richtlijn overgewicht jgz
DESCRIPTION
Richtlijn Overgewicht JGZ. J.Kist-van Holthe, C.Renders, M.L’Hoir, A.Bulk-Bunschoten, T.Kuijpers, M.van de Veer, M.Beltman, E.Timmermans, R.HiraSing 2012. Inhoud. Overgewicht bij kinderen prevalentie oorzaken gevolgen Doel richtlijn overgewicht Methode richtlijnontwikkeling - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/1.jpg)
Richtlijn Overgewicht JGZ
J.Kist-van Holthe, C.Renders, M.L’Hoir, A.Bulk-Bunschoten, T.Kuijpers, M.van de Veer, M.Beltman, E.Timmermans,
R.HiraSing
2012
![Page 2: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/2.jpg)
InhoudOvergewicht bij kinderen
• prevalentie• oorzaken• gevolgen
Doel richtlijn overgewichtMethode richtlijnontwikkeling
• knelpuntenanalyse• systematisch literatuur onderzoek
Richtlijn overgewicht JGZ
![Page 3: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/3.jpg)
Prevalentie overgewicht jongens
1980%
1997%
2010%
Nederlands 5,1 9,4 ?
Turks 23,4 ?
Marokkaans 15,8 ?
TNO, 2010
![Page 4: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/4.jpg)
1980%
1997%
2010%
Nederlands 5,1 9,4 13,3
Turks 23,4 ?
Marokkaans 15,8 ?
TNO, 2010, Schönbeck, PloS one 2011
Prevalentie overgewicht jongens
![Page 5: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/5.jpg)
1980%
1997%
2010%
Nederlands 5,1 9,4 13,3
Turks 23,4 32,5
Marokkaans 15,8 25,2
TNO, 2010, Schönbeck, PloS one 2011
Prevalentie overgewicht jongens
![Page 6: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/6.jpg)
Prevalentie overgewicht bij jongens (NL)
0
5
10
15
20
25
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Leeftijd (jaren)
Pe
rce
nta
ge
ove
rge
wic
ht
(%)
Overgewicht 2010
Overgewicht 1997
Overgewicht 1980
Prevalentie overgewicht jongens
![Page 7: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/7.jpg)
Prevalentie overgewicht bij meisjes (NL)
0
5
10
15
20
25
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Leeftijd (jaren)
Pe
rce
nta
ge
ove
rge
wic
ht
(%)
Overgewicht 2010
Overgewicht 1997
Overgewicht 1980
Prevalentie overgewicht meisjes
![Page 8: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/8.jpg)
Prevalentie overgewicht
LobsteinObesity reviews
2003
![Page 9: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/9.jpg)
Oorzaken overgewicht
< 2% obesitas onderliggende medische oorzaak
• vertraagde lengtegroei • vertraagde psychomotore ontwikkeling• dysmorfiën
![Page 10: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/10.jpg)
???
![Page 11: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/11.jpg)
Syndroom van Cushing
![Page 12: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/12.jpg)
???
![Page 13: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/13.jpg)
polydactylie
![Page 14: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/14.jpg)
???
• retinitis pigmentosa, polydactylie / syndactylie • obesitas, mentale retardatie, hypogonadisme
![Page 15: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/15.jpg)
Syndroom van Laurence Moon Bardet - Biedl
• retinitis pigmentosa, polydactylie / syndactylie • obesitas, mentale retardatie, hypogonadisme
![Page 16: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/16.jpg)
???
5 jaar Gibson Clin Endocrinol Metab 2004
???
![Page 17: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/17.jpg)
Leptine deficiëntie
5 jaar 9 jaar met leptine suppletieGibson Clin Endocrinol Metab 2004
Leptine deficiëntie
![Page 18: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/18.jpg)
geboorte gewicht 3430 g
5 m gewichtstoename
7 m 8450 g
bloeddruk 114 / 52 mmHg
Hartmann N Engl J Med 2005
???
![Page 19: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/19.jpg)
Zuigeling met gewichtstoename en huiduitslag
Hartmann N Engl J Med 2005
![Page 20: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/20.jpg)
Hartmann N Engl J Med 2005
Cushing syndroom
bijnier tumor
7 maanden
5 jaar
Zuigeling met gewichtstoename en huiduitslag
![Page 21: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/21.jpg)
???
Wattendorf, Am Fam Physician 2005
???
![Page 22: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/22.jpg)
???
smal voorhoofd, amandelvormige ogen, dunne bovenlip0 - 2 jaar voedingsproblemen, hypotonie
???
![Page 23: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/23.jpg)
???
???
![Page 24: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/24.jpg)
???
> 2 jaarextreme eetlustgroeivertraginghypogonadism
mentale retardatie
???
![Page 25: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/25.jpg)
???
