samen slim met energie · anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve...

26
Eindrapportage Samen Slim met Energie Projectteam SSmE 04-03-2016

Upload: others

Post on 24-Jun-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

Eindrapportage

Samen Slim met Energie

Projectteam SSmE 04-03-2016

Page 2: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

2

Leeswijzer

•  In dit document zijn de uitkomsten en conclusies beschreven van het onderzoeksproject Samen Slim met Energie een samenwerking tussen Duurzame Energiecoorperatie Haaren (DEH) en Enexis.

•  In dit document zijn de belangrijkste praktische lessons learned, in de vorm van de projectsuccessen en –leerpunten, beschreven.

•  Dit document bevat de kernpunten van de strategische positionering van Enexis t.a.v. LDE’s. Goedgekeurd door de duurzaamheidsboard van Enexis.

•  Dit document bevat een viertal vervolgscenario’s en een voorstel voor het kiezen van één voorkeursscenario voor het vervolg van SSmE.

•  Dit project bevat een voorstel voor een afsluitend event van het project Samen Slim met Energie

Page 3: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

3

Samenvatting

•  In Nederland veranderd het energielandschap snel en treden nieuwe spelers op de energiemarkt toe. Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in Enexis gebied.

•  De doelen van energiecoorperaties hebben raakvlakken met de doelen van Enexis. Het versnellen van energietransitie, energiebesparing en duurzame energieproductie.

•  Het doel van de samenwerking tussen DEH en Enexis in het project Samen Slim met Energie is een project neerzetten waarmee Enexis de doelen van DEH maximaal ondersteunt en dat Enexis ervaring op doet met het mobiliseren van flexibiliteit in het gebruik van elektriciteit van een groep mensen die zich hebben georganiseerd in een energiecoöperatie.

•  Energievraag vraagverschuiving is theoretisch mogelijk via een platform en dient gepaard te gaan met financiële prikkels. Binnen Samen Slim met Energie is geen energievraagverschuiving waargenomen.

•  Oorzaken daarvan zijn dat de inzichten in de time of use functionaliteiten niet altijd direct inzichtelijk waren. Dat er geen zijn financiële of comfort-gerelateerde baten verbonden aan vraagverschuiving. En dat officiële prijsprikkels (bijv. dag- nachttarief) verwarring of tegenstrijdigheden veroorzaakten.

•  Op het gebied van sociale cohesie kan gezegd worden dat het platform een zeer behoorlijke bijdrage heeft geleverd aan het bespreekbaar maken en het ontplooien van initiatieven op het thema energie binnen de DEH community in Haaren.

•  De successen binnen dit project lagen vooral op het vlak van het enthousiast krijgen van DEH-leden. 104 deelnemers hebben zich aangemeldt voor de pilot. Deze pilot heeft DEH 24 nieuwe leden opgeleverd. 40% van de deelnemers zegt energiebesparende maatregelen te hebben getroffen door de pilot Samen Slim met Energie.

•  Gezien de uitkomsten van het onderzoek wordt voorgesteld om Samen Slim met Energie af te sluiten, door een feestelijk eindevent. Het energieplatform wordt door Shifft nog een jaar lang kosteloos beschikbaar gesteld voor de deelnemers.

•  LDE’s blijven voor Enexis belangrijke partners om nu en in de toekomst mee samen te werken. Samen ligt er een goede kans om de energietransitie te versnellen. Enexis wil energie coöperaties blijven ondersteunen en aanmoedigen.

Page 4: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

4

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken a. Onderzoeksvragen b. Omschrijving prikkel c. Beantwoording onderzoeksvragen

3.  Lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s SSmE en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDEs belangen en strategische positionering

Page 5: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

5

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken a. Onderzoeksvragen b. Omschrijving prikkel c. Beantwoording onderzoeksvragen

3.  Lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s SSmE en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDEs belangen en strategische positionering

Hoofdboodschap ____________

•  In Nederland veranderd het energielandschap snel en treden nieuwe

spelers op de energiemarkt toe. Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in Enexis gebied.

