S N XU T S CH TRONG NGÀNH Ả Ấ ẠD T MAY & DA GIÀYỆ

Ths. Nguyen Hong LongĐi u ph i vùngề ố

D án Đ i m i S n ph m B n v ngự ổ ớ ả ẩ ề ữSPIN project

• N i dung:ộV trí c a ngành d t may th i trang v i n n kinh t ị ủ ệ ờ ớ ề ế

Vi t NamệCác y u t thi u b n v ng trong ngành d t may ế ố ế ề ữ ệ

th i trangờCác c h i s n xu t s ch h n, s n xu t b n ơ ộ ả ấ ạ ơ ả ấ ề

v ng trong ngành d t may th i trangữ ệ ờPh ng pháp đ i m i s n ph m b n v ng trong ươ ổ ớ ả ẩ ề ữ

ngành d t may th i trangệ ờ

VỊ TRÍ CỦA NGÀNH DỆT MAY THỜI TRANG

• Là m t hàng đ ng đ u v trí xu t kh u năm 2010ặ ứ ầ ị ấ ẩ

• S n l ng xu t kh u 11 t USD, chi m 15,6% ả ượ ấ ẩ ỷ ết ng kim ng ch xu t kh uổ ạ ấ ẩ

• T o vi c làm cho > 2 tri u lao đ ngạ ệ ệ ộ

• V n ch là gia công nên ch a có nhi u giá tr gia ẫ ỉ ư ề ịtăng• C n ch đ ng v ngu n nguyên li u (bông, ầ ủ ộ ề ồ ệ

nguyên v t li u ph tr …), xây d ng đ c ậ ệ ụ ợ ự ượth ng hi u riêng.ươ ệ

VỊ TRÍ CỦA NGÀNH DỆT MAY THỜI TRANG

• Th c tr ng:ự ạ- Nguyên li u h u nh nh p kh u hoàn toàn:ệ ầ ư ậ ẩ• Nh p kh u bông 360,000 t n (năm 2010) chi m 95% nhu c u ậ ẩ ấ ế ầ

tiêu th t M , n Đ , Châu Phiụ ừ ỹ Ấ ộ• Nh p kh u x , s i kho ng 60,000 t n (năm 2010)ậ ẩ ơ ợ ả ấ• Nguyên ph li u khác nh p kh u g n t i 100%ụ ệ ậ ẩ ầ ớ

- Giá nguyên li u tăng, không n m th ch đ ngệ ắ ế ủ ộ

- Khó ki m soát đ c ch t l ngể ượ ấ ượ

- Ch a ti p c n tr c ti p đ c v i các nhà cung c p ư ế ậ ự ế ượ ớ ấnguyên li u thô, ph i qua trung gianệ ả

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG TRONG NGÀNH DỆT MAY THỜI TRANG

• Đ nh nghĩa tính b n v ngị ề ữ :- Phát tri n b n v ng: là khái ni m ể ề ữ ệ nh m đ nh ằ ịnghĩa m t s phát tri n v m i m t trong hi n t i ộ ự ể ề ọ ặ ệ ạmà v n ph i b o đ m s ti p t c phát tri n trong ẫ ả ả ả ự ế ụ ểt ng lai xaươ . Đ m b o có s phát tri n kinh t ả ả ự ể ếhi u qu , xã h i công b ng và môi tr ng đ c ệ ả ộ ằ ườ ượb o v , gìn gi . (ả ệ ữ www.wikipedia.org) - S n ph m b n v ng: là s n ph m đ m b o ả ẩ ề ữ ả ẩ ả ảđ c s phát tri n b n v ng c a ba y u t l i ượ ự ể ề ữ ủ ế ố ợnhu n, con ng i và trái đ tậ ườ ấ

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG TRONG NGÀNH DỆT MAY THỜI TRANG

• S n ph m b n v ng đ c ả ẩ ề ữ ượđánh giá trên toàn b vòng ộđ i c a s n ph m (LCA – ờ ủ ả ẩLife Cycle Assessment): khai thác, x lý, cung c p ử ấnguyên li u, năng l ng ệ ượs d ng cho s n xu t, quá ử ụ ả ấtrình s n xu t, phân ph i, ả ấ ốs d ng s n ph m và th i ử ụ ả ẩ ảb .ỏ

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• Các y u t thi u b n v ng đ c xem xét trên ế ố ế ề ữ ượba khía c nh:ạ

