republika e kosovës - ministria e integrimit europian · të bërit biznes tbb sektori për...

e

Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo

Qeveria –Vlada – Government

Ministria e Integrimit Evropian Ministarstvo Evropske Integracije - Ministry of European Integration

Raport mbi aktivitetet e donatorëve për periudhën 2012-2013

Korrik 2014, Prishtinë

Tabela e përmbajtjes Akronimet………………………………………………………………………………………….......................................................4 Përmbledhje ekzekutive .....………………………………………………………………………........................................................5 I. Hyrje..........………………………………………………………………………………………………………….………..7 II. Metodologjia...……………………………………………………….………………………………………………………8 III. Grupet punuese sektoriale të qeverisë……………………………………………………………………………................10 Grupi punues sektorial për qeverisje………………………………………...…………………………………………………...10 Grupi punues sektorial për sundimin e ligjit ...…………………………………………………………………………………..10 Grupi punues sektorial për ekonomi, tregti dhe industri............ ………………………………………………………….......…11 Grupi punues sektorial për Mjedis.. .………………………………………………...………......................................................11 Grupi punues sektorial i bujqësisë dhe zhvillimit rural ........……………………….……………………………………………12 Grupi punues sektorial i arsimit dhe punësimit ……………………......……….……………......................................................12 Grupi punues sektorial i transportit dhe infrastrukturës …………………………………………................................................13 Grupi punues sektorial i financave publik………………………………...…………………………………………...................14 Të tjera..…………………………………………………………………………………………………………………………...14 IV. IV. Zhvillimi Ekonomik dhe Social i Kosovës gjatë vitit 2012 dhe 2013……………………..……………………...15 Historiku makroekonomik .....…………………………………………………………………………………………………….15 Biznesi dhe Sundimi i Ligjit.…………………………………………………………………………………………..................19 Treguesit tjerë .………………….……………………………………………………………………………………..................21 Treguesit e arsimit...…………………………………………………………………………………………………………...21 Treguesit e shëndetësisë……………………………………………………………………………………………………….24 V. Aktivitetet e Donatorëve …………………………......………………………………………………………….................26 1.0 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 ………...………………………….26

2.0 AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013………...…….................31 3.0 AZZh sipas grupeve punuese sektoriale, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 .…………………..36 4.0 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013.………………………...38 5.0 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 ……………………..……….40 6.0 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-13..……………………………………….42 7.0 AZZh sipas Grupeve Punuese Sektoriale, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013………....………..44

7.1 Sundimi i Ligjit..………………………………………………………………………………………………….44 7.1.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012…………………………………….…44 7.1.2 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013.………………………………………45 7.1.3 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013......…………………………46 7.1.4 Numri i projekteve të donatorëve dhe shuma totale, të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012 dhe 201............................................................................................................................. ...................………………...49 7.1.5 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013..………………..51

7.2 Bujqësia dhe Zhvillimi Rural .........……………………………………………………………………................52 7.2.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013……………………….……52 7.2.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012 dhe

2013............................................................................................ ..............................................…………55 7.2.3 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 - 2013….......…………….58 7.2.4 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 - 2013……………..……………59 7.2.5 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 - 2013.......……………………………60

7.3 Ekonomia, Tregu dhe Industria ....………………………………………………………………………………..62 7.3.1 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012............64 7.3.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe të disbursuara gjatë vitit 2013...…..64 7.3.3 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013…………….…67 7.3.4 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013…………….......……69 7.3.5 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 ……………………...........70

7.4 Mjedisi ……………………………………………………………………………….......…………………………..73 7.4.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013……....…………………...75

7.4.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe të disbursuara gjatë vitit 2012 .…..76 7.4.3 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe të disbursuara gjatë vitit 2013..…..78 7.4.4 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013.....……………80 7.4.5 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 – 2013……………….........82 7.4.6 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013.....………………...............83

7.5 Të tjera.....…………………………………………………………………………………………………………86 7.5.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 .......……………………...86 7.5.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale, të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012 ....….90 7.5.3 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2013……….91 7.5.4 AZZ sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013.......……………93 7.5.5 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013…………...................95 7.5.6 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013………….........…...............95

7.6 Arsimi dhe Punësimi .........……………………………………………………………………………………….98 7.6.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2013 dhe 2013………….……………99 7.6.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012 ..........100 7.6.3 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2013 …..…102 7.6.4 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 – 2013.....………...104 7.6.5 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 - 2013.………………………...105

7.7 Transporti dhe Infrastruktura ………………………………………………………………………………...107 7.7.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013………...………………..107 7.7.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012......…109 7.7.3 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2013......…110 7.7.4 AZZh sipas Modaliteti të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013......…………..111 7.7.5 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013......….............112 7.7.6 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013.........…………….............113

7.8 Qeverisja....………………………………………………………………………………………………………114 7.8.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013 ....…………………..114 7.8.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe të disbursuara gjatë vitit 2012.......116 7.8.3 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2013……...118 7.8.4 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013.....………120 7.8.5 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013………….....…..122 7.8.6 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013 …………........……..122

7.9 Financat Publike..………………………………………………………………………………………..............125 7.9.1 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012. …….126 7.9.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2013...……127 7.9.3 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013....…………..128 7.9.4 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 - 2013.....………..............130 7.9.5 AZZh sipas Komunave, angazhimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013…………...................130

VI. I. Bujqësia dhe Zhvillimi Rural: vështrim nga afër………………………………………………........…………..131 Shtojca..………………………………………………………………………………………………………………….................133

4

Akronimet Platforma për Menaxhimin e Ndihmës PMN Bujqësia dhe Zhvillimi Rural BZhR Agjencia Austriake për Zhvillim AAZh Bizneset dhe shërbimet e tjera BSHT Banka Qendrore e Kosovës BQK Departamenti i Asistencës Zhvillimore DAZh Komiteti i Asistencës për Zhvillim KAZH Të Bërit Biznes TBB Sektori për gjenerimin e energjisë SGJE Programi për Sundimin Efektiv të Ligjit EROL Ekonomia, Tregtia dhe Industria ETI Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë ZBE Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë AUV Mbështetje e Përgjithshme e Buxhetit GBS Qeveria dhe Shoqëria Civile QShC Qeveria e Kosovës QeK Fondi Monetar Ndërkombëtar FMN Programi Ndërkombëtar i Asistencës në Trajnim për Hetimet Penale ICITAP Kreditanstalt für Wiederaufbau KfW Agjencia e Statistikave të Kosovës ASK Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural MBPZHR Ministria e Integrimit Evropian MIE Ministria e Financave MF Shumë Sektorial dhe Ndër Sektorial MSCC Holandë NL Asistencë Zyrtare për Zhvillim AZZh Organizata për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ekonomik OZHBE Shërbimet e tjera dhe Infrastruktura shoqërore SHTISH Partneriteti Publik Privat PPP Projekti PRO Agjencia për Zhvillim Rajonal AZHR Sundimi i Ligjit SL Grupi Punues Sektorial GPS Bashkëpunimi teknik BT Asistencë Teknike AT Agjencia e SHBA-së për Zhvillim Ndërkombëtar USAID Treguesit e Zhvillimit Botëror WDI Furnizimi me Ujë dhe Kanalizime FUK Pasqyra Ekonomike Globale PEG

5

Përmbledhje ekzekutive Raporti vjetor 2012-2013, mbi aktivitetet e donatorëve në Kosovë, ka për qëllim që të ofrojë një pasqyrë të plotë dhe gjithëpërfshirëse të Asistencës Zyrtare për Zhvillim (AZZh) të ofruar për Kosovën gjatë viteve 2012 dhe 2013 dhe është shpërndarë nëpërmjet Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim / skemave sektoriale dhe nën-sektoriale të Komitetit të Asistencës për Zhvillim dhe skemës së Grupit Punues Sektorial të Qeverisë. Për më tepër, raporti tregon zotimet dhe disbursimet e bëra gjatë kësaj periudhe, bazuar në modalitetin e ndihmës, llojin e ndihmës, komunat dhe numrin e projekteve për donatorët më të mëdhenj. Qëllimi i këtij raporti është që të rrisë transparencën e Qeverisë dhe aktivitetet e donatorëve si dhe të kontribuojë drejt një dialogu aktiv në mes të gjithë akterëve kryesorë në fushën e ndihmës në Kosovë që do të mbështesë zhvillimin e mëtejshëm të politikave efektive të ndihmës dhe mekanizmave për koordinimin e donatorëve. Në periudhën 2012-2013, donatorët dhe Qeveria e Kosovës kanë ofruar një total prej 534.4 milion € në zotime dhe 439.1 milion € në disbursime, përkatësisht gjatë vitit 2012, janë zotuar 244 milion € ndërsa janë disbursuar 224 milion €, kurse gjatë vitit 2013, janë zotuar 290,4 milion € dhe janë disbursuar 215,1 milion €. Zyra e Bashkimit Evropian është donatori më i madh i regjistruar në PMN, duke zotuar pothuajse 242.2 milion € (55%) dhe duke disbursuar rreth 152.3 milion € (39%). Donatori i dytë më i madh është Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 95 milion € të disbursuara (24%), pasuar nga Qeveria Gjermane me 32 milion € (8%) të disbursimeve, Banka Botërore me 37 milion € (7%), Suedia 22.6 milion € (6%), Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 17.8 milion € (5%), Luksemburgu 17.5 milion € (4%), Qeveria e Kosovës 15.2 milion € (4%), Departamenti i Shtetit i Shteteve të Bashkuara 11.1 milion € (3%). Bazuar në të dhënat e nxjerra nga PMN-ja, gjatë periudhës 2012-2013, Qeveria dhe sektori i Shoqërisë Civile ka marrë shumën më të madhe të asistencës, respektivisht, 166.6 milion € (33%) në zotime dhe 152.7 milion € (37%) në disbursime; projektet shumë sektoriale/ndër sektoriale kanë marrë 55.2 milion € (13%) të disbursimeve; Gjenerimi dhe furnizimi me energji 46.7 milion € (11%); Shërbimet e tjera dhe Infrastruktura shoqërore 37,2 milion € (9%); Arsimi 33,4 milion € (8%); Ujësjellësi-Kanalizimet 30,6 milion € (7%); Bujqësi 25,2 milion € (6%); Biznes dhe shërbime të tjera 22,4 milion € (6%); Shëndetësi 11.7 milion € (3%) në disbursime. Gjatë vitit 2012, shumica e zotimeve të donatorëve ishin përqendruar në Qeveri dhe Shoqërinë civile me 26%, Ujësjellësi dhe Kanalizimi me 21%, projektet shumë sektoriale/ndër sektoriale 14%, Shërbimet e tjera dhe Infrastruktura shoqërore 11%, ndërsa 31% janë shpërndarë në Qeveri dhe Sektorin e Shoqërisë Civile, Gjenerimi dhe furnizimi me energji 14%, projektet shumë sektoriale/ndër sektoriale 12%.

6

Gjatë vitit 2013 kemi pasur një rritje në shumën e zotimeve (46.4 milion €) por disbursimet janë zvogëluar në shumën prej 8.9 milion €. Shumica e zotimeve të donatorëve gjatë vitit 2013 ishin të përqendruara tek Qeveria dhe Shoqëria Civile me 36%, projektet shumë sektoriale/ndër sektoriale 17%, Gjenerimi dhe furnizimi me energji 13%, ndërkohë që edhe shumica e disbursimeve janë përqendruar tek Qeveria dhe sektori i Shoqërisë Civile me 38%, projektet shumë sektoriale/ndër sektoriale 14%, Ujësjellësi dhe kanalizimet 9%, ndërkohë që 38% janë disbursuar në sektorin e Qeverisë dhe Shoqërisë civile, projektet shumë sektoriale/ndër sektoriale 14%, Ujësjellësi dhe Kanalizimi me 9%, Infrastruktura dhe Shërbimet e tjera sociale 8%, Arsimi, Bujqësia, gjenerimi dhe furnizimi me energji secila me 7% në disbursime. Gjatë vitit 2012-2013, shumica e asistencës financiare është ofruar përmes modalitetit të ndihmës, përkatësisht, në total, 352.1 milion € (66%) në zotime dhe 202.9 milion € (46%) disbursime; Bashkëpunim/ Asistencë Teknike 107.4 milion € (20%) në zotime dhe 190.4 milion € (44%) në disbursime; Investimet kapitale 68.6 milion € (13%) zotime dhe 39.8 milion € (9%) disbursime; Mbështetja e Përgjithshme (apo e drejtpërdrejtë) në Buxhet (GBS) 2.4 milion € (1%) zotime dhe 3.4 milion € (1%) disbursime; Mbështetja e synuar apo destinuar buxhetore sektoriale (MBS) 1.5 milion € zotime dhe 1.3 milion € disbursime; shkëmbimi në mallra / furnizim 2 milion € në zotime dhe 1.2 milion € në disbursime; Bursat 13.430 milion € zotime dhe 9831 € disbursime. Lloji më i zakonshëm i ndihmës ishte grandi. Gjatë vitit 2012-2013, janë zotuar 474.9 milion € (89%) ndërsa janë disbursuar 436.5 milion € (99%). Gjatë vitit 2012, 85% e llojit të ndihmës në grande është zotuar ndërsa 92% është disbursuar. Ndërkohë që, gjatë vitit 2013, pothuajse e gjithë asistenca është ofruar në formë të grandeve. Gjatë viteve 2012-2013, shuma prej 285.1 milion € (78%) është zotuar për komunën (e papërcaktuar), 23.2 milion € (6%) për komunën e Prishtinës, Mitrovicës 19 milion € (5%), Podujevës 8,9 milion (3%), Mitrovicës së Veriut 8.7 milion € (2%). Gjatë vitit 2013, disbursimet janë ulur në komunën (e papërcaktuar) (për 4.8 milion €), Mitrovicë (3.4 milion € ), Podujevë (2,9 milion €), Fushë Kosovë (1,3 milion €) dhe kështu me radhë. Ndërkohë, disbursimet janë rritur për komunën e Prishtinës (për 4.9 milion €), Leposaviq (1,7 milion €), Zubin Potok (1.5 milion €).

7

I. Hyrje Raporti vjetor mbi aktivitetet e donatorëve në Kosovë për vitin 2012-2013 është hartuar nga stafi i Departamentit të Asistencës Zhvillimore (DAZH) në kuadër të Ministrisë për Integrime Evropiane (MIE). Ai bazohet në të dhënat e marra nga Platforma për Menaxhimin e Ndihmës (PMN) dhe burimet e tjera, përfshirë këto: burimet e të dhënave të Qeverisë së Kosovës, Banka Qendrore e Kosovës, Agjencia e Statistikave të Kosovës, FMN, Banka Botërorë, etj. Raporti synon të ofrojë një pasqyrë të plotë dhe gjithëpërfshirëse të Asistencës Zyrtare për Zhvillim (AZZh) të ofruar për Kosovën në vitet 2012-2013, në mënyrë që donatorët të dinë më mirë se çfarë janë duke bërë të tjerët në fushën e ndihmës dhe njëkohësisht të informojë vendim-marrësit, donatorët dhe Qeverinë e Kosovës mbi alokimet e ndihmës, volumet dhe objektivat. Ky dokument ka për qëllim që të kontribuojë në drejtim të një dialogu aktiv në mes të gjithë akterëve kryesorë në fushën e asistencës në Kosovë që do të gjenerojë zhvillimin e politikave efektive të ndihmës dhe mekanizmave për koordinimin e ndihmës. Ky raport thekson zhvillimet e fundit në asistencën zhvillimore në Kosovë dhe procesin e koordinimit të donatorëve si dhe sfidat dhe një vizion për rolin në rritje të Qeverisë së Kosovës në këtë proces. DAZH-ja synon të rrisë ndërgjegjësimin e donatorëve dhe institucioneve të Kosovës në lidhje me përdorimin e PMN-së dhe mjeteve të tjera të përdorura për koordinimin efektiv të të gjitha aktiviteteve të donatorëve. Për më tepër, ky raport si dhe raportet e tjera pasuese të prodhuara nga DAZH-ja do të rrisin transparencën e Qeverisë dhe aktiviteteve të donatorëve. DAZH-ja do të fokusohet që përmes dialogut më të mirë me donatorët, integrimit të PMN-së në kuadër të sistemit të planifikimit buxhetor të Ministrisë së Financave (MF) dhe mekanizmave të tjera të harmonizojë dhe të kanalizojë asistencën e huaj me prioritetet kombëtare. MIE inkurajon të gjithë partnerët e përfshirë në procesin e koordinimit të donatorëve që t`i ofrojnë DAZH-it reagimet në mënyrë që procesi i koordinimit të donatorëve të jetë sa më transparent dhe efektiv që të jetë e mundshme. Synimi përfundimtar i DAZH-it është që të bëhet pika kryesore kontaktuese në emër të Republikës së Kosovës për ndërlidhje me donatorët. Përgatitja e Raportit Vjetor mbi Aktivitetet e Donatorëve në Kosovë për vitin 2012-2013 ndjek ristrukturimin e MIE-së në dhjetor të vitit 2012. Ristrukturimi i MIE-së përfshinte themelimin e Departamentit për Asistencë Zhvillimore. Më parë, koordinimi i donatorëve ishte përgjegjësi e ndarë në mes të një njësie qendrore dhe tri departamenteve sektoriale në kuadër të ministrisë, e cila në të njëjtën kohë ishte përgjegjëse për koordinimin e procesit të integrimit evropian. Kjo krijoi një mbingarkesë të detyrave dhe përgjegjësive të cilat shpesh kanë rezultuar me neglizhencë të koordinimit të donatorëve. Ndarja e re e punës do të përqendrojë përpjekjet dhe burimet në mënyrë që të rrisë efikasitetin dhe efektivitetin e MIE-së në procesin e koordinimit të donatorëve. DAZH-i është përgjegjës për koordinimin, planifikimin, programimin, monitorimin, raportimin dhe vlerësimin e asistencës së BE-së donatorëve të tjerë. DAZH-i koordinon takimet e Grupit

8

Punues Sektorial dhe mekanizmat e tjera për koordinimin e donatorëve, duke përfshirë menaxhimin dhe mbikëqyrjen e të dhënave të Platformës së Qeverisë së Kosovës (QeK) për Menaxhimin e Ndihmës, e cila ofron informata mbi aktivitetet e përfunduara, aktivitetet në vazhdim e sipër apo aktivitetet e planifikuara të donatorëve të raportuara në baza tremujore. Marrëveshjet ndërkombëtare të tilla si Deklarata e Parisit (2005), Agjenda Accra për Veprim (2008) dhe së fundmi Marrëveshja për Partneritet Busan 2012 kanë bërë thirrje për efikasitet, transparencë dhe përafrim më të mirë të ndihmës me prioritetet kombëtare. Në këtë drejtim, Kosova është vendi i parë që e përdori PMN-në për të vënë në dispozicion informatat për gjithë sektorët qeveritarë dhe për publikun e gjerë.