•  De doelen van energiecoorperaties hebben raakvlakken met de doelen van Enexis. Het versnellen van energietransitie, energiebesparing en duurzame energieproductie.

•  Het doel van de samenwerking tussen DEH en Enexis in het project Samen Slim met Energie is een project neerzetten waarmee Enexis de doelen van DEH maximaal ondersteunt en dat Enexis ervaring op doet met het mobiliseren van flexibiliteit in het gebruik van elektriciteit van een groep mensen die zich hebben georganiseerd in een energiecoöperatie.

•  De coöperatie vind in het project belangrijk dat; 1.  bewustwording onder de leden van hun eigen en gezamenlijk

invloed op het bereiken van een energie neutrale gemeente. 2.  De binding tussen de DEH leden wordt versterkt en het aantal

leden wordt uitgebreid. 3.  De samenwerking resulteert in publiciteit over der actieve rol en de

(h)erkenning van de rol van DEH als actieve coöperatie.

Page 6: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

6

®  Het aantal LDE’s neemt toe ¿  Sinds 2009 zijn er steeds meer collectieven van burgers en/of bedrijven die samen aan de slag gaan met duurzame energie

¿  Anno 2015 zijn er naar schatting 500 initiatieven in Nederland, waarvan +/- 60 initiatieven in Enexis gebied

¿  Deze LDE’s verschillen in grootte, organisatievorm en focus ®  LDE’s spelen een belangrijke rol in het vormgeven van de energietransitie

¿  De voorheen passieve eindgebruiker begint zich nu te organiseren in collectieven

¿  Burgers zetten zich in voor decentrale duurzame energievoorziening, iets wat voor grotere producenten minder interessant is om in te investeren. ®  Hun doelen hebben raakvlakken met onze doelen

¿  Energiebesparing (gedrag, isolatie, etc.)

¿  Duurzame energie productie (PV, wind, etc.)

¿  Gebruik van duurzame energie (warmtepompen, EV, etc.) ®  Verdere toename van het aantal LDE’s kan impact hebben op ons netwerk

¿  Uit toekomstscenario’s van Enexis blijkt het onzeker te zijn of de groei van LDE’s door zal zetten

¿  Verdere groei hangt o.a. af van: rendabel verdienmodel, voldoende investeringskapitaal, lokaal draagvlak en professionaliteit

¿  Tot 2020 verwachten netbeheerders geen significante problemen in het netwerk door LDE’s

¿  Na 2020 kunnen problemen ontstaan als de meest ambitieuze decentrale duurzame scenario’s worden gerealiseerd

Inleiding en omschrijving project LDE’s zijn interessante partners voor Enexis

Page 7: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

7

Projectdoel Het hoofddoel van het project smart grid Samen Slim met Energie is het opdoen van ervaring met het mobiliseren van de flexibiliteit in het gebruik van elektriciteit van een groep mensen die zich hebben georganiseerd in een energiecoöperatie. De hypothese die hieraan ten grondslag ligt is dat door het inzetten van de kracht van een energie coöperatie een smart grid tegen aanzienlijke lagere kosten te realiseren is dan in de eerdere pilot Jouw Energie Moment het geval was. Hiermee draagt de pilot bij aan de ontwikkeling van een concreet model voor de realisatie van het smart grid op grote schaal.

Doelen in SSmE (Enexis)

Leerdoelen Enexis ®  Het opdoen van ervaring met en kennis van de behoeften van particuliere energie coöperaties en de kansen die de opkomst van coöperaties biedt voor

een grootschalige uit rol van het smart grid door Enexis. Hierbij wordt geleerd op het gebied van:

¿  Hoe Enexis haar dienstverlening kan aanpassen aan de behoeften van een particuliere energie coöperatie.

¿  Inzicht in hoe de markt kan worden ingericht om dit mogelijk te maken.

¿  Inzicht in de juridische en regulatorische mogelijkheden ®  Het vergroten van kennis ten aanzien van technische mogelijkheden om het lokale elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken en de daadwerkelijke impact

van een groep netwerkgebruikers te monitoren gedurende een langere periode. ®  Het vergroten van de kennis ten aanzien van de kracht en sociale dynamiek van energie coöperaties.

