sljwlff iWUflW tK gi I WiiHfMaHiUqfo.;- -

t s.P"

tfvteSL HAWAII : pu ka-laiHOLO- MU A ysfa.?

- v- -t

-

. .

.. TTa, IMIaui. 3s:e 'Sa o 3s:a, -A-

-ira,' I 3s:a, ZFon.o..",JM,

3.f'-- '

.&

--M?--,'

FS- - &GClf-

msC

AZ.C&J

JtF1

.s

s

"jsV..

?"' ..&?

--s:c

V.'N?Jl.

Ikwm

J

V

T

aa

1nSiiA

?. r'-W

BUKE I.

KA NUPEPA PTJKA-L- A

HPflffl : JTOIiGJsIuTI

Hoopuka mau ia mai ka Poakahia ka Poalima, o kela me keiaMabina e ka Hui Hoolaha Nu-pep- a

Hawaii Holomua.

Uku Pena. be Kanalimakeueta o ka Mabina. No ko kopeluokabi be 5 ken-ta- .

E loaa no ka pepa raai keena akua ma ka lima o na Luna.

Aole lie pepa o hoonnaia mai keKeena aku no na kunainu, aiawale no a uku mua mai.

Keena Hana: Ma ka halepo-hak- n

o E. B. Thomas, ka bale inoho iuua ia ibo nei e ka nupepaElAe Huiua o na Alanui Moi ame Nuuanu.

E boouna mai i na Mea Hou,na Kumumaiiao, Olelo Hoolabana Kanikau a me na .Mole Inoaia

THOMAS P. SPENCER,

.ka LuuaboopOnopono o ka Pepa.

Aole loa e pai ia kekabi OleloHoolaba, Kanikau a Mele Inoapaba ke ole o bookaa mua ia kauku. Aole no hoi e boouna iakekabi nupepa ma ka owili paka-h- i,

aia wale no a bookaa e ia kauku mamua.

3T 0 na Kanoba Nupepa ame na Hookaa Dala ana, o loaaaku no na Bila Hookaa mai keKeena pololei aku a i na Luna, ai ole e boouna pololei ia akupaba i na poo lawe pepa, ma kaboouna mua ana mai 1 keola o kaNupopa ia

ABRAHAM FERNANDEZ,

ka Luna Nui o ka Pepa.

Olelo Kah.ea!

Owau o ka mea nona ka inoamalalo ibo nei, ko kabea nei au ika poe a pau e makemake ana obookomo mai i ka lakou mauwahi bnuabuna iloko o

ka "Hui HookuonoonoLahui Hawaii,"

TJa makankau an e lawe mai i kabuina mai ka HOOKAHI DALAaku A PII AKU 1LUNA, no kapono a mo ka pomuikai o nakanaka Hawaii wale no. E loaano au ma ke Keena o ka nupepa

HAWAII HOLOMUA,

Alauni Moi, mai ka bora 9 A. M.a hiki i ka bora A P. 31.

2T E oluolu o hoomanao maii ka uku o ka Bukc IfootnanaoH&ahn, bo 25 KENETA no kaJ5UKE bookabi.

ABRAHAM FERNANDEZ, Kahu

No ka Hui HookuonoonqJLahuiHawaii. jan 13-- tf

HONOLULU, POALIMA, FEBERUARI 2, 1S94.

Kb sabianaka i

Ke Reiki Opio Puuwai Wiwo-Ol- e

o Kosika.

Ka Eooili-Kct.u- a Kahunaa na Aumoku Beritdniame Farani maluna o keKahua-Kau- a o Nile;

Malalo o na Alahai ana ana Adimarala puuwai o

ka wiwo-ol- e Haku JVeZe-kon- a

me Burue.

"E ku ana ke Keiki Opio pnuwai haokilamaluna o k:i oueki o ka :uoku-pau- -

ahi." Mrs. Heman.

Ua hiki aku na aumokn kauaFarani i na knpakai o Aiknpitame ka mnalahi, a ua leleawiwi akuo Napoiiona me kona mau puaii-ko- a

luka o ka aina. me ka waihoana ibo i na mana a puu o ke kau-

oha ia Adimarala Burua, a e holohuh aku ana boj o Adimarala Ha-k-u

Nelekona me kona mau mnku-ka- ua

Beritania i ua mau aumokiiFarani nei a loaa i ke Awakumokuo Abokia, bookomo koke no lakouiloko o ia ahiahi a hoouka ia kekabua kaua kaulana loa o ka nukuinuliwai o Nile, a loaa ai ka lana-ki- la

hanohano o ke kamabao poinaole ia Enelani ma o ka Haku Nele-

kona a me kona mau aumoku bookokauoha o ka wiwo ole.

Ua hoouka ia keia kaua o Nile i

ka bora 6:2 J o ke nhiahi, mai naaumoku Beritania mai o ka HakuNeleKoua, iloko o ke Kaikuono o

Abokia. a i ka bora 7:30, ua kumai la ka Alihikauaalakai Adima-rala Farani Burua i kekahi pokap ikumahi mai ka moku mai o kaHaku Nelekona ma ka aoao akau,a waiho pahu aku la oia me kapane leo ole maluna o ka papaheleo kona moku, a make loa.

Ua hoomalamalama ia na aopolulubi o ka pouli nui o ka po, eka malamalama ahi-pau- da ma kawsha o na pukuniaui he 2,054 ekani mau nei, a e ne- -i nakolokoloana hoi ka lewa lani i ke ko halu-- lu

a na poka wela i na kapakai oAikupita a loaa :iku o Napoiioname kona pualikoa bolookoa he maumile loihi ma ka aoao hetna o kaaina. Oiai ke kahua boolele pokae boomau ia ana ka enaena o nalako kaua i ka bora S a oi iki o iaahiahi, ua ku mai la o KomodoaKasabianaka i kekahi poka puku-nia- hi

ma kona umauma, hauleasula iluni o sa papahele a pane maila i kana keiki me keia mau olelooiai oia e paa aku ana iaia mahope:

UE nana mau i kela b3e kaha-ko- lu

e kuu keiki, e kakia kni mauaku iaia iluna o ke kia i na wa apau e haule mai ai."

