forma som ei rund eske. Eg såg det henge over eit tørke -stativ med eit vemodig uttrykk i ansiktet; eg sette i eithyl og peikte for å syne det til Lila. Ho snudde seg bråttog gjekk langsamt ditover med ryggen vend mot meg,så strekte ho varsamt ut handa og løfta det ned frå stati-vet. Ho snudde seg. Over sitt eige ansikt hadde ho nodet andre enorme ansiktet, runde augehol utan pupil-lar, ingen munn, berre den svarte haka som dingla motbrystet hennar.

Det finst augeblinkar som har prenta seg inn i min-net. Eg kan ikkje vite det for sikkert, men eg trur eit for-skremt ul braut fram frå brystet mitt, ettersom Lilastraks skunda seg med å seie at det berre var ei maske,ei gassmaske, som far hennar kalla det; dei hadde ei lik-nande hengande i eit kott heime hos henne. Eg heldtfram med å skjelve og stønne av redsel, noko som heiltklart overtydde henne om å ta den vekk frå ansiktet ogslenge den bort i ein krok, der det slamra i ting, støv bleikvervla opp og bukta seg i dei små lyssprekkane.

Eg roa meg. Lila såg seg rundt og fann opninga dervi hadde latt Nu og Tina falle. Vi la oss på kne på denknortete, ujamne grunnen og kikka rundt i halvmør-ket. Dokkene var der ikkje. Lila gjentok og gjentok pådialekt: Dei er ikkje her, dei er ikkje her, dei er ikkje her.Ho leitte med hendene bortover på bakken, noko egaldri hadde hatt mot til å gjere.

Det gjekk endelause minutt. Berre éin gong truddeeg at eg såg Tina, og hjartet gjorde eit byks, men det varberre ei samankrysta side frå ei gammal avis. Dei erikkje her, gjentok Lila. Ho gjekk frå meg og var på vegmot utgangen. Då kjende eg meg fortapt. Ute av stand

Mi briljante venninne (opplag 2) ferdig_A 10.03.15 12:11 Side 59

Eg valde å ikkje gjere anna enn å kaste Nu, dokka hen-nar som ho like før hadde gitt meg, ned i kjellaren.

Ho såg på meg med vantru.«Det du gjer, det gjer eg også,» sa eg straks med høg

stemme, vettskremd.«No går du og hentar ho igjen.»«Berre viss du går og hentar mi.»Vi gjekk saman. Nedst i oppgangen, til venstre, var

den vesle døra inn til kjellarane, vi kjende den godt.Ettersom den var øydelagd – den hang skakt på ei avhengslene – var den blokkert halvveges med ein kjet-ting som så vidt heldt den inntil karmen. Alle ungane ioppgangen vakla mellom freistnaden til og samtidigfrykta for å presse den vesle døra opp slik at det lagaseg ein passasje til andre sida. Vi gjorde det. Vi laga einsprekk som var stor nok til at dei tøyelege og tynnebarnekroppane våre klarte å smyge seg igjennom oginn i kjellaren.

Vel inne, Lila først og eg bak, gjekk vi ned dei femsteintrinna til ein fuktig stad, der lyset skein svakt innfrå dei små glipene på gatenivå. Eg var redd, eg prøvdeå halde meg tett bak Lila, men ho verka sint og var påveg rakt fram på leit etter dokka. Eg gjekk på tærne ogkjende under sandalane småting som knasa, glas, små-stein, insekt. Omkring oss var det mørke skuggar avting, spisse eller skarpe eller runde. Det vesle lyset somskein inn i mørket, fall no og då på gjenkjennelege ting:eit stolskjelett, opphenget til ei lysekrone, fruktkasser,ryggen til ein sofa, eit armlene, ulike hengsler i jern. Detstokk i meg då eg såg noko som likna eit mjukt ansiktmed store auge av glas, som forlengde seg ut i ei hake

Mi briljante venninne (opplag 2) ferdig_A 10.03.15 12:11 Side 58

2015 | B

øk

er frå Sam

laget

www.sam

laget.no

katalog_omslag_01.indd 1 30/06/15 20:01

KontaKt oSS

Anne Liv Tresselt Sals- og marknadssjefMobil: 905 61 322a.tresselt@samlaget.no

Siri IfarnæssSalskonsulentMobil: 950 29 198s.ifarnaess@samlaget.no

Maren Ingeborg HvamstadMarknadskoordinatorMobil: 412 26 449m.hvamstad@samlaget.no

Karin HelgøyInformasjonssjefMobil: 970 19 865k.helgoy@samlaget.no

katalog_omslag_01.indd 2 30/06/15 20:01

KontaKt oSS

Anne Liv Tresselt Sals- og marknadssjefMobil: 905 61 322a.tresselt@samlaget.no

Siri IfarnæssSalskonsulentMobil: 950 29 198s.ifarnaess@samlaget.no

Maren Ingeborg HvamstadMarknadskoordinatorMobil: 412 26 449m.hvamstad@samlaget.no

Karin HelgøyInformasjonssjefMobil: 970 19 865k.helgoy@samlaget.no

katalog_omslag_01.indd 2 30/06/15 20:01

Bøker 2015Samlaget

bøker 2015

©2015 Samlagetwww. samlaget.nostiftinga det norske samlagetleiar: Kari Bjørkeforlagsdirektør: Edmund Austigardforlagskontor: Jens Bjelkes gate 12postadresse: Postboks 4672 Sofienberg, 0506 Osloføretaksnummer: 935 305 314Vi tek atterhald om prisendringar.

omslag: Utdrag frå Mi briljante venninne av Elena Ferrantekonsept: Reaktor Designformgiving: Nicholas With

5

INNHALD

Gode bokfolk 7

SKJØNNLI T TERATUR F O R VAK S NE 9Romanar og noveller 10Lyrikk, drama essay 34Pocket 45Sniklesing 53

BARNE- OG UNGDOMSBØKER 65E-bøker for barn 66Leseland 68Barnebøker 86Ungdomsbøker 106

FAKTA OG DOKUMENTAR 113

HØGARE UTDANNING 139

Syn og Segn 148Register 150Marknadsavdelinga 154

6

Gode bokfolk

Friskt, variert, godt. Frå nært og fjernt. Kall det gjerne eit glimt av samtidas verdslitteratur når Samlaget byr på Jon Fosse, PJ Harvey og Elena Ferrante.

Og mykje meir.

Marit Eikemo kjem med ny roman. Bok 2 i Napoli-kvartetten av Elena Ferrante kjem i oktober. Jan Sørbø skriv om Garborg. Tor Arve Røssland og Lars Mæhle kjem med nye romanar for unge. Erlend Kaasa debuterte med Thunder Road i 2009. No er han tilbake med ny roman, Livius.

Synnøve Macody Lund er kjent frå film og TV. I haust debuterer ho som romanforfattar saman med ei rekkje spennande samlagsdebutantar. Eg har også lyst til å nemne at Alfred Fidjestøl leverer Kulturrådets historie på oppdrag frå sistnemnte. Det blir ei viktig bok.

Einar Økland er ein av dei mest produktive forfattarane våre. I vår kom diktsamlinga Sykling i søvne. Boka har fått svært

7

før

eo

rd

Føreord

gode kritikarlesingar. Om eg plent skulle tilrå noko til den som ønskjer å tøye tankane litt, prøv Sykling i søvne. Utan hjelm:

Det er med sirkelenat den samstundes held segså aktuell og så urgammal(første verset av «Sirkelen alltid og aldri»,

frå Sykling i søvne av Einar Økland)

God bokhaust!

Edmund Austigard, forlagsdirektør

Skjønnlitteratur for vaksne

10

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

elena ferrante

MI BRILJANTE VENNINNENapoli-kvartetten. Bok I

Mi briljante venninne er ein stor, filmatisk roman. Historia blir fortald av Elena, som får vite at venninna gjennom eit langt liv, Lila, er sporlaust forsvunnen saman med alt ho eig: Ikkje eit hårstrå er tilbake, ikkje eit fotografi.

Historia om Elena og Lila begynner i ein fattig, men pulserande bydel i utkanten av Napoli. Fattigkvarteret er kontrollert av den lokale mafiaen, og er prega av vald og brutalitet. Dei to jentene skil seg ut ved at dei er svært kløktige, og Lila også for villskapen sin. Ho er trassig, møkke-te – og fryktlaus. Oppveksten i desse røffe gatene lærer jentene å stole på kvarandre og ingen andre. 14 år gammal må Lila avbryte skulegangen for å arbeide i farens skoma-karbutikk, mens Elena held fram med å studere, og Lila er berre 16 år då ho giftar seg med den velståande kjøpmannen Stefano Carracci, son av den forhatte Achille, for å komme seg ut av grepet Solara-familien har om henne og resten av bydelen.

Ferrante har skapt eit storverk både

elena ferrante er fødd i Napoli. Sidan debuten i 1992 har ho gitt ut fleire kritikarroste romanar. Napoli-kvartetten har gitt Ferrante eit internasjonalt gjennombrot. Rettane til bøkene er selde til 23 land, og bøkene har fått strålande kritikkar. Elena Ferrante er eit pseudonym. Ingen andre enn det italienske forlaget kjenner identiteten til Elena Ferrante.

Frå italiensk ved kristin sørsdal.

rom a n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 5 9 0 4

p r i s k r 2 9 9 , - | i sa l

om vennskap mellom kvinner, men dette er også forteljinga om Italia som nasjon og dei gjennomgripande endringane landet gjennomgår frå 1950-åra og fram til i dag.

One of the greatest novelists of our time.The New York Times Book Review

Romanar og noveller

11

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

elena ferrante

HISTORIA OM DET NYE NAMNETNapoli-kvartetten. Bok II

Historia om det nye namnet byrjar der Mi briljante venninne sluttar, med at seksten år gamle Lila giftar seg med kjøpmannen Stefano Carracci. Lila innser at ho ikkje kjenner mannen ho har gifta seg med, og ho opplever ekteskapet som eit fengsel. Ein sommarferie på Ischia blir ein erotisk vekkar for Lila, men samstundes set ho vennskapet med Elena på ei alvorleg prøve.

Livet til dei to jentene held fram i kvar si retning. Studia fører Elena ut av det gamle livet, til ein annan by og eit anna miljø, medan Lila må ta eit val for å redde seg sjølv, og blir sendt tilbake til fattigdommen.  

Historia om det nye namnet er ein roman om to kvinners kamp for å realisere seg sjølve i 60-talets Italia, før ungdomsopprør og kvinnefrigjering. Ein roman om eit vennskap som rommar kjærleik og hat, beundring og sjalusi, men som er så sterkt at ingen av dei to kvinnene er heilt seg sjølv utan den andre.

rom a n

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 4 4 8

p r i s k r 299 , - | u t g . ok t obe r

1 2

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

kjem i oktoberi sal

NAPOLI-KVARTETTEN

MI BRILJANTE VENNINNE

Vårens leseopplevelse (...) Det er en fascinerende

varm, på grensen til eksplosiv, skildring av fasene i vennskapet mellom Elena og Lila (...) Dette er en roman du kommer til å sluke. 400 sider fortoner seg alt for knapt. Derfor er det en betydelig trøst at bare en fjerdedel av historien er fortalt.

Ole Jacob Hoel, Adresseavisen

13

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

våren 2016

hausten 2016hausten 2016

Rå vold i briljant roman. (...) Jeg kan ikke huske sist jeg

leste en bok som var så full av livskraft og pulserende liv.(...) Mi briljante venninne er en hyllest til en by og et spesielt vennskap som tar pusten fra leseren.

Kristine Isaksen, VG

Napolis ukjente mesterforfatter. Hvis du skal lese én

gammel svart-hvitt film i år, la det bli en av Elena Ferrante!

Lars Helge Nilsen, Bergens Tidende

1 4

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

synnøve macody lund

PERSONAR DU KANSKJE KJENNERInnsiktsfullt om relasjonar og maktspel synnøve skriv på ein roman om faren, men klarer ikkje å halde fram når ho må reise heim for å halde han med selskap i jula. Ho saknar den han var før han blei ramma av hjernebløding; den suverene faren, levemannen, kompisen, han ho kunne snakke med om alt. I staden byrjar ho på historia om tre ulike kvinner, tre liv som etter kvart flettar seg saman.

Studina Mari forelskar seg i rettleiaren sin, men mister seg sjølv på vegen, skodespelerinna Live vil gå frå kjærasten sin, men følgjer i staden etter henne, åleinemora Anna prøver å finne fotfeste etter eit samlivsbrot. Karakterane er svermande, påverkelege, søkande; personar du kanskje kjenner.

Macody Lund skriv innsiktsfull om korleis vi speglar og skaper oss sjølve i møtet med andre. Treffande viser ho fram maktspelet menneska kan gå seg vill i.

rom a n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 3 7 8 8

p r i s k r 3 4 9 , - | u t g . se p t e m be r

synnøve macody lund (f. 1976) er fødd og oppvaksen på Stord. Ho er utdanna innan litteratur, filosofi, film og fjernsynsregi. Ho arbeider som skodespelar, filmkritikar og dokumentar-regissør.

Debutant

15

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

kristina leganger iversen

I RINGANEUrovekkjande, erotisk og eksplosiv roman

jo ligg på baderomsgolvet under ein heimeabort. Korleis hamna ho her? Korleis kunne kjærleiken bli vond og umogleg å gi vidare? Gjennom fragment frå barndom og vaksenliv ser vi korleis Jo motvillig veks inn i denne kvinna som kjenner livet ebbe ut av seg. Dei ulike situasjonane som flimrar gjennom minnet, handlar om korleis vi leiker med kvarandre, som søsken, i familierelasjonar, i parforhold, om at leiken aldri berre er ein leik: For kven bestemmer reglane, når er vi frivillig med, og i ytste konsekvens: Når er det ikkje lenger berre ein leik?

Jos relasjonar til broren Iben, faren, mora og kjærasten utforskar dei ulike nivåa av sosiale spel ein inngår i. Dette er ei forteljing om identitet, kjønn og makt: Om kroppen som grense for alt vi kan bli, og alt vi kan vere. Romanen kretsar om tema som ansvar, fridom og leik, og om valden som kviler over alt som ein skugge.

Iversen er en skarp observatør og en uredd forfatter. Erle Marie Sørheim, Dagbladet

kristina leganger iversen (f. 1989) er frå Åsane. Ho er doktorgrads-stipendiat ved Universitetet i Oslo. Iversen debuterte i 2010 med diktboka Hjartemekanikk. I ringane er den andre boka hennar.

rom a n

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 4 7 2

p r i s k r 329 , - | i sa l

I ringane handler om hva vi gjør med hverandres kropper, om hvordan det kjennes – og hvordan det bakom følelsene ligger strukturer som samfunn, familie og makt ... Motivene og repetisjonene, ringene i boken, er vakkert tegnet og valgt med omhu, de fremstår både originale og hensiktsmessigeCarina Elisabteh Beddari, Morgenbladet

16

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

øystein orten

RISP I BERGETTruverdige skildringar av menneske-lagnader gjennom tidene

som hans førre kritikarroste novellebok Sjabervik (2011) tek Ortens nye samling utgangspunkt i eit lite lokalsamfunn, der han lèt oss møte rotlause skapningar frå dei tidlegaste tider og fram til i dag. Med innsikt og språkleg eleganse formidlar han det uforanderlege hos mennesket gjennom tidene i ulike kortsjangrar som noveller, runeinnskrifter, bånsullar, kulokkar, balladar, preiker, graffiti og amerikabrev.

Vi blir vitne til ei reise gjennom historia, og får oppleve ei rekkje ulike menneskelagnader, frå det første steinaldermennesket som kjem roande nordover med eit lite barn, den namnlause trælen som ventar på å bli løyst, den vakre tenestetausa Dagny, soldaten Erik og den bekymra far hans og fram til den gravide tenåringsjenta som slit med å gjennomføre skulen, den prostituerte Maria og den femti år gamle firehundremeter-løparen som ønskjer å vinne tilbake gamlekjærasten sin.

Risp i berget er ein over tydande kollasj av livsglimt, som spenner frå det dramatiske til det kvardagslege, frå det

øystein orten (f. 1962) er lektor og forfattar frå Hareid på Sunnmøre. Han debuterte i 1995, og har skrive både lyrikk, romanar, novellesamlingar og dokumentarbøker.

nov e l l e r

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 4 6 5

p r i s k r 3 4 9 , - | i sa l 

mørke til det humoristiske.

Mangfaldig og formsterkt …Målmedvite og elegant fører ein lærd, fantasifull forteljar lesaren gjennom ulike fasar i noregshistoria, frå norrøn tid, via danskestyre og grensestrid med svenskane fram til i dag.Steinar Sivertsen, Stavanger Aftenblad

1 7

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

jan roar leikvoll

FORKYNNARENTap, trøyst og forsoning i vakker og annleis Leikvoll-roman jan roar leikvoll etterlét seg ei stor mengd ufullenda tekstar. Ein av desse var Forkynnaren. Her møter vi den gamle mannen Hans som vaknar etter eit lengre sjukeleie, overtydd om at han har fått eit kall. Uviss på kva som ventar han, forlét han garden og ror utover fjorden, for aldri meir vende attende. Forkynnaren er ei forteljing om tap, trøyst og forsoning.

Frå glaset ser eg ut på mørkret som fell, eg set meg på kne og støttar olbogane i vindaugskarmen, foldar hender, og eg er eit tre, ein robåt, eg er ein by og eit svaberg, årer som ventar at nokon skal ro, ein mann i svarte og kvite klede på ein benk framfor ein kvit og høg vegg, ei kyrkje.

 

rom a n

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 9 9 8

p r i s k r 299 , - | u t g . aug us t

jan roar leikvoll (1974–2014) sine romanar er kjenneteikna av eit brutalt, rått, men samtidig vakkert og kjenslevart språk, der yttergrensene av menneskeleg erfaring blir portrettert. Leikvoll var ein original forteljar som hadde mot til å gå sine heilt eigne vegar. Han blei tildelt fleire prisar, mellom anna den prestisjetunge Stig Sætersbakkens minnepris og Bokhandelens forfattarstipend 2013.

18

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

EIT VINTEREVENT YRi sbn :   9788252176308

p r i s : 149 , -

SONGFUGLENi sbn : 9788252185300

p r i s : 149 , -

BOVAR Ai sbn: 97882 5 2 1 8 2 9 0 3

p r i s: 149 , -

FIOLINANEi sbn: 97882 5 2 1 7 8 6 0 9

p r i s: 149 , -

19

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

Leikvolls romanunivers framstår som noe helt for seg selv ... «Eit vintereventyr», «Fiolinane» og «Bovara» har gitt ham ry som et usedvanlig talent. «Songfuglen» er ikke dårligere, snarere tvert imot ... Med sin fjerde roman er Leikvoll på vei mot noe stort.Tom Egil Hverven, Klassekampen

Jan Roar Leikvoll har glefset tak i oss, og han slipper ikke.Lasse Midttun, Morgenbladet

Leikvoll har funne sin eigen estetikk og gjer som han Gud der oppe i himmelen: Han skaper verda av inkje.Odd W. Surén, Dag og Tid

Fiolinane er helt rå. Et mesterverk som bokstavelig talt går inn til margen... et glødende, litterært talent.Sindre Hovdenakk,  VG

Leikvolls roman er svimlende velskrevet og til tider sjokkerende lesning. Et ondt lite mesterverk.Susanne Christensen,  Klassekampen

20

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

hilde k. kvalvaag

LEV VEL, ALLEEksistensielt drama om mor og son motvillig blir den seksten år gamle Knut med mora Gunhild til Canada. Dei skal følgje fotspora til oldefaren som forlét familen og seks born i Noreg for aldri å kome tilbake. Knut har droppa ut av skulen etter ein alvorleg valdsepisode og mora håper at turen skal bli eit vendepunkt. Ho har sjølv sine grunnar for å ønskje seg vekk. Reisa fører dei ut i den canadiske villmarka, der ingenting blir som dei hadde trudd.

Lev vel, alle er eit engasjerande drama om eit komplisert forhold mellom mor og son. Historia er inspirert av Kvalvaags eigen oldefar som forlét familien og levde dei siste 30 åra av livet sitt åleine i Canada.

Lev vel, alle er ein roman om å lausrive seg og å finne seg sjølv og sin plass i verda. 

rom a n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 2 7 5 0

p r i s k r 3 6 9 , - | u t g . se p t e m be r

hilde k. kvalvaag (f. 1968) bur i Bergen. Ho har skrive fleire prisløna bøker, og fekk i 2010 Brageprisen for ungdomsromanen Fengsla. Fleire av bøkene hennar er omsett til tysk.