¿  Inzicht in hoe men energiegedrag kan beïnvloeden binnen een sociale gemeenschap.

¿  Inzicht in de rol en effectiviteit die een community speelt bij het realiseren van een gedragsverandering. ®  Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie met de klant (als middel om goedkoper en beter te innoveren).

Overige doelen Enexis ®  Het onderstrepen van de leidende rol van Enexis in de facilitering van de energietransitie. ®  Ervaring opdoen met de toepassing van het open data concept binnen Enexis.

Page 8: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

8

Projectdoel Doel van de samenwerking is een project neerzetten waarmee Enexis de doelen van DEH maximaal ondersteunt, en daarbij bovendien optimaal gebruik van het elektriciteitsnet stimuleert.

Doelen in SSmE (DEH)

Leerdoelen DEH ®  Bewustwording onder de leden van hun eigen en gezamenlijke invloed op het bereiken van een energie neutrale gemeente, onder andere door gebruik

van eigen opgewekte energie. ®  Versterken en verder uitbouwen van de binding tussen DEH en haar leden. Mensen worden gemotiveerd aandeelhouder te worden in de coöperatie

door de rol en toegevoegde waarde te onderstrepen van DEH bij de afstemming van lokale energiewinning en lokaal verbruik in Haaren. ®  De samenwerking resulteert in publiciteit over de actieve rol en de (h)erkenning van de rol van DEH als actieve coöperatie, die burgerparticipatie

organiseert en bewustwording creëert over de energietransitie.

Page 9: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

9

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken SSmE a. Onderzoeksvragen b. Omschrijving prikkel c. Beantwoording onderzoeksvragen

3.  Lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s SSmE en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDEs belangen en strategische positionering

Hoofdboodschap ____________

•  Voor Enexis en DEH is het belangrijk dat het onderzoek uitwijst of er

enerzijds energievraagverschuiving door de inzet van het energieplatform gemobiliseerd kan worden. En anderzijds of de sociale cohesie tussen de DEH leden wordt versterkt.

•  Energievraag vraagverschuiving is theoretisch mogelijk via een platform en dient gepaard te gaan met financiële prikkels. Binnen Samen Slim met Energie is geen energievraagverschuiving waargenomen.

•  Oorzaken daarvan zijn dat de inzichten in de time of use functionaliteiten niet altijd direct inzichtelijk waren. Dat er geen zijn financiële of comfort-gerelateerde baten verbonden aan vraagverschuiving. En dat officiële prijsprikkels (bijv. dag- nachttarief) verwarring of tegenstrijdigheden veroorzaakten,

•  Op het gebied van sociale cohesie kan gezegd worden dat het platform een zeer behoorlijke bijdrage heeft geleverd aan het bespreekbaar maken en initiatieven ontplooien op het thema energie binnen de DEH community in Haaren.

Page 10: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

10

Onderzoeksvragen SSmE (Highlights)

Belangrijkste onderzoeksvragen via URSES onderzoeksprogramma WUR + TU/e case study op SSmE Prikkels vraagverschuiving ®  Welke prikkels motiveren mensen in een coöperatie om hun energieverbruik te verschuiven naar momenten die gunstig zijn voor de capaciteit van het

net? ®  Wat is het effect van het inzetten van die prikkels gerealiseerde flexibiliteit in het gebruik van elektriciteit? Sociale cohesie ®  In hoeverre leiden de prikkels/het energieplatform tot meer bewustzijn bij leden over het bereiken van een energie neutrale gemeente? ®  In hoeverre leidende dit project tot meer sociale cohesie?