> 2 jaarextreme eetlustgroeivertraginghypogonadism
mentale retardatie
Syndroom van Prader Willi
![Page 26: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/26.jpg)
Gevolgen overgewicht - obesitas
• Psychosociale problemen (pesten, depressie)• Gewrichtsproblemen• Hypertensie• Diabetes type 2• Leververvetting• Hart- en vaatziekten
![Page 27: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/27.jpg)
Diabetes mellitus type 2
Toenemend aantal kinderen met diabetes type 2 • Nederland > 2,4% van alle kinderen met diabetes• Verenigde Staten 3% 1995• Verenigde Staten recent sommige klinieken 50%
Rotteveel, Eur J Endocrinol 2007. Fagot-Campagna, J Pediatr Endocrinol Metab
2000, Hanon, Pediatrics 2005
![Page 28: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/28.jpg)
Hypertensie
Bogalusa Heart Study, VS
Houston, VS Canada Portugal
n 1.150 5.000 675 1618
leeftijd (jaar) 5-17 10-19 7-14 5-18
normaal (%) 2-5 2,6 4 8
overgewicht (%)
7 4 13 14
obesitas (%) 11-22 11 19 23
Freedman, 1999
Sorof, 2004 Salvatori, 2008
Maldonado, 2009
![Page 29: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/29.jpg)
Doel richtlijn overgewicht JGZ
JGZ professionals• preventie, vroegsignaleren, begeleiden • evidence-based
In overleg met betrokken beroepsgroepen• CBO richtlijn obesitas• NHG standaard obesitas• Partnership Overgewicht Nederland: Zorgstandaard
Obesitas
![Page 30: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/30.jpg)
Methoden richtlijn ontwikkeling
• Knelpuntenanalyse• Uitgangsvragen• Systematisch literatuuronderzoek• 1e concept richtlijn
Evidence-based Expert opinion
• Proefimplementatie
![Page 31: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/31.jpg)
Knelpuntenanalyse
?
![Page 32: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/32.jpg)
Knelpuntenanalyse
• Ouders niet op de hoogte van gevolgen van overgewicht
• Ouders zien de ernst van overgewicht niet in• Hoe ouders motiveren voor verandering in leefstijl? Suggesties voor verbetering:• Extra aandacht voor motiverende gespreksvoering• Meer tijd en geld
![Page 33: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/33.jpg)
Systematisch literatuur onderzoek
• risicofactoren• beschermende factoren
• preventie• interventie
![Page 34: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/34.jpg)
Risicofactoren voor overgewicht
perinatale factoren zwangerschapsdiabetes moeder
roken tijdens zwangerschap
laag geboortegewicht snelle inhaalgroei
hoog geboortegewicht
biologische factoren
snelle toename gewicht
vroege puberteit
depressiviteit
![Page 35: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/35.jpg)
socio-demografische factoren
lage sociaal economische positie
etniciteit (Turks, Marokkaans)
omgevingsfactoren en gedrag
ouders met overgewicht / obesitas
weinig bewegen
fastfood
genetische factoren genetische aanleg
Risicofactoren voor overgewicht
![Page 36: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/36.jpg)
Beschermende factoren tegen overgewicht
perinatale factoren borstvoeding
omgevingsfactoren veel bewegen, buitenspelen
voldoende plaats om buiten te spelen
![Page 37: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/37.jpg)
Inconsistente veel belovende factoren bij overgewicht
totale hoeveelheid en soort vetten in de voeding
ontbijt overslaan
snoepen en snacken
gezoete dranken
televisie kijken
kinderdagverblijf
korte slaapduur
![Page 38: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/38.jpg)
Preventie overgewicht
5 systematische reviews:• Schoolprogramma’s• Soms gecombineerde leefstijl interventies• Uitkomsten niet consistent
Doak Obes Rev 2006, Brown Obes Rev 2009, Harris CMAJ 2009, Kropski Obesity 2008,
Zenzen J Pediatr Health Care 2009
![Page 39: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/39.jpg)
Vroeg signaleren is belangrijk
Systematische review gewicht > P97 op leeftijd 5-6 maanden en 2-4 jaar snelle (> 0,67 SDS) gewichtstoename 0-2 jaar hoog lichaamsgewicht 5-13 jaar
Stocks, 2011 Obes Rev
![Page 40: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/40.jpg)
Interventie overgewicht
Overgewicht : geen studies Obesitas systematische review
Gecombineerde leefstijl interventies(voeding, lichamelijke activiteit en gedrag)
Community based en gezins programma’s effectiever dan schoolprogramma’s
Oude Littikhuis, Cochrane Database Syst Rev 2009
![Page 41: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/41.jpg)
Interventie overgewicht JGZ tot nu toe
Overbruggingsplan 2005, practice-based BOFT elementen
Gerandomiseerde studie kinderen van 5 jaar (ErasmusMC):kleine significante verbetering van de BMI
Veldhuis BMC Public Health 2009; van Grieken ZonMw 2012
![Page 42: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/42.jpg)
Richtlijn Overgewicht JGZ in de praktijk
Richtlijn overgewicht
![Page 43: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/43.jpg)
Preventie
Stimuleren Borstvoeding
![Page 44: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/44.jpg)
Kinderen 0-1 jaar: preventie
• borstvoeding (≥ 6 maanden) • naast borstvoeding, geen extra kunstvoeding• indien kunstvoeding, geen extra schepjes melkpoeder• geen vaste voeding voor 4 maanden • geen zoete bijvoeding of papjes• bewegen in buikligging onder supervisie (slapen in
rugligging!)• kinderen niet te lang (≤ 15 min.) in wipstoel
![Page 45: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/45.jpg)
Preventie adviezen voor alle leeftijden
• van jongs af aan stimuleren voldoende bewegen en buiten te spelen
• zo min mogelijk gezoete dranken• fastfood en tussendoortjes beperken• niet belonen of straffen met voeding • eten op vaste tijden en elke dag ontbijten • beperken van televisie kijken / computer gebruik (-
slaapkamer)
![Page 46: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/46.jpg)
Kinderen 0-1 jaar: signaleren en interventie
?