He mau olelo ano bookikina ina-- oli

keia a ka makuakane i kanaj keiki opio old wale no xnakabiki,

aka, o ke ano inaoli iho la no in o

ke keiki opio e like me ke aakoko okntia makuakane ka haokil-- i o kawiwo ole, nia na haawina e kapaliliana ma kona umauma ouio no kahooko aku i kela mau olelo o kekauoha, a ua hnoso in aku la k.tnakeiki no ekolu manawa ma ke kiiana e kakia kui i kela liae kah;ik-l- u

o Farani, e kati hou iluna o kabumi o ke tsia maluna ae o ka pu-n- obu

uuani panda e hoopolulubi

nei, iloko hoi o na tausuni pok:ipukuniahi e liihio ana ma konamau aoao me ke kupinai.

He hookahi bora mahope ino l

ka hura 0, ua ike ia aku la ke ahie a a.ia ma ka oneki o ka moknku-- ua

Adimarala Oriana, a ua pau iiamanaolana ana i koe no ka Jiiki kepakele ko lakou mau oia. a uahoopau ia ke kipu ana mai o namoku Beritania me ko iakou boo-k-uu

ana i na waapa e obi i na koa

Farani e lele ana iloko o ke kui,oia ka wa a ka makuakane Komo-

doa Kasabianaka i hull ae ai i

kana keiki e paa ana i kona poo

maluna o kona uha, a pane i keiamau olelo hope o ka ehaeha e bae-ha- e

ia ai kou puuwai e ka mea he-lu-helu

mamua o kona make ana

lole ipau.

3Ca jNiEanaoio laxileleKahna jELooinana

MALUNA O KE- -

l(anawai -:- - Babefcizo

O EUSIA.

Koahewaia o ka Bdbetizoi ka Hoomana okoa;

Ka Uku-hoop-ai o ka FoeFepeiao-kul- i;

0 ka N.ohoalii, oia ke Fooo ka Halcpule.

Huli hou ae la ua Keonimananei a pane i na wahi kaikama-hin- e

uuku i hai mai la i ko lauamati inoa.

' Maria a me Laiza!" wahiana me ka leo pur.va l na hoai-lon- a

maa o ko laua mau inoa."Ha! He mau inoa Gerenianiako olua malalo o ka hoomana o

Lulera, eia nae, he olelo R.ukinika olua e kamaiho raai nei."

I keia inanuwa l puka mai oi

ka makuahine o na kaikamahi-n- e

mai loko mai o ka hale, a be-l- e

pololei mai la ma kahi a lakou nei e launa kamaiho nei, uapane mua aku la ke Keonimanai keia mau oleic,

" A! Matosuka, (makuahinema ka olslo HukiuiJ; alcha ka-kalna-

ka

oel Ho mau keiki na

maikai kau, a me ka

HELTJ 2.

hale maemae iloko o ka malapuauliuh. He kanalua ole ko'u, hewahine hauoli oe iloko o kouhome ponoi."

Aia he helehelena o ka mino.aka maluna o ua wahine la nokeia mau olelo raahalo a ke Ko

onimana malihini i kana maukeiki a me ka home, oia kanaapane mai ai me ua olelo oluoluo ke kulana haaheo o ke pooko-l- a

loa, penei:

"A! Eke Keonimana! Ualoan ia'u he mau kumu e haaheoai me ka piha i ka hauoli. 0ka'u kane, he hoole waiona oia;a o na poe a pau maloko o keiamau kauhale iloko o ka popili-ki- a,

e loaa no ia lakou he maukokua o ka puuwai oluolu loamai iaia aku. No'u iho, ilokoo ko maua wa i hoohui ia ai ilo-

ko o ka berita maemae o ka ma-

re, aole loa au i ike a hookama-ain- a

ia e lobe i na olelo pelapelao ka lokoino a me na puupuulini3 hoi o ka hoeha-il- i mai iaiamai a he kakaikahi loa na wa-

hine mare kane o ke ao bolo-

okoa nei i loaa na haawina po-maik- ai

o ka uoho'na oluolu meka lako.u mau kane a e kam'a-ih- o

mai pelu."" Ae, he mau olelo oiaio la

kela au e kamailio mai nei e kawahine opio, aka, pehea la oluai noho ai iloko o keia ano pupu-p- u

hale o ke kulaua hoomana o

ka Halepule o Lutera, oiai o nakamaaina a pau iloko o Rukininei iloko o ko lakou hoomana,oia no ka hoomana pule o ka

Oihana Laahia o Otodoa, a oiawale no ko lakou manaoio makeia oia ana oiai e hanu ana i

na ea oluolu o ka bonua nei, ae bapetizv) ia ka lakou mau kei-

ki maloko o ia hoomana o kaaina i ae mua loa ia mai l kino-- hi

e Ke Akua Mana Kiekio Loa."" 0 ko ke Akua makemake no

ia o ke kukulu ole ia ana be ha-

lepule malokoo keia apana aina,a e hoomaikai mau loa ia oiailoko o kona halealii kiekie ilo-

ko o ke aupuni o ka lani," wahia ua wahine la i pane mai ai me

ka minoaka ma konn mau pnpa-lin- a.

"Aka, uo kau mau keiki ka'ue kamailio nei, no ko lakou ba-pet- izo

ia ana iloko o ka hooma-

na o Lutera," wahi a ke Keoni-

mana i pane aku ai. " Aka, e

ae mai ia'u e ka Matosuka mai-

kai, he naaupo ike ole kou i ke

kanawai o ka aina a me ka boe-p-ai

oolea o ka hoopaahao ia, aoia ka'u e boikeike aku nei laoomai ke komo poo ana aka ilokoe ia mau haawina o ka ehaehame kau mau kaikamabinfl mai-

kai."Aole i pau.

, &.

mmr

fe

CA-

?"

'

Et- -

V'

&

KT '

' ii

jr"-ff S I

4 -- f.

'r; . ifc c ,

"

'.sr

$m:j

V

;.

- T3 !

i'9a

5F

3M:'3H..'

-

Pft,?

. il t ";? - Ai.i 3.

?.&$-- :

pa

,1

&;???

&

SN

,.."

WW3

'

riiifK- -

ifJ

i . T

ri.lt.rviimtl: ;

rnHKfci'- -

M nKa Nupepa

Sau?ati s&otomun 8?fcn-- a

ABRAHAM FERNANDEZLuna Nui.