- Môi tr ngườ

- Con ng iườ

- L i nhu nợ ậ

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• Môi tr ng: ườ- Nguyên li u hóa th ch: xăng, d u, than … s d ng ệ ạ ầ ử ụ

trong quá trình s n xu t ra s i, nhu m s i, d t, may, ả ấ ợ ộ ợ ệthu c da … làm ộ gia tăng các khí nhà kính. Quá trình đ t nhi n li u hóa th ch t o ra phát th i sulfuric và ố ệ ệ ạ ạ ảcác ch t khác ấ gây M a Axit ư

- Tăng l ng khí th i làm ượ ả c n ki t t ng Ozon ạ ệ ầ trên t ng bình l u do phát th i các khí CFCầ ư ả

- Quá trình nhu m, t o màu cho v i, thu c da s ộ ạ ả ộ ửd ng r t nhi u n c và hóa ch t gây x th i l n ụ ấ ề ướ ấ ả ả ớ ởn c th i, khí và ch t r n. ướ ả ấ ắ

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• Môi tr ng : ườ+ N c th i có t l BOD:COD th p ướ ả ỷ ệ ấ kh năng ảphân h y sinh h c th p. ủ ọ ấ+ Phát th i khí: các h t l l ng, NOả ạ ơ ử x

, SO2 , các thành ph n h u c bay h i (VOCs), các phát th i đ c h i ầ ữ ơ ơ ả ộ ạ… t lò h i, lò nhi t cao đ , thùng ch a hàng hóa và ừ ơ ệ ộ ứhóa ch t, các b và thi t b x lý.ấ ể ế ị ử+ Ch t th i r n: x s i th i, v t li u đóng gói th a, ấ ả ắ ơ ợ ả ậ ệ ừv i v n, các lo i tr ng b ng kim lo i, bùn th i …ả ụ ạ ố ằ ạ ả

(Tham kh o: Tài li u h ng d n SXSH ngành d t nhuôm – ả ệ ướ ẫ ệVNCPC)

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• Môi tr ng: ườ- Gây c n ki t ngu n tài nguyên:ạ ệ ồ

+ Nhiên li u hóa th ch: d u m , khí đ t, than – t c đ tiêu th nhanh ệ ạ ầ ỏ ố ố ộ ụg p ngàn l n t c đ tái t o.ấ ầ ố ộ ạ

+ N c s ch: ngành may s d ng ngu n n c ng m và n c b m t ướ ạ ử ụ ồ ướ ầ ướ ề ặđ x lý s i, v i - chuy n hóa n c sang d ng không th ph c h i ể ử ợ ả ể ướ ạ ể ụ ồđ cượ

- Các s n ph m ngành d t may s đ c đóng gói và phân ả ẩ ệ ẽ ượph i đ n ng i tiêu dùng. Ph n v b c s đ c v t b , ố ế ườ ầ ỏ ọ ẽ ượ ứ ỏtrong quá trình s d ng s n ph m s tiêu th ngu n nguyên ử ụ ả ẩ ẽ ụ ồli u nh n c, đi n đ gi t là.ệ ư ướ ệ ể ặ

- Khi s n ph m không còn h u d ng s b th i b trong môi ả ẩ ữ ụ ẽ ị ả ỏtr ng. V i s n ph m v i, c n t 25-40 năm đ đ c phân ườ ớ ả ẩ ả ầ ừ ể ượh y hoàn toàn trong t nhiên.ủ ư

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• Con ng i: ườ- Ngành d t may có đ c thù s d ng t i 70% lao đ ng ệ ặ ử ụ ớ ộ

n trong đ tu i tr 18-35.ữ ộ ổ ẻ- Lao đ ng n sau khi ngh vi c t ngành d t may ộ ữ ỉ ệ ừ ệ

th ng có s c kh e y u, khó tìm đ c công vi c m i.ườ ứ ỏ ế ượ ệ ớ- Th ng m c các b nh v ph i do b ph i nhi m v i ườ ắ ệ ề ổ ị ơ ễ ớ

b i v i, s i hay các b nh v m t, x ng s ng …ụ ả ợ ệ ề ắ ươ ố- Khó đ c đào t o thêm ngh vì đ c thù công vi c ph i ượ ạ ề ặ ệ ả

làm ca, kíp- Lao đ ng th i v không đ c h ng các ch đ v ộ ờ ụ ượ ưở ế ộ ề

BHXH, đãi ng c a công tyộ ủ

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• Con ng i: ườ- Vì s d ng lao đ ng n , đ tu i tr và s ng t p trung, ử ụ ộ ữ ộ ổ ẻ ố ậ

xa gia đình, phát sinh nh ng v n đ xã h i nh quan ữ ấ ề ộ ưh tr c hôn nhân, t l n o phá thai cao gây nh ng ệ ướ ỷ ệ ạ ữ

nh h ng tiêu c c v i ng i lao đ ng cũng nh t o ả ưở ự ớ ườ ộ ư ạgánh n ng xã h i.ặ ộ

