5 eg] c+s'l/t hf};Dk"0f{ cfxf/ / cf}ifwLdWo] ;jf]{Ts[i6 jg:klt xf] .cGo xl/of ;fukftdf kfOg] kf}li6s tŒjeGbfhf} jf c+s'l/t hf}df kfOg] tŒj t'ngfTds¿kdf a9L 5 . ef/tLo lrlsT;sx¿n] u/]sf]hd/fsf] k|of]uaf6 k]6, cfGb|f, xf8 Pj+ cGo/f]ux¿sf] ;kmn pkrf/ ul/;s]sf 5g\ . g]kfndfklg hd/fsf] k|of]uaf6 nfe lng]x¿ gePsfxf ]Ogg \ . hf }df o;k|sf/sf k|z:t u'0f kfOg]x'gfn] klg c+s'l/t hf}nfO{ljhofbzdLsf] k|;fbsf?kd f k | o f ] ud fNofOPsf] x'g;S5 .

6Lsf yfKbfk9\g'kg]{ dGq

ljqmd ;+jt\ @)^$;fn sflQs $ ut ]cfOtaf/ ljhofbzdLsf]z'epknIodf 36:yfkgfb]lv cf/De ul/Psf] b'uf{ejfgLsf] 38fdf laxfg *M@) ah]sf] z'e;fOtdfck/flhtfsf] k"hf u/L gjb'uf{nfO{ lj;{hg u/]/cfkm\gf] u'?, lktf, dftf tyf dfGohgx¿af6 laxfg!)M$% ah]sf] z'e;flxtdf k"j{ d'v u/L 6Lsfu|x0f ug'{ z'e 5 . ha–ha c;To a9\5 dftfb'uf{ ejfgLsf] ;xof]un] c;TonfO{ k/f:t u/]/;To :yfkgf ug{ dxfk'?ifsf] pbo x'G5, b'uf{ejfgLn] ;w}+ ;TonfO{ ;fy lbg] ePsfn] k"jL{obz{gdf o;sf] ljz]if dxŒj /x“b} cfPsf] 5 .gj/flqel/ :yfkgf u/]/ k"hf u/]sf] k"0f{snzsf]hnn] clez]if u/]/ dGohgx¿n] k9\g] j}lbs dGq—ç >Lj{r{:jdfo'iodf/f]Uodf lewfTkjdfg+ dloot]wg+ wfGo+ kz'+ ax'k'q nfe+ ;t ;+jT;/+ bL3{dfo'Mç dGqfyf{M ;kmnf ;Gt' k"0ff{ ;Gt' dgf]/yfMzq'0ff+ a'l4 gfzf]˜:t' ldqf0ffd'bo:tjcJoflwgf z/L/]0f dg;fr lg/flwgfk"/kGgly{gfdfzf:Tj+ hLjzf/bf+ ztd\cfo'b|f]0f;'t] l>of] bz/y] zq'Ifof] /fxj]P]Zjo{ gx'if] ultZr kjg] dfg+ r b'of]{wg]zf}o{+ ;fGtgj] an+ xnw/] ;To+ r s'GtL ;'t]lj1fg+ ljb'/] ejGt' ejtf+ sLlt{Zr gf/fo0f]eb|d:t' lzj+ rf:t' dxfnIdL k|l;bt't'ioGt' df+ ;bf b]jfM ;+kb ;Gt' ;'l:y/fM .

Page 3: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

b;}+ lxGb' g]kfnLx¿sf] ;a}eGbf7"nf] rf8 eP klg ljleGg 7fp“ /hfltsf dflg;x¿n] cfkm \g }7fp“cg's"n / k/Dk/fcg';f/ b;}+dfGb} cfPsf 5g\ . To;df klg/fhwfgLdf a:g]x¿sf] b;}+ clna]Un} k|sf/sf] x'g] u/]sf] 5 ./fhwfgLdf emG8} cfwf dflg;aflx/af6 cfP/ a;]sfn] pgLx¿b;}+–ltxf/ dfGg cfk\mg} ufp“ cyjfk'Vof{}nL ynf] kms{G5g\ . o;n] ubf{b;}+sf] df};ddf /fhwfgL ;'g;fgx'“b} cfPsf] ljutsf] cg'ej 5 ./fhwfgLdf b;} + ;'? x'g' Psdlxgfcl3 g} aflx/ hfg]x¿sfnflu a;sf] l6s6 a'lsª v'Nnfx'G5 . b;}+ ;'? x'g] Ps ;ftfcl3g} a;kfs{df aflx/ hfg]x¿sf] nsf]{/ kf]sf–kGt/fsf] y'k|f]n] sf7df8f}+nfO{xn'sf dx;'; u/fp“5 .

a;af6 ufp“ kms{g]x¿sf] rfkt x'G5 g}, ptf xjfO{hxfh r9]/ufp“ kms{g]x¿sf] klg sdL x'“b}g,To;}n] olta]nf /fhwfgL ;'g;fg/ ufp“a:tL u'nhf/ x'G5g\ t/o;kfln k"jL{ / klZrdL t/fO{dfe }O/x ]sf ] lbgx ' “sf ] aGb /cfdx8tfnn] cfkmgf] d"n 3/ hfglx“8]sf ofq' Pj+ a;Jofj;foLx¿;d]t7"nf] dsf{df k/]sf] ;a}sf] u'gf;f] 5 .

/fhwfgL ;'g;fg / vfnLvfnLePklg /fhwfgLsf g]jf/x¿n] eg]b;}+nfO{ cfkm\g} k/Dk/fcg';f/ eJo¿kdf dgfp“5g\ . oBlk b;}+ g]jf/

;d'bfosf] ;a}eGbf 7"nf] rf8 xf]Og .pgLx¿ ljleGg ;dodf kg]{ hfqf //y tfGg] k/Dk/fnfO{ ;a}eGbf 7"nf]rf8sf ¿kdf dgfp“5g\ ./fhwfgLjf;L g]jf/ ;d'bfosfgful/sx¿n] 36:yfkgfb]lv g} cfkm\gf]6f]nl5d]ssf zlQmkL7x¿df ljz]ifvfnsf] k"hfcfhf u5{g\ . o:tf]k"hfcfhf gj/flqsf] gf} lbg;Ddlg/Gt/ rln/xG5 . k|To]s lbgPsPs 7fp“ u/L gf} lbg;Dd gf}7fp“df d]nf nfU5 . 36:yfkgfsf lbg

a|x\dfo0fL, dxfsfnL, dxfnIdL,lqk'/f;'Gb/L / e}/j u/L gf} b]jLb]jtfsf]ljz]if lsl;dn] k"hf u/]/ b;}+dgfOG5 . g]jf/ ;d'bfodf b]jLb]jtfsf]k"hf ug{ hf“bf k"hfsf ;fdu|Lx¿vk{gdf af]s]/ cl3cl3 lx“8g] /kl5kl5 afhfufhf, em\ofnL;lxtsf]emf“sL lnP/ dlGb/ hfg] rng 5 .sltko 7fp“df afhfufhf;lxtv8\uf hfqf lgsfNg] rng klg 5 .

o; qmddf c;gdf ;a}eGbfsfG5f] afnssf] cu'jfOdf lgsflng]

v8\uhfqf / sLlt{k'/sf] af3e}/jdflszf]/Lx¿ dfq ;lDdnt eP/lgsflng] v8\uhfqf k|l;4 tyfnf]slk|o hfqf x'g\ . To;}u/LgjdLsf lbg ;/sf/sf tkm{af6k|fKt k"hf;fdu|L / /f“uf tn]h'ejfgLsf] dlGb/df nuL ljz]iflsl;dn] k"hfcfhf u/L /f“ufnfO{hf“8–/S;L VjfP/ bf}8fOG5 . pQm/f“uf]nfO{ a|x\dfo0fLdf nu]/ 3f“6Ldfgªn] 3fp kf/L /ut lkpg] rngcgf}7f] ;+:s[ltsf ¿kdf k|rlnt 5 .

/ fhwfgLdf a:g ] c¿;d'bfosf lxGb'x¿sf] b;}+ dlGb/hfg], k"hfcfhf ug]{, gof“ lsgd]nug] { / dL7f] vfg]–lkpg] tyfh'jftf;df ;Lldt /x]sf] kfOG5 ./fhwfgLdf 7fp“sf ] cefj /;x/Ls/0fsf] k|efjn] ubf{ lkª v]Ng];+:s[lt klg la:tf/} nf]k x'“b} uPsf]5 . csf{lt/ rËf p8fpg] / lkªv]Ng] k/Dk/fut v]nx¿sf]] 7fp“nª\u'/a'hf{n] lng yfn]sf] 5 .

b;}+sf] df}sfdf /fhwfgLsf6f]n6f]ndf nª\u'/a'hf{ ;~rfnge}/x]sf] 5 . of] qmd o;k6s cema9]sf] 5 . To:t} hjfg dflg;x¿h'jftf;df em'lDd/x]sf] b]Vg kfOG5,t/ sltko a'l4lhjL b;}+sf] cj;/kf/ ]/ h'jftf; / vfglkgdf/dfpg'eGbf gof “ l;h{gflt/nfU5g\ . sf]xL eg] lstfa k9]/klg b;}+sf] labf pkof]u u5{g\ .lxhf]cfh b;}+sf] labfnfO{ b]z–ljb]zsf] e|d0f u/]/ ljtfpg] rngklg plQs} km:6fO/x]sf] 5 .

/fhwfgLdf ci6dL / gjdLsflbg w]/} ef]u / aln lbg] rng5 . gjdLsf lbg uf8L, snsf/vfgf/ oGq cflbsf] k"hf u/L uf8L,snsf/vfgf aGb ug]{ rng 5 .oftfoft aGb e}lbgfn] ofq'x¿nfO{lgs} dsf{ k5{ . 6Lsfsf] lbglbp“;f]b]lv cf]x/f]bf]x/ ;'? x'G5 /To;kl5 eg] lbg c¿ lbgh:t};fdfGo aGb} hfG5 .

/fhwfgLsf] b;}+ s;/L dgfOG5pd]/ k'u]sf s]6fs]6Lx¿df

pkxf/ ;f6\g] / b;}+sf] axfgf kf/]/dlGb/df uP/ 8]l6ª ug]{ cgf}7f]rngsf] klg ljsf; ePsf] 5 .b;}+df To;} klg clwsf+z dflg;sf]uGtJo dlGb/ g} x'g] u/]sf] 5 .ha gj/yf k|f/De x'G5 clwsf+zdflg;sf] klxnf] sfd g} dlGb/hfg] x'G5 . s;}nfO{ e]6\g'k¥of] eg]klg p;nfO{ dlGb/df cfpg eGg'k5{,pm ;Lw} dlGb/df cfOk'U5 . o:tf]a]nf k|]dL o'jfo'jtLx¿ b]ptfsf]bz{gsf] axfgfdf Ps–csf{nfO{e]6\g dlGb/ k'U5g\ .

b;}+df clwsf+zn] pkxf/sf¿kdf sk8f, ;hfpg] ;dfg,kf]:6sf8{ jf dlb/f lbg] u/]sf]kfOG5, t/ sltko o'jfo'jtLx¿b;}+sf] gfddf h'jftf; v]n]/, hf“8–/S;L vfP/ wg / :jf:Yosf] gfzug'{eGbf pgLx¿ b;}+sf] km';{bsf];do / nfdf] labfnfO{ gof“ 7fp“sf]e|d0f u/]/ gof“ cg'ej a6'Ng]sfo{qmd agfpg yfn]sf kfOG5g\ .

o;}u/L /fhwfgLdf b;}+sf]df}sfdf dgf]/~hgfTds 8fG;kf6L{,sG;6{, lr7\7f sfo{qmd, bf]x/Lk|ltof]lutf, tf/f] xfGg] k|ltof]lutf,gof“ On]S6«f]lgs pks/0f, km];g tyf3/fo;L ;Ddfgx¿sf] k|bz{g tyflaqmL ug{ pT;j tyf d]nfsf]cfof]hgf ug]{ / b;}+nfO{ x;f]{Nnf;sf;fy dgfpg] u/]sf] kfOG5 .

–ef]nf dxtf]

ukm} t xf]

gfd} a8fb;}+ . ;fgf b;}+elgPsf] eP kf] ;fgf–ltgfnfO{ b;}+nfUYof] . h] 5 a8fb;}+df 5, h;nfO{5, Tof] a8fx¿nfO{ g} 5 . h:tf]a8fx¿ g} b;}+df lbn vf]n]/ h'jfv]N5g\ . a8fx¿s} 3/df a8f–a8fv;L 9flnG5 . a8fs} 3/df cfzLjf{blng]x¿sf] nfd nfU5 . hfGg] a'em\g]n]b]v]s} x'g\, b;}+df a8fsf 3/df x'g]a8f–a8f sf/gfdf . o:tf s'/f;fgfltgfn] sNkgf dfq ug{ ;S5g\ .of] sf/gfdf ug{ pgLx¿n] klg k};fsdfpg'k5{ . To;}n] pgLx¿ k};fa6'Ng klg b'Mv u5{g\ g} . oL k};fdfcf“vf gnfu"g\ eg]/ a8fx¿ g} b;+}vr{n] ;fgfnfO{ dG;fp“5g\ . ;fgfsfxftdf k/]sf k};fn] /fd|f] nufpg}k¥of], dL7f] vfg} k¥of] . lsgd]nu/]kl5 Tof] cfDbfgL a8fs} xftdfk'U5 . o;/L a8fb;}+ a8fx¿s} jl/kl/3'D5 . To;}n] klg of] kj{sf] gfda8fb;}+ ePsf] xf] .

aflx/af6 x]bf{ a8fx¿n] a8f]:jfbn] b;}+ dgfPsf] b]lvP klga8fx¿aLr b;}+ dgfpg] a8f]k|lt:kwf{ x'G5 . a8fx¿aLr sf];a}eGbf a8f] eGg] k|lt:kwf{ rNg]ePsfn] pgLx¿ cfkm"nfO{ a8f]b]vfpg v'a kl/>d u5{g\ . Pn;Lvf ]n ] / gof “ df ]8nsf uf8Ldufp“5g\ . 5'6\6L dgfpg ljb]zk'U5g\ . a8f–a8f 7fp“ b]v]–3'd]kl5a'l4 klg a9\5 Sof/], To;}n] oLa8fx¿ cfkm\gf sf]6/LnfO{ a'l4sfs'/f ;'gfP/ dVv kf5{g\ . of] s'/f/fhgLlt, cy{gLlt, ;dfhgLlt,lzIffgLlt ;a}lt/ nfu" x'G5 .

a8fsf] b;}+gp7\g'kg]{ sf]6/Lsfs'/f pl7xfNf]kl5 sf+u|];sf ]6/Lsf ] rrf { tug}{k¥of] . k|hftflGqssf +u | ]; nf ]stflGqs

sf +u | ];; “u PsLs/0fePkl5 of ] bn

k|hftflGqs–nf]stflGqs sf+u|];dfkl/0ft ePsf] 5 . pQm bnn]u0ftGqdf hfg] lg0f{o u/]kl5 of]bn k|hftflGqs–nf]stflGqs Pj+u0ftflGqs sf+u|]; ePsf] 5 . pQmbndf /fhfjfbLsf] klg /fd|f] ks85 . To;}n] of] bnleq csf]{ ljz]if0fklg hf]8\g ;lsG5– /fhtflGqs .To;}n] g]kfnL sf+u|];sf] ljz]iftf o:tf]b]lvG5– k|hftflGqs, nf]stflGqs,u0ftflGqs, /fhtflGqs Pj+ ;+3Log]kfnL sf+u|]; . ca oL ljleGgljz]iftfleq leGg–leGg sf]6/L5g\ . oL sf]6/Lsf gfOs]x¿nfO{ klgb;}+n] 5f]k]sf] 5 .

lul/hfk|;fb sf]O/fnf g]kfnLsf+u|];, /fHo tyf /fi6« ;a}sf k|d'vx'g\ . To;}n] logL g]kfnsf ;a}eGbfa8] x'g\ . :ki6 5, logsf] b;}+;a}eGbf ;'vb\ x'g] kSsf 5 . pgn];+;baf6 u0ftGq 3f]if0ff gubf{ /;dfg'kflts lgjf{rgdf hgfg]c8\8L ln+bf dfcf]jfbL g]tfsf] dfqxf]Og, To;sf sfo{stf{sf] b;}+ klgg/fd|f];“u lalu|of] . b;}+sf d'vdf;Qfsf] :jfbaf6 lad'v x'g'k¥of] .sf]O/fnfsf] prfO hlt a9\b} uPsf]5 . dfwj g]kfnsf] k|wfgdGqL x'g];kgf db}{ uPsf] 5 . oxL a8] x'g'sf]kmfObf p7fP/ sf]O/fnfn] 5f]/L;'hftfnfO{ /fdrGb|, z]/axfb'/ tyfv'daxfb'/sf] xf/fxf/L k'¥ofP . oL;a} sf/0fn] ;lhn} eGg ;lsG5,o;k6s b;}+ dfGg] ;+;f/e/sfg]kfnLx¿dWo] lul/hfk|;fbsf] b;}+;a}eGbf ;'vb\ 5 .

o;k6ssf] b;}+df z]/axfb'/b]pjfn] Ps}k6s ̂ j6f v;L 9fNg]

of ]hgf agfPsf ] ;dfrf/kqklqsfx¿lt/ b]lvPsf] 5 . Psklqsfn ] b ]pjfsf ] b; } +d fcf}krfl/s¿kdf %) xhf/ /cgf}krfl/s¿kdf # nfv vr{ x'g]s'/f klg pNn]v u/]sf] 5 . of];dfrf/ k9]kl5 sltkon] 7"nf] l/;u/] t/ To:tf] l/; ug'{sf] s'g} cy{5}g . v';Lsf] df}sfdf klg b'O{–rf/ v;L g9fn] slxn] 9fNg] <b]pjfsf] /fhg}lts hLjgdf of];a}eGbf 7"nf] b;}+ xf] . cfufdLlgjf{rgdf Pdfn]af6 5'6\l6P/ uPsf]dfn ] h:tf ] cj:yfdf k ' Ug ]k|hftflGqs sf+u|];nfO{ pgn] d"nsf+u|];s} x}l;otdf PsLs/0f u/] .cfkm";“u hf]/L vf]Hg] lul/hfk|;fbnfO{3'sf{P/ cfkm"eGbf jl/i7x¿nfO{ kl5kf/]/ jl/i7df btf{ u/fP . klxn]Psftkm{sf dfq ;efklt lyP, cab'a}tkm{af6 ;Ddfg kfpg] eP .lul/hfk|;fb sf]O/fnf pgLeGbf

dfly eP t s] ef], k|hftflGqssf+u|];sf ;efklt x'“bf klg pgn]sf]O/fnfnfO{ dfGg}kYof{], clxn] klgdfGg}k5{ . b]pjf a8]x¿dWo] bf];|fa8] ePkl5 ^ j6f v;L / # nfvdfq lsg o;k6ssf] b;}+df pgn];of} + v;L 9fNbf klg pgsf]JolQmTjnfO{ ;'xfp“5 . s/f]8?k}of“ blIf0ffdf lbP klg pgsf]x}l;ot cg';f/ sd} x'G5 .

sd/]8 dfwj g]kfnnfO{o;k6ssf] b;}+df sDo'lg:6 zAb3f“8f] ePsf] 5 . ;a}nfO{ yfxf 5,ca pgsf] bnsf] gfddf afx]sst} klg sDo'lg:6 af“sL 5}g .oxL gfds } sf/0f pgnfO {lul/hfk|;fbsf] ljsNkdf k|:t't x'gufx|f] ePsf] 5 . ;+ljwfg;efsf]

lgjf{rg ;/] klg, t/fO{ cfGbf]ngrn] klg ljleGg ;d"xx¿n] ;of}+dfu t];f{P klg, slknj:t' 36gf36] klg, u0ftGqsf] ;+sNk k|:t'tug]{ a]nfdf ;+j}wflgs /fhtGqsf]s '/f pNn ]v eP klg pgn]lul/hfk |;fb sf ]O/fnfnfO {k|wfgdGqLsf] s';L{af6 emfg{ g;Sg]ePsf 5g\ . sy+sbflrt sf]O/fnfla/fdL k/], tndfly eP klgpgnfO{ k|wfgdGqLsf] s';L{ ldNg];Defjgf b"/–b"/;Dd st} b]lv+b}g .nfdf] cWoogkl5 aNn pgsf]r]tgfdf k:of], of] b]zdf k|hftGqcfPkl5 a? ;"o{axfb'/ yfkfk|wfgdGqL x'g;S5g\, nf]s]Gb|axfb'/rGb k |wfgdGqL x 'g;S5g\ ./fhgLltdf cfkm"eGbf sfG5f b]pjfk6s–k6s k|wfgdGqL x'g;S5g\ t/cfkm" k|wfgdGqL x'g ;Sb}gg\ .sf/0f, pgL sDo'lg:6 bnsfdxf;lrj x'g\ . en} bn sDo'lg:6gLltdf grnf];\, gfdn] g} JolQmnfO{k|wfgdGqL agfpg afwf, c8\rgu5{ . of] afwf, c8\rg km'sfpgbnsf] gfd g} kl/jt{g ug'{k5{ .To;f] ug{ sfo{stf{ dfGb}gg\ .To;}n] b]zsf a8f e}sg klgsd/]8 dfwjs'df/ g]kfnsf] b;}+ o;k6s klg vNnf] x'g] ePsf] 5 .

k|r08sf] t s'/} gu/f}+ . slxn]ef/tn] k]N5, slxn] sf]O/fnfn]k]N5g\, slxn] qmflGtsf/L xf}+ eGg]cfkm\g} bnsf cltjfbL sd/]8x¿n]k]N5g\ . kqsf/n] t k]n]sf k]n} 5g\,clxn] t cfkm\g} z/L/n] klg k]Ngyfn]kl5 oL sd/]8nfO{ b;}+ bzfh:t} ePsf] 5 . sd/]8nfO{ d'6'/f]un] ;dft]sf] 5 . 8fS6/n] pgnfO{cldnf], lk/f], lrNnf], df5f, df;',hf“8 /S;LnfO{ xft nufpg dgfxLu/]sf] 5 . 8fS6/n] t slt;Dd

k]n]sf 5g\ eg] /ftf]df;' vfP …tkfO{ +hfg ' eof ]Ú ;Ddeg]sf] 5 . b; jif{;Ddg]kfnsf $) xhf/;]gf tyf Ps nfvk|x/Ln] klg e]p;d]tkfpg g;s]sf] sd/]8k|r08nfO{ of] df;'vfg] df};ddf /ftf]df;'n] dfg]{ wDsL lbPsf] 5 . pgsfnflu o:tf] klg s] b;}+ < h+unaf6}/fhtGqsf] ;dflKtsf] 3f]if0ff u/]sfk|r08n] /fhfnfO{ leQfdf t k'¥ofPt/ cfkm" klg pgL;“u} ;tL uPsf]yfx} kfPgg\ .

a? sDo'lg:6 e}sg ;a}eGbf:jflbnf] b;}+ hgdf]rf{ g]kfnsfpkfWoIf nLnfdl0f kf]v/]nnfO{cfPsf] 5 . hLjgdf slxn} klg;Qfdf k'Ug] ;kgf klg gb]v]sfkf]v/]nn] cfkm\g} hLjg ;+lugL zzL>]i7nfO{ :jf:Yo /fHodGqL agfPsf5g\ . cfkm\gf lj/f]wLn] wdfwd kf6L{5f8]/ cs}{ bn vf]n]kl5 ca pgnfO{y'g5]s ug]{ sf]xL 5}gg\ . s;nfO{s] kb lbg], cfkm\gf lelqofnfO{s;/L dGqfnodf kb l;h{gf ug]{pgs} xftdf 5 . c¿ t ;fdfGog} xf], >LdtLnfO{ ;/sf/n] lbg]b;}+ vr{nfO{ pgs} of]hgfcg'¿ksfo{stf{nfO{ af“8]/ ;b'kof]u ug]{s'/f aflx/ cfPsf] 5 .

o;k6ssf] b;}+df ljb]z zo/u/]/ /dfpg] a8fx¿sf] ;"rLdf w]/}x'g;S5 . ;]lna|]6L ePsf sf/0fo:tf] ;"rLdf xfd|f dGqLnfO{kR5\ofpg ;lhnf] k5{ . cy{dGqL/fdz/0f dxt b; } +sf ] labfcd]l/sfsf] jfl;ª6g l8;Ldfdgfp“b}5g\ . g]kfndf eP a/vLaf/]sf dflg;n] c¿n] 5f]Psf] klg

vfg'x'“b}g, df5f df;', hf“8 /S;L txft} nufpg' x'“b}g . ;]lna|6L ePsfsf/0f dxtnfO{ oL s'/fdf aftgnfUg] ePsf] 5 . pgn] cd]l/sfdf;a} jlh{t j:t' 5'g'kg]{ sf/0fn]x'g;S5, pgL g]kfnd} ;a} s'/fkm'sfP/ cd]l/sf uPsf 5g\ . ;a}s'/f km'sfPkl5 kfOg] b;}+sf] cfgGb8f= dxt h:tf a8]nfO{ yfxf gePc¿ s;nfO{ xf]nf / <

/fx'n /fosf] h:tf] s]z kfn]/km]d; ePsf lzIff tyf v]ns'b dGqLk|bLk g]kfnsf] b;}+ klg l;+ufk'/ tyfk]l/;df laTb}5 . a]df};d} s]zkm'n]kl5 pgn] ef/tsf k|Voft s];l8hfOg/ xlaasf] lSnlgsdf uP/gof“ x]o/ :6fon agfPsf x'g\ .ToxL a]nfb]lv g} s]zdf sfnf] dx]GbLnufpg yfn]sf g]kfn s]z agfPkl5s]xL o'jf ePsf 5g\ . cfkm\gf] dgcem} klg !^ jif]{ ePsf] atfpg]g]kfnn] ljb]zdf dgfpg] b;}+sf]cg'dfg;Dd nufpg ;lsG5 . h] xf];\g]kfnn] ljb]zdf dgfpg] b;}+ klg/dfOnf] g} xf]nf . lsgeg] ;/sf/n]lbPsf] b;}+ vr{ af]s]/} pgL ljb]zlt/nfu]sf x'g\ .

o;/L a8]x¿n] dgfpg] a8fb;}+sf] sfo{;"rL nfdf] x'g ;S5 .xfdLnfO{ t s] 5, cfsfzsf] kmncf“vft/L d/ eGg afx]s c¿ s]ug{ ;lsG5 / <

� clZjgL sf]O/fnf

Page 4: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 $

c“Wof/f]af6 pHofnf]lt/ a9\g, g5'6fp“m ;fKtflxs klqsfx¿ k9\g.;f}hGo M ;fKtflxs–kflIfs klqsf /fli6«o ;~hfn

lr7Lkq

$;DkfbsLo

–z'qmgLltcg'jfb M /fdxl/ aGhf/f

clwsf/¿kL dft lkP/ sf]pGdQ gxf]nf < To;}n] nfdf];do;Dd s;}nfO{ klg Pp6}clwsf/ lbP/ /fVg' x'“b}g . hagof“ sd{rf/L cfkm\gf] kbeGbf dflyNnf]kbdf sfd ug{ of]Uo x'“b} hfG5g\ taltgLx¿nfO{ qmdzM dflyNnf] kbdflgo'lQm lb“b} hfg'k5{ .

s'g} cIf/ o:tf] 5}g h'gdGq aGg nfos 5}g, s'g} To:tf]h8La'6L o:tf] 5}g h'g cf}ifwLaGg g;sf];\ . o:tf k'?if sxL+5}gg\ h;n] s'g} sfd ug{ g;s"g\,a? gLlt cg'¿k plrt sfddfnufpg] k'?if kfpg b'n{e 5 .

hf] ljgd| :jefjsf] 5,Jojxf/df lgs } af7f ] 5,hg/Iffsf nflu cfkm\gf] k|f0feGbfklg Kof/f] u/L sfd u5{ / TolQs}s;}nfO{ wg lb+b}g To:tf] JolQm cfly{s¿kdf ;an x'G5 .

hf] nf]s Jojxf/ hfGb5,ljåfg\ 5, ;bfrf/ Pj+ ;f}hGoflbbof, pbf/tf cflb u'0fn] o'Qm5, zq'–ldq ;a}df ;dfgJojxf/ ub {5, wd {1 5,;TojfbL, cfn:o glng], sfd,qmf]w, nf]e cflbnfO{ lhTg]u '0 f ePsf JolQmnfO {;ef;b agfpg'k5{ .

gLlt–lgod

b;}++sf] d"Nog]kfnLx¿sf] dxfg\ kj{ b;}+“df dflg;x¿

cfkm\gf] x}l;ot gf3]/ cGwfw'Gw vr{ u5{g\ h'gunt k|j[lQ xf] . b;}++ ;fdflhs /jfkmsf lglDteGbfklg k/Dk/f wfGg dflgg] pT;j xf] . cfkm\gf]x}l;otcg';f/ b;}++ dfg]/ klg b;}++sf] kof{Kt cfgGblng ;lsG5 . b;}++df v;L n8fpg}k5{ eGg] s'/fs'g} zf:qdf n]lvPsf] 5}Gf . olb zf:qdf n]v]s}eP klg alnk|yflj?4 zf:qnfO{ r'gf}tL lbg ;lsG5 .k|f0fLsf] /ut lkP/ s'g} b]jtf v';L x'“b}gg\ . of] ;fx"dxfhg/ 7fn'x¿n] yfn]sf] /Llt xf] h;sf] p2]Zo ;f]emf;Lwf hgtfnfO{C0fdf 8'afpg' xf] . b;}++df h'jftf;sf] ljs[lt klg lelqPsf] 5 .h'jftf;df laTyf k};f l/Tofpg'eGbf 5f]/f5f]/Lsf

gj/fqdf k'lhg] gjb'uf{cflZjg z'Sn k|ltkbfsf lbg

36:yfkgf u/L cf/De x'g] gj/fqkj{ ljhofbzdLsf lbg k|;fbsf¿kdf 6Lsf / hd/f u|x0f u/]kl5lj;h{g x 'G5 . o;} cjlwdfzlQm¿kf gf} b'uf{sf] k"hf–cr{gf /hktk x'G5 . ltg} gf} :j¿ksfeujtLnfO{ xfdL ;du|df gjb'uf{eG5f}+ . gjb'uf{df qmdzM z}nk'qL,a|x\drfl/0fL, rGb|306f, s'idf08f,:sGbdftf, sfTofogL, sfn/fqL,dxfuf}/L Pj+ l;l4bfqL k5{g\ .

gj/fqdf clw/fHoe/sfzlQmkL7x¿df 7"nf] d]nf nfU5 .blIf0fsfnL, eb|sfnL, ;+s6f,d}tLb]jL, u'x\o]Zj/L, gS;fn eujtL,dgsfdgf, l5Ggd:tf, t'nhfejfgL, r08]Zj/L cflb b]jLx¿sfd7dlGb/df k"hf–cr{gf ug]{ >4fn'eQmhgsf] 7"nf] eL8 nfU5 . xfdLo; cj;/df gf}j6f b'uf{sf] k"hfu5f{}+, h;df 5'§}5'§} ljz]iftf Pj+dlxdf 5g\ .

z}nk'qL36:yfkgfsf] lbgb]lv gj/fq

kj{ ;'? x'G5 . o; lbg gbLlsgf/faf6 afn'jf NofO{ 3/sf]sf]7fdf j]bL agfO{ snz :yfkgfu/L hf} 5/]/ hd/f /flvG5 /ljlwk"j{s k"hf–cr{gf ul/G5 . o;lbg k'lhg] b]jLsf] gfd z}nk'qLxf] . logL lxdfno kj{tsL 5f]/LePsLn] z}nk'qL elgPsf] xf] .

a|x\drfl/0fLgj/fqsf ] bf ]; | f ] lbg

a|x\drfl/0fL gfdsL b]jLsf] k"hf–cr{gf ul/G5 . z}nk'qLs} csf]{ gfda|x\drfl/0fL xf] . ;tLb]jLn] kfj{tL¿k wf/0f u/]kl5 pgn] dxfb]jnfO{kfpg k'gM tk:of u/]sLn] pgsf]gfd a|x\drfl/0fL /x]sf] xf] . logsf]bflxg] xftdf hkdfnf / b]a|]xftdfsd08n' 5 .

rGb|306ft];|f] lbg k'lhg] l;+xdfly

lj/fhdfg b]jLsf] gfd rGb|306fxf] . oL b]jLsf % d'v tyf !)xft 5g\ . rGb|306fsf] ;'j0f{do:j¿k b]v]/ bfgjx¿ 8/fpg]ePsfn] lognfO{ rGb|306f elgPsf]xf] . logsf] xftdf 306f 5 .

s'idf08fcf7 xft ePsL, ;"o{ d08nfdf

lgjf; ug]{, ;"o{em}“ t]h ePsL rf}yf]lbgdf k'lhg] b]jLnfO{ s'idf08f elgG5 .pgsf] c§xf;df a|x\df08sf] pTklQ /ljgfz ug]{ zlQm ePsfn] pgnfO{s'idf08f elgPsf] xf] .

:sGbdftfZj]t j0f{, tLg cf“vf, rf/

xft, sdnsf] km"ndfly cf;g ePsL:sGbsL hggL b]jL :sGbdftfsf]k"hf kf“rf}“ lbg ul/G5 .

sfTofogLgj/fqsf ] 5f }7 f } “ lbg

sfTofogL b]jLsf] eJo ¿kdf k"hf–

cr{gf ul/G5 . tLg g]q, cf7 xftePsL oL b]jLsf] :j¿k ;'j0f{do5 . sfTofogLsf ] hGdsfTofogaf6 ePsf ] cyf {t \b]jLdftfn] sfTofogsf] 5f]/Lsf]¿kdf hGd lnPsfn] g} logsf] gfdsfTofogL /x]sf] xf] .

sfn/fqL;ftf}“ lbg sfn/fqL gfdsL

b]jLsf] k"hf–cr{gf ul/G5 . s[i0f j0f{,uwf jfxg ePsL, tLg g]q, rf/ xftePsL, rf/} xftdf qmdzM t/af/, d;fn,j/d'b|f tyf ceo d'b|f wf/0f u/]sL;f; km]bf{ cfuf] cf]sNg] b]jLsf] k"hfkm"nkftL cyf{t\ ;KtdLsf] lbgw"dwfd;“u ul/G5 .

dxfuf}/Luf]?dfly r9\g], Zj]t j0f{,

Zj ]tj:q wf/0f u/ ]sL, tLgcf“vf, rf/ xft ePsL oL b]jLsf]k"hf ci6dLsf lbg cyf{t\ cf7f}“lbg ul/G5 .

l;l4bfqLgj/fqsf] gjf}“ jf clGtd lbg

k'lhg] b]jLsf] gfd l;l4bfqL xf] .eujfg\ lzjn] klg log} b]jLsf]cf/fwgfkZrft\ l;l4 k|fKt u/]sfn]lognfO{ l;l4bfqL elgPsf] xf] .gj/fqdf k'lhg] b]jL b'uf{sf cf–cfkm\g} ljz]iftf 5g\ . ;du|df of]kj{n] c;Todfly ;Tosf] lht x'G5eGg] efjgf af]w u/fp“5 .

� b]j]Gb| cof{n

{

o:tf] xf];\ ljhofbzdL

jL/ uf]vf{nLsf] h:tf] ;fg xf];\cfkm\g} b]zdf ug]{ sfd xf];\laxfg–;f“em vfg] dfd xf];\;u/dfyfh:t} pRr gfd xf];\g]kfnaGb / rSsfhfd ;w}+sf nflu hfd xf];\xTof, ckx/0f, rGbf cft+s, wDsLsf] abgfd xf];\cGofo, cTofrf/ ug]{x¿sf] ;j{gfz xf];\x/]s g]kfnLsf] 3/df b'uf{ ejfgLsf] af; xf];\g]kfn / g]kfnLsf] ;w}+ kmlnkmfk xf];\;a}nfO{ uf“;, af; / skf; xf];\h:tf];'s} k/f];\ u/f}+ ;fdgfljhofbzdLsf] d+undo z'esfdgf †

–/fdk|;fb vgfn

nflu gof“ ef]6f] lslglbg' pQd xf] .b;}++nfO{ e8\lsnf] tl/sfn] dfGg'k5{ eGg]

k'/fgf] ;f]rsf sf/0f b;}++ bzf aGg k'U5 .cfkm\gf] x}l;otdf b;}+ dfGg] xf] eg] s;}sf]klg b;}++ bzf aGb}g . l5d]sLn] cf“ugdf v;Ln8fof] eGb}df C0f lnP/ Tof]eGbf 7"nf] v;L9fNg' cfTd3ftL sbd xf] . o;n] xfd|f] sf“wdfC0fsf] ef/ dfq af]sfp“5 . ;fdflhs ;b\efjsf]of] rf8sf] d"n ;f/ 7"nfa8fsf] cfzLjf{b g}xf] . o;n] 7"nfa8fsf] ;Ddfg ug'kg]{ kf7l;sfp“5 . of] tYo clxn] >4f x/fp“b} uPsf]o'usf nflu clgjfo{ g} 5 . h'jftf;nfO{k|f]T;fxg lbO{ >LdtLsf sfg a'Rr} kf/]/, v;L9fn]/ / gof“ n'uf nufP/ dfq b;}++sf] d"NopRr x'g] xf]Og . cfkm\gf] x}l;otcg';f/ dfGbfg} b;}++sf] d"No sfod /xG5 . C0f lnP/b;}++nfO{ bzf gagfpm“ . b;}+“+ cfk\mgf] uR5]cg';f/k|]d / ;b\efj 5b}{ dfgf}“, ;a} g]kfnLnfO{ d]/f]xflb{s cg'/f]w 5 .

k|]ds[i0f >]i7, sLlt{k'/, sf7df8f}+

nfOe ;f]–cfufdL sflQs !^ ut] z'qmaf/ ;f“em

xf]6n ofs PG8 oltsf] Sna Knfl6gddfltxf/sf] :jfut ub}{ Ps ljz]if 8fG; kf6L{sf]cfof]hgf x'“b}5 . pQm Snasf Joj:yfkslg/ ]z yfkfsf cg';f/ 8fG;kf6L {dfcGt/f{li6«o hut\df Voflt sdfPsf s'g}Ps ;]lna| ]6LnfO { ;/k|fOhsf ¿kdfbz{sx¿dfem k|:t't ug]{ of]hgf 5 .

–b; } +sf cj;/df sf7df8f } +sf ]e[s'6Ld08kl:yt kmg kfs{df cfof]hgfe}/x]sf] …b;}+–ltxf/ dxf]T;jÚ b;}+sf labfsfa]nf kf“r lbghlt aGb ul/P klg To;kl5ltxf/;Dd ;~rfng x'g] ePsf] 5 . pQmdxf]T;jdf sG;6{, 8fG;kf6L{x? x'g'sf ;fy}ljleGg v]nsf :6n klg /flvPsf 5g\ .

–cfufdL sflQs !& ut] zlgaf/lbp“;f ] # ah]b ]lv sf7df8f } +sf ] gof “afg]Zj/l:yt cGt/f{li6«o ;Dd]ng s]Gb|dfk'?if tyf dlxnf df]8nx¿aLrsf] k|lt:kwf{…ld:6/ PG8 ld; sflGtk'/Úsf] cfof]hgfx'“b}5 . Uofn]S;L df]8lnª Ph]G;Lsf] cfof]hgftyf wL/h tG8'sf/sf] sf]l/of]u|fkmLdf x'gu}/x]sf] pQm k|lt:kwf{df !# hgf o'jtLtyf !% hgf o'jsn] k|lt:kwf{ ub}{5g\ .sfo{qmdnfO{ dgf]/~hgk"0f{ agfpg ljleGgg[To tyf ufog klg k|:t't ul/“b}5 .

–cfufdL sflQs !& ut] zlgaf/nlntk'/ ljzfnahf/sf] z'ef/Desf] cj;/dfpQm ahf/ kl/;/df Ps u/dfu/d km];g;f ] cfof ] lht x ' “b }5 . k |an >]i7sf ]sf]l/of]u|fkmLdf x'g] km ];g ;f]df Psbh{geGbf eGbf a9L df]8nn] hf8f]dfnufpg ldNg] kf];fs k|bz{g ug]{5g\ .

–lqk'/]Zj/l:yt o'gfO6]8 jN8{ 6«]8;]G6/df b;}+ / ltxf/sf] pknIodf cfof]hgfe}/x]sf] sfo{qmd …b;}+–ltxf/ wdfsfÚsfo{qmdltxf/sf] efO6Lsfsf] cl3Nnf] lbg cyf{t\sflQs @$ ut] zlgaf/;Dd rNg]5 .sfo{qmdcGtu{t x/]s lbg lbp“;f] e'O“ tNnfdfafnaflnsfx¿sf nflu hfb', km]; k]lG6ªsf;fy} rsn]6 ljt/0f sfo{qmd e}/x]sf] 5eg] ;f“em % ah]b]lv nf]sbf]xf]/L tyf cGouLtx¿sf] nfOe sG;6{ x'g] u/]sf] 5 .

cfzf dfq} eof]g]kfnLdf /x]sf] ;+ljwfg;ef r'gfjsf] cfzfk"/f ePg clg d+l;/af6 klg k/ ;¥of]gof“ g]kfn aGg] qmdsf] b]zk'/fg} ljrf/wf/fdf clNemO/x\of]ctM g]kfnLsf] cfzf cfzfd} ;Lldt /x\of]ljsf;sf] nx/ 5fcf];\ eGg] g]kfnLsf] cfzf/x/d} clNemP/ ck"/f] eof]lg/ª\s'ztfsf] cGTo xf]nf eg]sf] tTo;s} h/fdf dnhn eof]hgcfGbf]ngsf] kmn nf]stflGqs g]kfndfg]kfnLsf] efjgf ga'lemPsf] h:tf] nfUof]d+l;/df ;+ljwfg;efsf] r'gfj gxf];\ eg]/cg]sf}“ axfgf agfOof]ctM ;lxbsf] alnbfgsf] cjd"Nog eof]zflGtsf nflu g]kfnLsf] kvf{Ok"/f ge} d]l6g] eof]c/fhstf km}nfpg]x¿ /dL/dL;lqmo aGgtkm{ nfUg] ePctM zflGtsf] ;f; km]g{ kfpg]cfzf–cfzfd} ;Lldt /x\of];+ljwfg;efsf] lgjf{rg cfsfzsf] kmncf“vf t/L d/\ dfq eof] †

–;fu/ zdf

tl:

a/ ;

f}hGo

M g

]kfn

ko

{6g

af]8{

kl/jt{gdf b;}+k]ml/ Psk6s g]kfnLx¿sf] kj{ b;}+ 3/–3/df lelqPsf] 5 . k]ml/

Psk6s g]kfnLx¿ s]xL lbgsf nflu cfkm\gf] sfo{ynf] 5f8]/ hGdynf]tk{mnfu]sf 5g\ . ahf/df rxnkxn a9]sf] 5 . cfly{s ultljlw tLj|ePsf] 5 . ljb]zaf6 ;x/ cfpg] tyf ;x/af6 ufp“ hfg]x¿sf] nsf]{a9]sf] 5 . Oi6–ldq tyf kfl/jfl/s ;b:ox¿aLr k'g{ldngsf] k|f/DeePsf] 5 . o;n] ljutsf cGof}nu|:t b;}+nfO{ la;f{pg vf]h]sf] d;;';x'G5 . o;f] eGb}df xfdLn] t/fO{nufot c¿ ljleGg If]qdf b]lvPsf;d:ofnfO{ la;{g ldNb}g . g]skf -dfcf]jfbL_ n] zflGt ;Demf}tfdfx:tfIf/ ug'{sf] cy{ g]kfnsf ;a} ;d:of ;dfwfg x'g' xf] eGg] e|dkfNgfn] o; k6s klg g]kfnLx¿n] ;f]r]h:tf] b;}+ dfGg kfO/x]sf 5}gg\ .clxn] klg t/fO{df b]lvPsf ;d:ofn] y'k|} t/fO{jf;L tyf t/fO{sf] af6f]x'“b} kxf8tkm{ hfg] g]kfnLx¿sf] b;}+ cK7Øf/f]df k/]sf] 5 . ;/sf/n]o:tf ;d"xnfO{ b;}+sf cj;/df kj{ dfGg] hgtfsf] clwsf/sf] /Iff ug{clkn ug'{ clgjfo{ ePsf] 5 .

ca /fhg}lts ¿kdf g]kfnLsf] b;}+ km]l/Psf] 5 . cl3Nnf] k6sxfdLn] b;}+nfO{ lxGb" clw/fHosf] clgjfo{ rf8sf ¿kdf dfg]sf lyof}+ .To;}n] of] /fli6«o kj{ lyof] . cGtl/d ;+ljwfgsf] lgdf{0fkl5 g]kfnwd{lg/k]If /fi6« ePsf] 5 . ca of] /fli6«o kj{sf ¿kdf g/x]/lxGb'x¿sf] kj{sf ¿kdf dfq /xg] lglZrth:t} 5 . o;n] km/s wd{ jfhfltnfO{ b;}+ dfGg afWo kfl/Psf] u'gf;f] klg x6\b} hfg] b]lvG5 . oBlk:jtGq ¿kdf b;}+ dgfpg rfxg]x¿sf] ;Ddfg ug]{ k/Dk/fnfO{ klgklxn]h:t} sfod /xg lbg]tkm{ klg ;a}n] ;r]t x'g'k5{ . ;+ljwfg;efsf]lgjf{rgkl5 aGg] gof“ ;+ljwfgn] wd{lg/k]Ifs} af6f] ;dfpg] x'gfn] cab;}+nfO{ lxGb"x¿sf] kj{sf ¿kdf JofVof gu/L clwsf+z g]kfnLx¿sf]kj{sf ¿kdf JofVof ul/g' ;a}sf] lxtdf b]lvG5 . o;n] g]kfnLx¿leq}ljefhgsf] /]vf sf]g{af6 /f]Sg d2t u5{ . To;afx]s h;/L ;a}g]kfnLn] b;}+sf] dxŒjnfO{ :jLsf/ u/]sf 5g\, To;}u/L Nxf];f/, ;fs]jf,5}7, df3L, rf;f]s, tªgfd, Obh:tf y'k|} kj{x¿nfO{ klg dxŒjlbg'k5{ . o;n] g]kfnLnfO{ ;f+:s[lts ¿kdf Ps agfpg d2t u5{ .lxhf]sf uNtLnfO{ ;Rofp“b} hfg' g} gof“ g]kfnsf] lgdf{0f ug'{ xf] .