THOS. P. SPENCER,Lunahooponopono.

HONOLULU, - FEB. 2, 1S9J:

Ka Ninau o Hawaii.

Maloko o kekahi nupepa ala-k- ai

o ke kulanakauhale o "Wa-sincto- na,

ua hoomaikeike maioia i ke kahua kamailio akeamaluna o ka Ninau Lahui o

Hawaii nei, i waiho ia aku hoika hooponopono pokole ana maka Amerika olelo hooholo kau-

like e haawi raai ai no ka ponoo ka aoao i kuleana i ka nohohookele aupuni ana ia Hawaiinialalo o ke alahele kaulike meka makemake a apono o kahapanui o keia lahui. E ike iaiho no ma keia kukulumanao,aole wale o na poe Amerikakakaikahi o keia kulanakau-hale, o lakou wale no na kana-

ka Amerika oiaio e loaa nei kanoho lanakila ana i keia aupunimana nui a hoaloha pili kokokeloa i ko kakou kapakai, inaaole o ka uhane debolo kekahie launa pu nei me keia poeAmerika i helu ole ia e keiaaupuni naauao, ke kahua hila-hil- a

ole hoi o ke ku ana o keiaaupuni oehaa ma ke koi maoliana aku ia Amerika e kokuamai ia lakou. 0 keia mau pau-k- u

malalo iho, oia na manaoalakai o ua nupepa la e pili anai na hooko mana o ke kulanaluna aupuni kiekie o ka Pere-siden- a

no keia lahui, ma konauuuhi ana mai i keia kuikahipukahee i onou-po-o ia aku ilokoo ka Aha Senate, mamuli o kahaua keonimana ole o ke aloha

. a me ke kaulike o ka manao i

ka noho Peresidena ana o Ha-rikon- a,

a na ke au o Pereside-na Kalivilana i hooko aku kaliana maemae e kaulana mauai o Amerika i kona makee i

ka hana pololei iloko o na ha-nau- na

a pau o ka hookele au-

puni ana o ka lehulehu no kalehulehu a ma o ka lehulehu.

0 keia iho ka manao alakai o

ua nupepa la oAYasinetona noka Ninau Lahui o Hawaii.

"0 ka uiea hou ano nui a kalahui Amerika e kali aku neino ka hopena e hooko ia malu-

na o ka ninau o Hawaii, oia noka olelo hooholo e hoohewahe-w-a

ole ia, no ke ahewa a Ame- -'rika e hoahewa aku ai i konaninu luna pili oihana, na poena lakou i hooko aku ka hana

"hilahila ole i hana ia ma konainoa. He manao oiai,o ka ho--

ike maoli ae imua o ke akeamai keia kapakai p ka Atela-nik- a

ma ka hikina, a hoea i kekapakai o ka Pakipika ma kekomohana ua lawe aihue iamai ke aupuni o Hawaii no kepakaukau ana e kuai mai i kaKepubalika o Amerika nei ena poe powa o ka aihue aina.

0 na Peresidena elua o Hari-kon- a

me Kalivilana, ua kama-ain- a

like laua i ka okomo iaana mai o keia ninau, a pela i

hiki ai ke waiho ia aku iloko o

ka Aha Senate. Aka, o kaAha Kuhina o Kalivilana i kolakou wa i komo mai ai iloko o

ke kulana alakai Mana Hookono keia aupuni, ua ike lakou i

ka waiho moakaka loa o keiapane kue a ka Moiwahine o

Hawaii, e olelo ana "Ua haa-

wi pio mai oia i kona aupuniimua o ka mana kaua oikela-kel- a

o Amerika, nona ka puali-ko- a

i lako pono i na mea kaua,a i hoolele ia aku hoi i uka o

ke kulanakauhale ma ke kau-oh- a

a ke Kanikela Amerika noka hui me kekahi hopena e alamai ana." Nolaila, ua haawipio mai la oia i kona kuleana o

ka nohoalii me na manao o kahilinai e kali no ka olelo hooho-lo o ke kaulike a ka Repubali- -'

ka e haawi ai i ka noho oluoluana o keia lahui makamaka ahoaloha pili kokoke loa ia ka-- ,kou maloko o ka moanawai.akea o ka Pakipika.

- Mamuli o ka nianaoio kauli-

ke e hana ia ka pono a me nakuleana maluna o na mea a pau,p 'la o Peresidena Kalivilana i.

hookumu ai i ka manao hoopo-n- o

o ke kanaka Amerika oiaio,a hoouna ia he Koinisina i kaPaemoku Hawaii, no ka hulia me ka noii pololei ana i nakumu i ala mai ai o keia hoo-kahu- li

aupuni i ka nohoalii o

ka Moiwahine Liliuokalani, amalalo no hoi o ia kumu i unu-h- i

hou mai ai ka Peresidena i

keia kuikahi onou-po- o o ka hoo-h- ui

aina iloko o ka Aha Sena-

te, i hana malu ia e ka Peresi-

dena mua me na manao poho-lal- o

a me ke kuleana ole i kanoho maluhia ana o keia lahuiuuku o ko Hawaii Paeaina.

0 Mr. Balaunu, oia ka Aare-n- a

i hoouna ia aku i ko HawaiiPaeaina, a he kanaka hoi oia i

hilinai nui ia ma kona kulanaama a me ke kamaaina i nahana ano nui o na ninau pilihooponopono lahui iloko o kaAhaolelo no iwakalua makahikii hala, a maluna o kona maumanao kalai a me alakai no kapapa Komite o na aina e, i

kupouo loa ai iaia keia kulana j

hookohu o ke Komisina huli i

na mea pohihihi i hunakele iamai ka malamalama aku o ka !

ninau hooponopono lahui e loaaai ka olelo hooholo kaulike -- no i

ka haawi aku i ka aoao i kule-

ana i ko Hawaii mau pono pi--

; lipaa o ka noho aupuni pili la- -

hui ana e like me kona kuikahij hoomalu mai kekahi mau mana

j e ae o Europa e ku nei iloko okeia la.