II. Metodologjia

Raporti përdor të dhënat nga PMN-ja, QeK-ja dhe burimet e tjera. PMN-ja financohet nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë dhe zbatohet nga "Development Gateway" në mënyrë që të promovojë transparencën dhe koordinimin në mes të palëve kryesor të interesit, përfshirë QeK-në, donatorët dhe shoqërinë civile. PMN-ja është e projektuar që të ofrojë informatat të raportuara nga donatorët në kohë reale në lidhje me komponentët kyç të rrjedhave zyrtare të ndihmës të cilat ndodhin në aktivitetet në dhe jashtë buxhetit. Siç tregon raporti, masat kyçe të regjistruara në PMN përfshijnë zotimet, disbursimet, sektorët dhe detajet e tjera të projektit. PMN-ja raporton të gjitha shumat në Euro duke përdorur kursin valutor zyrtar të donatorëve në datën e transaksionit, nëse janë në dispozicion apo kur nuk ofrohet kursi valutor aktual atëherë ofrohet kursi valutor zyrtar. Raporti ndan shpërndarjen e DAZH-it përmes Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim/ skemave sektoriale dhe nën-sektoriale të Komitetit për Asistencë Zhvillimore dhe skemës së Grupit Punues Sektorial qeveritar. Shpesh nuk ka bashkëpunim të ndërsjellët në mes të sektorëve të OECD/KAZH dhe SGPS-së, prandaj, mbetet sfidë për komunitetin e donatorëve që të etiketojnë si duhet aktivitetet e tyre. DAZH-i ka kryer kontrolle cilësore të të dhënave për të siguruar qëndrueshmërinë, sipas nevojës, megjithatë, departamenti do të vazhdojë të punojë me donatorët për përditësimet e sakta në sistem si dhe do të ofrojë përshkrime të detajuara të GPS-vë dhe atë se cilët sektorë mbulojnë këto grupe. Gjithashtu, DAZH-i ka shpërndarë tek të gjithë donatorët orarin në lidhje me përditësimet tremujore, duke përfshirë: tremujorin TM1: projektet e reja, informacioni i përditësuar si dhe zotimet dhe disbursimet e bëra në mes të 1 janarit dhe 31 marsit duhet të futen para datës 30 prill; TM 2: projektet e reja, informatat e përditësuara, zotimet dhe disbursimet e bëra në mes të 1 prillit dhe 31 qershorit duhet të futen para datës 31 korrik; TM 3: projektet e reja, informatat e përditësuara si dhe zotimet dhe disbursimet e bëra në mes të 1 korrikut dhe 31 shtatorit duhet të futen para datës 31 tetor; dhe TM 4: projektet e reja, informatat e përditësuara, zotimet dhe disbursimet e bëra në mes të 1 tetorit deri më 31 dhjetor duhet të futen përpara datës 31 janar. Donatorëve u është kërkuar që t`i dëshmojnë përditësimet në PMN, për TM 2 të vitit 2013 lidhur me projektet e përfunduara në vazhdim e sipër si dhe ato të planifikuara. Ata që nuk e kanë respektuar këtë apo kanë ofruar informatat që është të verifikohen, kemi kontaktuar me ta dhe u

9

është kërkuar të raportojnë informacionin e nevojshëm. Raporti përdor përditësimet e paraqitura deri më datën 26 prill 2014.1 Më datën 25 tetor të vitit 2013, donatorëve u kemi rikujtuar që të përditësojnë të dhënat e tyre për TM 3, ndërsa DAZH-i ka përgatitur dhe ka shpërndarë fletënotimin (scorecard) të bazuar në përditësimet që janë bërë deri më 31 tetor të vitit 2013. Më pas, donatorëve u është dhënë një javë kohë që të përditësojnë pjesën tjetër të të dhënave. Më 13 nëntor të vitit 2013, DAZH-i ka shpërndarë dhe publikuar fletënotimin (scorecard). Synimi i fletënotimit (scorecard) është që të vlerësojë donatorët mbi afatet kohore dhe plotësueshmërinë e informacionit të ofruar në PMN. Më pastaj, fletënotimi është rishpërndarë më 4 dhjetor të vitit 2013, duke vënë në dukje nëse donatorët kanë konfirmuar ndryshimet e kërkuara nga DAZH-i përmes procesit të validimit të të dhënave. Më 16 dhjetor të vitit 2013, DAZH-ja ka dërguar përkujtuesin tjetër tek të gjithë donatorët për përditësimin e të dhënave të tyre sa i përket TM 4 të vitit 2013 dhe të përditësojnë të dhënat e përgjithshme për vitin 2013. Për më tepër, më 31 dhjetor 2013, DAZH-ja ka dërguar përkujtuesin final për përditësimin e të dhënave të TM 4 dhe përditësimin e të dhënave të përgjithshme për vitin 2013. Fletënotimi final i donatorëve për TM 4, bazuar në të dhënat që janë bërë mes datës 1 tetor 2013 dhe 31 janar 2014 është dërguar më 4 mars 2014. Më 1 prill të vitit 2014, donatorëve u është rikujtuar që të përditësojnë të dhënat e tyre të përgjithshme për vitin 2012 dhe 2013 për Raportin Vjetor të vitit 2013-2014. Afati i fundit për përditësimin e të dhënave ishte 11 prilli i vitit 2014. Donatorëve u është kërkuar që të konfirmojnë përmes e-mailit përfundimin e procesit të përditësimit. Megjithatë, sa i përket afatit të fundit, DAZH-i ka pranuar vetëm disa konfirmime dhe për këtë u morr vendimi që të zgjatet afati i fundit edhe për një javë. Më 26 prill të vitit 2014, DAZH-ja ka nxjerrë të dhënat nga PMN-ja dhe ka filluar të përgatisë Raportin Vjetor për vitin 2012-2013. Koha reale e PMN-së nënkupton se afatet kohore në të cilat donatorët i raportojnë të dhënat ndikon në përmbajtjen e ndonjë raporti dhe analizave të tij2. Për momentin ekzistojnë dyzet e tre donatorë dhe agjenci zhvillimore të cilat kanë raportuar zotimet dhe disbursimet aktuale në vitin 2012 dhe 20133. Shumica e komunitetit të donatorëve janë duke ofruar përditësimet e tyre për platformën çdo tre muaj, megjithatë, ende ka partnerë të rëndësishëm të cilët nuk i raportojnë aktivitetet e tyre dhe kontributet e të cilëve nuk mund të reflektohen në sistem apo në raportet dhe analizat pasuese4. MIE do të vazhdojë të punojë ngushtë me komunitetin e donatorëve në mënyrë që të sigurojë që asistenca të kapet sa më tërësisht të jetë e mundur.

1DAZH-i së fundmi do të jetë përgjegjës për koordinimin e asistencës së huaj dhe të sektorëve të tjerë, që do të thotë se zyrtarët e DAZH-it do të mbikëqyrin procesin e validimit të të dhënave në PMN të bazuar në nivelin sektorial dhe nën-sektorial për të cilin ata janë përgjegjës. 2 Në shumicën e rasteve, donatorët raportojnë drejtpërdrejt informacionin mbi projektin e tyre. Ekzistojnë disa

përjashtime, aty ku agjencia zbatuese është përgjegjëse për raportimin e informacionit. Shembulli më prominent është ai i projekteve të realizuara të Agjencisë së OKB-së. 3 Këtu nuk përfshihen kontributet e Qeverisë së Kosovës në projektet e bashkë-financuara

4 Belgjika, Ambasada Turke, TIKA Turke, Republika Çeke, BEI dhe BERZH janë në mesin e donatorëve të cilët

nuk raportojnë rregullisht në sistem, kontributet e të cilëve nuk mund të reflektohen plotësisht

10

Përveç PMN-së, Raporti përdor një numër të burimeve të tjera duke përfshirë buletinet dhe raportet nga Banka Qendrore e Kosovës, Agjencia e Statistikave të Kosovës, MF-ja, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore.5

III. Grupet Punuese Sektoriale të Qeverisë Grupet punuese sektoriale janë krijuar si pjesë e mekanizmit të qeverisë për koordinim të donatorëve, në mënyrë që të ofrojnë mundësi për donatorët dhe ministritë e linjës që të diskutojnë nevojat, projektet dhe të koordinojnë më mirë dhe në mënyrë më efikase shpërndarjen e burimeve. Ekzistojnë tetë grupe punuese sektoriale, të cilët janë përshkruar më poshtë. III. Grupi punues sektorial për qeverisje Grupi punues sektorial për qeverisje është një strukturë kryesisht përgjegjëse për koordinimin e asistencës së donatorëve të huaj, duke siguruar përputhjen e investimeve të donatorëve me strategjitë sektoriale përkatëse dhe monitorimin e procesit. Një koordinim efektiv mundësohet nëpërmjet një sërë aktivitetesh që përfshijnë mbajtjen e një linje të fortë të komunikimit në mes të komunitetit të donatorëve dhe institucioneve përfituese, duke bërë rekomandime për strategjitë sektoriale si dhe propozime të reja mbi strategjitë e mundshme, duke siguruar shmangien e dyfishimit të aktiviteteve, verifikimin e të dhënave në Platformën për Menaxhimin e Ndihmës (PMN) për projektet e donatorëve për sektorin dhe nën-sektorët, duke përcaktuar treguesit e përbashkët të performancës për matjen e performancës së sektorit, përcaktimin e prioriteteve vjetore dhe shumë-vjetore për investimet e huaja në sektor si dhe të propozon përcaktimin e grupeve nën-sektoriale Grupi punues sektorial për qeverisje përbëhet nga tre nën-sektorë: - Administrata publike; - Qeverisja lokale dhe decentralizimi; - Trashëgimia kulturore; Nën-sektori i administratës publike është nën kompetencat e Ministrisë së Administratës Publike, nën-sektori i qeverisjes lokale dhe decentralizimit është nën-kompetencat e Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal dhe nën-sektori për trashëgimi kulturore është nën Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. Grupi punues sektorial për sundimin e ligjit Grupi punues sektorial për Sundimin e Ligjit (SL) ndahet në tre grupe punuese nën-sektoriale që përbëhen nga projekte të: punëve të brendshme, gjyqësorit dhe kategorisë "të tjera". Kategoria

5 Një listë më e plotë e burimeve të konsultuar është përfshirë në faqe ku është cituar puna.

11

"të tjera" përfshinë projekte të cilat trajtojnë çështjet e mediave, barazisë gjinore, mbrojtjes së minoriteteve dhe kthimit dhe re-integrimit. Platforma për menaxhimin e ndihmës (PMN) përmban një grup punues nën-sektorial për sundimin e ligjit me "projekte të papërcaktuara" të cilën donatorët nuk e kanë përcaktuar në asnjë kategori të veçantë. Përfituesit kryesorë janë institucionet e përfshira në çështjet e brendshme dhe të gjyqësorit duke e përfshirë Ministrinë e Punëve të Brendshme, Policinë e Kosovës, Ministrinë e Drejtësisë dhe agjencitë e sajë, Këshillin gjyqësor, prokurorial dhe Institutin Gjyqësor të Kosovës, Ministrinë për Komunitete dhe Kthim, shoqërinë civile dhe kështu me radhë. Në një shkallë kohore prej janarit të vitit 2012 deri në dhjetor të vitit 2013, sipas skemës për grupet punuese sektoriale të Qeverisë së Kosovës janë 18 projekte të regjistruara dhe të përfunduara nën kategorinë e çështjeve të brendshme, 53 projekte të përfunduara, 49 në vazhdim e sipër dhe 6 projekte të planifikuara. Kategoria "të tjera" përmban 23 projekte të përfunduara dhe 27 projekte në vazhdim, ndërsa kategoria "të papërcaktuara" përmban 53 projekte të përfunduara, 29 në vazhdim e sipër dhe 6 projekte të planifikuara. Shumica e projekteve nën kategorinë për sundimin e ligjit janë zbatuar në nivel kombëtar. Grupi punues sektorial për ekonomi, tregti dhe industri GPS për ekonomi, tregti dhe industri përbëhen nga tre nën-sektorët: tregu i brendshëm, kokurrenca, prokurimi dhe PPP-ja; Zhvillimi i sektorit privatë, privatizimi dhe zhvillimi ekonomik rajonal; GPS-të "të tjera" në ekonomi, tregti dhe industri (përfshinë burimet minerale dhe të minierave, politikën e sektorit financiar dhe mbështetjen e ndërmjetësve financiar). Financimi projekteve kapitale për sektorin e ekonomisë, tregtisë dhe industrisë për vitin 2012 nga buxheti i Kosovës ishte 4.3 milion €. Ndërsa, për vitin 2013, nga buxheti i Kosovës janë shpenzuar 2.5 milion € në investime kapitale për GPS në ekonomi, tregti dhe industri. Në Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve 2014-2016, Ministria e Tregtisë dhe Industrisë ka vendosur objektivat e mëposhtme që duhet të arrihen: a) Krijimi i një klime të favorshme për investimet private, si ato vendore ashtu edhe ato të huaja, promovimin e vitalizimit të zhvillimit ekonomik dhe industrial të vendit; b) Promovimi i investimeve dhe eksportit; c) Zhvillimi i mëtejshëm i cilësisë së infrastrukturës, avancimin e laboratorëve, metrologjisë, akreditimit dhe përmirësimi përmes rritjes së numrit të standardeve të përafruara (transpozuar) si dhe zbatimi i tyre; d) Siguria e produkteve jo-ushqimore industriale, rritja e ndërgjegjësimit të konsumatorit dhe përmirësimi i mbikëqyrjes së tregut; e) Zhvillimi i Politikave Tregtare në përmirësimin e bilancit tregtar të vendit. Grupi punues sektorial për Mjedis Grupi punues sektorial për mjedisit është një strukturë kryesisht përgjegjëse për koordinimin e asistencës së donatorëve të huaj, duke siguruar përputhjen e investimeve të donatorëve me strategjitë sektoriale përkatëse dhe monitorimin e procesit. Një koordinim efektiv mundësohet nëpërmjet një sërë aktivitetesh që përfshijnë mbajtjen e një linje të fortë të komunikimit në mes

12

të komunitetit të donatorëve dhe institucioneve përfituese, duke bërë rekomandime për strategjitë sektoriale si dhe propozime të reja mbi strategjitë e mundshme, duke siguruar shmangien e dyfishimit të aktiviteteve, verifikimin e të dhënave në Platformën për Menaxhimin e Ndihmës (PMN) për projektet e donatorëve për sektorin dhe nën-sektorët, duke përcaktuar treguesit e përbashkët të performancës për matjen e performancës së sektorit, përcaktimin e prioriteteve vjetore dhe shumë-vjetore për investimet e huaja në sektor si dhe të propozon përcaktimin e grupeve nën-sektoriale. Grupi punues sektorial për mjedis përbëhet nga tre nën sektorë: - Mbrojtja e mjedisit dhe higjiena e ujit; - Shëndeti publik; - Planifikimi hapësinor, banimi dhe ndërtimi. Nën-sektorët e mbrojtjes së mjedisit dhe higjienës së ujit si dhe Planifikimi Hapësinor, banimi dhe ndërtimi bien nën kompetencat e Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, kurse, Nën-sektori i Shëndeti Publik është nën kompetencat e Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik të Kosovës, brenda Ministrisë së Shëndetësisë. Grupi punues sektorial i bujqësisë dhe zhvillimit rural Grupi punues sektorial i bujqësisë dhe zhvillimit rural është përgjegjës për inicimin e strategjisë së re sektoriale të bazuar në dokumentet ekzistuese strategjike dhe të politikave; rishikimin e politikave ekzistuese dhe strategjinë e sektorit; shkëmbimin e informacionit në lidhje me aktivitetet, planet dhe nismat e institucioneve qeveritare dhe të donatorëve që mbështesin këtë sektor; verifikimin e të dhënave në PMN në lidhje me projektet e donatorëve që kanë të bëjnë me nën-sektorët dhe sektorin; rregullimi dhe harmonizimi i asistencës së jashtme me prioritetet sektoriale të qeverisë dhe politikat dhe proceset e planifikimit të buxhetit; përcaktimin e treguesve të përbashkët të performancës brenda sektorit; rritjen e efektivitetit të asistencës së huaj dhe shmangien e dyfishimit të aktiviteteve; përcaktimin e prioriteteve vjetore dhe shumëvjeçare që do të mbështeten nga asistenca e huaj, etj. Sektori i bujqësisë dhe zhvillimit rural përbëhet nga dy nën-sektorë: - Bujqësia dhe zhvillimi rural, dhe - Pylltaria. Projektet e këtij sektori janë zakonisht projekte që mbështesin MBPZHR-në në zhvillimin e legjislacionit dhe politikave si dhe në zbatimin e Programit të bujqësisë dhe zhvillimit rural, zbatimin e strategjisë dhe politikave të pyjeve, zhvillimin e sektorit të blegtorisë, mikro-kredi dhe zhvillimin e bujqësisë, zhvillimin e bujqësisë dhe të kapaciteteve bujqësore, grandet për zhvillim rural; zbatimi i programit të zhvillimit të sektorit të pyjeve në Kosovë, mbështetje teknike për zhvillimin e burimeve njerëzore të shërbimeve këshillimore bujqësore, mbështetje për ngritjen e kapaciteteve për analizën e politikave të bujqësisë dhe zhvillimit rural dhe formulimin për të mbështetur integrimin e vendeve të Evropës Juglindore në BE, përmbushjen e standardeve të BE-së për sigurinë e ushqimit dhe shërbimet veterinare, regjistrimi i bujqësisë, mbështetje për shfrytëzimin e tokës, mbështetje për Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, sektorit të Ushqimit dhe Veterinarisë, qasja e bazuar në program, qasje të gjerë

13

sektoriale, planifikimin hapësinor rural, menaxhimin e qëndrueshëm të pyjeve, krijimi i sistemit informativ të burimeve të tokës për shfrytëzimin e qëndrueshëm të tokës, etj. Grupi punues sektorial i arsimit dhe punësimit Grupi punues sektorial i arsimit dhe punësimit është një organ përgjegjës për koordinimin e asistencës së donatorëve të huaj, duke siguruar përputhjen e investimeve të donatorëve me strategjitë sektoriale përkatëse dhe monitorimin e procesit në fusha të caktuara. Një koordinim efektiv mundësohet nëpërmjet një sërë aktivitetesh që përfshijnë mbajtjen e një linje të fortë të komunikimit në mes të komunitetit të donatorëve dhe institucioneve përfituese, duke bërë rekomandime për strategjitë sektoriale si dhe propozime të reja mbi strategjitë e mundshme, duke siguruar shmangien e dyfishimit të aktiviteteve, verifikimin e të dhënave në Platformën për Menaxhimin e Ndihmës (PMN) për projektet e donatorëve për sektorin dhe nën-sektorët, duke përcaktuar treguesit e përbashkët të performancës për matjen e performancës së sektorit, përcaktimin e prioriteteve vjetore dhe shumë-vjeçare për investimet e huaja në sektor si dhe të sugjerojë përcaktimin e grupeve punuese nën-sektoriale. Grupi punues sektorial i arsimit dhe punësimit përbëhet nga pesë nën-sektorët vijues:

Punësimi, mirëqenia sociale, dhe përfshirja sociale; Arsimi i lartë, hulumtimi dhe inovacioni; Arsimi parauniversitar (arsimi parashkollor dhe arsimi i përgjithshëm); Arsimi dhe aftësimi profesional (mësimi i të rriturve dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës); Rinia dhe GPS-të e tjera të arsimit dhe punësimit (përfshijnë aktivitete rekreative dhe

kulturore jo trashëgimore); Nën-sektori i punësimit, mirëqenies sociale, dhe përfshirjes sociale është pjesë e Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale (MPMS), ndërsa tre nën-sektorët e tjerë, përkatësisht arsimi i lartë, hulumtimi dhe inovacioni; Arsimi parauniversitar (arsimi parashkollor dhe arsimi i përgjithshëm) dhe Arsimi dhe Aftësimi Profesional (mësimi i të rriturve dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës) bien nën Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT). Nën-sektori i fundit për të rinjtë dhe fusha të tjera të arsimit dhe punësimit janë krijuar për të mbuluar fusha të cilat nuk janë të mbuluara tashmë nga nën-sektorët e tjerë, si pasojë, ajo bie nën tre ministri, përkatësisht, Ministrinë e Rinisë, Kulturës dhe Sportit (MKRS), MPMS dhe MASHT. Kur shohim shumën e disbursuar për secilin grup punues nën-sektorial, mund të vërehet se arsimi parauniversitar (arsimi parashkollor dhe arsimi i përgjithshëm) ka marrë shumën më të madhe të fondeve me një total prej 17.832.317 €. Më pas renditet grupi punues nën-sektorial i punësimit, mirëqenies sociale dhe përfshirjes sociale me një total prej 15.932.140 € të disbursuar; i treti renditet GPNS i arsimit dhe aftësimit profesional (mësimi i të rriturve dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës) me një total prej 13.910.673 € të disbursuar. GPNS që ka marrë më së paku fonde, Rinia dhe grupet e tjera punuese sektoriale të arsimit dhe punësimit (përfshijnë aktivitete rekreative dhe kulturore jo trashëgimore) me një shumë prej 940,020 € në total.