2 1

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

erlend kaasa

LIVIUSlam er offiser i ein invasjonsstyrke. Jobben hans er å reinske ut siste rest av motstand i det invaderte landet. Krigens råskap gjer han stadig meir desillusjonert, og i opprør mot det moralske forfallet som omgjev han, gjer han seg skuldig i eit alvorleg brotsverk. Som straff blir han og mennene hans sendt ut på eit livsfarleg oppdrag djupt inne bak fiendens liner. Målet for oppdraget er opprørspoeten Livius, som spreier propaganda og gir folket ny kampvilje. Når ein ung gut kryssar vegen til soldatane, tek historia ei ny vending, og Lam får igjen ei sak å kjempe for.

Livius er ein roman om fedrar og søner, om idealisme og desillusjon, om å gå seg vill, og om kampen for å finne meining  i ei verd der all meining synest å ha gått tapt.

rom a n

i sbn: 97882 5 2 1 8 6 4 7 5

p r i s k r 369 , - | u t g . aug us t

erlend kaasa (f. 1976) kjem frå Vinje i Telemark. Han debuterte med Thunder Road i 2009. Kaasa har hovudfag i informatikk- og mediefag frå Universitetet i Bergen. Han er busett i Indre Arna og arbeider som medialærar i Bergen.

2 2

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

grete kleppen

UVENTA VENDINGAR Leikande og fantasifull forteljing

ein forfattar skal overvintre på eit fråflytta fiskevær på norskekysten, ein stad mellom Hustadvika og Ona fyr, for å skrive. Ein russar blir skylt i land og bryt inn i forfattarens sjølvpålagde isolasjon – og i forteljinga.

Grete Kleppen er kjend som ein leikande og fantasifull forteljar. I Uventa vendingar møter du mange fargerike karakterar, som dei to raudhåra gutane som rømmer frå eit kafkaesk slott for å bli skodespelarar i Paris, spelaren Ashley som er på oppdrag for ein russisk riking, og den norske sjømannen som har hamna på ei paradisisk øy.

rom a n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 2 3 3

p r i s k r 3 6 9 , - | u t g . aug us t

grete kleppen (f. 1953) er frå Molde og bur i Frankrike. Ho debuterte med romanen Ada i 1998 og har gitt ut H (1999) og Blå fuge for far min (2010). Uventa vendingar er Grete Kleppens fjerde roman.

23

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

marit eikemo

ALT INKLUDERT Skarpt portrett av Noreg agnes og dottera Maja på 6 år flyttar inn i eit hybelhus i eit vanlig norsk nabolag, utan nettverk, venner, pengar eller møblar. Gjennom eit par sommarmånader følgjer vi Agnes i hennar forsøk på å etablere seg. Mens Maja speler Nintendo, bruker Agnes tida si på finn.no, på leit etter møblar og andre ting dei treng. I møte med alle dei nye menneska, borna i gata, mammabloggaren, politimannen, organisten og jusstudenten, er det ofte ikkje meir enn ei kvit løgn som skal til for å få ting til å gli lettare. Men snart blir omgangen meir utfordrande, pengane minkar og løgnene blir fleire når skulestart nærmar seg.

Med Alt inkludert teiknar Eikemo eit skarpt portrett av Noreg i dag, og viser fram korleis vi lever i fellesskap og i einsemd – nedlest av ting, på evig jakt etter meir. 

rom a n

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 4 0 3

p r i s k r 349 , - | u t g . se p t e m be r

marit eikemo (f. 1971) er frå Odda og bur i Bergen. Ho har tidlegare vore tidsskriftredaktør og festivalsjef for Litteratursymposiet i Odda, og er no forlagsredaktør. Eikemo har gitt ut tre kritikarroste romanar og essaysamlinga Samtidsruinar (2008). Alt inkludert er den fjerde romanen hennar.

2 4

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

atle berge

SUPERPULAREN Satire om bokbransjen

den kresne novelleforfattaren Aleksander Martinson har oppnådd enorm suksess etter å ha gitt etter for marknadskreftene og skrive den erotiske kriminalromanen Superpularen. På same tid, i same by, skriv ein taxisjåfør ned alt passasjerane seier om Martinson og Superpularen. Sjåføren innser at han har nok historier til å skrive ei bok om Superpularen. Men under jakta på den siste avgjerande stemma, blir Martinson funne myrda, bunde til senga si, innsmurt i vaniljeis – og sjåføren blir mistenkt for mordet.

Superpularen er ein underhaldande satire om bokbransjen og ei åtvaring om å ta litteraturen på alvor. Det er eit portrett av ein kultur der nokre menneske snakkar og snakkar, mens andre aldri kjem til orde.

rom a n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 9 7 4

p r i s k r . 3 2 9 , - | u t g . se p t e m be r

atle berge (f. 1986) arbeider til dagleg med arrangement og formidling på Drammensbiblioteket. Han har med sine tre romanar Muntergang (2010), Stockholmsyndromet (2012) og Superpularen skapt eit særeigne univers der samfunnet vårt blir skildra på ein gjenkjenneleg, underhaldande og original måte.

25

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

gaute m. sortland

FOTTURAR I NORGEKom deg ut på tur!

når ein sit i byen og lengtar til fjells, er det ikkje til å unngå at denne lengselen smittar over på tekstane, som i Gaute M. Sortlands nye bok. Fotturar i Norge representerer ein klar dag om hausten, eit landbruk i krise og ein familiemedlem som ligg og skal døy. Fotturar i Norge er sniglegift og draumar, beatlitteratur og avbestilte feriar. Fotturar i Norge er like plastisk som framtida. Fotturar i Norge er sjølve livet, på godt og vondt, full av humor, melankoli, trass og pågangsmot.

Finurlige dobbeltbunnede hvardagstekster med rike tolkningsmuligheter ... antakelig noe av det snodigste som er utkommet i år (...) en særegen leseropplevelse. Stavanger Aftenblad

gaute m. sortland (f. 1980) kjem frå Haugesund. Han debuterte som forfattar med romanen Johan i 2009, og fekk mykje merksemd og kritikarros for både denne boka og for kortprosasamlinga Du er her igjen og alt er forandra (2011). Han er òg songar og musikar i Bergen Mandolinband.

kor t p ro sa

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 4 4 1

p r i s k r 329 , - | i sa l

2 6

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

olav h. hauge og bodil cappelen (red.)

TANKE OG DRAUM ER HIMMELSKE KØYRET YDagbok 1924–1994 i utval av Bodil Cappelen

olav h. hauges Dagbok 1924–1994 er eit unikt litterært prosjekt i verdslitteraturen. Tekstane blei gitt ut i 2000, og består av 3700 sider fordelt på fem band. Bodil Cappelen har no redigert eit nytt utval av Dagboka. Dette utvalet har komme ut i fleire land, men blir med denne utgivinga for første gong presentert for eit norsk publikum. Samstundes som dei sentrale delane av livet og diktinga til Hauge er tatt med, er det her eit større fokus på personar og tekstar frå den litterære verda utanfor Norge. Utvalet er ein spennande inngang til og gir eit godt innblikk i dei omfangsrike skriftene til Hauge.

dagbok

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 9 0 6 3

p r i s k r 3 4 9 , - | u t g . ok t obe r

Den svenska utgåvan verkar vara välbetänkt och välgjord i sina omfattande strykningar: 3 700 sidor har blivit 335. Men vilka sidor! Göteborgs-Posten

olav h. hauge (1908–1994) er den fremste norske lyrikaren i etterkrigstida, og var både klassisist og modernist. Han debuterte som forfattar i 1946. Den folkekjære diktaren er særleg kjend for kjærleiksdikta sine.

2 7

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

3 november 1953

Fine, ljose morgonar. Lett skya, tuslevind, mildt. Himelen

er matt emaljeblå i skygluggane i aust, furone stend stille

og svarte, sjøen blinkar og susar der nede. Skal ut og skjera

vaskeved i dag, eg har noko gamal hesjestaur eg vil ta til det

bruket.

Tao te ching skrifti til Laotse er mykje merkeleg. Han er

liksom sjølve ruggen millom dei kinesise vismennene.

Lesnaden av dei kinesiske skriftene har auka svært i Europa

etter 1900, i det heile er innverknad frå austerlendsk åndsliv

kanskje det sterkaste ferment i nyare europeisk litteratur. For

det er det som er det merkelege at mange les gjerne indiske

og kinesiske religiøse skrifter, som ikkje vil opna ei religiøs

kristi bok – kor det har seg er vel ikkje so vanskeleg å segja.

Trongsyn og vanekristendom har lagt all kristen litteratur

under seg, og Augustin og Eckehart og Pascal vert slegne

samen med legpredikantar.

Gjestmilde born er underlege, dei har so godt hjartelag. Eg

hugsar kor eg sat og var spent på um folket mitt vilde gjeva

framandfolk som kom i huset, mat eller drykk. Det gledde

meg når dei det gjorde, eg var byrg og glad på deira vegne.

Olav H. Hauge, 1953

2 8

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

29

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

norah lange

NOTATBOK FRÅ EIN BARNDOMVakker barndomsskildring i latinamerikansk perle norsk-argentinske Norah Lange høyrer til blant pionerane i den latinamerikanske litteraturen, og var ei av svært få kvinner knytt til den argentinske avantgarden på 1920- og 30-talet. Notatbok frå ein barndom kom ut for første gong i 1937, og er blitt kalla ei av dei vakraste, mest lysande barndomsskildringane i den latinamerikanske litteraturen.

Norah Lange samlar her sine stillferdige barndomsminne som med sin sterke visualitet får preg av eit fotoalbum. Ho gir oss nære og klare bilete av Norah og søstrene hennar, av nabolaga i Mendoza og Buenos Aires, og av dei mange karakterane og rituala som prega barndommen deira. Bokas små kapittel blir til stemningsfulle og poetiske miniatyrportrett av både personar og stader.

m e moa r

i sbn: 97882 5 2 1 7 8 0 3 6

k r 329 , - | u t g . se p t e m be r

Ei av dei vakraste, mest lysande barndomsskildringane i den latinamerikanske litteraturen.César Aira

 

norah lange (1905–1972) var ein argentinsk forfattar, kjend frå avantgardemiljøet i Buenos Aires på 1920- og 30-talet. Gunstein Bakke har omsett Notatbok frå ein barndom frå spansk og har skrive etterordet.

30

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

kroken & kolden

DØD MANNS KISTEMordgåter og forsvinningar i populær krimserie

då kroken & kolden gav ut den første kriminalromanen sin, Evig skal døden vera i 2011, kåra Dagbladet boka deira til beste krimbok den våren. Duoen følgde opp med Døden kjem med bussen i 2013, og er no attende med den tredje boka i serien: Ei mørk og underhaldande mordgåte. Den nye og kontroversielle veterinæren i Lom, Bente Ruste, forsvinn sporlaust. Det viser seg snart å vere fleire mistenkte i saka. Og enklare blir det ikkje då eit lik blir oppdaga i ein bekk: Det er ikkje Ruste, men ei som har lege død i lang tid. Når soknepresten i Lom, Einar Gelius, gjer ei skremmande oppda-ging midt under ei jordfesting, er det fleire som stiller spørsmålet: Har desse to sakene likevel ein samanheng? Endå ein gong må lensmann Sylfest Seljestad, betjent Jørgen Vold og Reidun Hammer nøste opp dei ulike trådendane. Saman med politiet utgjer både dei mistenkte og dei andre involverte eit fargerikt og engasjerande persongalleri i ei medrivande kriminalforteljing av beste sort.

vigdis kroken (f. 1964) og ragnhild kolden (f. 1956) er begge frå Lom. Dette er den tredje kriminalromanen dei skriv saman. Ragnhild Kolden har òg skrive krigsromanane I krig og kjærleik, Krigens skugge og Fredens frosne hjarte.

k r i m

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 4 5 8

p r i s k r 2 9 9 , - | i sa l

Dette er vårens beste norske krim Sjarmerende bygdekrim med gode karakterer.Torbjørn Lysebo Ekelund, Dagbladet

Morsom krimbok for påsken. Fin historie, velskrevet på nynorsk og lokal som bare det. Helge Ottesen, Varden

31

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

rune timberlid

SATANS MORNy bok i kritikarrost krimserie

midt under ein heftig debatt om cruisetrafikken blir ei ny cruisekai i Sognefjorden blåst til himmels av ei bombe. To ordførarar i distriktet mistar livet i eksplosjonen. Det kan vere eit terroranslag mot den norske turistnæringa, men politibetjent Rolf Randen finn snart ut at mange av innbyggjarane i distriktet også har motiv for å stå bak ugjerninga.

Bomba er ei av fleire dramatiske saker som lokalavisjournalist Karianne Grinde kan grave i. Ikkje berre er temperaturen høg i cruisedebatten, det dukkar òg opp eit lik under Nigardsbreen. Under rivinga av det gamle sanatoriet Harastølen kjem det dessutan for ein dag ei dagbok som avslører grufulle overgrep ved sanatoriet i tidlegare tider. Men eigentleg startar historia i 1821 – då sjølvaste Gjest Baardsen dukkar opp på ei skjenkjestove i Solvorn.

Politimannen og journalisten nøstar frå kvar si side. Det viser seg at dei gamle og nye historiene er samanvovne – og det skal få fatale konsekvensar.

rune timberlid (f. 1950) er frå Sogndal, bur i Førde og er seniorrådgivar i kommunikasjonsavdelinga i Lotteri- og stiftelsestilsynet.

k r i m

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 2 5 0

p r i s k r 369 , - | i sa l

Rune Timberlid losar oss på elegant vis gjennom 351 sider med fortetta spenning.Harald Vartdal, Fjordingen

3 2

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

rakel solstad

FALLEOm det å miste ni noveller om det å miste; om ikkje å vite om ein sørgjer rett, om å erkjenne at ein ikkje sørgjer, om sjølv å ville følgje etter, om å hegne om sorga, om å sørgje ein levande, om forboden sorg.

Ein liten reinf lokk tøygde seg som ein usikker tråd bortover dei snødekte fjellrabbane i bakgrunnen, danna ei horisontal rørsle som glei i eitt med landskapet og forsvann. Lét etter seg ein rein, kald synsrand. I ein glimt såg han for seg gravfølgjet utanfrå, ei sakte rørsle etter den snødekte vegen. Snart borte frå landskapet. Ove og han og dei to naboane som bar kista sterkt og høgt på skuldrene sine dette siste stykket. Mora som lét seg bere slik, gjennom snø, kvilande på skuldrene til sønene sine.

nov e l l e r

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 3 2 8

p r i s k r 3 4 9 , - | u t g . se p t e m be r

rakel solstad (f. 1945) er fødd i Finnmark og bur i Trondheim. Ho debuterte med Men kva veit vi om barna (2013). Ho har arbeidd som lærar og har i mange år vore pedagogisk-psykologisk rådgivar. Falle er Rakel Solstads andre bok.

33

ro

ma

na

r o

g n

ov

elle

r

arne henning årskaug

UTSTYRS- TEKSTAROriginal og underhaldande prosasamling

arne henning årskaug debuterer med ei prosasamling prega av språkleg overskot og full av særmerkte forteljargrep. Bli med den døddrukne Lidvin på nattbussen, Åteigen på kaffislabberas, Rylanda til verdas ende og sjå stakkars Fluge bli utsett for ein overraskingsfest. Her er lærarar med behov for å utagere, nysgjerrige kafégjester og pågåande sufflørar. Karakterane i desse tekstane gjer så godt dei kan i møte med kvardagen, utan at det nødvendigvis hjelper noko særleg.

Forfatterens novelledebut er av det elleville slaget, en litterær togtur, opp og ned daler, med et lokomotiv som trekker vogner fulle av gammelsaltete adjektiver og breddfulle spann av lydmalende ord.(...) Et sjeldent språktalent, den karen.Stein Roll, Adresseavisen

arne henning årskaug (f. 1985) kjem frå Holsen og bur i Oslo. Han har gått på Forfattarstudiet i Bø, Skrivekunstakademiet i Hordaland og studerer bibliotek- og informasjonsvitskap. Dette er den første boka hans.

nov e l l e r

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 2 7 4

p r i s k r 329 , - | i sa l

Debutant

3 4

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

jon fosse

TRE LIBRETTOARMelancholia, For seint, Morgon og kveld jon fosse har skrive tre librettoar, alle tingingsverk, mellom anna librettoen Melancholia, tinga av Wiener Festwochen og urframført på  Garnier-operaen i Paris. Den librettoen byggjer på romanen Melancholia I.

Librettoen Morgon og kveld byggjer på romanen med same tittel, og vart urframført på Royal Opera i London hausten 2015.

For seint er ein libretto der Jon Fosse skriv, utan tilknyting til bestemt tid eller stad, om korleis det går med ei kvinne som forlét mann og born, altså eit slags framhald av Et dukkehjem utan beinveges tilknyting til personane hos Ibsen. Operaen vart urframført i Beijing våren 2013.

l i br e t t o

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 9 3 8 4

p r i s k r 2 7 9 , - | u t g . nov e m be r

jon fosse (f. 1959) blir rekna som ein av vår tids viktigaste forfattarar. Tekstane hans er omsette til over 40 språk, og skodespela blir sett opp over heile verda. Til saman har Fosse gjeve ut 16 bøker med prosa, 10 diktsamlingar, 2 essaysamlingar, 9 barnebøker og har dessutan hatt premiere på 28 skodespel og 8 kortare stykke.

lyrikk, drama, essay

35

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

jon fosse

LEVANDE STEINEldre kortare prosa og ei hymne

det siste tiåret har Jon Fosse skrive nokre få kortare prosatekstar, prenta ulike stader. I Levande stein blir desse tekstane samla i ei bok, saman med hymna «Heilt utan ord». Den nyaste teksten, «Drøymt i stein», blei elles nyleg publisert i vårutgåva av det verdskjende engelskspråklege litterære magasinet Granta.

«Språket, som dikting, skal seia det språket ikkje kan seia, men som trua øygnar eller veit. Også difor var og er språket, vårt språk, det språk vi kan i hjarta, staden der vi kan nå både vit og tru», skriv Jon Fosse i opningsteksten «Aasen, Welhaven, Hauge».

Fosse er i dag mest kjend som dramatikar, men han har han heile tida skrive litteratur i andre sjangrar av uvanleg høg kvalitet, både lyrikk og prosa. Jon Fosse har mottatt ei rekkje prisar i både inn- og utland og er av kritikarar blitt omtala som det 21. hundreårets Beckett.

kor t p ro sa

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 8 8 5

p r i s k r 229 , - | i sa l

3 6

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

joanes nielsen

ER DET EIT LAND SOM HEITER WEEK-END?Dramatikk i verdsklasse

samlaget gir ut dramatikk i verdsklasse i Jon Fosses dramaserie. Er det eit land som heiter week-end? (Eitur nakað land week-end?) av Jóanes Nielsen er ei gripande framstilling av galskap og kjærleik.

dr a m at i k k

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 3 5 9

p r i s k r 3 2 9 , - | u t g . aug us t

jóanes nielsen (f. 1953) frå Tórshavn har ein stor produksjon av dikt, essay, noveller og romanar. Nielsen er ein av dei viktigaste færøyske forfattarane. Stykket er omsett av Lars Moa, som har gjort ein imponerande innsats for å formidle færøysk litteratur, og særleg Nielsens, til Noreg.

3 7

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

solveig m. tjeltveit

NOO GODE GNU Songar for menneske og dyrSæreigent og fantasifullt univers solveig m. tjeltveit debuterer med ei original diktsamling der Gnu er den sentrale gjennomgangsfiguren. Noo er swahili for gnu. Noo er Gnu sin lyd. Stemma i boka endrar seg mellom dikta, den er rytmisk og syngande og kan ta bustad i kva og kven som helst. I denne ville skogen bur både Gnu, Gud og jente – og over himmelen fyk ein gut. Her eksisterer ulike mytologiar side om side, figurar skiftar form, lammet leikar ved sida av løva og mangroven veks under bjørka. Dikta er overraskande og temperamentsfulle, og fulle av latter og gråt. 

ly r i k k

i sbn: 97882 5 2 1 8 6 9 7 0

p r i s k r 259 , - | u t g . se p t e m be r

solveig m. tjeltveit (f. 1969) bur i Bergen og er utdanna gartnar. I tillegg har ho litteratur-, skrivekunst-, kunsthistorie- og psykologistudium bak seg. Noo gode Gnu er den første boka hennar.

Debutant

38

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

pj harvey & seamus murphy

DEN OPNE HANDAmellom 2011 og 2014 drog PJ Harvey og Seamus Murphy ut på ei rekkje reiser til Kosovo, Afghanistan og Washington, D.C.

Murphy hadde omfattande erfaring med å fotografere konflikt og kvardagsliv i Kosovo og Afghanistan; Harvey hadde lenge vore fascinert av begge land. Washington, D.C. representerte den absolutte verdsmakta, men hadde også utfordringar på heimebane. Med eit felles mål og med stor appetitt samla Harvey ord og Murphy bilete.