Aole keia he ninau paakiki ehaawi ai i kekahi kanaka o kanaau hoopono no kana olelohooholo o ke kaulike, ina e koiia aku kona alelo e hoike polo-

lei mai i ke kahua i kukulumua loa ia ai ka hookah uli au-

puni kuleana ole i ka nohoaliio ka Moiwahine o Hawaii, ame na hoao maoli ana no e la-

we ma ke ano aihue i ka ponopilipaa o kekahi lahui i haawiole mai i ko lakou ae me ka lo-Ic- ahi

e hoohui i ko lakou ainahanau me kekahi aina okoa. 0ia mau ano lawelawe e hookoia e keia aupuni naauao a meke kaulana ma keia hapa poe-po- e

o ka honua imua o kekahiaupuni hoaloha a me ka nawa-liwal- i,

he kue maopopo loa keiai ko kakou kahua i kukulu iaai ka hae o ka lanakila o ke au-

puni Repubalika o ka lehule-

hu aole no ka hapa-uuk- u o naAmerika kakaikahi o ka powae noho nei maloko o ko Hawaiimau palena aina, e hoao nei ehapai i na hana o ka hilahilaole ma ka inoa o Amerika e liloi mea paahana keaka na keiapoe puulu o ka ohumu malu ame ka pakaha aina oiaio.

Mahope iho o ka huli noeauana a Komisina Balaunu oiaioia ma Honolulu, a waiho akui kana hoike piha imua o kamana hooko o ke Aupuni Ame-

rika, ua hoopuka ae ka Peresi-dena Kalivilana i keia mauolelo o ka. hoahewa i ke kuleanaole o ka mana aupuni nana i

kukulu keia P. G. o ka limanui a me ka hao wale i ko Ha-

waii pono pili paa me keia mauolelo:

"0 ko kakou aina," wahi aka Peresidena, faia kakou makae o ka lua kahi i eli ia ai kahua o ka hewa, no ke kukuluana i ke Aupuni Kuikawa oHawaii, he mokuaina i lihi ko-

koke ole mai i ko kakou mauokana aina ponoi, a kakou hoii hookau hewa loa ai i ka manahookele lahui maluna o keiapaemoku. 0 ko kakou Agenae noho aua maloko o ka poai o

keia paemoku, ua kikoo akukona wawae e hookomo i konakino holookoa iloko o ka hanahilahila loa o ka aihue aina ame ka powa i ka hookele au-

puni ana o Hawaii, a o Ame-

rika pu kekahi e loaa ia haa-wi- na

hilahila maluna o na molina o ka hae a me kona kulanakuokoa e makee i ka pono, kamaluhia, a me ke kaulike.

"Ina he aupuni kaulana o

Amerika nei no kona hoopouo

a hoowahawaha i ka hewa, oykana hana mua loa e hana ai,

oia no ka hooko aku e holoi iakeia kiko eleele i palapala ia

ma kona inoa he aupuni aihueaina o Amerika, a e hookomoiho ma ia wahi he aupunihoopono o Amerika. ma konahooko pololei i ke kahua aupu-

ni i kukulu mua ia ai o Hawaiimalalo o kona nohoalii, a i

apono nui ia hoi e kona lahuiponoi, na kekahi alii hanau o

ka aina e rula i kona hopena, ai noho maluhia mau hoi no ha-pal- ua

keneturia o na makahikii hala ae nei. Nolaila, o kamana i waiho ia aku e ke

iloko o ka hooko

pili oihana o ka Peresidena, o

kona wahi ia o ka hana a hoo-

ko i keia ninau lahui ma ko

Amerika inoa, ma ka hoihoihou ana i ka Moiwahine malu-

na o ka nohoalii, a oia ka ho-

pena o na hana poholalo hila-

hila ole i hana ia a hoeueu ia eko Amerika luna aupuni enoho ana ma ko Hawaii aloalii.

0 ka manawa o ka hana, uahiki mai i keia la, a o ka hookowale no ka mea i koe a keiaaupuni e hana aku ai i na ma-

nawa a pau a ka ahaolelo e ha-

awi mai ai i kana kauoha pili i

ka pomaikai o ka noho aupunilahui ana o keia lahui nawali-wa- li

o Hawaii."

He 450 o ka HookuoonbLahui a hiki i keia la.

Leahi: Inoino naawa hiki-

na aku nei o kakou. N.E., heheihei kaa huilalua o na Popokikeokeo, huipu me ko ka Ava-tail- a,

He hnkaka kai hoo'ikaiu me kahuhana muwnenu o keknhi Pakea me kekahi keiki Hawaii mebi-pe- i,

niatvaeua o Akmui Ivaruika ame Man'uakea.

Pehea ana la "na Pua o

Hawaii" e ku-na- na wale akuana paha me na hoohauoli olei na Ui e mokomoko ana no kolakou inoa moho kinipoppo?Alia hoi la Ha-- o e.

Ua hoike mai o John A.Kawai o Puuloa i ka inoa o ke-

ia ia kupanaha a makou i hoo-la- ha

ai, he Pahupu ka inoaoua i'a la, he i'a kamaaina kdiano na koa hi-ak- u. Ua laweiaua i'a la no ka Hoikeike-ku-waen- a

Hooilo.

FToolali a.Owtic o ka mea nona ka inoa

niatblo ih' aole an e hookau i naaie h iHd o ka'n wuhine nut ko'umoa. i.ia o Mrs. Dixah Knrr,me ko'u kakaninoa ole maluna okekahi pulopal? hoaie

JXO. KAISU.jan 13lm

III-!- 'm.

mm

Uttt- -

t1

,

i.. 9. 9 ..

14..- -

& 1

m i . i ... it- -':

ft

kl;;. ,i ; , t -n : :;,"

'-- All

ils Vift-i'-- t

.i4-:l?

WM'lBV '

Hs- -: -- u

''.rtj '1 ?i v .

p -5 ,- - t

r .

:t: '5 '. c

5a..

U'V -

1 ' v n

.se

--.

: i

a.Hi

tirit: '

WM-- 54iW&i&S

i

3u--y- .

tlZ i i

KfJffHr;- - -

I "

.JfflBsl

('

?M .

.

'11- -

ssi.uaaaa.