14

Grupi punues sektorial i transportit dhe infrastrukturës Një nga sistemet për kategorizimin e sektorit për alokimin e ndihmës në Republikën e Kosovës është përmes grupeve punuese sektoriale. Këto grupe janë një nga komponentët kyçe të menaxhimit të ndihmës dhe përpjekjeve për koordinim të Kosovës, siç është përshkruar në Rregulloren për Koordinimin e Donatorëve. Grupi punues sektorial i transportit dhe infrastrukturës është një strukturë kryesisht përgjegjëse për koordinimin e asistencës së donatorëve të huaj, duke siguruar përputhjen e investimeve të donatorëve me strategjitë sektoriale përkatëse dhe monitorimin e procesit. Një koordinim efektiv mundësohet nëpërmjet një sërë aktivitetesh që përfshijnë mbajtjen e një linje të fortë të komunikimit në mes të komunitetit të donatorëve dhe institucioneve përfituese, duke bërë rekomandime për strategjitë sektoriale si dhe propozime të reja mbi strategjitë e mundshme, duke siguruar shmangien e dyfishimit të aktiviteteve, verifikimin e të dhënave në Platformën për Menaxhimin e Ndihmës (PMN) për projektet e donatorëve për sektorin dhe nën-sektorët, duke përcaktuar treguesit e përbashkët të performancës për matjen e performancës së sektorit, përcaktimin e prioriteteve vjetore dhe shumë-vjeçare për investimet e huaja në sektor si dhe të sugjerojë përcaktimin e grupeve punuese nën-sektoriale. Takime të rregullta mes palëve të interesit në qeveri dhe komunitetit të donatorëve janë mbajtur për çdo grup punues sektorial. Këto takime forcojnë bashkëpunimin dhe fokusojnë përpjekjet në prioritetet e Qeverisë së Kosovës. Në faqet në vijim, një profil për GPS-në e transportit dhe infrastrukturës është paraqitur duke u bazuar në të dhënat nga PMN. Grupi punues sektorial i financave publike Grupi punues sektorial i financave publike është një strukturë kryesisht përgjegjëse për koordinimin e asistencës së donatorëve të huaj, duke siguruar përputhjen e investimeve të donatorëve me strategjitë sektoriale përkatëse dhe monitorimin e procesit. Një koordinim efektiv mundësohet nëpërmjet një sërë aktivitetesh që përfshijnë mbajtjen e një linje të fortë të komunikimit në mes të komunitetit të donatorëve dhe institucioneve përfituese, duke bërë rekomandime për strategjitë sektoriale si dhe propozime të reja mbi strategjitë e mundshme, duke siguruar shmangien e dyfishimit të aktiviteteve, verifikimin e të dhënave në Platformën për Menaxhimin e Ndihmës (PMN) për projektet e donatorëve për sektorin dhe nën-sektorët, duke përcaktuar treguesit e përbashkët të performancës për matjen e performancës së sektorit, përcaktimin e prioriteteve vjetore dhe shumë-vjeçare për investimet e huaja në sektor si dhe të sugjerojë përcaktimin e grupeve nën-sektoriale. Grupi punues sektorial i financave publike përbëhet nga tre nën-sektorë: - Menaxhimi i financave publike; - Doganat dhe Administrata tatimore; - Statistikat dhe regjistrimi. Nën-sektorët e menaxhimit të financave publike si dhe doganat dhe Administrata Tatimore bien nën kompetencat e Ministrisë së Financave, ndërsa, nën-sektori i statistikave dhe regjistrimit bie nën kompetencat e Agjencisë së Statistikave të Kosovës.

15

Të tjera Grupi tjetër punues sektorial është një kategorizim që ekziston vetëm në PMN dhe përfshin projekte shumë-sektoriale, mikro-projekte, aktivitete të ndryshme dhe ndër-sektoriale të donatorëve.

IV. Zhvillimi Ekonomik dhe Social i Kosovës gjatë vitit 2012 dhe 2013 Historiku makroekonomik Kjo pjesë ka për qëllim të ofrojë një pasqyrë të shkurtër të gjendjes aktuale të ekonomisë së Kosovës dhe treguesve të zgjedhur social në mënyrë që të ofrojë një kontekst për një diskutim më të fokusuar në asistencën zhvillimore. Ekonomia e Kosovës ka vazhduar të ketë rënie, në përputhje me rritjen e ngadalshme në Evropë, por normat e rritjes janë projektuar të mbeten më të larta se në vendet fqinje të rajonit, sipas vlerësimeve të Ministrisë së Financave rritja reale e BPV-së për vitin 2013 ishte 3.2% që tregon një rritje prej 0.8% në krahasim me vitin 2012. Kjo rezulton nga rritja e eksportit të mallrave dhe shërbimeve6. BPV-ja e Kosovës përbëhet kryesisht nga Hyrjet, të Ardhurat, Kërkesat, dhe eksportet Neto. Diaspora e Kosovës është e rëndësishme dhe kushtet ekonomike në vendet pritëse mund të ndikojnë në hyrjet e BPV-së, duke përfshirë kërkesat e brendshme dhe taksat kufitare. Pavarësisht vështirësive me të cilat po përballen vendet pritëse, Kosova ka përjetuar një rritje të remitencave që mbështesin konsumin e brendshëm. Rritja vjetore e BPV-së së Kosovës në përqindje (në Euro)

Rritja a remitencave (në miliona euro). Remitancat në përqindje të BPV-së

6 Pasqyra makroekonomike e MF-së, Nr.15, shtator-dhjetor 2013

16

BQK 2013 WDI Kosova importon shumë më shumë sesa eksporton. Kontributi i eksporteve sipas vëllimit tregtar është 293 milion euro, një rritje prej 6.5% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2012, ku eksportet arritën vlerën e 269.3 milion euro. Importet arritën vlerën prej 2.4 miliardë euro për vitin 2013, një rënie prej 2.2%, në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Sipas Bankës Qendrore të Kosovës, eksportet ende nuk janë në atë nivel për të transformuar ekonominë. Sipas analizave të FMN-së, arsyeja e rënies së importeve për vitin 2013 ishte ulja e çmimeve të metaleve bazë, por jo e sasisë.7 Deficiti tregtar parashikohet të vazhdojë të qëndrojë në 40% të BPV-së.8

Vëllimi i eksporteve të mallrave dhe shërbimeve (ndryshimi i përqindjes)

Ndryshimi në vëllimin e importeve të mallrave dhe shërbimeve (ndryshimi i përqindjes)

7 FMN 8 FMN

17

WEO FMN Indeksi i Çmimeve të Konsumit në Kosovë (IÇK) ka vazhduar të rritet gjatë vitit 2013, ndonëse me një ritëm më të ulët sesa në vitin 2012. Norma mesatare vjetore e inflacionit në vitin 2013 ishte pak më e ulët, me 1.8% në krahasim me vitin 2012, ku norma mesatare vjetore e inflacionit ishte 2.5%. Sipas vlerësimeve të vitit 2013 të Bankës Qendrore të Kosovës, çmimet e rritura janë vërejtur kryesisht në nëngrupin e duhanit dhe pijeve (me 7, 2%), mbathjeve dhe veshjeve me 2.9%, rekreacionit dhe kulturës me 2.7%, ushqimit dhe pijeve jo-alkoolike me 2.1 përqind (1.0 përqind në vitin 2012), etj., ndërkohë që rënia e çmimeve në krahasim me vitin 2012 u vë re në transport me 1.9% dhe pajisje të komunikimit me 0.9%.

BQK, Vlerësimi Tremujor i Ekonomisë, Nr. 5, 2013

18

Kosova është klasifikuar si një vend më të ardhura të ulëta-të mesme, me BPV prej 2,721 euro për kokë banori në vitin 2012. Ajo është në mesin e vendeve më të varfra në Evropë, me shkallë të lartë të varfërisë dhe të papunësisë, dhe me një prej BPV-ve më të ulëta për kokë banori në Evropë. Sipas Agjencisë Kombëtare të Statistikave, BPV-ja e Kosovës është rritur nga 2.911,8 milion euro sa ishte në vitin 2004 në 3.940,3 milion euro në vitin 2008, ndërsa në vitin 2012 është raportuar të jetë 4.916,4 milion euro.

Kosova ka një ndër normat më të ulëta të punësimit në Evropë, me një normë të llogaritur të papunësisë prej më shumë se 30.9 përqind në vitin 2012 dhe me një shkallë punësimi prej vetëm 25.6 përqind. Ajo ka popullsinë më të re në Evropë, ku 50% e popullsisë është nën moshën 26 vjeçare. Kosova është duke u përballur me sfida të shumta ekonomike. Shkalla e papunësisë së të rinjve prej 55.3% paraqet një sfidë të vështirë duke pasur parasysh se Kosova ka popullatën më të re në Evropë (të rinjtë e moshës 15-24 vjeçare përbëjnë 31% të popullsisë në moshë për punë). Mungesa e mundësive të punësimit krijon një situatë në të cilën shumë banorë të Kosovës jetojnë në varfëri prej më pak se 1.42 € / ditë dhe në varfëri të skajshme me 0,92 € / ditë. Regjistrimi i popullatës në vitin 2011 raportoi se 34.5% e popullsisë së Kosovës jeton nën nivelin e varfërisë dhe 12.1% jetojnë në varfëri të skajshme.

Kushtet e tregut të punës së Kosovës kanë qenë të rënda veçanërisht për të rinjtë dhe femrat

Vlerësimet tregojnë se papunësia në mesin e grupmoshës 15-24 vjeçare tejkalon vlerën prej 55 përqind. Cilësia në përgjithësi e dobët e sistemit të arsimit dhe mundësitë e kufizuara të punësimit e bëjnë të vështirë për të rinjtë për të hyrë dhe mbajtur vendin e punës; të rinjtë të cilët kanë sukses në gjetjen e punës janë punësuar zakonisht në mënyrë tipike në pozita me kualifikim dhe me produktivitet të ulët, shpesh në sektorin joformal. Vetëm 12.9 për qind e femrave të grupmoshës së aftë për punë janë të punësuara, dhe 38.8 për qind e femrave në moshën e punës (duke përfshirë femrat që në mënyrë aktive kërkojnë punë dhe janë të papunësuara).

Norma e punësimit të popullsisë në moshë pune dhe normat e papunësisë Gjithsej Femra Meshkuj Norma e pjesëmarrjes së fuqisë punëtore 40.5 21.1 60.2

Norma jo-aktive 59.5 78.9 38.8 Norma e punësimit 28.4 12.9 44.0 Pjesa e margjinalizuar në punësimin e përgjithshëm 23.6 18.9 25.0

Norma e papunësisë 30.0 38.8 26.9 Norma e papunësisë së të rinjve (15-24 vjeç) 55.9 68.4 50.4

Pjesa NEET(Të pa-inkuadruar në Arsim, Punësim ose Trajnim) e të rinjve (15–24 vjeç)

35.3 40.9 30.0

Sondazhi i Fuqisë Punëtore në vitin 2013 (Agjencia e Statistikave të Kosovës) (korrik 2014)

19

Kosova ka përmirësuar klimën e saj të biznesit në disa aspekte, por sfidat mbeten në uljen e normave të larta të papunësisë. Konkurrenca e Ndërmarrjeve të Mesme dhe të Vogla (brenda dhe jashtë vendit) është kritike për zhvillimin e sektorit privat dhe uljen e papunësisë së fuqisë punëtore. Infrastruktura publike dhe kufizimet e klimës së biznesit duhet të adresohen në mënyrë që të përmirësojnë cilësinë dhe sasinë në linjat e prodhimit të mallrave të prodhuara vendore, duke përfshirë edhe sektorin e bujqësisë. Biznesi dhe Sundimi i Ligjit

Që prej tremujorit të dytë të vitit 2011, Kosova ka bërë përparim të rëndësishëm në fuqizimin e kornizës themelore ligjore dhe strukturave institucionale, me qëllim për të përforcuar themelet e nevojshme për një ekonomi funksionale të tregut.

Këto përmirësime kanë filluar të reflektohen në treguesit e përmirësuar të sundimit të ligjit dhe klimës së biznesit (radhitja e Kosovës në sondazhin më të fundit e të bërit biznes është përmirësuar për 28 pozita dhe në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparencës Ndërkombëtare për shtatë pozita). Pozita në sondazhin e të bërit biznes për vitin 2012 dhe 2013

TBB 2013 Disa tipare të mjedisit të përgjithshëm të biznesit krahasohen në mënyrë të favorshme me ato të fqinjëve të Kosovës (të tilla si tregjet fleksibile të punës, regjimi i hapur i tregut dhe sektori i shëndoshë bankar), por kapaciteti i dobët institucional, të drejtat e paqarta pronësore, dhe një regjim i komplikuar dhe i fragmentuar i licencimit vazhdon të krijojë pengesa për aktivitete formale të sektorit privat.

20

Qeveria ka ngritur një task forcë për të koordinuar përpjekjet për reforma përkatëse, i cili ka sponsorizuar amendamente për ligjet mbi organizatat e biznesit dhe tregtinë e brendshme për të zvogëluar shpenzimet e regjistrimit, thjeshtësimin e procedurave, eliminimin e lejeve të punës, dhe shfuqizimin e kërkesave për kapital fillestar për kompanitë me përgjegjësi të kufizuara. Qeveria po ashtu ka ndërmarrë masa për të përshpejtuar regjistrimin e biznesit nëpërmjet krijimit të zyrave pritëse që kanë përveç masave tjera, regjistrimin e integruar të biznesit, tatimin mbi vlerën e shtuar (TVSH) dhe numrat fiskal në një dokument të vetëm. Investimet e Huaja Direkte (IHD) kanë pësuar rënie në vitin 2012. Që nga shtatori i vitit 2012 kanë arritur vlerën e 167,0 milion eurove, pra një rënie prej 41.3% për të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. IHD-të po ashtu nuk shkojnë në sektorë që janë me punë intensive - përqindja e IHD-ve është rritur në pasuri të patundshme, ndërsa është zvogëluar në bujqësi dhe prodhimtari. Struktura e ndërmarrjeve të reja

Banka Qendrore e Kosovës (2013) Ndërmarrjet bujqësore janë duke kontribuar në një pjesë të madhe të aktivitetit ekonomik të ndërmarrjeve të reja (shih figurën X). Kategoria dominuese vazhdon të jetë tregtia me 31.3% nga totali i ndërmarrjeve të reja, pavarësisht zvogëlimit të përqindjes në krahasim me periudhat tjera. Megjithatë, ndërmarrjet e sektorit bujqësor janë rritur në 8.3 për qind nga 4.1 për qind sa ishin në vitin e kaluar, pasuar nga prodhimtaria në 10.3 për qind dhe ndërtimtaria në 9.7 për qind. Ndërmarrjet e regjistruara tregtare të pasurive të patundshme, si dhe ndërmarrjet e transportit dhe telekomunikacionit dhe ndërmarrjet e magazinimit duke përfshirë hotelet dhe restorantet patën një përqindje relativisht të ngjashme me vitet e mëparshme. Implikimet e përgjithshme të këtij ndryshimi në strukturën e ndërmarrjeve priten të jenë pozitive për aksionet e BPV-së së vendit.

21

Numri i bizneseve të reja të regjistruara TM4 2011 TM4 2012 Bujqësia, gjuetia dhe pylltaria 84 245 Peshkimi 0 1 Industria e mineraleve dhe minierat 9 11 Industria përpunuese 184 224 Furnizimi me energji elektrike, ujë dhe gaz 5 5 Ndërtimtaria 128 221 Tregtia me shumicë dhe pakicë dhe riparimi i automjeteve 675 709 Hotele dhe restorante 166 204 Transporti, magazinimi dhe telekomunikacioni 188 180 Aktivitete financiare 13 2 Aktivitetet biznesore të paluajtshmërisë dhe qiradhënies 145 208 Administrata publike dhe mirëqenia e obligueshme sociale 6 4 Arsimi 19 26 Shëndetësia 31 23 Aktivitete tjera sociale dhe personale 146 198 Ekonomi private familjare me persona të punësuar 0 0

Agjencia Kosovare për Statistikat (Raporti i TM1, 2013) Pritet që rimëkëmbja ekonomike në Euro-zonë gjatë vitit 2013 të reflektojë pozitivisht tek niveli i investimeve të huaja direkte (IHD) dhe po ashtu pritet të rriten në periudhë afat-mesme për shkak të interesit të investitorëve në sektorët e telekomunikacionit dhe energjetikës. Ekziston nevoja për një ndryshim në ekonomi për investime dhe punësime për derisa pasqyra ekonomike e Kosovës të jetë pozitive. Mbështetja aktuale e Kosovës në remitanca dhe hyrje është e paqëndrueshme në periudha afatgjate. Treguesit tjerë Treguesit e arsimit Analfabetizmi në Kosovë është çështje gjinore dhe e moshës, por gjithashtu varet se ku jetoni. Në përgjithësi, shkalla e analfabetizmit është më e lartë në mesin e grave rurale, dhe fëmijëve rural - sidomos vajzave - që kanë më pak të ngjarë të shkojnë në shkolla. Sipas sondazhit demografik dhe socio-ekonomik të zhvilluar në vitin 1999, mesatarisht 2.3 për qind e meshkujve dhe 10.2 për qind e femrave të moshës 15 vjeç e më sipër janë analfabetë në Kosovë.

22

Shkalla e analfabetizmit sipas moshës dhe gjinisë

Burimi: Sondazhi demografik dhe socio-ekonomik i vitit 1999 Siç shihet më lart, ka dallime të mëdha të moshës dhe gjinisë por analfabetizmi varet edhe nga fakti se ku jetoni. Kjo është zakonisht më e lartë në zonat rurale sesa në zonat urbane. Pothuajse 14 për qind e grave që jetojnë në zonat rurale janë analfabetë, ndërsa pjesa korresponduese e meshkujve analfabetë është për 10 për qind më e ulët (Shkollimi në Kosovë). Më poshtë janë paraqitur disa tregues statistikorë të cilët kanë të bëjnë me qasjen, respektivisht mbulimin e nxënësve dhe studentëve.

