roemenië/rdl-vvd1 bronnen •export vlaanderen •voka - kamer van koophandel mechelen •evd...

43
Roemenië/RDL-vvd 1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS •KBC BANK Bedrijvenkantoor Mechelen •PENTAMID BELGIUM (Luc Vangansbeke) •European Control Bank (ECB) •DIVERSE WEBSITES

Upload: hendrik-mulder

Post on 13-May-2015

219 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 1

BRONNEN

•EXPORT VLAANDEREN

•VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen

•EVD (Nederland)

•EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland)

•EASTWARDS

•KBC BANK Bedrijvenkantoor Mechelen

•PENTAMID BELGIUM (Luc Vangansbeke)

•European Control Bank (ECB)

•DIVERSE WEBSITES

Page 2: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 2

ALGEMENE GEGEVENS

•Staatshoofd: President Traian BASESCU

•Oppervlakte: 238.391 km² (= 7 x België = Spanje)

•Hoofdstad: BOEKAREST

•Tijdsverschil: +1 uur

•Bevolking: + 21,7 miljoen (World Factbook: estimation july 2005: 22,3 miljoen)

•Bevolkingsgroei: - 0,11% per jaar (vanaf 2003) in periode 1998 -2002: -0,2% per jaar

•Religie: orthodox (87%)

protestant (6.8%)

katholiek (5.6 %)

Page 3: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 3

BEVOLKING

•juli 2003: 22.355.000.•December 2004: 21.700.000.

gemiddelde jaarlijkse afname: 0.11 %•Oorzaken daling:

- afnemend geboortecijfer ( 13.6 ‰ in ‘90 en 10.7 ‰ momenteel)- emigratie ( vooral door hoger opgeleide jongeren)

Eurostat voorspelt tegen 2050: +/- 17.000.000.

•Jonge bevolking: +/- 56 % is < 40 jaar. M: 35,04

V : 37,77

•Leeftijdsstructuur: - 0 tot 14 jaar: 16,2 %- 15 tot 64 jaar: 69,4 %- > 65 jaar: 14,4 %

•Levensverwachting:

- mannen: 67,9 jaar

- vrouwen: 75,1 jaar

Page 4: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 4

VOORNAAMSTE STEDEN EN AANTAL INWONERS

Meer dan de helft van de Roemenen leeft in de steden.

•BOEKAREST: 1.934.500

belangrijkste business centergrote concentratie van buitenlandse hoofdkwartieren.meeste buitenlandse investeringen in deze omgeving.

•CONSTANTA: 312.000

grootste havenstad aan Zwarte Zee.Hoog potentieel tot doorgroei tot belangrijk handelscentrum in Z. O. Europa.

•TIMISOARA: 309.000 wordt genoemd “ROMANIA’S SILLICON VALLEY” omwille van diens concentratie van I.T. bedrijven.Timisoara dankt deze populariteit aan haar strategische positie,de hoge kwaliteit en kostefficiënte human-resources enpro-westerse mentaliteit.De Hongaarse en Servische grenzen zijn dichtbij.

Page 5: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 5

•IASI: 304.000

= hoofdstad van de historische provincie in Moldavië,zwakker economisch dan de rest van het land. Heeft meer een handelsfunctie.

• GALATI: 303.000Aan de grens met Oekraïne. Belangrijke have aan de Donauen het belangrijkste centrum van de metaalverwerkende industrie.(staalconstructies en scheepsbouw).

CRAJOVA: 300.000

•CLUJ (NAPOCA): 297.000Cultureel centrum in Transylvania. Belangrijke universiteitsstad. Heeft een groot aantal Hongaarse en Duitse investeerders aangetrokken.

• BRASOV: 286.000Een van de belangrijkste ski-oorden. Centraal gelegen.Heette vroeger KROUSTADT. Heeft vele Duitse investeerdersaangetrokken.