Den opne handa er PJ Harveys første poesiutgiving og er eit unikt samarbeid med Seamus Murphy der dei kombinerer fotografi han har arbeidd med i over to tiår, med stoff som blei skapt på reisene.

Dette er ei fengslande samanfletting av to kunstnarstemmer.  

Gjendikta av Pedro Carmona-Alvarez (f. 1972) og Gunnhild Øyehaug (f. 1975).

ly r i k k /f o t o

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 7 5 2

k r 369 , - | u t g . ok t obe r

pj harvey har utgitt åtte kritikarroste album. I 2013 fekk ho Den britiske imperieordenen (MBE) for det ho har tilført musikken. Den opne handa er den første poesiutgivinga hennar.seamus murphy har fotografert liv og forandring verda over. Han har vunne sju World Photo Awards for arbeidet sitt. I 2011 laga han 12 Short Films til PJ Harveys album Let England Shake.

39

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

herborg kråkevik (red.)

JULEROSERherborg kråkevik er redaktør for det vakre juleheftet Juleroser med bidrag frå nokre  av dei fremste forfattarane og biletkunstnarane i vår tid, mellom anna Herbjørg Wassmo, Karl Ove Knausgård, Jon Fosse, Vigdis Hjort, Agnes Ravatn, Tomas Espedal, Odd Nordstoga og  Ørnulf Opdahl.

Juleroser var namnet på eit litterært julehefte som blei gitt ut mellom 1881 og 1944. Kråkevik vaks opp med dette heftet. 

Ho fortel:  «Juleroser låg alltid framme i jula då eg var barn. Eg opna dei med andakt, for dei var så skjøre og vakre, dei måtte takast varsamt i. Dei såg gamle ut, men historiene eg las verka nye og vedkommande, sjølv om dei var skrivne i ei anna tid enn mi. No er dei her igjen, rosene. Eg håper, kjære lesar, at Juleroser kan gi deg jul i hjarta, slik dei gjorde for meg, og at vi har klart å lage noko som er så vakkert at det ikkje blir kasta ut med det brukte julepapiret, men held seg, både for auga og for sinnet, for både deg og dei som kjem etter.»

j u l e h e f t e

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 7 4 5

k r 149 , - | u t g . nov e m be r

herborg kråkevik (f. 1973) er ein av våre mest folkekjære artistar, og ein engasjert kulturformidlar. Ho har alltid vore oppteken av å fornye og aktualisere gamle tradisjonar, om det no er den franske kabaretforma; Herborgs verden, Eg og Edith, Kjære landsmenn, eller songane våre; Kråkeviks songbok.

No er det dei litterære julehefta ho vil vekkje til live; Juleroser kom ut første gong i København 1882, og spreidde seg til heile Norden.

Nye Juleroser kjem ut i år, og skal bli ein juletradisjon frå Samlaget.

40

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

ariana reines

COEUR DE LION   Eit meisterverk av eit moderne kjærleiksdikt

Coeur de Lion er eit rått og intenst langdikt skrive kort tid etter eit kjærleiksbrot. Teksten er framleis varm av begjæret, men er samstundes lærd, skarp og intellektuell. 

Reines skriv beinhardt og generøst, og legg ingenting imellom, verken for seg sjølv eller lesaren: Dette er ei bok som tilstår alt. Ho er både vond, brutal og morosam, og kan ved første augekast verke hemnlysten. Men Reines er oppteken av å forstå det som har skjedd, det som skjer, og ho gir stemme til både Ariana og Jake, mellom anna ved at Ariana hackar seg inn på Jakes e-postkonto.

Reines pustar med sitt moderne kjærleiksdikt nytt liv i sjangeren.

Coeur de Lion frå 2007 har blitt ein kultklassikar og har allereie hatt stor innverknad på amerikansk samtidspoesi. Anna Kleiva har gjendikta teksten til norsk, og har også skrive eit etterord. Boka inneheld òg ein samtale mellom gjendiktaren og forfattaren.

ariana reines (f. 1980) kjem frå Salem, Massachusetts. Ho arbeider som poet, dramatikar og omsetjar. Ho er busett i New York.

anna kleiva (f. 1985) er forfattar. Ho har gitt ut diktsamlingane Ti liknande versjonar (2011) og Vårar seinare (2014).

ly r i k k

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 5 3 9 3

p r i s k r 2 6 9 , - | i sa l

A book of frank witty poetry that makes me laugh, cry, throw things. Lena Dunham

Ariana Reines er en modern girl, og drar den elskede ned fra balkongen, til sin trubadur (…)Reines’ stemme er sterk som en punkrockheltinnes. Susanne Christensen, Klassekampen

41

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

einar økland

SYKLING I SØVNE   Dikt som treffer både kropp og tanke

den nye diktsamlinga til Einar Økland kjem or den dyrebare natta og søvnen, men slentrar også rundt i sola eller lener seg på årane og ser ned mot botnen der livet glir vidare. Når vi dykkar ned i dikta, treffer dei både kropp og tanke med rare trykk. Boka er tredelt og inneheld «Idyllar» (utan å alltid vere like idyllisk), «Erindringar» (som like gjerne kan vere frampeik) og «Formidlingar» (som balanserer sosialt mellom visdom og dårskap). Denne samlinga om livets geografiar, retningar og nedslag snakkar ikkje berre om livet, men også om korleis ein kan snakke om det – når ein sjonglerer med det alvorlege, det humoristiske, det absurde, det attkjennelege og det overraskande.

Hvor underlig kan en diktsamling bli? Over femti år og nærmere åtti bøker etter Øklands debut er få grenser tilbake. Likevel synes denne boka å bryte nye. Rare, barnlige dikt om sola og månen, i en bok der tegning og

einar økland (f. 1940) er ein av dei mest allsidige og originale forfattarane i norsk litteratur. Han debuterte i 1963 og har skrive bøker for både barn og vaksne i dei fleste sjangrar, og har motteke ei rekkje prisar.

ly r i k k

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 7 1 7

p r i s k r 269 , - | i sa l

skravering utfyller bildet av en sentral poets verk – og dermed bildet av hva norsk poesi kan være.. Tom Egil Hverven, Klassekampen

Man blir rett og slett i godt humør av å lese Einar Økland.Henning Howlid Wærp, Aftenposten

4 2

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

hildegunn dale

EIN HALV DAGRefleksjon over bortgang og sorg

skal ein skrive eller la det vere? Eg-et i denne samlinga reflekterer omkring sjølvmordet til den kjære, aldrande faren: «Eg held bilde. Eg held mange bilde. Ei mogeleg forløysing av ord. I det alt fell frå kvarandre.» Det oppstår eit rom her, gjennom det som glir frå kvarandre, som legg til rette for sansing og refleksjon. Minnebilete frå barndommen, naturen, reiser og stader knytte til farens død blir gjort levande i form av sterke poetiske fragment.

Det er en gripende og modig diktsamling som evner å sette ord på mange vanskelige og sammensatte følelser. Hun skriver om minnet om denne faren og om alt det konkrete som bærer minnet, arbeidet hans, en hage han har arbeidet i, landskapet han beveget seg i, og fotografier der han er avbildet. Og hun skriver også veldig fint og konkret om hvordan denne fatale hendelsen, en konkret dag, har laget en slags f lenge i virkeligheten mot noe som er uforståelig. NRK

hildegunn dale (f. 1974) er frå Modalen og bur på Misje. Ein halv dag er hennar sjette diktsamling.

ly r i k k

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 7 4 1 0

p r i s k r 2 6 9 , - | i sa l

43

lyr

ikk

, dr

am

a, e

ssay

veronika erstad

EG ER SÅ NÆR MORGONEN EG KAN KOMMEDebutantdikt med heilt særeigen tone

i denne samlinga blir vi tekne med til eit draumeaktig landskap der ei enkel scene blir etablert: To hus i ein skog ved havet, og to naboar. I denne geografien blir identiteten sett på prøve – både for eg-et, naboen, dyreriket og verda omkring – når dei ulike posisjonane gjennomgår stadige forskyvingar. Grensene mellom årstider, dyre- og menneskeliv, draum og røyndom er flytande, ord og setningar blir brotne ned og bygde opp på nye måtar. Gjennom variasjonar, speglingar og brotstykke blir det skapt ei uro og eit intenst nærvær. Erstads dikt har ein heilt særeigen tone, og dei vil halde på merksemda til lesaren fram til siste side.

Bølgjene slår mot vestveggen. Bølgjene dreg huset med seg ut, slepp det ifrå seg. Huset driv med vinden. Eg ventar i skogkanten, tel fuglar som bryt havf lata.

veronika erstad (f. 1979) er debutant. Ho har gått på Forfattarstudiet i Bø og Forfatterstudiet i Tromsø. Erstad kjem frå Rosendal.

ly r i k k

i sbn: 97882 5 2 1 8 2 7 3 6

p r i s k r 279 , - | i sa l

Debutant

Erstad holder oss trygt i sin uvirkelige verden, med et fengende og aktsomt språk. Boka er en original tematisering av livets fysiske betingelser, og sivilisasjonens plass midt i den uregjerlige naturen. Sindre Andersen, Klassekampen

Pocket

46

poc

ke

t

sigbjørn heie

DIKT I UTVALsigbjørn heie debuterte i 1972 med diktsamlinga Bilete. Han markerte seg straks som ei særeigen stemme i norsk lyrikk. Dikta hans er sanselege og skaper rom for ettertanke og innsikt. Denne samlinga er eit representativt utval av dikta forfattaren har skrive frå debuten og fram til 1997. Denne utgåva inneheld eit nytt intervju med Heie ved Per Olav Kaldestad og Einar Økland.

I draumstill skog

Lita jente snusar mjuktpå sommarbrune henderog dagens travle luktfølgjer henne inni draumstill skogder fuglar flygmed nye tonarfrå opne nebb

p oc k e t

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 9 0 3 2

p r i s k r 1 4 9 , - | u t g . se p t e m be r

Før mørket kom

Alle budde i kvite husog vi gjekk ut og inn i husakvite sjølvebarn utan skuggarog vi såg ikkje mørketfør det var over alt

sigbjørn heie (f. 1945) debuterte i 1975 med diktsamlinga Bilete. Han har skrive både romanar, noveller og barnebøker.

pocket

47

poc

ke

t

edvard hoem

KJÆRLEIKENS FERJEREISERpå tettstaden Ramvik møter vi nokre menneske som på kvar sin måte opplever samanhengen mellom individ og samfunn, og korleis systemet set grensene i eit firkanta byråkrati. Boka fortel om menneskelege problem i eit distriktsnoreg som har gjennomgått store omveltningar. For Kjærleikens ferjereiser blei Edvard Hoem i 1974 tildelt Kritikarprisen og romanen blei også nominert til Nordisk råds litteraturpris.

Boka er noko bortimot ein romanteknisk genistrek, ein vesentleg og utfordrande kommentar til livsvilkåra for oss som lever i dette landet. Bergens Tidende

p o c k e t

i sbn 9788252 1 8 9 0 5 6

p r i s k r 149 , - | u t g . se p t e m be r

edvard hoem (f. 1949) er ein prisløna forfattar. Han debuterte i 1969 og har skrive både romanar, drama og salmar.

4 8

poc

ke

t

jon fosse

ANDVAKE- TRILOGIENNydeleg om kjærleiken

endeleg er Jon Fosses kritikarroste og lysande kjærleikstrilogi om Asle og Alida samla i ei bok. Andvake (2007) er ei vakker og urovekkjande forteljing om speleman-nen Asle og kjærasten Alida. Huslause og søvnlause vandrar dei i regnet i Bjørgvin. Dei drep for å skapa eit liv for seg sjølv og barnet dei ventar. I Olavs draumar (2012) møter vi Asle på veg for å skaffe ringar. Asle og Alida skal bli ektefolk. I staden endar Asle med å bøte med livet for gjerningane sine. I det siste bandet, Kveldsvævd (2014), får vi vite korleis det gjekk med paret som ofra samvitet for kjærleiken gjennom gamle Ales, dotter til Alida. Vi følgjer Alida og den vesle sonen Sigvald tilbake til Dylgja, staden Asle og Alida ein gong rømte frå.

Trilogien er eit meisterverk om to elskande som prøver å finne sin stad i verda.

jon fosse (f. 1959) blir rekna som ein av vår tids viktigaste forfattarar. Tekstane hans er omsette til over 40 språk, og skodespela blir sette opp over heile verda. Fosse har motteke ei rekkje prisar i både inn- og utland og er av kritikarar blitt omtalt som det 21. hundreårets Beckett.

rom a n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 6 5 1 2

k r 369 ,– | i sa l

Nominert

til Nordisk råds

litteraturpris 2015!

49

poc

ke

t

Det er ingen tilfeldighet at han stadig oftere blir nevnt i forbindelse med Nobelprisen i litteratur.Gro Jørstad Nilssen,  Bergens Tidende

Nådeløs, vakker og lysende.Anne Cathrine Straume, NRK

Et høydepunkt i nyere norsk romanlitteraturNominasjonane, Nordisk Råds Litteraturpris 2015

Fosses språk fanger en sanselig virkelighet. Den gir fortellingen en rikhet som både er tung og lett,fysisk nær og mytisk åpen. (...) Språket er klassisk Fosse: Enkelt, men manende. Åpent søkende, men samtidig helt presist. (...) Hans fortellinger viser hans kvaliteter i en sjanger der vi kanskje kan se dem best. Jon Fosse er en av våre mest særpregede forfattere, en mystiker hvis språk lar naturen leve, en dikter som med sin stemme får prosa til å synge Andreas Wiese, Dagbladet

50

poc

ke

t

brit bildøen

SJU DAGAR I AUGUSTGripande undergangsforteljing

i løpet av ei veke i august opplever Sofie og Otto ei rekkje små ulykker. Kvar for seg er ikkje desse hendingane så alvorlege, men dei avslører små og store sprekkar både i ekteskapet, på jobben og i samfunnet rundt dei. Er alt i ferd med å falle frå kvarandre? Eller er desse ulykkene påminningar om ein større livskatastrofe? Romanen er lagd fram i tid. Sofie jobbar på Munch-museet i Bjørvika, Otto er leiar for FROM, Foren-ingen for romfolket. Dei har busett seg på Tøyen i Oslo. Valet av jobb og bustad er del av ein plan for overleving. Det er åtte år sidan terrorangrepet, der Sofie mista dotter si. Ekteparet har halde det gåande fram til denne veka i august. Men kor lenge kan sorgarbeid vere ein felles prosess? Medan regnstormar herjar og konfliktane tårnar seg opp, blir det klart for Sofie og Otto at dei ikkje kan la livet gå vidare som før.

brit bildøen f. 1962) debuterte i 1991 med diktsamlinga Bilde av menn. Ho har fått strålande kritikkar for romanane Alt som er (2004), Mitt milde vesen (2006) og Adam Hiorths veg (2011). Ho har også omsett fleire bøker, mellom anna Pia Juuls Mordet på Halland (2010) og Patti Smiths Just kids (2012).

rom a n | p oc k e t

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 7 0 0

p r i s k r 1 4 9 , - | i sa l

Sterkt Bergens Tidende

Lavmælt, klokt og reflektertAdresseavisen

Vakker Romsdals Budstikke

Elegant Dagsavisen

51

poc

ke

t

anna gavalda

BILLIEBerre den som har falle, kan lære å fly

billie og franck er to utskot, som på underleg vis finn saman. Ho er frå fattige og brutale kår, han er ein homofil rikmannsgut. På ein fjelltur dett dei utfor ein skrent. Og medan Billie strever med å halde liv i Franck gjennom natta, fortel ho historia deira, frekk, humoristisk og rørande – akkurat slik vi liker Gavalda.

Billie er historia om to svært ulike menneske som ikkje lèt fordommar eller skakkøyrd barndom stå i vegen for livet og draumane sine.

Tove Bakke, som har omsett boka frå fransk, har gjenskapt Anna Gavaldas univers med stor språkleg presisjon og litterær innsikt.

Anna Gavaldas Billie er feelgood-lesing på høgt nivå. May Grethe Lerum, VG

Som en pose drops (…) De små vende-punktene, kunsten å suge på en sjelden karamell en stund til, det ekte vennskapet. Varmt, morsomt og veldig godt oversatt fra fransk. Anbefales! Elsebeth Danielsen, Kamille

anna gavalda (f. 1970) kom inn i det franske litterære landskapet som ein frisk pust då ho debuterte i 1999 med novellesamlinga Eg vil at nokon skal vente på meg. Gjennombrotet kom med romanen Saman er ein mindre aleine. Det er selt fleire millionar eksemplar av denne boka. Ho er omsett til over 40 språk og blei i 2007 filmatisert med Audrey Tautou i hovudrolla. Billie gjekk rett inn på bestseljarlistene då ho kom ut i Frankrike i 2013.

rom a n | p oc k e t

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 9 4 6

p r i s k r 129 , - | i sa l

Dette er en skjønn liten roman som kroket seg godt fast, dypt inne i hjertet mitt. (…) Denne romanen kan ikke kalles annet enn herlig. Tine Sundal, bokbloggar

sniklesing

Sniklesing

5 4

snik

lesin

g

SYNNØVE MACODY LUND

(f. 1976) er fødd og oppvaksen på Stord. Ho er utdanna innan litteratur, filosofi, film og fjernsynsregi. Ho arbeider som skodespelar, filmkritikar og dokumentarregissør.

Les om boka på s. 14

55

snik

lesin

g

utdrag frå

PERSONAR DU KANSKJE KJENNER

I senga til Mari søv Eskild godt, mett av utløysing og

nyvunnen kjærleik. Men det er ikkje ansiktet til Mari

som flimrar for hans indre auge. Det er den første kjærasten

Tina. Ho rullar den spisse trutmunnen til ho har

samla ei stor spyttkule som ho held der inne med

bulande kinn. Så lener ho seg utover plankane på trehytta,

skil leppene og lèt spyttet falle seigt mot skogbotnen.

Eskild grip hestehalen hennar, drar henne opp til

seg og kyssar henne. Dette er det første kysset. Dei er

begge snart tolv, men draumen gjer eit galant tidshopp

og plasserer dei i skolegarden ved paviljongen, litt bortanfor

alle dei andre. Og der fortset kysset, fem år etter.

Eskild ser så inn i dei mørke, grågrøne pupillane som er

nett like hans. Blikket til Eva. Skuffelsen i det, først berre

ei tåke, eit slør som får henne til å myse og blinke før ho

sperrar opp auga og tårene renn nedover kinna. Eskild

roper etter henne, men ho svarer ikkje. Ho går berre

fort forbi dei, ned mot skolen. Og for første gong ser

han det. Kor lik ho er han. Ikkje berre auga, den store

munnen og kinnbeina. Men måten ho går på, korleis ho

ber fotballbagen, korleis ho drar handa kjapt gjennom

5 6

snik

lesin

g

den korte luggen. Det er ikkje lenger dei som er like

kvarandre. Det er ho som er lik han. Alt han har og er,

er noko ho vil vere og ha. Og no hatar ho han, det er

sikkert. Like sikkert som han hatar Tina to år etter,

medan han ligg der i tatoveringsstolen og græt, med

nålene hamrande mot huda. Eg kan ikkje vere saman

med deg meir. Eg kan ikkje vere saman med deg meir.

Medan Eskild vrir seg i søvne, kler Anna av seg framfor

eit knippe italienarar i Milano. Ho kler av seg så fort ho

kan, men på draumars vis dukkar det stadig opp eit nytt

plagg. Noko som kan tyde på at det ikkje er det å vere

naken som skremmer henne mest, men snarare hand-

linga: Det å kle av seg framfor andre. Som i sin tur kan

vitne om at Anna ofte kjenner seg litt avslørt i sine eigne

handlingar, at uansett kva ho gjer, eller kvifor ho gjer

det, gjer ho det djupast sett ikkje med overtyding. I alle

fall ikkje med den typen visse ho førestiller seg at alle

andre kjenner. Til slutt står ho der brått i berre undertøyet

og søker etter ei eller anna kroppsleg totalkjensle.

Om kroppen kjennest bra. Nok. Men utan spegel seier

den henne ingenting. Ho søker rådvill etter flater med

refleksive evner: vindauge, svarte bord, skiljevegger i

plast, men det finst ikkje. Ho må gjere det i blinde.

Senke skuldrene og dra dei litt bakover, haka ørlite ned,

auga eit par vinklar vidare enn vanleg, kroppen unaturleg

rak og sjølvbevisst, men likevel avslappa. Ho blir ståande

5 7

snik

lesin

g

ei stund slik, rett opp og ned. Til det byrjar å verke

svakt i korsryggen og kjakane er i ferd med å stivne.