W rr

'MTiiWWfiHwyp "lia1,iaBrv ; S

t. i

f', ''.yH. i

u- -

l 1 1

It ,'

m

iy

itI

milMl

m

-- -

$!

mm

apa 2clu $lahina.FEB. 1S94.

i .J.Su: M T ( W T F S Mahina houj J Feb. 5I 1 ' 3 Hapaha mua

d l R1 7 c nin! " 13jlaliina piha

19

1S!19202122 23'124 Hapalin hope27123

ISfnlioxi Ejuloko.

Nui ka poe makahehi i ka-- makou pepa.

He buko pakcke na haule. be 1

$50 ka uka makana.

Keia la ku mai ka ahuiiono raai- na Panalaau mai o ka'Hema.

Nani a muikai ka Aba PohiOhe n ka po nei a ka Banu Lahui.

He 48 na make o Honolulu neii ka mithuiim o Ianuan i pan.

He raau Hawaii kekahi i hullmai ma ka moku kalepa Rithet

0 Pu! pul ma ke puhi ohe- ana ma ka Hotele i keia po.

He 6 mau Iapana piliwaiwaii laweia i ka Halewai i ka ponei.

Hakaka o Mag on loio rae Mr.Imniag a m.ii w.ili ka auwae o kalolo.

Fie 6 mau koa P.G. 1 hoopaaiaae ma ka Lialmvai i ka po a no ael'oaha nei no ka ona.

Ua hookaawale ia he mauTaa okoa no na kaikamahine i

ka auina la apopo.

He moku kuna uiai na AinaE mai kai kaalo mai i keia au-

ina la mawaho o ke awa.

He mau wahi kakahiaka pu-anua- nu

keia o ke kulanakau-hal- e

nei.

TJa lohe mai makou ua pau. aku la i ka hoohikia na mai

lepera o Kalihi malalo o kaHoohui Aina. Lapuwale!

Mea mai kini o Manoa, hepuhi lemuhao ka hana a ia wa-

hi hale e kokoke la i ka pali.IVTalia i kapu ai.

Ua haalele aku ke kuke h.nole o

ma koa P. G.. no ka uku pono olo

ia, be Pake aku la malaila, no

ka uku pihipibi.

Ua hoohui ia e Mr. S. K.Kuhano i keia la, Feb. 2, ma

Balolo, o Mr. Oio k., me Aka-ne- ki

w. E mahalo olua.

Mai poina i ka auina la o kala apopo i ka hookuku kinipopo

juawaena o na kaikamahine o

ike Kula o Pohukaina hue ia

Koleaka. Keia paani ka mea

nani loa.

O kekah: poe u ka Moiwahine

i hnawi ai i n. hana o ke annum,

a be mau punahele hoi, o lakouka poe mua ina i knai ia lakou

jho uo ku ai a me ka ia. hoohiki j

j T.itvp ka no a ki aku i ko la

kou man hoakkanaka a rae ka'nioiwabme, a hoolilo aku i ka

Jjanau. Aole pill keia 1 ka poe

rCUnKOa.- - lie ia KU ua.uieu a pu.

Ua main ka Hoima.

Hoohonua mai la ka ua i

uka, ua malu ka honua ia Ka-lan- i,

hoohonua mai la ka hanai Amerika, ua malu o Hawaiihonua ia Iehova, ua malu hoi

kona Moiwahine, kona lahui-kanak- a.

0 Iehova ka puuhonua, keoioina e maha ai. Malalo o kamalu o Kona mau eheu kakoua pau e ka lahui Hawaii alohae awaiaulu ia ai me ka puuwailokahi, mai Hawaii a Niihau.E pelu iho na kuli i ka honua,a ma kou keena mehameha hoi

e waiho aku i kau pule imuaOna me ka uaau haahaa, no kapono o kou aina, kou lahui ame kou Moiwahine, a no kapono pu no hoi o kou mauEkalesia mai Hawaii a Niihau.

Iloko o kou apana, ke ike oei ka nele o kou hoalauna, e ko-k- ua

aku oe ia lakou, a na Ie-

hova no oe e kokua mai. 0keia ke ki e kuikahi like ai kalahui mai Hawaii a Niihau, ae pumehana ai no hoi ke alohao Karisto iloko o ka lahuiHawaii, e kohu ai na olelo ka-en-a

mai ka puuwai ae, "pomai-k- ai

ka makuakane a me kamakuahine i na keiki mai kolaua mau puhaka ae, oiai, o koHawaii kuokoa mau ia, me kahoopilimeaai ole i na poe Pari-sai- o

hookarnani ma ka lawe-law-e

pu ana i kau mea e aiai." Oia kou ola a me koupomaikai e Hawaii oiaio, no-lail- a,

e na haipule mai Hawaiia Niihau, ano ka wa e maliu iaai, ano ka wa e ala ai, mai hoo-pan- ee

i keia mau oleloa'o no kenoi ana aku imua o Iehova.

Na Olelo IToeau Pookelaa Bisimaka.

"Mai kuemi hope ka mapao,no na ano makani a pau e pamai aua imua o na kahua kaua,

aka, e kurtaa mau, imua mau,a no kakou ka banohano o kalanakila." Ka Bisimaka mauolelo hoeueu mau i kona maukoa maluna o ke kahua kaua.

Ua kono ia raai ke pukona-kon- a

Bisimaka a kuhikubi puu-on- e

kaulana loa o Geremania, e

kipa aku i ke anaina hoolauleaa na haumana ao kula o Ilamc-'bug- a

Wilibelema, a oiai oia i

komo aku ai iloko o ka balekula, ua haawi mai la na hau-

mana i ke raele kaua o Gereraa-mani- a

"Ke Kiai ma ka MuliwaiRme" no kona banohano, a oiaka ua pukooakona la i baawiaku ai i kona boomaikai mebooknbi kuuou, me kona beleheleua maa mau oiai e ku auaiwaena o ke ahi a baawi i nakauoha o ka wiwo ole. oia kanai pane aku ai imua o na hau-

mana mahope ibo o ka lakouhimeni me na huaoleio hoolauamanao uo ka iini naauao:

"He kanaka puni himeni auiloko o ko'u mau la opio, a uabauoli aj i ko'u wa i waiho akui ke a'o himeni ana, a hoolilo i

ko'u manawa a pau ma ke a'ooihana koa no ke kuokoa mauloa o ka Aina Makua, a me kekakoo mau i kona mau kaunwaia biki iloko o keia bcra a'u e

kamaiho nei. Aka, e ua pula-pul- a

opio hou o Geremania. keminamiua nei au no ka hiki oleia'u ke himeni, a ua bewa loa iaau uo ka baalele ana i ke aJo

kula o ka himeni, ma ka hoo-ma- u

e bookamaaina i koua mauKi a me na loina, a mo ka mabiana e ulu pono mai ai na aako-k- o

o kona kibapai, a e puka maiauanei kona hua i ke kau kupu-la- u

o ka wa oo o ko ko kanakaola ana i pulapala ia me na huaolelo moukaka penei:

"0 ka makaukau i na loina, o

ka ike i na alahelc, a o ka loaao ke Ki e uwebe ia ai na ipukapaa a pau o ka honun, oia ka

Papale Mabiole banohano okokanaka no ka imi naauao.