Page 6: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 6

ONDERWIJS

• HOGE SCHOLINGSGRAAD.• Onderwijssysteem wordt momenteel geherstructureerd = aanpassen aan de nieuwe markteconomie en EU standaarden. • +/- 533.000 personen volgden in het schooljaar 2000/2001 universitaire studies.• In het algemeen: werknemers zijn goed geschoold. Zeer goed ontwikkeld op gebied van engineering, IT en andere wetenschappen. 53 % volgden middelbaar onderwijs en 14 % universitaire of beroepsopleiding. De kennis is echter vaak nauw verbonden aan specifieke functie waardoor er weinig rotatie is (ook probleem om nieuwe woonruimte te vinden).• Grote bereidheid tot bijscholing of vaktrainingen.

In het algemeen: goede technische kennis maar zwakke

management - en marketing capaciteiten.

Page 7: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 7

• De talenkennis scoort relatief goed en in vergelijking met buurlanden.

- Engels bij de jongeren.- Frans bij de oudere generatie.- Duits in Transylvanië.

Page 8: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 8

TEWERKSTELLING

•Werkloosheid %

2000: 6,8 %2001: 6,6 %2002: 7,5 - 8,5 %2003: 6,6 - 7,6 %2004: 6,8 %2005: (raming) 6,4 % ( = +/- 600.000 werknemers)2006: (prognose) 6,5 %2007: (prognose) 6,4 %

sterk regionaal bepaald: - in regio's waar recentelijk oude staatsbedrijven zijn geherstructureerd (BRASOU, VASCUI): zeer hoge werkloosheid.

- aan Hongaarse grens, veel nieuwe werkgelegenheid.

•De werkloosheid is vrij groot bij de jongeren (< 25 j.): +/- 20 %.

Page 9: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 9

•Verdeling tewerkstelling (in % van totale tewerkstelling)

1999 2000 2001 2002 2003

Land en bosbouw: 41,2 41,4 40,9 35,1 34,1

Industrie (uitgez. Bouw) 24,4 23,2 23,6 26,3 26,4

Bouwindustrie 4,0 4,1 4,0 4,4 4,5

Diensten 30,4 31,3 31,6 34,3 34,9

Er is hierbij geen rekening gehouden met het omvangrijk zwartwerk.

Page 10: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 10

MUNTEENHEID

•De munteenheid is de LEV (meervoud: LEI)

= +/- 0,000025 € ( 1 € = +/- 39.815 lei)

wisselkoers:

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Lei: US $ 21.693 29.061 33.055 33.200 32.637 31.300 32.100 34.000 34.500 36.500

Lei: Euro 20.045 26.028 31.234 37.591 40.256 43.351 44.340 45.900 44.678 45.716

Wisselkoers mei 2005: 1 € = 36.166 lei.

Zeer binnenkort zal Roemenië 4 nullen van de lev schrappen!

Page 11: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 11

HANDELSTAAL•officieel: Roemeens (is een Romaanse taal die het meest op Italiaans gelijkt).•90 % van de bevolking spreekt deze taal.

REISDOCUMENTEN•visum is vereist.•Voor inwoners en Europese Unie: identiteitskaart is voldoende bij verblijf < maand.•Voor langer bezoek: internationaal paspoort.

Page 12: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 12

CIJFERGEGEVENS

GROEI BBP(in %)

1999: -1,22000: 2,12001: 5,72002: 52003: 4,9 - 5,22004: 6 - 8,32005 (raming): 5,3 - 5,62006 (prognose): 4,5 - 5,12007 (prognose): 5 - 5,2

AANDEEL ECONOMISCHE SECTOREN IN HET BBP 2003 (in %)

Industrie: 48,8Diensten: 38,1Land-en bosbouw: 48,8

Page 13: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 13

INFLATIE (%)

1999: 45,82000: 45,72001: 34,52002: 22,52003: 15,32004: 11,82005: (raming) 9,22006: (prognose) 6,22007: (prognose) 5,8

Page 14: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 14

ECONOMISCH BELEID

•Nog steeds één van de armste landen in Centraal- en Oost- Europa.

Economische hervormingen in het laatste decennium verliepen trager dan in de meeste andere Centraal Europese landen.

Er is te lang gewacht om de overgang tot stand te brengen zonder impopulaire maatregelen te treffen.

•Pas vanaf 2001 regering voert strakker macro-economisch beleid met structurele hervormingen.

•In 2004 Toetredingsonderhandelingen met E. U. afgerond status van een functionerende machtseconomie.

Gevolg: financiële en technische hulp van financiële instellingen (o.a. I.M.F.) en steunprogramma is van de EU.