Men italienarane pratar og pratar, ingen av dei har fått

med seg at ho er avkledd. For dei er dette ein heilt vanleg

dag på jobben; det verkar beint fram som om dei

har gløymt at ho er der. Ho står der stille og urørleg.

Klarer ikkje seie noko. Ventar berre tolmodig på at desse

framande menneska skal snu seg mot henne og kome

på at, ja, det var jo henne vi skulle sjå på. Og så

bedømme henne. Men idet dei endeleg snur seg, sit ho

brått på eit rasande, dundrande tog. Skjenene gløder og

spenner seg og er i ferd med å sprenge sporet, men toget

køyrer berre fortare og fortare. Etter kvart skjer det

same med golvet og veggene i vogna, plankar, glas og

plater blir brekte opp. Ho skrik, men er glad, opprømt.

Ho vil at dette skal skje. Ho har aldri flykta frå noko før.

5 8

snik

lesin

g

MARIT EIKEMO

(f. 1971) er frå Odda og bur i Bergen. Ho har tidlegare vore tidsskriftredaktør og festivalsjef for Litteratursymposiet i Odda, og er no forlagsredaktør. Eikemo har gitt ut tre kritikarroste romanar og essaysamlinga Samtidsruinar (2008). Alt inkludert er den fjerde romanen hennar.

Les om boka

på s. 23

5 9

snik

lesin

g

utdrag frå

ALT INKLUDERT

Eg gjekk inn i den mørke gangen med syklar parkert langs begge

veggene. Døra i tredje etasje stod open. Eg gjekk inn og fekk

straks auge på kvinna. Vi handhelsa, og ho presenterte seg som

Karianne.

– Det er eg som er Agnes, vi snakka saman…

– Berre gå inn, sa ho. Ho var verken imøtekommande

eller på nokon måte interessert i meg. Dette var tydelegvis

noko ho ville ha overstått så fort og effektivt som råd. Ho stod

forretningsmessig ved døra med ei blokk framfor seg, som ein

annan meklar, som hadde invitert til vising i mora sitt dødsbu.

Eg tenkte at ho såg litt for ung ut til å ha ei død mor, kanskje det

hadde skjedd noko? Ho såg nesten sånn ut, såra, på ein måte.

– Går der bra, spurde eg. – Bra og bra. Mor mi er død, sa ho.

– Eg er lei for det, sa eg. Eg klarte ikkje å seie kondolerer. Eg

har aldri forstått kva det er for eit ord, eg hadde garantert uttalt det

feil viss eg skulle bruke det.

– Det treng du jo ikkje vere. Det er ikkje derfor eg sette inn

annonse på Finn, sa Karianne.

– Nei det er klart, men ...

– Nokon har alt vore her og tatt med seg nokre vasar. Dei sa

det var Benny Motzfeldt-vasar, eller kva det var dei sa. Det seier

meg ingenting, stygge var dei uansett, sa ho.

To menn kom trampande inn døra, opplagt aust-europearar.

Dei nikka til Karianne, og gjekk inn i stua der dei blei ståande og

sjå seg rundt. Dei smilte og småsnakka saman mens eg og Karianne

blei ståande å sjå på dei. Plutseleg begynte dei å fotografere stua og

vise bilda til kvarandre mens dei diskuterte livleg.

60

snik

lesin

g

– Veldig fin stue, sa han eine.

– Kvar sin smak, mumla Karianne.

– Vi vil også ha ei slik stue, sa han.

Karianne nikka og smilte stivt tilbake.

– Vi tar alt her inne, sa han.

– Alt? – Ja, vi har eit heilt tomt rom som vi treng å fylle opp.

Det er omtrent på størrelse med dette rommet. Vi trur alt vil

passe inn der. Det blir ei fin stue.

Karianne såg sjokkert ut. Ho såg på meg.

– Skulle ikkje du ha noko?

Eg sa at eg berre var ute etter dyner og sengetøy og

laken og slike ting. Eg viste henne rullen med svarte

plastposar: – Det er alt eg klarer å ta med meg på bussen.

Ho himla med auga. – Laken? Jaja, berre ta det du vil. Forsyn

deg!

Ho viste meg soverommet og skapet med sengtøy og dukar.

Det var sjølvsagt fullt utstyrt. Litt umoderne mønster, men

sikkert god kvalitet. Eg begynte straks å stappe tøyet ned i posane.

Eg kunne klare å bere fire halvfulle posar, ikkje meir. Eg tok to

dyner og to puter og stappa dei i posane.

Mennene hadde vore ute og henta banankassar. Han eine

begynte å pakke alt lausøyret, nips og lamper i esker, mens han

andre begynte å bere ut møblar. Karianne gjekk fram og tilbake i

gangen og kunne sjå inn til både dei og meg mens vi pakka ned

innbuet til mor hennar. Ein gong kunne eg tydeleg høyre henne

snakke bak meg.

– Herregud, sa ho.

Eg reiste meg opp og snudde meg. Vi såg på kvarandre.

– Du er sikkert på at du ikkje vil ha noko av dette sjølv, sa eg.

– Ha noko av dette? Ho var irritert i stemma. – Eg har det eg

treng. Det du ikkje har klart å skaffe deg til du er førti år, treng du

61

snik

lesin

g

ikkje, sa ho. Eg rekna med det var eit stikk til meg. Ho tolte meg

ikkje, at eg kom hit, ei kvinne på hennar eigen alder, for å fylle

posar med heilt basale ting som sengetøy og dyner.

– Det folk ikkje tar med seg no, kastar eg, sa ho, og la hissig

til: – Rett på dynga!

– Du vil ikkje ha nokon minne etter mor di, då, sa eg. Det var

mest for å gi henne eit stikk tilbake. Ho var ikkje sympatisk.

– Eg treng ikkje desse tinga for å minnast mor, sa ho og

snudde seg bort. – Ho hadde kreft, ein forferdeleg sjukdom. I fleire

år heldt dei på med henne, den eine kuren og operasjonen etter

den andre, skar i henne og opna henne opp. Dei brukte sikkert

millionar av kroner på henne, sa ho. – Men sanninga er: Det var

aldri håp.

– Håp for kva?

– For å overleve.

– Det er det vel ikkje for nokon av oss, sa eg.

Ho snudde seg til meg med dette såra uttrykket igjen. – Nei,

men kva for eit liv var det dei kjempa for å gi henne på slutten?

Det var eit helvete for henne. Kvar einaste dag i fire år. Og for oss.

–Det får ein jo til å tenke, sa eg.

– Kva då?

– At det nokre gonger kan vere meir hensiktsmessig å satse

på trafikksikring enn dyr kreftmedisin.

–Kva sa du?

– Det kan potensielt redde fleire liv å satse på trafikksikring...

Ho såg på meg som om eg kom frå ein annan planet. Ein

augeblink såg det ut som ho skulle fike til meg, men så berre

trekte ho på skuldrene og sa det var det same for henne.

– Mor er død, sa ho og gjekk inn i stua. Der hadde dei to

mennene no klart å tømme heile rommet på imponerande kort

tid.

62

63

E-BØKER FRÅ SAMLAGETSamlaget har gitt ut det meste av ny norsk prosa for ungdom og vaksne på e-bok samstundes med papirboka, og det kjem stadig nye e-bøker frå backlistkatalogen. e-bøkene er til sals mellom anna på

iBookstore www.ebok.nowww.ark.nowww.norli.nowww.tanum.nowww.bokkilden.nowww.digitalbok.nowww.haugenbok.nowww.bokkilden.no

Barne- og ungdomsbøker

66

SAMLAGETS BILDEBOKSKATT

Den nynorske bildebokskatten tilgjengeleg i appen Samlaget Barnebøker

bokhylla gjer den rike bildebokskatten til Samlaget tilgjengeleg på digitalt format, alt frå Ein motig maur av Tarjei Vesaas til Jakob og Neikob-bøkene av Kari Stai. Bokhylla kan lastast ned frå App-store og Google-butikken. E-bøkene har lydspor for teksten, lydeffektar, og nokre av dei har animasjonar. Lettlesbøker i Leseland-serien er også tilgjengelege frå bokhylla.

67

e-b

øk

er

for

ba

rn

E-bøker for barn

JAKOB OG NEIKOB SOM APP PÅ NORDSAMISK, SØRSAMISK OG LULESAMISK kari stais Jakob og Neikob kjem no som e-peikebok på dei tre største samiske språka: nordsamisk, lulesamisk og sørsamisk. Dette er den første norske bildeboka som er ute digitalt (som barnebokapp) på tre samiske språk samtidig.

Produsert med støtte frå Språkåret 2013.

s ør sa m i sk

nor d sa m i sk

lu l e sa m i sk

68

le

sel

an

d

For iPad: For Android:

for både gutar og jenter

inspirerande og tankevekkjande lesestoff

tøffe illustrasjonar

lettlesen og innhaldsrik tekst

Samlagets LESELAND for eldre barn og ungdom er bøker for barn som vil lese korte historier med høg illustrasjonsgrad. Bøkene er spesielt godt eigna for sidemålsbrukarar og lesesvake, og er tematisk tilpassa interessene til eldre barn og ungdom.

LESELAND for eldre barn og ungdom

NIVÅ EIN Ny I LESELAND

NIVÅ TO KOm I gANg

NIVÅ TRE LESEVENNEN

NIVÅ FIRE LESEpROFFEN

Bøkene eignar seg for barn som nett har begynt å lære å lese.

Bøkene eignar seg for barn som klarer å lese små tekstmengder.

Bøkene eignar seg for barn som begynner å knekke lesekoden, men som enda ikkje er uthaldande i lesinga.

Bøkene eignar seg for barn som jamt over har knekt lesekoden og begynner å bli uthaldande i lesinga.

Bøkene har lita tekstmengd og mange illustrasjonar, og teksten er direkte kopla til bileta. Barna lærer å lese både tekst og bilete.

Tekstmengda aukar litt. Bøkene har framleis mange illustrasjonar, og teksten er direkte kopla til bileta.

Tekstmengda aukar, og lesaren møter nokre vanskelege ord. Teksten er delt i kapittel for å skape pausar i lesinga. Bøkene har illustrasjonar på kvar side.

Tekstmengda aukar, og historiene er meir komplekse.Lesaren møter nokre vanskelege ord. Teksten er delt i kapittel med illu stra­sjonar på kvar side.

Enkel og kort tekst, korte setningar, 5–10 ord per side.

Enkel og kort tekst, korte setningar, 15–25 ord per side.

Korte tekstar, korte til middels lange setningar, 30–50 ord per side.

Middels lange tekstar, middels lange setningar, 70–90 ord per side.

fire lesenivå basert på

barnas leseerfaring

tilpassa innhald, tekst­mengd og ordforråd

lettlesne skrifttypar

som fremjar leseflyten

spreke, fargerike illustrasjonar

for både leseflinke og lesesvake barn

Samlagets LESELAND for barn som lærer å lese er laga

for å stimulere og inspirere ferske lesarar. Dette er gode

historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar.

Du kan også lese bøkene i Leseland­appen, som

du kan laste ned på lesebrett.

LESELAND for barn som lærer å lese

Underhaldande og engasjera

nde le

ttlesbøker

som er tilpassa barnas inte

resse

r og lesekunnskap.

Last ned Leseland­appen her:

apple.com/appstore play.google.com

Gode historier fenGjande tema let tlesen tekst

Leseland

69

le

sel

an

d

For iPad: For Android:

for både gutar og jenter

inspirerande og tankevekkjande lesestoff

tøffe illustrasjonar

lettlesen og innhaldsrik tekst

Samlagets LESELAND for eldre barn og ungdom er bøker for barn som vil lese korte historier med høg illustrasjonsgrad. Bøkene er spesielt godt eigna for sidemålsbrukarar og lesesvake, og er tematisk tilpassa interessene til eldre barn og ungdom.

LESELAND for eldre barn og ungdom

NIVÅ EIN Ny I LESELAND

NIVÅ TO KOm I gANg

NIVÅ TRE LESEVENNEN

NIVÅ FIRE LESEpROFFEN

Bøkene eignar seg for barn som nett har begynt å lære å lese.

Bøkene eignar seg for barn som klarer å lese små tekstmengder.

Bøkene eignar seg for barn som begynner å knekke lesekoden, men som enda ikkje er uthaldande i lesinga.

Bøkene eignar seg for barn som jamt over har knekt lesekoden og begynner å bli uthaldande i lesinga.

Bøkene har lita tekstmengd og mange illustrasjonar, og teksten er direkte kopla til bileta. Barna lærer å lese både tekst og bilete.

Tekstmengda aukar litt. Bøkene har framleis mange illustrasjonar, og teksten er direkte kopla til bileta.

Tekstmengda aukar, og lesaren møter nokre vanskelege ord. Teksten er delt i kapittel for å skape pausar i lesinga. Bøkene har illustrasjonar på kvar side.

Tekstmengda aukar, og historiene er meir komplekse.Lesaren møter nokre vanskelege ord. Teksten er delt i kapittel med illu stra­sjonar på kvar side.

Enkel og kort tekst, korte setningar, 5–10 ord per side.

Enkel og kort tekst, korte setningar, 15–25 ord per side.

Korte tekstar, korte til middels lange setningar, 30–50 ord per side.

Middels lange tekstar, middels lange setningar, 70–90 ord per side.

fire lesenivå basert på

barnas leseerfaring

tilpassa innhald, tekst­mengd og ordforråd

lettlesne skrifttypar

som fremjar leseflyten

spreke, fargerike illustrasjonar

for både leseflinke og lesesvake barn

Samlagets LESELAND for barn som lærer å lese er laga

for å stimulere og inspirere ferske lesarar. Dette er gode

historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar.

Du kan også lese bøkene i Leseland­appen, som

du kan laste ned på lesebrett.

LESELAND for barn som lærer å lese

Underhaldande og engasjera

nde le

ttlesbøker

som er tilpassa barnas in

tere

sser o

g lesekunnskap.

Last ned Leseland­appen her:

apple.com/appstore play.google.com

Gode historier fenGjande tema let tlesen tekst

70

le

sel

an

d

anna r. folkestad

TANNTRØBBELBli kjend med Besta og Bo!

besta har så vondt i ei tann! Men tanna vil ikkje ut, og Besta vil ikkje til tannlegen. Korleis kan Bo hjelpe Besta ut av tann-knipa?

Tanntrøbbel er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarme-rande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

anna folkestad (f. 1983) er forfattar og illustratør og har m.a. skrive dei populære bøkene om Unni og Gunni. I 2012 fekk ho Nynorsk barnelitteraturpris for Unni og Gunni reiser.

l e t t l e sbok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 7 2 0 5

p r i s k r 1 6 9 , – | i sa l

7 1

le

sel

an

d

mairi mackinnon og francesca di chiara

SOLA OG VINDEN«Eg er sterk!» seier sola. «Eg er sterkare!» seier vinden – men korleis kan dei bevise det?

denne livlege gjenforteljinga av ein av dei klassiske fablane til Æsop har lettlesen tekst. Etter at barna har lese forteljinga, kan dei prøve seg på nokre morosame oppgåver.

Sola og vinden er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Hanne Dale, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

mairi mackinnon bur i London og er forfattar, redaktør, lærar og omsetjar. Ho har skrive mange bøker for barn og unge. francesca di chiara er fødd i Milano, der ho no bur og arbeider som illustratør.

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 0 9 4 7

p r i s k r 169 ,– | i sa l 

7 2

le

sel

an

d

russel punter og david semple

DEN KROKETE MANNENBli med på eit krokete eventyr!

den krokete mannen har eit krokete hus og ein krokete katt. No vil han ha ein krokete fisk til middag. Men fisken er vekk.

Den krokete mannen er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Hanne Dale, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0russel punter har skrive mange barnebøker. I tillegg til å vere forfattar er han også grafisk designar.

david semple er illustratør.

l e t t l e sbok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 0 9 5 4

p r i s k r 1 6 9 ,– | i sa l

7 3

le

sel

an

d

vegard markhus

EPLESLANGFørste bok om Rine og Ravi – og om ein lærar litt utanom det vanlege.

rine og ravi liker å lære nye ting. Men på skulen er ikkje dette lett. Lærar-Knut er nemleg veldig glad i bråk og tull, og han er ein meister i dårlege idear. Og ein må vel gjere slik læraren seier?

Epleslang er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

vegard markhus (f. 1983) er forfattar, illustratør og lærar. Han er oppvaksen i Norheimsund, men bur og arbeider i Bergen. Han har gitt ut fleire biletbøker, og i 2010 fekk han Nynorsk barnelitteraturpris.

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 2 3 6

p r i s k r 169 ,– | i sa l

74

le

sel

an

d

russel punter og gustavo mazali

DEN PYSETE KATTEN«Du er litt av ein pysekatt!»

katten steinar er redd for det meste, så eit mørkt hus fullt av rare lydar er den siste staden han har lyst til å vere. Men klarer Steinar å vere modig når det trengst?

Den pysete katten er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Ole Skogseide, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

russel punter har skrive mange barnebøker. I tillegg til å vere forfattar er han òg grafisk designar.

gustavo mazali bur i Buenos Aires der han arbeider som illustratør.

l e t t l e sbok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 0 9 6 1

p r i s k r 1 6 9 ,– | i sa l

7 5

le

sel

an

d

kenneth grahame, katie daynes og fred blunt

DEN UNDERLEGE DRAKENKven har vel høyrt om ein drake som ikkje liker å slåst?

og kva skjer når den barskaste drakedreparen av alle kjem på besøk til han?

Den underlege draken er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Hanne Dale, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

kenneth grahame (1859–1932) var ein skotsk forfattar som var kjend for barnebøkene sine. Han er verdskjend som forfattaren av Det suser i sivet. Den underlege draken var i utgangspunktet ei novelle, som Grahame seinare utvida til ein roman. katie daynes har skrive over 40 bøker for barn. Ho har skrive denne forteljinga, basert på boka til Grahame. fred blunt er illustratør og animatør.

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 0 9 7 8

p r i s k r 169 ,– | i sa l

7 6

le

sel

an

d

atle berge og henning lystad

MATIAS MARADONA Fjerde bok i serien om Barcelona-gjengen! Bøker som tek fotball alvorleg og set spelet i sentrum.

barcelona-gjengen skal spele cup. Endeleg skal dei få møte FK Maradona! På skulen har alle snakka om cupen heile veka. Men så skjer det utenkjelege: Matias rekk ikkje bussen. Han har blitt gløymd att av sitt eige fotballag!

Matias er lei av å bli gløymd, lei av å sitje på benken og lei av å ikkje bli bytt inn. Så kva gjer han når han blir spurd om å spele spiss på FK Maradona?

Matias Maradona er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

atle berge (f. 1986) er frå Hjelmtveit i Nordhordland. Han er utdanna journalist. Berge skriv bøker for både barn og vaksne. Til dagleg jobbar han med litteratur-formidling på Drammensbiblioteket.

henning lystad (f. 1972) er illustratør og grafisk designar. Han har illustrert alle bøkene om Barcelona-gjengen. 

l e t t l e sbok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 6 1 8 5

p r i s k r 1 6 9 , – | i sa l

7 7

le

sel

an

d

atle berge og henning lystad

KEEPERKONGENDu har vel høyrt om Keeperkongen?

det er ingen i Barcelona-gjengen som likar å stå i mål, men ingen hatar det så mykje som Aleksander. No er det hans tur igjen, sjølv om dei tapte 7-0 sist han måtte vere keeper … Denne gongen har trenaren henta inn eksperthjelp til treninga. Kan Keeperkongen lære Aleksander å ta ballen med hendene?

Keeperkongen er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 9 2 3 0

k r 169 ,– | u t g . se p t e m be r

7 8

le

sel

an

d

atle berge og henning lystad

ALLE MANN I FORSVARBarcelona spelar aldri feigt! Så kva gjer Barcelona-gjengen når dei får beskjed om å spele alle mann i forsvar?

barcelona-gjengen skal spele mot Storebø, det einaste laget i byen dei aldri har vunne mot. Men når trenarane bestemmer at dei skal spele alle mann i forsvar, må Leo gjere opprør. Trenarane er nemleg foreldra hans, og han må få dei til å forstå at Barcelona-gjengen hatar å spele feigt.

Alle mann i forsvar er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

l e t t l e sbok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 9 2 2 3

k r 169 ,– | u t g . se p t e m be r

atle berge (f. 1986) er frå Hjelmtveit i Nordhordland. Han er utdanna journalist. Berge skriv bøker for både barn og vaksne. Til dagleg jobbar han med litteratur-formidling på Drammensbiblioteket.

henning lystad (f. 1972) er illustratør og grafisk designar. Han har illustrert alle bøkene om Barcelona-gjengen. 

