Ruimte en ErfgoedOnroerend Erfgoed

en de adviesverlening

19 maart 2010Joeri Mertens – Nele Vanmaele

Ruimte en Erfgoed

• Onroerend Erfgoed is een volwaardig onderdeel van RUIMTE en (onroerend) ERFGOED kortweg ‘Ruimte en Erfgoed’.

• Voorheen bekend als Monumenten en Landschappen en RO (Ruimte en Onroerend erfgoed)

• Er zijn 2 facetten:– Ruimtelijke Ordening – handtekening Gewestelijk

stedenbouwkundig Ambtenaar (GSA)– Onroerend Erfgoed – handtekening Gewestelijk

Erfgoedambtenaar (GEA)

Takenpakket Onroerend Erfgoed

• Processen:– Beschermen– Beheer– Inventarisatie Oost-Vlaanderen werd begin 2010 afgewerkt (nu

in takenpakket VIOE)

• Disciplines:– Archeologie– Landschappen, ankerplaatsen– Monumenten, stads- en dorpsgezichten

De vastgestelde inventaris van het Bouwkundig Erfgoed

De erfgoedtoets

De vastgestelde inventaris

De vastgestelde inventaris

• Decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten, art. 12/1.(toevoeging 27/3/2009)De Vlaamse Regering stelt een inventaris van het bouwkundig erfgoed vast onder de vorm van een systematische oplijsting per gemeente, waarbij per opgenomen constructie of gezicht een beknopte wetenschappelijke beschrijving wordt gevoegd.

• De inventaris werd vastgesteld op 14 september 2009.• Jaarlijks wordt de inventaris opnieuw vastgesteld!• Elke gemeente kan deze inventaris gebruiken als onderdeel van zijn

gemeentelijk erfgoedbeleid.

Gevolgen van de vastgestelde inventarisDecreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten,

stads- en dorpsgezichten, art. 12/2.

• een stedenbouwkundige vergunning voor het slopen van een als bouwkundig erfgoed geïnventariseerde constructie kan slechts worden afgeleverd na een algemene onroerenderfgoedtoets.

• Toestand 09/3/2010• Nog geen uitvoeringsbesluit ivm

de erfgoedtoets• Decreet wordt wel toegepast = OE

geeft een advies bij sloop van geïnventariseerd erfgoed op basis van:

– Foto’s en beschrijving aanvrager vs foto’s en beschrijving inventaris

• Er wordt nagegaan in hoeverre de erfgoedwaarden uit de inventaris nog aanwezig zijn. Indien :

– verdwenen: goedkeuring voor sloop + schrappen uit vastgestelde inventaris

– bewaard: voorstel tot renovatie• Advies aan de gemeente – niet

bindend, bij afwijking moet gemeente motiveren waarom

Gevolgen van de vastgestelde inventarisBesluit van de Vlaamse regering van 14 april 2000 tot bepaling van de vergunningsplichtige

functiewijzigingen en van de werken, handelingen en wijzigingen waarvoor geen stedenbouwkundige vergunning nodig is, art. 3, 5°a) en art. 3, 8°, b).

• Er is altijd een stedenbouwkundige vergunning nodig voor panden opgenomen in de inventaris voor:

– het plaatsen van fotovoltaïsche panelen en/of zonneboilers• Er is voor zonnepanelen geen advies van OE nodig enkel

een vergunning van de vergunningverlenende instantie!

– de afbraak van gebouwen of constructies. de erfgoedwaarde van deze panden moet worden afgewogen in de motivatie voor het al dan niet toekennen van deze vergunning = erfgoedtoets

Gevolgen van de vastgestelde inventaris Besluit van de Vlaamse regering van 28 november 2003 (+ wijzigingen) tot vaststelling van de

lijst van toelaatbare zonevreemde functiewijzigingen, art. 10.

• een vergunning kan worden verleend voor het geheel of gedeeltelijk wijzigen van het gebruik van een gebouw of gebouwencomplex, voorzover aan al de volgende voorwaarden voldaan is:

– 1° opgenomen in de inventaris van het bouwkundige erfgoed– 2° de voortzetting van de vroegere functie blijkt niet haalbaar of

garandeert de duurzame leefbaarheid van het gebouw of het gebouwencomplex niet;

– 3° de nieuwe functie laat de erfgoedwaarde ongeschonden of verhoogt ze;

– 4° Onroerend Erfgoed brengt een gunstig advies uit over de aanvraag. Ze spreekt zich minstens uit over de in 1°, 2° en 3° vermelde voorwaarden.

Gevolgen van de vastgestelde inventaris

• Decreet van 22 december 2006 houdende eisen en handhavings-maatregelen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat van gebouwen en tot invoering van een energieprestatiecertificaat en tot wijziging van artikel 22 van het REG-decreet, art. 7, 1°.

– vrijstellingen of afwijkingen op de EPB-eisen voor gebouwen opgenomen in een vastgestelde inventaris.

• Besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 houdende de financiering van de sociale huisvestingsmaatschappijen voor de realisatie van sociale huurwoning en de daaraan verbonden werkingskosten, art. 7.

– de ‘80%-regel’ niet geldt voor gebouwen die opgenomen zijn in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. De ‘80% regel’ houdt in dat een renovatie van een gebouw maximum 80% mag kosten van de prijs voor een nieuwbouw van dezelfde omvang. Als de kostprijs hoger ligt dan die 80%, wordt er normaal overgegaan tot sloping en nieuwbouw.

