sambandið í 70 ár starfsemi sveitarfélaga á ekki að mynda ... · viltu taka við greiðslum...
TRANSCRIPT
1
6 . T B L . 7 5 . Á R G A N G U R 2 0 1 5
Sambandið í 70 ár
Starfsemi sveitarfélaga á ekki að mynda skattstofn fyrir ríkið
Í 75 ár!
Viltu taka við greiðslum á netinu?Borgun býður fjölbreyttar lausnir og góða þjónustu fyrir þá sem vilja taka við öllum greiðslukortum gegnum vefsvæði eða app.
Kannaðu málið á borgun.is
Verið velkomin til okkar í Ormsson, Lágmúla, og í Samsung setrið, Síðumúla, og kynnið ykkur allt sem við höfum uppá að bjóða fyrir þitt fyrirtæki.
Við hjálpum þér að ná athygliSPENNANDI, SNJALLIR OG FALLEGIR
UPPLÝSINGA-, AUGLÝSINGA- OG SNERTISKJÁIR
TEL
EITINGASTA IR
ERSLANIR
ERSLUNAR I ST AR
FLUGST AR
U FER A I ST AR
SK LAR
SA KO USALIR
ST RIR INNUSTA IR
SÍÐUMÚLA 9 · SÍMI 530 2900LÁGMÚLA 8 · SÍMI 530 2800 · ormsson.is
FYRIR HEIMILIN Í LANDINU
ORMSSON KEFLAVÍK
SÍMI 421 1535
ORMSSON ÞRISTUR-ÍSAFIRÐI
SÍMI 456 4751
KS SAUÐÁRKRÓKISÍMI 455 4500
SR BYGG SIGLUFIRÐI
SÍMI 467 1559
ORMSSON AKUREYRI
SÍMI 461 5000
ORMSSON HÚSAVÍK
SÍMI 464 1515
ORMSSONVÍK -EGILSSTÖÐUM
SÍMI 4712038
ORMSSON PAN-NESKAUPSSTAÐ
SÍMI 477 1900
ORMSSONÁRVIRKINN-SELFOSSI
SÍMI 480 1160
GEISLI VESTMANNAEYJUM
SÍMI 481 3333
TÆKNIBORGBORGARNESI SÍMI 422 2211
OMNISAKRANESI
SÍMI 433 0300
29" VA LEDLS29E790CNSEN
Sería: SE790C / Orkuflokkur: B / Panel týpa: VA / Skjáhlutfall: Widescreen - 21:9 / Upplausn: FullHD 2560
x 1080 / Pixel Pitch: 0.2628 mm / Birta: 250 cd/m2 / Skerpa: 3000:1 / Svartími: 4 ms (grár til grár) / Litir: 16,7 milljónir lita / Tengi: 2xHDMI, DisplayPort / Litur:
Svartur / Stærð (B x D x H)69.95 cm x 6.85 cm x 31.35 cm - án stands / Þyngd: 4.7 kg
Verð: 119.900,- kr
27" VA LED CurvedLS27E510CSEN
Sería: SE510C / Orkuflokkur: B / Raforkunotkun á ári: 54 kWh / Panel týpa: VA / Skjáhlutfall: Widescreen - 16:9 / Upplausn: FullHD 1920 x 1080 / Pixel Pitch: 0.3114 mm / Birta: 250 cd/m2 / Skerpa: 3000:1 / Svartími: 4 ms (grár til grár) / Litir: 16,7 milljónir lita / Tengi: HDMI, VGA / Litur: Svartur / Stærð (B x D x H)62.32 cm x 18.16 cm x 46.3 cm - með standi /
Þyngd: 5.52 kg
Verð: 79.900,- krVerð: 39.900,- kr
24" PLSLS24E390HLEN
Sería: SE390 / Orkuflokkur: A / Raforkunotkun á ári: 30 kWh / Panel týpa: Plane to Line Switching (PLS) / Skjáhlutfall: Widescreen - 16:9 / Upplausn: FullHD
1920 x 1080 / Pixel Pitch: 0.2715 mm / Birta: 250 cd/m2 / Skerpa: 1000:1 / Svartími: 4 ms (grár til grár) / Litir: 16,7 milljónir lita / Tengi: HDMI, VGA / Litur:
Háglanssvartur / Stærð (B x D x H)54.83 cm x 18.19 cm x 40.9 cm - með standi / Þyngd: 4.02 kg
Verð: 49.900,- kr
24” TN LED TölvuskjárLS24E45KBSVEN
Sería: SE450 / Panel týpa: TN / Skjáhlutfall: Widescreen - 16:9 / Upplausn: FullHD 1920 x 1080 / Pixel Pitch: 0.27675 mm / Birta: 250 cd/m2 / Skerpa: 1000:1 / Svartími: 5 ms (grár til grár) / Litir: 16,7 milljónir lita / Tengi: DVI, VGA / Litur: Svartur / Stærð (B x D x H) 56.54 cm x 22.4 cm x
35.68 cm - með standi / Þyngd: 5.1 kg
Hágæða tölvuskjáir
4
5 Forystugrein – Sameiginlegur vilji ríkis og sveitarfélaga til að standa vel að þjónustu við fatlað fólk – Karl Björnsson
6 Tekjustofnar og samgöngumál efst á baugi
9 55 sýrlenskir flóttamenn á leið til landsins
10 Fjármálaráðstefna sveitarfélaga
10 Er launakostnaður að sliga sveitarfélögin?
12 Starfsemi sveitarfélaga á ekki að mynda skattstofn fyrir ríkið
13 Eru lífeyrisskuldbindingar tímasprengja?
14 Samband íslenskra sveitarfélaga 70 ára
14 Umfangsmikil starfsemi
15 Landsþingið æðst
15 Ellefu manna stjórn
16 Lögbundin grunnþjónusta
16 Stærstu verkefnatilflutningarnir
17 Frá Jónsbók til vorra daga
17 Byggt á mölinni – sveitarfélögum fjölgaði
18 Fyrirmönnum myndi fækka!
18 Samband íslenskra sveitarfélaga stofnað 11. júní 1945
19 Samtakamáttur sveitarfélaganna
20 Fyrsta skrifstofan 1948
20 Um þriðjungur þingmanna hefur komið úr sveitarstjórnum
22 Góður árangur af Menntun núna
24 Fjórar konur og einn karl í sveitarstjórn
24 Hveragerðisbær keypti Edenslóðina
26 Nýjar leiðir í húsnæðismálum í Kópavogi
Efnisyfirlit
Út gef andi:
Sam band ís lenskra sveit ar fé laga
Borgartúni 30, 5. hæ›
105 Reykja vík · Sími: 515 4900
sam band@sam band.is · www.samband.is
ISSN-0255-8459
Rit stjór ar:
Magn ús Kar el Hann es son (ábm.) · magn us@sam band.is
Bragi V. Berg mann · [email protected]
Rit stjórn:
Fremri Almannatengsl Þórsstíg 4 · 600 Ak ur eyri
Símar: 461 3666 og 896 8456 · [email protected]
Bla›amaður:
Þór›ur Ingimarsson - [email protected]
Aug l‡s ing ar:
P. J. Marka›s- og augl‡singaþjónusta
Sím ar: 566 8262 & 861 8262 · [email protected]
Um brot:
Fremri Almannatengsl
Þórsstíg 4 · 600 Ak ur eyri
Prent un:
Prentmet
Dreif ing:
Pósthúsið
Forsí›an:
Á forsíðumyndinni er horft til austurs yfir Akureyrar-
kaupstað til Vaðlaheiðar. Myndin sýnir vel snjóþungann í
bænum en flestir landsmenn hafa fengið vænan skammt
af snjó og illviðri að undanförnu. Í blaðinu er m.a. sagt
frá væntanlegri komu flóttamannahóps frá Sýrlandi en af
55 manna hópi munu 23 setjast að á Akureyri. Mynd BB.
Tímaritið Sveitarstjórnarmál kemur út
8 sinnum á ári.
Áskriftarsíminn er 461 3666.
Forystugrein
Sameiginlegur vilji ríkis og sveitarfélaga til að standa vel að þjónustu við fatlað fólk Þjónusta við fatlað fólk fluttist frá ríki til sveitarfélaga 1. janúar 2011. Þessi breyting er stærsta yfirfærsla á verkefnum milli ríkis og sveitarfélaga frá því að sveitarfélögin tóku við rekstri grunnskólanna haustið 1996. Undirbúningur og samningavinna vegna þessarar víðtæku yfirfærslu hefur staðið yfir með hléum í nær tvo áratugi. Í skýrslu þriggja manna kostnaðarnefndar sem vann að þessum flutningi og lögð var fram árið 2000 skilaði fulltrúi sveitarfélaganna í nefndinni, sem er undirritaður, bókun með ýmsum fyrirvörum um mat á verkefninu. Stærsti fyrirvarinn fjallaði um mikilvægi þess að endurmat á kostnaði og tekjutilfærslu vegna tilfærslunnar færi fram að tilteknum árum liðnum. Ríkisstjórnin féllst ekki á að hafa ákvæði um slíkt í samkomulagi aðila. Við það sat og ekki varð af þessari breytingu á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. Að frumkvæði sveitarfélaganna undir forystu sambandsins hófst á ný vinna við málið snemma árs 2007 og má segja að nú hafi loks tekist að ganga endanlega frá þessu verkaskiptamáli milli ríkis og sveitarfélaga.