;j{u|fx\o s'/fnfO{ dxŒj lbg' nf]stflGqs k4lt xf] . b;}+ klglxGb' g]kfnLsf] dxfg\ kj{ xf] . wd{lg/k]If /fi6«sf] 3f]if0ffkl5 b;}+sf]/fhg}lts d'2f ;lsPsf] dfGg'k5{ . t/ o;sf] ;f+:s[lts w/f]x/sf] /Iffug'{ cfdg]kfnLsf] st{Jo xf] . cfw'lgstf;“u} sdhf]/ ePsf] b;}+sf];f+:s[lts kIfn] o;nfO{ bL3{hLjL agfpg ;Sb}g . b;}+nfO{ g]kfnLhgtfsf] cfTdLo kj{sf ¿kdf ljsl;t ug{ o;nfO{ Pstfsf]k|tLs v';Lsf] rf8sf ¿kd} cl3 a9fpg'k5{ . o;nfO{ ;w}+ ;f+:s[lts¿kd} x]g'{k5{ eGg] dfGotf ;do;“u} kl/jt{g ub}{ nfg'k5{ .

Page 5: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 %

b;}+sf a]nf ;dfh;]jfIf]qs} cfsif{s dlGb/ agfPsf 5g\ .clxn ] klg sf ];L Aof/ ]hsf ]klZrdtkm { /x ]sf ] s +sflngLdlGb/df plbtgf/fo0fsf] g]kfnL !#nfv ?k}of“sf] nufgL eQmhgn] pkef]uul//x]sf] /fhdfu{af6 ;lhn} b]lvG5 .

;+;f/ g} d]/f] ufp“ xf] eGg]ljrf/n] k|>o kfO/x]sf] cfhsf];dodf dflg;n] cfkm" hlGdPs}ufp“df s]xL ug'{k5{ eGg] wf/0ffunt klg x'g;S5 . oBlk dflg;hxf“ hlGdof], To; :yfgk|lt p;sf]efjgfTds ;DaGw x'G5 . oxL;DaGwn] ;a}h;f] dflg; cfkm\gf]ufp“sf nflu s]xL ug]{ OR5f /fV5g\ .aflx/ a;]/ klg cfkm\gf] ufp“nfO{ s]xLul//x]sfx¿sf] ;"rL nfd} 5 .

rlr {t snfsf/ xl/j +zcfrfo{ sf7df8f}+ cfp“bf ufp“af6k}bn lx“8]sf] ;DemG5g\ . pgLcfkm\gf] ufp“ zª\v'af6 b'O{–tLg 306flx“8]kl5 dfq ag]kf cfOk'Uy] . s'g} a]nfpgsf] ufp“ zª\v' sfe|]knf~rf]ss} b'u{dufp“ dflgGYof] . clxn] pgL cfkm\g} uf8Ldfufp“ k'Ug] ePsf 5g\ . of] af6f] lx“8\bfpgnfO{ ;Gtf]if nfU5, sf/0f of]af6f]sf] lgdf{0f pgs} kxndf ePsf]xf] . ag]kfaf6 gdf]a'4;Ddsf] !&lsnf]ld6/ ;8s lgdf{0fdf xl/j+zn]g]t[Tj lnP . sf7df8f}+df ag]kf–gdf]a'4 ;8s lgdf{0fsf nflu;/sf/;“u 8f]h/ dfu ug]{, rGbfp7fpg] tyf s'g} afwf–Jojwfg cfPTo;nfO{ ldnfpg] sfdsf] lhDdfklg ufp“n]n] xl/j+znfO{ g} lbP .rlr{t snfsf/ ePsfn] ;/sf/n]klg pgsf] s'/f ;'Gof] . geGb} kf“rjif{sf] k|of;kl5 af6f] lgdf{0f dfq ePg,

clxn] pQm af6f]nfO{ ;8s ljefusf]dftxtdf klg NofOPsf] 5 .

xl/j+zs} kxndf clxn] ;8sljefun] pQm af]6f]nfO{ sfnf] kqklg ub}{5 . d}n] cfkm\gf] ufp“dfdfq ;8s k '¥ofPsf ] xf ]Og,af}4wdf{jnDaLx¿sf] rlr{t wfld{s:yn gdf]a'4 hfg] ofqLx¿sf nfluklg of] sfo{ u/]sf] x'“, cfrfo{eG5g\— …cfkm\gf] ufp“sf nfluof]ubfg ug{ vf]Hbf ;dfh;]jf klg

x'gk'Uof] .Ú pgL b;}+–ltxf/h:tfkj{df km';{b x'g] ePsfn] ufp“hfG5g\ . o:t} km ';{bsf a]nfufp“n]x¿sf cfjZostf a'em\g] df}sfldNg] pgsf] syg 5 .

xl/j+zn] cfkm\gf] vr{df dfqufp“ ;]jf u/]sf 5}gg\, ljleGg bftfvf]h]/ cfkm\gf] ufp“sf] ljsf;df d2tub}{ cfPsf 5g\ . pgn] ;dfh;]jL/fh' dfgGw/sf] ;xof]udf ufp“dfelTsPsf] ljBfnosf] k'gMlgdf{0f

u/fPsf lyP eg] hfkfgL bftfnfO{cg'/f]w u/]/ cfkm"n] cWoog u/]sf]hghfu[lt ljBfnodf yk ^ sf]7flgdf{0f ug{ nufPsf lyP . …cfo;|f]tgx' “bf ToxL ufp“sf] cGgn] dsf7df8f } +df kflnPsf] lyP“ .Úufp “k | ltsf ] cfÎgf ] nufjsf;DaGwdf cfrfo{ eG5g\, …d}n]Toxf“sf] 3/ hUuf s]xL a]r]sf] 5}g .clxn] klg d ufp“sf] ;'Gtnf vfP/sf7df8f}+sf] hf8f] latfp“5' .Ú

ufp“df s]xL ug'{k5{ eGg]wf/0ff /fVg]x¿sf] eL8df gf/fo0f>]i7 klg k5{g\ . cGt/f{li6«o x]lNkªx]G8sf cGt/f{li6«o cWoIf >]i7 ljut#) jif{b]lv cd]l/sfsf] sf]nf]/f8f]dfa;f]af; u5{g\ . cd]l/sfdf pgL xf]6n,/]:6'/f“, So'l/of] Joj;foL tyf 6«fenPh]G6sf ¿kdf lrlgG5g\ . ;+v'jf;efsf]vf“baf/Ldf hGdL–x'ls{Psf >]i7n] cfkm"cd]l/sf k'u] klg cfkm\gf] cfDbfgLtyf k|of;n] ufp“sf] lzIff / :jf:Yosf]d'xf/} kl/jt{g u/]sf 5g\ .

vf“baf/Ldf pgn] :yfkgfu/]sf] ;"o{ af]l8{ª :s'n To; If]qsf]Ps dfq lgMz'Ns af]l8{ª :s'n xf] .pQm ljBfnodf cWoog/t $ ;oljBfyL{n] kf7\ok':ts, sfkL–sndklg lsGg' kb}{g . sIff ! b]lv !);Dd cWofkg x'g] pQm ljBfnou'0f:t/Lo lzIff tyf kl/0ffdsfc fw f /d f kx f8 L lh Nn fsfljBfnox¿df ;a}eGbf cufl8ePsf ] bfjL ul/G5 . >]i7n]cfkm"n] cWoog u/]sf] ljBfnosf]ejg lgdf{0f klg u/]sf 5g\ .

gf/fo0f >]i7n] cfkm \gfcd]l/sL ;fyLefOsf] ;xof]u h'6fP/

vf“baf/L ahf/df x]lNkª x]G8;fd'bflos lSnlgs :yfkgf u/]sf5g\ . hxf“ ul/ax¿sf nflu k/LIf0fdfq xf]Og, pkrf/ klg lgMz'Ns x'g]u/]sf] 5 . pQm ;fd'bflos c:ktfndfgfs, sfg, 3f“6L, cf“vfsf ljz]if1x¿n]lgMz'Ns zNolqmof u5{g\ . k|;"lt ;]jfklg lgMz'Ns ul/Psf] 5 .

cfkm"n] sdfPsf] /sddf;fyLefOsf] /sd hf]8/ g]kfnk7fpg] u/]sf] 5' eGb} g]kfn cfPsfavt ;fKtflxs;“u s'/fsfgL ub}{>]i7n] eg], …k|To]s jif{ d Psk6sg]kfn cfp“5', g]kfn cfPsf] a]nf3/ gk'uL cd]l/sf kmls{P“ eg] d]/f]g]kfn ofqf cw'/f] x'G5 .Ú >]i7sf];+:yfn] g]kfnsf % j6f lhNnfdf;fd'bflos lSnlgs ;~rfng u/]sf]5 eg] ljleGg lhNnfdf ! ;o %)k6s x]Ny SofDk u/]sf] 5 . >]i7n]cfkm\gf] ufp“nfO{ slt;Dd dxŒjlbPsf 5g\ eg] vf“baf/Ldf dfqx]lNkª x]G8sf] ! s/f]8 %) nfvcd]l/sL 8n/ vr{ e};s]sf] b]lvG5 .

lzIffljb\ rLhs'df/ >]i7 ufp“kms{ cleofgsf cg'ofoL x'g\ . cf]8Ph's];g sfo{qmdsf ;fpy Pl;ofsflgb]{zs >]i7sf] sfd blIf0f Pl;ofel/g} lzIff sfo{qmddf ;'wf/ ug'{ xf] .oBlk pgL cfkm" hlGdPsf] tgx'“sf]aGbLk'/nfO{ cfkm"n] hfg]sf ;a} 1fgsf]gd'gf s]Gb| agfpg p2t 5g\ . s'g} a]nfd[t lxn :6];g dflgPsf] aGbLk'/nfO{cfhsf] cj:yfdf k'¥ofpg >]i7sf]7"nf] of]ubfg 5 . Ps bzscl3pgn] aGbLk'/af6 sf7df8f}+ em/]sftyf ljb]z k'u]sfx¿nfO{ hDdf u/]/

;]lna|]6LnfO{ klg b;}+ nfu]sf]5 . ;]lna|]6Lsf ufp“ cfkm\gf ufp“n]s'/]/ a;]sf 5g\ . gkTofP df]/ªsf];nsk'/ hfg'xf];\, Toxf“ gflosf /]vfyfkf cfpg] kSsf ePkl5 :yfgLoo'jfn] lkª xfn]sf 5g\ . x/]s ufp“dfb;}+sf] cj;/df lkª gxflng] xf]Og,t/ /]vf yfkfsf nflu lgdf{0f ePsf]lkªnfO{ ljz]if lsl;dn] ;hfOPsf]5 . yfkfnfO{ lkªdf dlRrg ;f¥x}cfgGb cfp“5 eGg] yfxf ePs}sf/0f of] lkªsf] l8hfOg s]xLleGg kf/fn] ul/Psf] 5 . 5]p5fpsfufp“n]x¿ klg g]kfnL rnlrqsL;a}eGbf Jo:t gflosf ;nsk'/]lkªdf dlRrPsf] x]g{ cfOk'Ug]ePsfn] of] lkªsf] dxŒj a9]sf]xf] . /]vf lszf]/x¿aLr nf]slk|ol5g\ . To;}n] pgL lkªdf dlRrgyfn]kl5 lszf]/x¿ xf};nf lb“b}s/fpg yfN5g\, o;n] ;fgf]ltgf]eL8 g} hDdf u/fp“5 .

;nsk'/ df]/ª lhNnfsf] pQ/LIf]qdf k5{ . O6x/L ahf/af6 emG8}!@ lsnf]ld6/ k"j{ /x]sf] of] ufp“dx]Gb| /fhdfu{d} 6f“l;Psf] 5 . /]vfyfkfsf] 3/cufl8af6 b}lgs ;of}+a; k"j{–klZrd x'O“ls/x]sf x'G5g\ .kf“r–;ft jif{cl3;Dd /]vfnfO{ 3/d}agfPsf] lkªdf dlRrPsf] b]lvGYof] .To;a]nf pgnfO{ dxŒj lbO“b}gYof],clxn] pgL ufp“ cfPsf] va/n] g}/f}gs k}bf x'G5 .

…dnfO{ eg] ufp“ lelqPkl5;]lna|]6L x'“ eGg] nfUb}g .Ú ufp“ hfgxtfl//x]sf a]nf /]vfn] ;fKtflxs;“uelgg\– …d a]km\jf“s;“u To:t}Jojxf/ ul//x]sL x'G5', h:tf] dufp“df /x“bf uy]{+ .Ú pgL l5d]sLn]crf/ rfVg af]nfp“bf klg ;lhn}

hflG5g\ . ;fyLefO;“u To;/L g}s'/f ul5{g\ . …dnfO{ ufp“ k'u]kl5;Dk"0f{ ef/L la;fPsf] cg'ej x'G5 .Ú/]vf elG5g\– …o;k6s klg d dgvf]n]/ lkªdf dlRrg] ;'/df 5' .Ú

g]kfnL rnlrqdf Ps hgfo'js clxn] lgs} Jo:t 5g\– lj/fhe6\6 . lglvn pk| ]tL, /fh]zxdfnkl5 lj/fh g]kfnL rnlrqsfclgjfo { gfosdf ulgG5g\ .cWoogzLn Pj+ af}l4s gfossf]

5lj agfpg yfn]sf e6\6nfO{ eg]ufp“df cfh klg ef]h] eg]/ ;Daf]wgul/G5 . b]x/fb"gaf6 :gfts u/]sfoL gfos df;{n cf6{sf /fd|f v]nf8Lklg x'g\ . oBlk pgsf] 3/ klZrdg]kfnsf] wgu9Laf6 ( lsnf]ld6/pQ/ u]6f eGg] :yfgdf k5{ . ufp“af6g]kfnL rnlrqdf /fd|f ] :yfgagfPkl5 tTsfnLg ef]h] clxn]ef]h/fhdf kl/0ft ePsf 5g\ .

ufp“df pgnfO{ lj/fh e6\6sf

¿kdf lrlg“b}g . oBlk j/k/sfufp“n] ;d]t of] If]qaf6 Pshgfl76f ] g]kfnL rnlrqsf] lx/f ]ePsf]df cfZro{ JoQm u5{g\ .ufp“3/df rnlrqsf] lx/f] x'g'nfO{k|wfgdGqLeGbf dflyNnf] :yfgdfk'u]sf] dflgG5 . To;}n] ef]h/fhufp“df k'Ubf pgsf] 7"nf] ;Ddfgx'G5 . wgu9Ldf lj/fh e6\6sf]rnlrq k|bz{g x'“bf ufp“n]x¿ x"naf“w]/ xn;Dd k'U5g\ . rnlrqdfJo:t ePkl5 Psk6s dfq ufp“k'u]sf] 5' .Ú lj/fh eG5g\, …t/ ufp“dfd]/f] 7"nf] rrf{ x'g] u/]sf] ufp“af6sf7df8f}+ cfPsf ;fyLefOx¿af6yfxf kfp“5' .Ú pgL o;k6s b;}+ /ltxf/aLr ufp“ hf“b}5g\ . ufp“dfef]h/fh cfpg] hfgsf/L kfPkl5pgL;“u e]63f6 sfo{qmd /flvPsf]5 . afnaflnsfx¿ lj/fh;“u df;{n

cf6{;DaGwL 1fg lng] ;'/df 5g\ .…d d]/f] ufp“sf nflu cfkm"n] ;Sg];xof ]u u5' { .Ú lj/fh cyf{t\ef]h/fhn] ufp“sf afnaflnsf cfkm"ufp“ hfg] va/n] pT;flxt ePsf]yfxf kfPkl5 eg],– …dh:t} d]/f]ufp“af6 c¿n] klg s]xL ug{ vf]Hg'/fd|f] s'/f xf] .Ú

uhn ufos cfGfGb sfsL{sf]3/ ;f]n'v'Da' lhNnfsf] ltª\nf eGg]:yfgdf 5 . sl/a Ps ;o kl/jf//x]sf ] ltª\nf ufp“df cfgGbsfsL{nfO{ b]jfg elgG5 . cfh klgcfgGb sfsL { gfdsf ] ufosltª\nfdf hlGdPsf]–x'ls{Psf] xf]eGbf :yfgLo af l;Gbfx¿n ]kTofp“b }gg\ . b]jfgsf ] uLt6]lnlehgaf6 k|zf/0f ePsf]s'/fnfO{ eg] Toxf“ 7"nf] dxŒjlbOG5 . lh/Laf6 ̂ lbg k}bn lx“8]/k'lug] cfgGb sfsL{sf] ufp“df s]xLcl3;Dd b]jfg sxf“ x/fof] xf]nfeGg] rrf{ x'GYof ] . ltª\nfsf]ljBfnodf # sIff k9\bfk9\b}ef/tlt/ uPsf b]jfg nfdf ];do;Dd x/fPsf]df :yfgLojf;Ln]cfZro{ JoQm u/]sf lyP .

/]l8of] g]kfndf uLt ufpgyfn]kl5 pgL w]/} k6s ufp“ k'u]sf

lyP . To;a]nf pgn] cfkm"n] uLtufpg yfn]sf] atfP klg gfdk]m/]sf] s'/fnfO{ dxŒj lbPsflyPgg\ . To;}n] /]l8of] g]kfnaf6pgsf] uLt aHbf klg ufp“n]n] of]uLt b]jfgn] ufPsf] xf] eGg] ljZjf:fu/]gg\ . ufp“df 6]lnlehg k'u]kl5dfq b]jfg 7"nf] ufos ePsf]dfltª\nfjf;L cfZor{rlst eP .cfhef]ln ufp“ hf“bf x"n af“w]/ dnfO{x]g{ cfp“5g\ .Ú cfgGb sfsL{ eG5g\–…o'jfk':tfx¿n] dnfO{ cfgGb bfOeGg yfn]sf 5g\ t/ k'/fgf ]k':tfn] dnfO{ cem} klg b]jfg g}eg]/ af]nfp“5g\ .Ú

nfdf] ;do;Dd dfcf]jfbLåGåsf sf/0f ufp“ hfg g;s]sfcfgGb sfsL{ o;k6s ltª\nf hfg]ePsf 5g\ . cfkm\gf] a'afn] agfPsf]k'/fgf] 3/nfO{ dd{t ug]{ tyf 6f9f/x]sf] v]t a]Rg] pgsf] of]hgf 5 .…d]/f] ufp“ k'Ug n'Snf;Dd hxfhdfuP/ b'O{ lbg lx+8\g'k5{ . dnfO{6«]lsªdf ?lr ePsfn] sf7df8f}+af6lh/L;Dd a;df hfG5' . To;kl5^ lbg k}bn lx“8]/ ufp“ k'U5' .Ú

csf] { ljlrqsf] ufp“ xf],s'd|F6f]n . o1e"ld uflj;df kg]{

af“sL k[i7 !( df

af“sL k[i7 !( df

;]lna|]6Lsf]ufp“

clZjgL sf]O/fnfsf7df8f}+df pRrcf]xbfdf k'Uf]sf !)

hgfdWo] * hgf dflg; ufp“dfhlGdPsf x'g\ . b]zsf] s]Gb|ljGb'df/x]sf /fhg}lts bnsf g]tfx¿,k|wfgdGqLb]lv dGqL;Dd ;a} ufp“d}hGdL x'ls{Psf x'g\ . g]kfnsf s]xL/fd|f pBf]u ;~rfnsx¿, /fd|f]cfDbfgL ul//x]sf 7]s]bf/x¿, lghLljBfno tyf SofDk;k|d'vx¿,;fj{hlgs ;+:yfgsf dxfk|aGwsx¿clg y'k|} ;fdflhs ;+:yfdf sfd u/]//fd|f] cfDbfgL ul//x]sf ljsf;]sfo{stf{x¿ . clwsf+z s'g} g s'g}¿kdf ufp“;“u ;DaGw ePsf dflg;x'g\ .

@)$^ ;fnotf :jtGqtfsf]pkof]u u/]/ dfly k'u]sf dflg;sfgful/stfdf pNn]v ul/Psf] :yfoL7]ufgf ufp“ g} ePsf] ;xh} b]lvG5 .;x/d} hGdL x'ls{Psfx¿n] klg ufp“sf]v]tLaf6 bfn–rfdn NofP/ hLjg u'hf/fug]{ ePsfn] pgLx¿sf] ;DaGw klgufp“;“u} hf]l8Psf] 5 .

To;f] eP o:tf 7"nf dflg;hGdfpg] ufp“sf nflu pgLx¿n]s] of]ubfg u/], of] klg Pp6fax;sf] ljifo x'g;S5 . s]xL;docl3 cfkm\gf] ufog k|ltefsfsf/0f ef/tLo ;+uLt pBf]udf:yflkt ePsf plbtgf/fo0fn]cfkm\gf] ufp“ ;Kt/L ef/bxl:yts+sflngL dlGb/sf] hL0ff]{4f/ ubf{o;n ] ;Kt/Ldf dfq xf ]Og,sf7df8f}+d} rrf{ kfPsf] lyof] .elTsPsf] s+sflngL dlGb/nfO{ plbtn]!# nfv g]kfnL ?k}of“ vr{ u/]/ To;

Page 6: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 ^

;'j|t cfrfo{cS6f]a/–gf ]e ]Da/ cyf {t \

c;f]h, sflQs / d+l;/ dlxgfsf]jftfj/0f e|d0fsf nflu lgs}pko'Qm dflgG5 . oxL df};d b;}+–ltxf/sf] df};d xf] . b;}+sf] ci6dLsf]lbgb]lv tLg–rf/ lbg sf7df8f}+sf];8sdf eL8ef8 sd x'G5 . k;n,/]:6'/f“ tyf sfof{no ;a} aGbx'G5g\ . jif} {el/ eL8ef8 /xg]sf7df8f}+ pkTosfsf ahf/, 6f]n,uNnL, ;8s b;}+df vfnL tyf;'g;fg b]lvG5g\ . c¿ a]nf b]lvg]xhf/f}+ dflg;sf] eL8 / ;of}+ ;jf/L;fwgsf] nfd sf7df8f}+d} st}ljnLg x'G5 . rf8af8sf a]nfsf7df8f} +sf ] jftfj/0fpb]snfUbf] x'G5 .Ú 3/leq}a;]/ rf8af8 dgfpg]rngaf6 lbSs ePsfs l t k osf7df8f}+jf;Ln] s]xLjif{otf rf8af8sf]nfdf] labf ;b'kof]uug]{ Pp6f pkfo/f]h]sf 5g\– ;kl/jf/jf ;fyLefOx¿;“uljleGg 7fp“sf] e|d0f .

rf8af8sf] nfdf]labfdf 3'd3fd ug]{x¿sf nflu3'd3fd ug{ ldNg] uGtJosf] ;fdfGokl/ro / cfjZos hfgsf/L M

sf7df8f}+jl/kl/gu/sf]6 M sf7df8f}+af6 #@

lsnf]ld6/ pQ/–k"j{df ;d'b|L ;txb]lv@ xhf/ & ;o &% ld6/ prfOdf/x]sf] gu/sf]6 pkTosfglhssf];a}eGbf rlr{t /d0fLo :yndflgG5 . udL{ df};ddf klg lr;f]jftfj/0f x'g] gu/sf]6af6 df};d ;kmfePsf] a]nf wf}nflul/ lxd>[+vnfb]lvs~rgh+3f lxd>[ +vnf;Ddsf ]/f ]df~rs b[Zo x]g { kfOG5 .gu/sf]6df vfglkg tyf a;f]af;sfnflu ;fdfGob]lv :t/Lo xf]6n tyfl/;f]6{x¿ pknAw 5g\ .

w'lnv]n M sf7df8f}+ ;x/af6#@ lsnf]ld6/k"j{ ;d'b|L ;txb]lv !xhf/ $ ;o &) ld6/ prfOdf/x]sf] /d0fLo w'lnv]n c/lgsf]/fhdfu{df k5{ . #) eGbf a9L ;'ljwf;DkGg ljleGg :t/sf l/;f]6{x¿/x]sf] w'lnv]naf6 klg gu/sf]6af6h:t} ljleGg lxd>[+vnfsf /d0fLob[Zo cjnf]sg ug{ kfOG5 .

ssgL M sf7df8f}+af6 @(lsnf]ld6/ pQ/–klZrddf kg]{ ssgLlkslgs jf k|fs[lts e|d0f ug{hfg]x¿sf nflu ultnf] uGtJodflgPsf] 5 . lqz"nL /fhdfu{df kg]{of] /d0fLo :ynaf6 pkTosfsf]glhs /x]sf u0f]z, uf}/Lz+s/nufot

cGgk"0f{ lxd>[+vnfsf nf]enfUbf b[Zob]lvG5g\ . cf]zf] tkf]jg klgssgLglhs} 5 . ssgLdfljleGg xf]6n tyf l/;f]6{x¿;~rfngdf 5g\ .

bfdg M bfdg sf7df8f}+af6*) lsnf]ld6/ blIf0f–klZrddflqe'jg /fhkydf k5{ . ;d'b|L;txeGbf @ xhf/ # ;o %@ ld6/prfOdf /x]sf] of] :yfgaf6 df};d;kmf ePsf] a]nfwf}nflul/

lxd>[+vnfb]lv ;+;f/s} ;jf]{Rrlzv/ ;u/dfyfsf] b[Zo b]lvG5 .oxf“ klg ljleGg xf]6n tyfl/;f]6{x¿ ;~rflnt 5g\ .

sf7df8f } +j/kl/sf oL:yfgx¿df hfg' vr{sf lx;fan] klg;:tf] dflgG5 . :yfgLo a;sfcltl/Qm l/he{ sf/ jf a;af6 oL:yfgx¿df k'Ug ;lsG5 . cfkm\g}uf8L jf df]6/;fOsndf klg oL:yfgx¿df hfg ;lsG5 .

sf7df8f}+af6 6f9fkf]v/f M a; tyf dfOqmf]–

?= # ;ob]lv ( ;o -k|ltJolQm_xjfOhxfh – ?= # xhf/ -k|ltJolQm_xf]6n – ?=# ;ob]lv % xhf/-k|ltlbg_

sf7df8f}+af6 @ ;o lsnf]ld6/klZrddf kg]{ kf]v/f g]kfnsf] ;a}eGbf/d0fLo ;x/ xf] . xfn lelh6 kf]v/f@))& dgfO/lxPsfn] klg kf]v/fe|d0f ug]{ ;'j0f{ cj;/ xf] . e"ldut;]tL gbL, df5fk'R5« ] lxdfn,bGtnx/h:tf] ldn]sf cGgk"0f{ /wf}nflul/ lxd>[+vnf, dgf]/d km]jftfncflb kf]v/fsf] ;'Gb/tfsf kl/ro x'g\ .ko{6sx¿n] kf]v/fnfO{ cGgk"0f{a];SofDk, 3f]8]kfgL, d':tfª, 3fGb|'scflb :yfgx¿sf] e|d0f ug]{ …;]G6/8]l:6g];gÚ klg agfpg] u/]sf 5g\ .

d':tfª M k}bn – % xhf/b]lv!) xhf/ ?k}of“ -k|ltJolQm_xjfO{hxfh – kf]v/faf6 # xhf/?kof“ -k|ltJolQm_xf]6n – # ;ob]lv % ;o -k|ltlbg_

hf]d;f]d ahf/, d'lQmgfy,sfua]gL, lr;f] df};d, v'nf kj{t,lxd>[+vnf cflb Ps} :yfgdf x]g{kfOg] d':tfª kf]v/faf6 pQ/–k"j{dfkg]{ /dfOnf] 7fp“ xf] . ;d'b|L ;txaf6# xhf/ & ;o $( ld6/ prfOdf/x]sf] of] :yn k|foM k}bnofqLx¿sf]

klxnf] /f]hfO aGg] u/]sf] 5 .ljz]if u/L k}bnofq'x¿

kf]v/faf6 ljleGgdfu{ x'“b} d':tfª

k'Ug] u/]sf 5g\,t/ kf]v/faf6xjfO{hxfhdfT o x f “k ' U g ] x ¿klg lgs}x ' G5g \ .rn lrqt y f

D o ' l h slel8of]x¿df

lgs} k6slvlrPsf ] of ]

/d0fLo :ynhLjgdf Ps k6s k'Ug}

kg ] { wf/0ff Toxf “ k 'u ]/cfpg]x¿sf] 5 .

lrtjg M a; tyf dfOqmf] –?= # ;ob]lv ( ;o -k|ltJolQm_xjfOhxfh – ?= @ xhf/ -k|ltJolQm_xf ] 6 n – ? = # ; o b ] l v #xhf/ -k | ltlbg_

sf7df8f}+af6 ! ;o $%lsnf]ld6/ blIf0fdf cjl:yt lrtjglrtjg /fli6«o lgs'~hsf sf/0fcfsif{s ynf] ag]sf] 5 . ( ;o #@ju{lsnf]ld6/df km}lnPsf] of] lgs'~hljleGg h+unL hgfj/ -ljz]if u/Lb'n{e Psl;+u] u}+8f_ cjnf]sgsf nfluk|l;4 5 . h+unaLrsf oxf“sf xf]6ntyf l/;f]6{ Pj+ xfQL r9]/ h+unofqfn] ko{6sx¿nfO{ k|s[ltsf] glhsk'¥ofp“5 . oxf“sf h+un tyf gbLdfefn', kf6]af3, uf]xL, lrt'jf, 8lNkmgsf;fy} $ ;o %) y/Lsf r/f–r'?¨Lsf]cjnf]sg ug{ kfOG5 .

alb{of M a; tyf dfOqmf] –?= & ;ob]lv ! xhf/ -k|ltJolQm_xjfO{hxfh – g]kfnuGh;Dd– ?= $xhf/ @ ;o -k|ltJolQm_xf ]6n – ?= % ;ob]lv @xhf/ -k|ltlbg_

sf7df8f} +af6 % ;o %)lsnf]ld6/ klZrddf kg]{ of] If]q h+un;kmf/Lsf nflu k|l;4 5 . ( ;o ̂ *ju{lsnf]ld6/ If]qdf km}lnPsf] alb{of/fli6«o lgs'~hnfO{ lrb}{ aUg] s0ff{nL/ aaO{ gbLsf] ;'Gb/tfdf /Db} oxf“/x]sf k|fs[lts l/;f]6{x¿df /ftlatfpg ;lsG5 . xfQL r9\g] /ljleGg h+unL hgfj/x¿ x]b}{ h+un3'Db} /f]df~rs ofqfsf nflu klg of]:yfg rlr{t 5 .

tfg;]g -kfNkf_ M a; tyfdfOqmf] – ?= % ;ob]lv ! xhf/-k|ltJolQm_xjfOhxfh – e}/xjf;Dd–?= # xhf/@ ;o -k|ltJolQm_xf]6n – ?= # ;ob]lv ! xhf/-k|ltlbg_

sf7df8f } +af6 # ;o @

lsnf]ld6/ 6f9f /x]sf] tfg;]gkf]v/faf6 ! ;o @# lsnf]ld6/ ofqfug{'k5{ eg] e}/xjfaf6 a'6jn x'“b}klg oxf“ k'Ug ;lsG5 . ;d'b|L;txaf6 ! xhf/ # ;o &! ld6/prfOdf cjl:yt of] /d0fLo If]qsf]> Lgu/ 8 f “ 8 f k | fs [ l tsb[Zofjnf]sgsf nflu k|Voft 5 .ljleGg xl/of / 3gf kxf8L h+un

sf7df8f}+af6 $ ;o ̂ % lsnf]ld6/sf]b"/Ldf 5 .

n'lDagL M a; tyf dfOqmf] –?= $ ;ob]lv ( ;o -k|ltJolQm_xjfOhxfh – e}/xjf;Dd– ?= # xhf/@ ;o -k|ltJolQm_xf]6n – ?= # ;ob]lv ! xhf/ % ;o-k|ltlbg_

af}4 wd{sf k|jt{s uf}td a'4sf]

emg} cfgGb cfp“5 . ;d'b|L ;txaf6# xhf/ ( ;o *) ld6/ prfOdf/x]sf] of] /d0fLo If]qaf6 v'Da',sfnfkTy/ cflb If]qsf] k}bnofqfug{ ;lsG5 .

sf];L6Kk' M a; tyf dfOqmf]–?= ^ ;ob]lv ( ;o -k|ltJolQm_xjfO{hxfh – lj/f6gu/;Dd ?= $xhf/ -k|ltJolQm_

km"naf/Ldf cS6f]a/ km]:6sf] dHhfkf]v/f– tf/] xf]6n km"naf/Ldf

uPsf] zlgaf/ a]Un} /f}gs lyof] .laxfg !! ah]b]lv g} jftfj/0f hDgyfn]sf] cfef; ldNYof] . Psflt/; +uLtsf ] /Gsf ] , csf { lt/cfuGt'sx¿sf] eL8 b;}+sf] cj;/5f]k]/ l/;f]6{n] r+uf r]6 dxf]T;jcfof]hgf ub}{ cfP klg o; k6seg] laNs'n} leGg sfo{qmd u¥of] .sfo{qmd lyof]— cS6f]a/ km]:6 .of] vf; u/L hd{gdf dgfOg] ljz]ifkj{ xf] . cfGtl/s tyf afx\oko{6gnfO{ a9fjf lbg] p2]Zon] of]dxf]T;jsf] cfof]hgf ul/Psf] xf] .ko{6g l;hg;“u} clxn] kf]v/fdfljb]zL kfx'gfx¿sf] ;+Vof kf]v/fdfa9\g yfn]sf] 5 . cS6f]a/ km]:6o'/f]kdf d'Vo cfsif{0f /xg] u/]sf]5 . l/;f]6{sf ;]N; Dofg]h/ bz/ykf08] eGb} lyP– ‘dxf]T;jdfkm{tko {6sx¿sf ] k f ]v/f a;fOnDAofpg' xfd|f] p2]Zo xf] .’

cfk m "nfO { dg k/ ]sf:jb]zLb]lv ljb]zL kl/sf/sf] :jfbdf:jb]zL tyf ljb]zL ko{6sx¿ dUgb]lvGy] . dxf]T;jdf s]6fs]6Lb]lv

kfsf;Ddsf] hd36 b]lvGof] .k m/f lsnf ] rf }/df cfof ] lhtdxf ] T;jdf ;f “e m;Dddgf ]/~hgkf/vLx¿sf ] hd36pNnf;do /x\of] . dxf]T;jdf y/L–y/Lsf kl/sf/sf] :jfb;“u} ljljwdgf]/~hgfTds v]nx¿ klg ;dfj]zlyP . dxf]T;jdf lao/ lkpg] tyf

lknf ] k m fO6 k | lt:kwf { klgu/fOof] . tftf] jftfj/0fnfO{ lr;f]t'Nofpg :jLldª k|lt:kwf{ klgsfo{qmdsf] ljz]if cfsif{0f /x\of] .ptf nf]sbf]xf]/Lsf] sfo{qmdn]w ]/ }nfO { sDd/ ef “Rg afWot'Nofof] .

–lzj zdf{

df};d3'd3fdsf]

/ a:tLx¿eGbf dfly bGtnx/em}+b]lvg] wf}nflul/b]lv uf}/Lz+s/lxd>[ +vnfsf ] dgf ]/d b [Zon]dflg;x¿nfO{ k6s–k6s of] If]qdfcfpg] lgDtf] lbO/x]sf] x'G5 . g]kfnsf]tfhdxn dflgPsf] /fgLdxn klgof] If]qsf] bz{gLo :yn ag]sf] 5 .

hgsk'/ M a; tyf dfOqmf]– ?= $ ;ob]lv ( ;o -k|ltJolQm_xjfOhxfh –?= @ xhf/ @ ;o-k|ltJolQm_xf]6n – ?= # ;ob]lv * ;o-k|ltlbg_

wfld{s dxŒj af]s]sf] hgsk'/lxGb"wdf{jnDaLsf] tLy{:yn klg xf] .lxGb" u|Gy /fdfo0fdf eujfg\>L/fdrGb|sf] ;;'/fnL, /fhf hgssf]/fHo / ;Ltfsf] hGdynf] egL j0f{gul/Psf] hgsk'/ oxf“sf] /fdhfgsLdlGb/ tyf ldlynf ;+:s[ltsf sf/0fk|l;4 5 . xjfO{dfu{ jf ;8sdfu{af6;lhn} k'Ug ;lsg] of ] :yfg

hGdynf] n'lDagLnfO{ ljZj;Dkbfsf];"rLdf /flvPsf] 5 . sf7df8f}+af6@ ;o &) lsnf]ld6/ klZrddf /x]sf]of ] If ]q zfGt tyf wfld {sb[li6sf]0faf6 dxŒjk"0f{ 5 . ljleGgr}To / u'Dafx¿sf] zfGt jftfj/0fdfljr/0f ub}{ of] :yfgdf ;do JotLtug'{sf] cfgGb a]Un} x'G5 .

gfDr]ahf/ M – k}bnofqf ?=@) xhf/b ] lv @% xhf/-k|ltJolQm_ xjfO{hxfh – n'Snf;Dd–?= @ xhf/& ;o -k|ltJolQm_

sf7df8f}+ ljdfg:ynaf6 %)ldg]6df n'Snf ljdfg:yn k'luG5 .hxf “af6 emG8 } b 'O { lbgsf ]k}bnofqfkl5 k'luG5– gfDr] ahf/ .nf]enfUbf] k|fs[lts b[Zofjnf]sgn]lx+8fOsf] ysfg klg la;f{pg] cg'ejof] If]qsf] e|d0f u/]/ cfpg]x¿sf]5 . gfDr] k'u]kl5 ;jf]{Rr lzv/;u/dfyfnfO{ glhs}af6 x]/]kl5 t

xf]6n – ?= # ;ob]lv @ xhf/-k|ltlbg_

sf7df8f} +af6 % ;o %)lsnf]ld6/ k"j{df /x]sf] of] /d0fLo:yndf k'Ug lj/f6gu/af6 emG8} b'O{306f nfdf] -uf8Ldf_ ofqf ug'{k5{ .oxf“sf] k|l;4 jGohGt' cf/If If]q;Ktsf];L gbLsf] lsgf/fdf k5{ . @;o *) y/Lsf r/fr'?¨Lsf] af;:ynelgPsf] of] If]qdf cgf{, gLnufO{,a“b]n, h/fof], 3l8ofn, uf]xL / 8lNkmgdf5f kfOG5g\ .

pNn]lvt :yfgdf k'Ug, a:g/ vfg nfUg] vr{ ljz]if u/L ofq'cfkm}+df e/ k5{ . oBlk oxf“ pNn]vul/Psf] vr{ ljj/0fnfO{ ;fdfGo dfGg;lsG5 . cGTodf, rf8kj{sf a]nfsf7df8f}+af6 aflx/ hfg] / kms{g]ef8fsf ;jf/L ;fwgx¿sf] l6s6gkfOg ;S5 . To;}n] ;dod} uf8Ljf xjfO{hxfhsf] l6s6 ;'/lIft ug'{plrt x'G5 .

Page 7: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 &

lsg x'G5 r+uf b'3{6gf

b;}+df lkªsf] /f}gs

;'j|t cfrfo{!! jifL{o /fh' laxfg}b]lv

6f]nsf ;fyLx¿ s~rg, kKk', u7]/ k|jf;;“u 3/sf] 5tdf r+ufp8fpg yf ln;s ]sf lyP .sflndf6Lsf] Pp6f 3/df 8]/fdfa;]sf /fh'sf afaf sfof{no hfgxtfl/O/x ]sf lyP eg] dDdLafafnfO{ vfgf tof/ kfb}{ lyOg\ ./fh'sL lbbL eg] 6]lnkmf]gdf s;};“uaft dfb}{lyOg\ . crfgs ;a} hgflrRofPsf] cfjfh cfof] . …/fh'v:of], /fh' v:of]====Ú s~rglrRofp“b} bf}8b}+ cfof] .

bf “t df lem/x ]sf afaf ,t/sf/L cf ]Ol/g l7Ss k/]sLdDdLsf ;fy} ;a} s~rgsf] kl5kl5cQfln“b} bf}l8P . /fh' 3/sf] k5fl8kvf {ndf cr ]t cj:yfdfc8\ls/x]sf] lyof] . /fh'sf afaf /dDdL cQfln“b} ?g lrRofpg yfn]–…nf}g, d]/f] 5f]/fnfO{ arfpg'===Ú .lbbLefOsf] /utfDo xfnt b]v]kl5ToxL 9lng\ .

6f]nsf o'jfx¿n] /fh'nfO{kvf{naf6 lems] / xQkQ 6\ofS;LdfjL/ c:ktfn k'§ØfP . cQflnPsf/fh 'sf ;fyLx¿ eGb } lyP–…==c8\lsPsf] r+uf lemSg 5tsf]5]pdf k'u]sf] lyof], lrlKnP/ em¥of] .Ú/fh'sf] efUo alnof] /x]5 . bflxg]

v'§fdf dfq} rf]6 nfu]sf]n] 3'“8fsf]x8\8L ef“lrPsf] /x]5 . 8fS6/n] eg]–…;fgf] ck|];g / Knf:6/ u/]kl5 s]xLdlxgfd} 7Ls x'G5 .Ú

of] s'g} n3'syf xf]Og ./dfOnf] b;}+nfO{ ;fgf] nfkjf{xLn]g/dfOnf] agfpg ;Sg] Pp6fpbfx/0f dfq xf] . jL/ c:ktfnsf]Odh]{G;Lsf 8fS6/ ;'zLn kf08]eG5g\– …b;}+ nfu]kl5 cfsfzlt/x]b} { ;8sdf r+uf l6Kg bf}8g]afnaflnsfx¿ ;8s b'3{6gfsf]l;sf/ ePsf s];x¿ a9L cfp“5g\ .To;kl5 5taf6 v;]sf / wfuf]n]sf6]sf] s];x¿ klg cfp“5g\ .Ú

r+uf p8fpg]x¿sf] efiffdf…r]6Ú ePsf] r+uf cfkm\gf] xftdfkfg]{ bfpdf bfof“afof“ s]xL gx]/L;8sdf r+uf l6Kg]x¿sf] …/];Ú ;'?x'G5 . pgLx¿nfO{ af6f] sf6\g]lgodsf] kjf{x x' “b }g . To:tfafnaflnsfx¿ g} ;8s b'3{6gfsf]l;sf/ x'G5g\ . 6\ofS;Lrfns czf]seG5g\–…pgLx¿nfO{ a]:s/L x'O“lsP/cfPsf] uf8Lsf] dtna x'“b}g . a?xfdLx¿ kf] pgL uf8Ldf 7f]lSsPnfg\eg]/ 8/fpg'k5{ .Ú

csf]{ lsl;dsf] …r+uf b'3{6gfÚsf] pbfx/0f lb“b} df]6/;fOsnrfns /fh' yfkf eG5g\– …vt/f tr+uf p8fpg]nfO{ eGbf xfdLnfO{ kf]

x 'G5 . Ps;'/n] df ]6/;fOsnxf“ls/x]sf] a]nf stf xf] stfaf6wfuf] of r+uf p8]/ cfP/ xfdL;“u7f]lsG5 . To;df clNemP/ nl8Pnf

ls eGg] 8/ nfU5 .Úut jif{ sf7df8f}+sf] rfalxn

ldqkfs{df Pp6f To:t} 36gf 36]sf]lyof] . r]6 eP/ cfPsf] r+ufsf]

wfuf] 3f“6Ldf cNe“mbf Ps hgfdf]6/;fOsn rfns b'3{6gfdf k/] .uf}zfnf 6«flkms k|x/L sfof{nosfc;xL ;Ltf/fd xf5]y'sf cg';f/tL rfnssf] Psflt/ r+uf clNemof]/ dfemf nufOPsf] wfuf] 3f“6Ldfa]l/“bf pgsf] 3f“6Lsf] 5fnf sfl6of] ./utfDo ePsf pgL t '?Gt }df]6/;fOsnaf6 n8] .