Page 15: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 15

HUIDIG ECONOMISCH BELEID

•Handhaving strikt begrotingsbeleid

•Vermindering achterstallige schulden

•Verlaging belastingsdruk

•Aantrekken buitenlandse investeringen

•Verminderen inflatie

•Verdere privatisering

Page 16: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 16

GEVOLGEN•2000 en 2001: einde recessie, stijging van export naar EU.

•2002: iets mindere groei t. g. v. zwakkere wereldeconomie (minder vraag uit het Westen)

•2003: mindere groei zet zich voort, doch verbetering op vlakvan inflatie en werkloosheid.

•2004: enorme economische groei ( +/- 7,5 %) 5° jaar op rij groei.

•De Economist Intellegence Unit voorspelt ook de komende jaren een stabiele groei rond de 5 %.

Reden: - groei van particuliere consumptie- stijgende buitenlandse investeringen

(waardoor verbeterde bedrijfsvoering en productie = verbeterde concurrentiepositie)

Page 17: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 17

FISCAAL BELEID

Begin 2005: radicale belastingsverlagingen Inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting 16 % (zijn te ver gegaan met stijgend begrotingstekort tot gevolg)

MONETAIR BELEID

Zwevende wisselkoersen. Regelmatige ingrepen Centrale Bank.

Vanaf april 2005: volledige convertibiliteit en monetair beleidgericht op “inflation targeting”.

Op 1 juli 2005: herwaardering LEV (de 4 nullen worden tevens geschrapt)

Op 08/08/05: 1 € = 3,5 LEV

Page 18: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 18

INVESTERINGSKLIMAAT

•Verbetert gevoelig:- lager tarief inkomsten - en vennootschapsbelasting.

- betere arbeidswet.

- verbeterde contacten tussen overheid en zakenwereld.

•Zwak punt blijft zwakke prestaties openbaar en gerechtelijk apparaat.

Page 19: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 19

AANTREKKELIJKE REGIO’S(cfr. recent onderzoek Pricewaterhouse Coopers)

Het onderzoek vergelijkt diverse factoren op gebied van demografie, zakenklimaat en levensstandaard in de 8 Roemeense regio’s met elkaar.•Boekarest scoort veruit het best ( = politiek en financieel centrum).•Noordwestelijke regio: 2de plaats (provincies Bihor, Bistrita-Nasand, Cluj, Maramures, Satu-Marc en Salaj)Kenmerkend: - lage arbeidskosten.

- vele banken.- groot aantal private ondernemingen (vele buitenlandse).

•Verdere aantrekkelijke regio is West-Roemenië: hoge urbanisatiegraad, hoge opleidingsniveau en goede infrastructuur.

•Hoewel Centraal-Roemenië op de meeste aspecten ook goed scoort verliest deze regio wel door een tekort aan wegen.

Page 20: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 20

BUITENLANDSE INVESTERINGEN•Zeer goede focus op aantrekken buitenlandse investeringen.

•Programma: vereenvoudigde procedures, verminderde corruptie en transparante wetgeving.

•In 2002: Oprichting ARIS ( Roemeens Agentschap van Buitenlandse investeringen).

•Aris geeft informatie over investeringen in Roemenië.•Voor grote buitenlandse investeringen (> 1 miljoen €) biedt Aris aanvullende diensten, zoals bemiddeling en advies.

Webside: www.arisinvest.ro

Page 21: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 21

Voornaamste Import-en exportgoederen 2003 (in % van totaal)

Export

Textiel: 25,4Machines en vervoermateriaal: 16,0 Onedele metalen: 12,9Minerale prod. en brandst.: 7,0

Import

Machines en vervoermateriaal: 24,0Textiel, kledij en schoeisel : 14,9 Brandstoffen en smeermiddelen: 12,4Chemische producten en plastics: 7,9

Page 22: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 22

ECONOMISCHE STRUCTUUR

Laatste jaren : gedaanteverwisseling: Particulier ondernemingsschap.+/- 10 jaar geleden: private sector bestond quasi alleen uitéénmanszaakjes, nu levert particuliere sector +/- 69 ¨% van het BBP.

P.M.: aandeel economische sector. In het BBP (2003).