Page 11: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

11

Omschrijving sociale prikkel

In de prikkel is gezocht naar een concept dat beide doelstellingen (Doel DEH: energieneutraal + Doel Enexis: netcapaciteit optimaliseren) verenigt in een thema dat de deelnemer aanspreekt en uitvoerbaar is. Voor de prikkel is het thema gekozen: DEH-energie eerst! Deze prikkel stimuleert deelnemers om twee gedragsstrategieën toe te passen, namelijk: ®  Zo veel mogelijk energieverbruik verschuiven naar momenten dat er opwek plaats vindt; wanneer de zon schijnt (load-leveling) ®  Zo min mogelijk energie verbruiken op momenten dat er geen opwek plaats vindt; wanneer de zon niet schijnt (base-load

reduction) Deze gedragsstrategieën leiden uiteindelijk tot een vergroting van de gebruikte hoeveelheid eigen opwek (bijdrage aan de doelstelling om energieneutraal te worden) en draagt in theorie bij aan het balanceren van de pieken in het netwerk (optimalisatie van capaciteitsvraag).

Page 12: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

12

Beantwoording onderzoeksvragen (1)

HOE KUNNEN MENSEN IN EEN COÖPERATIE DOOR ADVIES OP EEN PLATFORM GEMOTIVEERD WORDEN OM HUN ENERGIEVERBRUIK TE VERSCHUIVEN? Er kunnen verschillende soorten prikkels ingezet worden om mensen te motiveren hun gedrag te veranderen. Een mogelijkheid is het inzetten van financiële prikkels, zoals een dal/piektarief. In deze pilot is er echter voor gekozen om enkel advies over de timing van energiegebruik via een online energieplatform in te zetten om mensen te motiveren. Tijdens het bovengenoemde ontwikkelingsproces en de pilot van deze feedback zijn de volgende punten naar voren gekomen: •  Als gebruikers gevraagd wordt om hun energieverbruik te verplaatsen, dan willen ze weten wanneer dan ‘het juiste moment’ is. De

voorspelling is te onnauwkeurig zodat mensen een onlogisch advies krijgen (geen DEH energie beschikbaar terwijl ze zien dat de zon schijnt.).

•  Het is belangrijk dat wanneer het geen goed moment is om te verbruiken, er aangegeven wordt vanaf wanneer het wel een goed moment is om energie te gebruiken.

•  Zo’n ‘goed moment’ moet dan wel binnen een bepaalde tijd plaatsvinden anders zijn mensen niet bereid om daar op te wachten. •  Het werkt demotiverend als het te vaak een slecht verbruiksmoment is op de momenten dat een deelnemer op het platform kijkt. Dit is

echter lastig te voorkomen omdat veel mensen vaak op hetzelfde tijdstip het platform benaderen. •  Het liefste willen deelnemers zelf begrijpen wat goede en slechte momenten zijn voor energieverbruik. Hier willen ze niet steeds het

platform voor hoeven raadplegen. Enkele mensen geven aan, ondanks de feedback op het platform, nog steeds niet te begrijpen waarom er gunstige en ongunstige verbruiksmomenten zijn. De mensen die het wel begrijpen zeggen dat ze er niet altijd de moeite voor over hebben.

•  Deelnemers verliezen snel hun motivatie wanneer het platform niet goed functioneert (data komt niet goed binnen, inloggen mislukt, of pagina laden duurt te lang). Wanneer het platform slecht functioneert kan dit leiden tot wantrouwen.

•  Gebruikers hebben het timing of use advies niet standaard in het zicht of beschikbaar. Het vergt dus relatief veel bewuste actie en motivatie om met vraagverschuiving rekening te houden, wat niet bevorderlijk heeft gewerkt.

Page 13: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

13

Beantwoording onderzoeksvragen (2) WAT IS HET EFFECT VAN HET INZETTEN VAN TIMING VAN GEBRUIK ADVIES OP DE GEREALISEERDE FLEXIBILITEIT IN HET GEBRUIK VAN ELEKTRICITEIT? Reële impact Zowel uit de data als de interviews blijkt dat weinig tot geen gebruikers door het platform hun energieverbruik hebben verschoven in de tijd. Het verbruiksadvies dat SSmE de gebruikers aanbiedt werd zelden of soms geraadpleegd door de gebruikers; het inzicht in het gerealiseerde verbruik werd regelmatiger bekeken. Er zijn meerdere redenen aan te dragen voor het beperkte gebruik van het timing of use advies. •  Gebruikers hebben het timing of use advies niet standaard in het zicht of beschikbaar. Het vergt dus relatief veel bewuste actie en