…k5f l8af6 s 'g } uf8LcfO/x]sf] eP pgL To;df 7f]lSsP/7'nf] b'3{6gf x'g ;SYof] .Ú –xf5]y'n]36gf ;Dem “b } atfP . …r +ufb'3{6gfÚsf] klxnf] bf]if afnaflnsfsfcleefjsx¿nfO{ lb“b} xf6]y' eG5g\–…cleefjsx¿n] 5f]/f5f]/Lx¿k|ltWofg glb“bf o:tf b'3{6gf x'g]u/]sf 5g\ . ;8sdf v'n]cfd r+ufp8fpg] / vf]:g] k|lt:kwf{ ul//x]sf5f]/f5f]/Lk|lt pgLx¿ klxNo} ;hse}lbP o:tf b'3{6gf x'g kfp“b}gg\ .Ú

b;}+sf] cj;/df ljBfnox¿nfdf] ;do;Dd aGb ul/G5 .labfdf km '; { lbnf ePsfafnaflnsfx¿sf] klxnf] /f]hfOr+uf x'g] u/]sf] 5 . k;nx¿df;hfP/ /flvPsf /+uLr+uL r+ufaf6nf]leg] afnaflnsf dfq xf]Og,jo:s o'jfx¿ klg r+uf p8fpgpTk|]l/t x'G5g\ . nfdf] labfdf;:tf]df lbg latfpg] dfWod ag]sf]

r+uf d[To' jf b'3{6gfsf] sf/0f s;/LaGg ;S5 . s]xL pbfx/0f M

• v'Nnf 5tdf r+uf p8fpgk5fl8 ;b}{ hf“bf .

• cUnf] :yfgdf c8lsPsf] r+ufl6Kg hf“bf .

• xfjf grn]sf] a]nf r+ufp8fpg bfof“÷afof“ gx]/L bf}8“bf .

• ;8sdf r+ufdf dfq} WofglbP/ bf}8“bf .

• rf}/df klg r+uf p8fpg] w'gdfnfu]/ bf}8“bf cNemg k'Ubf .

• l;;fsf w"nf] ld;fP/ agfOPsf]…dfemfÚo'Qm wfuf]n] sf6]/ .

• c¿sf] r+uf n'6\gsf nflu Pp6f3/af6 csf]{ 3/df kmfn xfNbf .

• gf+uf] v'6\6f r+uf l6Kg bf}8“bfl;;f jf lsNnf laem\bf cflb .

o;sf cltl/Qm 5tdf dfbskbfy{ ;]jg u/L r+uf p8fp“bf5taf6 v; ]sf jo:ssfpbfx/0fx¿ klg e]l6G5g\ . r+ufp8fpg' / To;df /dfOnf] ug'{ kj{sfb[li6n] klg /fd|f] dfGg'k5{ . elgG5,r+ufsf] dfWodaf6 b]jnf]sdf ;Gb]zk'¥ofOG5 . oBlk a9\bf] ;x/Ls/0fsfsf/0f r+uf p8fpg ;'/lIft:yfgx¿sf] cefjsf sf/0f /dfOnf]ug{ vf]Hbf ToxL r+uf b]jnf]sdfk'¥ofpg] ;Gb]zsf] afxs xf]Og lscfkm}+ k/nf]s ofq' aGg ;lsG5 .

36:yfkgfsf ] lbgb] lvufp“6f]nlt/ s]6fx¿ lkª xfNg] tof/Lub}{5g\ . ;fyLefO Pj+ 6f]nl5d]sdfk};f p7fP/ klg pgLx¿ k/Dk/flgjf{x ug{ nfluk/]sf 5g\ . of] Hofb};'vb\ s'/f xf] . cfkm\gf] snf, k/Dk/f,;+:s[lt hu]gf{ ug{ kfpg' uf}/jsf]s'/f xf] .

lkª lxGb' nf]s;+:s[ltsf]k|frLg Pj+ hLjGt ;+:s[lt xf] .lkª b;}+–ltxf/tfsf ;x/, 6f]n–ufp“ oqtq b]Vg ;lsG5 . …lsglkª v]lnG5 <Ú eGg] k|Zgsf] pQ/yfxf geP klg jif{df Ps lbglkª v]Ng'kg]{ wf/0ff km'6'ªsf /fh]z9sfnsf] 5 . /fh]z eG5g\— …of]xfd|f] nfdf] ;dob]lv rlncfPsf]k/Dk/f xf] / vf; cy{df o;nfO{dgf]/~hgsf ¿kdf lng'k5{ .Ú

b;}+–ltxf/sf] /f}gs a9fpg]sfd lkªn] u5{ . xfd|f] b]zdf lkªk"j{–klZrd ;j{q v]lnG5 . aLaLP;låtLo jif{df cWoog/t g]kfnsd;{ SofDk;sf cd[t pk|]tL klgb; } +d f cfkm " ;f/gfyl:ytufp“3/df uP/ lkª v]Ng] s'/fatfp“5g\ . b;}+–ltxf/df v]lng]lkªsf] dHhf g} 5'§} x'G5 t/lx+hf]cfh lkª xfNg] 1fg / ;Lksf]cefjsf sf/0f c¿ lkª nf]k x'“b}uPsf] 5 . b;}+df af“;sf] ln+uf]dfxflng] lkª ;j{q b]Vg ;lsG5

t/ /f]6]lkª / hf“t]lkªsf] b]zsfs]xL 7fp “df dfq kfOG5 .cfjZos sf7, ;Lk tyf 1fgsf]cefjsf sf/0f /f]6]lkª, hf“t]lkª,rv]{lkª nf]k x'“b} uPsf] xf] .hf“tf]em}“ 3'Dg] lkªnfO{ hf“t]lkªelgG5 . o:tf lkª vf;u/Lkxf8L efudf k|rngdf 5g\ . of]xfd|f] k/Dk/fut snf klg xf] .

klZrdlt/ b;}+df lkª v]Ng8fSg] rng 5 . h;nfO{ b]zfnLaf]nfpg] elgG5 . …/f]bLÚ klgv]lnG5 . lkª lgdf{0f ubf{ ljlwjt\¿kdf lgdf{0f ug'{kg]{ ljrf/;+:s[ltljb\ /fdk|;fb km'of“nsf]5 . km'of“nsf cg';f/ …lkªsf] rf/}vf“afdf bfof“–afof“lt/ dxfb]j,kfj{tL, xg'dfgsf] g}j]B, hd/fr9fO{ k"hf ug'{k5{ .Ú

eujfg\ s[i0fn] em'nf cyjflkª v]n]sf] k|;“u kfOG5 . o;}nfO{ldlynf~rndf em'nf dxf]T;jelgG5 . wd{zf:qcg';f/ jif{sf]Ps lbg lkª v]Ng'k5{ . km'of“neG5g\, …jif{lbgdf Ps lbg xfdLn]Psl5g e'O“ 5f8]/ cfkm\gf] ef/af6wtL{ dftfnfO{ d'lQm lbnfpg'k5{ .Úlkªsf ;DaGwdf h]–h:tf syg,dfGotf eP klg lkª b;}+sf]cfsif{0f xf] eg] of] k|frLg ;+:s[ltklg xf ] . o;sf ] wf ld {s,;f+:s[lts Pj+ kf}/fl0fs dxŒj 5 .

r+uf p8] 5taf6;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f } + – ; 'Gwf/fl:ytsf7df8f}+ dndf b;}+sf] lsgd]n ug]{dflg;x¿sf] 3'O“rf] lyof] . Tof]3'O“rf]af6 cnu b[Zo pQm dnsf]5tdf x]g{ ;lsGYof] . b'O{ bh{ghlto'jf xftdf n§fO{ lnP/ r+uf p8fp“b}lyP . ;“u} agfOPsf] l8h] ?ddfl8h] ;'bfg Pskl5 csf]{ lxGbL,g]kfnL / c+u|]hL ldS; uLtx¿3GsfO/x]sf lyP . Pp6f s'gfdfdnd} /x]sf] /]:6'/f“ x6 lrNnLsfsd{rf/L ddM, rfpldg, au{/h:tfkl/sf/ a]Rb} lyP . cf]/fGh]a'dlao/sf a|fG8 Dofg]h/ /f]zg k'/Ls]xL a]/ c?n] r+uf p8fPsf] x]/]/a;] . afNosfndf cfkm"n] r+ufp8fPsf] Ps}l5g s'/f u/]kl5 pgLklg Pp6f n§fO{ / r+uf lnP/d}bfgdf cf]ln{P .

r+ufn] xfjfdf sfjf vf“bfvf“b}xfjfsf] j]u g} sd eof] / pgsf]r+uf 6'“l8v]nsf] aLrdf /x]sf] ¿vdfuP/ c8\lsof] . r+uf p8fP/…hf]ufcf}+ xfd|f] k/Dk/f / ;+:s[ltÚgf/f;lxt s]6LPd sf8{, l:kGh #^)/ x6 lrNnLsf] ;xeflutfdfcfof]lht …r+uf r]6Ú sfo{qmddfz'qmaf/eGbf zlgaf/ o'jfx¿sf];xeflutf a9\of] . lbgel/ r+ufp8fpg] / ;f“em k/]kl5 8fG; kf6L{dfgfRg] sfo{qmd;lxt cfof]hgf

ul/Psf] pQm sfo{qmd :yfgfefjsfsf/0f sf7df8f}+df wLt dg]{ u/Lr+uf p8fpg gkfPsfx¿sf nflulgs} /dfOnf] ePsf] lyof] .

cf]dljqmd / afa'n]ttfP wgs'6f

wgs'6f– lrl; “b } uPsf ]a]n'sfsf] df};dnfO{ g]kfnsf rlr{trf/ kk x:tLn] kl;gf 5'6\g] u/LttfP . lbp“;f] b'O{ ah] g} ;'? x'g]elgPsf] sG;6{ Ps 306f l9nf] tLgah] ;'? eP klg k|lgn Pn=ltdlN;gf :6]hdf s] k|j]z u/]sflyP wgs'6]nL o'jfx¿sf] tfnLsf]u8u8fx6n] lqj]0fL :s'nsf] k|Ë{0fyfldg;Sg' eof] . clg ;'? u/]k|lgnn] …oxL xf] t dfofÚ . pgsf]rlr{t uLt / csf]{ Ps u/L hDdfb'O{j6f uLt k|:t't u/]sf k|lgncln c:j:yem}+ b]lvGy] . To;kl5:6]hdf pb\3f]ifsåof k|lgtf / e'jgn]lgdGq0f u/] clxn]sf o'jfdfem

tl:a

/ M ;

fOa/

;+;f/ 8

6sd

nf]slk|o x'g ;kmn w/fg] ufO{sfk|Zgf zfSonfO{ . gd:t] wgs'6feGb} :6]h k|j]z u/]sL k|Zgfn]…nfpg t nfP“ dfofÚ nufotsftLgj6f uLt ufPsL lyOg\ . :yfgLoufosx¿n] :yflkt ufosx¿nfO{a]nf–a]nfdf g]kfnL tyf lxGbL uLtufP/ kfnf] lbO/x]sf lyP eg] nfOesG;{6sf csf { x:tL afa'sf ]k|j]z;“u} sf]nfxn olt a9\of] lspgL bz{sx¿;“u} cfkm" klg gfRgyfn] . afa'kl5 kfnf] cfof] kk;d|f6cf]d ljqmd lji6sf] . pd]/n] $)gf3]h:tf b]lvP klg pgdf !^

jif]{ pd+u cem} uPsf] /x]g5 eGg]s'/f pgsf] uflosL / gfRb} ufpg]xfpefpn] k|:6} b]lvGYof] . pgsf] ufosL/ xfpefp b]v]/ wgs'6]nL o'jf o'jtLx¿e't'Ss} ePsf] b]lvGy] .

wgs'6fsf] lqj]0fL df=lj=sf]k|fË0fdf ;DkGg pQm nfOe sG;6{wgs'6f o'jf ;dfhn] cfof]hgf u/]sf]lyof] eg] d'Vo k|of]hs g]kfn

cfO;n] u/]sf] lyof] .– leiff sfk\mn]

onDa/nfO{ pkflw;fKtflxs ;dfrf/

w/fg– ;'g;/Lsf] t/x/fdf;DkGg lhNnf:t/Lo cGt/Snagscfp6 af:s]6an k|ltof]lutfsf]pkflw w/fgsf] onDa/ Snan]lht]sf] 5 . xf“;kf];f af:s]6ansf]6{df zlgaf/ ;DkGg kmfOgndfw/fgs} o'gfO6]8 a|bz{nfO{ &@–%@:sf]/n] k/flht ub} onDa/n] pkflwlht]sf] xf] . onDa/nfO{ pkflw

lbnfpg p;sf :6f/ v]nf8L Pn]S;tfdfªn] kmfOgndf @@ :sf]/ u/]sflyP . g/]z /fO{n] !# c+ssf]of]ubfg u/] klg o'gfO6]8 a|bz{pkljh]tfd} /f ] lsPsf] lyof ] .k | ltof ] lutfsf ] ;]ldkmfOgndfonDa/n] b xf]/fOhg SnanfO{/f]df~rs v]ndf ̂ %–^$ n] k/flhtu/]sf] lyof] eg] o'gfO6]8 a|bz{n]x l/ofnL ;fd 'b f los jgsf ]af:s]6an l6dnfO{ ^$–%@ n]x/fPsf] lyof] . k|ltof]lutfdfonDa/sf hLjg lnDa" ;jf]{Ts[i6v]nf8L tyf b xf]/fOhgsf /fd;'g'jf/n] xfO{ :sf]//sf] k'/:sf/x f t k f / ] eg ] x l / o fn L;fd'bflos jgsf gjLg /fO{n]plbodfg v]nf8L 3f]lift eP .

Page 8: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 *

Ps/fh ;'j]bL;+;f/ d]/f] vNtLdf =============.

o'jfk':tfsf nflu of] jfSo Kof/f]ePsf] 5 . pgLx¿sf] of] egfOnfO{k "/ f u/ ]sf 5g \ On ]S6 « f ] lgsUofh]6\;n] . clxn]sf] k':tfsf]hLjgz}nLd} kl/jt{g cfPsf] 5 .;a}eGbf ;lhnf], ;:tf] / cfsif{0fsf]dfWod ag]sf] 5— df]afOn .;fdfGo df]afOn kmf]gn] pgLx¿sf];a} rfxgf k"/f ub}{g, t/ klgsd;]sd s'/fsfgL / P;PdP;;lhn} ug{ ;lsG5 . cem /fd|f]vfnsf] ;]6 eof] eg] c¿ s] rflxof] <hLkLcf/P;, dlN6ldl8of, jfO{kmfO{,d]uflkS;]n Sofd]/f, Od]n, OG6/g]6,leh'cn /]l8of]h:tf tdfd lkmr/ePsf] df]afOn ;]6 eof] eg] < cao'jfk ':tfsf nflu lhG; jfh'Qfh:tf rLheGbf klg df]afOnjf cfOk8 dxŒjk"0f{ ePsf 5g\ .

df]afOn;“u} x]8;]6vNtLdf df]afOn, sfgdf

l:ks/ . z/L/df a]l/Psf] tf/ . x]bf{l8 lh6n dfgjh:t } . of ]cfdo'jfx¿sf] klxrfg ag]sf] 5 .cf“vf ;8slt/, clg uLt ======

s]xL ;docl3;Dd cfOk8,Sof;]6 Kn]o/ tyf PdkLy|L cflbn]pgLx¿sf] rfxgf k"/f ul/lbGy] .clxn] oL ;a}sf] ljsNk ag]sf] 5df]afOn ;]6 . To;}n] t pgLx¿eG5g\— PkmPd cyjf PdkLy|LgePsf] df]afOn s] df]afOn <

g]kfn 6]lnsddf sfo{/t Pssd{rf/L eG5g\— …w]/}h;f] df]afOnk|of]ustf{x¿ cfkm\gf] df]afOn

xfdL ‘hL’ k':tfsf o'jf

;]6df ePsf] lkmr/sf af/]df @)k|ltzt klg hfgsf/ x'“b}gg\, t/klg pgLx¿ o:tf] ;]6 af]SgrfxG5g\, h;df ;a} s'/f kfpg;lsof ];\ .Ú uLt ;'Gg afx]s6]lnlehg / lel8of];d]t x]g{ ;lsg]cj;/ df]afOndf pknAw 5 .

uf8Lsf] l;u/]6 nfO6/df /fVg;lsg] PdkLy|Ldf PkmPd df]8'n]6/x'G5 . o;df k]g 8«fOe, df]afOn,cfO{k8, PdkLy|L cyjf PdkLkmf]//fVg ;lsG5 . o;nfO{ l/df]6sG6«f]nn] rnfpg ;lsG5 / ljleGglk|mSj]G;Lx¿df uLt aH5g\ .

To;}u/L PkmPd;d]t ePsf]jfo/n]; Oo/kmf]g klg ahf/dfpknAw 5g\ . sDKo'6/df s'g} uLtah]sf] 5 eg] o;sf] k|of]uaf6 !;o ld6/ k/;Dd klg uLt ;'Gg;lsG5 . ;f]gL, kmg{6]s cflb a|fG8dfo:tf jfo/n]; Oo/ kmf]g pknAw 5g\ .

;+uLt kf/vLx¿sf nflueg]/ ahf/df PdkLy|L cfof] .To;nuQ } ahf/df cfof ]—PdkLkmf]/ . Do'lhs lel8of];d]t x]g{;lsg] PdkLkmf]/ ;fgf] pks/0fePsfn] o;nfO{ vNtLdf ;d]taf]s]/ k|of]u ug{ ;lsG5 . o;dfk]g 8«fOedf h:t} ljleGg ;fdu|Laf]Sg ;lsG5 .

csf]{ cfsif{0f xf] o'6' a|fG8sf]PdkL kmf]/ . o;df ! bzdnj #d]uflkS;]nsf] Sofd]/f 5 . o;dfleh'cn, cl8of] tyf PdkLy|L cflbsf];'ljwf 5 . o;df tl:a/ tyf8f6f;d]t ;]e ug{ ;lsG5 .o;afx]s Sofd]/f ePsf PdkL

kmf]/;d]t ahf/df pknAw 5g\, h;dfuLt ;'Gg / /]sl8{ª ug{ ;lsG5 .

clxn ]sf ] o 'u l8efO;cfOk8sf] xf] . ! b]lv #) hLaL;DdIfdtf ePsf PKknsf cfOk8 klgg]kfnL ahf/df 5g\ . h;df uLt,tl:a/, lel8of] cflb /]s8{ ug{ ;lsG5 .

u]dsf] ahf/PS;aS;, Kn]:6];g tyf

lgG6]G8f]h:tf u]dsf af/]df g]kfnLo'jfk':tf vf;} hfgsf/ 5}gg\, t/klg pgLx¿ ljleGg u]d v]Ng dflx/5g\ . of] cj:yfdf df]afOnd} ljleGgk|sf/sf v]n x'g] xf] eg] s] rflxof]/ < clxn]sf] Jo:t hdfgf clgsf7df8f}+sf] k6\of/nfUbf] hfddf of]klg Pp6f ;fyL e}lbG5 .

o;afx]s Jofj;flos ¿kdfklg ljleGg u]ldª ;km\6j]o/pknAw 5g\ . of] clxn] hf]P l:6s/ hf]P Kof8 ;Dd cfOk'u]sf] 5 .hf]P Kof8 gd{n l;:6ddf pknAwx'G5 eg] hf]P l:6s Pgfnul;:6ddf h;df k|foM ;a} u]dpknAw x'G5g\ . o;nfO{ sDKo'6/dfhf]8]/ lsaf]8{sf] ;6\6fdf k|of]uul/G5 . l;+un / 8an b'j} ¿kdfof] u]d v]Ng ;lsG5 .

o'jfx¿sf nflu ;a}eGbfnf ]slk|o u]d dfOqmf ];km \6sf ]PS;aS; # ;o ^) xf] . of] Psk|sf/sf] u]ldª l8efO; xf], h;dfsDaf] 8«fOe nufOPsf] x'G5 . o;df;L8L jf 8LeL8L /fv]/ v]Ng ;lsG5 .o;sf ;fy Pp6f jfo/n]; hf]P l:6sklg x'G5 . o;df ePsf] uhasf]u|flkmS;sf sf/0f u]ldªsf] /f]df~rscg'ej x'G5 . o;nfO{ 6]lnlehg jfsDKo'6/df hf]8\g klg ;lsG5 .OG6/g]6df hf]8]/ cgnfOg v]Ngklg ;lsG5 . o;df @) hLaLsf]xf8{l8:s x'G5g\, h;df tl:a/,Do'lhs tyf rnlrq klg :6f]/ug{ ;lsG5 .

k]g 8«fOePs hdfgf lyof], cfkm";“u

ePsf ;a} 8s'd]G6 emf]nfdf sf]r]/lx+8\g'kYof]{ . of] cj:yf cem} klgsltko :yfgdf 5, t/ clxn] Pp6f;fgf] Uofh]6 eP k'U5 . hlt klg8s'd]G6 5g\, ;a}nfO{ Pp6f k]g

8«fOedf sf]Rg ;lsG5 . On]S6«f]lgskmfOnsf ¿kdf ltgnfO{ Pp6fsDKo'6/af6 csf]{df ;fg{ ;lsG5 .

k ]g 8«fOe klg ljleGg¿k/+u;lxt ahf/df cfPsf 5g\ .clxn] ;f]gL sDkgLsf] dfOqmf]eN66fOgL gfdsf] ;fgf] k]g 8«fOeahf/df pknAw 5 . oL k]g 8«fOe% ;o !@ PdaL, ! hLaL / @hLaL;Dd Ifdtfsf 5g\ . sDk|];l;:6d ePsf sf/0f Ifdtfsf] #u'0ff a9L;Dd :6f]/]h ug{ ;Sg]Ifdtf To;df /x]sf] s'/f hLcfO{6LsDKo'6/sf bLks ;'j]bL atfp“5g\ .8s'd]G6x¿ /flv;s]kl5 km]l/vf]Ngsf nflu kf;j8{ cfjZos kg]{k]g 8«fOe klg k|of]udf 5g\ .OlGkm6«f]g, :ofgl8:s cflbsf k]g8«fOex¿ of] ¿kdf pknAw 5g\ .OlGkm6«f]gn] sDKo'6/nfO{ a'6 ug{;S5 . To;}u/L :ofgl8:sn]sDKo'6/sf] ljG8f]hdf er'{cn 8«fOelqmP6 u5{ . pQm 8«fOedf ;km\6j]o/OG:6n klg ug{ ;lsG5 . o;nfO{csf]{ sDKo'6/df OG:6n gu/]/} klgrnfpg ;lsG5 . o;sf] Ifdtf !b]lv $ hLaL;Dd x'G5 .

Nofk6kNofk6knfO{ klg kf]6] {an

Uofh]6\;sf ¿kdf lnOG5 . o;k|sf/sf kf]6]{an Uofh]6\;sf] klxrfgcnUu} 5 . o;sf] ahf/ olt cl3a9]sf] 5 ls s]xL jif{d} o;n] 8]:s6ksDKo'6/nfO{ k5fl8 5f]8\g]5 .

sDKo'6/sf] ahf/nfO{ lgofNbfNofk6k clxn] klg k5fl8 g} 5 .pRr :t/sf Jofkf/L, sd{rf/L,u}/;/sf/L ;+:yfdf sfd ug]{x¿ /cGo ;f}lvgx¿ o;sf k|of]ustf{dflgG5g\ . ;+;f/el/s} tYof+s x]g]{xf ] eg ] klg sDKo '6/ vl/bug]{x¿dWo] @) k|ltztn] Nofk6kvl/b u5{g\ . ahf/ ljZn]ifsx¿sfcg';f/ casf] rf/–kf“r jif{leq}dfof] ;+Vof %) k|ltzt k'Ug]5 .Nofk6kk|lt rf;f] /fVg]x¿sf] ;++Vofx]g]{ xf] eg] of] s'/f ;xh} ;Dejx'G5 h:tf] b]lvG5 .

g]kfndf Nofk6ksf] ahf/o'/f]kLo b]zsf] t'ngfdf cToGt} sd5 . g]kfndf aNn o;sf] k|of]u

a9\b}5 . xfn P;/, n]gf]ef], sDKofs,cfOaLPd cflb a|fG8sf Nofk6kg]kfnL ahf/df 5g\ .

An' 6'yAn'6'y 8f6f 6«fG;km/sf nflu

cToGt} pkof]uL kl5Nnf] k|ljlw xf] .df]afOn kmf]g;]6df An'6'ysf] k|of]u;fdfGo e};s]sf] 5 . l/ª6f]g, ;Gb]ztyf cGo 8f6fx¿ An'6'yo'Qmdf]afOndf lagfvr{ ;fg{ ;lsG5 .sDKo'6/df klg An'6'ysf] k|of]ux'G5 . olb sDKo'6/df An'6'y 5}g eg]ahf/af6 vl/b u/]/ klg An'6'y k|of]uug{ ;lsG5 . o;nfO{ ;LkLo'sf] kf]6{df/fv]/ OG:6n u/]kl5 cfOk8, PdkLkmf]/,k]g8«fOe cflbsf 8f6f sDKo'6/df tyfsDKo'6/af6 logdf ;fg{ ;lsG5 . o;n]ubf{ l56f]5l/tf] tl/sfn] sfd ;DkGgug{ ;lsG5 .

clxn] g]kfnL ahf/df cGoAn'6'y Uofh]6;“u ;~rf/ ug]{ IfdtfePsf An'6'y;d]t cfPsf 5g\,h;df x]8;]6 ;d]t hf]l8Psf] x'G5 .j]a a|fph ug{, Od]n OG6/g]6 k|of]uug{;d]t o;sf] cfjZostf k5{ .

cGo cfsif{0fxfO l8lkmlg;g cl8of] csf]{

Pp6f cfsif{0f xf] . o;df *Rofgnsf] ;fpG8 sf8{ x'G5 . of]c6f] km\n]lShjn / c6f] ;]lG;ªx'G5 . o;sf sf/0f g} o;n] cfkm}+g} cfjZos Rofgn kQf nufP/uLtx¿ ;'gfp“5 .

ljz]iftM Nofk6ksf nfluk|of]u ul/g] o'P;aL 6]lnlehgl:6s kfOG5 . of] Ps k|sf/sf]6]lnlehg sf8{ xf] . ;'?df o;df;km\6j]o/ OG:6n ug'{k5{ . s'g} klg6]lnlehg k|f]u|fd cfO;s]kl5 5'6\of]eg] km]l/ bf]xf]¥ofP/ x]g{ ;Sg' g}o;sf] gof“ ljz]iftf xf] . s'g} k|f]u|fdcyjf v]n x]bf{x]b}{ aflx/ hfg'k¥of]eg] l/df]6df ePsf] lglZrt a6glyr]/ lg:sg ;lsG5 .

s'g} klg Od]hnfO{ l8le8Ld}/fO6 ug{ ;lsg] l8le8L cf/8ANo'klg g]kfnL ahf/df cfPsf] 5 .o;sf nflu sfuhsf] cfjZostfkb}{g . l8le8Ld} !* PS;sf] l:k8dfof] /fO6 x'G5 .

Pp6f gof“ / cfsif{s k|ljlw

xf] :6f/ cf]P;8L . o;df Pp6fu | f lkmS; sf8 { x ' G5 . o;n]sDKo'6/sf] df]lg6/ ldnfpg] sfdu5{ . DFF]lg6/sf] rlDsnf]kg, /+u,cfsf/ tyf ;tx ldnfpg o;sf]k|of]u ul/G5 . To;}u/L k|f];];/dfcf]e/ Snlsª ug{sf nflu k|of]uul/g] 8\o'cn sf]/ ;]G6/ klgpknAw 5 . o;sf] ;xfotfaf6tfkqmd ldnfP/ /flvG5 .

sDKo'6/df ;LkLo'lagf g}sfd ug{sf nflu P;PncfO{ cfPsf]5 . ;LkLo'sf] ;6\6fdf o;sf] k|of]uug{ ;lsG5 . o;df ePsf] u|flkmS;sf8{af6 k|f];]l;ª x'G5 . o;sf]db/af]8{df @ j6f u|flkmS; sf8{/fVg ;lsG5 .

ljleGg k|sf/sf k|fljlwssfo{ Ps}k6s ug{ ;lsg] cn Ogjfg dlN6kmª;g Uofh]6 klg g]kfnLahf/df pknAw 5g\ . kmf]6f]skL,n]h/ lk|G6, km\ofS;, :Soflgªh:tf;Dk"0f{ sfo{ oxL d]l;gaf6 ug{;lsG5, t/ clxn] ahf/df cfPsf]n]S;dfs{ PS; y|Lkmf]/6' Pgaf6 csf]{kmfObf klg k|fKt ug{ ;lsG5 .o;df c6f]d]l6s 8s'd]G6 lkm8/ 5 .ljleGg k|sf/sf 8s'd]G6nfO{ cfkm}+g} kmsf{P/ kmf]6f]skL ug]{b]lv lnP/ljgf;e{/ lglZrt If]qleq /x]sfSnfOG6 sDKo'6/af6 lk|G6 ug]{sfd;d]t o;af6 x'G5 .

hdfgf ;fgf] / 5l/tf]sf] 5 .of ] s '/ fnfO { k5 \ofPsf 5g \o'jfk':tfn] . ;s];Dd ;'ljwfo'QmUofh]6\;sf] k|of]u u/]/ lhGbuLnfO{xfO{kmfO{ agfpg sf]xL lsg kl5 ky]{/ < To;}n] t cGo d'n'sdf logLx¿nfO{Uofh]6 k':tf cyf{t\ hL h]g]/];g elgG5 .aGg] xf]Og t hL k':tf <

tof/ x'g'xf];\gof“ df]afOn qmflGtsf nflu

klg sd cfsif{s 5}g . o;df j]aa|fplhªsf ;fy} lel8of] sGk|]mG;, Rof6,Od]n, ;+uLt, PkmPd /]l8of], cl8of]lel8of] 8fpgnf]l8ª, @ d]ufk]S;nSofd]/f, PdPdP;, hLkLcf/P;, An'6'y,PdP; clkm;, :g]k;6h:tf y'k|} cfsif{s;'ljwf ;dfj]z 5g\ .

gf]lsofn] Sofl;s #!!)df]8nnfO{ ldgL sDKo'6/sf] :j¿klbPsf] 5 . dWod vfnsf] df]afOn;]6df gf]lsofn] klxnf] k6s oltw]/} ;'ljwf ;dfj]z u/]sf] xf] . !bzdnj # d]uflkS;n Sofd]/f, Do'lhsKn]o/, PkmPd, An'6'y, OGk|mf/]8, Od]n,OG6/g]6h:tf ;'ljwf gf]lsof Snfl;s#!!) df k|fKt ug{ ;lsG5 .

ptf l:nd agfj6 / ;fgbf/lkmr/sf lglDt k|l;l4 sdfPsf]df]afOn kmf]g lgdf{tf sDkgLdf]6f]/f]nfn] gof“ df]afOn ;]6ahf/df Nofpg] tv{/ ub}{ 5 .df]6f]/f]nfsf] gof“ ;]6df pRr cl8of]u'0f:t/sf ;fy PdkL y|L Kn]o/,lel8of] :6f]/]h, l8lh6n Sofd]/f,An'6 'y sg]lS6le6L, OG6/g]6,hLkLcf/P;h:tf ;'ljwf x'g]5g\ .df]afOnsf] dfu k|To]s jif{ a9\bf]5 eg] k|of]ustf{nfO{ nf]Eofpglgdf{0f sDkgLx¿ df]afOnnfO{ gof“;'ljwf tyf l8hfOg k|bfg u/L

ldgL sDKo'6/tkm{ 9fNb}5g\ .;'k/ df]8nem}+ df]afOn kmf]g

klg nuftf/ b'Anfp“b} uPsf] 5 eg]u|fxssf] ?lr qm]l86 sf8{h:t}kftnf x\ofG8;]6df a9\b} uPsf] 5 .df]afOn kmf]g lgdf{tf sDkgLgf]lsofsf cg';f/ ;g\ @))& sf]cGTo;Dd ljZjsf ] s 'nhg;+VofdWo] cfwf;“u df]afOn kmf]gx 'g ]5 . gf ] lsofsf df ]afOnPsfOk|d'v sfO{ cf]O:tfdf] eG5g\–…df]afOnsf] ;a}eGbf 7"nf] dfuljsf;f]Gd'v b]zdf 5, h;df rLg,ef/t / s]xL clk|msL b]z k5{g\cf]O:tfdf]sf cg';f/ o; jif{sf]cGTo;Dd ljZjsf # ca{ dflg;df]afOn sg]S;gaf6 hf]l8g]5g\ eg];g\ @)!) ;Dd of] ;+Vof a9]/ $ca{ k'Ug]5 . df]afOn ahf/sf] cWoogub}{ cfPsf] uf6{g/ sDkgLsf] tYof+seg] gf]lsofsf] eGbf s]xL km/s 5 .ljZjsf ^@ b]zsf] laqmL tYofª\snfO{cfwf/ dfg]/ ul/Psf] cWoogdfuf6{g/n] ;g\ @))* ;Dd @ ca{^) s/f]8 df]afOnn] sfd ug]{ hgfPsf]5 eg] ;g\ @))( df dfq ! ca{df]afOn ;]6 laqmL x'g] pNn]v ul/Psf]5 . ;g\ @))( df Ps ca{ df]afOndWo]PsltxfO{ Pl;of–k|zfGt If]qdf dfqlaqmL x'g]5g\ .

df]afOn dflg;sf] ;a}eGbflgs6 / lk|o ljB'tLo pks/0falg;s]sf] 5 . clxn] df]afOnlgdf{tf sDkgLx¿ gof“–gof“ ;'ljwfykL pkef]QmfnfO{ nf]Eofpg] xf]8dfb]lvPsf 5g\ h;n] ubf{ o;n]df]afOnsf] dfq sfd gu/]/ ldgLsDKo'6/sf] ¿k wf/0f u/]sf] 5 .df]afOn clxn] s'/fsfgL ug{ dfqk|of]u x'“b}g 38L, cnfd{, l8lh6nl:6n tyf d'eL Sofd]/f, Do'lhsKn]o/, u]d, /]l8of], 6]lnlehg,cfOkf]8, k]g8«fOe, tYofª\s k|zf]wg,Od ]n– OG6/g ]6 , P;PdP;,PdPdP;nufotsf ;'ljwf klgo;};“u hf]l8P/ cfpg yfn]sf 5g\h;n] ldgL sDKo'6/sf] cjwf/0ffnfO{k"0f{tf lbPsf] 5 . ax'rlr{t sDKo'6/lgdf{tf sDkgL PKknn] cd]l/sfdfpkef]Qmfdfem cfOkmf]g ;fj{hlgsu/]kl5 To;nfO{ lsGg pkef]Qmfx¿lbge/ nfOg a;]sf lyP .

oxL c+u|]hL jif{sf] cGTo;Ddo'/f]k / cfpg] jif{leq Pl;ofsfpkef]Qmfdfem cfOkmf]g Nofpg]of ]hgf PKknsf ] 5 . s]xLn ]cfOkmf]gnfO{ clxn];Dds} ;a}eGbfcfsif{s / ;'ljwfo'Qm df]afOnsf];+1f lbPsf 5g\ . ldgLsDKo'6/sf]bhf{ kfPsf] cfOkmf]gdf df]afOn

kmf]g, cfOkf]8, OG6/g]6, l8lh6nSofd]/f, k]g8«fOeh:tf ;'ljwf t5“b} 5g\, ;fy;fy} of] k"0f{ ¿kdf6r l:qmg k|0ffnLdf cfwfl/t 5 .o;df ( OGrsf] l:qmg 5 eg]lsaf]8{sf] cfjZostf kb}g . PKknn]$ / * luufafO6sf b'O{ y/LcfO{kmf]g ahf/df NofPsf] 5 .

cfOkmf]gsf] csf]{ ljz]iftfeg]sf] Aof6«L xf] h'g Psk6sl/rfh{ u/]kl5 * 3G6f s'/fsfgLug{ tyf ^ 3G6f lel8of] x]g{;lsG5 . ;g\ @))* leq ljZje/! s/f]8 cfOkmf]g a]Rg] NfIoPKknsf] 5 . hfkfgL sDkgL ;f]gLn]klg l5§} gof“ ;'ljwf ePsf] lnlSj8df]afOn kmf]g ahf/df Nofpg]tof/L u/]sf] 5, h;nfO{ ;fdfGo¿kdf km'6fpg ;lsg]5}g . of] kmf]gt/n kbfy{n] el/Psf] kf/bzL{x'g]5 . ljZjd} ;a}eGbf a9L df]afOnlgdf{0f ug] { gf]lsofn] xfn;fn}ahf/df NofPsf] Pg–&^ df]afOn ;]6

tl:a

/ Md

f]8n

;+;f/ 86

sd

Page 9: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 (lnl6n ld:6/ PG8 ld; kf]v/f

kf ]v/f– n:s/ } ;–;fgfafa'gfgLx¿ d~rdf b]vf k/] .ljBfnos} kf];fsdf k|s6 ePsf afa'–gfgLx¿nfO{ ;a}n] tfnLn] :jfut u/] .kf]v/fd} o;cl3 klg afn;f}Gbo{;DaGwL sfo{qmd ul/;s]sf] lht xfd|f]sf7df8f}+n] k[ys\ 9+un] afnaflnsfsf]cGt/lglxt Ifdtf aflx/ Nofpg]p2]Zon] ljBfno:t/af6} afn;f}Gbo{k | ltof ] lutfsf ] cfof ]hgf ug{yfn]sf] 5 .

uPsf] ;ftf klxnf] k6s b'O{ljBfno :6]k jfO{ :6]k pRr df=lj=/ ;[hgf pRr df=lj=sf ;–;fgfafa'–gfgLx¿aLrdf k|ltof]lutfu/]sf] xf] . kl/ro /fpG8, k|Zgf]Q/,6\ofn]G6, 6k l;S; x'“b} ljBfnoaf65'§f5'§} ljh]tfx¿ 3f]lift ul/Psf]lyof] . lnl6n ld:6/ PG8 ld;:6]k jfO{ :6]k :s'nsf] aflnsftkm{:g]xf clwsf/L lnl6n ld; :6]k3f]lift eOg\ . o;sf ;fy} pgn]ld; 6\ofn]G6sf] pkflw klg kfOg\ .k|ltof]lutfdf ;'l:dtf nfld5fg]km:6 /g/ck, sljtf k/fh'nL;]sG8 /g/ck eP . o:t} afa'tkm{;'hg kf}8]n lnl6n ld:6/ :6]kjfO{ :6]k 3f]lift eP . clgif s'“j/km:6 /g/ck / ljho >]i7 ;]sG8/g/ck 3f]lift eP . ljhon] ld:6/6\ofn]G6sf] 6fO6n klg kfP .

;[hgf pRr df=lj=af6 lbJoa:tfsf]6L lnl6n l;d ;[hgf pRr

df=lj= 3f]lift eOg\ eg] tflhofu'?ª km:6 /g/ck / Pln;f u'?ª;]sG8 /g/ck eP . lnl6n afa'tkm{cleif]s s];L lnl6n ld:6/ ;[hgfpRr df=lj= eP . o'hg kflnv] km:6/g/ck / k/ut lah'S5] ;]sG8 /g/ck 3f]lift eP . k|To]s :s'nsf] gfdaf6k|ltof]lutf ub}{ cGTodf k|To]s :s'nsfljh]tfx¿aLrsf] k|lt:kwf{af6

lnl6n ld:6/ PG8 ld; kf]v/f ckmlb Po/ 3f]lift ul/g] hfgsf/L lhtxfd|f]sf k|aGws lgb]{zs /fh]zhf]zLn] lbP . !) j6f ljBfnoaf6ljh]tf 5gf}6 ul/g]5 . o;/L ljhoePsfx¿nfO{ Ps 7fp“d} e]nf u/fP/tflnd lbPkl5 pgLx¿n] clGtdk|lt:kwf{df ;xeflutf hgfpg]5g\ .

–lzj zdf{

cGt/sn]h g[Tok|ltof]lutf

a'6jn – g]kfnL nf]s;+:s[ltPj+ k/Dk/fsf] ;+/If0f ug]{ p2]Zon]:yfgLo ; +ud >f ]tf Snan]ljhofbzdLsf] pknIodf zlgaf/oxf“ cGt/sn]h g[To k|ltof]lutf;DkGg u¥of ] . a '6jn–!#of]uLs'6Ll:yt xf6ahf/ k|f+u0fdfpNn ]Vo bz {sdfem ePsf ]k | ltof ] lutfdf sn ]hsf5fq5fqfx¿n]] sf}8f, df?gL, dfemL,d}lynL, ef]hk'/Lnufot g]kfnLdf}lns ;+:s[lt emNsg] ljljwg[Tox¿ k|:t't u/] . lhNnfsf ;ftsn]hn] efu lnPsf] k|ltof]lutfdfdl0fd's'Gb pRr dflj of]uLs'6Lk|yd, /fddl0f ax'd'vL SofDk;dl0fu|fd låtLo, dfofb]jL kmfd]{;Lsn]h gof“ufp“ t[tLo tyf Go"xf]/fOhg sn]h sflnsfgu/n];fGTjgf k'/:sf/ k|fKt u/] .cfof]hs Snasf snfsf/x¿n]/fli6«o uLt ufP/ ;'? u/]sf]sfo{qmddf :yfgLo snfsf/ r]tg9sfnsf ] xf:o k | :t ' ltn ]bz{sx¿nfO{ a]Un} dgf]/~hg k|bfg

u/]sf] lyof] . ljljw cflbjf;L–hghlt j]ze"iffdf ;lhPsf cGosnfsf/n] b]zsf] ;d;fdlos/fhgLltk|lt Jo+Uo Pj+ bnsf

g]tfx¿nfO{ ;+ljwfg;efsf] gof“ldlt l56f] tf]Sg va/bf/L ub}{ufPsf] uLtn] bz{sx¿sf] dglht]sf] lyof] .

cgfysf nflu;f+:s[lts sfo{qmd

a'6jn– cgfy tyf ;8safnaflnsfx¿sf nflu ;xof]uh'6fpg] tyf :yfgLo snfsf/nfO{k | f ] T;flxt ug{ ] p2 ]Zon] a '4ax'p2]ZoLo o'jf Sna a'6jnn]

z'qmaf/ ljljw ;f+:s[lts sfo{qmdcfof]lht u¥of] . :yfgLo sflGt;efxndf ;DkGg sfo{qmddf:yfgLo k|ltefx¿n] nf]s, cfw'lgs/ bf]xf]/L uLt tyf g[To, gf6sPj + Sof l/s ]r/ k |:t 't u/ ]/bz{sx¿nfO{ dgf]/~hg k|bfg u/] .pQm cj;/df sf]lknf /;fOnL,;'ldqf u'?ª tyf gf/fo0f yfkfn]cfw'lgs uLt k|:t't u/]sf lyPeg] /fhs'df/ u'?ª, ;'Gb/ u'?ª,nIf', d]g'sf / b'uf{ yfkfsf] ;d"xuttfdfª ;]nf], sf}8f Pj+ 3f6' g[Ton]bz{snfO{ g]kfnL k/Dk/f Pj+ nf]s;+:s[ltsf] ememNsf] lbPsf] lyof] .afn snfsf/ ;l~rtf >]i7, s';'dyfkf cflbsf] g[Ton] bz{sx¿nfO{pT;flxt agfPsf] lyof] . pQmcj;/df ;'zLn yfkfsf] Sofl/s]r/n]kof{Kt x“;fPsf] lyof] . lbp“;f] !@ah] ;'? eP/ ;f“em & ah];Ddrn ]sf ] sfo {qmddf ysfnL ,tfdfª,u'?ª, du/ cflb cflbjf;L–hghfltsf] hftLo tyf wfld{sj]ze"iff klg k|bz{g ul/Psf] lyof] .

Page 10: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 !)

b;}+sf]jftfj/0fn]g} /f]dfl~rt

agfp“5, 5'§} df};d, sfd ug{ l9nf]e};Sof] h:tf], === Pp6f s'/f x'gt g/fd|f] kIf xf]nf, b;}+ cfPkl5dnfO{ sfd ug{} cN5L nfU5 . To:t}b;}+sf] a]nfdf 5'l§P/ jf cnlUuP/a;]sf cfkmGtx¿aLr e]63f6x ' G5 . ;a } Ps}ynf ]df e ]nfx'G5g\===l/;/fu x6]/ hfG5== .