Meginmarkmiðið með yfirfærslunni er að tryggja að fagleg og fjárhagsleg ábyrgð sé samþætt á hendi eins aðila og þannig stuðlað að samþættingu nærþjónustu við íbúa með því að efla félagsþjónustu sveitarfélaga. Enn fremur er markmiðið að styrkja sveitarstjórnarstigið og einfalda verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. Lögð er áhersla á heild-stæða yfirfærslu verkefna samhliða breytingu á tekjustofnum til að mæta auknum útgjöldum sveitarfélaga.
Í samkomulagi um málið frá árinu 2010 var sett ákvæði um endurmat að þremur árum liðnum. Skipuð var verk-efnisstjórn snemma árs 2014 til þess að sjá um framkvæmd endurmatsins. Óformlegur hópur fulltrúa sambandsins og ráðuneyta hafði þó hafið vinnu við endurmatið mun fyrr. Hlutverk verkefnisstjórnarinnar var að afla upplýsinga um alla fjárhagslega og faglega þætti sem nauðsynlegir eru til þess að unnt sé að leggja mat á árangur yfirfærslunn-ar. Einnig átti hún að leggja fram tillögu um varanlega fjármögnun málaflokksins. Nú hefur nefndin skilað ítarlegri skýrslu með niðurstöðum sínum. Verkefnisstjórn hélt alls 62 bókaða fundi. Meginniðurstaðan er að almennt hafi tekist mjög vel til við yfirfærsluna gagnvart öllum aðilum en jafnframt hafi útgjöld til málaflokksins aukist töluvert.
Verkefnisstjórninni tókst ekki að ná samkomulagi um sameiginlega tillögu að fjármögnun til framtíðar. Þeim þætti var vísað til afgreiðslu í beinum viðræðum milli sveitarfélaga og ríkisins á grundvelli niðurstöðu skýrslunnar. Formaður og framkvæmdastjóri sambandsins tóku þátt í þessum samningaviðræðum við fjármálaráðherra og embættismenn í fjármála- og efnahagsráðuneytinu. Niðurstaðan hefur nú verið staðfest í formlegu samkomulagi og verður innleidd með breytingu á tekjustofnalögum sveitarfélaga. Framtíðarfjármögnun málaflokksins verður þannig að 1,24% stig útsvars og 0,235% af tekjum ríkissjóðs munu renna til þessarar þjónustu. Á árinu 2016 má vænta að fjárhæðin nemi um 16,8 ma.kr. Ef upphafleg fjármögnun málaflokksins árið 2011 er framreiknuð m.v. verðlags-breytingar og verðlagsspá fyrir næsta ár nemur fjárhæðin 13,1 ma.kr. Raunaukning fjárveitinga til þjónustunnar árið 2016 m.v. árið 2011 nemur því um 3,7 ma.kr.
Það er mat mitt að þessi samningur staðfesti sameiginlegan vilja ríkis og sveitarfélaga til að standa vel að þjón-ustu við fatlað fólk og viðurkenningu á að þörf hafi verið að byggja upp aukna og bætta þjónustu undanfarin ár eins og sveitarfélögin hafa gert af miklum myndarskap. Jafnframt er ljóst að sveitarfélögin þurfa að sníða sér stakk eftir vexti við áframhaldandi þjónustuuppbyggingu. Hún þarf að vera í réttu hlutfalli við tekjuvöxt sveitarfélaga ef þau vilja ekki taka fjármagn frá annarri þjónustu til að standa undir þeirri sem að hér um ræðir. Samningurinn við ríkið er endanlegur og verður ekki sótt meira fjármagn af hálfu sveitarfélaganna til ríkisins til að standa undir útgjöldum við þjónustu við fatlað fólk.
Karl Björnssonframkvæmdastjóri
Danfoss tengigrindurFyrir neysluvatns-, ofnhita-, gólfhita-,
snjóbræðslukerfi, setlaugar og fl.
Sérhannaðar fyrir íslenskar aðstæður.
Áratuga reynsla stjórnbúnaðarvið íslenskar hitaveituaðstæður.
Við erum leiðandi í hönnun og framleiðslu ástjórnbúnaði og tengigrindum fyrir hitakerfi.
6
Landshlutasamtök sveitarfélaga
Tvö málefni hafa einkennt ársfundi lands-hlutasamtaka sveitarfélag á þessu hausti og má sjá þess stað í ályktunum þeirra. Annars vegar er um að ræða tekjustofna sveitarfé-laga þar sem lýst er miklum áhyggjum, m.a. vegna þjóðfélagsbreytinga og einnig nýrra atvinnnuhátta sem kalla eftir nýjum verkefn-um sveitarfélaganna. Hins vegar er ljóst að samgöngu- og fjarskiptamál brenna á sveit-arstjórnarmönnum og á íbúum hinna dreifðu byggða.
Umræður um tekjustofna sveitarfélaga á vettvangi landshlutasamtakanna eru mjög í þeim anda sem birtist í áskorun Reykja-víkurborgar og fleiri sveitarfélaga um breyt-ingar á lögum og reglum um tekjustofnana.
Í ályktun Samtaka sveitarfélaga á Aust-urlandi og Eyþings er sérstaklega hnykkt á þessu máli og segir m.a. að mikilvægt sé að renna styrkari stoðum undir tekjustofna sveitarfélaga. Útgjöld sveitarfélaga hafi vaxið og verkefnum fjölgað, en tekjuliðir hafa ekki fylgt þeirri þróun. Mikilvægt sé að sveitarfé-lög fái aukna hlutdeild í heildarskatttekjum samfélagsins.
Því er beint til stjórnvalda og Sambands íslenskra sveitarfélaga að taka til athugunar á hvern hátt styrkja megi almennan tekjugrund-völl sveitarfélaga svo þau geti sinnt lög-bundnu þjónustuhlutverki sínu á sómasam-legan hátt.
Samskiptamálin brenna á íbúunum
Samskiptamál brenna ekki síður á íbúum landsbyggðarinnar en tekjur og rekstrarstaða sveitarfélaganna. Í ályktun Samtaka sveitarfé-laga á Vesturlandi segir m.a. að víða á Vest-urlandi sé ástand fjarskiptamála óviðunandi og gríðarlega mikilvægt að byrjað verði á úrbótum hið fyrsta. Ríkisvaldið verði að setja fram áætlun um með hvaða hætti ríkið ætli að koma að þessu verkefni, því nettengingar séu forsenda nútíma búsetuskilyrða og at-vinnuuppbyggingar í dreifðum byggðum, bæði í landbúnaði og ferðaþjónustu.
Einnig er fjallað um almenningssamgöng-ur og segir í ályktun að þrátt fyrir almenna
Tekjustofnar og samgöngumál efst á baugi
Austfirðingar vilja Egilsstaðaflugvöll sem aðra ferðamannagátt inn í landið næst á eftir Keflavíkurflugvelli. Hér eru kýr á túni rétt við flugvöllinn.
7
ánægju með þá þjónustu sem byggð hafi verið upp að undanförnu, standist forsendur um olíugjald og einkaleyfi á akstursleiðum í samningi við Vegagerðina ekki og geri það landshlutasamtökunum erfitt að annast þetta verkefni.
Einkaleyfi til almennings-samgangna
Aðalfundur Samtaka sveitarfélaga á Suður-nesjum álykaði einnig um samgöngumál og skoraði á innanríkisráðherra að beita sér fyrir úrbótum á lagaumhverfi þeirra. Nauðsynlegt sé að tryggja landshlutasamtökunum einka-
leyfi almenningssamgangna eins og kemur fram í samningum milli Sambands sveitarfé-laga á Suðurnesjum og Vegagerðarinnar.
Þá segir að leggja verði áherslu á einkarétt landshlutasamtakanna til að starfrækja al-menningssamgöngur á tilleknum leiðum og svæðum og að þeim rétti sé veitt ríkari vernd
OneSystems®
sími: +354 660 8551 | fax: +354 588 1057 www.onesystems.is | [email protected]
OneSystems bjóða heildarlausn í skjalamálum sveitarfélaga og þjónustu við íbúa
VELJUM
ÍSLENST - VELJUM ÍSLE
NSK
T -V
ELJUM ÍSLENSKT -
Þróunarstefna OneSystems styður MoReq2,kröfur evrópulanda um gagnsæi, rekjaleika og öryggi.
Hagkvæmar lausnir með áherslu á rekjanleika, auðveldan aðgang og gagnsæi.
OneSystems hefur hannað og rekur yfir 40 gagnvirkar þjónustugáttir af ýmsum toga, víðsvegar um landið hjá sveitarfélögum og fyrirtækjum.
Þar á meðal eru: Íbúagáttir, starfsmannagáttir, nefndarmanna- og gagnagáttir.
Auktu aðgengi gagna og gagnsæi ákvarðanatöku með öruggu og rekjanlegum hætti. Stórauktu þjónustu án þess að auka yfirbyggingu og sparaðu með skilvirkari stjórnun mála.
Gagnvirkar þjónustugáttir
UpplýsingagáttPortal Information
Vefgátt fyrir íbúaCitizen
NefndarmannagáttCommittee
StarfsmannagáttEmployee
Self-ServicePortal ProjectVerkefnavefur
Borgarnes. Sveitarstjórnarmenn á Vesturlandi segja úrbóta þörf vegna samnings við Strætó bs. um almenningssamgöngur.
8
í lögum. Loks þurfi að gera skýrari greinarmun á almenningssamgöng-um og farþegaflutningum í atvinnu-skyni en nú er gert.