-Diensten 48,8 %-Industrie: 38,1 %-Land- en bosbouw 48,8 %

Page 23: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 23

ENKELE SECTORIELE ITEMS

Infrastructuur(zie ook vervoer hierboven)•Ministerie van transport: meerjarenplan tot prioriteit van aanleg snelwegen en verbreding van nationale wegen.•Momenteel snelwegen: 133 km (traject Boekarest - Pitesti en een deel tussen Boekarest en Constanta).•Plan (door National Roads Administration): 7,5 miljard euro investering in 1300 km. Extra snelweg (knooppunt in Boekarest).•Verder (tegen 2012): 415 km Lange snelweg tussen BRASOU (centrum) en ORADEA (Hongaarse grens).•Tegen 2015: - Snelweg NADLAC, via ARAD, TIMISOARA, SIBIU en

BOEKAREST naar CONSTANTA. - Nieuwe snelweg tussen BOEKAREST en BRASOU.

•Verdere planning: - 272 km nieuwe weg Lugoi - Craiare - 200 km “ “ Craiare - Boekarest - 330 km “ “ Satu Mare - Suceara

•Financiering van E.U., EIB, Wereldbank en EBRD. Er wordt ook vaker beroep gedaan op PPP’s (Public Private Partnership).

Page 24: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 24

Spoowegwerken: verbeteringen aan spoorwegverbinding en modernisering van de stations zijn voorzien (zelfde financieringsbronnen).

Luchthavenwerken:- 18 luchthavens- 4 grootste : Boekarest - Otopeni, Boekarest - Baneosa,

Timisoara en Constanta- Momenteel grootschalige upgrading van grootste luchthaven , nl.

Boekarest - Otopeni: o.m. modernisering passagiersterminals,

bouw nieuwe vrachtterminal, bouw parkeergarage en uitbreiding van het platform.

- Er komt nieuw hotel + business centra in de buurt.- Verder voorzien: een ondergronds winkelcentrum (totale investering = 350 miljoen euro)- Tegen 2020: Timisoara airport investeert 38 miljoen euro- (uitbreiding platform en opslagvoorziening).- Eveneens wordt gepland: cargo- en passagiersterminal, bouw bedrijvencentrum, hotel en polikliniek.

Page 25: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 25

Energie:Forse investering nodig tot modernisatie.Daarom concentreert regering zich sterk op privatisering.Bronnen: kolen (40 %), olie (20%), waterkracht (29 %) en kernenergie (10 %)Uitbreiding kerncentrale wordt uitgevoerd om tot 19 % van de energiebronnen te stijgen.I.C.T.:Snelgroeiende markt.Laatste jaren grote vooruitgang op subsectoren telefonie en informaticatechnologie. Jaarlijks studeren 5.000 mensen ICT specialiteiten af.>< emigratie: vrijstellen van inkomstenbelasting!Omzet hardware (2002): 235 miljoen USD (45 % geleverd door lokale

producenten)Omzet software (2002): 104 miljoen USD Veel wordt lokaal geproduceerd (goedkope, goed opgeleide, engelstalige arbeidskrachten)Er zijn 2000 softwarebedrijven waarvan het merendeel produceert voor export naar EU of Noord-Amerika.

Page 26: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 26

KANSRIJKE SECTOREN

•Het betreft:

- agro

- bouw

- kleding en textiel

- metaal (bewerking) industrie

Page 27: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 27

BOUWSECTOR

Marktomvang •Momenteel één van de meest dynamische sectoren.•In 2003: groei met 6,5 % tot 4,2 miljard euro (90,7 % in private sector)61,9 % hiervan : investeringen in nieuwbouw.Marktomvang in miljard €1997 1998 1993 2000 2001 2002 2003 2004 4,8 3,6 3,3 3,5 3,6 3,8 4,2 4,5MarktontwikkelingBeïnvloed door volgende factoren: - stabiele economische groei - ontwikkeling infrastructuur:

•tegen 2009: 740 km nieuwe snelweg•komende jaren: 5.000 km aan nieuwe wegen + constructie van 7 nieuwe verkeersknooppunten + bouw 2 bruggen over Donau + productie containerterminals in de havens van Constanta en Droleta, Tumu en Severin.