;'/hl;+x 7s'/L, leh]b;}+==< lkª v]Ng], sfd s]xL

x'“b}g, To;}n] lbgel/ df;' vfO/xg],6Lsf nufP/ k};f lng]== P clg dt yf]/} k};f eof] eg] l/;fp“5' lg,yf]/}df klg Ps ;o ¿k}of“ rflxG5, Tof]eGbf yf]/} lbP lkmtf{ g} ul/lbG5'==== .

/]vf, yfkf gflosf;a}hgf 3/df e]nf x'g], df;'

vfg] . n'uf lsGg] eg]sf] t c¿a]nfklg x'G5, ToxL t xf],====s]6fs]6Lg} 5“bf 6Lsf nufpg], k};f a6'Ng],lkª v]Ng] lyof] t/ clxn] e]63f6g} dxTjk"0f{ ePsf] 5, c¿====em§

;f]Rg} ;lsPg of/, xfxfxf==== .afa' af]u6L, ufos

5l/Psf] kl/jf/;“u} a;]/ vfg]xf], ;fgf]df a9L /dfOnf] x'GYof],clxn] t b;}+sf] vf;} …Eofn'Ú nfUb}g,b;}+ eg]sf] afnaflnsfx¿sf nflu/}5, lhDd]jf/L ylkPkl5 t ;a}cfkm}+n] ldnfpg'kg]{ . o;k6s a'aflaTg'ePsfn] b;}+ dgfO“b}g, b;}+sf] gjdL/ bzdL b'O{ lbg d Oh/fondf sfo{qmdug{ hfg] ePsf] 5' .

ozs'df/, ufoskl/jf/;“usf] hd36 g} xf],

b;}+df 3/ hfg] jftfj/0f tof/ x'“b}5,c¿ a]nf 3/nfO{ lal;{P klg b;}+sf]a]nfdf 3/sf] df;'eftn] tfG5, c¿s] eGg] < yk]/ n]lvlbg' g === .

e/t l;6f}nf, ufoscfkm"eGbf 7"nf;“u 6Lsf

nufP/ blIf0ff lng' g} ;a}eGbf/dfOnf] kIf xf], To;kl5 gof“ n'uf===xfdL tLg hgf lbbL–alxgL 5f}+,6Lsf nufO;s]kl5 s;sf] w]/} k};feof] eg]/ xfdLaLr k|lt:kwf{ g}rN5, ;fgf] x'“bf 8\of8Ln] sk8flslglbg'x'GYof], clxn] k};f lbg'x'G5,xfdL cfkm}+ lsG5f}+ . 8\of8L–ddL b'j}hflu/] ePsfn] b;}+df pxf“x¿nfO{7Ug kfOG5, xf xf== .

;l~rtf n'O“6]n, gflosfxf xf xf====dfdf3/ uP/ 6Lsf

nufpg], Toxf“ w]/} k};f kfOG5 lg,ghfg] klg 8/fp“b} lkª v]Ng klgdHhf x'G5=====ufp“3/df lkªv]lnGYof] t/ clxn] sf7df8f}+df Tof]/dfOnf] kfO“b}g . oxf“ tf; v]Ng]-dnfO{ sna|]s / km\nf; dfq} cfp“5_,vfg] sfd x'G5=====

;/f]h s];L, snfsf/

;a}eGbf /dfOnf] kIf 6Lsfnufpg] / cfkmGtx¿;“u e]63f6ug] { xf] . of] a]nfdf hlt;'s}6fl9Psf] jf l/;fPsf] dflg; b]Vbfklg d]nldnfksf] efjgf cfp“5 .;a} l/;–/fu x/fp“5 .

;l/tf nfld5fg], snfsf/6Lsf g} k|d'v cfsif{0f xf],

cfkmGtsxf“ 6Lsf nufpg hf“bfsf]If0f /dfOnf] x'G5 . csf]{ s'/f of]a]nf km';{b klg x'G5, x]nf], x]nf],x]nf]=== . -df]afOn l8;sg]S6 clgkm]l/_ x]nf] c“ cl3 nfOg l8;sg]S6eof], km]l/ x]nf], x]nf], x]nf] ========

/fds[i0f 9sfn, ufosxfdL 3/aflx/ a;]sfx¿n]

b;}+sf] a]nfdf 3/ hfg kfp“5f}+, w]/};dob]lv ge]6]sf cfkmGtx¿;“ue]63f6 x'G5 . vfglkg, s'/fsfgL,nfdf] uGyg clg w]/} /dfOnf]x'G5===dfdf3/ uof] 6Lsf nfof], /ftf]6Lsf / cfzLjf{b====b;}+df lbPsf] cfzLjf{b;f“Rr} k'U5 h:tf] nfU5 dnfO{ .

k|fZgf zfSo, uflosf3/ uOG5, b;}+ cfPkl5 3/

hfg}k5{ eGg] x'G5, cem d t b;}+df3/ uPkl5 Ps dlxgf pt} a:5',afaf, ddL;“u a;]/ ;“u} vfgkfOG5 . Tof] g} 7"nf] s'/f xf] lg xf]Og/ < oxf“ t PSn} a:bf–a:bf 6]G;gx'G5 lg, sfo{qmd ePg eg] t Psk|sf/n]cf/fd ug]{ a]nf klg oxL xf]===

h'gf k|;fO{+, uflosfkl/jf/ , cfkmGt tyf

;fyLefO;“usf] e]63f6, Psk|sf/n]cfTdLotf, ;a}sf] km';{b== b;}+dflog} s'/f kfOG5 . kl/jf/eGbf klgcfkmGtx¿;“u jif{ lbgel/ e]6\gkfOPsf] x' “b}g, b;}+df Ps}k6se]l6G5 . d tf;–h'jf v]lNbg . vfg]–lkpg], 3'Dg hfg] h:tf sfo{qmddf;l/s eOG5==== .

lgdf ¿Daf, ufos;fyLefO;“u ljz]if u/]/

kl/jf/;“usf] e]63f6 t xf] lg, xfdLlbbLalxgLx¿aLr ToxL a]nf e]6x'G5 . b'O{ hgf lbbL;“u a;]/ k'/fgfs'/f ;Dem]/ ukm u5'{ . afNofj:yfsfs'/f ;Dem]/ -n'uf lsg]sf], emu8fu/]sf]_ v'a xf“l;G5 . tf; klg v]N5',t/ tf;df slxNo} lhlTbg“ / xfbf{ klgk};f uof] eGg] …lkmnÚ x'“b}g .

;+uLtf >]i7, leh], sflGtk'/ 6]lnlehgb;}+df ;a} hgf;“u e]6 x'G5,

w]/} vfg kfOG5, cfkmGt– l5d]sLsf]

3/df uP/ klg df;' vfOG5 . h]xf];\, dnfO{ c;fWo} dgkg]{ v;Lsf]safa b;}+df vfg kfOG5 . oxLaxfgfdf slt;“u e]6 klg x'G5 .

df};dL u'?ª, uflosfb;} +sf ] /dfOnf ] kIfnfO {

;fdflhs, wfld{s, ;f+:s[ltsnufot ljleGg b[li6sf]0fn] x]5'{ .;fdflhs kIfaf6 x]g] { xf] eg]

l/;/fu, j}dg:o x6fO{ cfk;L;b\efj, efOrf/f / dfofk|]d ;f6\b}cfkm"eGbf 7"nfaf6 cfzLjf{b lng'g} b;}+sf] /fd|f] kIf xf] .

hLjg n'O“6]n, cleg]tf–df]8nkl/jf/ tyf cfkmGtx¿;“usf]

e]63f6 g} xf] . jif{el/ g} sfddfJo:t eOG5, oxL a]nf t xf] lgkm';{b x'g] . b;}+afx]s c¿ a]nfcfkmGtn] e]6] eg] cfh t b;}+ xf]Ogs;/L e]6 eof] eg]/ k|Zg u5{g\ .To;}n] of] ;do cfkmGthg e]6\g] ;a}eGbfpko'Qm ;do xf] h:tf] nfU5 .

cfnf]s g]Djfª, lgb]{zscfzLjf{b xf], hd/f /fVg',

hd/fsf] 6';f knfpg', cu|haf6snzdf /fv]sf] hd/f 6fpsf]dfnufpg' slQ dHhf x'G5 < o;k6ssf] b;}+df eg] ;Dk"0f{ hgtfn]g]tfx¿nfO{ ;+ljwfg;ef lgjf{rg ;DkGgxf];\ eg]/ cfzLjf{b lbg'k5{ / g]tfn]klg To;nfO{ cjd"Nog ug'{ x'“b}g .

bdg ¿kfv]tL, xf:osnfsf/d]/f] ljrf/df cfh ksfPsf]

safa ef]lnkN6 gttfO{ k6s–k6su/]/ s'k's'k' vfO/xg] . af];f] r':of]KjfSs d'vdf xfNof], slQ dHhf,km]l/ Psl5gdf ef“8f] vf]Hof] km]l/vfof] . b;}+el/ o;} ul//xg]=== .

xl/j+z cfrfo{, snfsf/;a}sf] lgwf/df 6Lsf /

sfgdf hd/f x ]g { kfOG5,cfkmGtx¿nfO{ oxL a]nf e]6\gkfOG5 . e]63f6n] d]nldnfka9fp“5 . Ps–csf{df z'e]R5fcfbfg–k|bfg x'G5 . a]jf:tf /cf/f]ksf] ;§f Psl5g eP klg /fd|f]xf];\ eg]/ ;f]Rg], gsf/fTdssf] ;§f;sf/fTds s'/f dfq ug'{ g} b;}+sf]ljz]iftf xf] h:tf] nfU5==== .

dbgs[i0f >]i7xfd|f] kl/jf/ 7"nf] 5, lbbL–

alxgL klg 6Gg} 5f}+ . ljjflxtlbbLx¿;“u e]6 ug]{ df}sf klg b;}+g} xf] . pxf“x¿ cfp“bf /dfOnf] x'G5,To:t} b;}+sf] a]nfdf ;a} ldn]/ ;lkªhfG5f}+ . xfd|f] t ;lkªs} nflu kf“rlbg 5'6\ofpg'k5{ .

OlGb/f hf]zL, uflosfnf eGg} cfPg, ToxL e]63f6

t xf], b;}+df km';{b x'G5, klxn]sf]

ofb cfp“5, ;fgf] 5“bfsf] cj:yf;Dem]/ /dfOnf] nfU5 . b;}+sf];dodf p7\g]lalQs} lr;f]–lr;f] 5'§}vfnsf] jftfj/0f b]v]/ cfgGbnfU5 . b;}+df cfzLjf{b lng kfOG5,of] klg /fd|f] kIf xf] lg === .

df08jL lqkf7L, uflosf;fyLefO;“usf] e]63f6, k'/fgf

;fyL;“u ljz]if u/]/ klxn]sfun{k|m ]G8x¿===P clg klxn]sfun{k|m]G8sf 5f]/f5f]/L dfdf–dfdfeGbf n}–n} afa' eGg'kg]{ s:tf]/dfOnf] kIf xf]nf=== <

gf/b vltj8f, xf“:osnfsf/dnfO{ kfl/jfl/s hd36

Psbd} dgk5{, b;}+ o:t} cj;/ xf],hlt a]nf 3/df eL8ef8 x'G5,kfx'gfx¿ cfp“5g\, cfkm\gf pd]/ldNg]x¿;“u s'/fsfgL ug{ kfOG5 .b;}+sf] cj;/df xfdL bfh'alxgLtf; v]N5f}+ . tf;df d slxNo}xflb{g“ . v;Lsf] df;' Tolt dggkg]{ ePsfn] df;' sd} vfG5' .6Lsf nufp“b} blIf0ff ;+sng ug'{sf]dHhf g} 5'§} 5, b;}+kl5 slt eof]eg]/ k};f uG5' .

v':a' cf]nL, k"j{ ld; l6g/ftf] 6Lsf clg hd/f nufpg],

cfkm"eGbf 7"nf dflg;;“u 6LsfnufP/ nfdf] cflzif eGg nufp“5',of] d]/f] ;fg}b]lvsf] afgL xf], d}n]6Lsf nufOlbg'kg]{x¿nfO{ klg nfdf]cflzif lbG5' . b;}+sf] a]nfdf 3/–3/ hfg]–vfg], ;fyLefO tyfcfkmGtx¿;“u e]63f6 ug]{ .

sf]dn jnL, uflosfdnfO{ csf{sf] 3/df vfg

af]nfp“bf ;f¥x} cfgGb nfU5, b;}+sf]a]nfdf csf{sf] 3/df uP/ vfgkfOG5, cfkm\gf] 3/df ksfPsf]df;'sf] uGwn] vfgf vfg} jfSsnfu]sf] a]nfdf c¿sf] 3/df gof“:jfb kfp“5', To;}n] s;n] af]nfp“5eg]/ kv]{/ a:5' . hf“8/S;L / df;'t c¿ a]nf klg vfOG5, t/ b;}+dfh:tf] Ps}k6s ljleGg k|sf/ /:jfbdf vfg] df}sf h'/]sf] x'“b}g .k6s–k6s ksfPsf] sfnf] e};s]sf]df;' vf“b} pla|Psf] hlt ef“8f]df/fVb} km]l/ vf“b} ===cfxf== <

lzjxl/ kf}8]n, snfsf/

;fyLefO;“u w]/} ;dodfe]63f6 x'G5, To:t} 6Lsf nufP/cfzLjf{b yflkG5, km';{b x'g] ePsfn]tf; v]lnG5 . h] xf];\ xfdL g]kfnLsf]dxfg\ rf8 ePsf] b;}+ ;f“Rr} /dfOnf]x'G5 . jiff}+{b]lv gldn]sf bfh'efO klgof] rf8sf] a]nfdf ldN5g\ .

of]u]Gb| >]i7, åGå–lgb]{zsb;}+df w]/} /dfOnf] x'G5, d'Vo

s '/ f , Ps jif {b ] lv ge ]6 ]sfcfkmGtx¿;“u e]63f6 x'G5, b;}+s}axfgfdf gft]bf/, ;fyLefOx¿;“us'/fsfgL x'G5 . Vjfpg]–lkpg], cfzLjf{blng] cf}krfl/s cj;/ b;}+ eP klg oLs'/f cGo ;dodf klg cgf}krfl/s¿kdf rln/x]s} x'G5g\==== .

k|sfz cf]emf, ufos6Lsf / cfzLjf{b . 7"nfx¿n]

lbPsf] cfzLjf{b nfU5 h:tf] nfU5 .w]/};“u e]63f6 klg x'G5 . ToxLxf],==b;}+sf] df};d klg Psbd}/dfOnf] nfU5 .

;'gLn kf]v/]n, /+usdL{kl/jf/ Pj+ cfkmGthg;“usf]

hd36, jiff}{+ ge]6]sf dflg;x¿;“ue]6 ug]{ h:tf w]/} cj;/ b;}+n]h '6fOlbG5 . cfkm "eGbf 7 "nfdflg;;“u klg oxL a]nfdf e]63f6x'G5 . b;}+sf] a]nfdf d cfkm\gf]lhNnf l;Gw'kfNrf]s hfG5', k'/fgf;fyLx¿;“u e]63f6 x'G5, slt taf]Ng klg 8/fp“5g\, pgLx¿sf]5]j}df uP/ af]N5' . Ps lbg l5d]ssf;a} 3/ rxfb}{df laT5, sf]bf]sf]/S;L, df;', ds}sf] l9+8f] clgl;:gf]sf] ;fu vfOG5 ==== .

cljgfz l3l;ª, ufos6Lsf nufpg ] a ]nfdf

7"nfa8fn] lz/df b'O{ xft /fv]/cfzLjf{b lb“bf efjgfTds ¿kdfc;fWo} /dfOnf] nfU5 . b;} +sf ]a]nfdf hlt l/;/fu eP klg;a} la;]{/ Ps–cfk;df 6Lsf]6fnf]u/]/ d]nldnfk a9fOG5, Tof]klg /fd|f] s'/f xf] . of] v';LofnLsf]

pT;j xf] h:tf] nfU5===.em/gf yfkf, gflosf

xfdL g]kfnL xf } + , g]kfnL;+:s[ltnfO{ b;}+n] ;Demfp“5, To:t}cfkm\gf dflg; / cfkmGthgnfO{glhSofpg klg b;}+sf] dxŒj 5 . 5f]6f];do eP klg b;}+n] dflg;x¿dfv';LofnL tyf tfhuL Nofp“5 . b;}+sf]a]nfdf lkª v]Ng, 3'Dg tyf cfzLjf{blng kfp“bf /dfOnf] nfU5 .

k|df]b v/]n, ufoscfkm"eGbf 7"nf;“u 6Lsf

nufP/ cfzLjf{b lng], pxf“x¿n]o;f] u/];\, p;f] u/];\, kl/jf/sf]abgfd gu/];\, afa'cfdfsf] OHht/fv];\, htftt} t]/} u'0fuf0f ;'GgkfOof]; eg]sf] ;fx|} /fd|f] nfU5, of]g} d'Vo s'/f xf]Og / <==

>Ls[i0f n'O“6]n, ufos

b;}+sf] ;a}eGbf /dfOnf] kIf s'g xf] <d t b;}+ dgfpg g]kfnuGh

cfO;s]sL 5', b;}+ /dfOnf] rf8 xf],of] a]nfdf kl/jf/;“u /dfOnf] ug{kfOG5, c¿ a]nf ge]6]sfx¿;“u klge]l6G5, hd36 x'G5 . df;' vfg],6Lsf nufpg] clg tf; v]Ng] sfdx'G5 . tf;df d k|foM xf5'{ clg;lkª klg u5'{ .

l;Gw' dNn, uflosf6Lsf nufpg], blIf0ff yfKg],

kfPsf] blIf0ff uGg] sfd /dfOnf]x'G5 . 5f]/f dflg;n] Tolt w]/} blIf0ffkfp“b}gg\, hlt kfOG5 Toltd} v';Lx'g'k5{ . b;}+df e]63f6 t 5“b}5, t/ d]/f]Wofg eg] blIf0ffd} s]lGb|t x'G5 .

;'lbg kf]v/]n, ufos6f9f–6f9fb]lvsf Oi6ldq,

cfkmGt ;a} hgf;“u /dfOnf] ug{kfOG5 . km';{b x'g] ePsfn] b;} +df;f/f sfd la;] {/ /dfOnf] u5' { .df;' vfGg“, To;sf/0f d]/f nfluk|z:t ld7fO{sf] Joj:yf x'G5 .;fgf] 5“bf gof“ n'uf vf]lhGYof]t/ clxn ] d cfkm } +n ] efO–alxgLx¿nfO{ ;lkª u/fp“5' . dlGb/hfG5', k"hfkf7 u5'{===== .

;df yfkfsflGtk'/ 6]lnlehg ;dfrf/jflrsf

;fgfdf x'“bf b;}+ cfPkl5 gof“n'uf nufpg], dfdf3/ hfg] s'/fdxŒjk"0f{ x'GYof] . clxn] cfkmGttyf Oi6ldqx¿;“usf] e]63f6 g}d'Vo s'/f x'G5 . jif{el/df oxL Pp6f;do xf] km';{b x'g], To;f] ePsfn]ukmufkm ug] {, df;'sf ljleGgkl/sf/ vfg ] sfd x ' G5 .tf;rflx“ v]ln“b}g==== .

lglvn pk|]tL, gfoskl/jf/sf ;b:ox¿ e]nf

eOG5, To;}sf nflu klg b;}+dxŒjk"0f{ xf] h:tf] nfU5 . lkª v]Ng]k/Dk/f x/fp“b} uPsf] 5, ;fgf]df5“bf lkª v]n]/ /dfOnf] ul/GYof] .clxn] hd36df a;]/ ukm u¥of],6Lsf nufP/ 7"nf dflg;af6cfzLjf{b u|x0f u¥of], ToxL t xf],d t oltv]/ df;' klg vf“lbg“===== .

hljs, ufosb;} +df nufOg] 6Lsf g }

/dfOnf] kIf xf] h:tf] nfU5 . b;}+sfw]/} ;sf/fTds kIf 5g\ . k"hfkf7ul/G5, sfo{qmddf Jo:t eOG5, sfsf–afa'x¿;“u 6Lsf yfk]/ cfzLjf{b lnOG5 .b;}+ km';{bsf] ;do ePsfn] /dfOnf]ug{kl§ nfluG5=== .

cfgGb sfsL{, ufosb;}+df 6Lsf nufP/ gof“

s6s6] gf]6 blIf0ff lng, df;' eft6Gg vfg, lgwf/df 6Lsf nufP/ emG8L–d's'6 v]Ng c;fWo} /dfOnf] nfU5==== .

k|sfz kf}8]n, ufos;a}eGbf /dfOnf] kIf ;;'/fnL

hfg kfOG5 . xfdLn] ljb]zsf]sfo {qmddf uP/ kf l/>ldsNofPh:t} b;}+sf] a]nfdf ;;'/fnLaf6kfl/>lds NofOG5 . vfdaGbLkfl/>lds kl5 vf]n]/ x]g'{k5{ .g/dfOnf] kIf eg"“, b;}+sf] a]nf b;}lbg >LdtL;“u} a:g'k5{ h'g Psbd}sl7g sfd xf] . To:t} h] rLhn]lhGbuL Psbd} sl7g ePsf] 5, ToxLv]Ng'k5{ cyf{t\ …Dofl/hÚ== .

bLks/fh lu/L, snfsf/6f9f a;]/ sfd ug]{ xfdLn]

b;}+df 3/ uP/ cfkm\gf kl/jf/;“ue]6 ug]{ cj;/ kfp“5f}+ . of] jif{el/sf]ysfO d]6\g] ;'j0f{ cj;/ xf], clgjif{el/ sdfPsf] n'6fpg] cj;/ klgb;}+ g} xf]==== .

bLkf>L lg/f}nf, snfsf/

Page 11: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007 !!;f+:s[ltssfo{qmddf /d] dlxnfkfNkf— klZrd kfNkfsf]kfn'ªd}gfbL uflj;sf] atf;]8f“8fdfdlxnfx¿sf] eL8n] 6]Sg] 7fp“ ePg .lr;f] df};d, 3l/ afbn, 3l/ kfgLtfklg dlxnfx¿sf] ;f+:s[ltssfo{qmd / clegGbg sfo{qmd eg];f“lRrs} /dfOnf] eof] . sf}/fgfy,a'6jndf k|zfGt nfOe sG;6{a'6jn– ax'rlr{t OlG8ogcfO8n–# k|zfGt tfdfª ;f+uLltssfo{qmdsf nflu a'6jn cfpg]ePsf 5g\ . …yfxf kfP“ÚuLltPNadsf k|:tf]tf yfkf j;Gttyf du/ /fli6«o d'lQm df]rf{¿kGb]xLn] cfufdL sflQs !# ut]cfof]hgf ug]{ …k|zfGt nfOe sG;6{–@)̂$ df ;xefuL x'g k|zfGta'6jn cfpg] ePsf x'g\ .cfof]hsx¿n] a'6jndf Pskqsf/ ;Dd]ng u/L] :yfgLo;+uLtk|]dLx¿sf] tLj| OR5fnfO{b[li6ut u/]/ k|zfGtnfO{ Nofpg;f]gL 6]lnlehg;“u ;Demf}tfe};s]sf] hfgsf/L u/fP . pQmsfo{qmddf k|zfGt;“u} OlG8ogcfO8nsf] 6k6]gleq k/]sL rf?;]djfn tyf g]kfnsf rlr{t ufos/fh]zkfon /fO{, qmflGt cfn] cflbn]klg uLt–;+uLt k|:t't ug]{5g\ ./fhwfgLaf6 NofOg] #) xhf/jf6sf] cTofw'lgs ;fpG8 l;:6d/ :6]hsf aLr :yfgLo sflnsfdf=lj=sf] d}bfgdf lbp“;f] @ ah];'? x'g] sfo{qmddf :yfgLo AofG8tyf snfsf/x¿sf] klg k|:t'lt/xg]5 . sfo{qmddf k|yd Ol08ogcfO8nsf ;xefuL /fx'n a}Bsf] :j//x]sf] uLtsf/ a;Gtsf] PNad …yfxfkfP“Úsf] cf}krfl/s ljdf]rg klgul/g]5 .a'6jn, e}/xjf, kfNkf tyfcf;kf;sf ;+uLtk|]dLx¿sf] dfunfO{dWogh/ u/]/ cGbfhL !% nfv ?k}of“sf]vr{df cfof]hgf ug{ nfluPsf] pQmsG;6{df !) xhf/eGbf a9L bz{s;xefuL x'g] cfof]hs yfkf j;Gtn];fKtflxsnfO{ atfP .o;cl3 sf7df8f}+ / kf]v/fdfsG;6{ ul/;s]sf k|zfGtnfO{cfkm\gf] ;x/df k|ToIf x]g{ /;'Gg nfnflot a'6jnsfk|z+;sx¿df clxn] v';Lsf] ;Ldf5}g . …sG;6{ x'g] yfxf kfP/ cf}wLv';L 5', of] d]/f nflu dfq ge}a'6jns} v';L / uj{sf] ljifo xf],Ú–k|zfGtnfO{ lhtfpg cy{ ;+sngu/L uf]/vk'/ k'u]/ emG8} !* xhf/P;PdP; ef]l6ª u/]sf a'N; l6dsfPs ;b:o lIflth /fhe08f/Ln]k|ltlqmof lbP .–6f]k/fh zdf{

dxsf] k|:t'ltdf em'd]] bz{svf“baf/L— /fi6«aflx/ klgrrf{ a6'Ng ;kmn dxhf]8LnfO{kfPkl5 vf“baf/Ljf;Lx¿ b'O{lbg;Dd hf]s, uLt tyf k|x;gd}/dfP . …;of}+ y'“uf km"nsf xfdLÚ/fli6«o uLtaf6 ;'? ePsf] ;f+:s[ltssfo{qmddf dbgs[i0f tyfxl/j+;nfO{ x]g{] nIfn] klg dflg;x¿6f9f6f9faf6 cfPsf lyP .pb\3f]ifsn] dxsf] gfd lnPkl5tfnLsf k/f{ 5'6\y] .sfo{qmdsf] aLraLrdf bz{sbL3f{af6 …dxh:t} dL7f]Ú eGb}sfo{qmdsf] k|z+;f ul/Psf] cfjfh;'lgGYof] . cGt/f{li6«o rf]/ lbj;sf]cj;/df Vofltk|fKt rf]/nfO{ ;Ddfgug{ d~rdf pbfPsf dx, g/]Gb|s+;fsf/ tyf ;fljqL zdf{ ;a}n]tfnL / x'l6ªaf6 k|z+;f a6'n] .dx;“u} cfPsf rlr{t o'jf ufoshubLz ;dfnn] tfdfª ;]nf]b]lv/fO{x¿sf] p“wf}nL / p“eF}nLnfO{ ;d]6]/tof/ kfl/Psf uLtaf6 bz{snfO{grfP . kf“rj6f uLt k|:t't u/]sf;dfnn] ufp“bf d~rb]lv bz{sbL3f{;DdgfRg]x¿sf] eL8 nflu/x\of] .k"j{sf] nf]slk|o uLt …jfl/hd'gf kfl/ hd'gfÚ uLtdf dlgz>]i7, gjLg g]kfnL, clg; s6'jfn,k"hf lbofnL, PlGhnf sfsL{, zf]efyfkf, lah' ah|frfo{, /Tg z+s/,kjg u'?ª, ;'lgn du/, bLk]Gb|, b'uf{tyf o'j/fhn] ;fd"lxs g[To k|:t'tu/] . lxGbLsf] rlr{t jiff{] /] d]3fuLtdf lgzf ah|frfo{, lgsf]nf >]i7,;kgf 3n], /;' >]i7, ljh' ah|frfo{tyf kljqf v8\sfsf] g[To k|z+;fug{ nfos lyof] . lxGbLs} ;f]gLb]grb] uLtdf lskf, ¿kf, k|Hjn,/fhfafa', 5];Fª, ;'g}gf, ;/f]h,Pgf];, hf]G;g tyf k|of;n]bz{snfO{ /fd|f];“u x“;fP .x]lNkª x]G8\; ejg lgdf{0f;xof]ufy{ sfo{qmd k|:t't ug{rlr{t dx hf]8L klxnf] k6s;+v'jf;ef cfPsf] xf] . :yfgLosnfsf/n] ufp“ufp“af6 p7 uLtaf6;'? u/]sf] sfo{qmddf PlGhnfsfsL{n] gh/sf] bf]ifL, k"hf lbofnL/ czf]s ljsn] ghfpm sfG5f tyfgj/fh /fO{n] cf]/fnf] nfu]sf]xl/0fsf] rfn ef] uLt ufP eg];fgf]df ;fgf] uLtdf d]l/gf tfdfª,;fljqf c5fdL, lgsf]nf, kljqf, /;',;n'gf, ;kgf, ;l/tf, gjLg, dlgif,/Tg;]v/, clg;, ;'lgn tyf kjgn]g[To k|:t't u/] .–;'/]Gb| ;'j]bL7"nf] gfy tyf du/ ;d'bfosf]emfd|]nufot y'k|} ;f+:s[lts sfo{qmdToxf“ k|:t't eP . kLkn8f8fsf]sf}/f gfrdf t dlxnfx¿n] tfnLdfq ahfPgg\, :j/df :j/ ldnfp“b}gfRg klg sl:;P .lrbLkfgL, bf]efg,s';'dvf]nfsf] gfr klg sd /fd|f]lyPg . du/ e]ifdf ;lhPsfdlxnfx¿sf ;fydf k'?if klgd:sL–d:sL gfr] . ;do cefj ePklg km]s ;f]dx/sf] emfd|] gfrn]lbgel/sf] ysfO la;f{Psf] lyof] .kfNkfsf] ljljw ;f+:s[ltssfo{qmdnfO{ Ps} 7fp“df /fVg] of]k|of; lhNnfdf u|fdL0f cfly{sljsf; ;+3 /]8f, g]kfn /]8qm;;f];fO6L, ;fdflhs ;|f]t ljsf;s]Gb|, u|fdL0f ljsf;sf nflu ;xof]uLxftx¿ cflb ;+:yfn] h'6fPsf lyP .–dfwj cof{nkf]v/fdf d]3f8fG;sf] /f}gskf]v/f– b;}+sf] rxkxnn]emkSs} 5f]k]]sf] 5 . o'jfo'jtLx¿df]hd:tL / /dfOnf]df /Dg yfn]sf5g\ . oxL cj;/ 5f]k]/ n]s;fO8sf]Sna Kof/fl8;f]df Go'/f]8 kf]v/fsf]o'jf ;d"xn] Pp6f 8fG:fkf6L{cfof]lht u¥of] . dWofx\gsf] 7Ls!@ ah] Sna kl/;/df ;+uLtsf]dw'/ w'g;“u} sfo{qmdsf]jftfj/0f aGg yfNof] . 8fG;df/dfpg cfpg]x¿sf] n:s/ klga9\b} uof] . 8fG;kf6L{sf] zLif{slyof]— d]3f 8fG:fkfl6{ . b;+}sf] cfudg;“u} :s'nsn]hsf] labf ePsf] df}sf kf/]/cfof]hgf ul/Psf] 8fG;kf6L{dfl6gPh{;x¿s} afx'Notf lyof] .pkl:ylt clws /x]sfn] gfRg klgkfnf] kv{g'kg]{ cj:yf lyof], t/klg s'ddf s'd hf]8\b} / Ps–csf]{nfO{ 7]nd7]n ub}{ eP klgsDd/ ef“Rb} gfRg sf]xL kl5x6]gg\ . hlt–hlt udL{ a9\b}lyof] TolQs} dfqfdf jftfj/0frls{+b} lyof] . lbp“;f] ;'? ePsf]8fG;kf6L{ gg :6k ¿dkf /flt cf7ah];Dd rln/x\of] .

Page 12: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007 !$;]lna|]l6ª j'dgx'8df k'?if klg ;Ddflgt� nIdL e08f/L sf7df8f}+– ut z'qmaf/xf]6]n ¥ofl8;gsf] g]kf 9's' xnnfO{k[ys 9+un] ;hfOPsf] lyof] . af“;,lgufnf] tyf s]/fsf] yfdn];hfOPsf] d~rsf] 9f]sf s'g} ;'Gb/h+unleq k:g] åf/ h:tf] b]lvGYof] .lqmol6e :6]6d]G6åf/f cfof]lht…;]lna|]l6ª j'dgx'8–@)̂$Ú sf]z'ef/Dedf cfuGt's ;a}df Pslsl;dsf] sf}t'xntf lyof] . sf/0fPp6} lyof]– gjb'uf{sf] k"hf–cr{gfx'g] rf8 b;}+sf] k"j{;GWofdf o;jif{sf] gjb]jL ;Ddfg sf] s;n] gjb]jL ;Ddfgaf6 ;Ddflgt dlxnfx¿!= cGgk"0f{ ;Ddfg– ufoqL s+zfsf/ -ko{6g_@= nIdL ;Ddfg– ;Ltf kf}8]n -u|fdL0f dlxnf pTyfg_#= eujtL ;Ddfg– alatf a:g]t -cWoIf, ;~rfl/sf ;d"x_tyf zflngL afwjf -;Dkfbs, efp_$= ejfgL ;Ddfg– 8f=rGb|n]vf z]/rg t'nfw/ -:jf:Yo÷lzIff If]q_%= b'uf{ ;Ddfg– lrqn]vf ofbj -pk;efd'v_̂= s?0ff ;Ddfg– ;fwgf >]i7 -czf]sf km]nf]l;k_&= dxfdfof ;Ddfg– ljdnf >]i7 -g[To tyf clego_*= ;/:jtL ;Ddfg– k'ikf a:g]t -lzIff_(= zlQm ;Ddfg– /fdb]jL tfdfª tyf dy'/fb]jL s'“j/ -;dfh;]jf_kfpnfg eGg] < b'O{ ldg]6sf] :jfutleHo'onkl5 cfof]hs ;+:yfsL;+:yfks cWoIf l;h{gfl;+xof]~hgsf] :jfut efif0f;“u} ;'?ePsf] pQm sfo{qmddf 8]gdfs{sf/fhb"t lkmg lyN:6]8n]] gf/L ljsf;tyf ;zQmLs/0fdf o:tf sfo{qmdn]pmhf{ yKg] atfP . k"hf u'?ªsf]pb\3f]if0f;“u} sfo{qmd cf/De eof] .s'6'Da tyf r]nL ;d"xsf];fd"lxs k|:t'lt sfo{qmdsf] ljz]ifcfsif{0f aGof] . To;f] t ljlzi6;Ddfgåf/f ;Ddflgt hGdhftg]qxLg lgd{nf 1jfnL klgsfo{qmdsf] ljz]if kfq algg\ . o;jif{sf nflu gjb]jL ;Ddfg cGtu{t;Ddflgt x'g] JolQmTjx¿sf] 5f]6f]JolQmut j[Qlrq;“u} cjf8{x:tft/0f sfo{qmdsf] ;'?jft eof] .sfo{qmdsf] csf]{ cfsif{s kIf ;'ladf>]i7, /~h' >]i7 tyf ;'/h gflktsf]r08flnsf g[To lyof] . nfdf];dob]lv gf/L pTyfgdf of]ubfgk'¥ofO/x]sf gf}+hgf dlxnfnfO{ ljut5 jif{b]lv ;Ddflgt ub}{ cfPsf]:6]6d]G6n] o; jif{ eg] cfkm\gf]sfo{qmdsf] :j¿kdf s]xL kl/jt{gu/]sf] kfOof] . gjb]jL cyf{t\ gf}+gf/LzlQmsf] pkflwåf/f ;DalGwtIf]q, k]zf / Joj;fodf ;+nUggf}+hgf dlxnfnfO{ ;Ddfg ul/+b}cfPsf] of] sfo{qmddf b'O{hgf k'?ifn]ljz]if ;Ddfg klg kfP . nfdf];dob]lv gf/L xs, lxt /clwsf/k|lt ;r]t /xL dxŒjk"0f{sfd tyf lg0f{o ub}{ cfPsf b'O{hgfk'?ifnfO{ gjb]jL ;Ddfg– @)̂$ af6;Ddflgt ul/of] . o;/L ;Ddflgtx'g]x¿df k"j{GofofwLz nId0fk|;fbcof{n tyf ;dfhzf:qL u0f]z u'?ªlyP . gf/L dfl;s pQm sfo{qmdsf]clkml;on ldl8of lyof] .5flgP lnl6n lSjg PG8 df:6/ lsª

ljleGg /+uLg l:nen];klx/gdf ;lhPsf ̂ b]lv !@ jif{pd]/ ;d"xsf #@ hgf aflnsf lnl6nlSjg pkflwsf nflu k|lt:kwf{ ub}{lyP . oxL k|ltof]utfsf !̂ hgfafns eg] df:6/ lsª pkflw bf}8dflyP . k|lt:kwL{ afnsx¿ 9fsfsf];+of]hg ul/Psf] ;]tf] /+usf] z]/jfgLz}nLsf klx/gdf 7f“l6Psf lyP .;xefuLx¿sf] kl/rofTdsr/0faf6 cl3 a9]sf] …lnl6n lSjgPG8 df:6/ lsª g]kfn–@))&ÚzLif{ssf] k|lt:kwf{ a]:6 8«]; /fpG8x'“b} 6k 6]g / 6k kmfOe /fpG8sf;fy cl3 a9]sf] lyof] . b P/f] df]8lnªPh]G;Lsf] cfof]hgfdf ;DkGg ;f]k|ltof]lutfdf ;xefuLx¿sf]af}l4stf, cfTdljZjf; / k|ltef dfkgug]{ sfo{nfO{ ;fKtflxssf ;Dkfbs;'jf; 9sfn, ld; g]kfn zLtfidfrGb, df]8n÷cleg]qL lgzf clwsf/L,Jofkfl/s JolQmTj cg'bfgh+u /f0ff,;~rf/sdL{ bLk]Gb| 8+uf]n tyfsf]l/of]u|fkm/ z}n]Gb| >]i7sf] lg0ff{os–d08nn] ult lbPsf] lyof] .ufos ldª\df z]kf{sf rlr{tuLtx¿ tyf dxfb]j lqkf7Lsf]xf:ok|:t'ltn] cGt/f{li6«o ;Dd]ngs]Gb|sf] Nxf]T;] xndf vrfvr el/Psf]bz{sbL3f{nfO{ k|z:t dgf]/Ghg k|bfgu/]sf] lyof] . l;4fGt l3ld/]sf]sf]l/of]u|fkmL tyf ;kg h]= zdf{sf]Joj:yfkgdf ;~rflnt ;f]k|ltof]lutfdf cGttM sl/a $ 306fsf]k|lt:kwf{kl5 Eo'c/ RjfO; Pjf8{;lxtlj/f6gu/sL lzIff ;+u|f}nfn] lnl6nlSjg g]kfnsf] tfh klxl/g\ eg]jL/uGhsf b'ioGt ld>n] df:6/ lsªg]kfnsf] Pjf8{ xft kf/] . afnstkm{sf]Eo'c/ RjfO; Pjf8{df ;o'z tfd|fsf/ljhoL ePsf lyP .km:6{ /g/cktkm{ Pl/sf/fgfef6 / cg'k ;]9fO{+ pTs[i6 ePeg] ;+:s[lt 9sfn / ;flxn s]=;L=;]s]G8 /g/ck 3f]lift eP . cGopkflwtkm{ l;lNeof /GhLtsf/ /;e"if0f zfx a]:6 8«];, l/ltsf zfSo/ cflbTo kf}8]n a]:6 Sof6jfs,lglstf yfkf / k|1fg /fjn a]:6:dfOn, v';L n'O“6]n / b'u]{z emfdf]:6 So'6, s[iff ah|frfo{ / lxdf+z'pkfWofo a]:6 x]o/, ;fydf >]i7 /cfo'z sfkm\n] df]:6 l8l;lKng,;+:s[lt 9sfn / ls/0f s6'jfn df]:6k|m]G8l;k, df]lgsf e08f/L / k|tLsljZjsdf{ df]:6 6\ofn]G6, :g]xfGof}kfg] / l/rf8{ /fO{ df]:6 o'lgstyf d]3gf k|wfg / ;S;]; >]i7df]:6 kmf]6f]h]lgs 5flgPsf lyP .