23

Bruto proporcioni i regjistrimit në arsimin parashkollor

Burimi: Treguesit e Arsimit të Kosovës, MASHT Marrë nga http://www.masht-gov.net/advCms/documents/Treguesit_e_Arsimit_ne%20Kosov%C3%AB.pdf me 21 Korrik 2014

http://www.masht-gov.net/advCms/documents/Treguesit_e_Arsimit_ne%20Kosov%C3%AB.pdf

24

Burimi: Treguesit e Arsimit të Kosovës, MASHT Marrë nga http://www.masht-gov.net/advCms/documents/Treguesit_e_Arsimit_ne%20Kosov%C3%AB.pdf me 21 Korrik 2014 Braktisjet e shkollës fillore dhe të mesme të ulët nga nxënësit

Burimi: Treguesit e Arsimit të Kosovës, MASHT Marrë nga http://www.masht-gov.net/advCms/documents/Treguesit_e_Arsimit_ne%20Kosov%C3%AB.pdf me 21 Korrik 2014

Treguesit e shëndetësisë Edhe pse është shënuar shumë progres gjate viteve të fundit, sistemi i informimit shëndetësor në Kosovë ende nuk është zhvilluar plotësisht. Deri më tani, cilësia e të dhënave në Kosovë duhet që nganjëherë të trajtohet me kujdes. Tabela e mëposhtme tregon jetëgjatësinë për meshkuj dhe femra në lindje. Mesatarisht, një fëmijë i lindur në Kosovë pritet të jetojë deri në moshën 69 vjeçare. Jetëgjatësia në lindje

Jetëgjatësia në lindje, gjithsej vler. 2011 69.0 vite



25

Jetëgjatësia në lindje, meshkuj vler. 2011 67.0 vite

Jetëgjatësia në lindje, femra vler. 2011 71.0 vite Burimi: Worldstat info, Agjencia e Statistikave të Kosovës Tabela më poshtë tregon disa të dhëna për normën e rritjes së popullsisë, normën e lindjeve, natalitetin dhe mortalitetin. Rritja e popullsisë së Kosovës në vitin 2011 u vlerësua në 0.6% që është më e ulët se sa numri parashikuar në vitin 2004 (ishte vlerësuar në 1.8%), por më e lartë se vendet tjera në rajon, të cilat kryesisht kanë vlera negative (shih: Doracakun e Shteteve Kandidate të Ballkanit Perëndimor, Komisioni Evropian). Statistikat e popullsisë së Kosovës Norma e rritjes së popullsisë vler. 2011 0.6 % në vit Norma e lindjeve vler. 2011 9.70 lindje/1,000 banorë Norma e lindjeve, djem vler. 2011 5.05 lindje/1000 banorë Norma e lindjeve, vajza vler. 2011 4.65 lindje/1000 banorë Norma e vdekjes vler. 2011 3.2 vdekje/1,000 banorë Norma neto e migrimit vler. 2011 -0.3 emigrant /1000 banorë Norma e përgjithshme e natalitetit vler. 2011 2.50 fëmijë të lindur / grua Norma e mortalitetit foshnjor vler. 2011 33.52 vdekje /1000 lindje të gjalla Norma e mortalitetit foshnjor, djem vler. 2011 36.56 vdekje /1000 lindje të gjalla Norma e mortalitetit foshnjor, vajza vler. 2011 30.25 vdekje /1000 lindje të gjalla Burimi: Worldstat info, Agjencia e Statistikave të Kosovës Tabela e më poshtme tregon burimet njerëzore në sektorin e shëndetësisë së Kosovës sipas kategorisë dhe numrit në sektorin publik dhe privat. Burimet Njerëzore në Sektorin e Shëndetit Publik Kategoria e burimeve njerëzore

Numri në sektorin publik 2013

Numri i burimeve njerëzore për 1,000 banorë në sektorin publik

Numri në sektorin privat 2013

Numri i burimeve njerëzore për 1,000 banorë në total

Doktorët 2,003 (19,0 %) 1.15 1,806 1.2 Infermieret 6,043 (57.2%) 3.48 1,666 3.5 Personeli jo-mjekësor 1,996 (18,9 %) 0.15 / 0.8 Dentistët 321 (3,0 %) 0.19 / 0.2 Burimi: Ministria e Shëndetësisë së Kosovës, 2013

26

V. Aktivitetet e Donatorëve

1.0 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Në periudhën 2012 - 2013, donatorët dhe Qeveria e Kosovës zotuan në total 534.4 milion € dhe 439.1 milion € disbursime, përkatësisht gjatë vitit 2012, janë zotuar 244 milion € dhe 224 milion € janë disbursuar, ndërsa gjatë vitit 2013, 290.4 milion € janë zotuar dhe 215.1 milion € janë disbursuar (Tabela 1).

Agjencia donatore

Financimi

2012 2013 Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian 89,629,339 71,382,550 152,586,203 80,895,344 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) 15,047,554 52,531,337 19,577,873 42,502,444

Qeveria Gjermane 38,649,868 12,067,595 4,794,410 19,894,907

Banka Botërore 15,035,333 21,733,446 0 5,101,614

Suedia 13,404,557 11,758,672 11,236,930 10,841,081

Luksemburgu 1,221,418 11,423,530 5,387,299 6,009,507

Agjencia Zvicerane për Bashkëpunim dhe Zhvillim 13,620,419 10,030,680 6,640,623 7,690,371

Qeveria e Kosovës9 4,514,648 5,284,021 5,578,195 9,145,760

Departamenti i Shtetit të Shteteve te Bashkuara 1,555,694 502,849 18,426,201 10,613,469

Norvegjia 12,755,165 4,493,484 6,939,740 3,847,075

Finlanda 3,159,393 2,984,160 4,533,422 5,037,587

Agjencia Austriake për Zhvillim 3,248,012 2,349,931 2,138,022 2,858,379

Sekretariati Shtetëror Zviceran për Çështje Ekonomike 3,080,173 1,056,262 4,208,055 2,778,974

Qeveria e Danimarkës 1,403,358 2,100,666 280,960 1,590,821

Qeveria e Japonisë 2,094,113 1,700,392 2,704,275 1,595,904

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim 1,153,628 1,111,796 1,357,374 920,080

Fondi Global 2,305,628 1,803,656 1,754,192 0

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar 3,544,870 1,731,011 0 0

Ambasada e Holandës 1,142,902 1,118,974 685,467 427,092

Federata Ruse 0 1,326,260 0 0

Zyra Federale Zvicerane për Migrim 334,790 454,498 960,050 853,391 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë se Madhe dhe Irlandës Veriore 615,231 830,474 152,498 402,234

Ministria e Punëve të Jashtme të Holandës 2,286,000 415,402 0 693,944

9 Qeveria e Kosovës, Ministria për Komunitete dhe Kthim, Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, Ministria e Mjedisit dhe

Planifikimit Hapësinor, Ministria e Ekonomisë dhe Financave, Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur, Agjencia Kosovare e Pronës, Komuna e Fushë Kosovës, Komuna e Gjilanit dhe Komuna e Prishtinës janë bashkë-financues në disa aktivitete të donatorëve.

27

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijë 2,094,388 975,069 1,133,401 68,238

Ministria e Punëve të Jashtme të Danimarkës 0 672,078 0 134,991

Austria10 755,297 694,337 170,260 9,659

Ministria për Komunitete dhe Kthim 0 0 366,844 338,832

Franca 179,998 118,956 91,620 119,242

Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur 154,247 154,154 146,466 109,968

Fondi i Kombeve të Bashkuara mbi Popullsinë 129,029 128,950 105,755 101,519

Ambasada e Turqisë 0 212,202 0 0

Agjencia Kosovare e Pronës 97,824 97,764 113,124 107,169

UN Women 116,782 71,239 95,100 86,871

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë 150,000 150,000 0 0

Qeveria e Islandës 75,832 75,786 75,729 72,696

Belgjika 148,528 148,438 0 0

Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë 36,154 35,429 422,259 90,142

Organizata Ndërkombëtare e Punës 48,296 48,267 73,099 70,171

Komuna e Fushë Kosovës 0 0 124,768 105,799

Ministria e Italisë për Trashëgimi Kulturore 70,524 70,481 0 0 Agjencia Ndërkombëtare Turke për Bashkëpunim dhe Zhvillim 60,666 56,840 0 0

Greqia 0 30,839 0 0

Shqipëria 0 26,525 0 0 Ambasada e Republikës Çeke 0 25,481 0 0 Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale 0 15,000 0 0 Komuna e Gjilanit 0 10,000 0 0 Al-Jazeera 4,649 4,646 0 0 Organizata Botërore e Shëndetësisë 5,141 4,901 42,812 41 Komisioni Evropian 0 0 7,486,312 1,472 KfW 0 0 23,500,000 0 Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor 0 0 5,000,000 0 Ministria e Ekonomisë dhe Financave 5,000,000 0 0 0 Komuna e Prishtinës 5,000,000 0 0 0 Lux-Development 0 0 1,500,000 0 Red Hat 0 0 8,886 0 Bullgaria 75,832 0 0 0

TOTALI 244,005,278 224,019,029 290,398,223 215,116,788 Tabela 1. AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012-2013, PMN

10 Agjencia Austriake për Zhvillim i ka konfirmuar DAZH-it se shifrat e Austrisë që raportohen në PMN mbulojnë vetëm ato veprimtari që menaxhohen drejtpërdrejt nga AAZh. Përndryshe, ka aktivitete të cilat janë mbështetur nga Ministritë Federale austriake dhe u shkojnë direkt përfituesve specifik, të cilët nuk menaxhohen nga AAZh-ja dhe nuk pasqyrohen në PMN. Megjithatë, zyrtarët e AAZh-së kanë konfirmuar se mbështetja e Austrisë për Kosovën gjatë vitit 2012 ishte 6.5 milion € në zotime dhe shuma e njëjtë është disbursuar; ndërsa gjatë vitit 2013, 6.6 milion € ishin të zotuara dhe 6.8 milion € të disbursuara.

28

Zotime aktuale 2012

Zotimet aktuale 2013

Zyra e Bashkimit Evropian është donatori më i madh i regjistruar në PMN, duke zotuar pothuajse 242.2 milion € dhe duke disbursuar pothuajse 152.3 milion €. Donatori i dytë më i madh është Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 95 milion € disbursime, pasuar

29

nga Qeveria Gjermane me 32 milion € disbursime, Banka Botërore me 37 milion €, Suedia me 22.6 milion €, Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 17.8 milion €, Luksemburgu 17.5 milion €, Qeveria e Kosovës 15.2 milion €, Departamenti i Shtetit të Shteteve të Bashkuara 11.1 milion € dhe kështu me radhë (Tabela 1). Disbursimet aktuale 2012

Disbursimet aktuale 2013

30

"Ndërtimi i Burgut të Sigurisë së Lartë" është projekti më i madh i Zyrës së Bashkimit Evropian me 6.4 milion € zotime dhe 5.5 milionë € disbursime. Projekti kryesor i USAID-it është "Iniciativa për Komuna Demokratike dhe Efektive (DEMI)" me 12.5 milion € disbursime. Disbursimet më të mëdha nga Qeveria Gjermane janë bërë përmes projektit "Furnizimi me ujë i komunave dhe trajtimi i ujërave te zeza në Prishtinë / Faza 1" me 3.6 milion € disbursime. Projekti kryesor i Bankës Botërore është "Pastrimi i Sektorit Energjetik dhe Bonifikimi i Tokës" me 12.2 milion € disbursime. "Përkrahja për Projektin e Planifikimit Hapësinor Komunal, Faza 3" është projekti më i madh i Suedisë me 2.6 milion € të disbursuara. Disbursimet më të mëdha nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim u bënë përmes projektit "Programi për Politika të Zhvillimit të Qëndrueshëm të Punësimit (SEDPP)" me 2.5 milion € disbursime. Shuma më e madhe e disbursimeve nga ana e Luksemburgut është ofruar përmes projektit "Mbështetje për Reformën në Arsimin Profesional në Kosovë" me një shumë prej 3.9 milion € në disbursime. Disbursimet kryesore të Qeverisë së Kosovës ishin në bashkë-financim me Zyrën e Bashkimit Evropian për Ndërtimin e Burgut të Sigurisë së Lartë (3 milion € disbursime); me USAID-in në fushën e arsimit themelor (2.4 milion € disbursime) dhe në infrastrukturë për ujësjellës dhe kanalizime (2 milion €) e kështu me radhë.

31

2.0 AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet dhe disbursimet për

periudhën 2012-2013

Bazuar në të dhënat e nxjerra nga PMN-ja, sektori i Qeverisë dhe shoqërisë civile ka pranuar shumën më të madhe të asistencës gjatë viteve 2012-2013: 166.6 milion € janë zotuar dhe 152.7 milion € janë disbursuar; Sektori shumë-sektorial/ndër-sektorial ka pranuar 55.2 milion € për disbursime; Sektori i Prodhimit dhe Furnizimit me energji 46.7 milion €; Shërbimet tjera Infrastrukturore dhe Sociale 37,2 milion €; Arsim 33,4 milion €; Ujësjellës dhe Kanalizim 30,6 milion €; Bujqësi 25,2 milion €; Biznes dhe Shërbime tjera 22,4 milion €; Shëndetësi 11,7 milion € dhe kështu me radhë.

Sektori i OECD-së/KAZH-it

Financimi

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

150 - QEVERIA DHE SHOQËRIA CIVILE 62,585,619 70,003,575 104,061,878 82,747,815 400 - SEKTORI SHUMË-SEKTORIAL/NDËR-SEKTORIAL 33,287,576 25,736,294 50,151,480 29,458,751

230 - GJENERIMI DHE FURNIZIMI ME ENERGJI ELEKTRIKE 14,193,681 32,260,147 38,592,543 14,412,459

160 - SHËRBIME DHE INFRASTRUKTURA TJERA SOCIALE 27,195,566 20,542,630 19,554,060 16,639,509

110 - ARSIMI 13,752,012 18,232,220 12,848,495 15,192,016

140 - UJËSJELLËSI DHE KANALIZIMI 50,542,377 11,834,805 20,284,162 18,787,299

311 - BUJQËSIA 21,580,383 10,594,246 13,347,246 14,635,205

250 - BIZNESI DHE SHËRBIMET TJERA 5,918,502 15,410,144 6,632,833 6,970,616

120 - SHENDETËSIA 4,909,445 9,462,760 2,982,534 2,217,338

321 - INDUSTRIA 3,514,156 2,037,455 3,093,770 2,511,609

312 - PYLLTARIA 2,525,896 1,697,209 2,703,777 2,611,833

220 – KOMUNIKACIONI 46,130 47,674 225,077 3,438,689

240 - SHËRBIME BANKARE DHE FINANCIARE 835,087 209,572 2,000,000 2,359,800 331 - POLITIKA DHE RREGULLORE TË TREGTISË DHE ARANZHIME TË LIDHURA ME TREGTI

38,605 566,898 9,864,571 1,234,238

998 - TË PAPËRCAKTUARA / TË PASPECIFIKUARA 694,747 984,552 759,658 758,781

210 - TRANSPORT DHE MAGAZINIM 352,345 1,519,975 0 186,050 130 - POLITIKA / PROGRAME TË POPULLSISË DHE SHENDETI RIPRODHUES 1,515,690 1,300,194 1,478,901 176,936

322 - BURIMET MINERALE DHE MINIERAT 94,863 1,264,903 58,190 0

332 - TURIZMI 235,501 236,022 1,241,503 236,189

323 - NDËRTIMTARIA 10,001 9,988 407,864 364,831

700 - NDIHMA HUMANITARE 172,047 67,764 102,415 166,206 920 - MBËSHTETJE PËR ORGANIZATAT JOQEVERITARE (OJQ-TË) 5,050 0 7,267 10,618

32

TOTALI 244,005,278 224,019,029 290,398,223 215,116,788

Tabela 2. AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013 Siç shihet në tabelën 2, në vitin 2013 kemi një rritje të shumës në zotime (46.4 milion €), por disbursimet janë zvogëluar për një shumë prej 8.9 milion €. Në sektorin e Qeverisë dhe Shoqërisë Civile, disbursimet gjatë vitit 2013 janë rritur për 12.7 milion €; Sektori shumë-sektorial / ndër-sektorial për 3.7 milion €; Ujësjellësi-Kanalizimi 6,9 milion €; Bujqësia 4 milion €; Komunikacioni 3.4 milion €; Shërbime Bankare dhe Financiare 2.1 milion €. Ndërsa disbursimet janë ulur në sektorin e Gjenerimit dhe Furnizimit me Energji Elektrike për 17.8 milion €; Në Shërbime dhe Infrastruktura tjera Sociale për 3.9 milion €; Arsim 3 milion €; Biznes dhe Shërbime tjera 8,4 milion €; Shëndetësi 7,2 milion €; Transport dhe Magazinim 1,3 milion €; Politika / Programe të popullsisë dhe Shëndeti Riprodhues 1.1 milion €. Dhe për këtë arsye, nuk ka disbursime të raportuara për Burimet Minerare dhe Minierat për vitin 2013.

Fig 1. AZZh sipas sektorëve të OECD-së për vitin 2012, PMN Gjatë vitit 2012, në sektorin e Qeverisë dhe Shoqërisë Civile janë disbursuar 70 milion €; në sektorin e Gjenerimit dhe Furnizimit me Energji Elektrike 32.3 milion € të disbursuara; Sektori

33

shumë-sektorial /ndër-sektorial 25.7 milion €; Shërbime dhe Infrastruktura tjera Sociale 20,5 milion €; Arsim 18,2 milion €; Biznes dhe Shërbime tjera 15,4 milion €; Ujësjellës-Kanalizim 11.8 milion €; Bujqësi 10.6 milion € dhe kështu me radhë (Tabela 2). Siç shihet në Fig. 2, gjatë vitit 2012, shumica e zotimeve të donatorëve janë përqendruar tek Qeveria dhe Shoqëria Civile me 26%, ujësjellës dhe kanalizim 21%, Sektori shumë-sektorial / ndër-sektorial 14%, shërbime dhe infrastruktura tjera sociale 11% dhe kështu me radhë.

Fig 2. AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet aktuale të vitit 2012, PMN Siç shihet në Fig. 3, gjatë vitit 2012, shumica e disbursimeve të donatorëve janë përqendruar tek Qeveria dhe Shoqëria Civile me 31%, në Gjenerim dhe Furnizim me Energji Elektrike me 14%, Sektori shumë-sektorial /ndër-sektorial me 12% dhe kështu me radhë.

34

Fig 3. AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet aktuale të vitit 2012, PMN Gjatë vitit 2013, në Qeveri dhe Shoqëri Civile janë disbursuar 82.7 milion €; në sektorin shumë-sektorial / ndër-sektorial 29.5 milion €; Ujësjellës-Kanalizim 18,8 milion €; Shërbime dhe Infrastruktura tjera Sociale 16,6 milion €; Arsim 15.2 milion €; Bujqësi 14,6 milion €; Gjenerim dhe Furnizim me Energji Elektrike 14.4 milion € dhe kështu me radhë (Tabela 2).

35

Fig 4. AZZh sipas Sektorëve të OECD-së për vitin 2013, PMN Siç shihet në fig 5, shumica e zotimeve të donatorëve gjatë vitit 2013 u përqendruan tek Qeveria dhe Shoqëria Civile me 36%, Sektori shumë-sektorial / ndër-sektorial me 17%, Gjenerimi dhe Furnizimi me Energji Elektrike me 13% dhe kështu me radhë.

36

Fig 5. AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet aktuale për vitin 2013, PMN Fig. 6 tregon se gjatë vitit 2013, shumica e disbursimeve të donatorëve u përqendruan në sektorin e Qeverisë dhe Shoqërisë Civile me 38%, Sektorin shumë-sektorial /ndër-sektorial me 14%, Ujësjellës dhe Kanalizim me 9% dhe kështu me radhë.