motivatie om met vraagverschuiving rekening te houden. •  Er zijn geen financiële of comfort-gerelateerde baten verbonden aan vraagverschuiving. Energiegebruik wordt in dit project binnen een

gemeenschappelijke context geplaatst, waarbinnen het matchen van energiegebruik en –opwek het doel is. De enige motivatie die in dit geval werd gegeven is het zelfvoorzienend zijn op zich. Behalve dit aspect was er voor de gebruiker geen voordeel te halen in vraagverschuiving. Daarentegen kost het de gebruiker wel moeite om bepaalde activiteiten te re-routinizeren op basis van gebruiksadvies.

•  Voortbouwend op het vorige punt, bestaan er momenteel ook nog financiële regelingen die flexibiliteit in het energiegebruik juist tegenwerken. De salderingsregeling neemt de noodzaak om binnen het huishouden de eigen energie te gebruiken uit handen; dit helpt niet om binnen een coöperatieve context met matching aan de gang te gaan. Daarnaast geven meerdere gebruikers aan het dag-nacht tarief te hebben en bepaalde activiteiten juist daarop aanpassen. Dit betekent juist een beweging van energiegebruik naar de nacht toe, wat vanuit netwerkbelasting gezien niet verkeerd is, maar wat het eigen gebruik van opwek uit zon PV niet ondersteunt. Afgezien van de daadwerkelijke financiële opbrengst van dergelijke tarieven, is het met name het idee dat de gebruiker leidt in zijn afwegingen. Met gebruiksadvies ontstaat er voor sommige huishoudens dus een tegenstelling in dit idee van het ‘juiste’ tijdstip.

•  Ten slotte is een belangrijke reden dat gebruikers aangeven dat ze maar enkele activiteiten zien als potentieel flexibel. Met name het wassen en drogen van kleding en de vaatwasser worden genoemd; daarnaast zaken als het opladen van laptops, telefoons of tablets. Dit past met de eerdere constatering dat eventuele vraagverschuivingen klein moeten zijn geweest; de wasmachine en de vaatwasser springen er qua gebruik niet echt uit. Deze activiteiten zijn ook in meer detail onderzocht door Martijn van Vlijmen (2016), waarbij blijkt dat deze praktijken op hun eigen manier in principe wel te verschuiven zijn in de tijd, maar dat dit momenteel te weinig oplevert om de moeite waard te zijn. Deze conclusie geeft wel aan dat voor opkomende vormen van elektriciteitsgebruik (EV, warmtepompen) de ruimte voor en impact van flexibiliteit niet onderschat moet worden.

Page 14: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

14

Beantwoording onderzoeksvragen (3) IN HOEVERRE LEIDEN DE PRIKKELS/ HET ENERGIEPLATFORM TOT MEER BEWUSTZIJN BIJ LEDEN OVER HET BEREIKEN VAN EEN ENERGIE NEUTRALE GEMEENTE?

Page 15: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

15

Beantwoording onderzoeksvragen (4) IN HOEVERRE LEIDT HET PROJECT TOT MEER SOCIALE COHESIE?

Initiatiefnemers

Actieven

Mee kijkers

Initiatiefnemers ®  Groep van actieve leden die zelf initiatief nemen en een bijdrage

leveren aan het project en DEH in het algemeen is toegenomen. Grofweg is de toename 3%

Actieven ®  Deze groep bestaat uit mensen die zelf geen of minder initiatief

nemen maar wel ondersteunen / meedoen als het hun wordt gevraagd. Deze groep is ongeveer voor 25% vertegenwoordigd in het project

Mee kijkers ®  Deze groep deelnemers voelt betrokkenheid bij het project en DEH

maar kijkt mee vanuit de zijlijn. Zij gebruiken het platform en kijken mee op het forum. Op individueel niveau nemen zij wel zelf maatregelen in hun eigen omgeving (isolatie, led lampen etc.)

Het SSmE project heeft zeker bijgedragen aan de sociale cohesie binnen de coöperatie. We onderscheiden de volgende groepen.