tl:a/ M dx]z k|wfg

Page 13: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007 !%k'?if klg kfn{/dfPSsfO;f}+ ztfAbLdf k'?if;f}Gbo{sf] If]qdf klg k|ult ePsf]5 . s]xL ;do klxn] Ao'l6kfn{/df…dlxnf dfq===Ú n]lvPsf] ;fOg af]8{em'lG8Psf] x'GYof] . lxhf]cfh o'gL–;]S; kfn{/ wdfwd v'Ng yfn]sf5g\ . o:tf kfn{/df :qL tyf k'?ifPs}k6s km]l;on, jflS;ª tyfsl6ª u/fpg ;S5g\ .s]z sf6\g] ;fwf/0f xhfdx¿n]klg x]o/ sn/, km]l;onsf] ;'ljwfk|f/De u/]sf 5g\ . u'8 Kofs]lhªsf]cfhsf] ;dodf k'?ifx¿n] cfkm"nfO{;]ljªdf dfq ;Lldt /fVg ;Sb}gg\eGg] wf/0ff s]z ljz]if1 gLn8]la8sf] 5 . 8]la8 eG5g\, …lxhf]cfhk'?ifx¿sf] x]o/ :6fOndf gof“–gof“k|of]u e}/x]sf] 5 . x]o/ sn/, :6]«6tyf km]l;on ug{ cfpg] k'?ifsf];+Vof a9\g yfn]sf] 5 . klxn] k'?ifx¿cfkm\gf] sfddf dfq Wofg lbGy],clxn] pgLx¿ z/L/nfO{ klg dfofug{ yfn]sf 5g\ .ÚlxGbL rnlrq …lbn rfxtfx}Ú af6 g]kfnL k'?ifsf] x]o/ :6fOndfklg qmflGt cfPsf] dflgG5 .To;otf k'?ifx¿ x]o/ :6fOnsf;fy jflS;ª, km]l;on tyf y]|l8ªug]{ rng a9]sf] 5 . k"j{ df]8]nwL/h zfSo dlxgfsf] Psk6s kfn{/hfG5g\ . kfn{/df pgL s]zldnfpg'sf ;fy} km]l;on klgu/fp“5g\ . …df]8nx¿dfq xf]Og cGok];fdf nfu]sf k'?ifx¿n] klg kfn{/dfuP/ ;]jf lng'k5{ .Ú zfSo eG5g\, …of];dosf] dfu tyf km];gn] kf/]sf] c;/xf] . ;docg';f/ lx“8\g'k5{ .Ú k'?ifx¿n] Ao'l6kfn{/dfkm]l;onsf ;fy} d]lgSof]/ tyfk]l8Sof]/ klg u/fp“5g\ . g]kfnL k'?ifklg clxn] hfu?s ag]sf] cg'ejsf]l/og kfn{/sf ;~rfns ;f]gfdn]atfOg\ . ;f]gfd elG5g\, …k'?ifx¿s]z sf6\g cfp“bf ;f}Gbo{;DaGwLcg]sf}+ k|Zg ;f]W5g\ . o;n] klgk'?ifx¿ ;f}Gbo{sf ljifodf lrlGttePsf] cg'ej ug{ ;lsG5 .dlxnfnfO{ lbOg] ;a} ;]jf k'?ifnfO{lbO/x]sf] ;f]gfdsf] bfaL 5 . ev{/}g]kfndf k|f/De ePsf] lePn;L;L;]jf k'?ifnfO{ klg k|bfg ul/G5 .t}nLo, gd{n tyf 8«fO{ l:sg ePsfk'?ifx¿n] kn{, uf]N8 km]l;on u/Lcfkm\gf] cg'xf/ tfhf agfp“b} cfPsf5g\ . Toltdfq xf]Og, k'?ifx¿8lG8kmf]/, ;gjg{ cflb 5fnfsf]pkrf/ klg u/fp“5g\ . s:d]l6s;h{/Ltkm{ klg k'?ifx¿ cfslif{tb]lvG5g\ . pgLx¿ klg x]G8;db]lvg ;h{/L klg u/fpg rfxG5g\ .cl3kl5klg eL8 g}x'g] e]8fl;+x,OGb|rf]s, Hofaxfn, dvg, Go"/f]8sf;8sx¿df lx+hf]cfh cem a9Lrxnkxn b]Vg kfOG5 . cGo;dosf] t'ngfdf b;}+–ltxf/ tyfljjfxsf] df};ddf ;f8Lsf] dfur'lnP/ hfg] ePsfn] pNn]lvt:yfgx¿df /x]sf ;f8L k;n Pj+;f]?dx¿df lxhf]cfh a9L hd36b]Vg kfOG5 . rf8kj{sf] r6f/f];“u}gof“ l8hfOg Pj+ z}nLsf ;f8Lx¿g]kfnL ahf/df lelqPsf 5g\ .l;+ufk'/, yfONof08, O6fnL,k|m“G;, hfkfg, rLg, ef/t cflbd'n'sx¿af6 cfoft ul/Psf ;f8Lsf]afx'Notf /x]sf] of] ahf/df clxn] tLg;ob]lv kGw|–aL; xhf/;Ddsf ;f8Lx¿laqmL e}/x]sf] s'/f ;DalGwt Jofkf/Lx¿atfp“5g\ . ;f8Ldf u'nfaL, /ftf],gLnf] kx]+nf] /+ux¿sf] cfsif{0f a9Lb]Vg kfOG5 eg] l;kmg, hh]{6, l;Ns,/c–l;Ns cflbsf ;f8Lsf] l8dfG8a9L kfOG5 .Kn]g ;f8LeGbf xNsfODa|f]O8/L, y|]8, l;Sj]G;, l;tf/f,h/L, kf]t] cflb js{ ul/Psf ;f8Lsf]qm]h al9/x]sf] 5 . o;}u/L :6f]gjs{, PlKns js{, x\ofG8 Pj+dl;g ODa|f]O8/Lk|ltsf] cfsif{0fklg plQs} kfOG5 . pT;jsf]dfxf}n ePsfn] dh]G6f, c/]Gh,lkr, km'l;of], OlG8uf] An', ;L–lu|g, r]/L, /]8 cflb a|fO6 sn/sf;f8Lsf] cfsif{0f klg p:t} 5 .cfw'lgstf, zfnLgtf Pj+ k/Dk/futklx/gsf ¿kdf kl/lrt s'tf{–;naf/sf] qm]h klg plQs} b]VgkfOG5 . ljz]ifu/L lszf]/L, o'jtLtyf gjljjflxtfx¿df a9L nf]slk|os'tf{–;naf/sf] z}nLdf /]l8d]8, lk;s'tf{–;naf/sf ;fy} l8hfOg/s'tf{–;naf/sf] qm]h p:t} 5 ./]l8d]8 Pj+ lk; s'tf{–;naf/dg k/fpg]x¿sf nflu l8NnLahf/,afuahf/, lvrfkf]v/L If]q uGtJoag]sf] 5 eg] cfkm"nfO{ dgk/]sf]l8hfOg Pj+ sn/ slDag];g?rfpg]x¿sf] hdft a'l6sx¿dfk'U5g\ . r'8Lbf/ z}nL / ;naf/;'6n] o;k6ssf] pT;jdf k|efja9fPsf] b]Vg ;lsG5 . cf]en, ls–xf]n, P;]ldl6«sn, l:j6 xf6{, rfOlghg]s nfOg nufot cGo Ogf]e]l6g]snfOgo'Qm :6«]6, ;6{, lg–n]Gy jfj]i6 n]Gy s'tf{sf ;fydf lkm6]8 r'8Lbf/jf ;naf/ ;'6sf] k|rng b]lvG5 .sn/km'n ODa|f]O8/L, :6f]gla8\;, ld//, kf]t], l;tf/f, as]b]lvKofr js{n] pNn]lvt l8hfOgsfs'tf{–;naf/ yk cfsif{s b]lvG5g\ .s'tf{l;t ldNbf] b'k§fsf] k|of]u a9\bf]5 . sn/ slDag];gtkm{ eg] lkGs,/]8, dh]G6f, onf] s'tf{l;t ANofs,r'8Lbf/, ;]8]8 lu|g s'tf{sf ;fydfAn' sn/sf] ;6{, lkm6]8 ;'6, lu|gs'tf{–;naf/, d?g Pj+ ANofs,r'8Lbf/ ;'6, lkGs PG8 lqmd ;]8]8r'8Lbf/ nufot l;+un ;]8\;tkm{r]/L /]8, 6df6/ /]8, ANofs, nfO6a|fpg, lu|g, An', a]h, c/]Gh, nfO6lk+s cflb /+ux¿sf] jxf/ b]VgkfOG5 . km\ofla|sdf eg] g]6, /cl;Ns, l;kmn, qm]k, hh]{6, n]h/,s6g, ;Ns/, e]Ne]6 cflbrngrNtLdf 5g\ .l8hfOg/x¿sf cg';f/ clxn]n]ol/ª z}nLsf] k|efj a9\bf] 5 .Pylgs js{sf] k|wfgtf /x]sf]ljleGg lsl;dsf n]ol/ª k|of]uePsf OG8f]–j]:6g{ 6k Pj+ ;"tsf]cfsif{0f a9]sf] b]lvG5 . ODa|f]H8km\nfj/ js{, la8\; js{ Pj+ ljleGg:6fOnsf n];sf] k|rng klg plQs}5 . ldS; P08 Dofr u/]/ nufpgldNg], lhG; jf s6g kfOG6l;thf]8f ldnfP/ Sofh'Pn Pj+ kmd{nn's k|fKt ug{ ;lsg] ePsfn]s'tL{k|ltsf] cfsif{0f k'gM a9]sf]b]lvG5 . s6g s'tL{sf ;fy} b;}+ahf/df clxn] l;Ns, l;kmg, qm]k,lng]g cflbsf s'tL{sf] k|of]u klga9]sf] kfOG5, k'mn l:ne, xfkml:ne, Sjf6/ l:ne, jg y8{ Sjf6/l:ne Pj+ l:nen]; z}nLsf ljz]iftMg]snfOg Pj+ l:ne Pl/ofdf ljleGgjs{ xfOnfO6 /x]sf s'tL{sf] k|rnga9\bf] 5 . s6g s'tL{sf ;fy} b;}+ahf/df clxn] l;Ns, l;kmg, qm]k,lnn]g cflbsf s'tL{sf] k|of]u klga9]sf] kfOG5 . km'n l:ne, xfNkml:ne, Sjf6/, l:ne, jg–y8{ Sjf6/l:ne Pj+ l:nen]; z}nLsf ljz]iftMg]snfOg Pj+ l:ne Pl/ofdf ljleGgjs{ xfOnfO6 ul/Psf] s'tL{sf] k|rnga9\bf] b]lvG5 .Sofh'Pn n'stkm{ eg]nDafOdf 3'“8f;Dd cfpg] cyf{t\ lg–n]Gy z}nLtkm{sf] cfsif{0f a9\bf] 5 .ljz]ifu/L l:nen];, :6«]n];, xN6/z}nL, :k]u]6L, :6«fOk, l:6«ª, 6\o'az}nL, jg y8{ l:ne cflbdf kmn]o8{,l6o8{, P;]ldl6«sn, k|ms :6fOn,l:ne lkm6]8, an'g :6fOno'jtLx¿dfem a9L nf]slk|o 5 .ljz]if u/L ;f6g / s6gdfpknAw oL klx/g z}nLdf a|fO6sn/, km\nfj/L lk|G6, kf]Nsf 86\;sf]qm]h b]Vg kfOG5 . lhG;k|ltsf] qm]h;bfjxf/ /x] klg clxn] ahf/dfa'6 s6, nf] j]i6, u|Gh, :6«]6, r'h,;fwf/0f v'lDrPsf] / s]xL xb;Dda]nL z}nL a9L k|rngdf 5g\ . log}z}nLsf lhG;sf ;fydf l:nen];,Aofsn];, :6«]kn];, xN6/, :k]u]6L,l:6«ª, 6kx¿sf] slDag];gn]pT;jsf] jftfj/0f km];g]an ag]sf]5 . o;sf cltl/Qm /]6«f] :6fOnsf]:s6{, ;f6g 6\o'a 6k, qmGR8 s]lk|h,l;u/]6 kfOG6, xfkm lhG;, y|L Sjf6/kfOG6, n]; l86]n ePsf] Sofld;f]n,sfuf]{ kfOG6, lg–n]Gy 8]lgd :s6{,sn/ g]s l6–;6{, sn8{ sf]/8f]onufot sfnf], v}/f], ;L–lu|g, o]nf],OlG8uf] cflb /+usf n]x]̈fsf ;fydfa9L lkml6ªo''Qm lg–n]Gy jglk;8«];x¿sf] z}nL klg rngrNtLdf5 . SofG8L sn/, d]6flns n's,PDkfo/ nfOg 8«];, P nfOg l;npP6\; tyf lg–n]Gy :6fOnsf]k|efj a9L 5 .k'?if km];gnfO{ eg] km'n l:ne;6{, gg lKn6]8 lqmhh];, qm;ks]6o'Qm kfOG6, lhG;, af]6 lg6]86k, :6«fOk l6–;6{ sn/j]s l6–;6{, lkml6ª lhG;sf Hofs]6,Sofh'Pn sf]6 cflbsf ;fy} k]:6n;]8\; :6«fOK;, km\nf]/n lk|G6o'Qmr]S;o'Qm ;6{ Pj+ l6–;6{x¿sf] km];gkfOG6 o;sf ;fy} y|L lk; ;'6, y|La6g ;'6, kf6L{ ;'h, :kf]6\{; ;'hnufot hf]g Kn]n/, l:k|ª p8,qmf]sf]8fOn, alngf], lk6/ Oª\Nof08cflbsf ;6{, l6–;6{, kfOG6 cflbsf]k|rng klg a9\bf] b]lvG5 . cGo/+ux¿;“u} lkGs sn/tkm{ k'?if ju{sf]em'sfj a9]sf] 5 . l8g/ Hofs]6,lkml6ª n]b/ Hofs]6, sfuf]{ kfOG6cflb km];g klg plQs} 5 . ljz]iftMk'?if km];g z}nL eg] clk|msL, lu|sPj+ ;fpy Pl;og sNr/af6 k|]l/tePsf] kfOG5 .–/f]lhg zfSob;}+sf] klx/g z}nL

lzj zdf{;f}Gbo{sf] bf}8df dlxnf;“u}k'?ifx¿ klg cl3 nlDsPsf 5g\ .;'Gb/tfsf] rfxgf dlxnfdf dfq} x'G5eGg] egfO clxn] cfP/ lg/y{s;fljt ePsf] 5 . kfn{/ gu} x]o/:6fOn / u]6ck g} r]Gh x'“b}g, ufos;f]let a:ofn eG5g\– …yf]/}:6fOln:6 aGg x]G8;d kfn{/ thfg}k5{ .Ú xf] t pgL dfq xf]Ogg\pgLh:tf tGg]/Lx¿ cfkm\gf];f}Gbo{df lxhf]cfh lgs} ;hub]lvg yfn]sf 5g\ .k'?ifs} nflu eg]/ x]G8;d kfn{/g} ;~rfngdf cfpg yfn]kl5k'?ifx¿df cfsif{s b]lvg] xf]8 a9]sf]xf] . kf]v/]nL o'jfk':tfsf] s'/} a]Un}5 . :6fOln:6 afOs, ;f]xLcg';f/sf]klx/g tyf x]o/ :6fOn / d]sckpgLx¿sf nflu cTofjZos e};s]sf]/fd|f] x'g] /x/5 . tLg jif{cl3 Ao'l6;og sdnfu'?ªn] k'?ifx¿sf nflu eg]/ x]G8;dkfn{/ vf]n]kl5 au|]NtL o'jf kfn{/dfem'lDdg yfn]sf x'g\ . k'?ifsf nflu dlxnfn] kfn{/vf]Nbf gfgfef“tL eGg]x¿ Tolta]nfw]/} x'Gy], Ao'l6l;og u'?ªn] elgg\–clxn] r]tgfsf] ljsf;“u} To:tf]wf/0ffdf kl/jt{g cfPsf] 5 . o;cl3;'Gb/tfsf nflu /fhwfgL k'Ug'kg]{afWotf ;'gfpg] o'jfx¿ cfkm\g}cf“ugdf lrl/Rof“§ aGg kfp“bf b+u5g\ . x]G8;d kfn{/x¿ wdfwd v'Ngyfn]kl5 o'jfx¿sf] ;'Gb/ aGg] rfxgfcem a9]/ uPsf] xf], sf]l/of]u|fkm/cflzif >]i7n] eg] .;a} sfd 5f8]/ eP klg /fd|f]aGgsf nflu tGg]/Lx¿ 3G6f}+ kfn{/df;do JotLt ug{ tof/ x'G5g\ .y/Ly/Lsf x]o/ :6fOnb]lv 5fnfrlDsnf] agfpg tGg]/Lx¿ kfn{/wfpg] u/]sf 5g\ . x]o/ sn/, x]o/:6]«6, km]l;on, 6f6'af6 cfk\mgf] :6fOnkl/jt{g ul//xG5g\ . k'?ifx¿sf];f}Gbo{k|ltsf] a9\bf] cfsif{0f;“u} oxf“k'?if kfn{nx¿sf] ;+Vof klg a9\b}5 . dlxnfn] k'?ifsf nflu vf]n]sfkfn{/ dfq xf]Og, k'?ifn] k'?if /dlxnfx¿sf nflu ;“u;“u} vf]n]sfkfn{/x¿ klg wdfwd v'Ng yfn]sf5g\ . ljutdf eGbf clxn] k'?if;f}Gbo{ k|zfwg klg a9L g} pknAw5g\ . Ao'l6l;og ;Ltf u'?ªn]elgg\– ;f}Gbo{ ;fdu|L;“u} k'?ifx¿sf]rfxgf klg a9\bf] 5 . ;f}Gbo{k|lt k'?ifx¿sf] a9\bf]cfsif{0f;“u} rlr{t x]o/ l8hfOg/gLn 8]la8 s6'jfnn] /fhwfgLkl5kf]v/fdf dlxnf tyf k'?if b'j}sf nfluPs} 7fp“df kfn{/ ;~rfngdf NofPsf5g\ . 8]la8 eGb} lyP– …kf]v/fsfk'?ifx¿ w]/} cl3 nlDs;s]5g\ . pgsf]cTofw'lgs kfn{/df au|]NtL cfpg]tGg]/LnfO{ lxhf]cfh ;]jf k'¥ofpgklg xDd]–xDd] k5{ . j]al8hfOg/ cf]dnfdf lgoldt x]G8;d kfn{/ wfpg]tGg]/L x'g\ . pgL cg'xf/ ;kmfug]{b]lv cfk\mgf] l;NsL s]z ldnfpgk|foM kfn{/ g} k'U5g\ . kfn{/d}e]l6Psf nfdf eGb} lyP– …x]G8;db]lvg kfn{/ cfPsf] x'“ .Ú ;'Gb/tfdf dlxnfn] eGbfk'?ifn] a9L Wofg k'¥ofpg' cfjZos5, k[YjLrf]sl:yt u'?ª x]G8;d;}n'gsL ;~rflnsf lrg' u'?ªn]elgg\– …;ef–;df/f]x tyf ljleGgsfo{qmddf dlxnfeGbf k'?if g} a9L;xefuL x'g] x'“bf cfk\mgf] ;f}Gbo{df;hutf ckgfpg}k5{ .Ú pgsf]kfn{/df tGg]/L dfq xf]Ogg\, pd]/kfs]sf k'?ifx¿ klg cfp“5g\ . lsga9\of] t k'?ifx¿df klg ;f}Gbo{sf]huhuL < pQ/ ;lhnf] 5– oxf“a9]sf] km];g ultljlw . /fd|f] klx/gnufP/ dfq klg t ePg,cfTdljZjf; a9fpg d]sckdf Wofglbg'kg]{ cfjZostf e};s]sf] 5,Go'/f]8sf /fh]z s];L eG5g\– …aflx/L;f}Gbo{n] klg JolStTjdf k|z:tk|efj kfbf]{ /x]5 .Ú r'hL klx/g;“u}k[ys\ u]6ck kf]v/]nL o'jfx¿sf]klxrfg ag]sf] 5 . leGg u]6 ck /;'Gb/ b]lvg ;ftf la/fP/ x]G8;dkfn{/ cfpg] o'jfx¿ a9]sf 5g\, Jo:tahf/ eLd;]grf]sdf /x]sf] Ao'6LSnaP;sL ;~rflnsf :ofGb|f k'g eGb}lyOg\– …kf]v/faflx/sf o'jfx¿ klgcfp“5g\ .Ú s]xL ;docl3;Dd k'?iftyf dlxnfnfO{ Ps} 7fp“df ;]jf lb“bf;dfhs} xKsL–bKsL vfg'kg]{ cj:yflyof] . ;do;“u} cfPsf] kl/jt{gn]Tof] ;f]+r laNs'n} ablnPsf] 5 .

tl:a/ Mdx]z k|wfg

Page 14: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007cfsif{0f / ;xhtfaLr cfw'lgs lsgd]n/f]lhg zfSok|j]zåf/sf]bfof“–afof“ …Go"P/fOenÚ 6\ofuc+lst klx/gdf cfsif{s 9+uaf6 ;hfOPsfDofgL lSjg Pj+ 8dL . u|fxssf] ;]jf /;'ljwfnfO{ Wofgdf /fv]/ ;xof]u, ;NnfxPj+ ;]jf k|bfg ug{ tTk/ ;]N;Dofg tyf;]N;un{x¿ . dgdf]xs dN6Lsn/slDag];gaf6 ;'Gb/ k\mnf]l/ª c/]Ghd]G6 .To;sf cltl/Qm ;'ljwfo'Qm Pj+ cf/fdbfosl;l6ª c/]Ghd]G6 . sDKo'6/ ljlnª l;:6d .;'/Iffsf b[li6af6 ;L;L l6eL / Sofd]/fsf]k|of]u . ;/;fdfgsf] /fd|f] Koflsª / k;njf :6f]/sf] a|fG8 Pj+ nf]uf]c+lst Knfl:6sjf sfuhsf] emf]nf / ;fydf cj;/cg';f/sf]ljz]if 5'6, ;]n, jfg jg u]6 jg k|mL,lukm\6 efpr/, :qmfr s'kg, lk|m–;lkªpkxf/ s'kgh:tf of]hgfx¿ ===== pNn]lvt;a} s'/fn] lxhf]cfh u|fxsju{sf] lsgd]nnfO{cfslif{t ul//x]sf] kfOG5 .cfh gub ef]ln pwf/f]– of] jfSof+zn]pwf/f] rNb}g jf gubljgf ;fdfg a]lr“b}geGg] cy{ lbG5 . vl/b–laqmLsf] ahf/dfcfPsf y'k|} kl/jt{g;“u} pNn]lvt k|;+usf]cy{nfO{ qm]l86 sf8{, 8]la6 sf8{ Pj+ cgnfOglsgd]nsf] k|rngn] cfp6 8]6]8 agfpgyfn]sf] cg'ej x'G5 . cfh lsgd]nsf]ahf/df k|lt:kwf{ lgs} a9]sf] 5 .;f]xLcg';f/ pkef]Qmfl;t 5gf}6sf cg]sljsNk pknAw 5g\ / ;f]xLcg';f/ ;'ljwf,;xhtf / cfw'lgstfsf] cfsif{0f klg a9\bf]5 . o;s} pkh— cfw'lgs ;'ljwf;DkGgl8kf6{d]G6n :6f]/, ;lkª sDKn]S;, dnKnfhf Pj+ cfs]{8sf ljsl;t :j¿kx¿ .t/sf/L lsGg c;g OGb|rf]swfpg'kg]{ emGem6nfO{ 7"nf l8kf6{d]G6 :6f]/n]lg/fs/0f u/]sf] 5 . u|f];/L, s6n/L,qmf]s/Lb]lv ;]lg6/Lsf ;/–;fdfgnufotv'§fb]lv 6fpsf];Ddsf ;a}vfn] km];g;fdu|L ;'ky d"Nodf Ps} 5fgfd'lg :t/Lo;/;fdu|Lsf] pknAwtfn] cfw'lgs ;lkªcem ;xh ;/n aGg k'u]sf] b]lvG5 . tyflks]xL :yfgljz]if eg] cfw'lgs lsgd]nsf]k|efjaf6 c5'tf] g} 5g\ . Go'/f]8, c;g,ef]6flx6L, OGb|rf]s cflb :yfg ljutdfhlt Jo:t b]lvGy] Tof] Jo:ttf ce}m klgp:t} 5 . km/s olt dfq} xf] ls :yfgx¿sf]kl/ron] ljz]iftf kfpg yfn]sf] 5 .t/sf/L tyf d/d;nfsf nflu c;g,e]8fl;ªsf] ahf/sf] kl/ro sfod} 5 .c;g x'“b} afns'df/Lsf] af6f] nfUg] xf] eg];f8Lsf v'b|f k;nx¿ e]l6G5g\ . HofaxfnIf]qn] g]kfnL 9fsf / xft]a'gf sk8fsf]kl/ronfO{ sfod} /fv]sf] 5 . c;gl:ytg]kfn pmnxfp; / ef]6flx6Ll:yt u|fG8pmn ;]G6/n] pmgL sk8fsf] dfunfO{ cem}cfk"lt{ ul//x]sf 5g\ . e]8fl;ª x'“b} OGb|rf]s,dvg;Dd k'Ubf 7'nf7"nf ;f8Lsf;f]?dx¿sf] cfsif{0f a]Un} kfOG5 . Toxf“kfOn}lkR5] ;f8L ;f]?d e]6\g ;lsG5 .;f8Lsf cltl/Qm s:d]l6ssf ;/;fdfgsfnflu klg dvg ;8ssf bfofafof“ k;ndfeL8 b]Vg kfOG5 .s:d]l6s ;/;fdfgs} nfludvgl:yt ;'/h cfs]{8sf] cfkm\gf] 5'§}kl/ro 5 . kf]t], ltnx/L, r'/f, 6Lsf,ljGbL h:tf >[+uf/sf ;/;fdu|Lsf nfluklg OGb|rf]s kl/lrt 5 . OGb|rf]sx'“b} rf]vf5] uNnLsf] af6f] klg dlxnf>[+uf/sf ;/;fdu|L pknAw x'g] uGtJosf¿kdf lrlgG5 . dxfaf}4 If]qsf] cfkm\gf]5'§} ljz]iftf 5 .rLgaf6 cfofltt 3/fo;L On]S6«f]lgS;;/;fdu|L pknAw x'g] s'df/L cfs]{8n] To;If]qnfO{ Jo:t agfPsf] dx;'; x'G5 . dxfaf}4x'“b} u'Rrf6f]n hfg] af6f]leqsf] rf]ssf]lsgd]nn] zfvf dfs]{6sf] kl/ro af]s]sf]5 . v'b|f tyf yf]s ¿kdf pknAw x'g]pknAw afnaflnsfb]lv jo:s;Ddsfdf};dcg';f/sf klx/g vl/b–laqmLsf] rfkoxf“ ;b}j b]Vg kfOG5 . lgDg, dWod tyflgDgju{sf] kx'“rsf] d"Nodf of] ahf/sf]Jo:ttf cfw'lgs lsgd]nsf cGouGtJoeGbf sd 5}g . Ko'vf x'“b} /~hgfuNnL;Ddsf] ahf/df h'Qf, Jofu, lhG;, Hofs]6,;6{, 6L;6{, kfOG6 h:tf ;a}vfn] ;fdu|L oxf“pknAw 5g\ . OGb|rf]s x'“b} Go'/f]8 hfg] af6f]sf]bfof“kl§sf clwsf+z 3/df ;f8Lsf ;f]?d 5g\ .;fy} 6]nl/ª ;]G6/x¿sf] pkl:ylt klg3/}lkR5]h:tf] b]lvG5 .nufp“bf ;lhnf], ;'ljwfhgs Pj+cf/fdbfoL x'g'sf ;fy} cfsif{s / ;'Gb/klg b]lvg] ePsfn] /]l8d]8 Sofh'onklx/gk|ltsf] qm]hnfO{ Wofgdf /fv]/ g]kfnLahf/df lelqPsf] /]l8d]8 j]o/sf]k|rngnfO{ klxn]] c;g, sdnfIfL, ef]6flx6L,Tof}8, Ko'vf, u'Rrf6f]n cflb ;f“3'/f;8s5]psf b'O{ jf b'O{eGbf a9L sansfk;nx¿n] lg/Gt/tf lbPsf] kfOG5 .oBlk la:tf/} o;n] Go'/f]8,lvrfkf]v/L, wd{ky, kfsf], b/afdfu{,s'df/Lkf6L, hjnfv]n, d+unahf/, rfalxn,6';fn, gof“ afg]Zj/ h:tf :yfgdfJojl:yt / cfsif{s 9+uaf6 ;hfOPsf/]l8d]8 j]o/sf :6f]/ / ;f]?ddf ljsl;tx'“b} uPsf] kfOG5 . lj=;+= @)#( ;fndf;'k/ dfs]{6sf] cjwf/0ff lnP/ g]kfnLkl/j]zdf lelqof] ljzfnahf/ . ljz]iftM/]l8d]8 klx/g, h'Qf, Jofu, s:d]l6s ;/;fdfg/ cGo PS;];/Lhsf ;fy} u/uxgfnfO{ ;d]6]/ljzfnahf/n] :yfkgfsfnb]lv xfn;Ddklg cfw'lgs lsgd]nsf] :jfb, ;]jf /;'ljwf k|bfg ul//x]sf] 5 .b}lgs pkef]Uo ;/;fdfgnfO{ Pp6}5fgfd'lg ;“ufn]/ @) jif{cl3 ;~rfngdfcfPsf] An'j8{ l8kf6{d]G6n :6f]/sf];kmntf;“u} ;]na]h l8kf6{d]G6n :6f]/, gd:t]l8kf6{d]G6n :6f]/, ;]G6«n l8kf6{d]G6n :6f]/,ef6e6]gL ;'k/ dfs]{6, sf7d08k ahf/,l8NnLahf/ ;'k/ dfs]{6, h]ldgL ;'k/ dfs]{6,gof“ afg]Zj/ l8kf6{d]G6n :6f]/ cflb Pskl5csf]{ u/L ;~rfngdf cfO/x]sf] b]lvG5 .;do art, u'0f:t/Lo ;fdfgsf]pknAwtf, kfls{ª ;'ljwf, rfx]sf] ;fdfgPp6} 5fgfd'lg kfOg], sDKo'6/ ljlnª k|0ffnL,xf]d 8]lne/L ;'ljwf cflbsf sf/0fl8kf6{d]G6n :6f]/df ;lkª ug]{x¿sf] ;+Vofa9\bf] b]lvG5 . u|f];/L, lsrg j]o/, uN;j]o/, On]S6«f]lgS; ;/;fdfg, xf]d PKnfOG;]h,s:d]l6s ;fdu|Lnufot u/uxgf tyf cGoPS;];l/hsf ;fy} ljleGg ;fdu|Lx¿sf]pknAwtf l8kf6{d]G6n ;]G6/sf ljz]iftfsf¿kdf lrlg“b} cfPsf] 5 .ljzfnahf/af6 k|f/De ePsf] ;'k/dfs]{6 / ;lkª ;]G6/sf] k|rng lkg6;,j]nsd, Go"–/]l8d]8 ;lkª ;]G6/, tfd|fsf/xfp;, Go" :6fOn sn]S;gnufot/]l8d]8 Sofh'Pn j]o/sf uGtJosf]cfsf/n] kz'klt Knfhf, cf/=aL=sDKn]S;, z]o/ dfs]{6 sDKn]S; cflb x'“b}cfh sf7df8f}+ dn tyf o'gfO6]8 jN8{6«]8 ;]G6/sf] ljsl;t :j¿k kfPsf] 5 ./]l8d]8 Sofh'Pn j]o/tkm{ o'=Pkm=cf]=oª xf6{, ulk;, ufOh P08 un{;, ANofs,P08 x\jfO6, 86 km];g a'K;, km]g lkme/,Go"An" P~hn, yLd, 6' cn un{, 6' aL=So'6, cf]/fGhL, P= PgPkm nfOkm,k\mofa'n;, :KNof;, uN;{ :6];g, P6Lg,Pkn, Go' :6fOn sn]S;gh:tf :6f]/x¿o'jfk':tfdf nf]slk|o b]lvG5g\ .;'g, rf“bLsf u/uxgfsf nfluljzfnahf/, kfsf]– Go"/f]8, Ko'vf, /~hgfuNnL cflb k|d'v uGtJosf ¿kdf /x]sf]kfOG5 eg] /]l8d]8 s'tf{–;njf/ / lk;s'tf{n] l8NnLahf/, afuahf/, lvrfkf]v/Lsf];Demgf lbnfp“5g\ . k'?ifju{sf] x\ofG8;dn'sdf zf]ef a9fpg] ;l6{ª–;'l6ªsf nflueg] k'tnL;8s x'“b} afuahf/sf] af6f]nfO{;Demg ;lsG5 . To;df klg afuahf/l:ytcf/fwgf sDKn]S; ;l6ª–;'l6ªs} s]Gb|ljGb'sf¿kdf ljsl;t ePsf] b]lvG5 .l8hfOg/ j]o/k|lt cfslif{t x'g]x¿sfnflu eg] s'kG8f]n x'“b} nugv]n;Ddsf]uGtJodf kf“r bh{geGbf a9L km];ga'l6sx¿n] ;]jf k|bfg ul//x]sf] b]lvG5 .To;f] t b/af/dfu{ tyf nflhDkf6 x'“b}dxf/fhuGh klg la:tf/} a'l6s km];gsf]j}slNks uGtJosf ¿kdf kl/lrt x'“b}uPsf] b]lvG5 .! nfv (̂ xhf/ ju{lkm6df km}lnPsf]sf7df8f}+ dndf ;'Jol:yt cG8/u|fG8kfls{ª ;'ljwf, P6LPd, O{sf8{, qm]l86sf8{dfkm{t\ klg ;fdfg lsgd]n ug{ ;lsg],:sfOn]6 lnkm6\sf] Joj:yfdf ;fdfgsf]ljljwtf, cGt/f{li6«o a|fG8sf] pknAwtf;“u}a}+s Ao'l6kfn{/, P6LPd dl;g, /]:6'/f“ cflbn]dnsf] lsgd]nnfO{ cTofw'lgs agfPsf]5 . sl/a ! nfv %) xhf/ ju{lkm6dfkm}lnPsf] o'gfO6]8 jN8{ 6«]8 ;]G6/df Unf;lnkm\6sf ;fy} cfl8{g/L Kof;]Gh/ lnkm\6sf]klg ;'ljwf 5 . 6«]8 ;]G6/leq km\ofa'N;;'k/ dfs]{6, nfOkm ldgL dfs]{6, cfO;lqmd, kfn{/, a}+s, kf6L{ Kofn];, k|bz{gL;efsIf, /]:6'/f“, Ao'6Lkfn{/, lel8of] u]dkfn{/, alnª sf]6{nufot cGt/f{li6«o a|fG8,;/;fdfgsf] ljljwtf, u'0f:t/Lo ;/;fdfgcflbsf] pkl:yltn] cfw'lgs lsgd]nn] cem;'ljwf;DkGg agfPsf] b]lvG5 .hxf“ oL 7"N7"nf dn / lsgd]n s]Gb|x¿pRr dfWojuL{o Pj+ pRr juL{o kl/jf/sfnflu cfsif{0fsf] s]Gb| alg/x]sf 5g\ ToxLlgDgjuL{o Pj+ lgDg dWodjuL{o kl/jf/sfnflu eg] dxfaf}4sf] vf;f ahf/ /e[s'6Ld08kl:yt xªsª ahf/ ;j{;'neag]sf] b]lvG5 . k|mL xf]d 8]lne/Lsf] ;]jfn]cfw'lgs vl/bf/LnfO{ cem cf/fdbfosagfp“b} uPsf] 5 eg] d'Grf 86sd tyf7d]n 86sddfkm{t O{–;lkªsf] 6]«G8 klgla:tf/} ljsl;t x'“b} uPsf] kfOG5 . cfw'lgs;lkªsf ;'ljwf ;DkGg uGtJox¿sf];+Vofdf j[l4;“u} a|fG8]8 km];gz}nLsf] nufja9\bf] 5 . ;f]xLcg';f/ clxn] ahf/dfcGt/f{li6«o a|fG8sf ljleGg ;f]?dx¿ klgylk“b} uPsf 5g\ .;kmn ;lkªsf nflu s] ug]{ <clwsf+z dlxnfsf nflu ;lkª Pp6f;d:ofsf ¿kdf b]vf k5{ . x/]s lbg3/df s'g} g s'g} rLhsf] cfjZostftyf x/]s b'O{–rf/ lbgdf ahf/sf]rSs/ nufpg afWo dlxnfx¿ lrlGttb]lvG5g\ . o:tf] s'g} Pp6f pkfo lgsfnf}“h;n] ubf{ ;lkª k|To]s dlxnfsf nflu6fpsf] b'vfO gxf];\ cyf{t\ lsgd]ncfgGbbfos xf];\ .• ;a}eGbf klxn] cfkm\gf] snd, sfkLlnP/ x/]s rLhsf] ln:6 agfpg] . h'g–h'g ;fdfg cfkm"nfO{ ofb cfp“5ln:6df n]Vb} hfg] . o;sf nflucfkm\gf] /fOl6ª Kof8 o:tf] 7fp“df/fVg] hxf“ cfkm\gf] w]/} sfd k/]sf]xf];\ . cfp“bf–hf“bf pQm Kof8df cfkm"nfO{rflxg] ;fdfg n]Vb} hfg] .• ha kmfOgn ln:6 -;"rL_ agfOG5ta cfkm\gf] ln:6nfO{ sDkf6{d]G6 -ljefhg_df juL{s/0f ug]{ . h:tf]– efG;f, afy?d,aRrfsf nflu, >Ldfg\ jf cfkm\gf]sDkf6{d]G6 . of] juL{s/0fdf ;fdfgsf] ;"rLn]Vg] . h:tf]– efG;f3/sf] ln:6df d;nf,ls/fgfsf ;fwgx¿=== cflb . afy?dsf;fdfgdf kfp8/, ;fa'g, lqmd, lkmnfOn===cflb . ca afnaflnsf tyf cfkm\gf] tyf>Ldfg\sf] cfjZostfsf] ln:6 x]g]{ h:t}–sk8f, df]hf, 6fO=== cflb .• ln:6 agfO;s]kl5 xKtfsf] s'g}Ps lbg lglZrt ug]{ h'g lbg lans'nkm';{bdf eOG5 . sfdsfhL dlxnfx¿n]o;sf nflu z'qmaf/ jf zlgaf/r'Gg ;S5g\ . ;lkªsf nflu kof{Kt;do lgsfNg'k5{ .• ;lkªsf nflu s'g} ;fyLnfO{ lnP/hfg' /fd|f] x'G5 . h:tf] ls s'g} ldNg];fyL, l5d]sL, gGb jf ;f;" . To;n] ubf{lbSs klg nfUb}g / af6f] klg s'/}s'/fdf;lhn} sf6\g ;lsG5 . pgLx¿n] ;/;Nnfxklg lbg ;S5g\ .• klxn] sxf“ hfg] xf], af6f] /f]Hg'cfjZos x'G5 . nfOgdf cfkm\gf] sfd ub}{hfg], h:tf]–;a}eGbf klxn] ls/fgfk;ndf efG;f3/sf nflu ;fdfgsf]ln:6 lbg], af6f]df k/] npG8«LnfO{w'gsf nflu sk8f lbg ;lsG5 h;n]ubf{ ;lkªsf nflu e/k"/ ;do ldNg;S5 . o;/L b}lgs jf ?l6gsf] sfd klgx'G5 / cltl/Qm ;lkª klg .• olb ef/L cyf{t\ ux'|“uf] ;fdfgNofpg] xf] eg] sk8f jf h'6sf] Aofuk|of]u ug'{k5{ h;n] ubf{ Rofltg] jfr'“l8g] 8/ x'“b}g . olb xn'sf ;lkªug]{ xf] eg] ;fwf/0f emf]nfn] klgsfd rNg ;S5 . x/xd];f Ps–b'O{j6f emf]nf a9L af]Sg'xf];\ . h;n]ubf{ af6f]df s'g} cK7\of/f] gxf];\ .• ahf/ hfg'cl3 efG;f3/sf] sfdyf]/} dfqfdf eP klg u/] clnslt ePklg sfd xn'sf] x'G5 . o;sf nflu laxfg};fu;AhL s]nfP/ / bfn–rfdn lgkmg]//fVg ;lsG5 . o;af6 ;lkªsf qmddf3/ rf“8} kms{g s'g} lrGtf x'“b}g .• cGTodf, cfkm";“u kof{Kt k};f 5ls 5}g, Wofg lbg' cfjZos 5 . cfkm\gf]ah]6eGbf rf/–kf“r ;o ?k}of“ a9L/fVg'k5{, olb ahf/df s'g} rLh crfgsofb cfP lsGg ;lsG5 .k|:t'lt M bLksnfn >]i7

!^

Page 15: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 !&

lht'’rfsf] hf]S;[email protected]

ljs'/fd;“u lht'rfn] ;f]w]5 M neGg';\ t ljs'/fd bfO, cf7 lkm6sf]kvf{n b; hgf 8sdL{n] cf7 306fdfagfP eg] ToxL kvf{n rf/ hgfn]slt 306fdf agfpg ;S5g\ <

ljs'/fd M Ps ldg]6 klg nfUb}g .lht'rf 5Ss kb}{ M s;/L <las'/fd M lsgeg] Tof] kvf{n t

cf7 hgfn] klxn] g} agfO;s] lg .)))

sIff tLgdf :jf:Yok9fO/x]sL ld;n] ljBfyL{x¿;“u k|Zg;f]lw5g\ M n eg t, ?3f–vf]sLsf]efO/;af6 aRg s] ug{ ;lsG5 <

ld;sf] k|Zg ;'g]/ kf/;n]h?Ss p7]/ eg]5 M ld;, xfdLn]?3f–vf]sLsf] efO/;af6 aRgkf;j8{ /fVg'k5{ . clg kf;j8{ /fVbfcfkm\gf] gfd, hGd ldlt h:tf ;lhnfzAb slxNo} /fVg' x'“b}g .

)))

a}+ssf] P6LPd d]l;gaf6 k};flgsfNg ;“u} uPsf] las'/fdsf]k5fl8 nfOgdf a;]/ lht'rfn]las'/fdn] k};f lgsfn]sf] x]l//x]sf]lyof] . las'/fdnfO{ lh:Sofpg]dg;fon] lht'rfn] eg]5 M las'/fdbfO, d}n] t tkfO{+sf] P6LPd sf8{sf]lkgsf]8 kQf nufP“ lg .

lht'rfsf] s'/f ;'g]/ ljs'/fdn]cgf}7f] dfGb} ;f]w]5 M To;f] eP neg t d]/f] lkg gDa/ <

lht'rf xf “:b } M rf/j6frf/ x}g t .

las'/fd xf“:b} M ldn]g–ldn]g, ;xLpQ/ t Ps b'O{ tLg kf“r xf] .

)))syfn]vg k|ltof]lutfdf efu

lng] syf gf/L, wd{, ;:k]G; //x:o cflb ljifodf s]lGb|t x'g'kg]{lgod /x]5 t/ k|ltof]lutfdf ;fd]nsyfx¿df Pp6f syf hDdf Pp6fjfSosf] dfq lyof] . h;df n]lvPsf]lyof] M x] eujfg\ † d]/L >LdtL;'Ts]/L x'g]jfnf l5g\ .

o:tf] Ps jfSo ;d]l6Psf]syf b ]v ]/ k | ltof ] lutfsflg0ff{osx¿n] 5Ss kb}{ syfsf/;“uk|Zg u/]5g\ M of] s:tf] syf xf] /of] k|ltof]lutfsf] lgodcGt/u{tgf/L, wd{, ;:k]G; / /x:o cflbljifoj:t'df gePsf] b]lvof] .syfsf/ eg]5 M d]/f] of] syfdflgodsf ;a} ljifoj:t' ;d]l6Psf5g\ . x] eujfg\ M wd{ eof], d]/L>LdtL M gf/L clg 5f]/f kfpg] xf]ls 5f]/L < eGg] s'/frflx“ ;:k]G; .

syfsf/sf] pQ/ Wofgk"j{s;'lg/x]sf lg0ff{osx¿dWo] Ps

hgfn] k|Zg u/]5g\ M gf/L, wd{ /;:k]G; t 5, t/ tkfO{+sf] syfdfvf]O t /x:osf] s'/f <

hhsf] s'/f ;'g]/ syfsf/n]eg]5 M n ca d]/L >LdtL ;'Ts]/Lx 'g ]j fnf l5g\, t/ x 'g ]j fnfa Rr fs f ] a fpr f l x “ s f ] <ePg t ;Gk]G; †

)))w]/} jif{cl3b]lv cfk"mn] kfn]sf]

af]Ng] ;'ufn] h]–h] kfof] ToxL af]Ngyfn]sf] b]v]/ /Lgf x}/fg eO5g\ .pQm abdf; ;'ufsf] cfr/0f ;'wfg{/Lgf cfk}m+ a;]/ k|To]s lbg Ps306f ;'ufnfO{ d]xgt u/L kf7l;sfpg yfln5g\ . dlxgf}+ lbg x'“bfklg ;'ufn ] /fd | f ] / cfk " mn ]l;sfPh:tf] gu/]sf] b]v]/ /Lgfn];'ufnfO{ ;hfo lbg To;nfO{;dft]/ lk|mhleq aGb ul/5g\ .lk|mhdf /fv]sf] s]xL ldg]6;Dd t;'ufn] gfgf y/Lsf] zAb af]Nb} pN6}/LgfnfO{ g} ufnL–unf}h u/]5, t/kf“r ldg]6kl5 g} pm PsfPs zfGteP5 . To:tf] abdf; ;'uf zfGtePsf] b]v]/ /LgfnfO{ cRrdnfu]5 . pgnfO{ 8/ klg nfu]5 .lk|mhsf] lr;f]n] st} ;'ufnfO{ g/fd|f]c;/ t u/]g < To;}n] pgn] xQ gkQ lk|mh vf]lng\ . lk|mh vf]Ng]lalQs};'ufn] gd| x'“b} eg]5 M cab]lv dslxNo} klg h] kfof] Tof] af]lNbg“ /tkfO{+n] eg]sf] ;a} s'/f dfG5' .dnfO{ dfkm ul/lbg'xf];\ .

;'uf af]nL / :jefjdf kf“rldg]6d} o:tf] 7"nf] kl/jt{g ePsf]b]v]/ /Lgf b¨ dfq s] k/]sL lyOg\,;'ufn] k|Zg u/]5 M x}g, P /f“8 †

d}n] t h] kfof] Tof] af]n]sf] uNtLsf];hfo kfP“ t/ Tof] lk|mhleq gf }̈kf/]/ 6fps} sfl6 lbg'kg]{ u/L Tof]s'v'/fn] s] uNtL u/]sf] lyof] lg <

)))b;}+sf] /demd lyof], Ps hgf

h“8Øfxf ;f“emkv Pp6f 7"n}xf]6nsf] af/df uP5 / af/6]G8/nfO{eg]5 M efO, of] af/df a;]/ /S;LvfO/x]sf ;a} dflg;nfO{ d]/f]tk{maf6 Ps–Ps k]u lk|m lbg'clg ltdLn] klg Ps k]u vfg' /lan dnfO{ lbg' .

h“8Øfxfn] eg]em}+ af/6]G8/n]cfkm\gf ;a} u|fxsnfO{ Ps Ps k]ul8«Í af “8 ]5 / kms{g nfPsf]h“8ØfxfnfO{ lan lbP5 . af/6]G8/n]lan lbg]lalQs} h“8Øfxfn] cfk"m;“uk};f 5}g eg]5 . h“8Øfxfsf] rfnfb]v]/ af/6]G8/n] l/;fp“b} p;sf]ufnfdf rf/–kf“r yKk8 xfg]/xf]6naf6 aflx/ k7fOlbP5 .

ef]lnkN6 ;f“emkv km]l/ ToxLh “8Øfxf ToxL af/df cfP/af/6]G8/nfO{ M efO, of] af/df a;]//S;L vfO/x]sf ;a} dflg;nfO{ d]/f]tk{maf6 Ps Ps k]u lk|m lbg'clg ltdL klg Ps k]u vfg' /lan dnfO{ lbg' .

af/6]G8/n] of] h“8Øfxfn]lxhf]sf] uNtLsf sf/0f kfPsf] yKk8t kSs} lal;{Psf] 5}g xf]nf eGb}af/df a;]/ /S;L vfO/x]sf ;a}u|fxsnfO{ Ps–Ps k]u l8«Í af“8]5 .3/ hfg nfu]sf] h“8ØfxfnfO{ lanlbg'cl3 g} p;n] cfkm"n] k};fgaf]s]sf] s'/f eg]5 . h“8Øfxfsf]o:tf] tfn b]v]/ af/6]G8/nfO{ ;f¥x}

cg'k 9'+ufgf@)^@ sflQs ̂

zf]ef kf]v/]n@)%^ sflQs $

clghf /fO{@)^! sflQs (

;'l:dtf lji6@)%$ sflQs !$

?kg nf]Krg nfdf@)%( sflQs &

;'ne kf}8]n@)^@ sflQs (

tl:a/ / ljj/0f b'O{ ;ftfcufl8 cfOk'Ug'kg]{5.

s' k

s' k

s' k

s' k

s' k

gggg g gfd M==================================================hGd ldlt M==================================================:s'n M========================================7]ufgf M ========================================

tl:a/

clgjfo{

hGdlbgsf] z'esfdgf

cf“rn e§@)^) sflQs #

k|ltef kf]v/]n@)%% sflQs !!

hGdlbgsf] z'esfdgf

tl:a/ / ljj/0f b'O{ ;ftfcufl8 cfOk'Ug'kg]{5.

tl:a/

clgjfo{

hGdlbgsf] z'esfdgf

b;}+ / ltxf/nfO{ ;do ;'xfp“bf]agfpg xfn} sfl6Psf ;/sf/Llabfx¿hlt yKg'k5{ .lbg]z Gof}kfg] -@!_, anfd, :ofª\hf

kfgL gkg]{ dlxgfdf oL dxfg\rf8kj{nfO{ ;fl/g'k5{, ;fy} ;f/fg ]kfnLnfO { ;xh x'g ] dlxgf5fGg'k5{ .

clgn >]i7 -!^_, ledfg, l;Gw'nLb;}+df sf6df/ gug]{, ;]n/f]6L

vfg] / ltxf/df rflx“ sf6df/ ug]{,ci6dL–gjdL dgfP/ df;'sf] kl/sf/k"0f{ ef]hg vfP ;do ;'xfp“bf]agfpg ;lsG5 .

chobfgjsf] gfp“df lgd'vf kz'sf]

aln lbg] sfd clg kmh'n vr{gu/] b;}+–ltxf/sf] k/Dk/f ;do;'xfp“bf] x'g]5 .

xif{n s'zn -!&_, r'gb]jLb;}+–ltxf/df ul/g] cgfjZos

kmh'n vr{ sd u/] o;nfO{ ;do;'xfp“bf] agfpg ;lsG5 .

cd[tf l3ld/] -!&_, uf]/vfb;}+–ltxf/ /dfOnf] u/L dgfcf}+,

lhGbuLdf s] 5 /, OGhf]o ug]{ txf] af“r'Gh]n .

k|]d sfG5f du/, tfg;]g, kfNkfb;} +–ltxf/sf] k/Dk/fnfO{

;od ;'xfp“bf] agfpg dfn>Lw 'gsf ] ;§f ¥ofk uLtx¿ahfpg'k5{ . cGo klx/gsf] ;§flxkxk klx/g nufpg'k5{ / cGokl/sf/sf] ;§f lkHhf, au{/ tyfcfO;lqmd vfg'k5{ . oxL xf] clxn]sf];do ;'xfp“bf] ljlw .

clgn kf]v/]n, O6x/L, ;'g;/L;/sf/n] /fHosf] cfly{s

l:yltdf ;'wf/ tyf hgtfn] cfkm\gf]wd{ Pj+ ;+:s[ltsf] cfb/ ug'{k5{ .

zzLsfGts'df/ u'Ktf -!(_, k;f{df/sf6 tyf alnk|yf tyf hf8“–

b;}+ / ltxf/nfO{ ;do ;'xfp“bf] agfpg s] ug'{ knf{ <ca xfd|f] kfnf]

/S;L Pj+ h'jftf;nfO{ k/Dk/fsf] gfddfrnfpg]x¿dfly s8f sf'gg agfP/sf/afxL x'g'k5{ .

d'lQm clwsf/L, :ofª\hf3f“6L x]/L xf8 lgNg'k5{ eGg]

pvfgsf] kfngf u/L ;“u;“u} wfld{s;lxi0f'tf sfod ug'{knf{ .

lrGtg ‘aL’, s}nfnLclxn] htftt} l8lh6nsf]

rng cfPsf] 5, To;}n] b;} +/ ltxf/sf ] k/Dk/fnfO { klgl8lh6ndf 9fNg'k5{ .