Fig 6. AZZh sipas sektorëve të OECD-së, zotimet aktuale për vitin 2013, PMN

37

3.0 AZZh sipas grupeve punuese sektoriale, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Donatorët dhe Qeveria e Kosovës, gjatë periudhës 2012 – 2013, kanë ofruar në total 86.4 milion € zotime dhe 75.6 milion € disbursime në sektorin e sundimit të ligjit; në sektorin e Qeverisjes janë zotuar 64.7 milion € dhe 67.9 milion € janë disbursuar; në Ekonomi, Tregti dhe Industri 80.1 milion € zotime dhe 57.3 milion € disbursime; në Mjedis 122.5 milion € zotime dhe 55.2 milion € disbursime; në Arsim dhe Punësim 41.2 milion € zotime dhe 49 milion € disbursime; në Transport dhe Infrastrukturë 22.6 milion € zotime dhe 48.7 milion € disbursime; Të tjera: 49.6 milion € zotime dhe 37.8 milion euro disbursime; në Bujqësi dhe Zhvillim Rural 48.7 milion € zotime dhe 33.6 milion € disbursime; në Financa Publike 18.4 milion € dhe 13.8 milion € disbursime.

Grupi Punues Sektorial

Financimi

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

SUNDIMI I LIGJIT 28,219,230 29,615,082 58,226,562 45,969,756 QEVERISJA 23,542,526 33,392,542 41,150,990 34,529,955 EKONOMIA, TREGTIA DHE INDUSTRIA 31,969,385 29,395,831 48,179,661 27,916,996 MJEDISI 60,274,857 27,269,083 62,247,897 27,984,398 ARSIMI DHE PUNËSIMI 20,376,715 27,300,360 20,831,434 21,788,008 TRANSPORTI DHE INFRASTRUKTURA 14,517,745 33,756,340 8,125,522 14,945,782 TË TJERA 26,878,118 21,171,021 22,728,489 16,681,627 BUJQËSIA DHE ZHVILLIMI RURAL 27,908,502 15,833,449 20,801,035 17,777,709 FINANCAT PUBLIKE 10,318,201 6,285,318 8,106,635 7,522,558

TOTALI 244,005,278 224,019,029 290,398,223 215,116,788 Tabela 3. AZZh sipas Grupeve punuese sektoriale, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013 Siç shihet në Tabelën 3 gjatë vitit 2013, disbursimet janë rritur në grupin punues sektorial të sundimit të ligjit (për 16.3 milion €) dhe në Bujqësi dhe Zhvillim Rural (1.9 milion €), ndërsa në grupet tjera punuese sektoriale, disbursimet kanë qenë vazhdimisht në rritje, në Transport dhe Infrastrukturë (18,8 milion €), në Arsim dhe Punësim (5.5 milion €), Të tjera (4.5 milion €) dhe në Ekonomi, Tregti dhe Industri (1.5 milion €).Grupi punues sektorial i Mjedisit ka pranuar pothuajse të njëjtën sasi të disbursimit gjatë viteve 2012-2013. Gjatë vitit 2012, në sektorin e sundimit të ligjit janë disbursuar 29.6 milion €; në Qeverisje 33,4 milion €; në Ekonomi, Tregti dhe Industri 29.4 milion €; Mjedis 27.3 milion €; Arsim dhe

38

Punësim 27.3 milion €; Transport dhe Infrastrukturë 33,8 milion €; Të tjera 21.2 milion €; Bujqësi dhe Zhvillim Rural 15,8 milion €; Financa Publike 6.3 milion € (Tabela 3).

Fig 7. AZZh sipas Grupeve punuese sektoriale, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013, PMN Gjatë vitit 2013, në sektorin e sundimit të ligjit janë disbursuar 46 milion €; në Qeverisje 34,5 milion €; në Ekonomi, Tregti dhe Industri 27,9 milion €; në Mjedis 28 milion €; në Arsim dhe Punësim 21,8 milion €; në Transport dhe Infrastrukturë 14,9 milion €; Të tjera 16,7 milion €; në Bujqësi dhe Zhvillim Rural 17,8 milion €; në Financa Publike 7.5 milion € (Tabela 3).

Fig 8. AZZh sipas Grupeve punuese sektoriale, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Siç shihet në fig 8, gjatë vitit 2012, 25% e zotimeve janë alokuar për sektorin e Mjedisit, 13% në Ekonomi, Tregti dhe Industri, 11% në sundimin e ligjit, 11% në bujqësi dhe zhvillim rural dhe kështu me radhë. Ndërkohë, 15% e disbursimeve janë përqendruar në sektorët e transportit dhe

39

infrastrukturës dhe të Qeverisjes, Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë dhe Sundimi i ligjit 13%, Arsim, Punësim dhe Mjedis 12%, të tjera 10% dhe kështu me radhë.

Fig 9. AZZh sipas Grupeve punuese sektoriales, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

Siç shihet në Fig. 9, gjatë vitit 2013, 21% e zotimeve u përqendruan në sektorin e Mjedisit, 20% në Sundimin e Ligjit, 17% në Ekonomi, Tregti dhe Industri, 14% në Qeverisje dhe kështu me radhë. Ndërkohë, 21% e disbursimeve janë përqendruar me 21% në sundimin e ligjit, 16% në Qeverisje, 13% në Ekonomi, Tregti, Industri dhe Mjedis, 10% në Arsim dhe Punësim e kështu me radhë. 4.0 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Gjatë viteve 2012-2013, pjesa më e madhe e asistencës financiare është ofruar përmes modalitetit të ndihmës në projekt, përkatësisht në total 352.1 milion € zotime dhe 202.9 milion € disbursime; Bashkëpunimi / Asistenca Teknike me 107.4 milion € zotime dhe 190.4 milion € disbursime; Investimet kapitale me 68.6 milion € zotime dhe 39.8 milion € disbursime; Mbështetje e Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit (GBS) me 2.4 milion € zotime dhe 3.4 milion € disbursime; Mbështetje e synuar ose e rezervuar e Buxhetit Sektorial (SBS) me 1.5 milion € zotime dhe 1.3 milion € disbursime; Shkëmbim në mallra/furnizim me 2 milion € zotime dhe 1.2 milion € disbursime; Bursa me 13.430 € zotime dhe 9831 € disbursime.

Modaliteti i ndihmës

Financimi

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Projekti (PRO) 129,182,163 98,796,491 223,208,412 104,149,728

Bashkëpunim / Asistencë Teknike 58,018,831 104,319,638 49,432,189 86,096,386

Investime kapitale 51,951,969 15,904,561 16,641,891 23,926,986

40

Mbështetje e Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit (GBS) 2,440,277 3,176,110 11,467 233,971

Mbështetje e synuar ose e rezervuar e Buxhetit Sektorial (SBS) 1,452,593 876,723 80,834 405,003

Shkëmbim në mallra/furnizim 959,445 945,507 1,010,000 294,883

Bursa 0 0 13,430 9,831

TOTALI 244,005,278 224,019,029 290,398,223 215,116,788 Tabela 4. AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013 Siç shihet në Tabelën 4, Modaliteti i ndihmës së Bashkëpunimit/Asistencës Teknike ishte më i preferuari, i cili ka pësuar rënie në vitin 2013 për 18.2 milion € dhe Mbështetja e Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit (GBS) pësoi rënie për 2.9 milion €. Ndërsa, disbursimet e Modalitetit të ndihmës me Projekte gjatë vitit 2013 janë rritur për 5.3 milion € dhe Investimet Kapitale për 8 milion €.

Fig 10. AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN

Siç shihet në Fig. 10 dhe Tabelën 4, gjatë vitit 2012, 53% e asistencës financiare është zotuar përmes modalitetit të ndihmës me projekte, 24% përmes Bashkëpunimit/Asistencës Teknike, dhe 21% përmes investimeve kapitale. Gjatë vitit 2012, 47% e asistencës financiare është disbursuar përmes modalitet të ndihmës së Bashkëpunimit/Asistencës Teknike dhe modalitetit të ndihmës me Projekte me 44%.

41

Fig 11. AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN

Siç shihet në Fig. 11 dhe Tabelën 4, gjatë vitit 2013, 77% e asistencës financiare është zotuar përmes modalitetit të ndihmës me projekte dhe modalitetit të ndihmës së Bashkëpunimit / Asistencës Teknike me 17%. Gjatë vitit 2013, 49% e asistencës financiare është disbursuar nëpërmjet modalitetit të ndihmës së Projektit, 40% përmes modalitetit të ndihmës së Bashkëpunimit / Asistencës Teknike dhe 11% përmes Investimeve Kapitale. 5.0 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Lloji i ndihmës që është përdorur më së shumti ishte Grandi. Gjatë viteve 2012-2013, janë zotuar 474.9 € milion euro, ndërsa prej tyre janë disbursuar 436.5 milion €.

Lloji i ndihmës

Financimi

2012 2013 Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Grande 208,549,988 222,595,730 266,373,170 213,936,326

Kredi 35,455,291 1,423,299 24,025,053 1,180,462

TOTALI 244,005,278 224,019,029 290,398,223 215,116,788 Tabela 5. AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013

42

Fig 12. AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013

Fig 13. AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN Me sa mund të vërehet nga figura 13, gjatë vitit 2012, 85% e llojit të ndihmës Grand ishte zotuar, ndërsa 92% është disbursuar.

Fig 14. AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN Ndërsa gjatë vitit 2013, pothuajse e gjithë ndihma ishte ofruar në formë të grandeve.

43

6.0 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-13 Gjatë vitit 2012-13, shuma prej 285.1 milion € është disbursuar për komunat e papërcaktuara, 23.2 milion € për komunën e Prishtinës, 19 milion € për Mitrovicën, 8.9 milion për Podujevën, 8.7 milion € për Mitrovicën e veriut e kështu me radhë.

Komuna

Financimi

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Komuna të papërcaktuara 150,715,884 149,922,669 228,885,646 135,138,194

Prishtinë 35,370,090 9,111,904 5,027,699 14,066,304

Mitrovicë 13,110,013 11,202,502 4,245,844 7,802,165

Podujevë 4,608,004 5,928,865 6,918,156 3,011,173

Mitrovicë e Veriut 3,222,926 4,142,021 3,306,523 4,596,816

Gjakovë 1,714,220 4,114,917 2,397,195 4,498,619

Prizren 13,935,372 3,204,942 8,976,949 4,234,703

Fushë Kosovë 295,970 4,135,047 917,641 2,806,458

Gjilan 2,319,180 2,104,777 3,143,733 3,185,118

Ferizaj 1,902,284 1,953,507 3,297,200 3,235,884

Leposaviq 950,577 1,623,486 2,946,965 3,377,716

Zubin Potok 787,607 1,370,382 2,134,987 2,913,973

Pejë 1,326,918 2,171,454 1,000,148 1,847,633

Dragash 1,455,081 1,854,050 1,453,813 2,155,389

Suharekë 1,418,203 1,780,945 985,757 2,147,688

Zveçan 764,131 1,415,192 1,710,341 2,033,748

Shtërpcë 725,038 1,326,650 1,111,236 1,261,466

Graçanicë 566,218 822,824 721,209 1,765,696

Malishevë 751,563 1,152,629 635,619 1,398,829

Kaçanik 482,327 1,287,468 913,980 1,092,052

Deçan 303,793 1,486,177 321,191 770,106

Gllogoc 699,819 636,695 521,684 1,422,923

Partesh 710,535 965,483 1,256,054 1,088,120

Rahovec 506,190 878,286 733,215 1,005,026

Lipjan 621,578 639,844 616,158 1,227,402

Novobërdë 637,102 891,687 1,999,580 845,809

Junik 371,610 776,715 398,636 576,690

Obiliq 280,089 906,322 477,471 436,395

Klinë 121,385 671,884 761,613 639,914

Hani i Elezit 391,108 764,219 238,628 518,074

Istog 283,852 611,152 329,890 609,246

44

Mamushë 539,806 761,882 347,360 520,345

Kamenicë 523,746 640,916 244,451 574,413

Vushtrri 327,781 532,601 444,144 590,611

Viti 333,820 546,127 304,290 565,720

Kllokot 366,344 624,095 262,841 430,247

Ranillug 281,088 536,480 219,050 381,509

Skenderaj 282,083 520,430 191,325 329,632

Shtime 1,947 1,805 0 14,981

TOTALI 244,005,278 224,019,029 290,398,223 215,116,788 Tabela 6. AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 Tabela 6 dhe Fig 15 tregojnë se gjatë vitit 2013, disbursimet kanë rënë në komunat e papërcaktuara (për 14.8 milion €), Mitrovicë (3.4 €), Podujevë (2,9 €), Fushë Kosovë (1,3 €) dhe kështu me radhë. Ndërkaq, dibursimet janë rritur për komunën e Prishtinës (për 4.9 milion €), Leposaviq (1,7 €), Zubin Potok (1.5 €), Zveçan, Graçanicë e kështu me radhë. Gjatë vitit 2012, 150.7 milion € ose 62 % u janë zotëruar komunave të papërcaktuara, Prishtinë 35.4 milion € ose 14% . Ndërsa, 149.9 milion € ose 67% i janë disbursuar komunës së papërcaktuar, Prishtinë 9.1 milion € ose 14%.

Fig 15. AZZh sipas komunave, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Gjatë vitit 2013, ka qenë pothuajse alokimi i njëjtë i asistencës financiare, 228.9 milion € ose 79% i janë zotuar komunës së papërcaktuar, Prishtinës 5 milion € apo 6%. Lidhur me disbursimet gjatë vitit 2013, 135.1 milion € ose 63% i janë zotuar komunës së papërcaktuar, Prishtinës 14 milion € ose 9% (Tabela 6 dhe Fig 16).

45

Fig 16. AZZh sipas komunave, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

7.0 AZZh sipas Grupeve Punuese Sektoriale, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

7.1 Sundimi i Ligjit

7.1.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Për GPS-në e Sundimit të Ligjit (SL) në vitin 2012, një shumë totale prej 28.2 milion € është zotuar dhe 29,6 € disbursuar. Donatorët më të mëdhenj në vitin 2012 (në bazë të disbursimeve) për këtë sektor ishin Bashkimi Evropian (53%), USAID (16%), Qeveria e Kosovës (10%) dhe Qeveria Gjermane (5%) (Fig 17). Si në vitin 2012 ashtu edhe në vitin 2013, komuna e Podujevës ka tërhequr donacionet më të mëdha, me 11.4 milion € të zotuara dhe 8.8 milion € të disbursuara. Modalitetet e ndihmave të përdorura kryesisht për Sektorin e Sundimit të Ligjit ishin Bashkëpunimi/Asistenca Teknike dhe Projektet (PRO). Në vitin 2012, 18 milion € janë disbursuar për Bashkëpunim/Asistencë Teknike dhe 10.7 milion € për projektet (PRO), ndërsa në vitin 2012 dhe 2013, një total prej 101 projektesh janë realizuar dhe 40 aktivitete Bashkëpunimi / Asistencë Teknike. Së fundi, të gjitha aktivitetet e donatorëve në sektorin e sundimit të ligjit, sipas llojit të ndihmës ishin "Grande".

46

Fig 17. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të SL-së, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Në vitin 2012, donacionet më të mëdha janë kanalizuar për nën-sektorin e gjyqësisë duke bërë BE-në (15.6 milion €), USAID-in (4.8 €) dhe Qeverinë Gjermane (1,4€) ndër kontribuuesit kryesorë. Fondet më të mëdha të BE-së janë zotuar dhe disbursuar për ndërtimin e kompleksit të Pallatit të Drejtësisë (3.9 milion €), Ndërtimin e Burgut të Sigurisë së Lartë (2,8 €) dhe përmirësimin e arsimit në sektorin e sigurisë dhe sigurimit publik (1.1 €). Nga ana tjetër, USAID-i me 3.1 milion € ka vazhduar të financojë Programim për Sundim Efektiv të Ligjit (EROL) dhe Sistemin për Përmbarimin e Marrëveshjes dhe Vendimeve me 1.3 milion €. Mbështetja e Qeverisë gjermane për zhvillimin dhe zbatimin e të drejtës kushtetuese dhe në pajtim me BE-në në Kosovë ka qenë aktiviteti më i madh me 3.3 milion €. Siç shihet në Fig 17, Bashkimi Evropian ishte një nga agjencitë e vetme donatore e cila disbursoi më shumë fonde se sa ka zotuar në të vërtetë, gjë që përbën 53% të shumave totale për tërë sektorin e sundimit të ligjit.

7.1.2 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013 Në vitin 2013 një shumë totale prej 58.2 milion € janë zotuar ndërsa 46.0 milion € janë disporsuar, pothuajse dyfishim i fondeve dhe mbështetje për sektorin. Bashkimi Evropian mbeti donatori më i madh në vitin 2013 duke mbuluar 49% të fondeve të disbursuara, ndërsa Departamenti Amerikan i Shtetit, USAID-i dhe Qeveria Gjermane pasojnë me 23%, 19% dhe 2%. Në vitin 2013, 25.2 milion € janë shfytëzuar për Bashkëpunim/ Asistencë Teknike dhe 20,5 € për PRO. Në vitin 2013, Gjyqësori mbeti nën-sektori më i financuar në sundimin e ligjit, kryesisht për shkak të mbështetjes së lartë të vazhdueshme të projekteve në vazhdim të mëdha të tilla si ndërtimi i kompleksit të Pallatit të Drejtësisë që bëri deri në 7.1 milion € të fondeve të BE-së, pasuar nga Ndërtimi i Burgut i Sigurisë së Lartë me 2.7 milion €. Departamenti Amerikan i Shtetit përmes ICITAP ka disbursuar 5.4 milion € dhe 3.3 milion € për Sistemin e Menaxhimit të Informacionit për zbatimin e ligjit. USAID-i ka vazhduar të mbështesë Programin për Sundim Efektiv të Ligjit (EROL) me 6.8 milion €, ndërsa qeveria gjermane ka disbursuar 1 milion € për aktivitetin e tyre më të madh në sektor për të mbështetur projektin për zhvillimin dhe zbatimin e të drejtës kushtetuese dhe në përputhje me BE-në në Kosovë.

47

Fig 18. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të SL-së, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

Siç shihet në Fig 18, në vitin 2013 si zotimet ashtu edhe disbursimet kanë qenë vazhdimisht në rritje në krahasim me vitin 2012. Disbursimet për sektorin e sundimit të ligjit pothuajse u dyfishuan nga 29.6 milion € në 45.9 milion €.

7.1.3 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

Në vitin 2012, 79% (22.3 milion €) e donatorëve nuk kanë specifikuar (në zotime) komunën në PMN për aktivitetet e tyre dhe 59% (17.4 milion €) nuk kanë specifikuar komunën (për disbursimet). Kjo shumë e lartë e aktiviteteve të komunës së papërcaktuara mund të ketë ndodhur për shkak se faza e zbatimit ishte në nivel kombëtar. Në vitin 2012, Podujeva ka qenë komuna që ka tërhequr 20% të të gjitha fondeve të sektorit për sundimin e ligjit (shih Fig 19). Në vitin 2013, pjesa apo fondet e komunës së papërcaktuar ishin 79% (46.1 milion €) në 77% (35.3 milion €), megjithatë pjesa e Podujevës kishte rënie nga 20% në 7% në vitin tjetër (shih Figurën 20). Në vitin 2012, Prishtina dhe Mitrovica e Veriut kanë përfituar me 8% dhe 3% secila, ndërsa në vitin 2013, përqindja ishte ulur në 3% për Prishtinën dhe 2% Mitrovicën e Veriut. Për shifrat e sakta për secilën komunë, ju lutem shih Tabelën 7.