Page 16: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

16

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken a. Onderzoeksvragen b. Omschrijving prikkel c. Beantwoording onderzoeksvragen

3.  Praktische lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s SSmE en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDEs belangen en strategische positionering

Hoofdboodschap ____________

•  De successen binnen dit project lagen vooral op het vlak van het

enthousiast krijgen van DEH-leden. 104 deelnemers hebben zich aangemeldt voor de pilot. Deze pilot heeft DEH 24 nieuwe leden opgeleverd. 40% van de deelnemers zegt energiebesparende maatregelen te hebben getroffen door de pilot Samen Slim met Energie.

•  Geleerd heeft het projectteam vooral op technisch vlak, waar de toepassing van de Ectual door technische mankementen minder goed uit de verf kwam. Real-time energie inzicht in energie was een functionaliteit die relatief vaak weg viel. Bovendien is praktisch ervaren (door enquêtes) dat energie ook bij leden van een energie coöperatie een low-interest product blijft.

Page 17: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

17

Lessons learned Successen Enthousiaste deelnemers ®  40% van de deelnemers zegt energie besparende maatregelen te hebben genomen ®  Kijkt op het platform Energiekalender actie’s ®  Samen energie maken (kinderen) ®  Bezoek de energievoorziening van nu (bezoek 150kV station) ®  De week van het Sluipverbruik -> reductie van 12% sluipverbruik Werving ®  104 deelnemers SSmE ®  Toename 24 leden DEH door toe doen van SSmE

Co-creëren en klankborden ®  22 van de 104 deelnemers hebben meegedacht ®  Goede methode om behoeftes in beeld te krijgen en samen keuzes te maken Planning ®  Dynamisch ontwikkelproject dat conform planning verloopt. Publiciteit ®  Hoogtepunten; Brief min. Kamp, Artikel Netwerk Magazine, Artikel Energie+, Artikel Brabants Dagblad

Page 18: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

18

Lessons learned Leermomenten Techniek ®  Deelnemers zelf hardware laten installeren t.b.v. SSmE is een stap te ver. 40% van de deelnemers

had na een maand nog geen Ectual geïnstalleerd. ®  De aanname dat de Ectual al voldoende volwassen was door testen en gebruik (1800 stuks) in

andere pilots van Enexis is te voorbarig geweest. Neem voor elk technische component in het project voldoende ruimte en tijd om het te testen.

Verwachtingen omtrent het thema energie ®  Energie is voor de meeste mensen een low interest commodity product. Binnen een coöperatie is er

meer interesse in het thema maar dit zorgt niet automatisch voor een actief forum of platform waar leden informatie uitwisselen. Een actieve moderator die de deelnemers informeert en prikkelt zorgt ervoor dat de deelnemers regelmatig het platform bezoeken. De komende periode gaan we kijken hoe we discussies en interactie kunnen faciliteren en tegelijkertijd de moderatie functie kunnen afbouwen.

Slimme meter aanvraagproces ®  Het proces voor een prioplaatsing van een slimme meter is complex door de betrokkenheid van

diverse partijen, zowel intern als extern. Door de vele informatieoverdracht had het projectteam geen goed zicht op het procesverloop. In volgende pilotprojecten zou het projectteam beter betrokken moeten zijn bij het proces.

®  Advies om een medewerker van de afdeling slimme meters te betrekken in het projectteam.

Page 19: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

19

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken a. Sociaal wetenschappelijk WUR b. Onderzoek vraagverschuiving TU/e c. Energiekalender actie’s

3.  Praktische lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s SSmE en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDEs belangen en strategische positionering

Hoofdboodschap ____________

•  LDE’s zijn voor Enexis belangrijke partners om nu en in de toekomst mee

samen te werken. Samen ligt er een goede kans om de energietransitie te versnellen.

•  Enexis wil zich graag positioneren als ondersteunende en aanmoedigende partij voor LDE’s. Zodanig dat Enexis zich op een proactieve manier inzet zodat LDE’s hun duurzaamheid doelstellingen kunnen halen. Dit doet Enexis bijvoorbeeld door diensten aan te bieden waar LDE’s vervolgens zelf mee aan de slag gaan. (buurkracht)

•  Deze strategische positionering is in 2015 goedgekeurd door de duurzaamheidsboard van Enexis.