"Nolaila, iloko o ko ke kana-

ka wa e ola ai ma keia ao, o ka

makaukau himeni, oia kona ko-kool-ua

o ke aloha pilipaa i ko

kino ma na anaina hoolauleama ka home, a me na anainahoonaui i ko ke Akua ManaLoaibiibi kapu iloko o kona aupunilani o ke ola mau loa."

--&Waiu me a MiM

He kohu ke a-n- a ana i ka loame ka laula i ka lolewawae o nakane mai ke kukulu mua loa iaana mai o ka honua nei, a he kohuole hoi ke a-- na ana aku ia haavrinulike i na wahine mamua o konamare ana i ke kane. Heaha la kekumu?

0 ka waiwai io o ka pohaku dai-raa- na

iloko o keia la nona ka hui-n- a

kaumaha i hiki aku i ka hooka-b- itoiia, ua like no ia me ka wai-w- ai

io o $35,000,000.

E like me ka hoike a na manaonoeau pili akeakamai, he elua ma-he- le

o ke alakai ana e hooko i namanao o ke kanaka, penei : 1 0ka ai nui loa a piha ino ka opu hekumu ia e nawaliwali ai o ka lolo.2 0 ka ai uuku loa, he kumu ia e

nawaliwali ai o ka opu, a emi maika ikaika.

1 ka wa elemakule o ke kanaka,oia kona manawa ake loa e hooma-ikeik- e

mai iaia iho, ua like oia meke kanaka opio ma ka hiki ke he

mai i na loli ana o kamanawa o ke au kahiko ka oi o

ka nani. a he hope aku ke au hou.Alaila, he poe elemakule poo paa-ki- ki

aku 1 no ia poe i hiki ole i

kahi Boe Apiki lwaho o Mamala.

Ina oe he makemake e ikemakai ke ano kulana o ke kanaka, ala-

lia, e hoolauna aku iaia iloko o kamanawa maloo oka Ia a me konawa pololi. a p kono aku iaia. uamakaukau oe e hookipa malun-- i okau papuaina, hanai aku iaii meka. poi a maona hoohainu aku ika waih.au a kena ka puu alalia,o kou mau minute ia e ikemaka aii kona kii hoolele-ak- a elike rae nahelehelena o ka Anela mai lokomai o kekahi luapo.

Lele BalunaHooko Kauoha Weliweli Loa

O KE- -

Kapitala o Paaisa

Ke Panikw a na PiuiUkoa,Geremaniai ka hoopiuilmawaho o Farisa,

I KB- -

Kakala Kaua o ka Maka- -

hlki 1S70.J

0 ke kukala kaua mnwaona ona aupuni koiktkane o Buropa ika makahiki 1S79, oia hoi o Fa-ra- ni

malalo o ka Emonoru Snpo-lionall- l,

a me Perusia malalo oka Moi Wiliama, oia kekahi o nakukala kaua babana loa i bo-- a akuia Europa AVaena e komo pooiloko o ke kaua bulimia ounonn oka wiwo olo irai ka hooknmuiaana mai o ka honua noi. 0 kokanaka pookela loa o ka pihanoeau a kakou i lobe pinopino aima na booili kaua oliuehn o Sa-dow- a.

na koa kiai o ke kapawni oka muliwai Eine a mo ku kuuaboopuni i ko kulanakaubalo oParisa a ai na kanaka Farant i

ka iole a me ka popoki no ka po-

loli, eia no oia ke ola mai nei ikeia la ko Kuhikubi Puuonokiulana loa o Europa "Wnona

Heiu: voxa BisiJfAKA, ko pakona-kon- a

nana na papa kuhikiihi boo-lal- a

kaua i loaa ai bo man lana-kila biwabiwa i na aupuni bui i

boobuiia na okana aina o Perusiamo Geremania. Ma ke knuapaniku i ko kulanakauhalo o Pn-ris- a,

oia kana papa kuhikubi poo-

kela loa o ka noeau, nutmuli o kabaawi bolookoa ana' mai o numana kaua papu a mo ka pnalikoapalo bopo Farani ia Geromanin,nona ka lanakila biwabiwa o kamanawa i lil i mea k.iuUna loailoko o ko Europa moololo, a mo

ka ao ia o ke koi poho ie lahuima ka aoao o Geremania.

O keia moolelo malalo nei, oiaka moololo lele baluna lawe kau-

oha i kekahi mau pnpu ksnn ma-

waho o ko kuianakaubalu, o hoikoaku ana i ka pilikvi pololi o ko

kulanak'anhale bolookoa o Parisamai na kane, ua wahine a tue nakeiki, a ina aolo o lena iani nakokua lako ai no na koa o ke ku-

lanakaubalo. nlaila e haule pioaku ana o Parisa bolookoa imuao ka mana kaua o Geremania o

boopuni noi mawaho o kona minikiekieua, no lakou na jmkuuiahii makaukau o ki poka patm uku iua kulanakauhalo Moiwahine lao Europa.

E hoike ana keia tnoolelo ma-

lalo nei, i ka huakai wiwo olo akekahi kanaka Farani ma kannilio iloko o ka balaou, ma kahooko kauoha o ka lawe olelo oloaa ai na lako ai no na obanalehuhhu a me na pualikou o i koku'anakanbale e ai nei i ka iola,ka popoki, ka ilio, a mo nn bolo-bolo- na

kolo o ao a pan o hiki anako loaa no ka pololi i keia boluae o ka Poadabi.