6Lsf/fd cof{n, uNsf]6, :ofª\hfb;}+df aln r9fpg] clg

ltxf/df h'jftf; v]Ng] / /S;Llkpg] k/Dk/f t'?Gt /f]Sg'k5{ .

;'ljg >]i7, x]Dhf, kf]v/fk};f g sf}8L l6sL 6\of“;–6\of“;÷

dgfpg} 5fl8lbP 6G6} ;fkm x'GYof] .ljb'/ljqmd zfx, s}nfnL

cgluGtL em\ofp/] bnn] # ;o^% lbg g} g]kfn aGb / rSsfhfdu/]kl5, b;}+ / ltxf/ s] ug'{knf{ <;f ]Rg ] lhDdf ltg } em \ofp/ ]bnx¿nfO{ 5fl8lbP“ d}n] t .

s]zj kl/of/, s}nfnLh] 5 ;Gt'i6 xf}+, h] 5}g, sNkgf

u/]/ b;}+ xf]Og, bzf g/f]hf}+ . olQ u/]b;}+ xf]Og bzf klg s6fpg ;lsG5 .

/f]zg PSr}, dfO{:yfg, dxf]Q/Lb;}+ / ltxf/sf] jftfj/0fnfO{

nf]stfGqLs/0f ug'{k5{ ./fd /fgfdu/, :ofª\hf

b;}+–ltxf/ ;+ljwfg;ef xf] /;do ;'xfPg eGb} ;fg]{ . olQs}7Ls 5, gq slt jif{ nfUg] xf]b;}+–ltxf/ cfpg <

s[i0f x'dfufO{+, /f}tx6lxhf]cfh h'g;'s} sfd klg

;8sdf ug]{ rng a9]sf] 5 . To;}n];8sd} v;L sf6]/ et]/ nufP/;8sd} gfRg], ;8sd} ;'Tg], ;8sd}

6Lsf–hd/f yfKg] .u0f]z k/fh'nL, w/dk'/, emfkf

Kn]g rf6{/ u/]/ cfsfzdf b;}+–ltxf/ dgfpg'k5{ . e'O“df t /fhg}ltskf6L{x¿n] 6]Sg} lbg 5fl8xfn] .

lji0f' 9sfn, latf{df]8of] k|Zg t g]kfnL sf+u|;,

Pdfn], dfcf]jfbL, dw];L hgclwsf/kmf]/d, Hjfnf l;+x, uf]Ot, lnDa"jfg,v'Da'jfg, y?x6 cflb kf6L{sfg]tfx¿;“u ;f]Wg';\ g .

ltnk|;fb rf}nfufO{+, h'Dnf;a} kl/jf/ e]nf eP/ /dfOnf]

ub}{ 6Lsf nufP/ lnª\u] lkªdf rr

x'O{ ub}{ dgfpg kfP /fd|f] x'GYof]lg † t/ ;kgfdf b]Vg t ;lsPnf,lakgfdf dgfpg eg] ufx|f] e}xfNof] .–ggs'df/L rf}w/L, 3f]/fxL, bfª

gjb'uf{sf] d"lt{ agfP/ k"hfug{'sf] ;f6f] ;ft kf6L{sf g]tfsfd"lt{ agfP/ k"hf u/L Tof] d"lt{gbLdf ;]nfP/ dgfpg'knf{, o;f] u/]b]zdf zflGt cfp“Yof] ls <

b'uf{ yfkf, af“s];Dkfbs bfO, d]/f nflurflx“

b;}+ gcfP x'GYof] . s] ug'{ < cfkm"nfO{st}af6 blIf0ff cfp“b}g . cfkm"n]eg] vf]nfdf kfgL aufPh:tf] k};faufpg'k5{ . To;}n] cfkm\gf] t d''6' g}s'6'Ss b'V5, b;}+–ltxf/ cfpg'eGbf Psdlxgfcl3b]lv g}==== .

P;= bjf8Ly/Ly/Lsf qmflGtsf/Lx¿n]

dfG5] sf6\g] sfd aGb u/]b]lv b;}+–ltxf/ cfkm}+ /dfOnf] x'“b} hfG5 .

g/]z a:g]t, hfh/sf]6/S;Lsf] ;f6f] s'leG8f]sf] df/

xfGg'k5{ . ;f]d/;sf] ;f6f] :jfdL/fdb]j a|fG8 nf}sfsf] h'; lkpg'k5{,b;}+ To;} ;do ;'xfp“bf] x'G5 .

zfGtf /f]sfof, ;'v]{tcfkm"nfO{ t v/fgL 3;]/

lrD6f / sdG8n' af]s]/ agf/;lt/ef“l;pm ls h:tf] nflu/x]5 . c¿lao/ / df;' vfG5g\, cfkm"n] eg]pl;g]sf] nf}sf vfg'k5{ . s] ug'{8fOlal6hn] 5f]OxfNof] .

cflbk|;fb Gof}kfg], h'Dnf;do ;'xfp“bf] agfpg 6]G;g}

5}g . s]6fnfO{ s]6L / s]6LnfO{s ]6 fsf ] hf ]8L ldnfOlbP/gu/sf]6df tLg lbg tLg /ftlgMz'Ns /dfOnf] ug] { Joj:yf;/sf/ cfkm}+n] ldnfOlbg'k5{ .

a]g's'df/ uf}td, O6x/LjN8{sk km'6anh:tf] rf/–

rf/ jif{df dgfpg'k5{ .nlnts'df/ ls:s', g]kfnuGh;+ljwfg;efsf] lgjf{rg k6s–

k6s ;f/]em}+ b;}}+–ltxf/ klg ;fb}{, cGTodf;w}+sf nflu labf ug'{k5{ .

e"k]Gb| a/fn, e/f}n6f]n6f]nsf dflg;x¿ v'Nnf

7fp“df e]nf eP/ Ps lbg dfq/dfOnf] u/L dgfpg'k5{ .

d's]z ltlD;gf, lkmSsn;j{k|yd t b;}+ / ltxf/

c;f]h–sflQssf] ;f6f] k';–df3df;fg'{k5{ . udL{df kvfnfn] x}/fg kf5{,hf8f]df dgfpg kfP kRYof] ls <

sdn If]qL, b}n]vcfw'lgs o'ucg';f/ rNg'k5{ .

OG6/g]6d} v;L sf6]/ OG6/g]6d} l6sf]yfKg] k|ljlwsf] ljsf; ug'{k5{ .

dx]z s6'jfn, em'Dsf, ;'g;/Lv} † s;/L kf] dgfpg] eGg' <

cfkm\gf] t afN6Ldf]/df t]nsf] kfOk ;dft]/}lhGbuL laTnfh:tf] 5 .lbg]z sfsL{, afN6Ldf]/, cd]l/sf

kf]xf]/ ;fnsf] C0f cem} ltg{;Sof 5}g . o;kflnsf] b;}+–ltxf/s;/L kf] dgfpg' vf]O < b;}+sf a]nf;fKtflxsn] %)–%) xhf/ af“8\g] k/Dk/fyfNg'k¥of] ;DkfbsHo" .

Zofds'df/ rf}w/L, alb{ofo;kflnsf] b;}+r}+ k]6«f]nkDks}

nfOgdf a;]/ dgfOG5 .ljho/fh afUn], sf]6]Zj/

cfkm" t ;+uLtsf/ dfG5] . 3/uP/ ;f+uLlts b;}+ dgfp“nf eGg];f]r]sf] lyP“ . uf8Lsf] l6s6 g}kfOPg . cf==== afOsdf hfG5' eg]/k]6«f]n vf]Hg lx+8]sf], yf]k} kfOPg .gk'lug] eOof] 3/, g t aHg] g}ef] afhf . oxL sf7df8f}+ sG6]/gd};fusf] ;'s'6L vfP/ dgfOlbG5' b;}+/ ltxf/ nf˜ hf˜ .

/fd sfsL{, dxfb]j:yfg

l/; p7]5 / h“8ØfxfnfO{ p7\g}g;Sg] u/L df/;“u uf]b]/ aflx/nu]/ kmflnlbP5 .

kl;{kN6 klg km]l/ ToxLh“8Øfxf ToxL xf]6nsf] ToxL af/dfcfP/ af/6]G8/nfO{ eg]5 M cf] efO,of] af/df a;]/ /S;L vfO/x]sf;a} dflg;nfO{ d]/f ] tk{maf6Ps–Ps k]u lk |m lbg' clg

lanrflx“ dnfO{ lbg' .b'O{ k6ssf] To:tf] s'6fO

vfP/ klg ;as gl;s]sf] h“8Øfxfb]v]/ af/6]G8/ 5Ss kb}{ M lsgcfh dnfO{ rflx“] lk|m k]u glbg] <

h “8Øfxf gd | x ' “ b } MltdLnfO{ cfh k|mL k]u 5}g,lsgeg] /S;L nfu]kl5 ltdL tdfG5] g} glrgL s'6\bf /}Ú5f} .

tl:a

/ M g

j/fh

jfUn

]

Page 16: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 !*;Gb]z

s'g} ljz]if cj;/, rf8jk{ jfv';Lsf] a]nf xfdL xfd|f ldqhg,z'elrGts, cfkmGthg jf cGokl/lrt Pj+ glhssf JolQmnfO{ s'g}g s'g} pkxf/ k|bfg u5f}{+ . k/Gt'slxn ]sfxL xfd | f pkxf/x¿cf}lrToxLg x'G5g\ . ctM s;}nfO{s'g} pkxf/ k|bfg ubf{ Tof] JolQmsf]cfo', ?lr, kl/l:ylt, cfjZostfPj+ pml;tsf] cfkm\gf] ;DaGwnfO{Wofgdf /fVg'k5{, h;n] ubf{ cfkm"n]lbPsf] pkxf/sf] cy{ /xf];\ / To;sf]dxŒj klg a9f];\ .

afnaflnsfsf nfluafnaflnsf tyf v]ns'b Ps–

csf{sf kof{o x'g\ . afnflnsfnfO{v]nf}gfx¿ cToGt lk|o nfU5g\ .ctM afnaflnsfnfO{ pkxf/ lb+bfOG8f]/ jf cfp68f]/ v]ns'bsf;/;fdfg lbg ;lsG5 . sldS; /sf6'{gsf] klg ?lr x'g] ePsfn]pgLx¿nfO sldS;sf ;fy lstfa,sf6'{gsf df]gf] cflb pkxf/ lbg;lsG5 . w]/}h;f] afnaflnsfnfO{klx/g pkxf/ lbOG5 . km/ c

cy{k"0f{ x'g'k5{ pkxf/r]~hsf nflu cfsif{s lrl6Ss k/]sf/]gsf]6 jf 5ftf klg pkxf/ lbg;lsG5 . :s'n hfg] afnaflnsfnfO{eg] :s'n Aofu, jf6/ af]tn, nGraS; cflb pkxf/ lbg ;lsG5 .

cu|hx¿sf nflu3/sf ;a} ;b:o ;lxtsf]

;fd"lxs tl:a/nfO{ cfsif{s k|m]ldªu/]/ pkxf/ lbg ;lsG5 . pgLx¿sf]hGdlbgdf s'g} crlDet t'Nofpg]pkxf/sf ;fy} kl/jf/sf ;b:ox¿Pslqt eP/ hGdlbg dgfpg;lsG5 . slxn]sfxL+ pgLx¿sfcleGg ldqnfO{ pgLx¿n] yfxfgkfOsg} af]nfP/ e]6 u/fpg;lsG5 . of] klg pgLx¿sf nfluclj:d/0fLo pkxf/ x'g ;S5 .

hLjg ;fyLsf nflu% jif { jf ;f ]eGbf a9L

;dosf n f l u l a d f u / ] /cfkm \g f ] hLjg;fyLnfO{ lbg;lsG5 . a} +sdf pgsf] vftfvf]lnlbg ;lsG5 .

s'g } vf; jftfj/0f jfcj;/df lvlrPsf] o'un tl:a/nfO{

k|m]ldª u/]/ pkxf/ lbg ;lsG5 .Ps–csf{nfO{ s'g} /fd|f] a|fG8sf]k/k\mo'd pkxf/ lbg ;lsG5 .

sltko dlxnfx¿ lsgd]neg]kl5 e't'Ss} x'g] ePsfn] pgLx¿n];f]Rt} g;f]r]sf] tl/sfn] lsgd]nu/fpg ;lsG5 . nª 8« fOen}hfgdf jf s'g} /fd|f] rnlrqb]vfpg ;lsG5 . l8g/ jf nGrsfnflu klg nfg ;lsG5 .

Hjn/L, xofG8 Aofu cflbk|ltklg :qLsf] cfsif{0f x'g] ePsfn]cfsif{s / ;'Gb/ Hjn]/L ;]6 jfx\of08 Aofu pkxf/ lbg ;lsG5 .

kltsf nflu eg] pgnfO{;'xfp“bf] vfnsf] ;6{, l6–;6{, 6fO{,skmln+s, 6fOlkg, jfn]6, 38L jfcGo PS;];l/h e]6 ug{ ;lsG5 . k|foMk'?ifx¿ On]S6«f]lgs Uofh]6 dg k/fpg]ePsfn] To;} cg';f/ pkxf/ lbg;lsG5 . pgnfO{ dgkg]{ /]l;kLsf] :jfbrvfpg ;lsG5 .

ldqhgsf nflu;+uLtsf ?lr /fVg] ldqnfO{

pgsf ] ?lr cg ';f/ ufos–

uflosfsf PNad, l;8L pkxf/lbg ;lsG5 . ;flxTodf ?lr/fVg ] ;fyLnfO{ /fd | f k ':ts ,pkGof;, Dofulhg, afof]u|fkmLcflb lbg ;lsG5 .

af/Lau } +rfdf ?lr/fVg]x¿nfO{ g;{/Laf6 s'g} /fd|f /cfsif{s km"n km'Ng] la?jf jf…OG8f ]/–cfp68f ]/ KnfG6 lbg;lsG5 . k/km\o'd, a8L :k|], 38L,tl:a/ k|m]d, ljG8 rfd{, cnfd{,Snsf ;fy} 8]sf]/];gsf ;/;fdfg, dgLAofu, jfn]6, ls–r]g, xNsf vfnsfHj]n/L, rsn]6, k]G6l6ª kf]:6sf8{, P/f]df,SofG8n, 8fo/L a's, kmf]ga's cflbpkxf/ lbg ;lsG5 .

pkxf/ lb +b f cfkm \g f ]pgLk|ltsf] efjgf jf ;DaGwemNsg'k5{ g ls pkxf/sf] d"No .pkxf/ cfk;L ;DaGwnfO{ cemk|uf9 tyf ;'dw'/ agfpg] alnof];]t' x'g'k5{, cfTdLotf a9fpg] ;|f]tx'g'k5{ g ls cfÎgf] cfly{s ;Ifdtfbzf{pg] dfWod . To;}n] pkxf/ efjgfn]lbg'k5{, k};fsf] d"Non] xf]Og .

k[i7 !( df hf/L

tl:a

/ M ;

fOa/

;+;f/ 8

6sd

l;h{gf, ljhofb;dLsf] kfjgcj;/df ltd|f ] ;':jf:Yo Pj+bL3f{o'sf] z'esfdgf .

cf/=kL=OlGb/f, s] 5 xfnva/ < lsg

ltdL d;“u l/;fPsf] < lKnhPsk6s eP klg d ltd|f] bz{gug{ rfxG5' ;fy} ljhofbzdL tyfbLkfjnLsf] xflb{s z'esfdgf .

&% cfO{8L/fhs'df/, cfgGb, ;'dg,

clgn, lg/~hLjL, cf/tL, sdnf,OlGb/f, sNkgfsf ;fy} sIff !@sf] k/LIff lbP/ a;]sf ;Dk"0f{;fyLx¿df ljhofbzdL tyfbLkfjnLsf] xflb{s z'esfdgf .

bn yfkf;'dg, s'df/, xL/f, /fs]z,

lgd{n, nIdL, ljgf]b, k|ldnf, ;ljtf,;l/tf, zld{nf, d}ofsf ;fy} ;Dk"0f{;fyLx¿nfO{ nfvf}+nfv ;Demgf,ckf/ dfof clg ljhofbzdLsf]xflb{s z'esfdgf .

eLd;]g bz{gwf/L;fyLx¿ ;'dg, eLd;]g,

/fs]z, ljgf]b, nIdL, /fdeQm, lgd{n,¿kdfg, k|ldnf, ;l/tf, ;ljtf,zld{nf, gf/fo0fL, dlgtf, algtfcflbdf ljhofbzdLsf] z'esfdgfsf;fy} dfof Pj+ ;Demgf .

xL/fsfhL ah|frfo{lj= , gjb 'uf { ejfgLn ]

ltdLh:tL dxfg gf/LnfO{ hln/x]sf]c¿sf] cfTdfdf dNxd nufpg tyfpbf/ ¿kdf k|:t't x'g;Sg] zlQmk|bfg u¿g\ . ;fy} ltd|f] ;Dk"0f{k l/jf/df ljhofbzdL tyfbLkfjnLsf] d+undo z'esfdgf .

lxdfndnfO{ lrGg] / glrGg] ;d:t

;fyLx¿nfO{ ljhofbzdL tyf 57sf]cj;/df pQ/f]Q/ k|ultsf] z'esfdgf .

Vishal-badshah

ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]kfjg cj;/df ;':jf:Yo, bL3f{o'Pj+ x/]s sfo{df ;kmntfsf nfludftf b'uf{n] zlQm k|bfg u¿g\ .kl/jf/df ;bf v'l;ofnL 5fcf];\ eGb}Xbob]lv g} nfvf}+nfv z'esfdgf .

Hof]ltg]kfnLx¿sf] dxfg\ rf8

ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf] ;'–cj;/df ;fyLx¿ k':s/, dgf]h,

e/t, k|]d, s]zj, ;ljgf, sf]lknf,kf08], lg/fhg, k|Llt, /fhg, sdn,an', 1fg', efjgf, ch'{g, zflnu|fd,/f]zg, sfsL{ k|eft, gjLg, ;f]gf,;lngf, zld{nf, ;'idf lai6, dlgsf,/fh', ldª\df, ejfgL, bLks tyfdldtfnfO{ xflb{s z'esfdgf .

?b|ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

;'cj;/df ofd', nIdL, d]g'sf,df]lgsf, clenfiff, rGb, bfO gf/fo0f,d'lQm, s[i0f, s'df/nufot bLkf, dLgf,lzj', ;dLIff, k|tLIff, km'n', efph" t];tyf /fh]znfO{ xflb{s z'esfdgf .

lbg]z zdf{efg'eQm ax'd'vL SofDk;df

cWoog/t ;a}df ljhofbzdL tyfbLkfjnLsf] xflb{s z'esfdgf .

lbg]z zdf{/fd, ;dL/, /ljg, dgLif,

lht]Gb|, s]zj, nfnsfhL, hut,tkg, b]ljsf, alxgL dlGhnf, alxgLtf/f, kljqf tyf lbbL c~h'nfO{ljhofbzdLsf] xflb{s z'esfdgf .

bLks rflDnª /fO{;'v, zflGt / ;d[l4sf] sfdgf

ub}{ xf]nLs]o/ :s'nsf lzIfs–lzlIfsf, ljBfyL{ Pj+ lr/kl/lrt;Dk"0f{ Oi6ldqx¿df ljhofbzdLtyf bLkfjnLsf] xflb{s z'esfdgf .

cfOl;+x 8L tfdfªcfhsf] ;f+;fl/s df]x /

ef}ltsjfbL ;dfhaf6 cln 6f9f/x]/ dfgjjfbL lrGtgsf ;fyaf “ Rg ] k |of; u/f } “ , ;Dk " 0 f {aGw'afGwjx¿df ljhofbzdL Pj+bLkfjnLsf] xflb{s z'esfdgf .

[email protected]

ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf];'–cj;/df ;Dk"0f{ Ko"6f/jf;L;fyLx¿nfO{ d+undo z'esfdgf .

k|bLkldqx¿ bLks, s]zj, ljqmd

bfO, nIdL efph", tdGgf lbbL,c+sn, cfG6L, efOalxgLx¿sf ;fy}kqldq ;fyL d ]g 'sfnfO {ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]xflb{s z'esfdgf .

/ljg du/ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

kfjg cj;/df ;fyLx¿ clgtf,clDasf, lji0f', ljgLtf, rDkf, b'uf{,b]jsL, uLtf, uf]kfn, ul/df, lxdf,x]dGt, OlGb/f, Hof]lt, sljtf, s[idf,sf]lknf, d}of“, k|df];, k|s[lt, k|ltdf,k|ldnf, /f]zgL, /]0f', ¿kf, ;/:jtL,

;'lgtf, ;'jf;, z/b, ;¿, ;l/tf, ;Ltf,;fljqLsf ;fy} alxgLx¿ alatf tyfefjgfnfO{ xflb{s z'esfdgf .

¿ks ;'j]bLl/t ' , ljhofbzdL tyf

bLkfjnLsf] d+undo z'esfdgf .ltd|f] ;kmntf, ;':jf:Yosf ;fy}bL3f{o'sf] sfdgf ub{5' .

/fh'vf]6fª 3/ e} xfn sf7df8f}+df

a;f]af; ub}{ cfPsf dlgs'df/, OGb|,df]xg, ;Ldf, /]g'sf, efph" zzLsnf,elth cgdf]n / /fhf/fd, lbnLk,hosnf, /fh]Gb|, e"ldsf, ;f]lN6gLx¿lggf, lgz', gfgf cK;/f, e]gfbLk]Gb|, ef~hf k|bLk, ef~hL ;'l:dtf,kl/lrt ldqx¿ t]h y'n'ª, ;Gtf]if, k|jL0fbfO, /f]zg y'n'ª, xl/ tyf gf/fo0fnfO{ljhofbzdLsf] xflb{s z'esfdgf .

cfsfz /fO{ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

kfjg cj;/df ;Kt/L sbdfxfdfa:g] d]/f xh'/cfdf, cfdfa'jfbfh'÷efph' ljho÷c~h', lbbLx¿clgtf, /~h', /]g'sf, u+uf, l/df,k|ef elth, cflbTo, efGhf ;Gbe{,;f}/e bfh', ;'/]z, efO g/]Gb|,;f ]N6Lx¿ OGb', ;~h', ;lrg,

;f]N6fx¿ wd]{Gb|, ;'/]z, ;'lht,kz'klt tyf d k9]sf] ljBfnos'zxf–% ;Kt/Lsf ;Dk"0f{ ;/x¿,ljBfyL{ bfh'efO, lbbLalxgLx¿nufot sf7df8f}+sf] ;lxb :df/s±@ df k9\g] ;Dk"0f{ ;fyLefO tyf:s 'ndf cWoog/t ;Dk "0 f {efOalxgLx¿df ; 'v tyfzflGtsf] z'esfdgf .

chos'df/ rf}w/LsfG5L, ltdLh:tL ;'jfl;nL

5}g sf]xL c¿, d]/f] dgn] ltdLnfO{/f]Hof] t d s] u¿“ < ljhofbzdLsf]xflb{s z'esfdgf .

;ljgg ]kfnLsf ] dxfg \ rf8

ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]z'epknIodf bfh'x¿ /fhg, ldng,nId0f, lg/fhg, lgzfg, k|sfz,lji0f' …PnaLgÚ, k|df]b, dgf]h, ;'lgn,bLkgf/fo0f nufot lbbLx¿ ld/f,c~hgf, s~hg, tf/f clg ;Demgf,l;h {gf , /~hgf efO k |bLk,cleif]sdf of] efOsf] tkm{af6nfvf}+nfv z'esfdgf .

chokl/lrt tyf ckl/lrt

ldqx¿sf ;fy} h'gf, d'gf, rGb|f,

OGb', lg;f, cg'kf, sdnf, sNkgf,zf/bf, ;'l:dtf Pj+ dLgfnfO{ ;kmnhLjgsf nflu xflb{s z'esfdgf .

xh'/af;'s', sfnfGt/;Dd kmf]g gu/]

klg e]6\g gcfP klg dfof gdfg'{ .pRr lzIff xfl;n ug'{ / 7"nf] dfG5]aGg' . d]/L hLjgbftf ltdL / ltd|f]kfl/jfl/s ;'v–;':jf:Yo Pj+ pQ/f]Q/k|ultsf nflu xflb{s z'esfdgf .

l8naxfb'/wf lbª hf ]uLdf/f a:g ]

3/kl/jf/, ;Dk"0f{ cfkmGthgsf;fy} v8\sf kl/jf/, dfdf e/t,bfOx¿ k'ik, xl//fd, zDe', hLjg,stf/df sfo{/t dfdfx¿ dx]Gb|,jlsn, bLk]Gb|, c+snx¿ dbg, /fhg,sfhL bfO / d;“u} sfd ug]{ ;fyLx¿Pj+ ljz]ifu/L ;fpbL c/adf sfo{/tefO /fdrGb| clwsf/LnfO{ljhofbzdLsf] d+undo z'esfdgf .

k|sfz 8L=;L=efO s]zj /fgfdu/, x/]s

kfOnf ;kmntfn] r'df];\ . ltdL h'gsfd ub}{5f} Tof] sfddf ;kmntfldnf];\ clg b'uf{ ejfgLn] ;w}+ltdLnfO{ ;fy lbpmg\ . ltd|f x/]sdgf]sfdgf k"/f x'g\, ljhofbzdLsf]nfvf}“nfv z'esfdgf .

nIdL cfn]du/, xªsªljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

;'–cj;/df d]/f] ;d:t kl/jf/dfpQ/f]Q/ k|ultsf] sfdgf . ljz]iftM>LdtL sdnfnfO{ . ;fy} uLtsf/e'k]Gb| v8\sf tyf pxf“sf] kl/jf/sf]pHHjn eljiosf] sfdgf ub{5' .To:t} /Ltf, afa'/fd, ch'{g, u0f]z,b'uf{, O{Zj/, zDe', b'uf{ /fgfnufotdnfO{ lrGg] ;a}df pQ/f ]Q/k|ultsf] sfdgf .

sdn hL=;L=Kof/f cfdfa'af, bfh'efph",

lbbLe]gfx¿df ljhofbzdLsf]d+undo z'esfdgf . 6's8f /h];;, clg;f, ;f]gL, s[li6gf, ;fwgf,s]lNag, ;xbLk tyf lh;;dfcfzLjf{bsf ;fy} ;Dk"0f{ gftfuf]tfdf;'v Pj+ ;d[l4sf] sfdgf .

alxgL–HjfO“;Dk " 0f { b]zjf;L tyf

dfGohgx¿df ljhofbzdLsf] xflb{sz'esfdgf, ljz]ifu/]/ ljgLtf, k|tLIff,k|lt1f, ;'ldsf, ?ldgf Pj+ ;/f]hdf .

cf/=Pn=;sf/fTds ;f]r Pj+ st{Joaf]w

ug{ ;s] hLjg ;fy{s aG5 . ;Dk"0f{

g]kfnLx¿df ljhofbzdL Pj+ bLkfjnLsf]xflb{s z'esfdgf [email protected]

cfTdLo ldqx¿ s[i0fnIdL,lglstf, ;kgf, k|]dnIdL, kljqf,clgtf, ;'lgtf, ;+uLtf, lgi7f,;/:jtL, /]Zdf, pld{nf, ;Tob]jL,d'gf, dGbf, s?0ff, k|]Iof, O{Zj/L,?:td, afa'sfhL, /Tg, l;h{gf,ljBf, k|ltdf, l/df, /hgL, k'gd,dfntL, cljgfnufot dnfO {lrGg'x'g] ;Dk"0f{ ldqdf ljhofbzdLtyf bLkfjnLsf] xflb{s z'esfdgf .

ljgo >]i7lk|o ldqx¿ Plngf, v':a',

;Gtf]if, ;Demgf, ;l/tf, ;f}efUo,w'|'j, /]vf -cGh'_, gldtf, lhlgtf,sNkgf, ;l/tf, ;'lgtf, ;lGhtf,lutf, sNkgf, dfof, ck]Iff, sdn,lbg]z, k|eft, 3gZofd, ;'zLnfdfljhofbzdLsf] xflb{s z'esfdgf .

k|sfz ltldN;]gfsdn, hgs, u0f]z, Ozfg,

ls:dt, ;Gt, ;'/]Gb|, bLk]Gb|, /fh',gf/fo0f, ljgf]b, ljho, k"0f{, s'df/,k f /; , k |s fz , zDe ' , la? ,lbns'df/, kj]Gb, z]/axfb '/,eLd, ;"o{, a'4, ;'dg, /f]lxt,lbbLalxgLx¿ O {z/f, ;xf/f,ljdnf, s';'d, ;ljtf, ;ljgf,k|ldnf, ;'lgtf, ;'zLnf, l;h{gfty f s fs fs fs L x¿n f O {ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]xflb{s z'esfdgf .

ldngs'df/ lyªa8fb;}+sf] kfjg cj;/df ;Dk"0f{

g]kfnLx¿sf] 3/b}nf]df b'uf{ dftfn] af;u¿g\ / b]zdf ;'v, zflGt Pj+ Pstf5fcf];\, d+undo z'esfdgf .

sdn cfn]ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

;'–cj;/df alxgLx¿ blIf0ff,sljtf, ufoqL, /flwsf, k"l0f{df /cfG6L bLkf, dfdf jL/]Gb|, efO jL/]Gb|/ x]d;fu/, lbbL zflGt tyf k'ikf,1fg ' , sNkgf , l;;d Pj +cl~htfnfO{ xflb{s z'esfdgf .

bLk]Gb| b]pjf;b\efj af“8f}“ dfofsf]5/]/ zflGt ;Gb]zsf]hLjg ;a}sf] /Iff u¿g\ub{5' sfdgf ;w} d>L gjb'uf{ ejfgLsf]=== .ljhofbzdL tyf ltxf/sf] z'esfdgf [email protected]

Page 17: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 !(

clg g]kfn sn]h ckm OGkm/d];g6]Sgf]nf]hL, afns'df/L nlntk'/df 5}7f}+cfO{6L OlGhlgol/ªsf zld{nf,/lhzf, k|Llt, g/]g, ;'bLk, ;'hg,6fOu/, rGb|, hNn', ljSsL, ljqmd,nlnt clg :joDe' 8Nn'sf /d]z a6fnf,b]j]Gb| zfxL, vs]Gb| tyf tf/fnfO{ ;'vPj+ ;d[l4sf] d+undo z'esfdgf .

8L=aL= If]qLg ]kfnLsf ] dxfg \ rf8

ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]z'epknIodf 3/kl/jf/, Oi6ldq,gftfuf ]tfnufot ;Dk "0 f {g]kfnLx¿df d+undo z'esfdgf .

k|sfz a:g]t;]g bfHo", ;fob ;Daf]wgaf6}

yfxf kfpg'eof] xf]nf s;sf] ;Gb]zeGg] . d;“u o;afx]s csf]{ ljsNk/x]g . lsgls tkfO{+sf] kmf]g gDa/jf Od]n cfO{8L kfpg ;lsg“ . d}n]

c1fgtfjz u/]sf uNtL dfkmul/lbg'xf]nf . c“, d}n] tkfO{+nfO{;'/lIft /fVg lbPsf] 8fo/L d]/f]3/ 7]ufgfdf k7fOlbg'xf]nf lsgeg]To;sf] cf]l/hgn skL klg clxn]d;“u 5}g . ljhofbzdL tyfbLkfjnLsf] d+undo z'esfdgf [email protected]

ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]cj;/df ;fyLx¿ /fwf, s[lt, uf]df,kljqf, b]jL, ljgLtf, k'ikf, eLdf,uf]df, sl/gf, lag', k'gd, ;'Gdf,k|]z', dfofn', ;'ldgf, clgtf, ;'jf;gf,kljqf, cldzf, ddtf, dfof, Pln;f,?la, lvgdfof, em/gf, ;'lgtf, kbdf,l;h{gf, pdfnufot ;Dk"0f{ ;fyLx¿nfO{;':jf:Yo, bL3f{o' Pj+ pQ/f]Q/ k|ultsf]xflb{s z'esfdgf .

v]d yfkfdn]l;ofdf sfo{/t lgd{n,

s'n, xl/, lbnLknufot dnfO{ lrGg];Dk"0f{ ldqx¿ tyf d]/f] kl/jf/sf;Dk"0f{ ;b:odf ljhofbzdLsf]xflb{s z'esfdgf .

lr/~hLjL cof{nxfO{ /f]h, ;~r} xf] < 3/df s:tf]

5 < lbbLalxgL, c+sn cfG6L, xh'/af–xh'/cfdfsf] xfnva/ s] 5 <ljhofbzdL Pj+ bLkfjnLsf] d+undoz'esfdgf . o;kflnsf] ljhofbzdL Pj+bLkfjnLn] ltdLnufot ltd|f] 3/kl/jf/dfxiff]{Nnf; Nofcf];\ . ltd|f] lhGbuLsf] dfu{ablnof];\, ltd|f] rf“8} l/;fpg] afgL x6f];\ .

df]6'ljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

;'–cj;/df ldqx¿ lji0f', Clif,kjg, w'|'j, uLtf, bLkf, dLgf, c+sntyf s[i0fnfO{ d+undo z'esfdgf .

/fg' kf}8]nljhofbzdL tyf bLkfjnLsf]

;'–cj;/df uLtf, j;Gt, ;'ne,s[i0f, dLgf cG6L, zf/bf lbbL tyfkl/jf/, lji0f' lbbL tyf kl/jf/,n Id L l b b L ty f k l / j f / ,3gZofd tyf kl/jf/ , dfjnLkl/jf/nufot ;Dk"0f{ cfkmGtnfO{xflb{s z'esfdgf .

/fg' kf}8]nljhofbzdL tyf bLkfjnLn]

;Dk"0f{ b]zjf;L tyf dnfO{ lrGg'x'g];a}nfO{ ljz]if u/L lgi7'/L P;nfO{pQ/f]Q/ k|ultsf] sfdgf;lxtxflb{s z'esfdgf .

;f]db;}+–ltxf/ jif{df s]jn PskN6

dfq cfpg] pT;j x'g\ . To;}n] k|ToIf–ck|ToIf ¿kn] kl/lrt ;Dk"0f{ldqx¿df xflb{s z'esfdgf . olbe"njz tkfO{+x¿sf] lrQ b'v]sf] ePof] rf8;“u} l/;/fu Tofu]/ gof“pd+u;fy cfkm\g} dfG5] ;lDemg'xf]nf .st} tkfO{+x¿n] dnfO{ la;{g' t ePsf]5}g < lal;{Psf] eP oxL b;}+–ltxf/sf]cj;/ kf/L k'gM ;Dks{df cfpg'xf]nf .b;}+ ltxf/df v'l;ofnLsf cltl/QmtkfO{+df ;'v, zflGt, ;kmntf Pj+ldqtfsf] pd+u phfu/ xf];\ . hLjgOltxf;sf] Pp6f sf];]9'+uf ;fljt xf];\of] b;}+–ltxf/ .

s]8L s'n'ª /fO{

k[i7 ! af6 hf/Ls'g} ;do lyof], s]xL lbg eP klgdL7f] dl;gf] rfdn / df;'sfljleGg kl/sf/ agfP/ tyf ;fndfPs hf]/ gof“ n'uf km]/]/ dgfpg]rf8sf ¿kdf b;}+ kl/lrt lyof],clxn] klg cToGt} lgDg cfoePsf kl/jf/sf lglDt of] s'/fnfu " x ' G5 t/ ;fdfGotof;x/Ls/0fsf] k|efj;“u} of] ju{dfklg b;}+nfO{ g} dfq nlIft u/]/gof“ sk8f lsGg] / rfdnsf] vfgfvfg] eGg] s'/f nueu x/fO;s]sf]5 . >d u/]/ sdfPsf] k};fsf]cg'kftsf] cfwf/df lgDg ju{n] klgb;}+afx]s cGo lbgdf klg rfdns}eft vfg] / ;do–;dodf sk8fvl/b ug]{ rng a9]sf] 5 .

cfw'lgstf;“u} Jo:t x' “b}uPsf] clxn]sf] g]kfnL ;dfhsfsfdsfhL dflg;x¿sf lglDt b;}+ysfg d]6\g] / cfkm"nfO{ :km"t{agfpg] pko'Qm ;do xf] . -b;}+sf]/dfOnf] kIfsf af/]df g]kfnL;]lna|]6Lx¿sf] cg'e"lt oxL c+sdfk |sf lzt ul/Psf ] 5_;fKtflxs;“usf] s'/fsfgLsf qmddfg]kfnsf k|foM ;a} ;]lna|]6Lx¿n]b;}+nfO{ e]63f6sf] rf8 ePsf]atfPsf 5g\ . To;}n] b;}+ cfkmGt

abln“bf] kl/efiff b;}+sf]sf7df8f}+nufotsf ;xl/of

If]qdf lnª\u] lkª, /f]6]lkª / cGod]nfx¿ nf]kf]Gd'v cj:yfdf ePklg u|fdL0f If]qdf cem} klg o;sf]k|efj b]Vg ;lsG5 . clxn]sf]k ':tf b;} +nfO { axfgf agfP/hS;gsf] vf]hLdf lx“8\g], tf;v]Ng] / cGo /dfOnf ultljlwdf;l/s x'g] u/]sf] 5 . o;n] ubf{k/Dk/fut dxŒjsf ljifox¿cf]em]ndf kb}{ uPsf 5g\ .

ljhofbzdLb]lv k"l0f{df;Ddlgwf/df /ftf] 6Lsf / sfgdf hd/fl;pl/P/ lx“8\g]x¿sf] tf“tL g}b]lvG5 . of] cjlwdf cfkm\gfdfGohgx¿af6 cfzLjf{b lng] /cfkm"eGbf ;fgfnfO{ klg cfzLjf{blbg] qmd rN5 . …b;}+ eGg]lalQs}/ftf] 6Lsf / cfzLjf{b ;DemG5',Újl/i7 /+usdL{ ;'gLn kf]v/]neG5g\– …v} lsg xf], b;}+df cfkm"eGbf7"nfn] lbPsf] cfzLjf{b k"/f x'G5h:tf] nfU5 .Ú nf]suflosf sf]dnjnL klg b;}+df dfGohgx¿nfO{nfdf] cfzLjf{b lbg cfu|x ug]{atfp “ l5g \ . b; } +sf ] ;dodfo'jfo'jtLx¿ klx/g / blIf0ffdfa9L Wofg lbG5g\ . ¥ofkufos;'lbg kf]v/]n, k"j{ ld; l6g v'Za'cf]nL, gflosf ;l~rtf n'O“6]n b;}+sf]

;dodf cfkm"x¿sf] Wofg blIf0ffd}s]lGb|t x'g] u/]sf] atfp“5g\, t/abln“bf] b;}+sf] kl/efiffn] klx/gdfeg] Jofks kl/jt{g NofPsf] 5 .clxn] km];g slG;o; k':tfn]k/Dk/fut bf}/f ;'?jfn, 6f]kLsf]ljsNkdf rn]sf] km];gnfO{ cg's/0ful//x]sf] b]Vg ;lsG5 .