7 9

le

sel

an

d

atle berge og henning lystad

BIRK OG BARCELONA-GJENGENFår Birk bli med på laget?

birk er ny i byen og på leit etter nokon å spele fotball med. Etter å ha bede helten Messi om hjelp møter han Barcelona-gjengen, seks gutar som er minst like glade i fotball og Barcelona som han sjølv. Men har dei plass til ein ny spelar på laget? Birk må verkeleg vise kva han er god for!

Birk og Barcelona-gjengen er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 7 3 8

k r 169 ,– | u t g . se p t e m be r

80

le

sel

an

d

eva muszynski og karsten teich

COWBOY-CLAUS OG DEN PROMPANDE PONNIENYippii-jajee!

cowboy-claus er ikkje som cowboyane i Det ville vesten. Han har ikkje hest. Han har kua Rosa og grisen Lisa, og han har ein grønsakhage. Men ein dag høyrer han lydar frå maisåkeren …

Cowboy-Claus og den prompande ponnien er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Ole Skogseide, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

Ei etterlengta lykke for lesebyrjarar.DIE ZEIT

eva muszynski (f. 1962) er forfattar og teikneserieskapar.

karsten teich (f. 1967) er illustratør.

l e t t l e sbok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 0 9 8 5

p r i s k r 1 6 9 ,– | i sa l

81

le

sel

an

d

martin baltscheit og ulf k.

FELLINE, PROFESSOR PÅL OG KJEMISETTETEit eksperiment på ville vegar!

pål har lenge ønskt seg ein stor, farleg hund som kan passe på han og skremme alle i heile verda. Men når han får oppfylt ønsket sitt, blir han frykteleg skuffa: Felline er nemleg lita og slett ikkje farleg. Men han har jo kjemisettet sitt …

Felline, professor Pål og kjemisettet er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Ole Skogseide, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

martin baltscheit (f. 1965) er teikneserieskapar, illustratør, skodespelar og forfattar. Han skriv i mange sjangrar, for både barn og vaksne. I 2011 fekk han Deutscher Kinder- und Jugendliteraturpreis (den tyske barne- og ungdomslitteraturprisen).

ulf k. (f. 1969) er barnebokillustratør og teikneserieskapar.

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 0 9 9 2

p r i s k r 169 ,– | i sa l

82

le

sel

an

d PRINSESSE FIBI OG DRAKENDer det er ein drake, dukkar det før eller sidan opp drakedreparar. Og kanskje også ei prinsesse.

fibi er lei av å vere prinsesse. Ho drøymer om eventyr og heltedådar. Når ein gretten drake kjem og skremmer heile kongeriket, får ho endeleg sjansen: Modig dreg ho av stad for å møte det farlege uhyret.

Prinsesse Fibi og draken er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Ole Skogseide, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

gudrun likar (f. 1963) arbeider som forfattar, skribent, omsetjar, redaktør og fotograf.

sabine büchner (f. 1964) er illustratør og animatør.

l e t t l e sbok

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 1 0 0 5

p r i s k r 1 6 9 ,– | i sa l

83

le

sel

an

d

sylvia heinlein og sabine wiemers

DEI HEMMELEGE SUPERHELTANESuperheltar finst berre i teikneseriar. Eller?

willi, mikke og Jonny har ein hemmeleg klubb: Dei er « Dei beste», og dei les helst superheltteikneseriar. Men ein dag kjem dei tre vennene på sporet av ei superstor hemmelegheit, og med eitt står superheltane framfor dei i levande live.

Dei hemmelege superheltane er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.

Omsett av Ole Skogseide, Språkfolk.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

sylvia heinlein (f. 1962) debuterte som barnebokforfattar i 2000 og har sidan skrive fleire bøker. Ho jobbar òg som skribent for fleire tidsskrift.

sabine wiemers (f. 1965) er illustratør og animatør og har illustrert ei rekkje bilde- og barnebøker.

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 1 0 1 2

p r i s k r 169 ,– | i sa l

8 4

le

sel

an

d

dorte karrebæk og otto dickmeiss

FRIDA FDet er ikkje lurt å ønskje seg for mykje ...

den dagen i sommarferien då Frida F fylte ti år, fekk ho ei gåve av mor si. Det var ikkje ei gåve ho hadde ønskt seg, slett ikkje. Ho var ikkje det minste interessert i henne.

Gåva var ei fin, gammal porselensdokke. Og ho hadde vore svært dyr. Mor til Frida F hadde kjøpt dokka fordi ho likna det snille barnet ho så inderleg ønskte seg. Men Frida F var ikkje snill.

Frida F er ein del av Samlagets Leseland for eldre barn og ungdom. Bøkene er rikt illustrerte med inspirerande og tankevek-kjande lesestoff. Dei kombinerer gode og engasjerande historier med lettlesen og innhaldsrik tekst.

Omsett av Aud Søyland.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

dorte karrebæk (f. 1946) er ein dansk forfattar og illustratør. Ho har skrive og teikna mange bøker for barn og unge, og ho har vunne fleire prisar for bøkene sine. otto dickmeiss (f. 1969) er ein dansk illustratør. I 2005 fekk han det danske Kulturministeriets illustratørpris, mellom anna for illustrasjonane til Frida F.

l e t t l e sbok

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 1 0 2 9

p r i s k r 1 6 9 ,– | i sa l

85

le

sel

an

d

jesper nicolaj christiansen og peter snejbjerg (ill)

EPLETEg treng hjelp. Nei, meir enn hjelp. Eg treng eit mirakel.

sommarferien er sju veker utan skule. Sju veker med slaraffenliv. Solskin og lenge ute. Fotball og brus. Moro heilt inn i magen. Men min sommarferie er noko drit. Eg er den einaste som ikkje er på Kreta eller Ibiza eller i Tibet.

Alle dei andre er borte. Eller nesten alle …

Eplet er ein del av Samlagets Leseland for eldre barn og ungdom. Bøkene er rikt illustrerte med inspirerande og tankevekkjande lesestoff. Dei kombinerer gode og engasjerande historier med lettlesen og innhaldsrik tekst.

Omsett av Aud Søyland.

C: 72 M: 18 Y: 39 K: 0

C: 85 M: 56 Y: 0 K: 0 C: 73 M: 28 Y: 0 K: 0

C: 0 M: 23 Y: 88 K: 0

C: 0 M: 56 Y: 79 K: 0

C: 71 M: 88 Y: 0 K: 0

l e t t l e sbok

i sbn: 97882 5 2 1 8 1 0 3 6

k r 169 ,– u t g . se p t e m be r

jesper nicolaj christiansen (f. 1972) er ein dansk barne- og ungdomsbokforfattar. Eplet er hans debutbok.

peter snejberg (f. 1963) er ein dansk illustratør og teikneserieskapar.

8 6

ba

rn

eb

øk

er

martine grande

DAGEN OPP NEDKorleis ser dagen ut, for dei som berre har sett natta?

ein dag vaknar flaggermusene Ida og Oda opp om morgonen. Alt ser annleis ut! Det er ikkje natt, men dag. Det er ikkje mørkt, men lyst. Og det er ikkje stille, men veldig (veldig!) bråkete. Kor kjem alle lydane frå?

Bli med flaggermus-søstrene Ida og Oda på tur! På ein heilt uvanleg, vanleg dag.

Dagen opp ned er ei fargerik og spenstig bildebokforteljing, om å sjå verda med heilt nye auge. Skrive og teikna av Martine Grande.

bi l de bok

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 6 9 3 2

k r 249 ,– | u t g . se p t e m be r

martine grande (f. 1985) voks opp i Lierne i Nord-Trøndelag og bur no i Volda. Ho er utdanna animatør og jobbar til dagleg i sitt eige animasjonsselskap, Grande Produksjon. I 2013 debuterte ho som forfattar med biletboka Kakerlakken med den stygge frakken ... og hovudet fullt av triste tankar, som også ligg føre som animasjonsfilm, biletbokapp og teater.

barnebøker

8 7

ba

rn

eb

øk

er

barbro lindgren og olof landström (ill.)

BOKA OM BENNYTo herlege bøker om veslegrisen Benny samla i éi!

barbro lindgrens veslegris Benny er ein av dei tøffaste og mest elska grisene i barnebokverda.

I Neimen, Benny må Benny rømme heimanfrå når mor hans vil putte Veslenøff i vaskemaskina. Men kvar skal han bu då? Når det røyner på, kan det vere godt å finne ei grop å rulle seg i.

I Jamen, Benny får Benny ein veslebror. Han ønskte seg det, men så går han fort lei. Heile dagen syg veslebroren på smokken sin, og Benny får ikkje smake. Men storebrør kan vel òg bruke smokk?

Omsett av Stein Versto.

barbro lindgren (f. 1937) er ein svensk forfattar kjend for sine populære barne- og ungdomsbøker, mellom anna bøkene om Benny og om den ville ungen. Lindgren vann den største barnebokprisen i verda, ALMA-prisen, for forfattarskapen sin i 2014. olof landström (f. 1943) er ein finlandssvensk illustratør, animatør og barnebokforfattar.

bi l de bok

i sbn: 97882 5 2 1 6 3 9 1 9

p r i s k r 249 ,– | i sa l

8 8

ba

rn

eb

øk

er

presentert av maria parr

BARNAS STORE EVENT YRBOKI Barnas store eventyrbok finn du åtte av våre mest kjente og skatta eventyr.

Her er kloke dyr, dumme troll, handle-kraftige gutar og modige jenter, klar til å bergta nye generasjonar eventyrlesarar.Samlinga inneheld eventyra om dei tre Bukke Bruse, Raudhette, Fyrtøyet, Panne-kaka, Mannen som skulle stelle heime, Den stygge andungen, Tornerose og  Bymusi-kantane frå Bremen.

Eventyra er henta frå Asbjørnsen & Moe, H.C. Andersen og brødrene Grimm. Det er forfattaren Maria Parr som har omsett og modernisert språket i eventyra slik at dei passar for unge lesarar i dag.

Eventyra er illustrert med dei klassiske og kjente illustrasjonane til Svend Otto S., akkurat dei same illustrasjonane som dagens foreldregenerasjon kan hugse igjen frå åttitalets Bokklubbutgåve av eventyr-skatten.

Perfekt høgtlesingsbok for alle mellom 3–10 år.

e v e n t y r

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 5 3 3

k r . 349 , - | u t g . aug us t

maria parr (f. 1981) er forfattaren av dei modernebarnebokklassikarane Vaffelhjarte og TonjeGlimmerdal. Vaffelhjarte er omsett til heile 26 språk, Tonje Glimmerdal til 17 språk.

8 9

ba

rn

eb

øk

er

hector malot

FRENDELAUSBarnebokklassikar som framleis rører lesaren til tårer

hittebarnet remi veks opp i fattige kår. Ni år gammal blir han seld til gamle Vitalis fordi pleiefar hans ikkje vil fø på han lenger. Remi må reise rundt med Vitalis og dyra hans – tre hundar og ein apekatt – og tene til mat og losji ved å opptre for folk. Han opplever varme vennskap og tragiske hendingar, og vi får også vite at nokon leitar etter han. Er det foreldra? Eller er det mørke krefter som vil han ille?

Frendelaus er ei rørande forteljing om tap, vennskap og det å finne heim. Usliteleg barnebokklassikar i nyutgåve.

Frå fransk ved Johannes Horvei/Åsmund Forfang.

k l a s si k a r f or ba r n

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 4 0 0

k r 199 , - | u t g . aug us t

hector malot (1830–1907) frå Frankrike hadde suksess med bøker for både vaksne og barn. Den mest kjende er historia om hittebarnet Remi i Frendelaus (1878).

90

ba

rn

eb

øk

er

hilde myklebust

BJØRKE-BOKSTAVARSjarmerande diktsamling full av glede og undring

Eg heng etter ei handfrå ei grein Kjenner vinden bølgje i trekronaEg er ein kongle eller ein knopp

Mor ropar frå trappa:No kjem du deg ned!Men ho veit då vel like godt som meg at dette er ei hengebjørk

Bjørkebokstavar handlar om kor fint det kan vere å ha si eiga bjørk, men også om eit sterkt ønske om å få ein hund. Gjennom blikket til eit barn skildrar Hilde Myklebust undring, glede og einsemd gjennom skiftande årstider på landet.

Samlinga er vakkert illustrert av Tone Lileng.

hilde myklebust (f. 1979) bur i Syltedalen på Sunnmøre. Ho har bakgrunn frå Skrivekunstakademiet i Hordaland og har studert litteratur- og teatervitskap ved Universitetet i Bergen.

di k t f or ba r n

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 4 8 3 9

p r i s k r 1 9 9 ,– | i sa l

91

ba

rn

eb

øk

er

erna osland og per ragnar møkleby (ill.)

NÅR DET REGNAR I AFRIKA Ei bok om vêr og klimaendringarFaktabok for barn om meteorologi

korleis blir vêret til? Kvar kjem vindane frå? Kvifor får hagl racerfart, og kvifor i alle dagar regnar det? Dette er ei bok om vêr, men også ei bok om Styrk, som bur i Noreg, men tenkjer på Afrika. Når kjem regnet til dei tørre åkrane hos mormor, tenkjer han. For det kjem vel, om det ikkje er nokon som har stole det?

Dette er forteljinga om Styrk, men også ei faktabok om meteorologi. I slutten av boka kan du lese om korleis vêret held på å endre seg her på kloden. Og du få vite kvar regnet i Afrika blei av!

Boka er illustrert av Per Ragnar Møkleby.

erna osland (f. 1951) debuterte i 1987 med ungdomsromanen Natteramnen og har skrive ei rekkje kritikarroste bøker for barn, ungdom og vaksne. per ragnar møkleby (f. 1974) er illustratør og grafikar frå Lørenskog, busett i Skien. Møkleby er utdanna ved Kingston University i London og har illustrert bøker, aviser og blad sidan 1998. Han fekk UUDs bildebokpris for boka Førstemamma på Mars.

ba r n

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 8 0 9

p r i s k r 249 , - | i sa l

92

ba

rn

eb

øk

er

93

ba

rn

eb

øk

er

berit rødstøl

FRØPPELDUNK – EIN MILJØFABEL Eventyrleg forteljing om vennskap, campingplassliv og miljøvern

kvar sommar reiser Ea og mora til campingplassen Frøppeldunk for å fiske, bade og ikkje minst treffe alle dei andre feriegjestane igjen. Men denne sommaren skjer det noko uventa: fargane forsvinn, ein etter ein!

Korleis i all verda kan det ha seg? Dette må Ea og ferievennen Lars finne ut av, og det før absolutt alle fargane er vekk og heile verda blir grå!

Ei intens jakt etter løysinga startar og alle dei rare, fine campinggjestane på Frøppeldunk blir involvert i mysteriet.

Frøppeldunk er illustrert av Christian Fjeldbu.

6– 9 år

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 3 8 0

p r i s k r 269 , - | u t g . se p t e m be r

berit rødstøl (f. 1979) er forfattar, journalist og dokumentarfilmskapar. I 2010 debuterte ho med romanen Himmelreisande, som handlar om hunden Laika som vart sendt ut i verdsrommet i 1957.

9 4

ba

rn

eb

øk

er

ingunn røyset

ALDRI FRED Å FÅSpennande og livleg forteljing frå krigens dagar

dagny har blitt storesøster. I tillegg har ho krigen å kave med. Vår tids Dagny er tilbake i 2. verdskrigen og møter igjen Belinda og Kalla. Det er fint, hadde det ikkje vore for at Kalla har planar om å gjere slutt på krigen heilt på eiga hand. Det er mykje spennande ein kan finne i fjøra, men Dagny treng hjelp både frå notid og fortid skal ho finne skattekista hans Ammen.  Og når som helst kan det smelle.

Eit frittståande framhald til barneboksuksessen Dei et ikkje sjokoladepålegg i krigen.

9– 12 år

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 3 9 7

p r i s k r 1 9 9 , - | u t g . se p t e m be r

ingunn røyset (f. 1965) er utdanna sosionom, make-up-artist og landbruksavløysar og har jobba som sosialkurator, stylist og budeie. Den mangfaldige bakgrunnen har ho dei siste 15 åra brukt i jobben som journalist. Ingunn er opphavleg frå Hareid på Sunnmøre, men bur no på Flø i Ulstein kommune. Ho debuterte med Prins Storm i 2012. 

95

ba

rn

eb

øk

er

erna osland

TA 100 STEG OG FÅ EIN VENNFine forteljingar om det å møte kvarandre

brage møter ei jente i djupet. Trond møter munnen til Maja-Mari. Mens Hanna møter Håvard utan å sjå han!

Når to møter kvarandre, begynner ting å skje. Her er 14 forteljingar om nett det.

Fleire av forteljingane er korte, andre er litt lengre. Men alle handlar om kor fint det er å få ein venn.

Ta 100 steg og få ein ven er illustrert av Torill Stranger.

9– 12 år

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 7 7 6

p r i s k r 229 , - | u t g . se p t e m be r

erna osland (f. 1951) debuterte i 1987 med ungdomsromanen Natteramnen og har skrive ei rekkje kritikarroste bøker for barn, ungdom og vaksne. Osland er frå Høyanger, men bur på Byrkenesøy i Sogn. 

9 6

ba

rn

eb

øk

er

magnhild bruheim

HY TTE- MYSTERIETAndre bok i spenningsserien om Stian og Stine

stian oppsøkjer ei gammal, forfallen hytte i skogen, der det ein gong skjedde eit mord, som ikkje vart oppklart. Det er noko mystisk med hytta, og saman med Stine bestemmer Stian seg for å finne ut kva det er. Kven er mannen som ser ut til å bu der? Har han noko med drapet å gjere?

Stian og Stine er stesøsken som nettopp har blitt del av ein ny familie. Saman er dei gode til å løyse mysterium, men det er ikkje alltid like lett å skulle balansere detektivarbeid og kvardagsliv.

Hyttemysteriet er andre bok i ein engasjerande spenningsserie for dei yngre lesarane. Les òg Motorsykkelmysteriet!

magnhild bruheim (f. 1951) er frå Skjåk i Gudbrandsdalen. Ho har arbeidd som journalist i fleire avdelingar i NRK, både i Oslo og på Lillehammer. Dei siste åra har ho livnært seg som forfattar og frilansjournalist. Bruheim er busett på Lillehammer.

9– 12 å r

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 7 3 6 6

p r i s k r 1 9 9 ,– | i sa l

97

ba

rn

eb

øk

er

harald nordtun

EKSPERIMENTETKlassisk forviklingshistorie med alvorlege undertonar

på veg til besteforeldra utfordrar Amund tvillingsøstera Amanda til å byte klede – dei skal late som dei er kvarandre, eit eksperiment som berre skal vare ein kveld. Men så får dei uventa besøk som ikkje gjennomskodar spøken, og då blir det vanskeleg å byte tilbake …

Eksperimentet er ei spennande forteljing om eit tema som opptek dei fleste barn: Fantasien om å vere motsett kjønn.

Komisk og pikant dramatisering av ulike forventninger. Harald Nortun (…) har med sin fjerde barnebok levert en velskrevet og poengtert bok om kjønnsroller og identitet.Morten Olsen Haugen, Aftenposten

Eksperimentet» er en bok som kan anbefales som en drivende god fortelling om et meget viktig tema. Boken bør også kunne fungere som et viktig diskusjonsgrunnlag mellom barn og voksne.Endre Ruset, Romsdals Budstikke

harald nortun (f. 1972) er utdanna litteraturvitar og har arbeidd som lektor ved NTNU. Han debuterte som forfattar med romanen Røverskogen i 2006, og har også utgitt ei lyrikksamling for ungdom, Nesten saman. Nortun er busett i Trondheim.

9– 12 å r

i sbn 978825 2 1 8 7 2 9 8

p r i s k r 199 ,– | i sa l

9 8

ba

rn

eb

øk

er

lene kaaberbøl

VILLHEKS –ATTERKOMARENDen spennande finalen om villheksa Clara

i den siste om villheksa Clara har Blodsungen vendt tilbake til livet. Ho vil gjere alt for å bli der, om ho så må ete kvart einaste levande vesen på jorda!

Det er opp til Clara og heksekretsen hennar å stanse henne – sjølv om dei veit kva det krev: For å få atterkomaren ut av verda må éin i kretsen døy.

Atterkomaren er den spennande finalen i Villheks-serien, om Clara som må kjempe for å overleve som villheks, i ei verd der magi ikkje akkurat er barnemat.

Omsett av Øystein Rosse.

lene kaaberbøl (f. 1960) starta karrieren sin som forfattar i ein alder av 15 år. Sidan den gong har ho skrive ei rekkje bøker, og ho er i dag forfattar på heiltid. Kaaberbøl har mellom anna vunne Disney-prisen for W.I.T.C.H-serien.