H4

ft l t '.9lt,' ' "" --ul

if&KptyWP1 r

.ji I

m--A

-- ..

.at.VLr" Tr n

r j,

-i

S

4f

'f?

.. "-- v

- jf X JSk...A tVBS!J niliJfr t--- s?

4a --V-

s

-

:

- - fcflfl

. J

yr?

S

Etv

9 :

Haka JBerona

Wm.LanakasaMA KA nUAKAl

Hull EaikamaliinoIloko o Auseteralla.

KA P0HA1 AIHUE BOLO-HOLON- A

NA ULIA 0 KE-

KAHI YANKI AMERIKA

I KA LUA 0 ICON A MA-KAIK-

ANA TA AL'SETE-RALI- A.

MOKUNA II.

TCU MAUA MA MELBOURNE A HALA-W-

ME NA ilOALOHA.

Alaila, hoakaka mai la o

Murden i kana mea huna i ma-

nao mua ai oia kona mea e hikihou ai l ke kulana mua ana i

laweluwe ai.

He hookahi pule i hala ae nei. uakomo ia ka hale aupiuii a aihue ia

na daimana makamac o ka wahine

a ka Lutanela Kiaaina. noiia ka

lnrina waiwai io, he 5,000 paona.

A ua nui loa ka niinamina o ka

mea uona ua waiwai la. Eia namakai a pau ke huh nei i ke aoame ka po i ka mea nana i hana ua

aihue la. aole nae he loaa iki o kamoali e hiki ai ke hoomaopopo ia

ke kolohe.Malia paha ua holo ka aihue no

Kikane? wahi a Ties

Aole. aole pela ko'u manao; no

ka mea, ua paa i ke kiai ia na ala

nui a pau a me na uwapo, aole hoi

e ae ia kekahi mea e kau maluna o

na waapa me ka huli mua ole ia o

kona kino, a pela pu no me na kaala we ohua. A ina no e lawe ia i

uka o na lua gula, e paa mua anano i ka hopu ia. ...Alaila, ke manao nei oe, eia no i

ke kulanakauhale nei, ea?Pela kuu manao. Ke hoike aku

nei ail i ke kumu o ko'u manaoana pela: 0 ka ruua, o ka mea

aihue, aole o'u kanalua he meapiha maalea ia, e manao wale iaaku nei no eia iho no ianei kahl i

hoopu ai a hala ae keia mau hoo

huoi ana, alaila, oia ka manawa e

awiwi ai i ka holo ma kekahi maumokuama okoa aku. 0 ka lua, o

ke daimana i aihue ia, he kumukuai nui kona e hiki ole ai ke kuaia ma kekahi mau wahi e ae, koe

wale no ma Enelani e loaa ai kekumukuai kupono e hiki ai i kamea aihue ke noho me ka hanohano maluna o kekahi mau milionadola. Aole anei ou manao Dela ekuu hoaioha?

Ae: ke manao nei au, ua lawaloa kela manao ou.

Ea, panee ia aku ka omole i kouhoa, a hooma--u ae hoi kakou l kokakou mau lehelehc, no ka mea.ke ano pnmalo mai la ka kakoukainailio ana e aho hoi ia, kau.aekahi sika.

Alail&, hoomaka hou mai la oMurden e kamailio ia'u maluna o

kana kumuhana mua, me ke kauana ae i kona sika, a oiliili mai iaka uahi hohono paka mai loko maio kona waha.

E hoomaka koke kakou e lawelawe i ka kakou hana me ka eleuloa, e like me na ao keokeo uahi e

pohai nei maluna o ko kakou maupoo. Auo, ina e loaa ana ia'u kelamau daimana, alaila, e hoihoi kokeia ae ana au ma ko'u kulana meka hikiwawe loa, a e hoole no au i

na makana e ae e haawi ia mai anaia'u.

He oiaio kau mau olelo; waha'u.

Eia au me ko'u mau hoaioha, ame kekahi mea l kaana pu mo a'uiloko o na ulia he lehulehu wale nona hana e loaa mai ai ke dala;wahi a Manaolauapiha me kaawihiana ae o kona mau maka iluna.

Pela io; wahi a Murden. E hoihoi koke ia au ma kuu kulanamua, a e hoopuka koke no au i napalapala pili oihana i loaa ai iakakou kokahi mea e pomaikai ai.

E hana aku ana maua i ka meahiki nou, aka, e pono oe e hoomanao iho, i hele mai nei maua no kahana, aole hoi no ke alualu ana i

ka poe aihue holuholona.

Maikai! E hoomaka ana kakoue hele kaapuni ia loko o ke kulanakauhale nei i ka hora 9 o keia po.a oiai e iho aku ana kikou e makaikai i na lua liona kahi e hoopunei na poe kolohe a me ka ha'iha'ikanawai, he mea pono ia kakou keho-au- o-e i ko kakou mau helehelena a me na aahu, a e paa kela a

me Keia pakahi o kakou nie onapu panapana, no ka mea, e hoea aea-- ia ilaila kekahi poe noonoo ponoole a me ka poe hoomakaleho i kanani o ka ui kuai rama, kekahimea hunn pohihih: a'u e nalu maunei i na manawa a pau.

Aole! wahi a Hese. Aole loa ehoohihia ia ko'u noonoo no kekahimea okoa a aka, no kuu Marthawale no e noho mai la i ka iuiu o

Nuhamesire, ka mea a'u i aloha aitnamua ae o na mea a pau.

Lena ae la na maka o Murdeniluna a liuliu pane mai la oia: Ekala aku no au ia oe ma ia mea.oiai, o oe ke kanaka makamua loa

a'u i ike ai i ka puulele a me kamanaopaa maluna o kekahi wahinee noho ana i kahi mamao loa maikou home mai

Ma ka hora 6 ponoi, ua ho-an- o-e

iho la makou i komakou mau kapakomo a kulike me na luina moku,me na palule polu, na lole wawaenunui alualu, na papale Sekotia ame na kaei ili ma na opu i mea epaa ai na wahi lole wawae o makou, a mah ko iho o ke eke o napalaka o makou, na pu panapaua,oiai, aole makou i maopopo i napopilikia e kau mai ana malunaiho o makou ia po. A ma ka hoomaopopo uiaoli iho no, he poe selaio no ko makou kulana ia po mamua o ko makou haalele ana iho ika hale, a paa pu aku la me nawahi silina iloko o na lole wawae omak.m, i lawa no ko makou maulilo, aole hoi no ka hoolauna puaku me na poe powa. a nee malieaku la makou imua ma na alanui.me ka halawai ana hoi me na makai ma na alvheje.