Pp6f pbfx/0f, sf7df8f}+ a:b}cfPsf lj/f6gu/sf cflzif;fksf]6fsf cg';f/ b;}+df pgLdfdf3/df hf“bf pgnfO{ xh'/a'af/ dfdfx¿n] 6Lsf, hd/f /blIf0ffsf cltl/Qm hd/f c8\ofpg]9fsf–6f]kL klg nufOlbg] u/]sf5g\ . kl5Nnf jif{x¿df o'jfx¿df9fsf–6f ]k Lk | lt a9 \b } uPsf ]cgf:yfnfO{ a'em]sf dfdf3/sf;b:on] 6f]kLsf] dxŒjnfO{ emNsfpgklg / k/Dk/fk|lt ;r]t u/fpg6f]kL klg pkxf/s} ¿kdf k|bfgug]{ u/]sf] ;fksf]6f atfp“5g\ .

d'n'sdf /fhg}lts ult/f]w/ lx+;f sfod} eP klg b;}+sf] s]xL;do ;a} kIfn] cfkm\gf ultljlwaGb ul/lbg] ePsfn] b;}+ dgfpg]cj;/ ;a}n] kfPsf 5g\ . 5f]6f] ;doeP klg b;}+sf] Ps ;ftf v';L;fya:g / e]63f6 ug{ kfpg' g}clxn]sf] 7"nf] pknlAw ePsf] 5 .

k[i7 % af6 hf/LaGbLk'/sf] ljsf; ug]{ of]hgf agfP .aGbLk'/df hGdL x'ls{Psfx¿n] jif{dfPskN6 ufp“ hfg}kg]{ lgoddf x:tfIf/klg u/fP . aGbLk'/df cfkm"n] hfg]sfsfd ug{'kg]{ lgodsf sf/0f aGbLk'/n]sf“r'nL km]/]sf] >]i7sf] bfjL 5 . of]lgodkl5 b;}+h:tf] kj{df aGbLk'/df;x/jf;Lx¿sf] e]nf x'G5 . ;a}n]cfk"mn] ;s]cg';f/sf] ;'emfj Pj+cfly{s ;xof]u u5{g\ . >]i7 lzIffljb\ePsfn] pgn] aGbLk'/df /x]sf] efg'dfWolds ljBfnodf ljb]zL lzIfsNofP/ tflnd lb“b} cfPsf 5g\ eg]tgx' “sf @) j6f ljBfnosflzIfsnfO{ cfkm\g} vr{df ljb]zdftflndsf nflu k7fp“b} cfPsf 5g\ .o;}u/L pgn] blntsf nflu ljz]iflzIff cleofg k|f/De u/]sf 5g\ .o;sf nflu lhNnfsf aGbLk'/,df]xl/of, a]l;6f/h:tf :yfgdfljBfno ejg lgdf{0f ePsf 5g\ .cfkm"n] hfg]sf] s'/f ufp“nfO{ lbgkfp“bf v';L nfU5 . eGb} o;k6ssf]b;}+df lj1x¿;“u a;]/ 5nkmn ug]{tof/L ul//x]sf >]i7 eG5g\—…o;k6s klg ufp“sf] lzIffdf s]cfjZostf 5, ToxL cfjZstf k"/fug]{ of]hgf agfP/ kms{G5' .

b;}+sf a]nf ;dfh;]jf

k[i7 % af6 hf/Ls'd|f6f]n 9Ns]a/af6 !) lsnf]ld6/k"j{ uPkl5 wg'iffwfd hfg] dfu{dfuP/ 7f]lsG5 . pQm dfu{af6 b'O{lsnf]ld6/ blIf0ftkm{ nfu]kl5 dfqs'd|f6f]n k'luG5 . oxL s'd|f6f]nsfhldGbf/ x'g\– ufos c?0f sfsL{ .du/, u'?ª, ofbj, ;fx cflbsf]a:tL /x]sf] o1e"ld uflj;df b;}+sfcj;/df 7"nf] d]nf nfU5 . of] d]nfdfgf}6ª\uL, gfr tyf h'jfsf] 7"nf]/demd x'G5 .

ufos c?0f sfsL{ ufp“sf;fyLx¿ a6'n]/ pQm d]nf eg{k'U5g\ . pgL h'jf t v]Nb}gg\, t/c¿nfO{ k};f ;fk6 lbP/ eP klgh'jf v]Ng pS;fp“5g\ . lkª pgnfO{dg kg]{ v]n xf] . udL{df kl;gfr'xfp“b} pgL v]t–v]t rxf5{g\ .jif{df Psk6s dfq ufp“ hfg] df}sfldNg] ePsfn] pgL cfkm\gf ;a};fyL–;“uLnfO{ e]6\g la;{+b}gg\ .c¿lt/ dlw;]–kxf8]aLRf åGårls{Psf] elgP klg pgL cfkm\gf]ufp“df s'g} lsl;dsf] ;d:ofgePsf]df v';L 5g\ . o;k6s klgdlw;]–kxf8] ldn]/ b;}+sf] d]nfdf/dfOnf] ug]{ pgsf] of]hgf 5 .

sf7df8f}+df cfkm\gf] :yfgsfnflu ;+3if{ ul//x]sf c?0f sfsL{ufp“df eg] 7"nf ;]lna|]6L ePsf5g\ . …ltdL 7"nf dflg; eof}Ú eGb}c?0f 3/ uPsf a]nf 3]/f xfNg]ufp“n]sf] ;+Vof 7"n} x'G5 . …ltd|f];kgf k"/f eof], xfdL v';L 5f}+ÚeGb} c?0fnfO{ 3/–3/df af]nfP/vfgf Vjfpg]x¿ klg a9]sf 5g\ .…pgLx¿ s'g ldltdf slt ;dod]/f] uLt 6]lnlehgaf6 k|;f/0f eof],s07:t ;'gfpg ;S5g\ . /]l8of]dfsltkN6 uLt ah] u0fgf u/]/ /fv]sfx'G5g\ .Ú c?0f eG5g\, …d]/f] ufp“af66]lnlehgdf b]lvg] d dfq ePsfn]klg pgLx¿ d}n] g} s'd|f6f]nsf] OHhta9fPsf] dfG5g\ .Ú

c?0f ;fgf] 5“bf dWolbgsf]!@ ah] Pp6f cdnfsf] ¿vdf r9]/uLt ufpg yfNy] . lbp“;f]sf]rsdGgtfdf pgsf] :j/ ufp“el/

;]lna|]6Lsf] ufp“

rf6{8 PsfpG6]G6 xl/ l;njfnsf7df8f}+df dWod :t/sf] hLjglatfp“5g\ . oBlk hlt sdfp“5g\,To;sf] s]xL k|ltzt cfkm' hGdLx ' ls {Psf ] ufp “sf nflu vr{u5{g\ . pgn] @)%& ;fnb]lvcgf}krfl/s ¿kdf ufp“;]jf ug{yfn]sf x'g \ . cfkm \gf cfdf–a'afsf gfddf …n]vdl0f–;fljqLk|lti7fgÚ vf]n]sf l;njfnn] @)^!;fnb]lv cf}krfl/s ¿kdf ufp“dflzIff;DaGwL sfo{ k|f/De u/]sf x'g\ .

lrtjgsf] jL/]Gb|gu/ uflj;dfpgn] ;a}nfO{ clgjfo{ k|fylds lzIffsf]gf/f cl3 ;f/]sf 5g\ . pgsf] ufp“dfljBfno ghfg] afnaflnsfnfO{ vf]h]/ljBfno egf{ ug]{, pgLx¿nfO{ cWoogug]{ jftfj/0f ldnfOlbg] sfo{ x'“b}cfPsf] 5 . l;njfn cfkm"n] cfDbfgLu/]sf] /sdaf6 jflif{s *) xhf/ ?k}of“To;df vr{ u5{g\ . ;fdfGo cj:yfdfcfkm"nfO{ km';{b gx'g] ePsfn] l;njfnb;}+df ufp“ uPsf a]nf k|lti7fgsf]of]hgf agfO{ cfjZos /sd lbG5g\ .d ljb]zL ;xof]un] xfd|f] ufp“sf] ljsf;x'G5 eGg] ljZjf; ulb{g“, l;njfneG5g\— …x/]s JolQmn] cfkm\gf] ufp“sfnflu yf]/} dfq of]ubfg ug]{ xf] eg]ljb]zL bftfsf] cfjZostf g} kb}{g .Ú

5l/GYof] . pgsf] uLtaf6 k|efljtx'g]x¿ ¿vd'lGt/af6 csf]{ uLtufpg] cfu|x uy]{, To;nfO{ klgpgL To;}u/L ufOlbGy] . of ]l;nl;nf @)$* ;fn;Dd rNof] .c?0fsf] uLtk|ltsf] nufj b]v]/ufp“n]x¿ Ps lbg of] 7"nf] dflg;x'G5 eGy] . geGb} cfhef]ln6]lnlehg tyf /]l8of]df pgsf] uLtk|;f/0f ePkl5 s'd|f6f]ndf dfqxf]Og, uf]bf/IF]qd} pgL ljz]if ¿kdfdflgPsf 5g\ . o;k6ssf] b;}+dgfpg c?0f lxhf] laxLaf/ g}To;tk{m x'O“ls;s]sf 5g\ .

hd'gf / ;fGgfgLh:tf uLtufP/ nf]slk|otf xfl;n u/]sf afa'af]u6Lsf] ufp“ df]/ªsf] pQ/L ufp“n]6fª xf] . k"j{klZrd /fhdfu{sfg]kf ]v/Laf6 !* lsnf]ld6/pQ/df kg ] { n ]6fª h +unsf ]aLrdf k5{ . o'jfx¿aLr afa'af]u6Lsf gfdn] lrg] klg ufp“dfpgnfO{ ;'dg eg]/ af]nfOG5 .cfkm \gf ] ufp “df a "9fkfvfx¿hDdf eP/ …nf } ; 'dg ] gfd/flv;\, :ofaf;Ú eg]/ wfk lbg]u/]sf] afa' af]u6Ln] atfP .

3/df klg pgnfO{ ;'dg eg]/af ]nfOG5 . otf ljB fnosf;fyLx¿ pgnfO{ afa'/fd eg]/af]nfp“5g\ . ljBfnodf /flvPsf]afa'/fd g} 5f]6\l6P/ afa' ePsf]af]u6Lsf] syg 5 . o;kflnsf]b;} +df rf“8} n]6fª k'u]sf afa'n]df]afOnaf6} eg]– …d t b;}+sf nflu3/ hf“b}5' . o;k6s hd]/ tf]ª\afvfg] of]hgfdf 5' .Ú

n ]6 fªdf o;k6s pgLn+u'/a'hf{ v]Ng] of]hgfdf 5g\ .cfkm\gf k'/fgf ;fyLefO hDdf u/]/h+un 3'Dg hfg] of]hgf klgagfPsf 5g\ . lbp“;f] udL{ x'g]ePsfn] ;fyLx¿;“u h+unsf5fxf/Ldf klxn]em}+“ dg vf]n]/ s'/fs'/f ug]{ pgn] atfP . …ufp“dfk'u]kl5 d ;]lna|]6L x'“ eGg] lkmn g}ulb{g“ .Ú afa' eG5g\– …ufp“df klg;fyLefOn] klxn]em } “ ;fdfGoafa'/fds} ¿kdf lnG5g\ .Ú

tyf ;fyLefOx¿;“u s'/fsfgL //dfOnf ] ug ] { rf8sf ¿kdfkl/eflift x'“b} uPsf] 5 . Do'lhslel8of] lgb]{zs cfnf]s g]DjfªnfO{pgsf cfkmGtn] b;}+afx]s cGo lbge]6] cfh t b;}+ xf]Og, s;/L e]6eof] eg]/ Joª\Uo u5{g\ . cfnf]ssf]h:tf] Joyf k];fut ¿kdf Psbd}Jo:t x'g] y'k|} dflg;df nfu" x'G5 .

kl5Nnf jif{x¿df P;PdP;tyf Od]ndfkm{t 36:yfkgfsf] lbglaxfg}b]lv b;}+sf] z'esfdgf klgcfbfg–k|bfg k|f/De x'G5 . ljsl;tk|ljlwsf pkef]Qmfx¿n] ;"rgf tyf;~rf/ k|ljlwsf] of] o'un] NofPsf];'rgf qmflGtsf] kof{Kt pkof]u ug]{qmddf b;f}+ nfv P;PdP; cfbfg–k|bfg ug]{ xf]8 rnfO/x]sf 5g\ .g]kfn 6]lnsd / :kfO; g]kfnn]of] ;dodf /fd|f] Jofkf/ ug{ ;kmndfq ePsf 5}gg \ , k | ljlwsf ]dfWodaf6 6f9f–6f9f /x]sfx¿nfO{glhs agfOlbPsf 5g\ . ;"rgftyf ;~rf/ k|ljlwsf] ;xof]un];ft;d'b|kfl/ ePsfx¿n] klgb;} +sf ] /dfOnf]nfO{ glhsaf6lgofNgkfPsf 5g\ . cem cgnfOglel8of] sGkm/]G;sf] dfWodaf6 6f9f/x]sfx¿n] dfGohgaf6 k|ToIfcfzLjf{b klg u|x0f ug{ ;S5g\ .

tl:a

/ M ;

fOa/

;+;f/ 8

6sd

;Gb]z

cfTdLo ;fyLx¿, uLtf, ;Ltf,/flwsf, O{Zj/L, lgd{nf, eujtL,ljdnf, tf/f, ;'lDgdf, o;f]bf,rGb |snf , ;kgf , gf/ fo0 f L ,lvngfy, gf/fo0f, cfkmGtx¿lr/~hLjL, vu]Gb|, /]jtL, ljdnf,pld{nf, ddtf, zlzsnf, sdnfsf;fy} ;Dk"0f{ b]zjf;Ldf a8fb;} +sf]xflb{s z'esfdgf .

j}Bgfy sf]O/fnfljhofbzdLsf] pknIodf

d]/f ;Dk"0f{ ;fyLx¿df xflb{sz'esfdgfsf ;fy} pQ/f]Q/ k|ultsf]sfdgf ub{5' . ljz]ifu/L ;fyLx¿czf]s, ¿ks, ;'jf;, z'qm/fh, od,cfsfz, ;ld/, /fh]Gb|, clgtf,/flwsf, ;ldtf, cg'isf, ;ljtf, ¿kf,zld{nf Pj+ ;+uLtfnfO{ .

b]j]Gb|bz/y, dxfg\ rf8 ljhofbzdL

tyf bLkfjnLdf d 3/df cfpg kfp“5'ls kfp“lbg cfpg kfP“ eg] 6Lsfsf]lbg cfpg]5' . 3/df d]/f] lrGtfglng'xf]nf . dnfO{ cf/fd} 5 / 3/dfklg cf/fd} xf]nf egL >L dgsfdgfdfO{;“u k|fy{gf ub{5' . d]/f] ;Dk"0f{kl/jf/ / cGo ;fyLefO tyflbbLalxgLx¿sf ;fy} jflnªkm"naf/L u]:6xfp; kl/jf/nfO{xflb{s z'esfdgf .

xl/ /fgfdu/ldqx¿ u+uf, e'jg, bLks,

lxdf, nIdL, ;Demgf, laGbf, ;'lgtf,/f]dg, hgs, ;/:jtL, pdf, lgd{nf,k|Zgf, h]lg;f, dgf]h, alxgLx¿l;h{gf, ?lSd0fL, lg/f, ;lhtf,zld{nf, lgd{nf, ljdnf, k"hf, dL7',h 'g ' , od'gf tyf wgdfofdfljhofbzdL Pj+ bLkfjnLsf] xflb{sz'esfdgf . ljz]ifu/L gfd pNn]vgePsf ldqx¿nfO{ .

b'uf{axfb'/ dfemLg]kfnuGhsf ;fyLx¿, afu]Zj/L

PkmPdåf/f kl/lrt ldqx¿, dx]Gb|ax'd'vL SofDk;sf ;fyLx¿, >Lhghfu[lt o'jf Sna, ;'Gb/jl/t, rf+}/L,s}nfnLsf ;Dk"0f{ ;xkf7L Pj+ bfOx¿

Page 18: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 @)

v;Lsf] ;]s'jfcfjZos ;fdu|LPs lsnf] x8\8L gePsf] df;',

Ps–Ps rDrf n;'g cb'jfsf] k]:6,Ps rDrf u/d d;nf, Ps–PsrDrf wlgof“ / lh/fsf] w"nf] sl:d/Lnfn ldr{ b'O{ rDrf, b'O{ rDrfvfg] t]n, rf/b]lv kf“r rDrf v's'/L/d, g'g :jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmofdf;'nfO{ ;–;fgf] rf}sf]/

6'qmfdf sf6\g] / vndf kTo]s6'qmfnfO{ Psk6s xNsf;“u s'6\g],vn gePsf] v08df l;nf}6fdf klgs'6\g ;lsG5 . To;/L s'6]sf] df;'dfdfly pNn]v ul/Psf ;a} d;nfxfn]/ sDtLdf b'O{ 3G6f To;}5fl8lbg] . To;kl5 emL/df df;'sf6'qmfx¿ pg]/ sf]Onfsf] /fkdfsDtLdf klg 5 OGrsf] b"/Laf6la:tf/} ;]Sb} hfg] . df;' /fd|f];“ukfs]kl5 Kofhsf] l/+u / sfutLsf]6'qmfn] ;hfP/ lrp/f;“u ;f“emsf]:GofS;sf ¿kdf ;j{ ug]{ .

lrsg 808LcfjZos ;fdu|L!^ 6'qmf s'v'/fsf] kv]6f, Ps

lrof rDrf clhgf]df]6f], cfwf lrofrDrf dl/rsf] w"nf], b'O{j6f c08f,! ;o u|fd d}bf, %) u|fd sg{km\nf]/,b'O{ 7"nf] rDrf /]8 lrnL ;;\, tfg{sfnflu t]n, g'g :jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmof;a} kv]6fsf] tNnf] efunfO{

To;df ePsf] ;a} df;' Ps}lt/tfGg ;lsg] u/L sf6\g], ca d}bf,c08f, sg{km \nf ]/, lrnL ;;\,clhgf]df]6f ] tyf dl/r xfn]//fd|f];“u dNg], o;/L dnfP/ /fv]sf]kv]6fnfO{ #) ldg]6;Dd d]l/g]6 x'glbg] . To;nfO{ ;'gf}nf] /+u x'g] u/L tftf]t]ndf tfg]{ / ufln{s ;;\;“u ;j{ ug]{ .

lrsg l6SsfcfjZos ;fdu|L@ ;o %) u|fd x8\8L gePsf]

s'v'/fsf] df;' -rf}sf]/ sf6]sf]_, Pssk xl/of] wlgof, Ps d'7L k'lbgf,rf/j6f n;'gsf kf]6L, tLg 7"nf]rDrf tfhf lqmd, Ps 7"nf] rDrfd}bf, b'O{ 7"nf] rDrf t]n, g'g:jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmofwlgof, k'lbgf, n;'g / g'g

ld;fP/ k]:6 agfpg'xf];\, of]

ld>0fnfO{ s'v'/fsf] df;'df df]n]/Ps 3G6fsf] nflu d]l/g]6 ug'{xf];\ .lqmd, d}bf / Ps 7"nf] rDrf t]nld;fP/ d]l/g]6 ul/Psf] df;'dfnufpg'xf];\ / lem/df pg]/ t]nbNb} sf]Onfsf] /fkdf ;]Sg'xf];\ .o;nfO{ tfQft} ;j{ ug'{k5{ .

l;+sf safacfjZos ;fdu|L@ ;o %) u|fd lsdf, b'O{j6f

Kofh, tLgj6f xl/of] v';f{gL, kf“rkf]6L n;'g, b'O{ 7"nf] rDrf xl/of] wlgof,cfwf c08f, clnslt t]n / g'g .

lgdf{0f–k|lqmoft]n afx]s ;a} ;fdu|L /fv]/

lsdfnfO{ l;nf}6fdf lk:g'xf];\ . xftcln lehfP/ pQm ld>0fnfO{ lem/df/fd|f];“u ldnfp“b} safasf] cfsf/lbg'xf];\ / sf]Onfsf] /fkdf la:tf/};]Sb} hfg'xf];\, ;'gf}nf] ePkl5 lems]/;j{ ug'{xf];\ .

k|fpg l6SsfcfjZos ;fdu|Lcf7–b;j6f 7"nf] k|fpg, Ps–

Psj6f ;Dej eP /ftf], kx]+nf] /xl/of] /+usf] e]+8]v';f{gL, Ps 7"nf]Kofh, Ps lrof rDrf n;'g /cb'jfsf] k]:6, Ps lrof rDrf a];f/,b'O{ 7"nf] rDrf sfutLsf] /;, Pslrof rDrf dl/rsf] w"nf], Ps 7"nf]rDrf t]n Pj+ g'g :jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmofn;'g / cb'jfsf] k]:6, a];f/,

sfutLsf] /;, dl/r, t]n / g'gnfO{k|fpgdf /fd|f];“u bNg'xf];\ / s]xLa]/ /fVg'xf];\ -cGbfhL cfwf 3G6f_,ca lem/df klxn] Kofh To;kl5e]+8]v';f{gL / k|fpg ld;fP/ pgLsf]Onfdf /fd|f];“u kfSg]u/L ;]Sg'xf];\/ tfQft} ;j{ ug'{xf];\ .

xf]n lrsgcfjZos ;fdu|L& ;o %) u|fdtf}n ePsf]

l;+u} s'v'/f, Psj6f sfutLsf] /;,!$ j6f ;'s]sf] v';f{gL, b'O{j6f xl/of]v';f{gL, rf/j6f k]k/sg{, @% j6fn;'gsf kf]6L, Ps 7"nf] 6'qmf cb'jf,tfg{sf nflu kof{Kt t]n .

lgdf{0f–k|lqmofs'v'/fnfO{ /fd|f;“u ;kmf

u/]kl5 k]6df ;fgf] Kjfn kf/]/leqsf] ;a} lgsfNg] . ca g'g /sfutL /fd|f];“u bn]/ /fVg] . cav';f{gL, k]k/sg{, n;'g, cb'jfnfO{

dl;gf] u/L lk;]/ s'v'/fsf] leq / aflx/nufP/ !) ldg]6 hlt /fVg] . To;kl5/fd|f];“u tfg{] / ;nfb;“u ;j{ ug]{ .

kf]s{ laGbfn'cfjZos ;fdu|LPs lsnf] a“b]n jf a+u'/sf]

df;', ! ;o %) u|fd Kofh, cfwfrDrf v';f{gLsf] w"nf], cfwf rDrfa];f/, rf/ 7"nf] rDrf leg]u/,clnstL OdnL, b'O{ dWod 6'qmfbfnlrgL, aL;j6f ;'s]sf] v';f{gL,!@ kf]6L n;'g, cfwf OGr cb'jfsf]6'qmf, Ps rDrf lh/f, % ;o ldlnln6/kfgL, cfwf rDrf lrgL -P]lR5s_, Ps–b'O{j6f Njfª, g'g :jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmofdf;'nfO{ b'O{ OGrsf] 6'qmfdf

sf6\g'xf];\ . ca To;df sf6]sf]Kofh, v';f{gLsf] w"nf], a];f/, g'g,leg]u/, OdnL / kfgL ld;fpg'xf];\ .To;df v';f{gL, n;'g, lh/f, Njfª/ bfnlrgL klg ld;fpg'xf];\ . cao;nfO{ df;' g/d / u|]eL uf9fx'Gh]n ksfpg'xf];\ . o;nfO{ lrgLxfn]/ ;j{ ug{ ;lsG5 . o;nfO{eft cyjf /f]6L;“u vfg ;lsG5 .

bd lrs]gcfjZos ;fdu|LcGbfhL Ps lsnf]sf] Pp6f

l;+u} s'v'/f -cf7 6'qmf kf/]sf]_ !;o %) u|fd dl;gf] lk;]sf] Kofh,#) u|fd n;'g / cb'jfsf] k]:6, !)

u|fd a];f/, %) u|fd dl;gf] sf6]sf]xl/of] v';f{gL, !) u|fd lh/f, !)u|fd Njfª, !) u|fd ;'sd]n, !)u|fd t]hkQf, @% u|fd duh-t/a'hfsf] aLp_, #) u|fd dl;gf]u/L sf6]sf] abfd -cndG8_, #)u|fd dl;gf] u/L sf6]sf] sfh', #;o u|fd bxL, !% ldlnln6/sfutLsf] /;, tfg{sf nflu t]n,g'g :jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmofs'v'/fdf a];f/, n;'g /

cb'jfsf] k]:6, v';f{gL, abfd, sfh',/ bxL dn]/ /ftel/ lk|mhdf/flvlbg'xf];\ . ca Pp6f afSnf] lk+wePsf] ef“8fdf t]n ttfpg'xf];\ /Kofh / cGo d;nfx¿ ;'gf}nf x'g]u/L e'6\g'xf];\ . d]l/g]6 u/]sf] s'v'/fnfO{To;df xfn]/ ;fgf] cf“rdf g/d x'g]u/L ksfpg'xf];\ / ;j{ ug'{xf];\ .

d6g safacfjZos ;fdu|LPs lsnf] x8\8L gePsf]

v;Lsf] df;' -;fgf] cfsf/df sf6]sf]_! ;o %) u|fd Kofhsf] ;fgf] /nfdf] 6'qmf, ! ;o u|fd e]+8]v';f{gLsf];fgf] / nfdf] 6'qmf, ! ;o u|fd/ftf] e]+8]v';f{gLsf] ;fgf] / nfdf]6'qmf, &% u|fd dl;gf] u/L sf6]sf]aGbuf]eL, %) u|fd xl/of] wlgof,@ ;o u|fd bxL, tLg rDrf /ftf]v';f{gL, b'O{ rDrf lh/fsf] w"nf],%) u|fd abfd, @ ;o u|fd d}bf,

cfjZostfg';f/ l3p, g'g .lgdf{0f–k|lqmofd}bfdf bxL, d;fnf, g'g /

v; | f ] u/L lk; ]sf ] abfdld;fpg'xf];\ . ca Pp6f Kofgdfl3p ttfP/ of] ld>0fnfO{ s]xLldg]6 ksfP/ cnu /fVg'xf];\ .To;kl5 of] ld>0fdf df;'sf] 6'qmfxfn]/ df]Ng'xf];\ / cfwf kfSg] u/Llu|n ug'{xf];\ . ca Pp6f csf]{Ko fgdf l3p ttfP/ Kofh,e]+8]v';f{gL, xfn]/ nueu Ps ldg]6ksfpg'xf];\ . To;kl5 df;'sf] 6'qmf,Kofh tyf e+]8]v';f{gLnfO{ lem/dfpg]/ kfs'Gh]n ;]Sg'xf];\, To;dflybxLsf] ld>0f xfNg'xf];\ . o;nfO{Kofh, e]8]v';f{gL tyf aGbfuf]eLn];hfP/ ;le{; l8;df ;j{ ug'{xf];\ .

8f]ndfcfjZos ;fdu|Lcfwf lsnf] v;Lsf] lsdf, @)

u|fd n;'g cb'jfsf] k]:6, !) u|fd/ftf] v';f{gLsf] w"nf], !) u|fd a];f/,b'O{j6f dWod cfsf/sf] Kofh, b'O{j6fdWod cfsf/sf] e+]8]v';f{gL, b'O{j6f 7"nf]xl/of] v';f{gL, b'O{j6f sf6]sf] Kofh, @;o u|fd bxL, %) u|fd sf6]sf] xl/of]wlgof, $ j6f dl;gf] u/L sf6]sf]xl/of] v';f{gL, t]n, g'g .

lgdf{0f–k|lqmofPp6f Kofgdf t]n ttfP/

n;'g / cb'jfsf] k]:6 e'6\g'xf];\ .To;df lsdf / cGo d;nf xfn]/kfgL ;'s'Gh]n ksfpg'xf];\ . Kofhsf]aflx/L af]qmf kmfn]/ To;sf] h/flgsfNg'xf ]; \ . ltvf ] rSs'sf ];xfotfn] Kofhsf] leqL efulgsfNg'xf];\ . o;}k|sf/ e]+8]v';f{gLsf]klg leqL efu lgsfNg'xf];\ . cakfs]sf] lsdfnfO{ Kofh / e]8]v';f{gLleq eg'{xf];\ . csf]{ Kofgdft]n ttfP/ Kofh ;'gf}nf] x'g] u/Le'6\g'xf];\ / af“sL /x]sf] lsdf /bxL xfNg'xf ];\ . ;fgf] cf“rdfksfpg'xf];\ . ca clnslt kfgLxfNg'xf];\ . kfgL plDng yfn]kl5e/]sf] Kofh / e]+8]v';f{gL xfn]/g/d x'g] u/L / kfgL ;'Vg] u/Lksfpg'xf];\ . dflyaf6 u/d d;nf/ xl/of] wlgof“ 5s]{/ ;j{ ug'{xf];\ .

lkm; s6n]6cfjZos ;fdu|Lcfwf lsnf] df5f, Pp6f Kofh

sf6]sf], rf/j6f xl/of] v';f{gLdl;gf] u/L sf6]sf], xl/of] wlgof“

dl;gf] u/L sf6]sf], kf“r 6'qmfkfp/f]6L, Pp6f c08f, a|]8 qmd,kf;{n], h}t'gsf] t]n -clnslt_, Pp6fsfutLsf] /;, b'O{ 7"nf] rDrfleg]u/, cfwf rDrf dl/rsf] w"nf],b'O{ 7"nf] rDrf ;f]of ;;, clnsltlrNnL ;;, g'g :jfb cg';f/ .

lgdf{0f–k|lqmofdf5fnfO{ ;kmf u/]/ leg]u/,

;f]of ;;\, lrnL ;;\, dl/r / Pssk kfgL xfn]/ pdfNg'xf];\ -sl/a!) ldg]6_ . df5fsf] sf“8f lgsfn]/To;df Kofh, sfutLsf] /;, xl/of]v';f{gL, xl/of] wlgof, kfp/f]6L, xfn]/8Nnf agfpg'xf];\ . pQm 8NnfnfO{ ;fgf]s6n]6sf] cfsf/ agfP/ lkm6]sf] c08f/ a]|8qmddf ld;fP/ ;'gf}nf] x'Gh]n tfg'{xf];\/ ;j{ ug'{xf];\ .

/f]ug hf];cfjZos ;fdu|L8]9 lsnf] x8\8L / 5fnf

gePsf] v;Lsf] df;', @ ;o %)u|fd bxL, ! u|fd s]z/, ! ;o %)u|fd abfd, ! ;o %) ldlnln6/t]n, &% u|fd 6'qmf u/d d;nf-lh/f,;'sd]n, cn}+rL, bfnlrgL,Njfª, ;f]km, hfOkqL, dl/r, wlgof“cflb $ ;o u|fd Kofh, %) u|fdcb'jf / n;'gsf] k]:6, !) u|fdv';f{gLsf] w"nf], !) u|fd wlgofsf]w"nf], # u|fd u/d d;nfsf] w"nf], %u|fd a];f/, g'g :jfb cg';f/, ^)u|fd uf]ne+]8f k]:6, xl/of] wlgof“,!) u|fd sf]/]sf] cb'jf .

lgdf{0f–k|lqmofv;Lsf] df;'nfO{ ;fgf]–;fgf

6'qmfdf sf6\g] . bxLnfO{ lkm6]/ To;dfs]z/, g'g, n;'g / cb'jfsf] k]:6sf]cfwf efu ld;fpg] . To;kl5 To;dfdf;'sf] 6'qmfx¿ dNg] . /ftel/dgtftf] kfgLdf lehfPsf] abfdnfO{lk;]/ k]:6 agfpg] . To;kl5 Tof]k]:6 df;'df dn]/ b'O{ 3G6f;Dd/fVg] . 6'qmf d;nfx¿ s'6\g] .KofhnfO{ dl;gf] u/L sf6\g] . Pp6fafSnf] lk+w ePsf] ef“8fdf t]nttfpg] . t]n tft]kl5 s'6]sf] d;nfkm'/fpg] . ;'gf}nf] /+u cfpg] u/L Kofhe'6\g] . Kofh e'l6Pkl5 df;' xfNg] .df;'nfO{ tLg rf}yfO;Dd kfSg] u/Lksfpg] . To;kl5 ;'Vvf d;nfx¿ld;fP/ % ldg]6 ;Dd ksfpg] .To;kl5 uf]ne]+8fsf] k]:6 xfn]/df;' g/d x' “bf;Dd ksfpg] .cGTodf xl/of] wlgof“ / sf]/]sf]cb'jfn] ;hfP/ ;j{ ug]{ .

;fjwfgL cfjZos 5 b;}+sf] vfgfdf8f=afns[i0f ;fx

…b;}+ cfof] vfp“nf lkp“nfÚcyf{t\ xfdL b;+}nfO{ vfP/ /dfOnf]ug]{ rf8sf ¿kdf klg lnG5f}+ .df;'sf ljleGg kl/sf/, cfrf/,lrp/f, clg ljleGg k]o kbfy{x¿;De“mb} dg /;fP/ cfpg] kj{ xf]b;}+ . ;fdfGotof c¿ a]nfeGbfb;}+df xfdL cln a9L df;' vfG5f}+,;fy} cfhef]ln w]/}n] df;';“u} k]okbfy{ klg lnG5g\ . cTolws df;',cfrf/ tyf lrNnf]–lk/f] / To;dflydBkfg Pj+ w"d|kfg ePsf sf/0fk]6 9fl8g], b'Vg], ckr x'g] d'vdfcldnf] kfgL cfpg] tyf s;}–s;}nfO{ kvfnf klg nfUg ;S5 .

k]6sf] u8a8L lsg x'G5 <df;' k|f]l6gsf] d'Vo ;|f]t xf] .

;o u|fd v;Lsf] df;'df sl/a @@u|fd k|f]l6g tyf $–% u|fd af];f]x'G5 . xfd|f] k]6 u8a8 u/fpg]v';f{gL tyf yk lrNnf] cyf{t\ t]nxf] . o:tf kbfy{n] xfd|f] k]6df aGg]P l;8 -cDn_ tyf To;sf ]

k|lt/f]wfTds k|0ffnLsf] ;Gt'ngdfc;/ kfg]{ ePsfn] k]6 b'Vg, jfGtfx'g tyf kvfnf nfUg ;S5 .o;afx]s df;'nfO{ /fd|f];“u gksfPjf df;'sf] e08f/0fdf /fd|f] WofgguP, df;' /fd|f];“u ;kmf gu/],df;'df ljleGg hLjf0f'sf] ;+qmd0fx'g ;S5 . df;'df ljleGg hftsfh'sf x'g ;S5g\ . ;fy} df;'dfljleGg lsl;dsf /f;folgs k|lqmofeP/ ljleGg 6lS;gx¿ pTkfbgePsf] x'g;S5 . To;}n] o:tf df;'vfgfn] km'8 kf]Ohlgª eP/ kvfnfrNg;S5 . ;kmf, z'4 Pj+ tfhfdf;'nfO{ sd t]n tyf d;nf xfn]//fd|f];“u ksfP o;n] slAhot ug{;S5 t/ k]6sf cGo u8a8L pTkGgug]{ ;Defjgf Go"g x'G5 .

s] df;';“u /S;L -dBdfg_ tyf

r'/f]6 vfg x'G5 <cfhef]ln df;' / dBkfg

Ps–csf{sf k"/s e};s]sf 5g\ .;fdfGotM tL; u|fd Oyfgf]n cyf{t\;ft ;o ldlnln6/ lao/ jf tLg;o ldlnln6/ jfOg jf ;f7Lldlnln6/ lx\j:sLn] k'?ifnfO{ tyfdlxnfdf To;sf] cfwf lnPdfd'6';DaGwL c;/ kb}{g . of] dfqfeGbfa9Ln] k]6sf] v/faL, lbdfudf c;/,u|GyLx¿ tyf /f]u lj?4 n8\g]zlQmdf c;/ ub}{g eGg ;ls+b}g .cem d;nfbf/ tyf lrNnf]–lk/f]df;'sf kl/sf/x¿;“u dBkfg cyf{t\/S;L, lao/, jfOg Pj+ lx\j:sLk|of]u ugf{n] k]6 tyf sn]hf]df c;/k5{ . To;}n] s;}–s;}nfO{ t'?GtjfGtf x'g], kfvfnf rNg];d]t x'g;S5 . o;/L nfdf] ;do;Dd /S;L

tyf df;' ;]jg ugf{n] sn]hf] v/faeP/ hfg] Pj+ /ut jfGtf ug]{ klgx'g;S5 . o;afx]s k]6sf] cN;/,SofG;/, /Qm cNktf, b'a{ntf,Kofª\lqmofhsf] ;d:of cflb x'g;S5 . o:tf] cj:yfdf xl/of] ;nfb,kmnkm "n tyf cGo kf ] l i fnfvfg]s'/fx¿ vfgfn] :jf:Yodf kg]{c;/nfO{ s]xL sd ug{ ;lsG5 t/sn]hf] /fd|f] agfpg /S;L 5f]8g'g} pQd x'G5 .

s] bL3{/f]uLx¿n] df;' vfg' x'“b}g <:jf:Yosf b[li6n] df;'nfO{

/fd|f] kf]l;nf] vfgf dflgP klg s]xLbL3{/f]uLx¿nfO{ df;' gvfg] ;NnfxlbOPsf] x'G5 . bL3{/f]uLx¿dWo] afycyf{t\ o'l/s Pl;8 a9]sf JolQmn];fdfGotM df;'sf kl/sf/x¿ vfgldNb}g . df;' dfq xf]Og o:tf

JolQmn] /S;L klg lkpg ldNb}g .pgLx¿n] b"w, bxL, s]/f, ;fukft,kmnkm"n tyf le6fldg ;Lo'Qm vfgfvfg' tyf ;Î6 l8«Í lkpg' /fd|f]dflgG5 . To;}n] o:tf la/fdLn]b;+}df df;' g} vfg'k¥of] eg] klgj}slNks kl/sf/df Wofg lbg' /fd|f]x'G5 . To:t} d[uf}nfsf /f]uLn] klgdf;' tyf cGo k|f]l6go'Qm vfg]s'/fsd vfg]lt/ Wofg s]lGb|t ug'{k5{ .

dw'd]x tyf d''6'sf /f]uLx¿n]sd af];f] ePsf] :j:y df;' s]xLdfqfdf vf“bf vf;} gsf/fTds c;/x'“b}g t/ df;';“u /S;L ;]jg ug'{/fd|f] dflg+b}g . o:tf /f]uLx¿n]df;';“u k|fs[lts /];f ePsfvfg]s'/f a9L vfg'k5{ .

bdsf /f]uLnfO{ df;' vfgs;}n] /f]Sb}g . bdsf /f]uLn] df;'

vfg ldN5 . o:tf la/fdLn] r'/f]6cyf{t\ w"d|kfgrflx+ ug{ ldNb}g .

o; afx]s k|foM cGo ;a}/f]uLn] b;+}df df;' vfg ;S5g\ .df;'af6 ljleGg lsl;dsf h'sf,hLjf0f' tyf /f]ux¿ ;g{ ;Sg]ePsfn] df;'sf] ;kmfO, e08f/0f Pj+ksfpg] k|lqmofdf uDeL/ eg] x'g'k5{ .

b;+}sf nflu s]xL :jflbnf kl/sf/

Page 19: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007 @!cf]8f]lg;cfjZos ;fdu|L̂)ldlnln6/ 8«fO{ ;]/L,#)ldlnln6/ l:j6 edf{py, b'O{ s];|f ;'Gtnf .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df dfly pNn]lvt;fdfgdf a/kmsf 6'qmf ld;fP//fd|f];“u rnfpg] . a/kmsf 6'qmfklUnPkl5 ss6]n Unf;df vGofP/tfhf a/kmsf 6'qmfx¿ xfnL lkpg] .cnf:sfcfjZos ;fdu|L̂) ldlnln6/ lhg, !% ldlnln6/lu|g sf6]«;, sfutLsf] af]qmf .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df dfly pNn]lvt;fdfgx¿df a/kmsf 6'qmfx¿ld;fP/ /fd|f];“u rnfpg] . a/kmsf6'qmf klUnPkl5 ss6]n Unf;dfvGofP/ sfutLsf] af]qmfn] ;hfP/ tfhfa/kmsf 6'qmfx¿sf ;fy lkpg] .cNuf]glSjgcfjZos ;fdu|L̂) ldlnln6/ af/af]g, #)ldlnln6/ 8«fO edf{py, #)ldlnln6/ e'O“ s6x/sf] h'; .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df dfly pNn]lvt;fdfgx¿df a/kmsf 6'qmfx¿ld;fP/ /fd|f];“u rnfpg] . a/kmsf6'qmf klUnPkl5 ss6]n Unf;df /fv]/tfhf a/kmsf 6'qmfx¿;fy lkpg] .PDa];8/cfjZos ;fdu|L̂) ldlnln6/ 6]lSjnf, #)ldlnln6/ u|]gf8fOg, cfjZostfcg';f/;'Gtnfsf] /;, ;'Gtnfsf] :nfO; .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df ;'Gtnfsf]:nfO; afx]s dfly pNn]lvt;fdfgx¿df a/kmsf 6'qmfx¿ ld;fP/la:tf/} rnfpg] . a/kmsf 6'qmf klUnPkl5ss6]n Unf;df vGofP/ ;'Gtnfsf]:nfO;n] ;hfP/ lkpg] .cd]l/sg Ao'6LcfjZos ;fdu|L@) ldlnln6/ a|fG8L, @)ldlnln6/ 8«fO edf{py, ;ftldlnln6/ x\jfO6 lqmd 8] d]Gy],@) ldlnln6/ ;'Gtnfsf] /;, #)ldlnln6/ kf]6{, u|]gf8fOg ./dfOnf] hd36sf nflu s]xL ss6]N;lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df kf]6{ afx]s dflypNn]lvt ;fdfgx¿df a/kmsf 6'qmfx¿ld;fP/ la:tf/} rnfpg] . a/kmsf 6'qmfklUnPkl5 ss6]n Unf;df /fVg'cl3la:tf/} kf]6{ ld;fpg] . To;kl5 ss6]nUnf;df vGofP/ lkpg] .cd]l/sg km\nfo/cfjZos ;fdfu|L$% ldlnln6/ x\jfO6 /d, ;ftldlnln6/ sfutLsf] /;, Ps lrD6LlrgL, :ofDk]g tyf sfutLsf] af]qmf .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df :ofDk]g afx]sdfly pNn]lvt ;fdfgx¿df a/kmsf6'qmfx¿ ld;fP/ la:tf/} rnfpg] .a/kmsf 6'qmf klUnPkl5 ss6]nUnf;df vGofO;s]kl5 la:tf/}:ofDk]g ld;fpg] / lkpg] .cd]l/sfgf]cfjZos ;fdu|L#) ldlnln6/ sDkf/L, #)ldlnln6/ l:j6 edf{py, ;f]8f,;'Gtnfsf] :nfO; .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df ;f]8f afx]s dflyrnfO/xg] . To;kl5 ss6]nUnf;df a/kmsf 6'qmfx¿ /fVg] /dflyaf6 ss6]N; vGofP/Psl5gkl5 la:tf/} lkpg] .aL…h ls;cfjZos ;fdu|L$% ldlnln6/ x\jfO6 /d, Ps lrofrDrf dx, Ps lrof rDrf lqmd, r]/L .lgdf{0f–k|lqmofdfly pNn]lvt ;a} ;fdu|LnfO{a/kmsf 6'qmfx¿;“u} Pp6f ef“8f]df /fv]/a/kmsf 6'qmfx¿ kUn“bf;Dd rnfO/xg] .To;kl5 ss6]n Unf;df a/kmsf6'qmfx¿ /fVg] / dflyaf6 ss6]N;vGofP/ r]/Ln] ;hfP/ lkpg] .An8 PG8 :ofG8cfjZos ;fdu|L#) ldlnln6/ l:j6 edf{py,#) ldlnln6/ :sr x\jL:sL, #)ldlnln6/ r]/L a|fG8L, #) ldlnln6/;'Gtnfsf] /;, ;'Gtnfsf] af]qmf .lgdf{0f–k|lqmofss6]N;sf nflu cfjZos kbfy{x¿8«fO ;]/L M:k]gsf] h]/]h ufp“df klxnf]k6s agfOPsf] Ps k|sf/sf] hf“8 .edf{py Mk|mfG; / O6fnLdf k|rlnt kmnkm"naf6 tof/ ul/Psf] hf“8 .of] u'lnof], cldnf] tyf :jfb/lxt :jfbdf pknAw x'G5 .sf6]«; Mk|mfG;df ! ;o #) k|sf/sf d;nf tyf hl8a'6Lsf]ld>0faf6 agfOPsf] ;'/f . of] kx+]nf], xl/of] tyf /ftf]/+udf pknAw x'G5 .af/af]g Mcd]l/sfsf] af/af]g sfpG6Lsf] s]G6'sL ;x/df klxnf]k6sds}af6 agfOPsf] Ps k|sf/sf] cd]l/sL x\jL:sL .6]lSjnf Md]hsfn gfds :yfgLo la?jfaf6 d]lS;sf]df agfOg]Ps k|sf/sf] /S;L .lqmd 8] d]Gy MkGgf h:tf] xl/of] /+usf] Ps k|sf/sf] dlb/f .kf]6{ MPsk|sf/sf] kf]r'{ufnL /S;L .u|]gf8fOg Mcgf/af6 agfOPsf] u'nfkmL /+usf] lrgL h:tf]] u'lnof]:jfb ePsf] /S;L .sDkf/L M/ftf] /+usf] O6flnog /S;L .:ofDk]g M;]tf] /+usf] k|mfG;]nL /S;L .sfNef8f];Mklxnf]k6s o'/f]ksf] gf]d{G8L If]qdf :ofpaf6 agfOPsf]Psk|sf/sf] a|fG8L .k/km]6 Pdfp/ Mu'nfkmL jf a}hgL /+usf] ;'ulGwt tyf u'lnof] :jfbePsf] sfutL hftsf kmnkm"naf6 agfOPsf] /S;L .SjfOg6«o' M/+uxLg tyf ;'Gtnfsf] :jfb ePsf] k|mfG;]nL /S;L .An' s'/fsfcf] M;'Gtnfaf6 agfOPsf] u'lnof] :jfb ePsf] Psk|sf/sf] /S;L .of] xl/of], /ftf] tyf gLnf] /+udf pknAw x'G5 .cdf/]6f] MPlk|sf]6sf] :jfb ePsf] cfsfz] /+usf] O6flnog /S;L . ;g\!%@% df pQ/ O6fnLsf] sf]df] gfds tfnsf] 5]pdf /x]sf] Ps

dfs{ 8]le8\;gsf jfOgx¿b;}+sf] k"j{;GWofdf dlb/fkf/vL g]kfnLx¿nfO{ nlIft ub}{ c:6«]lnogjfOg lgdf{tf sDkgL ‘dfs{ 8]le8\;g’ a|fG8sf jfOgx¿ g]kfnL ahf/dfleœofOPsf] 5 . g]kfnsf nflu clws[t ljqm]tf Unf]an 6«]l8ª k|f=ln=n]pRr:t/Lo a|fG8sf pQm jfOgx¿nfO{ g]kfnLx¿sf] qmozlQmnfO{ Wofgdf/fv]/ ;'ky d"Nodf pknAw u/fPsf] atfPsf] 5 . u'0f:t/Lo t/ sdd"Nosf 8]le8\;g a|fG8sf jfOgx¿ tTsfnsf nflu /fhwfgLsf ;'k/dfs]{6x¿, kf“rtf/] xf]6nnufot cGo :t/Lo /]:6'/f“x¿df pknAw /x]sf]atfOPsf] 5 . g]kfn a:b} cfPsf ljb]zL s"6gLlts lgof]usfsd{rf/Lnufot cGo pkef]Qmfn] klg cTolws ?rfPsf] pQm jfOgc:6«]lnofdf jfOg pTkfbg ug]{ pTs[i6 a|fG8sf] ;"rLdf cu|k+lQmdf/x]sf] atfOPsf] 5 . jfOg pTkfbgsf nflu 8]le8\;g sDkgLn] /fd|f]u'0f:t/sf c+u'/ k|of]u ug]{ u/]sf] 5 .ldlnln6/ l:j6 edf{py, ;ft ldlnln6/Plk|sf]6 a|fG8L, cfwf lrof rDrfsfutLsf] /;, clnstL u|]gf8fOg .lgdf{0f–k|lqmofdfly pNn]lvt ;a} ;fdu|LnfO{a/kmsf 6'qmfx¿;“u Pp6f ef“8f]df/fv]/ a/kmsf 6'qmfx¿ kUn“bf;Ddgf]6 M of] jif{sf] a8fb;+}sf nflu ljz]if¿kdf tof/ ul/Psf oLss6]N;x¿ Ps hgfsf nflu Ps k6ssf nflu agfOPsf] xf], t;y{ hlt hgfsfnflu hltk6s ss6]N; tof/ ug]{ xf] ;f]xL cg'kftdf cfjZos ;fdu|Lx¿ k|of]u u/]/ss6]N; tof/ ug{ ;lsG5 .