48

Fig 19. AZZh sipas komunave në GPS të SL-së, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Fig 20. AZZh sipas komunave në GPS të SL-së, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

49

Komuna

Financimi Totali 2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Deçan 0 93,207 104,052 206,574 104,052 299,781 Dragash 47,671 127,963 152,171 252,039 199,842 380,002 Ferizaj 1,285 85,393 0 0 1,285 85,393 Fushë Kosovë 1,285 1,276 0 0 1,285 1,276 Gjakovë 73,695 313,581 73,110 69,217 146,805 382,798 Gjilan 74,428 224,090 177,862 322,464 252,290 546,554 Gllogovc 0 93,207 104,052 206,574 104,052 299,781 Graçanicë 68,409 71,564 69,955 69,093 138,365 140,657 Istog 3,889 97,096 104,052 206,574 107,941 303,670 Kaçanik 0 93,207 104,052 206,574 104,052 299,781 Klinë 0 177,325 104,052 206,574 104,052 383,899 Kllokot 0 497 0 0 0 497 Leposaviq 7,407 100,614 1,251,552 1,091,880 1,258,959 1,192,494 Lipjan 11,107 292,270 138,735 275,432 149,843 567,702 Malishevë 0 93,207 104,052 206,574 104,052 299,781 Mitrovicë 51,720 299,685 442,470 625,853 494,190 925,539 Komuna e papërcaktuar 22,346,149 17,488,860 46,160,656 35,356,954 68,506,804 52,845,815

Mitrovicë e Veriut 87,189 894,001 114,367 1,050,440 201,556 1,944,441

Novobërdë 23,508 22,736 24,991 23,263 48,499 45,998 Obiliq 18,977 99,300 0 902 18,977 100,202 Partesh 0 497 0 0 0 497 Podujevë 4,570,463 5,862,611 6,867,927 2,953,169 11,438,390 8,815,780 Prishtinë 674,568 2,321,972 1,454,166 1,323,433 2,128,734 3,645,405 Prizren 57,390 55,356 49,981 47,015 107,371 102,371 Rahovec 0 208,394 138,735 275,432 138,735 483,825 Ranillug 0 497 0 0 0 497 Shtërpcë 86,533 172,440 138,735 305,147 225,268 477,587 Shtime 1,285 1,276 0 0 1,285 1,276 Suharekë 0 93,207 104,052 206,574 104,052 299,781 Viti 4,007 128,283 138,735 275,432 142,743 403,715 Vushtrri 3,889 3,889 0 0 3,889 3,889 Zubin Potok 2,187 95,394 104,052 206,574 106,239 301,968 Zveçan 2,187 2,187 0 0 2,187 2,187

TOTALI 28,219,230 29,615,082 58,226,562 45,969,756 86,445,792 75,584,838 Tabela 7. AZZh sipas komunave në GPS të SL-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

50

7.1.4 Numri i projekteve të donatorëve dhe shuma totale, të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012 dhe 2013

Bashkimi Evropian përveç të qenit donatori më i madh, ka financuar edhe numrin më të madh të aktiviteteve si në vitin 2012 ashtu edhe në 2013 me 67 projekte shumica që kanë të bëjnë me gjyqësorin, çështjet e brendshme dhe të drejtat themelore. Ambasada e Holandës ka financuar 24 projekte të një shkalle më të vogël, shumica e të cilëve kanë të bëjnë me të drejtat e njeriut, fuqizimin e grave dhe nisma të tjera të barazisë gjinore, të rinjtë, personat me aftësi të kufizuara, të drejtat e pakicave dhe kështu me radhë. Bazuar në të dhënat e nxjerra nga PMN, Norvegjia ka financuar 11 projekte në total në fushën e gjyqësorit, të drejtat e njeriut, rinisë, barazisë gjinore, etj.

Agjencia donatore

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Austria (2) 310,814 310,222 105,851 0 416,665 310,222 Agjencia Austriake për Zhvillim (2) 0 296,000 0 46,000 0 342,000

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (1) 1,064,945 203,617 0 0 1,064,945 203,617

Ambasada e Holandës (24) 677,904 669,572 487,710 292,134 1,165,614 961,707 Zyra e Bashkimit Evropian (67) 14,155,858 15,659,923 26,112,298 22,752,999 40,268,156 38,412,923 Finlanda (5) 216,766 185,796 324,371 273,948 541,137 459,744 Ministria e Jashtme e Holandës (1) 2,286,000 415,402 0 693,944 2,286,000 1,109,346

Franca (1) 0 0 20,000 14,719 20,000 14,719 Qeveria Gjermane (3) 3,480,000 1,473,890 0 1,060,000 3,480,000 2,533,890 Qeveria e Danimarkës (1) 130,811 109,132 168,118 0 298,929 109,132 Qeveria e Islandës (1) 75,832 75,786 75,729 72,696 151,561 148,482 Qeveria e Kosovës (1) 1,762,952 2,961,893 3,137,076 0 4,900,028 2,961,893 Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale (1) 0 15,000 0 0 0 15,000

Komuna e Gjilanit (1) 0 10,000 0 0 0 10,000 Norvegjia (11) 888,985 234,984 715,773 221,632 1,604,758 456,616 Suedia (2) 787,109 808,639 765,673 739,020 1,552,782 1,547,659 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (4) 598,620 668,362 684,992 478,810 1,283,612 1,147,171

Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (2)

0 0 1,744 14,130 1,744 14,130

UN Women (2) 34,883 25,767 12,117 10,177 46,999 35,945 Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (4) 192,057 158,595 16,486 15,458 208,544 174,053

Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (9)

0 4,829,653 7,172,423 8,670,620 7,172,423 13,500,272

Departamenti Amerikan i Shtetit 1,555,694 502,849 18,426,201 10,613,469 19,981,895 11,116,318

51

TOTALI (151) 28,219,230 29,615,082 58,226,562 45,969,756 86,445,792 75,584,838 Tabela 8. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të SL-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

Fig 21. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të SL-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 22. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të SL-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

52

7.1.5 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

Për pjesën më të madhe, Projekti (PRO) ishte modaliteti më i përdorur i ndihmës për aktivitetet e donatorëve sipas sektorit të sundimit të ligjit. Në një afat kohor, janar 2012 deri në dhjetor 2013, një total prej 31.3 milion € me një numër prej 101 PRO janë kanalizuar përmes këtij modaliteti. Edhe pse, Bashkëpunimi Teknik dhe Asistenca Teknike përbëhej prej shumës së lartë të disbursimeve (43.3 milion €), një total prej 40 BT / AT u zhvilluan gjatë gjithë vitit 2012-2013, duke e bërë atë një numër më të ulët se PRO. Mbështetja përmes modaliteteve të tilla si Mbështetje direkte e Buxhetit, investimet kapitale dhe shkëmbimet në mallra janë dhënë gjithashtu, edhe pse në shuma më të vogla.

Tabela 9. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të SL-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013


Financimi Totalet

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Investimet kapitale 0 156,897 0 0 0 156,897 Mbështetje e Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit (GBS)

1,000,000 648,843 0 121,391 1,000,000 770,234

Shkëmbimet në mallra/furnizim 0 71,000 510,000 46,000 510,000 117,000

Projekti (PRO) 13,274,370 10,737,433 43,381,961 20,538,965 56,656,331 31,276,398 Bashkëpunimi/ Asistenca Teknike 13,944,860 18,000,909 14,334,601 25,263,400 28,279,461 43,264,309

TOTALI 28,219,230 29,615,082 58,226,562 45,969,756 86,445,792 75,584,838

53

Fig 23. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të SL-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2012, PMN

Siç shihet në Fig 23, në vitin 2012, 49% e të gjithë mbështetjes është zotuar me anë të BT / AT dhe 47% nëpërmjet PRO dhe vetëm 4% për mbështetjen direkte të buxhetit të përgjithshëm. Megjithatë, përqindjet zhvendosen me fondet aktuale të disbursuara, duke e bërë BT/ AT 61%, PRO 36%, 2% për mbështetjen e përgjithshme të buxhetit dhe 1% për investime kapitale. Siç shihet në Fig 24, në vitin 2013, 74% e të gjithë mbështetjes është zotuar përmes PRO dhe 25% nëpërmjet BT/AT dhe vetëm 1% për shkëmbim në mallra/furnizime. Megjithatë, përqindjet janë zhvendosur me disbursimet aktuale, duke bërë modalitetin BT/AT të përdorur për 55% të të gjitha aktiviteteve të donatorëve, ndërsa 45% janë kanalizuar përmes PRO.

Fig 24. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të SL-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2013, PMN

54

7.2 Bujqësia dhe Zhvillimi Rural

7.2.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe

2013 Grupi punues sektorial i Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural përbëhet nga dy nën-sektorët: Bujqësia dhe Zhvillimi Rural si dhe Pylltaria.

Financimi për projektet kapitale për sektorin e Bujqësisë për vitin 2012 nga Buxheti i Kosovës është 10.3 milion € (ku përfshihen MBPZHR-ja dhe AUV-ja). As për vitin 2013, Kosova nuk e ka Buxhetin e shpenzuar 11.3 milion € në Investime Kapitale për GPS të Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.

Plani për Bujqësi dhe Zhvillim Rural 2009-13 është miratuar nga Qeveria e Kosovës në prill të vitit 2007. Ajo paraqet shumë hapa që Kosova ka për të ndërmarrë për ristrukturimin e saj agro-rural, me qëllim të përmbushjes së obligimeve me të cilat do të ballafaqohet si para-kandidat dhe kandidat.

Në vitet e fundit, është bërë progres në përmirësimin e aftësisë konkurruese të bujqësisë, agro-industrisë dhe pylltarisë, mbrojtjen e mjedisit dhe mjedisit natyror, kushteve të jetesës në zonat rurale, nxitjen e diversifikimit ekonomik dhe bashkëpunimit në kuadrin e zhvillimit rajonal, përmirësimin e skemave mbështetëse nga buxheti i shtetit për zhvillimin rural.

Në Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve 2014-2016, objektivat e mëposhtme janë përcaktuar nga Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural: (i) rritja e aftësisë konkurruese - ristrukturimi i potencialit fizik nëpërmjet fermave; (ii) përdorimi i pyjeve të qëndrueshme dhe tokës bujqësore; (iii) avancimi i analizave të hollësishme ekonomike dhe forcimi i shërbimit këshillimor (iv) rehabilitimi i sistemeve ekzistuese të ujitjes dhe ndërtimi i kapaciteteve të reja të shtuara në funksion të rendimentit dhe cilësisë së të gjitha kulturave që janë rritur në vendin tonë; (v) mbështetje për zbatimin e strategjive lokale. Këto objektiva bien nën nën-sektorin e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural dhe Pylltarisë.

Zotimi i donatorëve për sektorin në periudhën 2011-2012 është 31.4 milion € (disbursim aktual), i cili në bazë të zotimeve aktuale 69% janë dhënë në grande dhe 31% në kredi. Megjithatë, është parë një ndryshim drastik në disbursimin aktual ku 100% janë dhënë si grand. Donatorët kryesorë janë: BE-ja, USAID, AAZh dhe Suedia.

Agjencitë donatore

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

55

Tabela 10. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të BRZH-së, zotimete dhe disbursimet për vitin 2012-2013

Bazuar në të dhënat e nxjerra nga PMN, agjencitë më aktive donatore për sektorin e Bujqësisë janë Zyra e BE-së, USAID, Qeveria Gjermane, Agjencia Austriake për Zhvillim, Finlanda dhe Suedia. Në një periudhë kohore prej 2012-2013, një shumë totale rreth 48 milion € është zotuar për këtë sektor, por një shumë prej 31 milion € është disbursuar në të vërtetë. Një shumë e konsiderueshme e qarkullimit u disbursua nga Zyra e Bashkimit Evropian 15,491 milion €; USAID 6,911€; Qeveria gjermane 1.7 € dhe AAZh 1.6€.

Fig 25. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të BRZH-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012, PMN

Agjencia Austriake për Zhvillim 1,027,062 654,763 0 947,924 1,027,062 1,602,687

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar 319,407 0 0 0 319,407 0

Ambasada e Holandës 0 0 19,270 19,270 19,270 19,270

Zyra e Bashkimit Evropian 5,340,271 6,053,362 15,308,084 9,437,882 20,648,355 15,491,244

Finlanda 965,834 721,041 2,257,970 120,887 3,223,804 841,927 Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë 36,154 35,429 422,259 90,142 458,413 125,571

Franca 0 0 0 1,460 0 1,460

Qeveria Gjermane 0 935,000 0 800,000 0 1,735,000

Qeveria e Danimarkës 196,686 189,932 43,171 320,851 239,857 510,783

Qeveria e Japonisë 19,140 15,283 49,771 52,967 68,911 68,249

Luksemburgu 624,805 899,700 79,859 0 704,664 899,700 Ministria e Punëve të Jashtme të Danimarkës 0 672,078 0 134,991 0 807,069

Norvegjia 997,994 100,770 89,128 118,688 1,087,122 219,458

Suedia 1,070,593 1,109,718 445,807 444,306 1,516,400 1,554,025

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 0 656,046 0 0 0 656,046

Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar

2,275,224 3,790,328 2,085,716 3,120,814 4,360,940 6,911,142

Banka Botërore 15,035,333 0 0 0 15,035,333 0

TOTALI 27,908,502 15,833,449 20,801,035 15,610,182 48,709,536 31,443,631

56

Siç shihet në Fig 25, Banka Botërore u rendit si donatori i parë që ka zotuar 15 milion €, ndërsa në Fig 26, nuk është listuar fare pasi që sipas disbursimeve aktuale, agjencia nuk ka vënë ndonjë disbursim. Në anën tjetër, Zyra e Bashkimit Evropian ka disbursuar më shumë fonde (6 milion €) se sa ata kanë zotuar në të vërtetë (5.3 €), që përbëjnë 38% të shumës totale të gjithë donatorëve për GPS të Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.

Fig 26. AZZh sipas agjencisë donatore në GPS të BZHR-së, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2013, PMN Bazuar në Fig 26, donatori më i madh për vitin 2013 është Bashkimi Evropian, i cili ishte një nga agjencitë donatore e cila ka zotuar më shumë fonde se sa ka disbursuar në të vërtetë, të cilat përbëjnë 61% të shumave të përgjithshme për të gjithë sektorin. Siç shihet në Fig 25 dhe Fig 26, Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar ishte një nga agjencitë e vetme donatore e cila ka disbursuar më shumë fonde se sa ka zotuar në fakt, gjë që përbën 20% të shumave të përgjithshme për të gjithë sektorin e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.

7.2.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012 dhe 2013

Agjencitë donatore

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Agjencia Austriake për Zhvillim (7) 1,027,062 654,763 0 947,924 1,027,062 1,602,687

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (1) 319,407 0 0 0 319,407 0

Ambasada e Holandës (2) 0 0 19,270 19,270 19,270 19,270 Zyra e Bashkimit Evropian (89) 5,340,271 6,053,362 15,308,084 9,437,882 20,648,355 15,491,244 Finlanda(4) 965,834 721,041 2,257,970 120,887 3,223,804 841,927 Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë (10) 36,154 35,429 422,259 90,142 458,413 125,571

57

Tabela 11. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të BZHR-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013 Në aspektin e asistencës gjatë vitit 2012 - 2013 shumat e parave që donatorët kanë shpenzuar nuk janë rritur, ato kanë qëndruar përafërsisht të njëjta. Siç mund të shohim në tabelën 11, në bazë të disbursimeve aktuale përkatësisht për vitin 2012, shuma e disbursuar ishte 15,8 €, ndërsa për vitin 2013 shuma e disbursuar ishte 15,6 €. Megjithatë, ajo që duhet të theksohet është se për vitin 2012, shuma e parave të zotuara për GPS-në e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural ishte më e lartë (27,9 milion €) se për vitin 2013 (20.8 milion €), e cila është rreth 7 milion € më pak . Për ta përmbledhur, në dy vitet 2012-2013 më shumë para janë zotuar se sa janë disbursuar në të vërtetë.

Franca (1) 0 0 0 1,460 0 1,460 Qeveria Gjermane (3) 0 935,000 0 800,000 0 1,735,000 Qeveria e Danimarkës (2) 196,686 189,932 43,171 320,851 239,857 510,783 Qeveria e Japonisë (11) 19,140 15,283 49,771 52,967 68,911 68,249 Bashkëpunimi Italian (3) 0 0 0 0 0 0 Luksemburgu (3) 624,805 899,700 79,859 0 704,664 899,700 Ministria e Punëve të Jashtme të Danimarkës (1) 0 672,078 0 134,991 0 807,069

Norvegjia (25) 997,994 100,770 89,128 118,688 1,087,122 219,458 Suedia (8) 1,070,593 1,109,718 445,807 444,306 1,516,400 1,554,025 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (2) 0 656,046 0 0 0 656,046

Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (2) 2,275,224 3,790,328 2,085,716 3,120,814 4,360,940 6,911,142

Banka Botërore (1) 15,035,333 0 0 0 15,035,333 0 TOTALI (177) 27,908,502 15,833,449 20,801,035 15,610,182 48,709,536 31,443,631

58

Fig 27. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të BRZH-së, angazhimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 28. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të BRZH-së, angazhimet dhe disbursimet për vitin 2013

59

Bashkimi Evropian përveç të qenit donatori më i madh, ai ka financuar edhe numrin më të madh të aktiviteteve, si në vitin 2012 ashtu edhe në vitin 2013 me 89 projekte, ku shumica e projekteve kishin të bëjnë me bujqësinë dhe zhvillimin rural. Donatori i dytë më i madh është USAID-i me 2 projekte të mëdha të cilat bien në nën-sektorin e bujqësisë dhe zhvillimit rural. Donatori i tretë është qeveria gjermane me 3 projekte të mëdha, ku 2 projekte janë në nën-sektorin e bujqësisë dhe zhvillimit rural dhe 1 projekt është vënë në nën-sektorin e papërcaktuar. AAZH, për vitet 2012-2013, ka 7 projekte të cilat kanë të bëjnë me bujqësinë dhe zhvillimin rural, dhe i gjithë projekti është në nivel komunal. Suedia ka 8 projekte ku 3 projekte përfshihen në bujqësi dhe zhvillim rural, dhe 5 projekte tjera janë të përfshira në Pylltari. Norvegjia ka financuar 25 projekte me shkallë më të vogël, shumica e të cilave kanë të bëjnë me bujqësinë dhe zhvillimin rural, pylltarinë dhe disa nga projektet ishin të papërcaktuara

7.2.3 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 - 2013


Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Investimet kapitale 0 0 699,250 139,850 699,250 139,850 Projekti (PRO) 24,670,730 7,954,161 15,286,069 9,792,996 39,956,799 17,747,157 Bashkëpunimi/ Asistenca Teknike 3,237,771 7,879,288 4,815,716 5,677,336 8,053,488 13,556,624

TOTALI 27,908,502 15,833,449 20,801,035 15,610,182 48,709,536 31,443,631 Tabela 12. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të BRZH-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

60

Fig 29. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të BRZH-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2012, PMN

Në GPS të Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural për vitin 2012, dy lloj modalitete të ndihmës janë përdorur për projekte dhe bashkëpunim teknik. Në një afat kohor nga janari deri në dhjetor të vitit 2012, në bazë të disbursimeve aktuale, një total prej 7.9 milion € ishin disbursuar për projektet (me 95 projekte) dhe 7.8 milion € (me 22 projekte) për Bashkëpunim/ Asistencë Teknike. Siç shihet në Fig 29, në vitin 2012, në bazë të zotimeve aktuale, 88% e të gjithë mbështetjes është kryer me anë të BT / AT dhe 12% nëpërmjet PRO. Megjithatë, përqindjet e zhvendosura me fondet aktuale të disbursuara, duke bërë projektet 50%, dhe Bashkëpunimin/Asistencën Teknike me 50%.

Fig 30. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të BRZH-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2013, PMN

Siç shihet në Fig 30, në vitin 2013, në bazë të zotimeve aktuale 74% e të gjithë mbështetjes është kryer përmes PRO dhe 23% nëpërmjet BT/AT dhe vetëm 3% për investime kapitale. Megjithatë, përqindjet e zhvendosura me disbursimet aktuale, duke e bërë PRO me 63%, 36% e të gjitha aktiviteteve të donatorëve janë përdorur për BT/ AT, ndërsa 1% janë kanalizuar përmes investimeve kapitale.