Egilsstaðaflugvöllur önnur gátt inn í landið
Í ályktun aðalfundar Samtaka sveit-arfélaga á Austurlandi kemur fram að fjölgun ferðamanna og álag á ferðamannastaði á sunnanverðu landinu sem og á Keflavíkurflugvöll hafi náð þolmörkum. Bent er á Egils-staðaflugvöll sem augljósa aðra flug-gátt inn í landið og rökréttan hluta af þeirri heildarlausn sem nauðsyn-leg er í málefnum ferðaþjónustu á Íslandi.
Í ályktuninni segir að áfram verði unnið af fullum þunga að markaðssetningu Egilsstaða-flugvallar af hálfu hagsmunaaðila. Minnst er á nauðsynlega aðstöðu fyrir þyrlusveit Land-helgisgæslunnar á Egilsstaðaflugvelli og einnig á að tryggt verði að völlurinn verði byggður upp sem flugmiðstöð vegna starf-semi sem tengd er hugsanlegri olíuleit á Drekasvæðinu.
Þá leggur fundurinn áherslu á mikilvægi innanlandsflugs og að það verði skilgreint sem almenningssamgöngur en bendir jafn-framt á að þrátt fyrir að starfshópur um endurskoðun á verðlagningu innanlandsflugs hafi skilað skýrslu hafi ekkert áunnist í því að endurskoða óhóflega verðlagningu á innan-landsflugi.
Innanlandsflugið lífæð byggðanna
Fjórðungsþing Vestfirðinga leggur í ályktun-um sínum mikla áherslu á að innanlandsflug til Ísafjarðar, Bíldudals og á Gjögur séu almenningssamgöngur. Áætlunarflugið séu mikilvægustu almenningssamgöngur Vest-firðinga og lífæð byggðanna stóran hluta ársins. Brýnt sé því að standa vörð um þá þjónustu og öryggi sem flugsamgöngur veita íbúum á Vestfjörðum.
Þá minnir fjórðungsþingið á að mikilvægi Reykjavíkurflugvallar fyrir samgöngur á milli landsbyggðar og höfuðborgar og skorar á stjórnvöld að gerð verði úttekt á mögulegum nýjum flugvallarstæðum á Vestfjörðum sem geti þjónað innanlands- og millilandaflugi. Bent er á stækkun þjónustusvæðis slíks flugvallar með tilkomu Dýrafjarðarganga
og lagningu vegar um Dynjandis-heiði.
Hringtenging ljósleiðara
Fjórðungsþing Vestfirðinga segir í ályktun sinni að hringtenging ljós-leiðara um Vestfirði sé alger forsenda þess að atvinnulíf og samfélag Vestfjarða nái að standa jafnfætis öðrum byggðarlögum í landinu.
Því er fagnað að ljúka eigi við lagningu ljósleiðara frá Hrútafirði til Hólmavíkur á þessu ári og að fjár-magn sé sett til að ljúka lagningu ljósleiðarans frá Hólmavík til Súða-víkur. Bent er á að Drangsnes sé eini
byggðakjarninn á Vestfjörðum sem sé án ljósleiðara og nauðsynlegt að tryggja fjár-magn til verkefnisins.
Forsendubrestur í almeningssamgöngum
Aðalfundur Eyþings lítur svo á að forsendu-brestur hafi orðið frá yfirtöku almennings-samgangnanna: Lækkun hafi orðið á endur-greiðslu olíugjalds, einkaleyfi á umsömd- um akstursleiðum sé ekki virt og framlag rík-isins ekki í samræmi við umfang samgöngu-kerfis milli þéttbýlisstaða á svæðinu og út af því.
Fundurinn gerir kröfu um að grunnfram-lag og þróunarstyrkur til verkefnisins verði hækkuð, lagalegu umhverfi almenningssam-gangna verði breytt til að tryggja einkaleyfið og tekur undir ályktun aðalfundar Sambands sveitarfélaga á Austurlandi þess efnis.
Dreifa betur álagi vegna fjölgunar ferðamanna
Aðalfundur Eyþings telur einnig mikilvægt að dreifa betur álagi vegna fjölgunar er-lendra ferðamanna um landið en nú er gert, meðal annars til þess að vernda náttúruna.
Fundurinn skorar á ríkið að styðja við og efla millilandaflug um Akureyrarflugvöll og leggur áherslu á að eldsneytiskostnaður verði jafnaður milli landshluta svo samkeppnis-staða Akureyrarflugvallar skekkist ekki af þeim sökum.
Landshlutasamtök sveitarfélaga
Flugvél Flugfélags Íslands á Ísafjarðarflugvelli. Áætlunarflugið er mikilvægustu almenningssamgöngur Vestfirðinga og lífæð byggðanna stóran hluta ársins
segir í ályktun Fjóðungssambands Vestfjarða.
Frá Akureyri. Eyþing telur forsendubrest hafa orðið í almenningssamgöngum með samningnum. Ríkisvaldið hafi ekki staðið við sinn hluta.
9
Þann 25. nóvember sl. undirrituðu Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráð-herra og bæjarstjórar Akureyrarkaupstaðar, Hafnarfjarðarkaupstaðar og Kópavogsbæjar samning um móttöku 55 sýrlenskra flótta-manna sem væntanlegir eru til landsins í árs-lok.
Hópurinn samanstendur af tíu fjölskyld-um; þar af 20 fullorðnum einstaklingum og 35 börnum en fólkið hefur dvalið í flótta-mannabúðum í Líbanon. Úr hópnum munu flestir setjast að á Akureyri, eða 23, 17 setjast að í Hafnarfirði og 15 í Kópavogi.
Samningurinn gildir í tvö ár
Þau nýmæli eru í fyrrgreindum samningi að
móttökuverkefnið tekur tl tveggja ára í stað eins áður. Þetta er gert í samræmi við ábend-ingar sveitarfélaga sem telja, í ljósi reynslu af sambærilegum verkefnum á árum áður, að flóttafólk hafi þörf fyrir stuðning í kjölfar komu hingað til lands um lengri tíma en áður hefur verið miðað við.
Gert er ráð fyrir að greiðslur ríkisins til sveitarfélaganna á samningstímanum nemi samtals 173,4 milljónum króna.
Einbeitum okkur að undirbúningnum
Sem fyrr segir mun stærsti hluti hópsins, alls 23 einstaklingar, setjast að á Akureyri; 9 full-orðnir og 14 börn. Eiríkur Björn Björgvinsson,
bæjarstjóri Akureyrarkaupstaðar, segir að með undirritun samningsins sé ákveðnum áfanga náð en áfram verði haldið á fullu við að undirbúa komu fólksins.
Hann segir undirbúninginn á Akureyri ganga vel en þar var skipaður sérstakur vinnu-hópur vegna komu flóttamannanna frá Sýr-landi.
„Við stöndum þokkalega en það eru enn margir lausir endar sem þarf að hnýta. Þetta lítur hins vegar vel út og ég trúi ekki öðru en að við ljúkum öllu áður en fólkið kemur,“ segir hann.
Fjöldi bæjarbúa gefið húsgögn og fleira
Flóttafólkið mun setjast að í íbúðum sem eru á almennum markaði á Akureyri og er verið að ganga frá leigusamningum um húsnæðið þessa dagana.
Fjöldi bæjarbúa á Akureyri og nágrenni hefur gefið húsgögn og fleira til Rauða krossins í Eyjafirði og verður húsbúnaðinum komið fyrir í íbúðum flóttafólksins.
„Þetta eru bæði stórir og smáir hlutir, eins og sófar, rúm og leirtau,“ segir Hafsteinn Jakobsson, framkvæmdastjóri Rauða krossins í Eyjafirði. Hann segist ekki geta verið annað en þakklátur fyrir það hversu vel almenning-ur á Eyjafjarðarsvæðinu hafi tekið í þá hug-mynd að leggja flóttafólkinu lið.
Eiríkur Björn bæjarstjóri tekur í sama streng. „Það er alveg ljóst að mikill fjöldi íbúa vill leggja okkur lið með ráðum og dáð við að bjóða þessa tilvonandi íbúa sveitarfélagsins hjartanlega velkomna,“ segir hann.
Við tökum vel á móti þér
„Sérfræðingar í fjármálum sveitarfélaga“
Akureyri | Húsavík | Reykjavík | S 430 1800 | E [email protected] www.enor.is
Fréttir
55 sýrlenskir flóttamenn á leið til landsins - 23 fara til Akureyrar, 17 til Hafnarfjarðar og 15 til Kópavogs
Eiríkur Björn Björgvinsson, bæjarstjóri Akureyrarkaupstaðar, Haraldur Líndal Haraldsson, bæjarstjóri Hafnarfjarðarkaupstaðar, Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráðherra og Ármann Kr. Ólafsson,
bæjarstjóri Kópavogsbæjar, undirrita samninginn þann 25. nóvember sl.