Beschermde sites

adviesverlening

Beschermde sites - Adviesverlening

– Stedenbouwkundig vergunningsplichtige werken = adviesverlening

– Niet Stedenbouwkundig vergunningsplichtige werken = machtiging van werken

Beschermde sites - Adviesverlening

Stedenbouwkundig vergunningsplichtige werken = adviesverlening

Beschermde sites - adviesverleningAfwijking tov regels Ruimtelijke Ordening

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening is in voege sinds

1 september 2009

• Art. 4.4.6. … kan worden afgeweken van stedenbouwkundige voorschriften, voor zover de betrokken handelingen gunstig worden geadviseerd vanuit het beleidsveld onroerend erfgoed.

Beschermde sites- AdviesverleningWanneer aan OE advies vragen?

- Art 4.7.16 §1 ‘de Vlaamse Regering wijst de instanties aan die over een vergunningaanvraag advies verlenen’

- Besluit van de Vlaamse Regering van 5 juni 2009 tot aanwijzing van de instanties die over een vergunningsaanvraag advies verlenen, artikel 1. De instanties die … om advies worden verzocht, zijn: 1° de entiteit van het agentschap RO–Vlaanderen, die met de zorg voor het onroerend erfgoed belast is, voor volgende aanvragen:

Beschermde sites- AdviesverleningWanneer aan OE advies vragen?

– voorlopig of definitief » beschermde monumenten; » stads- en dorpsgezichten;» landschappen en in erfgoedlandschappen;» aangeduide ankerplaats » archeologische monumenten of gelegen in archeologische zones;

– aanvragen binnen het gezichtsveld ( straal van 50 meter), van een voorlopig of definitief beschermd monument

– aanvragen die de sloping van gebouwen of constructies opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed

– aanvragen voor :» verkavelingen van ten minste tien loten bestemd voor woningbouw» verkavelingen met een grondoppervlakte groter dan een halve hectare» groepswoningbouwprojecten met ten minste tien woongelegenheden » de bouw of de herbouw van appartementsgebouwen met ten minste vijftig

appartementen» aanvragen voor nieuwbouwprojecten met een bebouwd oppervlak van 500

m² of meer in woongebieden en recreatiegebieden– aanvragen voor ontginningsgebieden en uitbreiding van ontginningsgebieden

Beschermde sites - AdviesverleningWanneer aan OE advies vragen?

- Art 4.7.16 §1 ‘de Vlaamse Regering wijst de instanties aan die over een vergunningaanvraag advies verlenen’

- De adviezen worden uitgebracht binnen een vervaltermijn van dertig dagen, ingaand de dag na deze van de ontvangst van de adviesvraag. Indien deze termijn wordt overschreden, kan aan de adviesvereiste voorbij worden gegaan.

Beschermde sites - AdviesverleningOpenbaar Onderzoek

– Art 4.7.26 §4 ‘in de door de Vlaamse Regering bepaalde gevallen … gegrond op artikel 4.4.6 wordt de vergunningsaanvraag onderworpen aan een openbaar onderzoek door het College van Burgemeester en Schepenen

Beschermde sites - AdviesverleningHet advies

Direct werkende normen• Art. 4.3.3. Indien uit de verplicht in te winnen adviezen blijkt dat

het aangevraagde strijdig is met direct werkende normen binnen andere beleidsvelden dan de ruimtelijke ordening, wordt de vergunning geweigerd of worden in de aan de vergunning verbonden voorwaarden waarborgen opgenomen met betrekking tot de naleving van de sectorale regelgeving.

• Voor de toepassing van het eerste lid wordt onder “direct werkende normen” verstaan: supranationale, wetskrachtige, reglementaire of beschikkende bepalingen die op zichzelf volstaan om toepasbaar te zijn, zonder dat verdere reglementering met het oog op precisering of vervollediging noodzakelijk is.

• = bindend advies

Beschermde sites - AdviesverleningHet advies

Niet direct werkende normen

• Art. 4.3.4. Een vergunning kan worden geweigerd indien uit een verplicht in te winnen advies blijkt dat het aangevraagde onwenselijk is in het licht van doelstellingen of zorgplichten die gehanteerd worden binnen andere beleidsvelden dan de ruimtelijke ordening.

• = niet bindend advies

Beschermde sites - Adviesverlening

Niet Stedenbouwkundig vergunningsplichtige werken = machtiging van werken

Beschermde sitesMachtiging van werken

– Decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van Monumenten en Stads- en Dorpsgezichten voorziet bij art 11 §4 in een machtiging van werken aan beschermde sites

Beschermde sitesMachtiging van werken

Bij stedenbouwkundige vergunningen• werken betreffende beschermde monumenten en in stad- of

dorpsgezicht • Indien er een stedenbouwkundige vergunning vereist is, wordt de

machtiging verleend in de stedenbouwkundige vergunning. • Het advies van Ruimte en Erfgoed aan het vergunningverlenende

bestuursorgaan vermeldt in dat geval op bindende wijze of dat bestuursorgaan de machtiging al dan niet mag verlenen.

Beschermde sitesMachtiging van werken

Werken vrijgesteld van stedenbouwkundige vergunning

• werken betreffende beschermde monumenten en in stad- of dorpsgezicht

• een toelating voor werken wordt aangevraagd bij Onroerend Erfgoed• de machtiging wordt verleend door de Gewestelijk

Erfgoedambtenaar. • De gemeente ontvangt een kopie van de ‘machtiging’

Ruimte en Erfgoed

Provinciale contactdag

28 oktober 2010