![Page 47: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/47.jpg)
Kinderen 1-2 jaar: signaleren en verwijzen
gewicht en lengte metenin groeidiagram zetten
gewicht naar lengte < 1 SDSgeen overgewicht
gewicht naar lengte 1-2 SDSovergewicht gewicht naar lengte ≥ 2 SDS
obesitas
advisering leefstijl:gezonde voedingmeer bewegen
verwijzen naarhuisarts / kinderarts
na 3-6 maanden contact
reguliere zorg
![Page 48: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/48.jpg)
Kinderen 2-19 jaar: signaleren en verwijzen
gewicht en lengte meten
BMI berekenen
geen overgewichtovergewicht
bloeddruk meten ≥ 5 jaar
obesitas
bloeddruk normaal
behandelplan
verwijzen naarhuisarts / kinderarts
na 3-6 maanden contact
bloeddruk verhoogdbloeddruk herhalen
indien weer verhoogdreguliere zorg
![Page 49: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/49.jpg)
Kinderen 2-19 jaar: Overbruggingsplan
1ste consult op indicatie anamnese en lichamelijk onderzoek
bespreken gevolgen overgewichtveranderplan (BOFT) op maat opstellen
2de consult ≤ 8 wekengewicht, lengte, middelomtrek (≥12 j), BMI
motiverensuccessen en belemmeringen bespreken
voldoende effectcontact na 1 jaar afspreken
onvoldoende effectbijstellen veranderplan
3de consult ≤ 8 wekenvoldoende effect
contact na 1 jaar afspreken
3de consult ≤ 8 wekenonvoldoende effect
overgewichtlokaal gecombineerd leefstijl programma
en / of verwijzen huisarts
obesitasverwijzen naar huisarts / kinderarts
na 3-6 maanden contact
![Page 50: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/50.jpg)
Overbruggingsplan
Gecombineerde aanpak leefstijl waarbij ouders betrokken zijn
BOFT- meer Buiten spelen en Bewegen (min. 1 u /dag)
![Page 51: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/51.jpg)
Overbruggingsplan
Gecombineerde aanpak leefstijl waarbij ouders betrokken zijn
BOFT- meer Buiten spelen en Bewegen (min. 1 u /dag)- elke dag Ontbijten / Opvoedingsondersteuning
![Page 52: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/52.jpg)
Overbruggingsplan
Gecombineerde aanpak leefstijl waarbij ouders betrokken zijn
BOFT- meer Buiten spelen en Bewegen (min. 1 u /dag)- elke dag Ontbijten / Opvoedingsondersteuning- beperk gezoete (Fris)dranken / Fastfood
![Page 53: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/53.jpg)
Overbruggingsplan
Gecombineerde aanpak leefstijl waarbij ouders betrokken zijn
BOFT- meer Buiten spelen en Bewegen (min. 1 u /dag)- elke dag Ontbijten / Opvoedingsondersteuning- beperk gezoete (Fris)dranken / Fastfood - minder Televisie / (spel)computer (max. 2 u / dag)
![Page 54: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/54.jpg)
www.overgewicht.org
![Page 55: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/55.jpg)
Veranderingen t.o.v. de huidige werkwijze
• Preventie overgewicht vanaf de geboorte
• Jonger overgewicht signaleren • Bloeddrukmeten vanaf 5 jaar
20-04-23
![Page 56: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/56.jpg)
Registratie
DD / BDSWijzigingsvoorstel toevoegen aan BDS dd 13-3-2012:
• Middelomtrek• Bloeddruk met referentiewaarden• Begeleiden overgewicht
20-04-23
![Page 57: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/57.jpg)
Randvoorwaarden
•(motiverende) gespreksvoering
•Samenwerking met huisarts, kinderarts, diëtist etc.
•Integrale aanpak school, wijk, gemeente etc.
20-04-23
![Page 58: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/58.jpg)
Vragen en discussie
20-04-23
![Page 60: Richtlijn Overgewicht JGZ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062321/568135e4550346895d9d5979/html5/thumbnails/60.jpg)
donderdag 20 april 2023Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |