rozwój obszarów wiejskich a polityka spójności
DESCRIPTION
Seminarium: "Płatności bezpośrednie, interwencja rynkowa, rozwój obszarów wiejskich –oczekiwania wobec Wspólnej Polityki Rolnej i Polityki Spójności po 2013 roku"TRANSCRIPT
Rozwój obszarów wiejskich a polityka spójności
Dr Łukasz HardtWydział Nauk Ekonomicznych UW
Zespół Doradców Strategicznych PRM
Seminarium: "Płatności bezpośrednie, interwencja rynkowa, rozwój obszarów wiejskich –oczekiwania wobec Wspólnej Polityki Rolnej i Polityki Spójności po 2013 roku"
Warszawa, IRWiR PAN, 9 czerwca 2011 r.
Plan prezentacji
� Fakty (kontekst i charakterystyka obszarów wiejskich)
� Problemy, w tym bariery rozwojowe� Rozwiązania, w tym model polityki
regionalnej, w tym rozwoju wsi do 2030 r.� Konkluzje
Fakty (kontekst)
� Dystans obszary wiejskie (obszary peryferyjne) – miasta rośnie
� ZróŜnicowanie regionalne pogłębia się, w tym zróŜnicowanie rolnictwa i wsi
� Fundusze UE (raczej) bezpieczne do 2020 r., później spadek transferów
� PKB tworzą głównie miasta, i ich znaczenie rośnie
� Polityka spójności zmienia się i jest w niej coraz mniej spójności (solidarności)
Impulsy rozwojowe kreowane są głównie w miastach
Obszar metropolitalny
Produkt w mldzł
Procentowy udział w PKB
Warszawy 205 17,3%Aglomeracji Śląskiej
102 8,7%
Krakowa 50 4,2%Poznania 54 4,6%Trójmiasta 43 3,7%Wrocławia 43 3,7%Łodzi 38 3,2%Bydgoszczy i Torunia
26 2,2%
Suma 561 47,6 %
Źródło: PWC, Raport „Wielkie miasta Polski” styczeń 2011
Silny proces dekonwergencjina poziomie województw
PKB (NUTS2) w cenach stałych w 2008, na mieszkańca
Źródło: GUS
ZróŜnicowanie rozwoju rośnie
Wójcik P. (2008), ‘,Dywergencja czy konwergencja: dynamika rozwoju polskich regionów’, Studia Regionalne i Lokalne; i obliczenia własne
Źródło: MRR
Dostępność czasowa do dwudziestu dwóchnajwiększych ośrodków miejskich
Źródło: Analiza zróŜnicowania i
perspektyw rozwoju obszarów
wiejskich w Polsce do 2015 roku
według kryterium powiązań z
największymi aglomeracjami
miejskimi i miastami oraz
endogenicznego
potencjału, IGiPZ PAN, „Studia Obszarów Wiejskich” 2009, t. 16.
Intensywność produkcji rolnej
Wartość produkcji towarowej rolnictwa ogółem w zł na 1 ha UR, 2002
Źródło: Kierunki Rozwoju
Obszarów Wiejskich. ZałoŜenia do
„Strategii zrównowaŜonego rozwoju
wsi
i rolnictwa”, MRiRW, Warszawa 2010, s. 13.
Pytania/problemy
� Czym jest polityka spójności? Czym byśmy chcieli, Ŝeby była?
� Jak stymulować rozwój obszarów wiejskich?� Jaką rolę powinna mieć w tym procesie
polityka spójności?� Co zrobić, aby obszary wiejskie mogły
uczestniczyć w sukcesie miast?� Jak polityka spójności powinna uzupełniać
WPR UE?
Polityka spójności a inne polityki UE
Źródło: J. Pietras (2008), Przyszłość budŜetu Unii Europejskiej. Spójność celów, polityk i finansów unijnych, demosEUROPA, Warszawa.
Dlaczego polityka spójności?
� W większym stopniu tworzy warunki do wzrostu, a nie jedynie transferuje środki finansowe (to będzie jeszcze wzmocnione �warunkowość strukturalna)
� MoŜe być regionalizowana, duŜo bardziej niŜWPR (RPO)
� Skutecznie moŜe przeciwdziałać degradacji cywilizacyjnej wsi i wspomagać proces modernizacji rolnictwa
Polityka spójności jako narzędzie przeciwdziałania degradacji wsi
Źródło: The New Rural
Paradigm: Policies and
Governance, OECD, Paris, 2006, s. 32.
Polityka spójności jako narzędzie wspierające proces modernizacji rolnictwa
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
50,0%
2000 2004 2008
Dochód z pracynajemnej
Świadczenia zubezpieczeńspołecznych
Dochody zgospodarstwa rolnego
Zmiany znaczenia poszczególnych źródeł dochodów ludności wiejskiej (w relacji do dochodu rozporządzalnego)
Źródło: Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2009, GUS, Warszawa 2010, s. 114.
WPR UE a pol. spójności (dyskurs)
greenhouse gas
emission
common agricultural
policydirect paymentdirect paymentdomestic supportrural landscape14
greenhouse gasagricultural policyrural areaeuropean modelrural policy
cross compliance
indicator
project13
health checkdoha round
european
commissionmariann fischer boeldevelopment policy
european
commission12
european
commission
european
commissionclimate changeexport refundhong kong
compliance
indicator
project11
dairy sectordirect paymentdevelopment policyhealth checkagricultural policy
sixth community
environment
action
programme10
direct paymentclimate changewine sector
common agricultural
policymarket accessland management9
mountain areadevelopment policy
single payment
scheme
single payment
schemecap reformnatural resource8
food security
single payment
schemedoha round
rural development
policysingle farm payment
environmental
concern7
rural development
policymariann fischer boelmariann fischer boelagricultural policydoha round
european
environmenta
l agency6
mariann fischer boel
rural development
policy
rural development
policyrural arearural area
common
agricultural
policy5
member statemember statemember statedoha roundeuropean union
rural development
policy4
climate changerural developmenthealth checkmember state
rural development
policydg agriculture3
rural developmenthealth checkrural developmentrural developmentmember staterural development2
european unioneuropean unioneuropean unioneuropean unionrural developmentrural area1
200920082007200620052004Rank
Źródło: Gross T.G., Hardt Ł. (2010), Sektorowa czy zintegrowana …
List z 30/8/2010� „Proponujemy utworzenie strategicznych ram na
poziomie UE dla Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego
Funduszu Rybackiego”.podpisali: Hahn (polityka regionalna), Damanaki (rybołówstwo), Ciolos (rolnictwo) oraz Andor (zatrudnienie).
Realizacja: mechanizm polaryzacyjno-dyfuzyjny równowaŜenia rozwoju
Stymulowanie rozwoju biegunów wzrostu(efektywność/ innowacyjność)
Stymulowanie rozwoju obszarów peryferyjnych poprzez poprawę powiązań funkcjonalnych
i komunikacyjnych z biegunami wzrostu(dyfuzja)
Stymulowanie rozwoju obszarów peryferyjnych poprzez: 1/ inwestycje w rozwój endogeniczny; 2/ inwestycje poprawiające zdolność absorpcji
impulsów wzrostowych z biegunów wzrostu dostępnych dzięki dyfuzji
(wyrównywanie)
Stymulowanie rozwoju biegunów wzrostu poprzez obniŜenie kosztów handlu pomiędzy nimi
(dyfuzja)
17
Biegun wzrostu
Biegun wzrostu
Biegun wzrostu
Biegun wzrostu
Peryferia
Dziękuję za uwagę!