Page 20: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

20

1.  Duurzame doelstellingen halen door LDE’s te helpen hun duurzaamheidsdoelen te realiseren 1.  Enexis wil partijen en onze kennis samenbrengen om het energieakkoord te realiseren (KPI 7.2)

2.  Enexis wil energiebesparing realiseren bij consumenten, dit is ook een doel van veel LDE’s (KPI 8.2)

2.  Tijdig anticiperen op ontwikkelingen die invloed hebben op de betrouwbaarheid van ons net 1.  Enexis blijft ontwikkelingen volgen en onderzoeken om tijdig te kunnen anticiperen bij impact op het net (KPI 2)

2.  Nu contacten met LDE’s opbouwen draagt bij aan goede samenwerking op lange termijn

3.  Klantgerichtheid versterken en zichtbaarheid vergroten onder LDE’s 1.  Klantgerichtheid versterken door deze kritischere groep klanten goed van dienst te zijn

2.  Zichtbaarheid vergroten zodat LDE’s onze toegevoegde waarde zien en ons eerder benaderen.

4.  De ervaringen van eigen medewerkers beter benutten 1.  De kennis en de contacten van medewerkers die in contact staan met LDE’s beter benutten door

hun ervaringen te verspreiden over de organisatie

De strategische belangen om samen te werken met LDE’s

Page 21: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

21

Ondersteunen We stellen benodigde informatie beschikbaar en bieden hulp wanneer LDE’s daar om vragen

Aanmoedigen

Op een proactieve manier zetten we LDE’s aan om hun duurzaamheid doelstellingen te halen. Dit doen we

bijvoorbeeld door diensten aan te bieden waar LDE’s vervolgens zelf mee aan de slag moeten gaan Leiden

We nemen operationele werkzaamheden en verantwoordelijkheden van LDE’s op ons om zo het werk van LDE’s

te versnellen en professioneler te maken

Drie manieren waarop we ons kunnen positioneren

Page 22: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

22

Ondersteunen We stellen benodigde informatie beschikbaar en bieden hulp wanneer LDE’s daar om vragen

Aanmoedigen

Op een proactieve manier zetten we LDE’s aan om hun duurzaamheid doelstellingen te halen. Dit doen we

bijvoorbeeld door diensten aan te bieden waar LDE’s vervolgens zelf mee aan de slag moeten gaan Leiden

We nemen operationele werkzaamheden en verantwoordelijkheden van LDE’s op ons om zo het werk van LDE’s

te versnellen en professionaliseren

Onze positionering

ü Gaan we doen, want sluit aan bij onze doelstelling om klantgericht te zijn

ü Gaan we doen want sluit aan bij onze ambitie om de energietransitie te versnellen

û Gaan we niet doen want sluit niet aan bij onze rol als netwerkbedrijf. We doen dit alleen wanneer er sprake is van

invloed op ons netwerk of onze rol als netwerkbedrijf

Page 23: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

23

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken a. Sociaal wetenschappelijk WUR b. Onderzoek vraagverschuiving TU/e c. Energiekalender actie’s

3.  Lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s SSmE en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDE’s Strategische belangen en positionering

Hoofdboodschap ____________

•  Het projectteam heeft een viertal logische vervolgscenario´s in kaart

gebracht. 1. Door gaan zoals nu, 2. Het projectafsluiten en nog één jaar een lightversie van het platform inzetten, 3. Het project nieuwe impulsen geven en 4. opschalen naar andere coöperaties in N.Br.

•  Voorgesteld wordt om in te stemmen met scenario 2; Samen Slim met Energie wordt afgesloten en het energieplatform blijft met kleine wijziging in functionaliteit een jaar lang kosteloos beschikbaar voor DEH.

•  Hiermee wordt het effect bereikt dat DEH inzicht blijft houden in individueel en collectieve energiestromen. En blijft het platform beschikbaar voor discussies en uitwisseling van energietips, zodat de versterking van de sociale cohesie door kan gaan.