10
Auka þarf tekjur sveitarfélaga. Þetta má segja að hafi bæði verið yfirskrift og niður-staða fjármálaráðstefnu Sambands íslenskra sveitarfélaga sem haldin var 24. og 25. sept-ember sl. Þá var einnig spurt hvort launa-kostnaður sé að sliga rekstur sveitarfélag-anna; hvort þau hafi engar aðrar leiðir til að bregðast við honum en að tekjur þeirra verði auknar eða að skera niður í starfsmanna-haldi. Og þá vaknar aðrar spurning. Þær eru hvort draga eigi úr þjónustu sveitarfélaganna með því að fækka starfsfólki og hvar eigi að fá nýjar tekjur. Fækkun starfsfólks getur haft samdrátt í þjónustu í för með sér og tekju-stofnar sveitarfélaga eru ákvarðaðir með lögum frá Alþingi. Annað hvort er að taka hluta af tekjum ríkisins og færa til sveitarfé-laga eða að mynda nýja skattstofna sem tæpast verður gert nema að skerða tekjur ríkisins að einhverju leyti. Fjármálaráðherra hefur í viðtölum lagt áherslu á að verkefnum verði að fylgja tilfærslu á tekjum frá ríki til sveitarfélaga líkt og gert var með flutningi á rekstri grunnskólans á sínum tíma og síðar þjónustu við fatlaða.
Í mál forsvarsmanna Sambands íslenskra sveitarfélaga sem og margra sveitarstjórnar-manna kom fram mikill ótti við að sveitarfé-lögin standi illa eða ekki undir áhrifum kjara-samninganna og þeirri hækkun launakostn-aðar sem þeir leiða af sér.
Halldór Halldórsson, formaður sambands-ins, sagði í setningarræðu sinni að kjara-samningarnir hafi í raun verið þvinguð niður-staða sem fengist hafi í skugga verkfalla eða hótunum um verkföll. Vandinn sem sveitarfé-lögin og atvinnulífið standi frammi fyrir í dag sé að ekki verði komist hjá því að gera óraun-hæfa kjarasamninga sem nái til alls vinnu-markaðarins.
Stefnum fram af brúninni
Halldór sagði dökka mynd blasa við stjórn-endum sveitarfélaga vegna nýrra og þungra klyfja sem þeim væru bundnar með kjara-samningum ársins og gera mætti ráð fyrir að við þeim verði að bregðast með fækkun starfsfólks.
Hann sagði að úrskurður Kjaradóms fæli í sér launahækkanir sem væru langt umfram
það sem almennu samningarnir gera ráð fyrir og þessi dómur hafi sett allan vinnumarkað-inn í alvarlegt uppnám. „Við stefnum fram af brúninni, vitum öll að við þurfum að bremsa en enginn er tilbúinn að stíga á bremsurnar,“ sagði Halldór.
Óðaverðbólga eða nýtt vinnu-markaðsmódel
Nýgerðir kjarasamningar voru ekki í höfn þegar fjármálaráðstefnan var haldin og sagði Halldór á þeim tímapunkti að í skugga þessa standi nú yfir kjaraviðræður á vegum sveitar-félaga vegna nær allra starfsmanna annarra en grunnskólakennara. Samningar hafa nú náðst sem byggja að mestu á úrskurði Kjaradóms fyrr á þessu ári.
„Þetta þýðir að launahækkunarkröfurnar munu leiða til mjög mikils launakostnað-arauka hjá sveitarfélögum. Staðan er því grafalvarleg. Þessar kröfur leggjast ofan á um 15% launakostnaðarhækkanir hjá sveitarfé-lögunum milli áranna 2013 og 2014, sem er hlutfallshækkun sem síðast sást á tímum óðaverðbólgu á Íslandi.“
Er launakostnaður að sliga sveitarfélögin?
Fjármálaráðstefna sveitarfélaga
Halldór Halldórsson, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga og Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráðherra, ræða saman á fjármálaráðstefnunni. Umræðum stýrði Sigmundur Ernir Rúnarsson, sjónvarpsstjóri á Hringbraut. Myndir: Ingibjörg Hinriksdóttir.
11
Halldór sagði að það eina jákvæða og raunhæfa sem nú væri að gerast á vinnu-markaði væri að nú færu fram viðræður á milli aðila um að smíða nýtt vinnumark-aðsmódel að erlendri fyrirmynd. Samkvæmt slíku módeli yrðu kjarasamningar gerðir á grundvelli hagvaxtar og þeirrar framlegðar sem fyrirtæki skila. Verðbólgu yrði haldið niðri og kjarasamningar myndu skila launa-fólki kaupmáttaraukningu.
Starfsmatið var of lengi í vinnslu
Halldór ræddi starfsmatið og kvað það hafa marga kosti, fyrst og fremst sem tæki til að jafna verulega launamun kynja. Það sýni reynsla erlendis frá og það virtist sama eiga við hér.
Halldór benti einnig á að kerfið væri ekki gallalaust. „Við sáum ekki fyrir að matið yrði svona afturvirkt. Matsvinnan tók einfaldlega allt of langan tíma, þannig kom afturvirknin til. Hluti kauphækkunar í framhaldinu gildir fyrir árið 2014 og auðvitað er ömurlegt að fá svo stóra pakka í fangið núna, ári síðar. Starfsmat má einfaldlega ekki vera svona lengi í vinnslu í framtíðinni.“
Halldór sagði að staðan á vinnumarkaði og í þjóðarbúskapnum væri þannig að við myndum að öllum líkindum upplifa enn eitt verðbólguskeiðið, rýrnun krónunnar og rýrn-un kaupmáttar. „Ígildi gömlu gengisfellingar-
leiðarinnar liggur því í loftinu – óraunhæfar launahækkanir verða þannig teknar til baka af launþegum og þegar upp er staðið hafa allir tapað.“
Öll kurl eru ekki komin til grafar
Gunnlaugur A. Júlíusson, sviðsstjóri hag- og upplýsingasviðs Sambands íslenskra sveitar-félaga, sagði á fjármálaráðstefnunni að síð-
ustu kjarasamningar væru sveitarfélögum dýrir og í þeim efnum væru ekki öll kurl komin til grafar.
Hann benti á að laun hafi hækkað aftur-virkt um 4% frá 1. maí 2014 vegna endur-skoðunar starfsmats og launakostnaðurinn 2014 því í raun umfram það sem fram kemur í ársreikningum þess árs.
Gunnlaugur sagði að viðsnúningur hafi orðið í rekstri sveitarfélaganna á síðasta ári og afkoma þeirra almennt versnað. Að óbreyttu hafi þau ekki svigrúm til að greiða niður skuldir í jafnríkum mæli og á undan-förnum árum. Hann hvatti til þess að allra leiða yrði leitað til að nýta þá möguleika sem í kjarasamningunum fælust en benti jafn-framt á að niðurstaða gerðardóms myndi hafa áhrif á rekstur sveitarfélaga.
Hann kvað það mikilvægt að sveitarfélög-in tækju ekki við undirfjármögnuðum verk-efnum og benti á að að ekki hafi tekist að leysa ágreining við ríkisvaldið um uppgjör vegna yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga. Hann sagði að sveitarfélögin yrðu að skilgreina af festu hvað tilheyrði þeirra borði og hvað ekki.
Gunnlaugur A. Júlíusson, sviðsstjóri hag- og upplýsingasviðs sambandsins, flytur erindi á fjármálaráðstefnunni.
Gunnar Einarsson, bæjarstjóri í Garðabæ, haraldur Sverrisson, bæjarstjóri í Mosfellsbæ og Halldór Halldórsson, formaður sambandsins, ræða málin í kaffihléi á fjármálaráðstefnunni.
12
Starfsemi sveitarfélaga á ekki mynda skatt-stofn fyrir ríkið og nauðsynlegt er að þau fái tekjustofna í samræmi við verkefni sem þeim bera að vinna á hverjum tíma. Þetta sagði Karl Björnsson, framkvæmdastjóri Sambands íslenskra sveitarfélaga, meðal annars á fjár-málaráðstefnu sveitarfélaga 24. og 25. sept-ember sl.
Karl vitnaði í máli sínu til stefnumörkunar sambandsins um tekjur og sagði að tekju-stofnar þurfi að vera fjölþættir og sveigjan-legir. Skattlagning af hálfu sveitarfélaga þurfi einnig að vera hófleg og byggja á ábyrgð og hagkvæmni við framkvæmd þjónustunnar. Hann minnti á að jöfnunarkerfi verði að gera öllum sveitarfélögum kleift að sinna lög-boðnum verkefnum með sambærilegum hætti en umfram allt að breikka þurfi og styrkja tekjustofna sveitar-félaganna.
Sveitarfélögin greiða 8-10 milljarða í virðisaukaskatt
Karl sagði að breyta verði reglum um endurgreiðslu virðisaukaskatts á þann hátt að starfsemi sveitarfé-laga myndi ekki skattstofn fyrir ríkið. Fella verði niður allar undan-þágur frá álagningu fasteignaskatts og að öll mannvirki verði tekin til fasteignamats. Þá tók hann fram að sveitarfélögin verði að fá aukna hlutdeild í skattstofnum ríkisins.
Karl benti á að þrír fjórðu tekna íslenskra sveitarfélaga væru skatt-tekjur. Svo hátt hlutfall væri ekki að finna í öðrum ríkum OECD og í engu ríki OECD væri hlutur til- færslna frá ríkinu jafn lítill og hér á landi eða 10,8%. Karl sagði áætlað að sveitarfélögin greiði á bilinu átta til tíu milljarða króna í virðisauka-skatt á ári. Endurgreiðsluhluti virðis-aukaskattsins væri einungis vegna;
sorphreinsunar, ræstingar, snjómoksturs, bíla- og tækjakaupa, vegna brunavarna og björg-unarstarfa auk sérfræðikostnaðar vegna langskólagenginna.