9– 12 å r

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 4 1 9 8 (n n)

978825218 4 2 0 4 (bm)

p r i s k r 1 9 9 ,– | i sa l

Serien

finst på både

nynorsk og

bokmål

9 9

ba

rn

eb

øk

er

Medrivende historier om Clara, som oppdager at hun har uante krefter og flytter inn i et farlig

og utfordrende magisk univers. Anne Cathrine Straume, NRK

10 0

ba

rn

eb

øk

er

lene kaaberbøl

SKAMMARENS DOTTERBoka bak filmen!

Skammarens dotter er første bok i den intenst spennande Skammar-serien, som har erobra unge fantasy-elskarar i land etter land.

Dina har arva den eigenskapen frå mora som gjer at alle må frykte henne: Berre med blikket kan ho få folk til å tilstå kriminelle handlingar. Når Skammaren blir kalla til Dunark-borga der den vonde fyrst Drakan herskar, må Dina komme mora til unnsetning.

Heller enn å spele helt ønskjer Dina eigentleg å vere heilt vanleg, men det går ikkje når ein er Skammarens dotter og har fått auge som ingen vanlege menneske tør å sjå inn i.

Serien er omsett av Øystein Rosse.

lene kaaberbøl (f. 1960) starta karrieren sin som forfattar i ein alder av 15 år. Sidan den gong har ho skrive ei rekkje bøker, og ho er i dag forfattar på heiltid. Kaaberbøl har mellom anna vunne Disney-prisen for W.I.T.C.H-serien.

9– 12 å r

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 9 5 3

p r i s k r 1 4 9 ,– | i sa l

No også

på film!

101

ba

rn

eb

øk

er

lene kaaberbøl

SKAMMAR- TEIKNET

Skammarfamilien har flykta opp i Høglandet, men den hemngjerrige fyrst Drakan og drakehæren hans får meir og meir makt, og ingen stad er trygg for Skammaren og barna hennar. 16-årige Davin og syster hans Dina kjem opp i harde kampar, kvar på sin måte: Davin med sverdet, og Dina med den farlege skammar-evna som ho har arva frå mor si.

Dette er andre bok i den intenst spennande Skammar-serien, som har erobra unge fantasy-elskarar i land etter land.

Serien er omsett av Øystein Rosse.

Godt fortalt, drivende spennendeOla By Rise, Adresseavisen

Vil trollbinde leserneAnne Cathrine Staume, NRK

9- 12 å r

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 3 0 1

p r i s k r 149 , - | i sa l

Kaaberbøl vet å ta vare på den gode historien ... direkte og replikksterkt språk ... det er grunn til å glede seg til forsettelsenMette Hofsødegård, Dagbladet

102

ba

rn

eb

øk

er SLANGENS

GÅVE

Den tredje boka i Skammarserien byrjar der Skammarteiknet sluttar. Skammaren og dei unge barna hennar Dina og Davin har søkt ly i huset sitt i Høglandet, men familien blir atter kasta ut i ein kamp for livet.

Det startar med at Dina møter ein framandkar på marknaden som viser seg å vere far hennar. Mora hadde meint å halde eksistensen hans hemmeleg, fordi han er Svartemeister. Han har slangens gåve, dvs.evna til å manipulere tankane til andre menneske. Og no er spørsmålet: Har Dina arva hans evne òg, liksom ho har arva moras evne til å sjå menneskas vonde samvit?

Serien er omsett av Øystein Rosse.

9- 12 å r

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 3 1 8

p r i s k r 1 4 9 , - | i sa l

lene kaaberbøl (f. 1960) starta karrieren sin som forfattar i ein alder av 15 år. Sidan den gong har ho skrive ei rekkje bøker, og ho er i dag forfattar på heiltid. Kaaberbøl har mellom anna vunne Disney-prisen for W.I.T.C.H-serien.

103

ba

rn

eb

øk

erSKAMMAR-

KRIGEN

I denne fjerde og siste boka i Skammar-serien kjem Dina og broren Davin tilbake til byen Dunark.

Den vonde fyrsten Drakan har tilrana seg makta her. Drakan er det einaste fullstendig skamlause mennesket Dina har møtt, og tusenvis av menneske har døydd under det brutale overherredømmet hans. Eit opprør mot han må kome, og opprørsleiaren blir halvbror hans, Nico, Dinas venn. Han er den rettmessige arvingen til Dunark, men hatar sverd og kan ikkje drepe. Davin og Dina må hjelpe han, og slik startar Skammarkrigen, det siste dødsens farlege oppgjeret med Drakan og drakehæren hans. Det blir ein krig som ikkje kan vinnast med sverdet aleine.

Serien er omsett av Øystein Rosse.

9- 12 å r

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 3 2 5

p r i s k r 149 , - | i sa l

104

ba

rn

eb

øk

er

robert muchamore

GENERALENTiande bok i serien om Cherub-agentane!

det største treningsfeltet i verda for krigføring i byar ligg i ørkenen utanfor Las Vegas i Nevada i USA. 40 britiske kommandosoldatar blir jakta på av ein heil amerikansk bataljon.

Men leiaren har eit ess i ermet. Han har planar om å smugle inn ti Cherub-agentar og skape det beste krigsspelet nokosinne.

Dette er den tiande Cherub-boka. Serien har vunne fleire litterære prisar og blitt ein internasjonal suksess.

Omsett av Øystein Rosse.

robert muchamore (f. 1972) jobba som privatetterforskar i mange år, men slutta då bøkene hans gjorde suksess. Bøkene hans er utgitt på meir enn 20 språk, og har selt fleire millionar.

9– 12 å r

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 5 1 8 8

p r i s k r 1 8 9 ,– | i sa l

105

ba

rn

eb

øk

er

Hovudpersonen er 12-årige James Adams, som kjem på barneheim

etter at mora døyr. James får raskt tvilsame venner, hamnar i slåsskampar og blir arrestert for tjuveri. Men då CHERUB oppdagar hans skjulte talent, byrjar eit nytt liv som spion.

Slagkraftig, spennande, fargerikt, du kjem til å ønskje at det verkelig var sant

Sunday Express

Her er det spenning fra begynnelse til slutt

bokelskere.no

10 6

un

gd

om

sbø

ke

r

asbjørn rydland

FREDLAUSSiste band i knallsterk og prislønt fantasyserie om Drakeguten

fredlaus og på flukt frå den nye leiinga i Kervad er Koll avskoren frå nesten alle han bryr seg om. Med eit brennande ønskje om hemn og oppreising tar han opp jakta på fienden som har trekt i trådane og gjort livet surt for både han og dei andre kervingane. Men fienden er slu, og snart blir Koll nøydd til å vende tilbake til ei usikker framtid i Kervad. Men kan han halde seg på frifot lenge nok til å stoppe trugselen som lurer? Og skulle han greie det, kjem nokon i det heile tatt til å takke han?

Fredlaus er femte og siste band i serien om Drakeguten, der politiske og overnatur-lege konfliktar møtest i eit klimaks som vil endre både Koll og heimbyen hans for alltid, både på godt og vondt.

u ngdom

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 5 8 9 8

k r 229 , - | u t g . se p t e m be r

asbjørn rydland (f. 1976) er frå Seim i Hordaland og bur i Oslo. Han vart tildelt både Nynorsk barne-bokpris og Fabelprisen for serien om Drakeguten i 2012. Drakeguten vann NM i litteraturformidling.

Ungdomsbøker

10 7

un

gd

om

sbø

ke

r

Dei fleste kjenner til det imponerande arbeidet til Tolkien, men me har i høgste grad folk som kan kunsten her til lands òg. Ein av dei aller flinkaste er Asbjørn Rydland, som står bak bokserien om Koll frå Kervad – Drakeguten.Arild Torvund Olsen, Nynorskbok.no

10 8

un

gd

om

sbø

ke

r

atle hansen

SVARTEDALENLettlesen grøssar for ungdom

kva gjer du når du høyrer mystiske stemmer frå kjellaren i ei forlaten løe, djupt inne i Svartedalen, der du absolutt ikkje skulle gå? Når mystiske ting byrjar hende, og du ikkje klarer å finne ei naturleg forklaring?

Nokre gonger blir det opp til dei i notida å rydde opp i hendingane i fortida sjølv om det kan bli farleg.

Svartedalen er ein lettlesen grøssar der spenninga held deg klistra til sidene.

atle hansen (f. 1954) er forfattar, musikar og journalist. Han har skrive bøker for både barn og vaksne, gitt ut fleire plater, fått Vinjeprisen for nynorsk journalistikk og «Ordknappen» 2013 for boka Flukt.

u ng dom

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 7 3 0 4

p r i s k r 1 9 9 ,– | i sa l

ungdomsbøker

10 9

un

gd

om

sbø

ke

r

marit kaldhol

ZWEETKva er sanning, kva er løgn?

alarmen går, og ungdomsskulen blir evakuert på grunn av ein livsfarleg gasslekkasje. 10. klassingane Lill Miriam, Susan og Ruben opplever den dramatiske situasjon på kvar sin måte. Lill Miriam tenkjer heilt annleis enn dei andre. Ho som er så oppteken av at honningbiene forsvinn, er plutseleg sjølv forsvunnen. Overlever ho eller ikkje? Susan har ein vond løyndom ho ikkje klarer å gløyme. Ruben er ny i landet og har berre ein venn, Lill Miriam. Klarer han å finne ut kvar ho gøymer seg før det er for seint?

Ulike tankar og ulike minne fer gjennom hovudet på dei tre ungdommane. Korleis er liva deira knytte saman? Kva er sanning, og kva er løgn? Kven er modig, og kven er feig? Kven er tøff nok til å stå på for det ein kjenner er rett?

Den er smart, ambisiøs og inderlig på samme tid. Dessuten tar den unge mennesker og deres sosiale samvittighet på alvor.Anne Cathrine Straume, NRK

marit kaldhol (f. 1955) har sidan debuten i 1983 gitt ut ei rekkje prislønte bøker for barn, ungdom og vaksne. Ho har fått fleire internasjonale barneprisar for bildeboka Farvel, Rune (1986). For novellesamlinga kino (2006) og romanen søkeord: ayotzintli (2010) fekk Kaldhol Kulturdepartementets litteraturpris. Den siste boka blei utgitt i Tyskland i 2012, og blei nominert til Deutsche Jugendliteraturpreis (den tyske ungdomslitteraturprisen).

u ng dom

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 3 4 2

p r i s k r 259 , - | i sa l

110

un

gd

om

sbø

ke

r

lars mæhle

BOUVETØYA 2052Klima-thriller lagt til framtida

året er 2052. Startskotet går for tidenes heftigaste nett-reality, ein klimakonkurranse på isolerte Bouvetøya i Sørishavet. 

Ein ungdom frå kvar verdsdel, kvar med sine unike eigenskapar, skal knive om enorme pengesummar. Dei skal vere offline i tre dagar, mens resten av verda kan følgje dei gjennom liveoverføringar. Men er Bouvetøya 2052 verkeleg ein sjanse til å endre planetens framtid? Mot sin vilje blir den norske aktivisten Roland vikla inn i eit spel på liv og død.

u ng dom

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 1 2 0

p r i s k r 2 7 9 , - | u t g . aug us t

lars mæhle (f. 1971) er ein av Noregs mest profilerte og prislønte barne- og ungdomsforfattarar. Det store gjennombrotet hans kom med fantasyromanen Landet under isen som både fekk KUDs litteraturpris, Uprisen og var nominert til Brageprisen og Ungdommens kritikerpris. 

111

un

gd

om

sbø

ke

r

tor arve røssland

GLIMT Øygrøssar som får det til å fryse på ryggen til lesaren

jon flyttar til ei øy i havgapet med legemor si. Det vakre landskapet skjuler stygge løyndommar; for kvifor må ungdommane ut av ungdomshuset før klokka 19:33, og kva er det demente frk. Hansen eigenleg prøver å fortelje Jon? Kva har 2. verdskrigen å gjere med alt det mystiske som skjer?

Tor Arve Røssland har gjort det igjen! Glimt er ein skikkeleg grøssar.

u ngdom

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 6 8 4 |

k r 229 , - | u t g . se p t e m be r

tor arve røssland (f. 1971) voks opp på Husnes i Kvinnherad, og er no busett på Halhjem i Os, Hordaland. Røssland skriv bøker for barn og unge, og er mest kjent for grøssar Svarte-Mathilda. 

Fakta og dokumentar

Fakta og dokumentar

11 4

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

115

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

aud søyland og jan olav fretland

NORSKE SKRIVEREGLARReglane du treng for å skrive på papir og skjerm

dette er boka du må ha for å lære deg vanlege norske skrivereglar. Her finn du blant anna reglane for komma og anna teiknsetjing, du får råd om stor og liten bokstav, bindestrek og tankestrek og vanlege forkortingar. I tillegg får du hjelp til tekstar på nett, til dømes oppskrift på e-brev og elektronisk signatur, tips om korleis ein lagar hypertekst, råd om nettsider, oppsett for vitskapleg publisering og hjelp til korleis gå frå manus til trykt tekst.

sp rå k

i sbn: 97882 5 2 1 8 3 0 5 4 (n n)

i sbn: 97882 5 2 1 8 6 7 5 8 (bm)

p r i s k r 249 , - | u t g . aug us t

jan olav fretland (f. 1950) er førsteamanuensis ved avdeling for lærarutdanning og idrett ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. Han er tidlegare leiar i Norsk språkråd og har skrive lærebøker i nynorsk grammatikk og i god offentleg språkbruk, mellom anna På saklista.

aud søyland (f. 1954) har lang røynsle som språkrettar og har samla døme til boka frå praktisk arbeid med tekstar. Ho arbeidde i Norsk språkråd på 1980-talet, men har sidan vore frilans språkrettar og omsetjar. Søyland er òg ein av redaktørane for Hellevik: Nynorsk ordliste.

Saman har dei to tidlegare gitt ut Rett og godt. Handbok i nynorskundervisning.

Boka

kjem både

på bokmål og

nynorsk

116

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

jostein fet

DEN GLØYMDE LITTERATUREN.Gamle bøker og

skrifter i privat

eige på Sunnmøre

Frå den vesle studien til den store tanken

jostein fet set i sitt 91. år krona på eit unikt litteratursosiologisk forskingsverk.

I 1978 hadde han i analysen av 16 287 arveskifte frå 1690–1839 registrert 14 199 bøker. Men Fet fann tidleg ut at svært mange bøker og skrifter aldri vart registrerte i skifteprotokollane, at bøkene i skifta berre var toppen av isfjellet.

Frå 1979 og fram til i år har Fet funne fram eit representativt utval på 609 bøker og skrifter trykte før 1840, alle hos private eigarar på Sunnmøre. Den eldste boka er frå 1549. Første del av Den gløymde litteraturen presenterer idéinnhaldet i dei viktigaste bokgruppene.

Andre del er eit bibliografisk register, der Fet fortel korleis bøkene har vandra

l i t t e r at u r h i s t or i e

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 7 0 7

k r 429 , - | u t g . j u n i

gjennom arv, gåver, auksjonar eller bytehandel, og det kjem fram kor høg posisjon bøker hadde i det gamle bondesamfunnet.

Føreord ved Ottar Grepstad.

jostein fet (f. 1924) er litteraturhistorikar, litteratursosiolog og gjendiktar. Han har vore dosent og undervisningsleiar ved Høgskulen i Volda. Viktigaste forskingsområdet hans er bonde- og fiskarallmugens litterære liv mellom 1600 og 1850. Granskinga hans har gitt fundamental ny forståing av kva tid og kor utbreidd lese- og skrivekunna var mellom folk flest. Og bøkene han er blitt ståande som viktige referanseverk i norsk og skandinavisk litteraturforsking.

11 7

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

alfred fidjestøl

EIT EIGE ROM Norsk kulturråd

1965–2015

historia om Norsk kulturråd er historia om korleis Gerhardsen-regjeringa etablerte eit eige rom utanfor politikken, der eit råd av kunstnarar og kulturpersonlegdomar sjølvstendig skulle få forvalte ein eigen post på statsbudsjettet.

Det har alltid stått strid om Norsk kulturråd, mellom anna fordi institusjonen er blitt plassert midt i krysselden for nokre av dei mest grunnleggjande motsetnadene i det norske samfunnet: motsetnaden mellom elitekultur og folkekultur, mellom by og land, mellom ekspertar og folkevalde, mellom kunstens fridom og krava til kunsten. Historia om Norsk kulturråd er difor samstundes ei historie om framvoksteren av det moderne Noreg. Om frykta for fjernsynet og kva som ville skje med norsk kulturliv når alle norske heimar fekk TV, om korleis populistar på Stortinget seinare spotta forfattarar og Kulturråd ved å lese høgt frå den modernistiske lyrikken, og om korleis Framstegspartiet stadig har

h i s t or i e

i sbn 9788252 1 8 7 3 1 1

p r i s k r 499 , - | u t g . nov e m be r

drøymt om å høgtrykksspyle Kulturrådet «rent for spindelvev».

alfred fidjestøl (f. 1973) har vore engasjert av Norsk kulturråd for å skrive 50-årssoga, men har fått fritt mandat til å skrive kritisk, ærleg og uavhengig. Han har tidlegare gjeve ut bøkene Hans Jonas. Ein introduksjon (2004), Eit halvt liv. Ein biografi om Per Sivle (2007), Trass alt. Det Norske Teatret 1913–2013 (2013) og Frå Asker til Eden. Historia om Askerkretsen 1897–1924 (2014).

118

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

åshild ulstrup

GALSKAP OG EVENT YREi reise tilbake til barndommen

for 63 år sidan reiste Åshild Ulstrup frå heimbygda Valen i Sunnhordland. Sidan har Oslo vore heimstaden hennar. Det var eit kultursjokk å komme frå den frodige bygda til eit liv mellom asfalt og betong. Her har ho hatt to ekteskap, oppfostra fire barn og arbeidd som journalist. I dag er ho 80 år, enkje og kallar seg ein livets frilansar. Ulstrup er aldrande, men den første delen av livet sit spikra i minnet hennar. Ulstrup går tilbake til ein uvanleg barndom i ei bygd med eit mangfald av liv og lagnader, landskap og opne dører.

åshild ulstrup (f. 1934) har eit langt yrkesliv som journalist og radiomedarbeidar bak seg. Ho er særleg kjend for personlege portrett i NRK gjennom 40 år, mellom anna i radioprogramma «På livet laus» og «Middagsstunden». Ulstrup har òg utgitt fleire dokumentar- og intervjubøker. Ulstrup voks opp på Valen i Sunnhordland, men ho er busett i Oslo.

bio gr a f i

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 0 9 7

p r i s k r 3 4 9 , - | i sa l

119

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

eskil skjeldal og jon fosse

MYSTERIET I TRUAJon Fosse i samtale med Eskil SkjeldalDiktaren og katolisismen

i 2013 konverterte Jon Fosse til katoli-sismen. Fosse melde seg i protest ut av Den norske statskyrkja som 16-åring, men fann seinare attende til ei religiøs livsforståing gjennom skrivinga. Han har vore oppteken av gnostisme, kristen mystikk og har kjent seg nær kvekarrørsla, men er no altså kato-likk. Kva har skjedd?

Teologen og katolikken Eskil Skjeldal samtalar med Fosse om vegen fram til konverteringa. Dei snakkar om tru og Gud, om åndelege og mystiske opplevingar, om skriving, alkoholisme og sjukdom, om kvardagen som katolikk og om kva Fosse tenkjer om standpunkta til den katolske kyrkja. Her kjem du tett på både Fosse og trua.

eskil skjeldal (f. 1974) er teolog og er stipendiat på Menighetsfakultetet. Han har òg master i faglitterær skriving frå Høgskolen i Vestfold og er mellom anna litteraturkritikar i Vårt Land og Dag og Tid.

bio gr a f i

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 1 8 2

p r i s k r 349 , - | i sa l

1 20

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

jan inge sørbø

ARNE GARBORGFrå bleike myr til alvelandarne garborg har ein eineståande posisjon i norsk litteratur. Han skreiv truleg den beste romanen i sin periode (Fred), den beste diktsamlinga (Haugtussa), det første store nynorske dramaet (Læraren) og nokre av dei beste essaya i norsk litteratur (Hanna Winsnes Kogebog).