Page 28: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 28

-In 2003: consument krijgt mogelijkheid op grote variëteit van financieringsmogelijkheden. In combinatie met stijgende koopkracht: grote behoefte aan nieuwe woningen. -EU toetreding: door verbeterd investeringsklimaat: steeds meer buitenlandse ondernemingen = stijgende vraag naar kantoorruimte en industriële gebouwen. -Veel multinationals verplaatsen hun ondersteunende werkzaamheden naar landen met lage loonkosten en degelijke kennis van de Engelse taal.

Kantoorruimten:Hoewel Roemenië qua populatie het op één na grootste land in Centraal- Europa is, heeft Boekarest nog steeds een tekort aan moderne kantoorruimte.Vraag naar hoogwaardige kantoren is nijpend.In Boekarest (eind 2003): 168.000 m² kantoorruimte ter beschikking.

Vraag: tussen 80.000 en 100.000 m² hierboven.

Page 29: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 29

Vastgoedinvesteringen:Het Opera Center en Europe House, de 2 meest gerenommeerde kantoorpanden in Boekarest zijn in 2003 verkocht aan CA IMMO en Europolis.Typeert de start van een dynamische onroerendgoedmarkt in Boekarest.De voormelde transacties leveren een dividend van 12,5 %.Leidt tot stijgende investeringen in onroerend goed.Ook projectfinanciering is niet langer een probleem: grote banken (EBRD, HVB, RZB,Société Generale…) zijn actief in de vastgoedsector.

Bedrijfsruimten:Steeds meer buitenlandse producenten starten productiefaciliteiten.Grootste aantrekkingskracht blijft Boekarest.Ook het Westen van het land (Arad, Timisoara, Oredea en Cluj) is favoriet(dicht bij Hongaarse grens, vele gronden beschikbaar).Leegstand via industriële panden zeer laag: 1 % in 2003.(gevolg van een tekort aan nieuwbouw)

Algemeen: Na de aardbeving van 1977 werd weer overgestapt naar prefab om sneller en veiliger te kunnen bouwen.

Page 30: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 30

BETALINGSVORMEN

•Over het algemeen zijn particuliere ondernemingen redelijk betrouwbaar in tegenstelling tot de staatsondernemingen (vaak enorme betalingsachterstanden)!

•Zekerheden: letter of credit, cash against documents, vooruitbetaling, betaling in termijnen zijn gebruikelijk.

•Info omtrent financiële situatie van zakelijke relaties is ruimschoots aanwezig: - handelsregister

- ministerie van financiën - Payment Incident Bureau - beursgenoteerde bedrijven: verplichte fin. rapportering - gespecialiseerde firma’s in kredietwaardigheidonderzoek.

•Kredietverzekering: is eveneens mogelijk (VG. ATRADIUS)

Page 31: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 31

•Financiering: Sinds privatisering van groot gedeelte banken zijn mogelijkheden tot kredietverkrijging sterk verbeterd.

Roemeense wetgeving biedt gunstige voorwaarden voor gebruik van leasingconstructies bij de aanschaf van kapitaalgoederen (veel ondernemers maken hiervan gebruik).

Page 32: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 32

INVESTERINGSBELEID

•Investeringswet•Buitenlandse investeerders genieten dezelfde behandeling als de Roemeense investeerders. Aris is opgericht (zie vroeger) •Buitenlandse investeringen zijn onbeperkt toegelaten.•Winsten mogen worden gerepatrieerd.•Onroerend goed:•Alleen Roemeense natuurlijke en rechtspersonen mogen grond in eigendom hebben in Roemenië.•Buitenlandse ondernemingen met een vestiging of joint-venture in Roemenië zijn Roemeens rechtspersoon en kunnen dus land kopen.•Investeringsfaciliteiten:•Wetgeving verandert regelmatig.•Op lokaal vlak proberen plaatselijke autoriteiten nieuwe investeerders aan te trekken met bepaalde belastingsverlagingen of concessies, onderhandelingen zijn mogelijk.

