rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy
TRANSCRIPT
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 1/11
Według Czesława Czapówa i Stanisława Jedlewskiego
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 2/11
Mówiąc o pedagogice resocjalizacyjnej, mamyna myśli naukę zajmującą się tą odmianą
rzeczywistości wychowawczej, którą można byokreślić jako wychowanie resocjalizujące. Wynikastąd, iż prezentowane tu pojmowanie pedagogiki
resocjalizacyjnej jest funkcją uznania definicyjnychustaleń wyznaczających znaczenie takich terminów, jak:
NAUKA,
RZECZYWISTOŚĆ WYCHOWAWCZA,WYCHOWANIE RESOCJALIZUJĄCE.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 3/11
POJĘCIE NAUKI
NAUKA to działalność zbiorowa, której celem jest
eksplikatywny, czyli wyjaśniający, opis rzeczywistości.
Jest to wiec taki opis rzeczywistości, który umożliwia:1) porządkowanie i systematyzowanie naszych
wiadomości o rzeczywistości, tj. zaliczaniekonkretnych obiektów i zdarzeń do określonych, mniej lub bardziej ogólnych kategorii;
2) wyjaśnianie faktów i przewidywanie ichwystępowania oraz
3) projektowanie zmian i zmienianie rzeczywistości.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 4/11
NAUKOWY OPIS RZECZYWISTOŚCI
Orzekając coś o rzeczywistości, badacz stara się dokonać
odpowiedniego pomiaru, a więc przyporządkować wartości liczbowe rozmaitym obiektom i cechującym je zdarzeniom.
Ujmowanie rzeczywistości, a więc zdarzeń i związanych znimi obiektów w określone kategorie, oznaczane za pomocą
odpowiednio definiowanych terminów, pozwala nam naformułowanie twierdzeń kumulujących i porządkujących to,czego dowiadujemy się o rzeczywistości. Z drugiej strony,pojęcia i sądy wypowiedziane w formie twierdzeń naukowychpozwalają nam wyjaśniać rzeczywistość.
Wyjaśnianie rzeczywistości można ujmować bądź jakowyjaśnianie faktów, bądź też jako wyjaśnianie obiektów.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 5/11
RZECZYWISTOŚĆ WYCHOWAWCZA
Pedagogika jest nauką społeczną, a jej przedmiotem są ludzieznajdujący się w sytuacji wychowawczej, a więc w sytuacji
sprawiającej, iż psychika tych ludzi ulega swoistym zmianom.Kluczowym czynnikiem sytuacji wychowawczej jest specyficzne wzakresie środków oddziaływanie osób wychowujących,zmierzające do wywołania zmian w psychice osóbwychowywanych. W wypadku rzeczywistości wychowawczej mamy
więc do czynienia z osobami wychowującymi, z określonymi warunkami determinującymi to oddziaływanie oraz z osobamiwychowywanymi. Osoby te cechują określone stany i zmianyskładające się na proces wychowania. Można powiedzieć, iż obiekty rzeczywistości wychowawczej pozostają ze sobą w
określonym wzajemnym stosunku, warunkującym istnieniewzajemnie powiązanych ze sobą zdarzeń. Mówiąc inaczej,przedmiotem każdej pedagogiki są fakty wychowawcze.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 6/11
FAKT WYCHOWAWCZY
Fakt wychowawczy istnieje dopiero wtedy, kiedy istnieje
podmiotowa czynność wychowawcza. Czynność ujmujemy tu jakopewną odmianę zachowania się.
Czynności są to procesy ukierunkowane znaczeniemzdarzeń i odpowiednio zorganizowane. Właśnie czynności człowieka wykazują w najwyższym stopniu — w porównaniu z
czynnościami zwierząt — ukierunkowany i zorganizowanycharakter. Czynności mają charakter zachowań ukierunkowanychznaczy, iż zmierzają one do określonego stanu końcowego.Czynnościami są zachowania zmierzające do tych lub innychwyników, czyli skutków zachowania, wyróżniających się wśród innych skutków tym, że właśnie do nich zmierza zachowanie iwłaśnie ze względu na nie jest organizowane. Czasem celczynności pokrywa się z jej wynikiem, ale nie zawsze tak jest.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 7/11
PROCES WYCHOWANIA
Przedmiotem pedagogiki jest z reguły mniej lub więcej całościowo ujmowany proces wychowania, w toku którego z jednejstrony — zmienia się podmiot wychowania, a z drugiej strony — jego przedmiot. Zmiany te powodują, że przedmiot wychowaniastaje się jego podmiotem, a więc człowiek wychowywany w corazwiększym stopniu zaczyna wychowywać sam siebie (Walczyna,1964 s. 139). W toku tych zmian człowiek wychowywany staje się w
coraz większej mierze jednostką samodzielną, a zarazemuspołecznioną i społecznie przystosowaną. Zakres zaś jegosamodzielności, stopień uspołecznienia i związany z tym rodzajspołecznego przystosowania jest wyznaczony przez rzeczywiście respektowany ideał wychowawczy.
Kryterium społecznego przystosowania stanowi stopień przysposobienia jednostki do pełnienia roli społecznej.Równocześnie owo przystosowanie jest tym pełniejsze, w imwiększym stopniu człowiek jest przysposobiony do pełnienia wszystkich swoich ról społecznych.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 8/11
Pełnienie roli społecznej to uregulowany normatywnie udział danej osoby w konkretnym procesie jej społecznej interakcji zodpowiednimi partnerami (Parsons, 1965, s. 42).
pełnienie roli społecznej jest z jednej strony uwarunkowaneswoistą strukturą określonych interakcji i czynności, a z drugiejstrony określonymi wzorami zachowania oraz dyspozycjamipsychicznymi, umożliwiającymi respektowanie tych wzorów(Homans, 1950, s. 87).
Wychowanie ujmowane jako funkcja systemu społecznego powinno polegać na zorganizowanych oddziaływaniach, które,
jeżeli są skuteczne, przygotowują człowieka do określonego uczestnictwa w życiu społecznym i eliminują te wszystkie cechy
zachowania się, które są dysfunkcjonalne w stosunku do danegosystemu czy konstelacji systemów społecznych.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 9/11
W każdym jednak wypadku ostatecznym celem tak ujmowanegowychowania jest inicjowanie, ukierunkowywanie, korygowanie ipodtrzymywanie określonego procesu socjalizacji. Efektemkonstytuującym przebieg tych poczynań jest człowiek zdolny i
skłonny do uczestnictwa w określonych interakcjach społecznych,w sposób zgodny z określonym przez system obowiązującychnorm, interesem społecznym, którego manifestacją są określoneoczekiwania społeczne.
Wychowanie przysposabiające do pełnienia całokształtu rólspołecznych to także integrowanie wpajanych dyspozycji,realizowane zarówno w sferze pojęć i przekonań, jak i w sferzeuczuć i ciążeń oraz ogólnych nastawień realizacyjnych,manifestowanych w praktyce codziennego życia. Zadaniem
wychowania jest więc również wpajanie światopoglądu, wzorużyciowego sukcesu i nakazów określonej ideologii, wyrażającej interesy określonych zbiorowości społecznych, a ponadto wpajanienastawień preferujących określone sposoby rozwiązywania problemów życiowych.
5/17/2018 Rozwój resocjalizacji jako nauki, jej teoretyczne podtawy - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/rozwoj-resocjalizacji-jako-nauki-jej-teoretyczne-podtawy 10/11
Wychowanie jest integralnie związane z oddziaływaniem naokreślone osoby, zmierzającym do ukształtowania ich osobowości według pożądanego wzoru, czyli z określonym postępowaniem celowościowym (Szczepański, 1965, s. 47—48).
Wychowanie może pobudzać lub hamować proces rozwojuczłowieka, zależnie od rzeczywistych celów wychowawczych. Może ono być zgodne, lub nie, z wpływami otoczenia i może ono w tymczy innym stopniu podtrzymywać i aktywizować jedne procesy
socjalizacji, a przeciwstawiać się innym (Harris, 1948).
Jeżeli istotnie wychowanie stanowi najważniejszy czynnikdeterminujący przystosowanie społeczne, uspołecznienie isamodzielność człowieka, to należy stwierdzić, iż w ogromnejwiększości wypadków charakter przystosowania, rodzaj i stopień uspołecznienia oraz to, czy człowiek bardziej wyraża role niż je gra itworzy, zależy w znacznej mierze od rodzaju i dynamiki systemówspołecznych, których wychowanie jest funkcją.