Denne eineståande innsatsen hadde ein mørk bakgrunn. Faren var alvorleg sinnslidande, og då Garborg var 19 år, enda faren livet for eiga hand. Mykje av Garborgs forfattarskap handlar om å forstå kvifor dette hende. Dette traumaet, kombinert med heilt uvanleg intelligens og orienteringsevne, førte Garborg inn i dei fleste filosofiske og religiøse straumdrag i samtida. Han beveger seg frå tradisjonell kristendom til vitskapstru og religionskritikk, vender tilbake til grunnspørsmåla i tilværet, og skaper til slutt si eiga originale tolking av Jesus og Det nye testamentet. Vi kan følgje dette i meisterverk som Bondestudentar, Fred, Trætte Mænd, Haugtussa og Den

bio gr a f i

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 0 5 9

k r 379 , - | u t g . se p t e m be r

burtkomne Faderen.Jan Inge Sørbø har skrive

ei medrivande og lettfatteleg bok om korleis Garborg orienterer seg i si samtid, og viser samanhengen i denne omfattande og stadig nyorienterte forfattarskapen.

jan inge sørbø (f. 1954) er litteraturvitar, forfattar og journalist frå Bru i Ryfylke. Han er professor ved Institutt for sosialfag, Høgskulen i Volda. Han debuterte som skjønnlitterær forfattar med diktsamlinga Lågt skydekke i 1986 og har seinare skrive ei rekkje bøker i fleire sjangrar.

1 2 1

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

marit eikemo

SAMTIDS- RUINARmarit eikemo reiste i 2007 rundt i Noreg for å finne moderne ruinar og nytt forfall. Samtidsruinar fekk strålande mottaking då ho kom ut i 2008, og er ein moderne klassikar innan essay-sjangeren. Nå kjem boka som pocket, i nytt opplag.

Kva typar forfall finst i Noreg, kva definerer vi som forfall – og kva seier dette om oss? Ruinane spenner frå Stamsund i nord til den norske solkysten i Spania i sør. Ruinar er ikkje berre gamle steinar. Vi har ruinar rundt oss på alle kantar, og fleire av dei er ikkje ein gong ferdigbygde. Marit Eikemo har eit temperamentsfylt blikk for rikdomen i spor og detaljar, og for alle samantreff i livet. Dette er skarpe, vittige og utålmodige essay, men også ei bok om det å leve og elske og miste.

Denne nye utgåva inkluderer eit nyskrive forord av Kaja Schjerven Mollerin.

At det går an å skrive noe så vakkert om noe så hverdagslig som dette, så nydelig om noe så trist. [...] Med sin personlige stemme lar Eikemo oss møte vår egen tid – oss selv – på en ny og forunderlig måte.Sigrun Hodne, Stavanger Aftenblad

sa m t i d

i sbn: 97882 5 2 1 8 9 3 2 2

k r 149 , - | u t g . se p t e m be r

Det er et sterkt og paradoksalt nærvær i Samtidsruinar som gjør den til så god lesning. Rørende, men ikke sentimentalt, kjølig, men ikke ironisk. ... Sveipene over gårsdagens fravær erter på seg nye oppdagelser, og det er gjort i en smådjevelsk form som det er vanskelig å la være å like.Mona Ringvej, Klassekampen

marit eikemo (f. 1971) er frå Odda og bur i Bergen. Ho har tidlegare vore tidsskriftredaktør og festivalsjef for Litteratursymposiet i Odda, og er no forlagsredaktør. Eikemo har gitt ut tre kritikarroste romanar og essaysamlinga Samtidsruinar.

1 2 2

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

jon hellesnes

BALLONGFERDA OG ANDRE SKRIFTST YKKEboka byrjar med forteljingar om ein barndom under okkupasjon, sivil motstand og ei etterkrigstid med oppgjer av ymse slag. Det kjem så essayistiske undersøkingar av minne og ymse former for gløymske og av medviten fabulering versus faktaorientert memorering. Komikk og refleksjon, dikting, filosofi, autonomi, estetikk og samfunnskritikk blir tema.

I siste delen av boka følgjer ein serie samfunnskritiske skriftstykke om marknadsliberalismen, om nedbrytinga av natur, kultur og siviliserte livsformer, og om nihilismen som breier seg i vestlege styringselitar. Det heile tonar ut i meditasjonar over antikk livsførselsfilosofi og epistlar av Lucius Annæus Seneca som døydde under keisar Nero.

jon hellesnes (f. 1939) er forfattar og professor emeritus i filosofi ved Universitetet i Tromsø. Han har fått litteratur- og formidlingsprisar og er æresdoktor ved Universitetet i Bergen. Med sine kronikkar og artiklar i dagspressa har Hellesnes i mange år vore ei befriande kontrær røyst i den offentlege samtalen.

e s say

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 7 6 2 5

p r i s k r 2 4 9 , - | i sa l

1 23

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

kristin fridtun

KJØNN OG UKJØNNOrdhistoriske essaykristin fridtun opnar ein ny inngang til kjønnsdebatten ved å gjere arveordet kjønn til granskingsobjekt og springbrett for vidare drøftingar av kjønn, kjønnsnormer og kjønnsidentitet. Boka gir oss verdfull kunnskap om tydings- og brukshistoria til ordet kjønn og røskar i den automatiserte og tidvis krenkjande språkbruken vår. Kristin Fridtun er sjølv homofil og transperson. Med utgangpunkt i eige liv syner hen korleis den moderne tydinga og bruken av ordet kjønn påverkar og motverkar fridomen til seksuelle minoritetspersonar.

e s say

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 1 9 6

p r i s k r 329 , - | u t g . se p t e m be r

kristin fridtun (f. 1987) har mastergrad i norrøn filologi. Fridtun er fast spaltist i Dag og Tid, og har vore bidragsytar i ymse tidsskrift og bøker. Hen kjem frå Elverum, men er busett i Bergen. Fridtun har gitt ut bøkene Norsk etymologisk oppkok og Nynorsk for dumskallar.

1 2 4

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

åpent bakeri

KNEKKEBRØDSunt, godt og enkelt!

å lage knekkebrød er ikkje vanskeleg. Det er noko du kan lykkast med utan å vere ein røynd bakar. Dessutan er knekkebrød sunt, godt, rimeleg og haldbart. Og knekkebrød kan vere så mangt. Her får du oppskrifter på solide kvardagsknekkebrød, knekkebrød tilsette god smak som til dømes ost, tranebær, dill og sitronskal, men også oppskrifter på mellom anna kjeks og grissini.

Bileta er tekne av Lars Petter Pettersen.

åpent bakeri. Den franske sjefsbakaren på Åpent Bakeri, Emmanuel Rang, har saman med den franske bakaren Guillaume Nifosi og norske Espen Aasheim prøvd og feila i bakeriet og komme fram til ei rekkje gode, nye oppskrifter på knekkebrød. Emmanuel Rang er ein av to gründerar av Åpent Bakeri. Saman med Øyvind Lofthus starta han bakeriet i 1998.

kok e bok

i sbn: 978 8 2 5 2 1 8 4 8 9 1

p r i s k r 2 9 9 , - | i sa l

1 25

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

torunn nordbø

GROVTSunne og gode kvardagsbrød

ingenting slår dufta av heimebakt grovbrød, eller smaken av ei skive rett frå omnen med smør og brunost. Men korleis bake sunne, saftige og velsmakande grove brød heime? Korleis unngå mursteinar eller smuldrebrød?

I denne boka finn du enkle oppskrifter til smakfulle grove og ekstra grove brød – både kvardagsbrød og rundstykke. Her er oppskrifter med ulike kornsortar, bakt med gjær, surdeig eller bakepulver. Boka inneheld også ein bakeskule for grov bakst, der du lærer korleis du med enkle grep kan bake saftigare og meir smakfulle brød med grovt mjøl og heile korn.

Med denne boka kan alle bake grove brød som er både sunne og gode!

kok e bok

i sbn: 97882 5 2 1 8 9 1 3 1

k r 299 , - | u t g . se p t e m be r

torunn nordbø er dagleg leiar for Opplysnings-kontoret for brød og korn. Ho har bakar- og konditor grunnkurs, og er utdanna ernæringsfysiolog frå Universitetet i Oslo. Opplysningskontoret for brød og korn arbeider for å auka kunnskapen og interessa for korn- og brødvarer.

s jå m e i r av bok a

på n e s t esi de

1 2 6

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

GROVT I dette kapittelet av boka finn du dei beste oppskriftene på grovt brød og anna grovt bakverk – alt frå bagettar til gulrotbrød og pestosnurrar. For å bli rekna som grov på Brødskalaen må baksten ha frå 50 til 75 prosent sammale mjøl, heile korn eller kli. God bakst!

HAVREBRIKSEin saftig, god og grov briks med mykje havregryn. Denne deigen krev ein del tid, men det er det som gir den gode smaken.

6 ½ dl vatn400 g kveitemjøl250 g havregryn175 g sammalen rug, fin75 g sammalen kveite, fin75 g sammalen kveite, grov½ ss salt1 ss maltekstrakt½ pk. gjær

vatn til å pensle medstore havregryn til pynt

1 Bland alle ingrediensane i ein bakebolle, men hald igjen 1 dl vatn til seinare. Elt deigen godt for hand eller med kjøkenmaskin. Start med låg fart, og auk etter kvart viss du nyttar kjøkenmaskin. Når deigen er nesten ferdig elta, tilset du det siste vatnet gradvis under eltinga. Deigen skal vere ganske laus.

2 Dekk bakebollen med plast, og la deigen heve til dobbel storleik, ca. 1,5 time.

3 Ta deigen ut på eit lett mjøla bord. Del han i to like store emne. Form emna til runde bollar, og la dei kvile under eit klede i ca. 20 minutt.

4 Del kvar bolle i seks like store bitar, og form små, avlange briksar. Pensle briksane med vatn og vend dei i store havregryn. Legg dei ganske tett i ei langpanne kledd med bakepapir.

5 Dekk briksane med plast eller eit klede, og la dei etterheve til dobbel storleik, ca. 40 minutt.

6 Steik briksane midt i omnen ved 200 °C i ca. 20 minutt. Avkjøl dei på rist.

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

1 2 7

1 2 8

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

jon hjørnevik

ALT SKAL UTAv og til er nok nok Det er fulltDet er fullt i huset. Det er fullt i hovudet Det har samla seg opp og det renn over

Det må ryddast ut Alle sjølvopptekne kjensler må vekk. Barndomsminna må forlatast. Far og mor ryk på dør Døra til slekt og familie må slamrast att  

Nebbete damer og austlendingar må skjellast ut. Naboen. Bestefar. Sjefen. Bestemor 

No vil du bli ferdig med på fortid og framtid Du lar det gå utover Hells Angels og den sjarmerande tanta diTil og med godsofaen og butpluggen din må utDet er deg mot resten av verda    

h u mor

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 8 4 4

p r i s k r 2 9 9 , - | u t g . se p t e m be r

Jon Hjørnevik og Det Norske Samlaget har bestemt seg. Heile skiten skal buntast i hop og sendast på dør. Alt skal ut. Denne boka er ei komplett samling av Jon Hjørneviks seks bestseljande diktsamlingar. 

jon hjørnevik (f. 1970) er forfattar og komikar frå Voss. Han debuterte med den humoristiske diktsamlinga I ein sofa frå Korea i 2001 og har sidan halde fram med å skrive dikt om usikkerheit, tabbar og triste opplevingar, men også om kjærleik, draumar og glede.

1 29

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

leif arild steen og torolf nordbø

SNAKK MINDRE, SEI MEIR  Jakta på den effektive kommunikasjonen folk snakkar og snakkar. I arbeidslivet kan det være føredragshaldarar, power point-presentatørar, møteleierar, sjefar, kollegaer. I privatlivet kan det vere kjærastar, venner, onklar og tanter. Felles er at dei pratar. Utan tanke på andre enn seg sjølv og sin eigen bodskap.

I Ryfylke, der humoristane Leif Arild Steen og Torolf Nordbø kjem i frå, har dei ein fåmælt og sjølvironisk kommunikasjonskultur. «Berre snakk du, så set eg øve kaffien imens» seier dei der. I denne morosame og nyttige boka jaktar dei på den beste og mest effektive måten å kommunisere på.  

Saman med handplukka menn og kvinner bruker forfattarane humor og glimt i auget for å få fram bodskapen. Effektiv kommunikasjon kan du lære av dyre konsulentar. Eller du kan kjøpe denne boka! 

h u mor

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 8 5 1

p r i s k r 349 , - | u t g . ok t obe r

Medforfattarar: Arne Kleppa, Hjørdis H. Mikalsen, Arne Nordbø, Oddvar Vignes og Kjell Inge Torgersen.

leif arild steen (f. 1972) er finnøybu, humorist og prosjektleiar i kulturbedrifta Ryfylke Livsgnist.

torolf nordbø (f. 1956) er humorist, musikar, tekstforfattar og filosof.

130

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

tove fevang

STRIKK TIL DEI ALLER MINSTE NØSTEBARNAdå strikkeekspert Tove Fevang vart bestemor til for tidleg fødde tvillinggutar, oppdaga ho at det knapt finst oppskrifter på klede til dei aller minste. Det har ho gjort noko med! Strikk til dei alle minste nøstebarna er ei bok med oppskrifter på teppe, luer, sokkar, vottar, alt barnet treng medan det ligg i kuvøse, men også jakker, bukser og heile sett, klede barnet treng når det endeleg er på veg heim frå sjukehuset.

Oppskriftene er utvikla i samarbeid med helsearbeidarar med særleg kunnskap om desse aller minste. Små nurk skal bruka all energi på å veksa, ikkje på å halda varmen. Tynn ull kan hjelpa dei med det!Boka er laga i samarbeid med Nøstebarn. Alle plagga er strikka i garn frå Nøstebarn.

hobby

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 7 9 3

p r i s k r 3 2 9 , - | u t g . se p t e m be r

tove fevang er utdanna innan tekstil, broderi og design. Ho arbeider med handarbeid som designar, forfattar og frilansjournalist, og har gjeve ut ei rekkje bøker innan handarbeidsfeltet, blant anna Klassisk barnestrikk og Klassisk småbarnstrikk.

131

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

tove fevang

STRIKK TIL BARNE- HAGEBARNVarm og glad i barnehagen!

for at ungane skal ha det bra i barnehagen, må dei vere passeleg varme. I denne boka finn du alt barnehageungar treng av strikkeklede, blant anna teppe, luer, vottar, halsar, sokkar, ullbukser, tynne ullunderklede, jakker, genserar, heile dressar og kvardagskjolar. Kleda er tilpassa ulike årstider, men også inne- og utebruk. Alle plagga er strikka i Sandnes garn og er enkle å strikke, praktiske og ikkje minst slitesterke. Oppskriftene er frå 1 til 6 år.

hobby

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 5 9 2

p r i s k r 349 , - | u t g . se p t e m be r

s jå m e i r av bok a

på n e s t esi de

13 2

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

Frå Strikk til barnehagebarn

133

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

13 4

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

johannes nymark

DRAUMEN OM CATALONIAKatalansk identitet i historisk lys

nymark gir eit kunnskaps- og perspektivrikt innsyn i det særeigne språklege, kulturelle, økonomiske og industrielle utviklinga som ligg bak den katalanske sjølvstendekampen.

Ny ideologi, nye impulsar i kunst, arkitektur og litteratur har i regelen kome til Spania via Catalonia og spesielt hamnebyen Barcelona, og i fleire hundreår har det eksistert ein påfallande skilnad mellom det konservativt sentralistiske Madrid og det kulturelt og samfunnspolitisk langt meir liberale nordaustre hjørnet av den iberiske halvøya. Johannes Nymark syner korleis denne motsetninga opp gjennom hundreåra har prega kultur og framom alt språk, men også handel, industri og anna næringsliv, og i eit eige kapittel skildrar han kor sentral ei rolle fotballklubben FC Barcelona har spelt som aktør og symbol i denne sjølvstenderørsla.

h i s t or i e

i sbn 97882 5 2 1 8 7 6 3 2

k r 249 , - | u t g . se p t e m be r

johannes nymark (f. 1949) er førsteamanuensis ved Noregs Handelshøgskule (NHH) i Bergen, der han underviser i spansk ved Institutt for fagspråk og interkulturell kommunikasjon.

135

fak

ta o

g d

ok

um

en

tar

harald thingnes

DEN FØRSTE SKITURENSlik starta eventyret

til saman har dei 121 OL og VM-gull, men ein gong hadde dei ski på beina for første gong.

 Her får du høyre dei unike historiene til Marit Bjørgen, Martin Johnsrud Sundby,  Liv Grete Skjelbreid, Kristina Størmer Steira, Tiril Eckhoff , Øystein Pettersen, Bente Skari, Vegard Ulvang, Tarjei Bø, Bjørn Dæhlie, Therese Johaug, Thomas Alsgaard, Odd-Bjørn Hjelmeset og Ole Einar Bjørndalen.

 Kva var det som vekte skigleda hos våre fremste vinteridrettsutøvarar? Også dei har vore mørkredde, hamna sist på resultatlista, slite med for lange stavar og store parkdressar. Likevel voks det fram ein livslang kjærleiken til ski og snø.

 Skistjernene vil motivere deg og borna dine til gode skiopplevingar. Om du vil bli like god eller berre treng inspirasjon til å koma deg ut, kan Den første skituren hjelpe deg på veg.

sp or t

i sbn: 97882 5 2 1 8 7 8 6 1

p r i s k r 349 , - | u t g . ok t obe r

harald thingnes (f. 1969) er programleiar i NRK-sporten. Thingnes kjem frå Sunnfjord, men er busett i Oslo.

s jå m e i r av bok a

på n e s t esi de

13 6

13 7

Frå Den første skituren

høgare utdanning

PocketHøgare utdanning

1 40

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

jan eivind myhre

NORSK HISTORIE 1814 –1905Å byggje ein stat og skape ein nasjonbandet skildrar hundreåret då Noreg gjekk frå unionsstatus til å bli ein sjølvstendig nasjonalstat. Det har to hovudforteljingar. Den eine viser korleis landet og innbyggjarane blei bundne tettare saman, i ein statsfellesskap og ein nasjonal fellesskap. Dette skjedde gjennom omfattande utbygging av kommunikasjonar og nasjonale institusjonar. Den andre forteljinga handlar om vegen inn i det moderne, i ein industriell kapitalisme som prega alle sider av økonomien og gjorde landet til eit av dei rikaste i verda. I denne prosessen utvikla landet seg frå eit standssamfunn til eit klassesamfunn. Begge forteljingane er nær knytte til utviklinga av demokratiske institusjonar, som det lokale sjølvstyret, folkerørsler og eit godt utbygd skulevesen.

Den nye utgåva er oppdatert med døme frå nyare litteratur.

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 978 8 2 5 2 8 6 5 5 0

p r i s k r 3 9 8 , - | i sa l

jan eivind myhre (f. 1947) er professor i historie ved Institutt for arkeologi, konservering og historie ved Universitetet i Oslo.

1 41

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

astri andresen, sissel rosland, teemu ryymin og svein atle skålevåg

 Å GRIPE FORTIDAInnføring i historisk forståing og metodekva for innsikt om fortida er det historikarane søkjer? Og korleis går dei fram for å nå denne innsikta og skape meiningsfulle framstillingar av det fortidige?

i denne boka syner forfattarane mangfaldet i kunnskapen om fortida og arbeidsmåtane som kan brukast for å gripe den. Dei tek for seg alle delar av forskingsprosessen, val av problemstilling og avgrensing, metodiske innfallsvinklar i arbeidet med kjelder og, ikkje minst, teoriane si rolle i slikt arbeid. Boka viser korleis ein kan forklare hendingar og prosessar historisk, samstundes som den legg vekt på at historiefaget sjølv nettopp må forståast historisk.

I den nye utgåva er det lagt til meir stoff om munnleg historie, bilete som kjelder, historiebruk og transnasjonal historie.

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 97882 5 2 8 6 6 3 5

p r i s k r 349 , - | i sa l

astri andresen (f. 1955) er professor i historie ved Institutt for arkeologi, historie, kultur- og religionsvitskap, Universitetet i Bergen. sissel rosland (f. 1972) er førsteamanuensis i moderne historie, Avdeling for lærarutdanning, Høgskolen i Bergen.

 teemu ryymin (f. 1972) er professor i historie ved Institutt for arkeologi, historie, kultur- og religionsvitskap, Universitetet i Bergen. svein atle skålevåg (f. 1972) er forskar ved Institutt for arkeologi, historie, kultur- og religionsvitskap, Universitetet i Bergen.

1 4 2

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

jens johan hyvik

TOKULTURLÆRA I NORSK HISTORIEi siste halvdelen av 1800-talet blei oppfat-ninga av at Noreg var delt i to kulturar sen-tral i den norske nasjonsbyggingsprosessen. På den eine sida stod ein elite kjenneteikna av klassisk danning, tilknyting til det danske skriftspråket og med familiære røter i utlandet, og på den andre ei bondebefolk-ning med folkeleg kultur, norsk talespråk og familiære røter i Noreg.