Page 24: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

24

Vervolgscenario’s SSmE Doorgaan zoals

nu

Resultaat •  Online platform •  Mobile app •  Maande l i j k se

energie actie’s •  Communicatie Impact •  100k€ •  0,3 Enexis •  0,2 DEH •  Werkgroep

Project afsluiten + platform light 1 jaar inzetten

Resultaat •  Online platform

zonder voorspelling & Ectual (Enexis)

•  Mobile app •  Strategische

sessies DEH - Enexis

Impact •  10k€ (Enexis)

Nieuwe impuls

Resultaat •  Inpassing

nieuwe ideeën à EV

•  Door ontwikkeling online platform & app

•  Maandelijkse energie actie’s

•  Communicatie Impact •  300k€ •  0,5 Fte Enexis •  0,3 Fte DEH •  Werkgroep

Opschalen andere

coöperaties N.Br.

Resultaat •  Inzet door prov.

N.Br. voor uitrol platform bij andere energie coöperaties

Impact •  N.t.b.

Page 25: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

25

Inspanningen ®  Shifft biedt DEH na 31 maart 2016 het online platform + de app nog een jaar

kosteloos aan de deelnemers van SSmE. ®  Beheer en service t.a.v. de techniek loopt via Shifft. ®  Enexis ontmanteld de voorspellende functionaliteit en de service van de Ectual.

Is alleen mogelijk via de Ectual app. ®  Data uit de onderzoeksdatabase wordt geanonimiseerd ter beschikking gesteld aan

de wetenschap. Aanbieden bij universiteiten en openbaar maken op DEH-website. ®  Het onderzoeksprogramma vanuit URSES (WUR + TU/e) loopt nog 2,5 jaar door.

Interviews voor reflecterende beelden op huidig gedrag zijn hiervoor nog noodzakelijk.

®  DEH en Enexis blijven kennis en ideeën uitwisselen in strategische sessies, zodat haalbare ideeën met voldoende schaalgrote in nieuwe projecten kunnen worden opgepakt.

Beoogt effect ®  DEH-leden inzicht geven in individueel en collectief energieverbruik ®  DEH-leden faciliteren in verdere versterking van de sociale cohesie via

“energieproat” op het platform. ®  Nu geen tijd steken in vraagverschuiving. Te vroeg en geen formele fin. prikkels. ®  Delen van kennis en lessons learned door data beschikbaar te stellen. ®  “Partnership” DEH – Enexis laten voortbestaan, door strategische sessies.

Uitwerking voorkeursscenario Project afsluiten + platform light inzetten

Project afsluiten + platform light versie inzetten

Resultaat •  Online platform

zonder voorspelling & Ectual (Enexis)

•  Mobile app •  Strategische

sessies DEH - Enexis

Impact •  10k€

Page 26: Samen Slim met Energie · Anno 2015 zijn er zo`n 500 lokale collectieven, waarin +/- 60 actieve energiecoorperaties in ... Ervaring opdoen met een nieuwe manier van samenwerken: co-creatie

26

Inhoud

Inhoud__________________________ 1.  Inleiding en omschrijving project

2.  Uitkomsten onderzoeken a. Sociaal wetenschappelijk WUR b. Onderzoek vraagverschuiving TU/e c. Energiekalender actie’s

3.  Lessons learned a. Successen b. Leermomenten

4.  Strategische positionering Enexis t.a.v. LDE’s

5.  Vervolgscenario’s en voorkeur

6.  Afsluitend event

Bijlagen I.  Projectplan SSmE II.  Onderzoeksdocument SSmE III.  LDE’s Strategische belangen en positionering

Hoofdboodschap ____________

•  Het projectteam heeft de wens om het project feestelijk af te sluiten en de

deelnemers te bedanken en de kernboodschappen over te brengen aan een breder publiek.

•  Voorstel voor eindevent met als doel lessons learned en conclusies uitdragen voor zowel de deelnemers als externe geïnteresseerden en de deelnemers te bedanken voor hun inzet.

•  Timing eind april / begin mei

•  Omgeving Haaren

•  Feestelijke bijeenkomst