- Kh năng m t vi c cao khi s n ph m d t may mang ả ấ ệ ả ẩ ệtính mùa v .ụ

- Thu nh p th pậ ấ- Ch a t o đ c nh ng bi n đ i tích c c rõ r t t ng ư ạ ượ ữ ế ổ ự ệ ở ừ

vùng kinh tế- B gi i ch đánh đ p, x ph tị ớ ủ ậ ử ạ

CÁC YẾU TỐ THIẾU BỀN VỮNG (tiếp)

• L i nhu n: ợ ậ- Th pấ vì ch th c hi n ph n gia công.ỉ ự ệ ầ- Năng su t s n xu t th p ấ ả ấ ấ vì dây chuy n k thu t cũ, l c ề ỹ ậ ạ

h u; đ i ngũ qu n lý, v n hành trình đ th p.ậ ộ ả ậ ộ ấ- Tính ph thu c caoụ ộ : nguyên li u nh p kh u (bông, s i, ệ ậ ẩ ợ

ph li u…), đ n hàng qua khâu trung gian t n c ngoàiụ ệ ơ ừ ướ- Rào c n ả về ch ng phá giá c a các n c nh p kh uố ủ ướ ậ ẩ- Chính sách trong n c ch a thu n l i, gây c n tr các ướ ư ậ ợ ả ở

nhà s n xu t trong n cả ấ ướ- Kh năng ả th ng thuy t y u nên b ép giá trong quá trình ươ ế ế ị

đàm phán

CÁC C H I S N XU T S CH H NƠ Ộ Ả Ấ Ạ Ơ – S N XU T B N V NG Ả Ấ Ề Ữ

• Môi tr ng: gi m thi u các tác đ ng đ n môi tr ng.ườ ả ể ộ ế ườ H n ch s d ng nguyên li u hóa th ch, thay các ch t ạ ế ử ụ ệ ạ ấ

đ t t nhiên li u hóa th ch sang các ch t d tái t o nh ố ừ ệ ạ ấ ễ ạ ưc i, tr u… các v t li u sinh kh i khác. S d ng công ngh ủ ấ ậ ệ ố ử ụ ệđ t gi m phát th i khí CO.ố ả ả

C i ti n, nâng c p thi t b dây chuy n s n xu t đ gi m ả ế ấ ế ị ề ả ấ ể ảthi u t n hao các khâu s n xu t nh th t thoát h i, ể ổ ở ả ấ ư ấ ơnhi t, n c, năng l ng chi u sáng, rác (s i, v i v n, v ệ ướ ượ ế ợ ả ụ ỏh p …) ộ

Tăng c ng nh n th c c a ng i v n hành trong v n đ ườ ậ ứ ủ ườ ậ ấ ềgi m th i phát th iả ả ả

CÁC C H I S N XU T S CH H NƠ Ộ Ả Ấ Ạ Ơ – S N XU T B N V NGẢ Ấ Ề Ữ

• Môi tr ngườS d ng nh ng công ngh m i, d ng s n ph m m i ử ụ ữ ệ ớ ạ ả ẩ ớ

đ h n ch khâu d t nhu m đ ng gi m thi u các ể ạ ế ệ ộ ồ ả ểphát th i n c, không khí, ch t th i r n. Ví d : lo i ả ướ ấ ả ắ ụ ạv i không d t, v i treả ệ ả

Xây d ng h th ng phân ph i hi u qu nh m t i u ự ệ ố ố ệ ả ằ ố ưquá trình v n chuy n đ ng nghĩa gi m vi c s d ng ậ ể ồ ả ệ ử ụnăng l ngượ

Gi m thi u tác đ ng c a ng i s d ng s n ph m ả ể ộ ủ ườ ử ụ ả ẩđ n môi tr ng nh gi m vi c s d ng đi n, n c ế ườ ư ả ệ ử ụ ệ ướtrong quá trình s d ngử ụ