61

7.2.4 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 - 2013

Lloji i ndihmës

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Grand 12,873,169 15,833,449 20,801,035 15,610,182 33,674,203 31,443,631 Kredi 15,035,333 0 0 0 15,035,333 0

TOTALI 27,908,502 15,833,449 20,801,035 15,610,182 48,709,536 31,443,631 Tabela 13. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të BRZH-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

Fig 31. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të BRZH-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2012, PMN Në një afat kohor prej janar 2012 deri dhjetor 2012 sipas zotimeve aktuale, një total prej 15 milion euro është zotuar për kredi dhe 12.8 milion € për grande. Siç shihet në Fig 31, në vitin 2012, në bazë të zotimeve aktuale 54% e të gjithë mbështetjes është zotuar me anë të kredisë dhe 46% nëpërmjet grandit. Megjithatë përqindjet kanë një ndryshim drastik në disbursimet aktuale ku 100% është grand. Sa për vitin 2012, lloji ndihmës për këtë vit ishte vetëm grand, ku 20.8 milion € janë zotuar dhe vetëm 15.6 milion € janë disbursuar në të vërtetë.

7.2.5 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 - 2013

Komuna

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Deçan 156,201 211,788 43,208 22,536 199,410 234,323 Dragash 0 192,800 0 120,000 0 312,800 Fushë Kosovë 6,305 6,314 0 0 6,305 6,314 Gjakovë 156,201 211,788 43,208 22,536 199,410 234,323 Gjilan 0 187,000 0 160,000 0 347,000 Graçanicë 15,071 15,058 9,300 9,300 24,371 24,358 Istog 156,201 159,238 43,208 22,536 199,410 181,773

62

Tabela 14. AZZh sipas komunave në GPS të BRZH-së, zotimet dhe disbursemet për vitin 2012 dhe 2013 Nga viti 2012 deri në vitin 2013, aktivitetet e donatorëve janë përhapur në shumë komuna, megjithatë aktivitetet kryesore të donatorëve janë fokusuar në Suharekë (1.7 milion €), Prizren (376.704 €), Gjilan (347.000 €), Zubin Potok (315.585 €), Dragash ( 312.800 €), por shumica e aktiviteteve janë specifikuar në Komunën e papërcaktuar (26.3 milion €).

Fig 32. AZZh sipas komunave në GPS të BRZH-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2012, PMN Komuna e cila ka përfituar më së shumti nga aktivitetet e donatorëve në sektorin e bujqësisë të bazuar në disbursim aktual për vitin 2012 është Komuna e papërcaktuar me 43% (me një total 13.1 milion € ) nga buxheti i përgjithshëm, me të tjerët (me një total 45% ose 16.3 milion € ) dhe Suhareka 2% (me gjithsej 740,263 €), Peja 1% (me gjithsej 234.794 €).

Junik 0 52,550 0 0 0 52,550 Kamenicë 0 93,500 0 80,000 0 173,500 Klinë 0 0 0 0 0 0 Leposaviq 12,938 13,137 427,771 148,223 440,709 161,360 Lipjan 0 0 0 0 0 0 Malishevë 0 0 0 0 0 0 Mitrovicë 23,064 116,188 0 22,582 23,064 138,769 Komuna e papërcaktuar 26,108,713 13,116,692 18,956,553 13,224,208 45,065,266 26,340,900

Mitrovicë e veriut 0 31,020 381,293 7,527 381,293 38,547 Obiliq 20,646 20,572 0 0 20,646 20,572 Pejë 171,108 234,794 43,208 22,536 214,317 257,330 Prizren 30,004 187,000 0 189,704 30,004 376,704 Rahovec 24,987 10,000 - 14,987 24,987 24,987 Shtërpcë 0 93,500 0 80,000 0 173,500 Shtime 0 0 0 0 0 0 Skenderaj 0 0 0 0 0 0 Suharekë 1,027,062 740,263 0 1,027,924 1,027,062 1,768,187 Viti 0 140,250 0 120,000 0 260,250 Vushtrri 0 0 0 0 0 0 Zubin Potok 0 0 421,974 315,585 421,974 315,585 Zveçan 0 0 431,312 0 431,312 0

TOTALI 27,908,502 15,833,449 20,801,035 15,610,182 48,709,536 31,443,631

63

Fig 33. AZZh sipas komunave në GPS të BRZH-së, zotimet aktuale dhe disbursimet 2013, PMN

Komuna e cila ka përfituar më së shumti nga aktivitetet e donatorëve në sektorin e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural të bazuar në disbursim aktual për vitin 2013 është Komuna e papërcaktuar me 47% (me një total 13.2 milion €) nga buxheti i përgjithshëm, me të tjerët 53% (me një total 16.1 €) dhe Suhareka 3% (me një total 1 milion €), Zubin Potok me 1% (me një vlerë të përgjithshme 315.585 €). Komunat që kanë pasur një donacion më të vogël ishin: Rahoveci (14.987 €), Obiliqi (20.572 €) dhe Mitrovica e Veriut (7,527 €). Për ta përmbledhur, siç mund të shihet në Fig 32 dhe Fig 33, shumica e aktiviteteve të donatorëve për sektorin e bujqësisë ishin të papërcaktuara në PMN. Në procesin e ardhshëm të vërtetimit të të dhënave tremujore të PMN-së, agjencitë donatore janë këshilluar që të vërtetojnë projektet e tyre në aktivitetet e tjera të duhura të rajonit në mënyrë që ata të kenë rezultate të duhura dhe të sakta.

7.3 Ekonomia, Tregu dhe Industria Sipas skemës së Grupit punues sektorial të Qeverisë së Kosovës, në mbështetje të Ekonomisë Tregtisë dhe Industrisë (ETI), të dhënat e zbërthyera të treguara në Tabelën 15 tregojnë se donatorët kanë dhënë një shumë të konsiderueshme të parave gjatë periudhës 2012-2013, përkatësisht me disbursime totale 29.4 milion € në vitin 2012 dhe disbursime totale 27.9 milion € për vitin 2013, duke paraqitur një rënie të lehtë të parave të disbursuara gjatë vitit 2013. Ndërsa diferenca ndërmjet totalit të zotimeve dhe disbursimeve gjatë kësaj periudhe arrin në 22.8 milion €.

Agjencia doantore

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Agjencia Austriake për Zhvillim 842,400 336,200 0 286,800 842,400 623,000

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar 0 220,679 0 0 0 220,679

Zyra e Bashkimit Evropian 23,402,639 14,307,790 41,006,341 14,493,081 64,408,980 28,800,871 Finlanda 634,708 173,465 585,315 752,308 1,220,023 925,773 Qeveria Gjermane 0 2,161,784 2,039,622 3,499,622 2,039,622 5,661,406

64

Qeveria e Japonisë 142,674 197,632 141,142 90,198 283,816 287,831 Qeveria e Kosovës 500,000 0 0 1,705,320 500,000 1,705,320 Ministria e Tregtisë dhe Industrisë 150,000 150,000 0 0 150,000 150,000

Norvegjia 3,661,345 426,645 2,407,946 120,049 6,069,291 546,694 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 220,000 234,542 653,648 647,721 873,648 882,262

Sekretariati Zviceran i Shtetit për Çështjet Ekonomike 0 0 754,205 754,205 754,205 754,205

Agjencia Turke për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar

60,666 56,840 0 0 60,666 56,840

Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore

0 14,820 18,503 136,595 18,503 151,415

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim 83,340 77,097 227,944 195,675 311,284 272,772


2,271,614 11,038,338 344,995 5,235,423 2,616,609 16,273,761

TOTALI 31,969,385 29,395,831 48,179,661 27,916,996 80,149,046 57,312,827 Tabela 15. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012-2013

Fig 34. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të ETI, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Siç shihet në Fig 34, Zyra e Bashkimit Evropian u rendit si donatori i parë që ka zotuar 32 milion €. Donatori i dytë në bazë të zotimeve aktuale është Norvegjia me 23.4 milion €, ndërsa në Fig 45 është listuar Të tjera, sepse sipas disbursimeve aktuale, agjencia ka disbursim më pak (vetëm 426.645 €). Në anën tjetër, Zyra e Bashkimit Evropian ka zotuar më shumë fonde (32 milion €) se sa ata kanë disbursuar në fakt (29.4 milion €), të cilat përbëjnë 49% të shumës totale të të gjithë donatorëve për GPS-në e Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë.

65

Fig 35. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të ETI, zotimet aktuale dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

Bazuar në Fig 35, donatori më i madh për vitin 2013 është Bashkimi Evropian, i cili ishte një nga agjencitë donatore e cila ka zotuar shumë fonde (48.2 milion €) se sa ka disbursuar në fakt (27.9 milion €), të cilat përbëjnë 61% të shumave totale për të gjithë sektorin. Siç shihet në Fig 34 dhe Fig 35, një ndryshim i madh mund të shihet në Agjencinë e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar i cili ishte një nga agjencitë e vetme donatore e cila ka disbursuar më shumë fonde (14.5 milion €) se sa ka zotuar në fakt ( 344,995 milion €), e cila përbën 20% të shumave të përgjithshme për gjithë sektorin e Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë. Trendi i njëjtë është parë për qeverinë gjermane e cila ka zotuar 2 milion €, dhe ka disbursuar në të vërtetë 3.5 milion €. Nga ana tjetër, Norvegjia ka zotuar më shumë (41 milion €) se sa ka disbursuar në fakt (120.049 €).

7.3.1 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012

Sa i përket asistencës në përgjithësi, gjatë vitit 2012 - 2013 ajo ka shënuar rënie në mënyrë të vazhdueshme. Siç mund të shohim në tabelën 16, në bazë të zotimeve aktuale, shuma për vitin 2012 është rreth 31.9 milion €; ndërsa për vitin 2013 shuma e zotuar ishte 48.1 milion €.

Agjencia donatore

Financimi 2012

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Agjencia Austriake për Zhvillim (5) 842,400 336,200 Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (1) 0 220,679 Zyra e Bashkimit Evropian (87) 23,402,639 14,307,790 Finlanda (5) 634,708 173,465 Qeveria Gjermane (5) 0 2,161,784 Qeveria e Japonisë (15) 142,674 197,632 Qeveria e Kosovës (1) 500,000 0 Ministria e Tregtisë dhe Industrisë (1) 150,000 150,000 Norvegjia (15) 3,661,345 426,645

66

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (3) 220,000 234,542 Sekretariati Zviceran i Shtetit për Çështjet Ekonomike (1) 0 0 Agjencia Turke për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar (1) 60,666 56,840 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (2) 0 14,820 Programi Zhvillimor i Kombeve të Bashkuara (3) 83,340 77,097 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (6) 2,271,614 11,038,338

TOTALI (145) 31,969,385 29,395,831 Tabela 16. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Megjithatë, ajo që duhet theksuar është se për vitin 2012 shuma e parave të zotuara për GPS të Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë ka qenë më e lartë (29.3 milion €) se sa për vitin 2013 (27.9 milion €), e cila është rreth 2.6 milion € më pak. Si përfundim, në të dy vitet 2012 dhe 2013 donatorët kanë zotuar më shumë para se sa kanë disbursuar në të vërtetë.

Fig 36. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 Bashkimi Evropian përveç të qenit donatori më i madh, ai edhe ka financuar numrin më të madh të aktiviteteve, si në vitin 2012 ashtu edhe në vitin 2013 me 87 projekte, ku shumica e projekteve janë të përcaktuara në bazë të grupit punues nën-sektorial të papërcaktuar (75 projekte) pastaj nën-sektori i dytë që ka fonde të absorbuara është zhvillimi privat, privatizimi dhe zhvillimi ekonomik rajonal (24 projekte).

Donatori i dytë më i madh është USAID-i me 6 projekte që kryesisht bien në nën-sektorin e privatizimit për zhvillim privat dhe zhvillim ekonomik rajonal. Donatori i tretë është qeveria

67

gjermane me 5 projekte, ku projektet janë nën Të tjera të GPS-së së tregtisë, ekonomisë dhe industrisë (përfshirë burimet minerare dhe minierat, politikat e sektorit financiar dhe mbështetjen e ndërmjetësve financiarë) dhe grupin punues nën-sektorial të papërcaktuar.

AAZh për vitet 2012-2013 ka 5 projekte të cilat kanë të bëjnë me zhvillimin e sektorit privat, privatizimin, dhe zhvillimin ekonomik rajonal. Qeveria e Japonisë ka financuar 15 projekte me shkallë të vogël, shumica e të cilave kanë të bëjnë me GPS-në e Të tjera të tregtisë, ekonomisë dhe industrisë (ku përfshin burimet minerare dhe minierat, politikat e sektorit financiar dhe mbështetjen e ndërmjetësve financiarë), zhvillimin e sektorit privat, privatizimin dhe zhvillimin rajonal ekonomik, grupin punues nën-sektorial të papërcaktuar.

7.3.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale të zotuara dhe të disbursuara gjatë vitit 2013

Përveç kësaj, në vitin 2013 Qeveria e Kosovës ka një projekt prej 1.7 milion €, gjë që e bën atë një nga 5 donatorët më të mëdhenj. Ky projekt merret me zhvillimin e sektorit privat, privatizimin, dhe zhvillimin ekonomik rajonal dhe është i shpërndarë në komuna të ndryshme (Dragash, Ferizaj, Fushë Kosovë, Gjakovë, Gjilan, Leposaviq, Mitrovicën e veriut, Zubin Potok, Zveçan).

Agjencia donatore

2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Agjencia Austriake për Zhvillim (5) 0 286,800 Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (1) 0 0 Zyra e Bashkimit Evropian (87) 41,006,341 14,493,081 Finlanda (5) 585,315 752,308 Qeveria Gjermane (5) 2,039,622 3,499,622 Qeveria e Japonisë (15) 141,142 90,198 Qeveria e Kosovës (1) 0 1,705,320 Ministria e Tregtisë dhe Industrisë (1) 0 0 Norvegjia (15) 2,407,946 120,049 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (3) 653,648 647,721 Sekretariati i Shtetit Zviceran për Çështjet Ekonomike (1) 754,205 754,205 Agjencia Turke për Bashkëpunim dhe Koordinim (1) 0 0 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (2) 18,503 136,595 Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (3) 227,944 195,675 Agjencia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës për Zhvillim (6) 344,995 5,235,423

TOTALI (145) 48,179,661 27,916,996 Tabela 17. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

68

Fig 37. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.3.3 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Në GPS të Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë, dy lloje të modaliteteve të ndihmës që janë përdorur për vitin 2012 janë projektet dhe shkëmbim në mallra/furnizime. Në periudhën prej muajit janar 2012 deri në dhjetor të vitit 2012, sipas disbursimeve aktuale, totali prej 11.2 milion € është disbursuar për projekte dhe 150,000 € për shkëmbim në mallra/furnizime. Siç shihet në Fig 50, në vitin 2012, bazuar në zotimet aktuale 88% e tërë mbështetjes është zotuar përmes projektit dhe 13% përmes furnizimeve/llojeve të furnizimit Megjithatë, përqindjet ndryshojnë në mënyrë dramatike me fondet e disbursimeve aktuale, duke i bërë Projektet 38% dhe Bashkëpunimin /Asistencën teknike 57% dhe Investimet Kapitale 5%.


Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Investimet kapitale 0 1,339,941 0 576,687 0 1,916,628 Shkëmbim në mallra/furnizime 150,000 150,000 0 0 150,000 150,000

Projekti (PRO) 27,752,273 11,248,006 44,121,651 20,101,086 71,873,924 31,349,091 Bashkëpunimi / Asistenca Teknike 4,067,112 16,657,885 4,058,010 7,239,223 8,125,123 23,897,108

TOTALI 31,969,385 29,395,831 48,179,661 27,916,996 80,149,046 57,312,827 Tabela 18. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

69

Fig 38. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të ETI , zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN

Fig 39. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të ETI , zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN

Siç shihet në fig 51, në vitin 2013, sipas zotimeve aktuale 92% e tërë mbështetjes është bërë përmes Projekteve dhe 8% përmes Bashkëpunimit/Asistencës teknike. Megjithatë, përqindjet ndryshojnë me disbursimet duke i bërë projektet 55%, 42% e të gjitha aktiviteteve të donatorëve janë përdorur për Bashkëpunim /Asistencë teknike, kurse 3% janë kanalizuar përmes Investimeve Kapitale.

70

7.3.4 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Lloji i ndihmës

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Grande 31,969,385 29,395,831 48,179,661 27,916,996 80,149,046 57,312,827

TOTALI 31,969,385 29,395,831 48,179,661 27,916,996 80,149,046 57,312,827 Tabela 19. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

Në periudhën kohore janar 2012 deri në dhjetor 2012 sipas zotimeve aktuale, totali prej 31.9 milion € janë zotuar për grande, por në fakt vetëm 29.3 milion € janë disbursuar. I njëjti trend është përdorur për vitin 2013 ku më shumë para janë zotuar se disbursuar. Si përmbledhje, siç mund të shihet në tabelën 19 për të dyja vitet, lloji i ndihmës që është përdorur në këtë sektor ishte vetëm grandi.

71

7.3.5 AZZh sipas komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Komuna

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Deçan 0 0 0 112,727 0 112,727 Dragash 50,000 149,405 0 527,626 50,000 677,031 Ferizaj 250,000 32,518 0 608,356 250,000 640,874 Fushë Kosovë 50,000 3,670,696 14,934 534,769 64,934 4,205,465 Gjakovë 50,000 149,405 0 527,626 50,000 677,031 Gjilan 50,000 32,518 12,234 516,249 62,234 548,767 Gllogoc 0 0 0 14,848 0 14,848 Graçanicë 0 0 0 14,848 0 14,848 Han i Elezit 0 0 0 14,848 0 14,848 Istog 0 0 2,700 17,098 2,700 17,098 Junik 0 116,887 0 31,118 0 148,005 Kaçanik 0 0 0 14,848 0 14,848 Kamenicë 0 0 0 14,848 0 14,848 Klinë 0 90,106 0 14,848 0 104,954 Kllokot 0 46,111 0 4,888 0 50,999 Leposaviq 347,225 193,866 0 314,128 347,225 507,994 Lipjan 26,394 26,393 0 14,848 26,394 41,242 Malishevë 0 0 0 14,848 0 14,848 Mamushë 260,880 249,483 0 40,663 260,880 290,146 Mitrovicë 260,617 529,121 194,042 436,459 454,659 965,580 Mitrovicë veriore 279,114 53,842 501,270 877,875 780,384 931,717 Novobërdë 0 46,111 1,000,000 19,736 1,000,000 65,848 Obiliq 0 90,106 12,234 19,742 12,234 109,848 Partesh 0 0 0 14,848 0 14,848 Pejë 8,176 127,201 0 70,262 8,176 197,463 Podujevë 0 0 12,234 19,742 12,234 19,742 Prishtinë 15,069 1,934,331 5,400 560,976 20,469 2,495,307 Prizren 0 14,692 0 45,568 0 60,260 Rahovec 0 14,692 0 14,848 0 29,540 Ranillug 0 46,111 0 4,888 0 50,999 Shtërpcë 0 156,122 10,078 45,050 10,078 201,173 Shtime 0 0 0 14,848 0 14,848 Skenderaj 27,183 174,079 0 153,273 27,183 327,351 Suharekë 0 124,703 0 25,212 0 149,915 Viti 0 0 0 9,899 0 9,899 Vushtrri 27,183 0 12,234 39,873 39,417 39,873 Zubin Potok 243,505 6,504 381,722 351,974 625,227 358,478 Zveçan 349,715 112,650 83,161 208,562 432,876 321,212

TOTALI 2,295,061 8,187,652 2,242,241 6,287,673 4,537,302 14,475,325

Tabela 20. AZZh sipas komunave në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

72

Nga viti 2012 deri në 2013, aktivitetet e donatorëve janë shpërndarë në shumë komuna, megjithatë, në bazë të disbursimeve aktuale komunat të cilat kanë absorbuar më së shumti në GPS të Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë gjatë këtyre dy viteve ishin Fushë Kosova (4.2 milion €), Prishtina (2.4 milion €), Mitrovica (965,580 €), Mitrovica veriore (931,717 €), Dragashi (677,031€), Gjakova (677,031€) etj.