Ekki „nettó“ skattbyrði vegna virðisaukaskatts
Karl benti á að í öðrum norrænum ríkjum sé meginreglan sú að sveitarfélög beri ekki „nettó“ skattbyrði vegna virðisaukaskatts. Í Bretlandi sé allur virðisaukaskattur endur-greiddur til sveitarfélaga en á Nýja-Sjálandi lúti öll starfsemin virðisaukaskattkerfinu.
Karl sagði að Samband íslenskra sveitarfé-laga vilji endurvekja ígildi endurgreiðslu á virðisaukaskatti vegna fráveituframkvæmda, sem er samtals um 2,3 milljarðar króna á
árunum frá 1995 til 2008 og taka upp alvöru viðræður við ríkið um víðtæka endurgreiðslu á virðisaukaskatti til sveitarfélaga.
Hann benti á nauðsyn þess að sveitarfé-lögin fengju hlutdeild í tekjum af raforku-framleiðslu og fyrst og fremst fasteignaskatt af mannvirkjum sem tilheyra raforkufram-leiðslu. Hann sagði að nú væri einungis greiddur skattur af stöðvarhúsum og öðrum húseignum. Fella þurfi niður undanþágur frá fasteignamati vegna rafveitna, þar á meðal eru línur til flutnings raforku ásamt burðar-stólpum og spennistöðvum og bæta verði inn mati á stíflum, jarðgöngum, vatnsréttind-um og lagnavirkjum jarðhitamannvirkja og á vindmyllum. Þá þurfi að kanna frekar skipt-ingu tekna milli sveitarfélaga á áhrifasvæðum
virkjana eins og gert er í Noregi.
Um 2,3 milljarðar til sveitarfélaganna
Í erindi Karls kom fram að tekjur ríkisins af lögaðilum hafi numið um 59 ma.kr. árið 2014. Tíu af hundr-aði af því hafi farið til sveitarfélaga og skilað 5,9 ma.kr. Fimm af hundraði skilaði 2,95 ma.kr. og þrír af hundraði um 1,8 ma.kr.
Tekjur ríkisins af tryggingar-gjaldi námu 74 ma.kr. árið 2014. Sveitarfélög greiddu 8,5 ma.kr. í tryggingargjald 2014 vegna A- hluta. Karl sagði að ef hlutur þeirra í almenna hlutanum, sem er 81%, yrði endurgreiddur næmi fjárhæðin 6,9 ma.kr. og í atvinnutrygging-arhlutanum, sem er 18%, næmi endurgreiðslan 1,5 m.kr. Ef farið yrði að hugmyndum sambandsins fengju sveitarfélögin um 2,3 ma.kr.
Um 40-54 milljarða tekjur af ferðamönnum
Nokkuð hefur verið rætt um að ferðaþjónustan skili litlum tekjum
Starfsemi sveitarfélaga á ekki að mynda skattstofn fyrir ríkið
Fjármálaráðstefna sveitarfélaga
Karl Björnsson, framkvæmdastjóri Sambands íslenskra sveitarfélaga, flytur erindi sitt á fjármálaráðstefnunni.
13
Halldór Halldórsson, formaður Sambands ís-lenskra sveitarfélaga, telur að hækka þurfi líf-eyrisaldur til að mæta þeirri stöðu sem snýr að hinu opinbera í lífeyrissjóðakerfinu. Ófjár-magnaðar skuldbindingar ríkis og sveitarfé-laga nema 600 til 700 milljörðum króna, þar af eru um 100 milljarðar á ábyrgð sveitarfé-laga.
Að undanförnu hafa farið fram umræður
í samfélaginu þar sem ótti við þá stöðu, sem Halldór hefur bent á, kemur fram. Kjarni þeirrar umræðu er einkum sá að óumflýjan-legt verði að hækka lífeyrisaldurinn og jafn-vel skerða réttindi enn frekar. Svo langt hefur verið gengið að tala um þennan vanda sem tímasprengju fyrir hagkerfið sem nauðsynlegt sé að aftengja.
Ein þeirra leiða, sem bent hefur verið á að
leitt geti til lausnar þessa vanda, sé að nota fjármagnið sem mun kom í hlut ríkissjóðs frá slitabúum föllnu bankanna til þess að greiða niður skuldbindingar hins opinbera því skuldin í lífeyrissjóðakerfinu sé öllum sýnileg. Spurningin er hvort stjórnmálamenn muni freistast til þess að ýta þessum vanda enn lengra inn í framtíðina.
Eru lífeyrisskuldbindingar tímasprengja?
til sveitarfélaga sem þó verði að taka á sig umtalsverðan kostnað vegna mikillar fjölgunar ferðafólks um landið. Karl sagði að heildartekjur hins opinbera af ferða- þjónustu væru metnar á 40 til 54 ma.kr. árið 2014. Stærstur hluta þessara skatt- tekna renni beint til ríkisins í formi virðis-
aukaskatts, bensínskatts, tekjuskatts og fleiri skatta.
Karl sagði að sveitarfélögin fái útsvarstekj-ur af starfsfólki í ferðaþjónustu og fasteigna-gjöld af húseignum sem nýttar eru til ferða-þjónustunnar en að þær dreifist ójafnt á milli þeirra. Hann sagði að mat á beinum útgjöld-
um sveitarfélaga vegna ferðaþjónustu liggi ekki fyrir. Gistináttagjald nemi um 270 milljónum króna árið 2015.
Karl sagði ennfremur að sveitarfélög- in þurfi beina fjárstyrki til uppbyggingar á ferðamannastöðum án kröfu um mót- framlag.
Fulltrúar á fjármálaráðstefnunni hlýða á umræður.
14
Samband íslenskra sveitarfélaga fagnaði 70 ára afmæli sínu fyrr á þessu ári. Á næstu síðum verður fjallað um sambandið frá ýmsum hliðum, auk þess sem skyggnst verður aftur í tímann. Í lokablaði ársins verður síðan viðtal við Karl Björnsson, framkvæmdastjóra sambandsins, um merka
áfanga á langri leið og helstu verkefnin framundan.
S amband íslenskra sveitarfélaga vinnur að eflingu samstarfs íslenskra
sveitarfélaga og að hvers konar hagsmunamálum þeirra. Verulegur
hluti starfseminnar felst í hagsmunagæslu fyrir sveitarfélögin gagnvart ríkis-
valdinu og öðrum innlendum og erlendum aðilum. Sambandið mótar stefnu
sveitarfélaganna til einstakra mála og hefur því náin samskipti við ríkisstjórn
og Alþingi.
Fimm meginsvið
Starfseminni á skrifstofu sambandsins er skipt upp í 5 meginsvið, þ.e. rekstr-
ar- og útgáfusvið, þróunar- og alþjóðsvið, lögfræði- og velferðarsvið, hag-
og upplýsingasvið og kjarasvið. Hverju þessara sviða stýrir sviðsstjóri en fram-
kvæmdastjóri sambandsins fer með samræmingu og eftirfylgni.
Starfsmenn Sambands íslenskra sveitarfélaga á afmælisárinu 2015 eru 28
talsins. Framkvæmdastjóri þess er Karl Björnsson.
Sambandið 70 ára 70 ára
Samband íslenskra sveitarfélaga 70 ára
Umfangsmikil starfsemi
Samband íslenskra sveitarfélaga flutti í núverandi húsnæði að Borgartúni 30 þann 15. maí 2004. Þar með færðist öll starfsemi
þess á eina hæð en hún var á þremur hæðum í fyrra húsnæði, Háaleitisbraut 11.
15
S tjórn sambandsins fer með yfirstjórn þess milli landsþinga, er í forsvari fyrir sambandið út við og fer með fjárreiður þess. Stjórnin
fundar að jafnaði mánaðarlega, nema yfir sumarmánuðina.Stjórn sambands íslenskra sveitarfélaga er kjörin til fjögurra ára á
landsþingi að afloknum sveitarstjórnarkosningum. Stjórnarmenn eru 11 talsins með formanni, sem kosinn er sérstaklega.
Í núverandi stjórn sitja 7 karlmenn og 4 konur. Formaður er Halldór Halldórsson, Reykjavíkurborg en varaformaður Halla Sigríður Steinólfs-dóttir, Dalabyggð.
Fundargerðir stjórnarinnar eru aðgengilegar almenningi á vef sambandsins, www.samband.is
Í samþykktum Sambands íslenskra sveitar-
félaga er kveðið á um að landsþing fari
með æðsta vald í málefnum sambandsins.
Landsþing kemur saman árlega og þar eiga
rétt til setu fulltrúar allra sveitarfélaga, mis-
margir eftir íbúafjölda þeirra.
Landsþingin eru nú orðin alls 29 talsins, í
70 ára sögu sambandsins.
Landsþingið æðst
Núverandi stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga ásamt framkvæmdastjóra. Talið frá vinstri: Gunnar Einarsson, S. Björn Blöndal, Aldís Hafsteinsdóttir, Gunnhildur Ingvarsdóttir, Ísólfur Gylfi Pálmason, Halldór Halldórsson formaður, Karl Björnsson framkvæmdastjóri, Eiríkur Björn Björgvinsson, Björk Vilhelmsdóttir, Karl Axel Axelsson,
Jónína Erna Arnardóttir og Ragnar Frank Kristjánsson. - Mynd: Ingibjörg Hinriksdóttir
Ellefu manna stjórn
Fulltrúar á XVII. landsþingi sambandsins greiða atkvæði og augljóslega eru flestir samþykkir. Myndin er tekin á Akureyri árið 2002.