Ua komo o Mr. Murden me kekahi umiumi ku'i hina a me kalauoho ku'i, e hiki ole ai hoi iamaua ke hoomaopopo aku o Murden no ia. Mahope iho o ko makou hoioholo ana ma ke kau wahimamao iki, Iohe aku la makou iko kaui mai a ka vaiolioa, na gita,a me na piano e honehooe ana.

Aole i pau.

ISa Lunakana'-a-i Kuika- -

wa.

Malalo iho nei e ike ai komakou poe heluhelu i ka papainoa o na Keonimana o ke Jiu-r-e

no keia kau ae. mai na Ha-

waii a me na Haole, a makou ekanalua ole ai, e hahai ia anaka lakou olelo hooholo ma kekaulike, a eia ko lakou mauinoa :

Jas. Cockett, J. AT. Kaiaika-wah- a,

C. L. Hopkins, H. Oneha,H. S. Swinton, S. W. Kaluholaau, J". Waiamau, Win. Kuapa,R. H. Baker, S. Kaili, S. K. Aki,W. H. Lahilahi, iveliiaa, .M.

Robinson, S. G. Kumu, A. Trask,S. Kuku, W. Paoo, J. Gilliland,J. Mahoney, Thos. Hina, P. S.Paahao, Alekema Naone, P. D.Kellett, W. Kapua, J. H. "Wise,

Hiram Kaaha, J. S. Huliraoku,Jas. Aulcl, Jr., D. L. Naone, Jas.Holt, M. Ehu, Puniai, H. W.Kahana, Ed. Dowsett, G. K.Kohiami.

Na Keonimana iloko o keJiure Haole :

W. Maertens, J. 0. Cook. J. L.Busheo, L. Hough, E. Benner,T. Krouse, 0. H. Kluegel, H.Scbnltze, Geo. Dillingham, T. F.Lansing, W. G. Wilder, Jr., J.S. Walker, H. W. Mist, AugustEhlers, T. W. Hobron, T. A.Lloyd, E. A. Mclnerny, C. J.Day, E. R. Hendry, J. M. Angus,E. 0. White, C. W. Booth, W.G. Peacock, G. Hustace, Sr., J.M. Tracy, Karl Podeyn, E. A.Jones, D. B. Smith, Chas. Carter,C. A. Brown, J. A. Kennedy,Fred Phelps, J. Phillips, PeterHigh, Fred Harrisou.

J.Hopp&CoKlin o .s.i

A.lanni INXoi me 33 e telaHonolulu,

HALEKTJAI

RONO HALE NUI !

Ke kono ia aku nei na maka-ma- ka

a mo na hoaioha no ke kipamai a me ka makaikai ana i naWaiwai Nani no ka Hoolako anai na Home me na Lako HaloMaikai o ke ano Hou Loa,oia hoi na

PONO RUMIMOE, oka;

PAKAUKATJ POEPOE,

PAHU UME, KOKI,

PAKATJKATJ-UWAI-I-K- A- LOA

MOE BE BE, a pela aku.

Lako Hele i- -e me Ohe

I Hana Maiau ia me kaNoeau Loa.

Na BELA MOE iiE ULUNA,

Oia hoi ua Bcla Dwea, Lauoho,Huluhipa, Mau-- u a me

Limu,

Uluna Hulu Koloa, a pela aku.

23TE hoaorana mai ia makouma mua o ka hele ana i kekahihale okoa aku. a e ike maka nooukoa i ka htiahaa maoli no v nakumukuai maloko o kei? Hale-ku- ai

Lako Hale Nui. Naue mai.

KA HUILAkO -:- - HAO"

Alanui Ptpn. ma kekahi ooaomat o ka Bnneko o ka OnaMiliona.

Hj4LEPAtO XA WAIWAI

IflLlJ EK6flB ir

iTA LAKO HAO

hoomne a kukulu o ke anomaikai loa. a he oluolu

loa ke kumukuai.Na Lako Mahiko o --

na ano h pau, i kuPmio no na kauoh'i hke ole.

Na PALAU Ivila a me ua Pahi-Mahik- o.

NA MEA JIAHIAf,Na Oo Kope, na Kopnln,

Na Kipikua, na Uvvea Pn,a pela uku. a pela aku.

Na Lako KainauaAmarit me Mek:nik,

Nu Will Pukh, na PenaAila hoowali me huouialoo.

N. Hulo Pena o na ano a panNa P. urn a Mahu u

BLAKE,

N'a Mikini riuinnhumn a

WEKTIIEIN.Na Aila Iloopakiko o ke ano mai

kui loa e pakelo ui ua hao.

NA WAIWAI KALEPA

0 kelu a mo keia nno, c pau oloai ke belli papa aku.

ga' Ina he makemake kou ikekahi raea, e hele mai e uinau.Aole he pihkia o Va ninau ana

makou mau Waiwai.

Hoikeike Nui !

o NA

Makana Nani

Aiwaiwa!Ma ka Halekuai Nui o

T.H.DaviesCo.Kiln o ua al..nui Kaabumanu

a me Moiwahme.

Aia ma keia Halekuai na) helaekahi, na Makana Aiwaiwa likeule o na ano a pnu. ua na

Kii, Pahn Hookani,Ka? Lulu, Kaa Huila Blala

Buke Kii Makana Knr'simaka ana keiki, na Lako Buke,

a pela aku.

Na Kaksni Sihka, Lei Ai,Hainaka Silika,.

Hainaka Silika Kuweln,Palaie Silika, a pela aka

JS'a Paha Kolo-k- e, a me na meaa paa e pili unaia ano paani.

oct28

4

KmtfiA- -

'

um&;i e"

3- - ?

&

Bs

i&.

-?&.

&

ft.h

.9

f'St-

t

ksQt

&L

M