pNn]lvt ;fdfgx¿df b'O{ ltxfOeGbfa9L a/kmsf 6'qmfx¿ ld;fP/ la:tf/}rnfpg] . a/kmsf 6'qmf klUnPkl5ss6]n Unf;df vGofpg'cl3 ;f]8fld;fP/ la:tf/} rnfpg] . To;kl5ss6]n Unf;df vGofP/ ;'Gtnfsf]:nfO;n] ;hfP/ lkpg] .PGhn km];cfjZos ;fdu|L#) ldlnln6/ lhg, #)ldlnln6/ Plk|sf]6 a|fG8L, #)ldlnln6/ sfNef8f];, sfutLsf] /;lgrf]l/Psf] :ofpsf 6'qmf / r]/L .lgdf{0f–k|lqmofPp6f ef“8f]df dfly pNn]lvt;a} ;fdfgdf a/kmsf 6'qmf ld;fP/rnfpg] . To;kl5 :ofp / r]/L xfn]/ss6]n Unf;df vGofO{ lkpg] .Plk|sf]6 kfOcfjZos ;fdu|L#) ldlnln6/ x\jfO6 /d, #)O6\; 6fOd 6' kf6L{8fG;, l8h], km];g, d:tL /w"d . ljz]if u/L kf6L{ o'jf hdftsf]dfq xf] eg] t To;df /f]df~rstfsf];Ldf g} /x“b}g, tyflk s]xLc;dembf/L, nfk/afxL Pj+c;Eotfsf sf/0f kf6L{sf] /+u g}lkmSsf x'g] ;Defjgf klg /xG5 .kf6L{sf] d:tL sfod /fVg tL If0fnfO{clj:d/0fLo agfpg s]xL s'/fdf;hutf ckgfpg' cfjZos x'G5 .zfnLg klx/gdflg;x¿ cfkm\gf] ljz]ifklx/gnfO{ kf6L{x¿sf nflu ;“ufn]//fV5g\ . l8hfOg/ j]c/ cjZok|of]u ug'{xf];\, t/ Tof] e8\lsnf]Pj+ PS;kf]h/o'Qm gxf];\ eGg] s'/fsf]klg Vofn ug'{kg]{ x'G5 . lhG; 6kxf];\ jf ldgL jf nª :s6{ z/L/;'xfp“bf] x'g'k5{ . :s6{ nufpgrfxg'x'G5 eg] To;df s;/L al;G5a'em\g' h?/L x'G5 . cfkm"nfO{g;'xfpg] rfx] Tof] pd]/cg';f/ jfz/L/cg';f/ xf];\ km];g 6«]G8k5\ofpglt/ gnfUg' g} plrtx'G5 . cfkm\gf] JolQmTjnfO{ ;'xfp“bf],z/L/l;t ldNbf] tyf cfsif{s Pj+;'Gb/ klx/g g} /f]Hg' pQd xf] .vfg]–lkpg] s'/fkf6L{sf] cy{df nfhafakl/sf/ klg cfp“5 . c¿sf] b[li6tkfO{+dfly klg /xg] ePsfn] Kn]6dfvfgf ln“bf cfkm\gf] OR5feGbf a9Lt lng yfNg'ePg eGg] ljifodf;r]t /xg' cfjZos x'G5 . olbl8«+s ug'{x'G5 eg] cfkm"nfO{ ;DxfNg/ ;+oldt /fVg ;Sg] hlt g} ;]jgug'{ /fd|f] x'G5 . olb l6gPh/ kf6L{xf] eg] cem a9L ;ts{ /xg'k5{ .;fyLx¿sf] u|'kd} /xg'xf];\olb cfkm\gf ;fyLx¿sf] u|'kdfkf6L{sf] dhf lnO/xg'ePsf] 5 eg]cfkm\g} u|'kdf cfgGb lng] k|of;ug'{xf];\ . vfnL sf]7f jf c“Wof/f]s'gfaf6 aRg'xf];\ . olb cfkm\gf];fydf /x]sf] ldq cGo ;fyLx¿l;tckl/lrt 5 eg] p;nfO{ c¿l;tkl/lrt u/fpg'xf];\ . p;nfO{ PSnf]/ cnu dx;'; ug{ glbg'xf];\ .cfkm\gf] Jojxf/af6 s'g}u}/lhDd]jf/Lk"0f{ ;+s]t gemlNsof];\eGg] ljifodf ;hu /xg'xf];\ . km\n6{ug'{xf];\, hf]S; ;'gfpg'xf];\, d:tL/ cfgGbdf em'Dg'xf];\ t/ ;a}s'/fnfO{ dof{bf / ;Ldfdf /x]/ug'{xf];\ . cfkm" / c¿ ;a}nfO{cK7\of/f] gkg]{ u/L 8fG; ug'{xf];\ .8flG;ª kf6{g/ 5 eg] p;sf]OR5fnfO{ Wofgdf /fVg'xf];\ .cfkm\gf sf/0fn] c¿sf] d:tL /dgf]~hgdf vnn kg]{ sfo{af66f9f /xg'xf];\ . ;+oldt Pj+ dof{lbtJojxf/df kf6L{sf] cfgGb lng'xf];\,o;}af6 tkfO{+nfO{ Tof] If0f ;b}jofb /xG5 .– /f]lhg zfSodfly pNn]lvt ;a} ;fdu|LnfO{a/kmsf 6'qmfx¿;“u Pp6f ef“8f]df/fv]/ a/kmsf 6'qmfx¿ kUn“bf;DdrnfO/xg] . To;kl5 ss6]nUnf;df vGofP/ a/kmsf 6'qmfx¿/ dflyaf6 ;'Gtnfsf] af]qmfn];hfP/ lkpg] .An' x]hcfjZos ;fdu|L!% ldlnln6/ k/km]6 Pdfp/,!% ldlnln6/ 8«fO edf{py,@) ldlnln6/ x\jfO6 /d, %ldlnln6/ SjfOg6«o' .lgdf{0f–k|lqmofdfly pNn]lvt ;fdu|Lx¿nfO{qmd};“u Pp6f ss6]n Unf;df/fVg] . pSt Unf;nfO{ % b]lv !)ldg]6;Dd lk|mh/df 5f]8\g] .To;kl5 lgsfn]/ la:tf/} rnfP/lkpg] .

Page 20: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007 @@sf7df8f}+– …s] km'tL{ nufp“5;\ <;'sf dfgf l3p vfPsf] Hofg xf]of] < cem} klg afa'–afh]x¿ 5f]/f–gfltx¿sf cudl8 wfs nufp“5g\ .pgLx¿sf] of] km'tL{ cfkm\gf] z/L/cem} klg 5f]/f–gfltsf] eGbf alnof]/ s'g} klg /f]un] g5f]Psf] ljifo;“u;DalGwt 5 . clxn]sf] k':tfsf]z/L/ vfglkgsf cfPsf] kl/jt{gs}sf/0f afa'–afh]sf] h:tf] alnof]geP klg df]6f] eg] b]lvG5 .vfglkgdf cfPsf] kl/jt{gsfsf/0f s;/L df]6fpg] / s;/L km'lt{nf]x'g] eGg] lrGtf g} ;x/L hLjgsf]d'Vo ;d:of ePsf] 5 . u|fdL0f If]qdfkfOg] h:tf] z'4 vfBkbfy{sf] cefjPsftkm{ /xg' / tof/L vfBkbfy{dflge{/ x'g'k/]sfn] klg o:tf] ;d:ofb]vf k/]sf] lrlsT;sx¿ atfp“5g\ .lrlsT;sx¿sf cg';f/ clxn] ;x/LIf]qdf cfPsf] vfglkg;DaGwLkl/jt{gsf sf/0f :jfb;“u} lrNnf]kbfy{sf] dfqf klg a9\b} uPsf] 5 .cem xf]6n, /]:6'/f“ / Sofkm]sf] km'8sNr/ a9]kl5 klxn]sf] t'ngfdf ;x/Ldflg;x¿ a9L df]6f] / ljleGg /f]uaf6u|:t x'g yfn]sf 5g\ .a9\bf] df]6f]kgsf sf/0f clxn];x/L If]qsf dflg;x¿sf] nf]slk|ouGtJo x]Ny Sna x'g yfn]sf] 5 .clxn] /fhwfgLsf clwsf+z xf]6nn]x]Ny SnanfO{ clgjfo{ ;'ljwfsf¿kdf k|:t't ug{ yfn]sf 5g\ .o;afx]s cnUu} cl:tTjsf ¿kdfbh{gf}+ x]Ny Sna /fhwfgLdf dfq};~rfngdf 5g\ . lghL If]qaf6dfl;s ! xhf/ % ;ob]lv jflif{s%) xhf/ ?k}of“;Dd lnG5g\ .x]Ny Sna jf l/lqmP;g;]G6/df eGbf w]/} sd z'Ns lng]lhd ;]G6/x¿ klg ;x/L If]qdfnf]slk|o 5g\ . Ps cg'dfgcg';f/sf7df8f}+df dfq sl/a # b]lv $;o lhd ;]G6/ 5g\ . lhd ;]G6/sf]cjwf/0ff z/L/nfO{ km'lt{nf]agfpg'sf ;fy} zf/Ll/s ;'u7gsfv]nf8Lx¿ tof/ ug'{ klg xf] .g]kfnsf] klxnf] zf/Ll/s ;'u7gsf]s]Gb| g]kfn Jofofd dlGb/n] clxn]zf/Ll/s ;'u7gsf v]nf8L pTkfbgug]{b]lv z/L/ km'lt{nf] agfpgrfxg]x¿sf nflu klg cfkm\gf] ;]jfs]lGb|t u/]sf] 5 . s]xL lhd ;]G6/n]dlxnfnfO{ cnUu} P/f]ljssf] ;'ljwfljrf/df lhd ug'{ eg]sf] z/L/nfO{cfsif{s agfpg' eP klg o;n]km'lt{nf] agfp“5 . af]u6L eG5g\–;]lna|]6L ePkl5 cfkm\gf] z/L/nfO{km'lt{nf] t agfpg'k5{ g}, km]l/klAnssf] cufl8 hfg'kg]{ x'gfn]klx/g dfq ge} z/L/ klg cfsif{sx'g'k5{ . xfn ;]lna|]6Lx¿df klgz/L/ cfsif{s agfpg] rfxgf a9\b}uPsf] 5 . cfkm\gf] z/L/nfO{cfsif{s / km"lt{nf] agfpg gflosf/]lhgf pk|]tL klg lhd wfp“l5g\,t/ pgsf] WofpGg eg]sf] z/L/nfO{km'lt{nf] agfpgd} s]lGb|t x'G5 .…lhd u/]sf] lbg z/L/ km'lt{nf]ePsf] cg'ej u5'{, To;}n] b}lgslhd hfg'kg]{ x'G5,Ú –/]lhgfn];fKtflxsnfO{ atfOg\ . o:t} ;f]rfO

afa'sf] klg 5 . lhd u/]sf] lbgz/L/af6 cfn:otf t x6\5 g},km]l/ vfglkgsf sf/0f z/L/dfa9]sf] af];f]sf] dfqfnfO{ lhdn]lgoGq0fdf /fV5 .lhdnfO{ km];gsf ¿kdflng]x¿ a9\b} uP klg o;nfO{v]ns'bsf ¿kdf lng]x¿sf] klgsdL 5}g . ld:6/ g]kfnsf] pkflwkfPsf ;fg' u'?ªsf cg';f/ lhdv]nsf] Ps efu xf] . lhd u/]/z/L/sf] df+;k];L /fd|f] t'Nofpg'eg]sf] nug / d]xgtsf] kmn xf] .lhd, P/f]ljs jf x]Ny Snax¿n]cfkm\gf ;b:ox¿sf] :jf:Yo;'wf/d} cfkm"nfO{ s]lGb|t u/]sf]k'ln; x]Ny Snasf k|jf; clwsf/Latfp“5g\ . clwsf/L eG5g\– xfdLxfd|f ;b:ox¿sf]:jf:YonfO{ b[li6ut u/]/lhd, P/f]las, ;fpgf,l:6d afy jf :jLldªug]{ ;Nnfx lbG5f}+ .o;n] pgLx¿nfO{kmfObf klg k'u]sf]5 . xfd|f] k|of;clxn]sf] vfglkgn]NofPsf] ;d:ofnfO{ljleGgs;/tdfkm{tlg/fs/0f ug{tkm}s]lGb|t 5 .x]NySnan] cfkm\gfk|lzIfssf]Joj:yfsf;fy} ;b:ox¿sf] :jf:Yob]lvvfglkg;Ddsf] lg/LIf0f u5{g\ t/lhdn] eg] ;b:osf]rfxgfcg';f/ z/L/ sl;nf]agfpg] xf] jf km'lt{nf] agfpg]xf], 5gf}6 u/]/ k|lzIf0fsf]Joj:yf ldnfp“5g\ . olbz/L/nfO{ sl;nf] agfP/cfkm"nfO{ v]nf8Lsf ¿kdfkl/0ft ug]{ xf] eg] b}lgs $–& 306f cEof; ug'{k5{ .To;afx]s df+;k]zL a9\g]lsl;dsf v'/fs / cf}ifwLsf] ;d]t;]jg ug'{k5{ . ld:6/ g]kfn ;fg'u'?ª eG5g\– …zf/Ll/s ;'u7gsf]/fd|f] v]nf8L aGg d}n] dlxgfdfGo"gtd klg $) xhf/ ?k}of“a/fa/sf] v'/fs vfg'k5{ .Ú t/To;sf] 7Ls ljk/Lt afa' eG5g\–…d lhd u/]/ To:tf] s'g} tfultnf]vfg]s'/f eg] vfGg“, ;fdfGovfglkg dfq u5'{ t/ ljleGgpT;jdf ;xeflu x''g'kg]{ x'gfn]z/L/df af];f]sf] dfqf ga9f];\eg]/ lhd uP/ PS;/;fOh u5'{ .Ú/]lhgfsf] egfO klg afa'sf] h:t}5 . pgL klg cfkm"nfO{ dgnfu]sf] vfg]s'/f vfg] t/ lhdug{ eg] g5'6fpg] s'/fatfp“l5g\ .;]lna|]6Lx¿n] lhdnfO{z/L/nfO{ km'lt{nf] agfpg] dfWodsf¿kdf lnP klg pgLx¿ cfkm\gf]sfo{Jo:ttfsf sf/0f o;nfO{lgoldt ug{ g;s]sf]atfp“5g\ .afa'eG5g\– …dk|foM;f“emsf];dodflhd hfG5',t/ lbp“;f] s'g}sG;6{ jf;'l6ª eof] eg]Tof] lbgrflx“hfGg“ . oBlk3/d} cfP/;fdfGo s;/teg] u5'{ .Ú /]lhgfklg ;'l6ªsf]Jo:ttfsf sf/0flgoldt lhdug{ gkfPsf] u'gf;f]ul5{g\ . To:tf] l:yltdf 3/d}s;/t ug]{ s'/f pk|]tLn] atfOg\ .;]lna|]6Lx¿ clxn] g]kfnk|x/Lsf] x]Ny Snak|lt a9Lcfslif{t ePsf] Snasf Dofg]h/clwsf/L atfp“5g\ . To;afx]spgL cfkm\gf] Snadf ljBfyL{x¿klg cfpg] u/]sf] atfp“5g\ .clwsf/Lsf cg';f/ ljb]z hfg]tof/Ldf /x]sf ljBfyL{x¿ljb]zdf zf/Ll/s¿kdf lkm6b]lvpm“ eg]/ klg lhd cfpg]u/]sf 5g\ .b;+}kl5 nuQ} ;'? x'g]cGt/f{li6«o k|ltof]lutfsf sf/0fo; k6s w]/} g]kfnL v]nf8Lsf] b;+}cEof; / k|lzIf0fdf g} laTg] ePsf]5 . cS6f]a/ @) tfl/vdfsf7df8f}+df x'g] cf]dfglj?4sf]ljZjsk 5gf}6 km'6an v]n xf];\ jft]SjfGbf]sf] cf]nlDks 5gf}6 g]kfnLv]nf8Lx¿ oltv]/ k|lzIf0fdf Jo:t5g\ . sf]xL ljb]zdf t sf]xL:jb]zdf tL k|ltof]lutfsf] tof/Lul//x]sf 5g\ .…cf]dfgdf ePsf] k|bz{gaf6xfdL v';L 5f+} t/ 3/]n' e"lddfx'g] bf];|f] lnudf xfd|f ;dy{sn]cem w]/} cfzf u/]sf 5g\ . o;sf/0f xfdLn] ;f/f s'/f Tofu]/eP klg cfkm""nfO{ zf/Ll/s,k|fljlws tyf dfgl;s ?kn] lkm6/fVg kl/>d ul//x]sf 5f}+ .Ú/fli6«o km'6an l6dsf /IfscGhg s];L b;+}sf] ;do/dfOnf]df eGbf klg v]nsf]tof/Lsf ¿kdf ljtfpg'kg]{afWotfnfO{ o;/L JoQm u5{g\ .b;}+e/ lgZrt ;do kfl/jf/;“utyf To; afx]s zf/Ll/scEof;df ;do ljtfpg] pgsf]of]hgf 5 ./fli6«o l6ds} csf{ ;b:o;GbLk /fO{ klg s];L;“u ;xdt5g\ . …s'g} ;do rf8eGbf klgcfkm\gf] Sofl/o/nfO{ Wofg lbg'kg]{x'G5 . o; sf/0f xfdLn]] b;+}nfO{klxn] em}+ dxŒj lbPsf 5}gf}+,Úklxnf] k6s /fli6«o l6ddf k/]/pT;flxt ePsf /fO{n] atfP .To;f] t g]kfnL km'6ansf]xsdf o; k6s tLg k':tfsfv]nf8L k|ltof]lutfdf g} Jo:t5g\ . ;bfem} o'–!$ l6dbLNnLdf ;~rflnt ;'a|f]tf] d'vhL{skdf Jo:t 5 eg] o'–!& l6dklg O/fgdf x'g] o'–!& Pl;ogsk km'6ansf nflu To;tkm{nfu]sf] 5 . c;f]h #) ut] ;'?x'g] k|ltof]lutfdf ;kmntf xftkfg{ d]xgt ul//x]sf] g]kfnL o'jfl6dsf nflu klg b;+}eGbf klgdxŒjk"0f{ Pl;og sk km'6an5gf}6 ePsf] 5 . To;f] t l6ddf/x]sf k|lzIfs tyf v]nf8Ln]clGtd ;do;Dd klg dlGb/uP/ Pp6} j/ dfu]sf lyP, O/fgLe"lddf ;kmntfsf nflu . …o; k6sklxn]sf] b;+} em}+ lgoldt dlGb/ hfg]t ;Dejgf g} ePg t/ klg lx+8\g]lbg dlGb/ uP/ ljhosf nflucfzLjf{b dfu]/ cfP“Ú o; cl3 gf}/yf;'? ePkl5 nuftf/ dlGb/df uP/k'hf ug]{ afgL k/]sf g]kfnL o'jfl6dsf k|lzIfs lszf]/ s];Ln];fKtflxsnfO{ atfP . b;+}kl5 x'g] k|ltof]lutfsf]tof/L ug]{ qmddf rf8nfO{ sddxŒj lbg'kg]{ afWotfdf cGov]nf8L klg 5g\ . cf]nlDks5gf}6sf] tof/L ug]{ qmddf blIf0fsf]l/ofdf /x]sf t]SjfGbf] :6f/bLks lai6 eg] o;nfO{:jfefljs dfGg yfn]sf 5g\ .lai6 eG5g\– …b;+}sf] ;do Snf]hSofDkdf ljtfPsf] w]/} jif{ eof] .km/s olt xf] klxn] s]xL lbgkl/jf/sf nflu lbg kfOGYof,]o; k6s ljbz]d} x'g] eOof] .gf]e]Da/df leotgfddf cf]nlDksSjflnkmfOª ;s]/ dfqbLks;lxtsf] t]SjfGbf] l6dg]kfn kms{g]5 .of] z[+vnf cemnfdf]x'g;S5 . sflQssf] t];|f];ftfdf sf7df8f+}df x'g] Pl;oguf]h'l/of] RoflDkogl;ksf sf/0fv]nf8Lx¿ TolQs} Jo:t 5g\ eg];f]xL ;dodf ef/tsf] x}b/fjfbdfx'g] Pl;og h'lgo/RoflDkogl;k h'8f] k|ltof]lutfsfsf/0f w]/} v]nf8L cEof;d} Jo:t5g\ . sflQssf] ;'?d} Snf]hSofDk/flvg] ePkl5 pgLx¿sf] tflnsfklg Jo:t x'g yfn]sf] 5 . ljefuLo v]nf8Lsf] xsdfeg] kl/l:ylt cln km/s 5 .clGtd ;dodf dfq labf kfOg],Aof/]sd} w]/} ;do ljtfpg'kg]{pgLx¿sf] afWotf 5 t/ klg;fyLefO;“u} a;]/ b;+} dgfpg] /6Lsfsf nflu 3/ hfg] of]hgfdfw]/} v]nf8L 5g\ . …rf/ jf kf“r lbglabf x'G5, kl/jf/ / sf7df8f}+sf;fyLx¿nfO{ e]6\b}df Tof] ;doljltxfN5 .Ú kf]v/fdf ;z:q k|x/Lpk/LIfssf] tflnd ul//x]sfkm'6an/ hLj]z kf08] eG5g\ .

km];glkm6g];sf];~rflnt g]kfn k|x/L x]Ny SnasfDofg]h/ k|jf; clwsf/Lsf cg';f/–clxn] x]Ny Sna ;x/L If]qsf] cleGgc+usf ¿kdf b]vf k/]sf] 5 . hf]kmf:6 km'8 sNr/ dg k/fp“5g\pgLx¿sf nflu x]Ny Sna clgjfo{uGtJo e};s]sf] 5 .xfn ;~rfngdf cfPsf x]NySnax¿n] Pp6} 5fgfd'lg:jf:YonfO{ kmfObf x'g] ljleGglsl;dsf ;'ljwf pknAw u/fPsf5g\ . clwsf+z x]Ny Snan] lhd,P/f]ljs, :jLldª, ;fpgf afy, l:6dafy, :kf, 6]lg;, Aof8ldG6g cflb;'ljwf pknAw u/fPsf 5g\ .o;afx]s s]xL x]Ny Snan] d;fhsf];'ljwf klg pknAw u/fO/x]sf 5g\ .x]Ny Snan] ;x/L If]qsf dWodju{b]lv pRr ju{nfO{ nlIft u/]sf]5 . h;sf nflu pgLx¿n] Snasf]ljleGg ;'ljwf k|of]u u/]afktpknAw u/fp“b} cfPsf 5g\ . ;x/Lk':tfnfO{ g} nlIft u/]/ l/lqmP;g;]G6/x¿ klg rngrNtLdf 5g\ .o:tf ;]G6/x¿ ;x/eGbf s]xLaflx/ 5g\ / ;KtfxfGt latfpgrfxg]x¿sf nflu cfsif{0fsf] s]Gb|ag]sf 5g\ .o'jfk':tfdf z/L/nfO{ sl;nf]agfpg] /x/ a9]sf sf/0f ;x/LIf]qsf clwsf+z o'jf s'g} g s'g}a]nf lhd ;]G6/ wfpg] u/]sf] cg'ejGo'/f]8sf ljsf; dNn atfp“5g\ .dNnsf cg';f/ clxn]sf] o'jfk':tfn] lhdnfO{ km];gsf]cleGg c+usf ¿kdf lnG5 .lhd ubf{ z/L/ cfsif{s x'G5 /n'uf nufp“bf cfsif{s klg b]lvG5,z/L/ cfsif{s ePkl5 o'jtLx¿ klgcfslif{t x'G5g\ .ljut tLg jif{b]lv lhd ub}{cfPsf ufos afa' af]u6Lsf]o;kfln b;}+df klgJo:t eP v]nf8L� dgf]h l3ld/]

tl:a/ M kl/ro 86sd

Page 21: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

sflQs @, @)̂$ Oct. 19, 2007 @#s'g} klg JolQmnfO{ s'g}klg v]nn] hLjgdf s'g} g s'g}k|efj kf/]s} x'G5 . v]ns'bk|ltcufw cf:yf /fVg]x¿ v]nf8L ePxf]nfg\ eg] v]nnfO{ dfof ug]{x¿;f}lvg v]nf8Lsf ¿kdf kl/0fteP . af“sL v]nk|lt cfslif{tx'g]x¿ km\ofg eP . h] h;/L ePklg dflg;x¿ v]ns'b;“u k|ToIfjf k/f]If ¿kdf hf]l8Psf 5g\ .v]ns'bk|lt cf:yf /fVg],dfof ug]{ jf cfslif{t x'g]x¿;+VofTds ¿kdf g]kfndf klgplQs} 5g\ . oBlk clxn]v]ns'bnfO{ cfkm\gf] hLjgsf] Psefusf ¿kdf kl/0ft ug]{x¿sf];+Vof a9\b} uPsf] 5 . g]kfndfv]ns'bn] k|j]z kfPsf] cfwfztfAbLeGbf a9L eP klg Psfwv]ndf ;j{;fwf/0fsf] kx'“r k'u]sf]eg] w]/} ePsf] 5}g . klxn] /f0ff/ pgLx¿sf] lgs6 /x]sfx¿sf]dfq kx'“r x'g] v]ndf clxn];dfhdf cfPsf] kl/jt{gs} sf/0fwgf9\ox¿sf] kx'“r klg k'Ugyfn]sf] 5 . s]xL v]ndf ;dfhn]agfPsf 3]/fx¿ klg tf]l8“b} 5 .v]ns'bsf] ljutnfO{ x]g]{ xf]eg] lqms]6 /f0ffx¿n] ;fj{hlgsd}bfgdf geP/ cfkm\gf] 3/sf]cf“ugdf dfq v]Ny] . of] v]ndfpgLx¿ / pgLx¿sf lgs6tdldq jf gft]bf/x¿ dfq ;xefuLx'Gy] . of] v]n ;j{;fwf/0fn] v]Ngt s] x]g{;d]t kfp“b}gy] . o:t}cj:yf km'6an, uNkm, Aof8ldG6gtyf 6]an6]lg;sf] klg lyof] . oL;a} v]nsf] ef}lts k"jf{wf/ /f0ffkl/jf/n] cfkm\gf] b/af/d} tof/u/]sf x'Gy] . hxf“ k'?ifx¿ lqms]6,km'6an / Aof8ldG6g v]Ny] eg]dlxnfx¿ 6]an 6]lg;df /dfp“y] .))& ;fndf k|hftGqsf]pbokl5 o:tf v]ndf;j{;fwf/0fn] cfkm\gf] kx'“r a9fpb}nu] . cem} klg s]xL o:tf v]n5g\ h;df ;j{;fwf/0fn] cfkm\gf]kx'“r agfP klg lg/Gt/tf lbgeg] ;s]sf 5}gg\ . g]kfnsf]kl/k|]Iodf uNkm, 6]lg;,Aof8ldG6g, :Sjf;, :g's/,x;{ /fO{l8ªh:tf v]n lgs}dx“uf v]n dflgG5g\ . oLv]ndf sd} dflg;n] cfkm"nfO{Jofj;flos agfpg ;s]sf 5g\ .;f“Rr} eGg'kbf{ k};f ePsfx¿n]dfq o;nfO{ ;f}lvg v]nsf ?kdfc“ufln/x]sf 5g\ .uNkm g]kfndf v]lng]v]nx¿dWo] ;a}eGbf dx“uf] v]ndfbl/Psf] 5 . of] v]ndf;j{;fwf/0fsf] eGbf wgf9\og]kfnLx¿sf] kx'“r a9L 5 . x'gt g]kfnL uNkm d}bfg -uNkmsf];{_ ljZjsf :t/Lo uNkmsf];{sf] >]0fLdf kg]{ x'gfn] of]v]nk|lt ljb]zL v]nf8Lx¿sf];d]t cfsif{0f 5 . ;g\ @))) dfa]nfotjf6 k}+tL; hgf ;f}lvgv]nf8Ln] af]Oª– &$& rf6{8u/L cfPsf uf]s0f{l:yt uNkmsf];{df tLg ;ftf uNkm v]n]sflyP . o;af6 s] klg k'li6 x'G5eg] g]kfndf uNkm v]Ng' eg]sf]ljb]zdf uNkm v]Ng'eGbf ;:tf]k5{ . oBlk ;j{;fwf/0fg]kfnLx¿sf nflu eg] oxf“sf]z'Ns csNkgLo x'g] u/]sf] 5 .uf]s0f{ km/]:6 uNkm sf];{n]uNkm;lxt ljleGg ;'ljwf pknAwu/fp“b} jflif{s Ps nfveGbf a9Lz'Ns lng] u/]sf] 5 . uNkm v]Ngrfxg] JolQmn] cfkm}+n] ;fdu|LlsGg'kg]{ jf sf];{s} ;fdu|L k|of]uubf{ yk nufgL ug'{kg]{ x'G5 .h'g nufgL csf]{ Ps nfvsf]xf/fxf/Ldf x'G5 . oxL z'Nssfsf/0f uNkm v]n ;j{;fwf/0fsf]eGbf ljleGg pBf]u k|lti7fgsf;~rfns, ;/sf/L sfof{nosfpRr kbdf sfo{/t sd{rf/L,ljb]zL lgof]udf sd{rf/Lh:tfJolQmx¿sf] dfq kx'“r 5 .uf]s0f{ uNkm sf];{ g]kfnsf];a}eGbf dx“uf] uNkm sf];{dflgG5 . ltnu+ufl:yt /f]ong]kfn uNkm sf];{ t'ngfTds¿kdf ;:tf] 5 . o;afx]skf]v/fsf] km"naf/L l/;f]6{df /x]sf]uNkm sf];{ tyf w/fgdf la|l6;SofDkdf /x]sf] uNkm sf];{n] eg]df]km;ndf /x]sf wgf9\ox¿nfO{cfslif{t ul//x]sf 5g\ .uNkm v]n eP klg of]wgf9\ox¿ hd36 x'g] ynf]sf¿kdf klg lrlgG5 . hxf“ ;f}lvgv]nf8Lx¿ uNkm v]Nb} cfkm\gf]Jofkf/ lj:tf/ ul//x]sf x'G5g\ .o;afx]s uNkm sf];{sf] lgdf{0fug{ s/f]8f}+ ?k}of“ vr{ x'G5 hxf“xNsf psfnf], cf]x«fnf], vf]N;f,emf8L, afn'jfsf] d}bfg, xl/of]sfk]{6 3f“;n] v]nf8Lx¿nfO{df]lxt t'Nofp“5 .uNkmdf cfkm\gf] kx'“ragfpg g;Sg]x¿sf] cfsif{0f6]lg;, :Sjf; tyf Aof8ldG6gcflbdf b]lvG5 . o:tf v]ndfl/6fo8{ sd{rf/Lsf ;fy} cGov]nsf e"tk"j{ v]nf8Lx¿ cfslif{t5g\ . Aof8ldG6g, 6]lg; /:Sjf;sf] ef}lts k"jf{wf/ tof/ug{ uNkmsf] h:tf] s/f]8f}+ nufgLug'{ gkg]{ x'“bf klg of] v]nt'ngfTds ?kdf ;:tf] dflgG5 .oL v]nsf] ;'ljwf ljleGg xf]6n,l/lqmP;g ;]G6/ / Snax¿dfpknAw 5 hxf“ v]Ng z'Nsltg'{kg]{ x'G5 t/ uNkmsf] h:tf]rsf]{ eg] xf]Og . of] v]nsfsf]6{df v]nf8Lx¿sf] hd36 a9LePklg Snax¿df eg] ;b:otflnP/ v]Ng] $) jif{ gf3]sfx¿sf];+Vof pNn]Vo dfqfdf x'g] u/]sf]5 ./fli6«o v]ns'b kl/ifbsfk"j{ ;b:o–;lrj lszf]/axfb'/l;+x klxn] /fli6«o ljh]tf/lx;s]sf sf/0f pxf“sf]aGb} 5 v]n g} hLjgsfo{sfndf g]kfnn] Aof8ldG6gv]ndf 7"nf] km8\sf] df¥of] . To;qmddf l;+xn] nueu 3/ /rf}sdf laxfg ;fdfGo ?kdfv]lng] cj:yfdf k'u]sf]Aof8ldG6gnfO{ Sna, l/;f]6{ x'“b};]gf / k|x/Ldf ;d]tk'¥ofpg'eof] . o; qmddfAof8ldG6g v]ndf e]6«fgx¿sf]:kwf{ klg ;dfj]z ul/of] h;n]$) jif{ gf3]sfx¿nfO{ of]v]nk|lt cfslif{t ug{ d2tk'¥ofof] . clxn] ;]gf, k|x/L tyf;z:qsf clkm;/ n]e/sfclwsf+z JolQm Aof8ldG6g v]Ng]dfq geP/ k|ltof]lutfdf;xefuL;d]t x'g] u/]sf 5g\ .6]lg;nfO{ klg oxL ¿kdf cl3a9fpg] k|of; clxn] k|f/Dee};s]sf] 5 . rf“8} g} g]kfndf6]lg;sf] k|efj / k|e'Tj b]vf kg]{s'/fdf ;DalGwtx¿ cfzfjfbLb]lvG5g\ .

Page 22: SAPTAHIK abln“bf ] d+undo z 'esfdgf kl/efiff b;}+sf ] kl/efiffhimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_23.pdf · 2015. 10. 27. · sflQs @, @)^$ Oct. 19, 2007 #

x]d/fh 1jfnLåf/f sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ ln= sf nflu k|sflzt tyf d'lb|t, sfof{no M sflGtk'/ sDKn]S;, ;'ljwfgu/, kf]=a=g++= ̂)!(, sf7df8f}+, g]kfn, kmf]g g+= $$*)!)), km\ofS; M (&&–!–$$&)!&*,email:[email protected] btf{ g++= ((÷)%!÷%@, ;jf{lwsf/ M sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ln= ;“u ;'/lIFt k|aGw lgb]{zs M s}nfz l;/f]lxof, lgb]{zs M ljgf]b/fh 1jfnL, :jl:tsf l;/f]lxof, ;Dkfbs M ;'jf; 9sfn .

ebf} !$ @)̂$ Aug. 31, 2007sflQs @ @)̂$ Oct. 19, 2007 @$clGtd kftf]nEnLkf]v/fsf] tfdemfdkf]v/f–jftfj/0f ps';d's';lyof] . kf]v/f ;efu[xsf] k|]Iffnodf;+uLtsf] w'g u'lGhg yfNof], t/klg cfuGt'sx¿sf] cfpg] qmd eg]lgs} kftnf] b]lvGYof] . lbp“;f]sf]b'O{ ah] k|f/De x'g] elgPsf] sfo{qmdaNntNn a]n'sf] rf/ ah] dfq ;'?x'g] tv{/ eof] . pb\3f]ifs ljsf;;'j]bLsf] pb\3f]if0f;“u} sfo{qmdk|f/De eof], h;sf] zLif{s lyof]—nEnLkf]v/f 86sd km];g ;f] tyfDo'lhs Olelgª .

ld; jN8{sf nflu zLtfidf rLgtkm{ljZjsf ! ;o #) eGbf a9L/fi6«sf ;'Gb/Lx¿ cfufdL l8;]Da/dlxgfsf] klxnf] ;ftf rLgdf;DkGg x'g] ld; jN8{ k|ltof]lutfsf]clGtd k|lt:kwf{df cfkm\gf] k|ltef,af}l4stf, cfTdljZjf; / ;'Gb/tfsf]k/LIf0f u/fp“b}5g\ . ut clk|ndlxgfdf ;DkGg ld; g]kfnk|ltof]lutfdf ljh]tfsf ¿kdf5flgPsf] zLtfidf rGbn] ld; jN8{k|ltof]lutfdf g]kfnsf] k|ltlglwTj ub}{l5g\ .:gfts txsf] cWoog k"/ful/;s]sL % lkm6 ;f9] & OGrcUnL @# jifL{of zLtfidfn] ld;jN8{ k|ltof]lutfsf] ;xeflutfkl5:gftsf]Q/ txsf] cWoognfO{ cl3a9fpg] atfOg\ . xfn ld; jN8{sfnflu tof/Ldf h'6]sL zLtfidfn]6\ofn]G6 tyf 6«]l8;gn 8fG; /fpG8sfnflu nf]s g[Tosf] tof/L ul//x]sLl5g\ . a]:6 8]«; /fpG8sf nflu pgn]ufpg tyf g];gn s:6\o'd /fpG8sfnflu g]kfnLkg emNsg] klx/g5gf}6 ul/;s]sL l5g\ .ld; g]kfn k|ltof]lutfcjlwd} l;s]sf k;{gfln6L u|'ldªtyf Ol6s]6\;sf s'/fdf klg pgn]hf]8 lbO/x]sL l5g\ . :jLd ;'6/fpG8sf ;DaGwdf rGbn]b]zcg';f/ e]if x'g'kg]{ tyf ld;jN8{ k|ltof]lutfsf] lgod /bfo/fleq /x]/ cfkm" k|lt:kwL{ePsfn] lalsgL nufpg cfgfsfgLgug]{ s'/f atfOg\ . g]kfnLkl/j]zcg';f/ xfn cfkm\gf] tof/LlrQa'em\bf] g} /x]sf] pgn] atfOg\ .ld; jN8{ k|ltof]lutfsf nflucfufdL cS6f]a/ #! tfl/vdf rLghfg] tof/Ldf /x]sL zLtfidfn] ptfhfg'k"j{ cfkm\gf] kl/jf/ tyfldqhgl;t b;}+ dgfpg kfPsf]dfv';L JoQm ul/g\ . xfn;Dd ld;jN8{ k|ltof]lutfdf g]kfnsf]k|ltlglwTj ;xeflutfdf dfq} ;Lldt/x]sfn] cfkm\gf] lhDd]jf/L cem a9]sf]wf/0ff pgsf] 5 . o;sf nflucfkm\gf] d]xgt / tof/L;“u} ;Dk"0f{g]kfnLsf] ;fy, ;b\efj Pj+ df]/n;kf]6{ klg plQs} cfjZos /x]sf]rGbn] atfOg\ .klx/gdf Sof6jfs ub}{ df]8nx¿¥ofDkdf k|s6 x'“bf bz{sbL3{af6hf]8tf]8sf ;fy tfnL 3lGsof] .8f]gfh sn]S;g zLif{ssf] klxnf]l;Sj]G;df /fhwfgLaf6 cfPsfdf]8nx¿n] cfsif{s k|:t'lt lbP .To;sf] nuQ} km];gsf] dHhf lnO/x]sfbz{snfO{ grfpg /fhwfgLaf6} cfPsfufos e/t l;6f}nf kf]v/]nLsf] 9's9'sL5fDg :6]hdf b]vf k/] . pgn] jfG;df]/ klg kfP .To;kl5 bz{sx¿nfO{ ttfpgldS; Sofh'cn l;Sj]G;df df]8nx¿¥ofDkdf b]lvP . of] l;Sj]G;dfdf]8nx¿ x6 b]lvPsf lyP .pln{Psf] sfo{qmdnfO{ /Gsfpgufos cljgfz l3l;ªsf] k|:t'ltklg sd /x]g . km];g ;f]dfkf]v/fsf Ps hgfafx]s c¿ ;a}df]8nx¿ /fhwfgLsf lyP ./jLGb| ah|frfo{sf] sf]l/of]u|fkmL/x]sf] km];gsf] rf/ l;Sj]G;dWo]d]g PG8 ANofsdf k'?if df]8nx¿dfq ¥ofDkdf plqP . sl/a b'O{306fdf ;lsPsf] sfo{qmdsf]cGTodf ;a} df]8nn] Ps;fySof6jfs u/]sf lyP .–lzj zdf{

u'?ªnfO{ km]l/ wd{>L pkflw;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+— zf/Ll/s ;'u7gsf]If]qdf ;jf{lws gub k'/:sf/ /flz/x]sf] wd{>L zf/Ll/s ;'u7gk|ltof]lutfsf] !! cf}+ ;+:s/0f ;fg'u'?ªn] xft kf/]sf 5g\ . u'?ªn]ut jif{ k|fKt u/]sf] cfkm\gf]pkflwsf] /Iff t u/] g}, sl/aPs dlxgfcl3 lht]sf] ld:6/g]kfnsf] pkflw ;+of]u dfq gePsf]k|dfl0ft;d]t u/] .;lxb wd{eQm dfy]dfsf]:d[ltdf g]kfnsf] klxnf]Jofofdzfnf g]kfn Jofofd dlGb/n]cfof]hgf u/]sf] pQm k|ltof]lutfdfu'?ª &% lsnf]u|fdeGbf dflysf]tf}n;d"xdf klxnf] :yfg xfl;n u/]/cf]e/cn :kwf{sf nflu 5gf}6 ePsflyP . pkflw;“u;“u} u'?ªn] ! nfv%) xhf/ gub tyf lzN8 kfPeg] cf]e/cn :kwf{df ;lrt k|wfgn]bf];|f] / lj? dxh{gn] t];|f] :yfgxfl;n u/]/ qmdzM &% / %)xhf/ kfP . of] :kwf{df/fdaxfb'/ bfxfn, Zofd >]i7 /ldng l;hfkltn] qmdzM rf}yf]b]lv5}6f}+ :yfg xft kf/] .ljleGg % :kwf{df ePsf]wd{>L k|ltof]lutfsf %% lsnf]u|fdtf}n;d"xdf /fdaxfb'/ bfxfn, ̂)lsnf]u|fddf ;lrt k|wfg, ̂%lsnf]u|fddf Zofd >]i7 tyf &)lsnf]u|fd tf}n;d"xdf lj? dxh{gn]klxnf] :yfg xfl;n u/]/ cf]e/cn:kwf{sf nflu 5gf}6 ePsf lyP .sfo{qmdsf] k|f/Dedf tGg]/Lufos ladn k/fh'nLn] cfk\mgfrlr{t uLt ufP/ bz{sx¿nfO{dgf]/~hg k|bfg u/] . sfo{qmdla:tf/} tflQg yfNof] . y/L–y/Lsfb;}++sf] :jfutdf8fG;kf6L{;fKtflxs ;dfrf/w/fg– 36:yfkgfsf]ef]lnkN6 cyf{t\ ut zlgaf/ ;}lgsejgsf] xndf gfr]/} w/fg] o'jf–o'jtLx¿n] o;kflnsf] a8fb;}+nfO{:jfut u/] . cl;gkl;g x'“b} aGbxnleq rsf]{ ;+uLtsf] tfndf sDd/dsf{pg]x¿ ;d"x–;d"xdf tyfo'un ¿kdf gfRg d:t b]lvGy] ./+uLg k|sfzo'Qm xndf r'/f]6sf];sf]{ tfGb} cfsfzdf w"jf“ p8fp“b}gfRg] l6g Ph;{x¿sf] klg sdLlyPg . pgLx¿ l8h] ld/fs tyfl8h] afafn] ldlS;ª u/]sf];+uLtsf] tfndf ljleGg z}nLdfgflr/x]sf lyP . aGb xnsf8fG;/x¿sf] z/L/af6 kl;gf alu/x]klg pgLx¿sf] cfsif{s 8fG;n]aflx/ kl//x]sf] jiff{t\nfO{la;f{p“b} udL{ a9fPsf] lyof] .w/fg] l8h]åon] d]6n Do'lhsb]lve'ne'n}ofsf] …x/] /fd x/] /fd x/]s[i0fÚ df ;d]t 8fG;/x¿nfO{sDd/ dsf{O{–dsf{O{ gfRg afWot'NofP eg] hf]8L agfpg g;s]sfx¿;dfg lnª\uLo ;fyLx¿sf] ;d"x agfp“b}em'G8–em'G8df gflr/x]sf lyP .

tl:a/ M dx]z k|wfg