I denne boka viser Jens Johan Hyvik korleis tokulturlæra blei etablert, korleis ho blei brukt i kulturell og politisk strid i Noreg på 1800-talet, og kva innverknad ho hadde på nasjonsbyggingsprosessen.

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 4 6 1 7

k r 229 , - | u t g . nov e m be r

jens johan hyvik (f. 1972) er førsteamanuensis i moderne historie ved Høgskulen i Telemark.

1 43

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

knut dørum

ST YREFORM OG POLITISK KULTUR I NOREG 1660–1884i perioden frå 1660 til 1884 gjekk styreforma i Noreg frå einevelde til aukande grad av folkestyre utover 1800-talet. Hendingane i 1814 bidrog sjølvsagt til demokratiseringa på 1800-talet, men kor viktig var eigentleg 1814 i utviklinga mot det folkestyret som blei knesett med parlamentarismen i 1884?

I denne boka oppsummerer Knut Dørum den nyaste forskinga på feltet: Var det element av folkestyre og folkeleg politisk medverknad også i einevaldstida? Og blei dei autoritære og maktsentraliserande trekka vidareførte også etter 1814?

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 97882 5 2 1 8 4 6 2 4

k r 229 , - | u t g . nov e m be r

knut dørum (f. 1969) er professor i historie ved Universitetet i Agder.

1 4 4

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

hjalmar eiksund og jan olav fretland (red.)

NYE RØYSTER i nynorsk-forskingadet finst mange mytar om nynorsken i dagens offentlege debatt, samstundes som det er publisert lite forsking som underbyggjer eller avsannar desse. Det vil denne antologien prøve å bøte på med å gje plass til ny forsking på feltet. Artikkelforfattarane tek kvar på sitt vis opp tema som har mykje å seie for nynorskbrukaren: språkleg identitet, opplæring og språkpolitikk, språkplanlegging og normering internt og samanlikna med andre språksamfunn. Tekstane bidreg til å skape betre forståing for kva stilling nynorsk har i Noreg, og kvifor. 

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 8 4 5 5

p r i s k r 3 2 9 , - | u t g . aug us t

hjalmar eiksund (f. 1972) er høgskulelektor ved Nynorsksenteret med særskilt ansvar for nynorsk som sidemål. Han har master i nynorsk skriftkultur og er tilsett som stipendiat i undervisning og læring ved Høgskulen i Volda.

jan olav fretland (f. 1950) er førsteamanuensis ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. Han har vore leiar i Norsk språkråd og har skrive mange lærebøker i nynorsk grammatikk og om god offentleg språkbruk.

1 45

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

peder haug (red.)

ELEV- OG LÆRARROLLAVilkår for læringi skuledebatten dei siste åra har vilkåra for læring stått sentralt. Peder Haug har redigert denne artikkelsamlinga der forfattarane tek for seg korleis elev- og lærarrolla verkar inn på vilkåra for læring. Bidragsytarane tek opp temaet på svært ulike måtar og emna spenner frå utviklingsarbeid til didaktikk og spørsmål om vurderingsformer.

 Boka er delt inn i to delar. I første delen er temaet korleis elev- og lærarrollene er nært knytte saman med dei rammene som er gitt i skulen, og korleis lærarutdanning, skuleleiing, læringsleiing og elevmangfald kan vere avgjerande for elevane si læring. Andre delen av boka tek opp ulike sider ved dei to rollene slik dei kjem fram i praktisk undervisning.

Boka er skriven for forskarar, lærarutdannarar, lærarar, studentar og andre med interesse for skulen.

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 4 6 2

k r 329 , - | u t g . se p t e m be r

peder haug (f. 1947) er professor ved institutt for pedagogikk, Høgskulen i Volda. Han har gjennomført fleire forskingsprosjekt, mellom anna om tilrettelagt opplæring i skulen og gitt ut bøker og artiklar med tema frå barnehage, skule, lærarutdanning og spesialundervisning.

1 46

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

steinar imsen

LAND OG FOLK I DEN NORRØNE VERDA CA. 900 TIL 1450 i forskinga om rikssamling og statsutvikling i Noreg har det lenge vore diskutert når nordmennene blei ein nasjon. Ytterpunkta i diskusjonen har på den eine sida vore dei som hevdar at nordmennene er ein gammal nasjon. Dei er blitt skulda for essensialisme. På den andre sida står modernistane; dei meiner den norske nasjonen meir eller mindre vart konstruert av historikargenerasjonane etter 1814. Men korleis såg så vikingtidas og mellomalderens menneske på samtidas nordmenn?

I denne boka utforskar Steinar Imsen kva førestillingar og omgrep som blei nytta om folk og landområde i skriftlege kjelder i denne perioden, og då ikkje berre i Noreg, men i alle landområde innanfor den norrøne verda.

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 9788 2 5 2 1 8 7 0 2 1

k r 229 , - | u t g . aug us t

steinar imsen (f. 1944) er professor i eldre historie ved Institutt for historie og klassiske fag ved NTNU.

1 47

hø

ga

re

ut

da

nn

ing

heming gujord og per arne michelsen (red.)

NORSK LITTERÆR ÅRBOK 2015i år fyller Norsk litterær årbok 50 år. I denne jubileumsutgåva skriv Hans Skei om kva NLÅ har betydd for litteraturforskinga, og elles innheld årboka som vanleg litteraturvitskaplege artiklar om likt og ulikt. I årets utgåve skriv Nora Simonhjell, Harald Bache-Wiig og Frode Helmich Pedersen høvesvis om poesi-, prosa- og kritikkåret. Heming Gujord og Per Arne Michelsen skriv om Kjell Westø som vann Nordisk råds litteraturpris for romanen Hägring 38.

Elles inneheld jubileumsutgåva artiklar om Brune som vann Nordisk råds barne- og ungdomslitteraturpris, diskusjonen om kanon, om Berserkergang i Nordvestpassasjen og om forfattarar som John Erik Riley, Thorvald Steen, og Knut Hamsun.

hø ga r e u t da n n i ng

i sbn: 97882 5 2 1 8 8 0 2 8

k r 329 , - | u t g . se p t e m be r

heming gujord (f. 1968) er førsteamanuensis i nordisk fagdidaktikk ved Universitetet i Bergen. per arne michelsen (f. 1960) er førsteamanuensis i norsk ved Høgskolen i Bergen, Avdeling for lærarutdanning.

Bli

abonnent!

Send SMS med

SYNOGSEGN

+ NAMN

til 2080

N Y E TA N K A R S K A R P E P E N N A R M E I R Å L E S E

Syn og Segn er eit av dei eldste og mest tradisjonsrike allmennkulturelle tidsskrifta i dag, stifta av Arne Garborg og Rasmus Flo i 1894.

Syn og Segn er i dag eit av få tidsskrift på nynorsk, og er i dag ein aktiv premissgjevar i det breie offentlege ordskiftet.

Tidsskriftet er i dag både eit korrektiv og supplement til kulturdekninga i norske medium. Det gjer Syn og Segn til eit av dei viktigaste tidsskrifta i Noreg.

Syn og Segn vart kåra til Årets tidsskrift 2010, og Årets nordiske tidsskrift same året.

Velkommen som ny lesar!

Knut Aastad BråtenRedaktør

Meir på www.synogsegn.no

- syn og segn rett i postkassa – fire gonger i året

- 400 sider sakprosa kvart år

- bøker frå samlaget til reduserte prisar

150

re

gist

er

TIT T ELREGIST ER

Aldri fred å få 94Alle mann i forsvar 78Alt inkludert 23, 59–61Alt skal ut 128Andvake-trilogien 48Arne Garborg. Frå bleike myr til

alveland 120Atterkomaren 98Ballongferda og andre

skriftstykke 122Barcelona-gjengen 76–79Barnas store eventyrbok 88Billie 51Birk og Barcelona-gjengen 79Bjørkebokstavar 90Boka om Benny 87Bouvetøya 2052 110Bovara 18Cherub-serien 104–105Cowboy-Claus og den prompande

ponnien 80 Cœur de Lion 40Dagen opp ned 86Dei hemmelege superheltane 83Den første skituren 135–137Den gløymde litteraturen. Gamle

bøker og skrifter i privat eige på Sunnmøre 116

Den krokete mannen 72Den opne handa 38Den pysete katten 74Den underlege draken 75Dikt i utval 46Drakeguten-serien 106Draumen om Catalonia. Katalansk

identitet i historisk lys 134

Død manns kiste 30Eg er så nær morgonen eg kan

komme 43Ein halv dag 42Eit eige rom. Norsk kulturråd

1965–2015 117Eit vintereventyr 18Eksperimentet 97Elev- og lærarrolla. Vilkår for

læring 145Epleslang 73Eplet 85Er det eit land som heiter week-

end? 36Falle 32Felline, professor Pål og

kjemisettet 81Fiolinane 18Forkynnaren 17Fotturar i Norge 25Fredlaus 106Frendelaus 89Frida F 84Frøppeldunk – ein miljøfabel 93Galskap og eventyr 118Generalen 104Glimt 111Grovt 125–127Historia om det nye namnet 11Hyttemysteriet 96I ringane 15Jakob og Neikob 67Juleroser 39Keeperkongen 77Kjærleikens ferjereiser 47Kjønn og ukjønn. Ordhistoriske

essay 123Knekkebrød 124

register

REGISTER

151

re

gist

er

Land og folk i den norrøne verda ca. 900 til 1450 146

Lev vel, alle 20Levande stein 35Livius 21Matias Maradona 76Mi briljante venninne 10Mysteriet i trua. Jon Fosse i samtale

med Eskil Skjeldal 119Napoli-kvartetten 10–13Noo gode Gnu: Songar for menneske

og dyr 37Norsk historie 1814–1905. Å byggje

ein stat og skape ein nasjon 140Norsk litterær årbok 2015 147Norske skrivereglar. Reglane du

treng for å skrive på papir og skjerm 115

Notatbok frå ein barndom 29Nye røyster i nynorsk-forskinga 144Når det regnar i Afrika: Ei bok om vêr

og klimaendringar 91Personar du kanskje kjenner 14,

55–57Prinsesse Fibi og draken 82Risp i Berget 16Samtidsruinar 121Satans mor 31Sju dagar i august 50Skammar-serien 100Skammarens dotter 100Skammarkrigen 103Skammarteiknet 101Slangens gåve 102Snakk mindre, sei meir. Jakta på den

perfekte kommunikasjon 129Sola og vinden 71Songfuglen 18

Stian og Stine-serien 96Strikk til barnehagebarn 131–133Strikk til dei aller minste

nøstebarna 130Styreform og politisk kultur i Noreg

1660–1884 143Superpularen 24Svartedalen 108Sykling i søvne 41Ta 100 steg og få ein venn 95Tanke og draum er himmelske

køyrety 26–27Tanntrøbbel 70Tokulturlæra i norsk historie 142Tre librettoar 34Utstyrstekstar 33Uventa vendingar 22Villheks-serien 98–99Zweet 109Å gripe fortida. Innføring i historisk

forståing og metode 141

FORFAT TARREGIST ER

Andresen, Astri 141Baltscheit, Martin 81Berge, Atle 24, 76–79Bildøen, Brit 50Bruheim, Magnhild 96Cappelen, Bodil 26Christiansen, Jesper Nicolaj 85Dale, Hildegunn 42Daynes, Katie 75Dørum, Knut 143Eikemo, Marit 23, 58–60, 121Eiksund, Hjalmar 144Erstad, Veronika 43

15 2

re

gist

er

Ferrante, Elena 10–13Fet, Jostein 116Fidjestøl, Alfred 117Folkestad, Anna R. 70Fosse, Jon 34–35, 48, 119Fretland, Jan Olav 115Fretland, Jan Olav 144Fridtun, Kristin 123Gavalda, Anna 51Grahame, Kenneth 75Grande, Martine 86Gujord, Heming 147Hansen, Atle 108Harvey, PJ 38Haug, Peder 145Hauge, Olav H. 26–27Heie, Sigbjørn 46Heinlein, Sylvia 83Hellesnes, Jon 122Hoem, Edvard 47Hjørnevik, Jon 128Hyvik, Jens Johan 142Imsen, Steinar 146Iversen, Kristina Leganger 15Kaldhol, Marit 109Karrebæk, Dorte 84Kleppen, Grete 22Kolden, Ragnhild 30Kroken, Vigdis 30Kråkevik, Herborg 39Kvalvaag, Hilde K. 20Kaaberbøl, Lene 98–103Kaasa, Erlend 20Lange, Norah 29Leikvoll, Jan Roar 17–19Likar, Gudrun 82Lindgren, Barbro 87Lund, Synnøve Macody 14, 54–57Mackinnon, Mairi 71Malot, Hector 89Markhus, Vegard 73Michelsen, Per Arne 147

Muchamore, Robert 104, 105Murphy, Seamus 38Muszynski, Eva 80Myhre, Jan Eivind 140Myklebust, Hilde 90Mæhle, Lars 110Nielsen, Jóanes 36Nordbø, Torolf 129Fevang, Tove 130–133Nordbø, Torunn 125–127Nortun, Harald 97Nymark, Johannes 134Orten, Øystein 16Osland, Erna 91, 95Parr, Maria 88Punter, Russel 72, 74Reines, Ariana 40Rosland, Sissel 141Rydland, Asbjørn 106, 107Ryymin, Teemu 141Rødstøl, Berit 93Røssland, Tor Arve 111Røyset, Ingunn 94Skjeldal, Eskil 119Skålevåg, Svein Atle 141Solstad, Rakel 32Sortland, Gaute M. 25Stai, Kari 67Steen, Leif Arild 129Sørbø, Jan Inge 120Søyland, Aud 115Thingnes, Harald 135Timberlid, Rune 31Tjeltveit, Solveig M. 37Ulstrup, Åshild 118Økland, Einar 41Åpent Bakeri 124Årskaug, Arne Henning 33

15 3

re

gist

er

ILLUST R ATØRREGIST ER

Blunt, Fred 75Büchner, Sabine 82Di Chiara, Francesca 71Dickmeiss, Otto 84Fjeldbu, Christian 93Folkestad, Anna R. 70Grande, Martine 86K., Ulf 81Landström, Olof 87Lileng, Tone 90Lystad, Henning 76–79Markhus, Vegard 73Mazali, Gustavo 74Møkleby, Per Ragnar 91S., Svend Otto 88Semple, David 72Snejbjerg, Peter 85Stranger, Torill 95Teich, Karsten 80Wiemers, Sabine 83

OMSET JAR- OG GJENDIKTARREGIST ER

Bakke, Gunstein 29Bakke, Tove 51Carmona-Alvarez, Pedro 38Dale, Hanne 72, 75Forfang, Åsmund 89Horvei, Johannes 89Kleiva, Anna 40Moa, Lars 36Parr, Maria 88Rosse, Øystein 98–105Skogseide, Ole 74, 80–83Sørsdal, Kristin 11–14Søyland, Aud 84–85Versto, Stein 87Øyehaug, Gunnhild 38

FOTOREGIST ER

Agnete Brun 23, 58, 121Andrew Amorim 88 Anne Andersen 43 Benedikte Skarvik 32 Bjarte Bjørkum 73 Bodil Haga 70 Carl Christian Raabe 14, 54 Cathrine Dokken 115 Cecilie N. Seiness 117 Elin Vestrheim 21 Geir Arnesen 130 Hanna Constance 80 Herborg Pedersen 25Hilde Ranheim 86 Hugo Opdal 94 Jan Kløvstad 26Kjetil Tandstad 116 Knut Brautaset 122 Kristin Fuglseth 120Kristin Aafløy Opdan 33 Lars Petter Pettersen 124 Le Dilettante 51 Lene Løtvedt 91, 95 Linda Cartridge 50 Marius Knutsen 108 Nadin Martinuzzi 125 Odd Goksøyr 16 Ole Kaland, NRK 135 Rolf Seierstedt 128 Sam Jones 104Sanne Berg 98, 100, 102 Synnøve Skree Skjeldal 119 Tale Hendnes 15 Tina Åmodt 123 Tom A. Kolstad 34, 48 Tove K. Breistein 17, 24, 30, 37, 41,

42, 76, 78, 90, 93, 106, 110, 118Øyvind Eide 109

FØLG OSS PÅ:

www.twitter.com/samlagetwww.facebook.com/samlagetwww.instagram.com/detnorskesamlagetog abonner på nyheitsbrev på www.samlaget.no

KontaKt oSS

Anne Liv Tresselt Sals- og marknadssjefMobil: 905 61 322a.tresselt@samlaget.no

Siri IfarnæssSalskonsulentMobil: 950 29 198s.ifarnaess@samlaget.no

Maren Ingeborg HvamstadMarknadskoordinatorMobil: 412 26 449m.hvamstad@samlaget.no

Karin HelgøyInformasjonssjefMobil: 970 19 865k.helgoy@samlaget.no

katalog_omslag_01.indd 2 30/06/15 20:01

forma som ei rund eske. Eg såg det henge over eit tørke -stativ med eit vemodig uttrykk i ansiktet; eg sette i eithyl og peikte for å syne det til Lila. Ho snudde seg bråttog gjekk langsamt ditover med ryggen vend mot meg,så strekte ho varsamt ut handa og løfta det ned frå stati-vet. Ho snudde seg. Over sitt eige ansikt hadde ho nodet andre enorme ansiktet, runde augehol utan pupil-lar, ingen munn, berre den svarte haka som dingla motbrystet hennar.

Det finst augeblinkar som har prenta seg inn i min-net. Eg kan ikkje vite det for sikkert, men eg trur eit for-skremt ul braut fram frå brystet mitt, ettersom Lilastraks skunda seg med å seie at det berre var ei maske,ei gassmaske, som far hennar kalla det; dei hadde ei lik-nande hengande i eit kott heime hos henne. Eg heldtfram med å skjelve og stønne av redsel, noko som heiltklart overtydde henne om å ta den vekk frå ansiktet ogslenge den bort i ein krok, der det slamra i ting, støv bleikvervla opp og bukta seg i dei små lyssprekkane.

Eg roa meg. Lila såg seg rundt og fann opninga dervi hadde latt Nu og Tina falle. Vi la oss på kne på denknortete, ujamne grunnen og kikka rundt i halvmør-ket. Dokkene var der ikkje. Lila gjentok og gjentok pådialekt: Dei er ikkje her, dei er ikkje her, dei er ikkje her.Ho leitte med hendene bortover på bakken, noko egaldri hadde hatt mot til å gjere.

Det gjekk endelause minutt. Berre éin gong truddeeg at eg såg Tina, og hjartet gjorde eit byks, men det varberre ei samankrysta side frå ei gammal avis. Dei erikkje her, gjentok Lila. Ho gjekk frå meg og var på vegmot utgangen. Då kjende eg meg fortapt. Ute av stand

Mi briljante venninne (opplag 2) ferdig_A 10.03.15 12:11 Side 59

Eg valde å ikkje gjere anna enn å kaste Nu, dokka hen-nar som ho like før hadde gitt meg, ned i kjellaren.

Ho såg på meg med vantru.«Det du gjer, det gjer eg også,» sa eg straks med høg

stemme, vettskremd.«No går du og hentar ho igjen.»«Berre viss du går og hentar mi.»Vi gjekk saman. Nedst i oppgangen, til venstre, var

den vesle døra inn til kjellarane, vi kjende den godt.Ettersom den var øydelagd – den hang skakt på ei avhengslene – var den blokkert halvveges med ein kjet-ting som så vidt heldt den inntil karmen. Alle ungane ioppgangen vakla mellom freistnaden til og samtidigfrykta for å presse den vesle døra opp slik at det lagaseg ein passasje til andre sida. Vi gjorde det. Vi laga einsprekk som var stor nok til at dei tøyelege og tynnebarnekroppane våre klarte å smyge seg igjennom oginn i kjellaren.

Vel inne, Lila først og eg bak, gjekk vi ned dei femsteintrinna til ein fuktig stad, der lyset skein svakt innfrå dei små glipene på gatenivå. Eg var redd, eg prøvdeå halde meg tett bak Lila, men ho verka sint og var påveg rakt fram på leit etter dokka. Eg gjekk på tærne ogkjende under sandalane småting som knasa, glas, små-stein, insekt. Omkring oss var det mørke skuggar avting, spisse eller skarpe eller runde. Det vesle lyset somskein inn i mørket, fall no og då på gjenkjennelege ting:eit stolskjelett, opphenget til ei lysekrone, fruktkasser,ryggen til ein sofa, eit armlene, ulike hengsler i jern. Detstokk i meg då eg såg noko som likna eit mjukt ansiktmed store auge av glas, som forlengde seg ut i ei hake

Mi briljante venninne (opplag 2) ferdig_A 10.03.15 12:11 Side 58

2015 | B

øk

er frå Sam

laget

www.sam

laget.no

katalog_omslag_01.indd 1 30/06/15 20:01