- aandeel verwerven in een bestaand bedrijf - joint-venture oprichten - nieuw bedrijf oprichten - onroerend goed aankopen•Deze wetgeving garandeert: - garantie tegen verandering in de wetgeving (let wel: wetgeving kan soms wegens onduidelijkheid verschillend geïnterpreteerd worden)

Page 33: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 33

Investeringen in geld > 1 miljoen USD:

•Na registratie bij Regional Development Agency.•Wanneer voor een onderneming faciliteiten van toepassing zijn die onder verschillende wetten vallen, moet de onderneming een keuze maken:

- vrijstelling invoerrechten en BTW voor kapitaalgoederen niet meer dan 1 jaar oud en ongebruikt (die deel uitmaken van investering).- aftrek van 20 % van de waarde van de investering voor de vennootschapsbelasting (geldig tot 31.12.06) .- mogelijkheid fiscale verliezen over de 5 eerste jaren te spreiden.- versnelde afschrijving voor de nieuwe investering (50 % afschrijven eerste jaar), niet van toepassing op gebouwen.- vrijstelling of reductie van belasting op grondaankopen, tot een maximum van 3 jaar.

•Er zijn ook “achtergestelde gebieden” (35 regio’s) en “vrije zones” die eveneens extra fiscale tegemoetkomingen voorzien.

Page 34: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 34

Belastingswetgeving

Investeringen in geld > 1 miljoen USD:

•Zoals voorheen gemeld bedraagt de vennootschapsbelasting sinds 01.01.05 slechts 16 %. Compensaties zijn in de maak: verhoging van de kapitaalvergoeding. (van 1 % naar 10 %)

•Er wordt nergens melding gemaakt van andere extra belastingen, wat een goed teken is. Verder na te checken.

•Het B.T.W. tarief bedraagt 19 %.

Loonbelasting•Werkgeversbijdrage (RSZ): 41 % à 48 %•Werknemersbelasting: 20 %•Salarisonderhandelingen gebeuren steeds in termen van netto-inkomen.

Page 35: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 35

Lonen •Ongeschoolde werknemer: gemiddeld 200 € / maand bruto•Vakpersoneel: “ 300 € / maand bruto•Ingenieur: “ 1.000 € / maand bruto•Manager: “ 1.600 € / maand bruto

Uurloonkostprijs (USD) cfr. E.I.U

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 (schatting) (prognose) (prognose) (prognose) (prognose) (prognose)

0,56 0,58 0,64 0,80 1,02 1,24 1,33 1,40 1,53 1,55

•Er is grote variatie naargelang de regio: - Hoogste lonen: Boekarest, Timisoara en Cluj. - Laagste lonen: Oost Roemenië en gedeeltelijk Zuid-Roemenië.•Buitenlandse firma’s betalen gemiddeld +/- 10 % meer dan lokale firma’s.•EASTWARD is sterk gespecialiseerd in de recrutering van top managers, verkoops- en financiële managers.

Page 36: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 36

BEDRIJFSVESTIGING•Nieuwe wetgeving heeft de registratieformaliteiten aanzienlijk vereenvoudigd.•Voor oprichting nieuw bedrijf: aanmelding bij slechts 1 loket nodige documenten: zeer duidelijk.•Totale duur van de oprichtingsprocedure mag wettelijk niet meer dan 20 werkdagen duren. Tegen extra betaling kan men bij het handelsregister ook de volgende diensten laten uitvoeren:

- reservering handelsnaam- opstellen van de oprichtingsacte- verdediging van de registratieaanvraag bij de rechter

Informatie te bekomen bij:OFICIUL NATIONAL AL REGISTRULUI COMERTULUI(Nationaal Handelsregister)Contactpersoon: Mevrouw C. ROTARU2 OCTAVIAN GOGA Bld, 72441 BOEKARESTtel: + 40 21 320 60 13fax: + 40 21 320 58 29e-mail: onrc.ro internet: www.onrc.ro