16
S veitarfélögin annast hluta af hinum opinbera rekstri og er tilflutningur verk-
efna frá ríki til sveitarfélaga því aðeins breyting á því hvaða stjórnsýslustig ber ábyrgð. Miklu skiptir að verkefni hins opin-bera séu leyst á því stjórnsýslustigi sem hag-kvæmast er, en jafnframt að tekjustofnar og fjárhagsleg ábyrgð fylgi.
Grunnskólinn
Þann 1. ágúst árið 1996 var kennsla í grunn-skólum og rekstur sérskóla færð frá ríkinu til sveitarfélaganna. Frá þeim tíma báru sveitar-
félögin ein ábyrgð á rekstri þeirra en áður var ábyrgð á skólahaldinu skipt á milli ríkis og sveitarfélaga. Sveitarfélögin reka að auki leik-skóla og tónlistarskóla en ríkið framhalds-skóla og háskóla.
Málefni fatlaðs fólks
Málefni fatlaðs fólks voru flutt frá ríkinu til sveitarfélaganna í upphafi árs 2011. Velferðarráðherra fer með yfirstjórn málefna fatlaðs fólks og ber ábyrgð á opinberri stefnumótun í málaflokknum í samvinnu við Samband íslenskra sveitarfélaga og í sam-
ráði við heildarsamtök fatlaðs fólks og aðildarfélög þeirra. Sveitarfélögin bera hins vegar ábyrgð á skipulagi og framkvæmd þjónustu við fatlað fólk, þar með talið gæðum þjónustunnar og kostnaði vegna hennar.
Samband íslenskra sveitarfélaga gegndi veigamiklu hlutverki við yfirfærslu beggja málaflokka frá ríkinu til sveitarfélaganna og leiðir viðræður við ríkisvaldið þegar sýnt þykir að halli á sveitarfélögin í fjármálalegu upp-gjöri.
S veitarfélögin annast grunnþjónustu á
hlutaðegandi svæði samkvæmt lögum
og reglum. Flest verkefni sveitarfélaga eru
lögbundin, svo sem rekstur leikskóla og grunn-
skóla, staðbundin félagsþjónusta, brunamál,
skipulagsmál og samgöngumál. Dæmi um
önnur verkefni, sem ekki eru lögbundin en
sveitarfélög vilja gjarnan taka þátt í, eru
íþrótta- og tómstundamál, bygging sund-
lauga og íþróttamannvirkja og menningar-
mál, svo fátt eitt sé nefnt.
Sambandið 70 ára 70 ára
Lögbundin grunnþjónusta
Að hreinsa snjóinn af götum sveitarfélagsins er eitt lögbundinna verkefna sveitarfélags, enda hluti samgöngumálanna. Myndin er tekin á Akureyri. - Mynd: BB.
Stærstu verkefnatilflutningarnir
Að lokinni undirritun samkomulags um yfirfærslu þjónustu við fatlaða frá ríki til sveitarfélaga. Í fremstu röð má m.a. sjá Karl Björnsson, framkvæmdastjóra Sambands íslenskra sveitarfélaga, Steingrím J. Sigfússon, þáverandi fjármálaráðherra, Halldór Halldórsson, formann sambandsins, Guðbjart Hannesson, þáverandi félags- og trygginga-
málaráðherra og Ögmund Jónasson, þáverandi samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra. - Mynd: Ingibjörg Hinriksdóttir.
17
Umdæmi sveitarfélaga og sýslna voru skilgreind með tilskipun árið 1872 og var landinu þá skipt í 172 sveitarfélög.
Sveitarfélögunum fjölgaði síðan allt fram til ársins 1950 að þau voru orðin 229 að tölu. Ástæða þeirrar fjölgunar var einkum að ný sveitarfélög voru mynduð um byggðakjarna við sjávarsíðuna.
Gróin andstaða var á meðal bænda við að standa að sameiginleg-um sveitarfélögum með hinum nýju byggðum. Þeir börðust fyrir sínu gamla samfélagi og horfðu á eftir ódýru vinnuafli niður á mölina. Þeir töldu sig því tæpast þurfa að standa samfélaginu skil á fjármunum til þess að greiða fyrir félagsleg málefni hinna nýju þéttbýlisbyggða.
S veitarfélögin eru á meðal elstu stofnana á Íslandi. Þeirra er fyrst getið á síðum
Jónsbókar frá árinu 1262 þar sem talað er um að sveitarfélög skuli ekki telja færri en 400 íbúa.
Hlutverk sveitarfélaganna var frá önd-verðu að annast afkomutryggingu fólks eða framfærslu þeirra sem af einhverjum orsök-um voru ófærir um að annast hana sjálfir.
Lengi var notast við orðið fátækraframfærsla í því efni og heitið hreppsómagi var gjarnan viðloðandi þá sem nutu aðstoðar sveitarfé-laga til lífsviðurværis. Þótt orðfæri á borð við þetta sé sem betur fer horfið úr daglegri notkun tungunnar gefa þau til kynna upp-hafið að ákveðnu öryggisneti á meðal íbú-anna – öryggisneti sem haldið hefur samfellt frá Jónsbók til vorra daga.
Frá Jónsbók til vorra daga
Byggt á mölinni – sveitarfélögum fjölgaði
Árið 1950 náði fjöldi sveitarfélaga í landinu hámarki en þá voru þau orðin 229 talsins. Myndin er tekin í Álafosskvosinni í Mosfellsbæ, sem áður hét Mosfellssveit.
S tofnun Sambands íslenskra sveitarfélaga átti sér nokkurn aðdraganda. Jónas
Guðmundsson var einn aðalhvatamanna hennar en Jóhannes Stefánsson, bæjarfulltrúi í Neskaupstað, skrifað auk þess grein um máið í tímaritið Sveitarstjórnarmál þar sem hann taldi fram veigamikil rök um nauðsyn þess að mynda samstarfsgrundvöll sveitarfé-laganna í landinu.
Undirbúningsnefnd til stofnunar Sam-bands íslenskra sveitarfélaga kom fyrst saman í mars 1943. Aflað var gagna um starfsemi sveitarfélaga á hinum Norðurlöndunum og fljótt var ljóst að aðlaga varð ýmsar hugmyndir og starfshætti íslensk-um veruleika. Meðal annars var ákveðið að efna til eins sambands sveitarfélaganna hér á landi í stað tveggja sem tíðkuðust á hinum
Norðurlöndunum þar sem þéttbýlissveitarfé-lög störfuðu saman í einu sambandi en dreif-býlissveitarfélög í öðru. Þessar hreyfingar urðu síðan til þess að 11. júní 1945 var efnt til stofnþings sameiginlegs sambands sveitar-félaganna og kom það saman til fundar í Alþingishúsinu en áður hafði Alþingi sam-þykkt lög um stofnun þess.
Sambandið 70 ára 70 ára
Um 1960 var fyrst farið að ræða um nauðsyn þess að sameina sveitarfélög.
Þótt nokkur umræða yrði um málið og það kynnt úti um land var lítið gert. Verulega andstöðu var að finna hjá mörgum sveitar-stjórnarmönnum og íbúum sveitarfélaganna um allt land.
Unnar Stefánsson, fyrrum starfsmaður Sambands íslenskra sveitarfélaga og ritstjóri tímaritsins Sveitarstjórnarmála til margra ára, lýsti því í viðtali við sitt gamla tímarit eftir að hann lét af störfum hvernig menn hefðu hræðst að fækka sveitarfélögum. Hann rifj-aði m.a. upp ummæli sveitarstjórnarmanns úti á landi sem látin voru í té við hann er hann ferðaðist um landið á sjöunda tug liðinnar aldar til þess að ræða sameiningu sveitarfélaga. Ummælin voru á þá leið að hann sem ungur maður yrði að gera sér grein
fyrir því að ef sveitarfélögum yrði fækkað þá myndi fyrirmönnum einnig fækka!
Sveitarfélögin í landinu eru nú 74 talsins og hefur sú tala ekki breyst frá árinu 2013.
Fyrirmönnum myndi fækka!
Fjórir fyrrverandi formenn Sambands íslenskra sveitarfélaga ásamt Þórði Skúlasyni, þáverandi framkvæmdastjóra, á 60 ára afmæli sambandsins árið 2005. Talið frá vinstri: Þórður Skúlason, Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, þáverandi formaður; Sigurgeir Sigurðsson, fyrrum bæjarstjóri á Seltjarnarnesi og fyrrverandi formaður; Björn Friðfinnsson,
fyrrum borgarfulltrúi í Reykjavík og fyrrverandi formaður og Jón G. Tómasson, fyrrum borgarlögmaður og fyrrverandi formaður.
Samband íslenskra sveitarfélaga stofnað 11. júní 1945
18
S veitarfélögin störfuðu lengi hvert á sínu
svæði og nokkuð óháð hvert öðru. Nokkurs mis-munar gat því gætt í störf-um þeirra þótt þau lytu einum og sama lagabók-stafnum.
Upp út 1940 var farið að ræða um nauðsyn þess að þau mynduðu sameigin-legan vettvang. Jónas Guð-mundsson, sem þá starfaði sem eftirlitsmaður með málefnum sveitarstjórna á vegum félagsmálaráðuneytisins, réðst árið 1941 í útgáfu tímarits sem hann nefndi Sveitarstjórnarmál og gaf það út fyrir eigin reikning fyrstu árin.
Í fyrsta tölublaði Sveitarstjórnarmála, sem kom út á árinu 1941, rit-aði Jónas grein þar sem hann fjallaði um nauðsyn þess að sveitar-stjórnarmenn efndu til félagsskapar með sér til þess að ræða sam-eiginleg málefni sveitarfélaganna og auka virðingu sveitarstjórnar-manna auk þess að hafa meiri sameiginleg áhrif á gang slíkra mála.