CÁC C H I S N XU T S CH H NƠ Ộ Ả Ấ Ạ Ơ – S N XU T B N V NGẢ Ấ Ề Ữ

• Môi tr ngườS n ph m đ c thi t k s d ng nh ng ch t li u ả ẩ ượ ế ế ử ụ ữ ấ ệ

thân thi n v i môi tr ng, không t n nhi u nhiên li u ệ ớ ườ ố ề ệtrong quá trình x lý cũng nh gi m nh h ng t i ử ư ả ả ưở ớmôi tr ng khi th i b .ườ ả ỏ

Nh v y, khâu thi t k s n ph m s quy t đ nh ư ậ ế ế ả ẩ ẽ ế ịl n đ n vi c tác đ ng đ n môi tr ng (t s ớ ế ệ ộ ế ườ ừ ửd ng v t li u, quá trình s n xu t, s d ng và ụ ậ ệ ả ấ ử ụth i b )ả ỏ

CÁC C H I S N XU T S CH H NƠ Ộ Ả Ấ Ạ Ơ – S N XU T B N V NGẢ Ấ Ề Ữ

• Con ng i:ườ C i thi n đi u ki n lao đ ng: đ m b o đ ánh sáng, thông ả ệ ề ệ ộ ả ả ủ

khí, thông gió, ki m soát l ng b i trong nhà máy theo các ể ượ ụtiêu chu n qu c gia, qu c t … s h n ch đ c nh ng ẩ ố ố ế ẽ ạ ế ượ ữ

nh h ng đ c h i t i ng i lao đ ngả ưở ộ ạ ớ ườ ộTăng c ng các văn b n pháp lu t đ b o v ng i lao ườ ả ậ ể ả ệ ườ

đ ng kh i vi c đánh đ p, không đ c h ng ch đ BHXH, ộ ỏ ệ ậ ượ ưở ế ộxa th i không chính đáng …ả

T o đi u ki n h c thêm ngh cho ng i lao đ ngạ ề ệ ọ ề ườ ộC i thi n ch đ đãi ng , l ng b ngả ệ ế ộ ộ ươ ổNâng cao nh n th c cho công nhân nh m gi m thi u t l ậ ứ ằ ả ể ỷ ệ

có thai ngoài ý mu nố

CÁC C H I S N XU T S CH H NƠ Ộ Ả Ấ Ạ Ơ – S N XU T B N V NGẢ Ấ Ề Ữ

• L i nhu n:ợ ậ Nâng cao l i nhu n b ng vi c chuy n t gia công đ n ợ ậ ằ ệ ể ừ ơ

thu n sang có th ng hi u và s n ph m riêng:ầ ươ ệ ả ẩo Có đ i ngũ thi t k riêng, chuyên nghi p ngành d t, nhu m, ộ ế ế ệ ở ệ ộ

mayo Nhà thi t k ph i có kinh nghi m th tr ngế ế ả ệ ị ườo Nâng cao năng l c nhân viên các lĩnh v c thi t k , th tr ng, ự ở ự ế ế ị ườ

v n hành, qu n lý nhà máy.ậ ả Làm vi c tr c ti p v i khách hàng mà không qua trung gian ệ ự ế ớ

t khâu mua nguyên v t li u đ n bán thành ph m.ừ ậ ệ ế ẩNâng cao năng su t s n xu t: nâng c p dây chuy n, thi t ấ ả ấ ấ ề ế

b , năng l c nhân viên v n hành, gi m thi u t n hao.ị ự ậ ả ể ổ

CÁC C H I S N XU T S CH H NƠ Ộ Ả Ấ Ạ Ơ – S N XU T B N V NGẢ Ấ Ề Ữ

• L i nhu n:ợ ậTăng tính ch đ ng v nguyên li u: tăng di n tích tr ng ủ ộ ề ệ ệ ồ

bông, phát tri n ngành công nghi p ph tr ể ệ ụ ợNâng cao kh năng th ng thuy t trong đàm phánả ươ ếT o nh ng chính sách thu n l i trong n c đ phát tri n ạ ữ ậ ợ ướ ể ể

ngành d t mayệ

PH NG PHÁP Đ I M I ƯƠ Ổ ỚS N PH M B N V NGẢ Ẩ Ề Ữ

– D4S