Page 37: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 37

Beoordeling positieve punten- onderwijs, scholingsgraad- talenkennis (relatief)- toetreding EU (voorzien in 2007)- geplande uitbreiding wegennetwerk (cfr. bruggenbouw)- voorkeur prefab beton wegens gevaar aardbevingen- lage belastingsdruk en lage loonkost- gunstig investeringsklimaat (o.a. investeringsvriendelijke wetgeving)- dynamische bouwsector- groeiende vastgoedsectornegatieve punten- politieke onstabiliteit (ontslagname regering op 7 juli ll.)- inflatie (verbeterd)- stabiliteit munt (verbeterd)- star openbaar bestuur, bureaucratie, zwakke werking gerechtsapparaat- slechte reputatie betalingsgedrag

potentieel voor activiteit in prefab beton ? Zeer goed timing: NU

Page 38: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 38

CONTRACT MET EASTWARD Opmaak eigen haalbaarheidsstudie - zeer praktisch gericht op onze business toe - adviezen omtrent interessante locaties - info omtrent: - grondprijzen

- directe investeringsincentives - fiscaal vriendelijke zones - taks adviesbureau’s en boekhoudkantoren ( crf. QUINTUS) - grootste aannemers (klanten) - grootste prefabbetonbouwers (concurrenten) - geplande grote projecten - organisaties zoals:

- Romanian Agency for Foreign Investments- Foreign Investers Council- Rumanian Association of Constructions Entrepreneurs.- Bucharest Chamber of Commerce- Authority for State Assets Recovery (Ministery of Privatisation)

Page 39: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 39

Er werden 12 bezoeken verricht:

1. ARIS (Roemeens Agentschap voor buitenlandse investeringen).

.2 werven: Carrefour en Brico Store (N. Bucharest) + hoofdkwartier

.SOMACO (heeft verschillende betonvestigingen in Roemenië. 3. Brug: OTOPENI BRIDGE. 4. AVAS (privatiseringsagentschap). 5. QUINTUS consult (bureau Jan GLAS, gespecialiseerd in boekhouding, fiscaal advies, oprichting vennootschappen… in Roemenië). 6. CCIR (Kamer Van Koophandel - Roemenië). 7. ARACO (Roemeense Bouwconfederatie). 8. FIC (Buitenlands Investeringsadviesbureau). 9. ING Bank.10. AWEX (Waalse tegenhanger van EXPO Vlaanderen).11. BIP (Studiebureau grote bouwwerken).12. COIFER Groep (Algemene Aannemer en producent metalen constructies).

Het volledige verslag van deze contacten: zie bijlage 1.

Page 40: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 40

II SAMENVATTING EN BESLUITEN

Uit nagenoeg alle opgezochte bronnen blijkt duidelijk dat momenteel de bouw een ongekende bloei kent. • Op basis van de geplande projecten, de nakende toetreding tot de E.U. en de stijgende • buitenlandse investeringen, zal deze tendens zich hoogstwaarschijnlijk nog vele jaren doorzetten.

• Verder hebben wij de indruk, bevestigd door diverse bronnen zoals blijkt uit het bijgevoegd rapport, dat de prefab betonbouw niet al te veel voorstelt, zowel kwantitatief als kwalitatief.

• De eerste gegevens, uiteraard nog verder in detail te onderzoeken, duiden erop dat de• bouwprijzen gunstig liggen.

• Verschillende bronnen duiden eveneens op een investeringsvriendelijk klimaat, onderschraagd door diverse subsidievormen, relatief lage belastingsvoeten en loonkosten.

• We kunnen niet anders dan besluiten dat het project ROEMENIË snel en intensief dient verder ontwikkeld te worden.

Page 41: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 41

- Zeer interessante webside: http://www.doingbusiness.ro

- “Landenclub - Roemenië” - VOKA Halle - Vilvoorde

SITUATIE NU1 jaar na 1ste bezoek aan Roemenië

I. Oprichting firma E.C.I. ( Ergon Concrete International)

II. Aankoop industriegrond (170.0000 m²) in Ploiesti

III. Aanvraag bouwvergunning fabriek lopende

(verwacht tegen eind december)

IV. Huur burelen in Ploiesti en

aanwerving bouwkundig tekenaars (4): operationeel

aanwerving programmeurs (5) : operationeel

aanwerving management fabriek : in vorming

(productie - verkoop - studies)

Page 42: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 42

Page 43: Roemenië/RDL-vvd1 BRONNEN •EXPORT VLAANDEREN •VOKA - Kamer van Koophandel Mechelen •EVD (Nederland) •EXPENSIAN OPPORTUNITIES “EAST” (Ergon Poland) •EASTWARDS

Roemenië/RDL-vvd 43