Samtakamáttur sveitarfélaganna
Jónas Guðmundsson formaður.
Mynd af bréfi Jónasar Guðmundssonar þar sem hann kynnir sveitarstjórnarmönnum opnun skrifstofu Sambands íslenskra sveitarfélaga 1948.
Frá stofnþingi Sambands íslenskra sveitarfélaga þann 11. júní 1945. Landsþingið hefur síðan þá verið sameiginlegur vettvangur sveitarstjórnarmanna til umræðna og skoðanaskipta um málefni sveitarfélaganna í landinu.
19
Um þriðjungur alþingismanna frá árinu 1845 til dagsins í dag hefur átt sæti í
sveitarstjórnum eða liðlega 240 alþingis-menn. Þetta gefur nokkra mynd af því hversu samtvinnuð þessi stjórnsýslustig hafa verið í gegnum tíðina.
Þessi tengsl eiga sér rætur allt aftur til 19. aldar þegar algengt var að sömu menn ættu sætu í sveitarstjórnum úti um land og á Alþingi. Framan af voru prestar nokkuð áber-andi á meðal sveitarstjórnar- og þingmanna, nokkuð var um lækna en einnig bændur –
einkum bændur sem sótt höfðu einhverja menntun til dæmis til búnaðarskólanna eða alþýðuskólanna eftir að þeir tóku til starfa og einnig Samvinnuskólans.
Sveitarstjórnamál vinna nú að gerð lista yfir þessa rúmlega 240 einstaklinga.
Sambandið 70 ára 70 ára
F yrstu árin rak Samband íslenskra sveitarfélaga ekki sérstaka skrif-stofu. Á landsþingi þess, sem haldið var á Akureyri sumarið
1948, var samþykkt að setja skrifstofu á stofn og ráða fastan starfs-mann er annaðist daglegan rekstur og sæi um útgáfu tímaritsins
Sveitarstjórnarmál. Stjórn sambandsins réð síðan Eirík Pálsson lög-fræðing til starfa og tók á leigu herbergi í Búnaðarbankahúsinu í Reykjavík.
Fyrsta skrifstofan 1948
Um þriðjungur þingmanna hafa komið úr sveitarstjórnum
Frá norrænni ráðstefnu um sveitarstjórnarmál 2003. Í fremstu röð sitja f.v. Þórður Skúlason, þáverandi framkvæmdastjóri Sambands íslenskra sveitarfélaga, Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, Anna G. Björnsdóttir, þáverandi sviðsstjóri alþjóða- og þróunarsviðs Sambands íslenskra sveitarfélaga, Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson,
þáverandi formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga og Árni Þór Sigurðsson, þáverandi borgarfulltrúi í Reykjavík. Á meðal hlutverka sambandsins er að fylgjast vel með þróunarverkefnum sveitarfélaga erlendis.
20
Óskum Sambandi íslenskra sveitarfélaga til hamingju með
70 ára afmælið!
www.hvolsvollur.is
Rangárþing eystra
www.vestmannaeyjar.is
Vestmannaeyjabærwww.klaustur.is
Skaftárhreppur
www.fludir.is
Hrunamannahreppur
www.vik.is
Mýrdalshreppur
www.rangarthingytra.is
Rangárþing ytra
Sveitarfélagið Ölfuswww.olfus.is
Átak Sambands íslenskra sveitarfélaga og félagsmálaráðuneytisins í sameiningarmálum sveitarfélaga var kynnt á blaðamannafundi í Þjóðmenningarhúsinu haustið 2003. Frá vinstri má sjá Guðjón Bragason, þá skrifstofustjóra í félagsmálaráðuneytinu; Hermann Sæmundsson, þá settan ráðuneytisstjóra í félagsmálaráðuneytinu;
Hjálmar Árnason, þáverandi alþingismann, Pál Magnússon þáverandi félagsmálaráðherra, Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson, þáverandi formann Sambands íslenskra sveitarfélaga og Þórð Skúlason, þáverandi framkvæmdastjóra sambandsins.
22
Menntun núna verkefnin eru tilraunaverkefni um hækkun menntunarstigs, annars vegar í borgarhverfi (Breiðholti í Reykjavík) og hins vegar í kjördæmi (Norðvesturkjördæmi). Verkefnin fóru fram síðastliðinn vetur og voru metin á ráðstefnu á liðnu vori. Verkefnis-stjórnir, í samstarfi við Fræðslumiðstöð at-vinnulífsins, héldu lokamálþing um lærdóm og árangur verkefnanna fyrir nokkru. For-menn verkefnisstjórna voru Vilhjálmur Egils-son, rektor Háskólans á Bifröst í NV kjör-dæmi og Óskar Dýrmundur Ólafsson, hverfis-stjóri í Breiðholti.
Undirliggjandi markmið í báðum verkefn-um var samstarf og samþætting milli kerfa og var það samdóma álit fulltrúa í verkefnis-stjórnum að það samstarf væri líklegast sá árangur sem ætti eftir að lifa lengst og fæða af sér ný verkefni í framtíðinni.
Bæði byggðu verkefnin á samningum við mennta- og menningarmálaráðuneytið en í þeim voru skilgreindir markhópar, markmið og töluleg árangursviðmið.
Ný nálgun
Sérstaða Menntun núna tilraunaverkefnisins felst ekki síst þeim aðferðum sem þar voru notaðar, annars vegar gagnvart brotthvarfs-nemum og hins vegar gagnvart innflytjend-um.
Nálgun við brotthvarfsnema fólst í því að greina námsframvindu nemenda og hafa samband við þá varðandi tækifæri til náms, bæði í dag- og kvöldskóla Fjölbrautaskólans í Breiðholti og á námsbrautum Mímis símennt-unar sem kenndar voru í FB.
Lækkun námskeiðsgjalda til samræmis við innritunargjald framhaldsskóla hafði mikið að
segja um það hve góður árangur náðist í að fá einstaklinga til að hefja nám að nýju.
Móttökuviðtöl og „brúarsmiðir“
Nálgun verkefnisins gagnvart innflytjendum byggðist m.a. á samstarfi við félög innflytj-enda og þátttöku í fjölmenningarstarfi borg-arinnar. Upp úr því samtali og samstarfi spruttu m.a. hugmyndir um mótttökuviðtalið og svokallaða „brúarsmiði“. Þar er um að ræða einstaklinga innan ólíkra tungumála-hópa sem geta tekið að sér að framkvæma móttökuviðtöl og sinna ráðgjöf við samlanda sína, og þá sem tala sama tungumál, við komu þeirra til landsins.
Niðurgreiðsla námskeiðsgjalda í íslensku-kennslu skipti miklu máli fyrir innflytjendur sem og íslenskuhópar þar sem kennari talaði móðurmál nemenda.
Fréttir
Góður árangur af Menntun núna
Hópur nema og leiðbeinenda í Gerðubergi í Breiðholti.
Óskum Sambandi íslenskra sveitarfélaga til hamingju með
70 ára afmælið!
Skorradalshreppur
www.hafnafjordur.is
Hafnafjarðarkaupstaðurwww.vogar.is
Sveitarfélagið Vogar
www.reykjanesbaer.is
Reykjanesbærwww.grindavik.is
Grindavíkurbær
www.sandgerdi.is
Sandgerðisbær
www.grundarfjordur.is
Grundarfjarðarbærwww.stykkisholmur.is
Stykkishólmsbær
www.borgarbyggd.is
Borgarbyggð
www.mos.is
Mosfellsbær
www.svgardur.is
Sveitarfélagið Garður
www.dalir.is
Dalabyggðwww.snb.is
Snæfellsbær
www.kjos.is
Kjósarhreppur
www.gardabaer.is
Garðabærwww.kopavogur.is
Kópavogsbær
www.akranes.is
Akraneskaupstaður
hvalfjardarsveit.is
Hvalfjarðarsveit
24
Margt hefur verið gert á þessu ári til að minnast þess að eitt hundrað ár eru liðin frá því að konur fengu kosningarétt hér á landi, enda um merkan viðburð að ræða. Mörg skref hafa verið tekin frá þeim tíma til jafn-réttis karla og kvenna þótt jafnréttisbarátt-unni sé engan veginn lokið og ljúki ef til vill aldrei þar sem jafnan verður að vaka yfir stöðu kvenna og rétti þeirra til jafns við karla.
Sveitarstjórnarmál eru þar ekki undanskil-in og konur áttu lögum á brattann að sækja þegar um setu í sveitarstjórnum var að ræða. Á síðustu árum hefur þó orðið umtalsverð breyting og konum í sveitarstjórnum fjölgað verulega. Í því sambandi er ánægjulegt að vekja athygli á góðum árangri kvenna á vett-vangi sveitarstjórnarmála í Flóahreppi nú á 100 ára kosningaafmæli kvenna á Íslandi.
Eydís Þ. Indriðadóttir, sveitarstjóri Flóa-hrepps, segir að stundum sé sú skýring notuð
á lágu hlutfalli kvenna í stjórnum og ráðum að að þær séu tregar til þess að segja já þegar til þeirra er leitað vegna þátttöku í ábyrgðarstörfum. Gott sé til þess að vita að
þessi kenning eigi ekki við í Flóahreppi vegna þess að af fimm sveitarstjórnarmönnum eru fjórar konur auk þess sem sveitarstjórinn er kona.
Fréttir
Flóahreppur
Fjórar konur og einn karl í sveitarstjórn
Sveitarstjórn Flóahrepps ásamt sveitarstjóra. Frá vinstri: Sigurbára Rúnarsdóttir, Svanhvít Hermannsdóttir, Eydís Þ. Indriðadóttir sveitarstjóri, Árni Eiríksson oddviti, Margrét Jónsdóttir varaoddviti
og Elín Höskuldsdóttir.
Hveragerðisbær hefur keypt lóðarréttindi Lands- bankans á Edenslóðinni svokölluðu. Lagður var fram kaupsamningur og afsal vegna kaupa bæjarins á lóðarréttindum að Austurmörk 25
á fundi bæjarstjórnar þann 10. september síð-astliðinn. Kaupverð lóðarinnar er 10 milljónir króna. Aldís Hafsteinsdóttir bæjarstjóri segir mikið ánægjuefni að lóðin skuli vera komin á
forræði Hveragerðisbæjar. Það skapi bæjar-félaginu möguleika á skipulagi hennar í sam-ræmi við stefnumörkun bæjarins.
Margir þekkja Edenssvæðið í Hveragerði því þar stóð blóma- og verslunarskálinn Eden í áratugi og var vinsæll viðkomustaður höf-uðborgarbúa og annarra sem áttu leið um Suðurland. Líkt og marga rekur minni til varð Eden eldi að bráð sumarið 2011. Skálinn var ekki endurbyggður og hefur lóðin staðið auð síðan. Hún var í eigu sparisjóðs Vestmanna-eyja um tíma en fluttist í eigu Landsbankans við samruna sjóðsins við bankann.
Aldís segir lóðina sem Eden stóð á sínum tíma á bjóða upp á alls kyns möguleika. Ekki eru þó líkur á að nýr Eden verði byggður á sömu lóð vegna þess að bæjarráð Hvera-gerðisbæjar samþykkti í ágúst sl. að veita byggingaleyfi félagi sem hyggst byggja sölu-skála undir nafni Eden á svokallaðri Tívolílóð sem er gegnt Edenslóðinni en þar stóð tívolí um tíma.
Hveragerðisbær keypti Edenslóðina
Eden eins og hann var og hét við Austurmörk í Hveragerði áður en hann brann. Margir minnast hans með hlýhug en lóðin hefur staðið auð í rúm fjögur ár.
www.hunathing.is
Húnaþing vestra
www.skagastrond.is
Sveitarfélagið Skagaströnd
www.fjallabyggd.is
Fjallabyggð
www.hunavatnshreppur.is
Húnavatnshreppur
www.blonduos.is
Blönduósbær
www.skagafjordur.is
Sveitarfélagi› Skagafjör›ur
www.eyjafjardarsveit.is
Eyjafjarðarsveit
www.horgarsveit.is
Hörgársveit
www.akureyri.is
Akureyrarbær
www.svalbardsstrond.is
Svalbarðsstrandarhreppur
www.grenivik.is
Grýtubakkahreppur
Óskum Sambandi íslenskra sveitarfélaga til hamingju með
70 ára afmælið!
www.vesturbyggd.is
Vesturbyggð
www.bolungarvik.is
Bolungarvíkurkaupstaður
www.reykholar.is
Reykhólahreppur
www.sudavik.is
Súðavíkurhreppur
Tálknafjarðarhreppurwww.talknafjordur.is
Kaldrananeshreppur
www.isafjordur.is
www.nordurthing.is
Norðurþing
26
Nýjar og stefnumarkandi leiðir í húsnæðis-málum hafa verið kynntar í Kópavogkaupstað. Hinar nýju leiðir eru niðurstaða þverpólitíks starfshóps sem bæjaryfirvöld settu á lagg- irnar til þess að vinna að hugmyndum í þess-um mikilvæga málflokki. Markmið tillagna hópsins er að ýta undir virkari leigumarkað hér á landi, byggingu minni og ódýrari íbúða og tryggja skilvirk félagsleg úrræði fyrir þá sem þurfa að sækja slíka þjónustu til sveitar-félagsins.
Á meðal þess sem starfshópurinn leggur til er að Kópavogsbær beiti sér fyrir byggingu á litlum og ódýrum íbúðum og stuðli að lausnum fyrir þá sem eru að kaupa sitt fyrsta húsnæði; Kópavogsbær bjóði upp á íbúðir til leigu með kauprétti og að leigjendum í félagslega kerfinu standi til boða að kaupa húsnæði sem þeim hefur verið úthlutað.
Raunhæfar tillögur
„Ég er ánægður með vinnu starfshópsins og tillögur. Tillögurnar eru raunhæfar og skyn-samlegar. Í þeim er leitast við að koma til móts við þarfir þeirra sem hafa átt erfitt með að kaupa eða leigja húsnæði, meðal annars vegna lítils framboðs,“ segir Ármann Kr. Ólafsson, bæjarstjóri Kópavogsbæjar.
Litlar félagslegar íbúðir
Hinar nýju tillögur byggjast einkum á hug-myndum um fjölgun íbúðakosta. Í fyrsta lagi er miðað við að Kópavogsbær geti staðið að byggingu á félagslegum íbúðum þar sem markmiðið verði að byggja vel hannaðar og litlar íbúðir, þar sem fermetrafjöldi væri vel nýttur. Slíkt myndi skila sér í lægri byggingar-kostnaði og þar með lægri leigu.
Í öðru lagi er lagt til að Kópavogbær beiti sér fyrir byggingu á litlum og ódýrum íbúð-um og stuðli að lausnum fyrir þá sem eru að kaupa sitt fyrsta húsnæði með 90% lánveit-ingu í samvinnu við byggingarverktaka og/eða fjármálafyrirtæki.
Í þriðja lagi eru hugmyndir um að Kópavogbær leiti eftir samstarfi við lóðarhafa og leigufélag á almennum markaði til að bjóða upp á minni og ódýrari íbúðir á leigu-markaði auk þess sem Kópavogsbær bjóði
upp á íbúðir til leigu með kauprétti, sem myndi vara í fimm ár. Hluti leigunnar gæti þannig nýst upp í kaup á eigninni ef kaup-réttur væri nýttur innan þess tíma. Þá stæði fólki einnig til boða að kaupa búseturétt í íbúð með 5 til 10% eigin fjárframlagi og leigði síðan íbúðina af Kópavogsbæ.
Lagabreytingar er þörf
Gert er ráð fyrir að sú uppbygging, sem hug-myndir starfshópsins gera ráð fyrir, verði auðvelduð með lagabreytingu. Í því efni
er mælst til þess að leiguhúsnæði í eigu sveitarfélaga verði undanþegið ákvæðum 64. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011, með sama hætti og leiguskuldbindingar frá ríkis-sjóði.
Með fyrrgreindu ákvæði er sveitarfélög-um, sem eru með yfir 150% skuldahlutfall, settar skorður við frekari skuldsetningu. Ákvæðið hamlar því að Kópavogsbær geti farið í uppbyggingu á félagslegu húsnæði þar sem bænum er almennt óheimilt á grundvelli laganna að skuldsetja sig frekar.
Fréttir
Nýjar leiðir í húsnæðismálum í Kópavogi
Starfshópurinn sem vann tillögurnar í húsnæðismálum í Kópavogi. Frá vinstri: Ármann Kr. Ólafsson, Ólafur Þór Gunnarsson, Theodóra S. Þorsteinsdóttir, Pétur Hrafn Sigurðsson og Kristinn Dagur Gissurarson.
Margréti Friðriksdóttur vantar á myndina.
www.fjardabyggd.is
Fjarðabyggð
Seyðisfjarðarkaupstaðurwww.sfk.is
www.djupivogur.is
Djúpavogshreppur
www.vopnafjordur.is
Vopnafjarðarhreppur
SveitarfélagiðHornafjörðurwww.hornafjordur.is
www.breiddalur.is
Breiðdalshreppur
www.floahreppur.is
Flóahreppur
Grímsnes- ogGrafningshreppurwww.gogg.is
www.hveragerdi.is
Hveragerðisbær
Borgarfjarðarhreppur
www.arborg.is
www.skeidgnup.is
Skeiða- og Gnúpverjahreppur
Óskum Sambandi íslenskra sveitarfélaga til hamingju með
70 ára afmælið!
www.myv.is
Skútustaðahreppur
www.thingeyjarsveit.is
Svalbarðshreppur
www.thorshofn.is - www. bakkafjordur.is
Langanesbyggð
www.tjorneshreppur.is
Tjörneshreppur
www.fljotsdalur.is
Fljótsdalshreppurwww.egilsstadir.is
Fljótsdalshérað
www.blaskogabyggd.is
Bláskógabyggð
Vönduð tæki fyrir bæjarfélög og verktaka
Tæki og vélar frá gæðaframleiðendum: Aebi, Schmidt, Pronar, Tokvam, Holder, Fico og Cleanfix
Aflvélar ehf · Vesturhrauni 3 · 210 Garðabæ · Sími: 480 0000 · www.aflvelar.is
Vetrartæki • Snjótennur• Fjölplógar• Snjóblásarar• Sanddreifarar
Vagnar• Malarvagnar• Krókheysisvagnar
Innihreinsun• Ryksugur• Vatnssugur• Gólfþvottavélar• Teppahreinsivélar• Sópar
Annað• Burstar í vélsópa• Slitblöð í snjótennur• Varahlutir
Sumartæki• Sópar• Sláttuvélar