Fig 40. AAZh sipas komunave në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Komuna e cila ka përfituar më së shumti nga aktivitetet e donatorëve në GPS të Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë, në bazë të disbursimeve aktuale për vitin 2012 është Fushë Kosova me 45% (me një total prej 3.6 milion €) nga buxheti total, 24% e aktivitetit të donatorëve është fokusuar në Prishtinë (1.9 milion €), me Të Tjerat me një total prej 15% (1.2 milion €), pasuar nga Mitrovica me 7% (529,121€), Mamusha 3% (249,483€) dhe me 2% Leposaviqi, Skenderaj, Shtërpca (524,067€).

73

Fig 41. AZZh sipas komunave në GPS të ETI, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN Komunat të cilat kanë përfituar më së shumti nga aktivitetet e donatorëve të bazuara në sektorin e Ekonomisë, Tregtisë dhe Industrisë, në bazë të disbursimeve aktuale për vitin 2013; tri komunat që kanë absorbuar më së shumti ishin: Mitrovica veriore me 14% (me një total 877,870 €) prej buxhetit total, Ferizaji me 13% ( me një total 608,356 €) dhe Prishtina 10% (me një total 506,976 €), komuna që ka përfituar më së paku ishte Ranillugu (4,888€).

74

7.4 Mjedisi

Projektet kapitale në Kosovë për sektorin e mjedisit për vitet 2012 dhe 2013 janë financuar nga Buxheti Qendror i Kosovës me një pjesë prej 67%, me 103,730,000 € disbursime dhe Komuniteti i donatorëve me një pjesë prej 33%, 50,292,397 € disbursime. Për vitin 2012, financimi për projekte kapitale është bërë kryesisht nga Buxheti Qendror i Kosovës me një pjesë prej 72%, 64,380,000 € të disbursuara dhe 28% është mbuluar nga Komuniteti i donatorëve me 25,195,536 € të disbursuara (shih fig 42). Kurse fokusi i financimit të Buxhetit Qendror ishte në nën-sektorin e Planifikimit Hapësinor, Banimit dhe Ndërtimit me 59,765,000 €, donatorët u fokusuan në nën-sektorin e Mbrojtjes së Mjedisit dhe Trajtimit të ujerave të zeza me 13,374,150 €. Për vitin 2013, mund të vërehet një financim më i barabartë për projektet kapitale me 61% të financuara nga Buxheti Qendror me 39,350,000 € të disbursuara dhe 39% tjera janë mbuluar nga Komuniteti i donatorëve me 25,096,860 € të disbursuara (shih fig 52). Fokusi i Qeverisë vazhdoi të mbetet në nën-sektorin e Planifikimit Hapësinor, Banimit dhe Ndërtimit me 39,350,000 €, e njëjta vlen për Komunitetin e Donatorëve me nën-sektorin e Mbrojtjes së Mjedisit dhe trajtimit të ujerave të zeza me 19,571,857 € të disbursuara. Projektet kapitale të nën-sektorit të Shëndetit Publik, për vitin 2012, kryesisht janë financuar nga Komuniteti i donatorëve me një pjesë prej 97% me 9,887,893€ të disbursuara në vitin 2012, duke e lenë një pjesë prej 3% me 300,000 € të disbursimeve të mbulohen nga Buxheti Qendror. Për vitin 2013, Komuniteti i Donatorëve ka financuar 88% të projekteve kapitale me një shifër prej 2,460,912 €, kurse 12% janë mbuluar nga Buxheti Qendror me një shifër prej 330,000 €.

Fig 42. Financimi i projekteve kapitale për vitin 2012 dhe 2013

75

Përderisa financimi për Projektet kapitale nga Komuniteti i donatorëve ishte relativisht i njëjtë gjatë viteve 2012 dhe 2013, me vetëm 0.4% rënie në vitin 2013, financimi për projektet kapitale nga Buxheti Qendror kishte rënie prej 39% për vitin 2013 në krahasim me vitin 2012. Kjo rënie drastike kishte ardhur kryesisht si rezultat i rënies së financimit në nën-sektorin e Planifikimit Hapësinor, Banimit dhe Ndërtimit për projektet e banimit dhe të shpronësimit. Objektivat kryesore për nën-sektorin e Mbrojtjes së Mjedisit dhe Trajtimit të ujerave të zeza mund të gjenden në Strategjinë e Kosovës për Mjedisin për vitin 2011-2020 dhe në Planin Kombëtar për Veprim në Mjedis për vitin 2011-2021. Tri objektivat kryesore janë përcaktuar: forcimi i sistemit të menaxhimit të mjedisit; investimet në zonat shumë problematike; rritja e ndërgjegjësimit dhe informacionit. Në dokumentin e Strategjisë Kombëtare, i është dhënë më tepër vëmendje vazhdimit të investimeve të huaja në sektorin e Mjedisit, me theks në rrjetin e ujit të pijshëm dhe të atij të ujërave të zeza, që janë pjesë e objektivit të dytë në Strategjinë Kombëtare dhe Planin e Veprimit. Objektivat kryesore për nën-sektorin e shëndetit publik për vitet paraprake mund të gjenden në Strategjinë Sektoriale të Shëndetësisë 2010-2014. Strategjia e re është duke u hartuar dhe do të publikohet gjatë vitit 2014. Në strategjinë e mëparshme, objektivat nuk i adresojnë në mënyrë të drejtpërdrejt nevojat e shëndetit publik si kompetencë e Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik të Kosovës, megjithatë, dy objektivat e para: zvogëlimi i shkallës së sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë dhe përmirësimi i menaxhimit të resurseve ekzistuese dhe cilësisë së shërbimeve i trajtojnë çështjet shqetësuese të sektorit të shëndetit publik. Në strategjinë e re një nga objektivat kryesore do të jetë mbrojtja dhe përmirësimi i shëndetit ku parashihen një numër i aktiviteteve, me qëllim të zhvillimit të aktiviteteve të promovimit të shëndetit, adoptimit të standardeve të Planit Global për parandalimin dhe kontrollimin e sëmundjeve jo infektuese 2013-2020, dhe zbatimin e programit “Promovimi i shëndetit në shkollë”. Objektiva më specifike mund të gjenden në Planin e Veprimit 2014-2020 të Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik të Kosovës që qellim përfundimtar e kanë përmirësimin e shëndetit publik dhe cilësinë e shërbimeve. Për nën-sektorin e Planifikimit Hapësinor, Banimit dhe Ndërtimit, ende nuk është hartuar ndonjë strategji. Fokusi kryesor gjatë viteve 2012-2013 ishte në hartimin e ligjeve të reja si: Ligji për Ndërtimet 2012/04-L-110; Ligji për Planifikimin Hapësinor 2012/04-L-174; Ligji për Inspektoratin e Mjedisit, Ujërave, Natyrës, Planifikimit Hapësinor dhe Ndërtimit 2012/04-L-175; Ligji për Produktet e Ndërtimit 2012/04-L-181; Ligji për Trajtimin e Ndërtimeve pa Leje 2013/04-L-188, dhe Ligji për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit nr. 04-L-061 për Shitjen e Banesave për të cilat ekziston e Drejta Banesore 2013/04-L-247; Në Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve 2014-2016, dy objektivat e përcaktuara nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor bien në nën-sektorin e Planifikimit Hapësinor, Banimit dhe Ndërtimit: forcimi i menaxhimit të planifikimit hapësinor, banimit, ndërtimit dhe tokës si dhe krijimi i kadastrit; dhe Shpronësimi.

76

7.4.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Nuk ka ndonjë dallim domethënës në shumën e donacioneve të bëra për sektorin e mjedisit për vitet 2012-2013, megjithatë, vërehet një mospërputhje e madhe në mes të shumave të zotuara dhe atyre të disbursuara gjatë të dyja viteve, ku disbursimet aktuale përbëjnë më pak se 50% të zotimeve të bëra nga Komuniteti i donatorëve, me një shifër për shumën totale të zotimeve prej 122.5 milion €, për vitet 2012-2013, dhe me shumën totale të disbursimeve në shifër prej 55.2 milion €, për vitet 2012-2013 (tabela 21). Donatorët më të mëdhenj për vitin 2012 janë Zyra e Bashkimit Evropian me 5.6 milion € të disbursuara, pasuar nga Luksemburgu me 5 milion € të disbursuara dhe Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 3.6 milion € të disbursuara (fig 43). Donatorët më të mëdhenj për vitin 2013 janë Qeveria Gjermane me 6.1 milion € të disbursuara, pasuar nga Zyra e Bashkimit Evropian me 5.2 milion € të disbursuara dhe Luksemburgu me 2.5 milion € të disbursuara (fig 44).

Agjencitë donatore

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale Zotimet aktuale Disbursimet

aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian 2,747,871 5,645,036 8,712,501 5,202,199 11,460,372 10,847,234 Luksemburgu 479,560 5,010,892 2,472,161 2,547,816 2,951,720 7,558,708 Qeveria Gjermane 32,120,000 1,286,417 0 6,130,637 32,120,000 7,417,054 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar 1,090,621 3,646,438 662,564 1,653,768 1,753,185 5,300,206

Suedia 2,414,053 2,462,664 2,791,536 2,517,901 5,205,588 4,980,566 Banka Botërore 0 2,310,063 0 1,104,765 0 3,414,828 Sekretariati i Shtetit Zviceran për Çështjet Ekonomike 3,080,173 1,056,262 3,453,850 2,024,770 6,534,023 3,081,031

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 1,978,366 1,614,321 1,078,284 1,036,202 3,056,650 2,650,523

Finlanda 1,101,028 1,100,360 1,103,224 1,079,034 2,204,251 2,179,394 Qeveria e Kosovës 600,000 0 0 2,022,087 600,000 2,022,087 Fondi Global 2,305,628 1,803,656 1,754,192 0 4,059,820 1,803,656 Qeveria e Japonisë 1,059,360 682,650 2,348,745 1,061,414 3,408,105 1,744,064 Zyra Federale e Zvicrës për Migrim 334,790 200,000 750,000 750,000 1,084,790 950,000 Agjencia Austriake për Zhvillim 200,000 1,000 796,290 573,755 996,290 574,755 Norvegjia 434,464 156,388 176,370 163,643 610,834 320,031 Ambasada e Holandës 219,312 221,113 144,207 17,986 363,519 239,099 Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim 66,964 66,923 97,275 93,379 164,239 160,302

Franca 0 0 5,000 5,000 5,000 5,000 Organizata Botërore e Shëndetësisë 5,141 4,901 42,812 41 47,953 4,942 Austria 37,529 0 0 0 37,529 0 Komisioni Evropian 0 0 7,350,000 0 7,350,000 0

77

KfW 0 0 23,500,000 0 23,500,000 0 Ministria e Ekonomisë dhe Financave 5,000,000 0 0 0 5,000,000 0

Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor 0 0 5,000,000 0 5,000,000 0

Komuna e Prishtinës 5,000,000 0 0 0 5,000,000 0 Red Hat 0 0 8,886 0 8,886 0

TOTALI 60,274,857 27,269,083 62,247,897 27,984,398 122,522,754 55,253,481 Tabela 21. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012-2013

Fig 43. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Fig 44. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN


Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve dhe më shumën më të lartë të disbursimeve për vitin 2012 është Zyra e Bashkimit Evropian, me mbështetje të 18 projekteve (tabela 22, fig 45), me projektin më të madh kapital IPA 2008 – Zgjerimi i Trajtimit të Ujit në Shipol të Mitrovicës me një shumë prej 2.7 milion € të disbursuara. Donatori i dytë më i madh për vitin 2012, Luksemburgu ka mbështetur 6 projekte (tabela 22, fig 45), me projektin më të madh Uji në Mitrovicë me një shumë prej 1.7 milion € të disbursuara. Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar, si agjencia e tretë më e madhe për vitin 2012, ka

78

mbështetur 3 projekte, me projektin më të madh Programi i Reformave Institucionale të Sektorit të Ujërave në Kosovë me një shumë prej 2.6 milion € të disbursuara.

Agjencia donatore

Financimi 2012

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian (18) 2,747,871 5,645,036 Luksemburgu (6) 479,560 5,010,892 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (3) 1,090,621 3,646,438 Suedia (6) 2,414,053 2,462,664 Banka Botërore (1) 0 2,310,063 Fondi Global (2) 2,305,628 1,803,656 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (3) 1,978,366 1,614,321 Qeveria Gjermane (5) 32,120,000 1,286,417 Finlanda (1) 1,101,028 1,100,360 Sekretariati i Shtetit Zviceran për Çështjet Ekonomike (2) 3,080,173 1,056,262 Qeveria e Japonisë (17) 1,059,360 682,650 Ambasada e Holandës (6) 219,312 221,113 Zyra Federale e Zvicrës për Migrim (1) 334,790 200,000 Norvegjia (8) 434,464 156,388 Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (1) 66,964 66,923 Organizata Botërore e Shëndetësisë (1) 5,141 4,901 Agjencia Austriake për Zhvillim (2) 200,000 1,000 Austria (1) 37,529 0 Qeveria e Kosovës (1) 600,000 0 Ministria e Ekonomisë dhe Financave (1) 5,000,000 0 Komuna e Prishtinës (1) 5,000,000 0

TOTALI (87) 60,274,857 27,269,083 Tabela 22. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

79

Fig 45. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012


Agjencia donatore me numër më të madh të projekteve dhe më shumën më të lartë të disbursimeve për vitin 2013 është Qeveria Gjermane me mbështetje të 6 projekteve (tabela 23, fig 58), me projektin më të madh Furnizimi me Ujë dhe Trajtimi i Ujërave të Zeza në Prishtinë, faza e I, me një shumë prej 3.6 milion € të disbursuara. Donatori i dytë më i madh për vitin 2013 është Zyra e Bashkimit Evropian që ka mbështetur 18 projekte (shih tabelën 23, fig), me projektin më të madh kapital Zgjerimi i Trajtimit të Ujit në Shipol të Mitrovicës me një shumë prej 2.1 milion € të disbursuara. Luksemburgu, si donatori i tretë më i madh për vitin 2013, ka mbështetur 5 projekte (tabela 23, fig 46), me projektin kapital më të madh të Ujit në Mitrovicë me një shumë prej 1.4 milion € të disbursuara.

80

Agjencia donatore

Financimi 2013

Zotimet aktuale Disbursimet aktuale

Qeveria Gjermane (6) 0 6,130,637 Zyra e Bashkimit Evropian (18) 8,712,501 5,202,199 Luksemburgu(5) 2,472,161 2,547,816 Suedia (5) 2,791,536 2,517,901 Sekretariati i Shtetit Zviceran për Çështjet Ekonomike (2) 3,453,850 2,024,770 Qeveria e Kosovës (1) 0 2,022,087 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (3) 662,564 1,653,768 Banka Botërore (1) 0 1,104,765 Finlanda (3) 1,103,224 1,079,034 Qeveria e Japonisë (14) 2,348,745 1,061,414 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (4) 1,078,284 1,036,202 Zyra Federale e Zvicrës për Migrim (1) 750,000 750,000 Agjencia Austriake për Zhvillim (4) 796,290 573,755 Norvegjia (4) 176,370 163,643 Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (1) 97,275 93,379 Ambasada e Holandës (4) 144,207 17,986 Franca (1) 5,000 5,000 Organizata Botërore e Shëndetësisë (1) 42,812 41 Komisioni Evropian (1) 7,350,000 0 KfW (1) 23,500,000 0 Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (1) 5,000,000 0 Red Hat (1) 8,886 0 Fondi Global (2) 1,754,192 0

TOTALI (84) 62,247,897 27,984,398 Tabela 23. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

81

Fig 46. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.4.4 AZZh sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Për vitet 2012-2013, përqindja më e madhe e asistencës së donatorëve u kanalizua përmes modalitetit të ndihmës së Bashkëpunimit/Asistencës teknike, me 43 projekte në total, dhe 20.6 milion € të disbursuara (tabela 24). Për vitin 2012, modaliteti më i përdorur i ndihmës është Projekti (PRO), me 39 projekte në total dhe 11.6 milion € të disbursuara. Në vitin 2012 nuk është disbursuar asnjë financim në modalitetin e Bursave (fig 47). Për vitin 2013, modaliteti më i përdorur i ndihmës është Investimi Kapital, me 11 projekte dhe 11.8 milion € të disbursuara. Modaliteti i përdorur më së paku në vitin 2013 është modaliteti i bursave me një projekt dhe 8.4 milion € të disbursuara (Fig 48).

82



Disbursimet aktuale Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Investime kapitale 4,527,973 46,245,583 11,787,388 9,806,415 16,315,361 56,051,998 Shkëmbim në mallra/furnizim 163,945 119,850 119,850 0 283,795 119,850

Projekt (PRO) 11,619,359 8,525,230 6,448,920 43,931,752 18,068,279 52,456,982 Bursa 0 0 8,400 11,999 8,400 11,999 Bashkëpunim/Asistencë teknike 10,957,807 5,384,194 9,619,839 8,497,732 20,577,647 13,881,926

TOTALI 27,269,083 60,274,857 27,984,398 62,247,897 55,253,481 122,522,754 Tabela 24. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 dhe 2013 * Projektet e njëjta që janë financuar gjatë viteve 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve.

Fig 47. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

Fig 48. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

83

7.4.5 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 – 2013 Për periudhën 2012-2013, donacionet janë dhënë kryesisht në formë të grandeve, me 117 projekte në total dhe 54.5 milion € të disbursuara, kurse në formë të Kredisë janë dhënë 2 projekte në total dhe 791,500 € janë disbursuar (shih tabelën 25). Në vitin 2012, rreth 27.3 milion € janë dhënë në formë të Grandeve, për 83 projekte, por nuk ka pasur disbursime në formë të Kredisë (fig 49) Në vitin 2013, 27.2 milion € janë dhëne në formë të Grandeve, për 80 projekte, dhe 791,500 € janë dhënë në formë të Kredive për 2 projekte (fig 50).

Lloji i ndihmës

Financimi Totali

2012 2013

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale Zotimet

aktuale Grande 27,269,083 40,274,857 27,192,898 38,747,897 54,461,981 79,022,754 Kredi 0 20,000,000 791,500 23,500,000 791,500 43,500,000

TOTALI 27,269,083 60,274,857 27,984,398 62,247,897 55,253,481 122,522,754 Tabela 25. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet 2012 dhe 2013

* Projektet e njëjta që janë financuar gjatë viteve 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve.

Fig 49. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

84

Fig 50. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

7.4.6 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Shumica e projekteve nuk kanë ndonjë komunë të përcaktuar, arsyet mund të jenë të ndryshme, por kryesisht si rezultat i asaj se projektet janë zbatuar në nivel kombëtar (tabela 26). Për vitin 2012, 56% e investimeve të donatorëve bien në kategorinë e komunave të papërcaktuara me 15.3 milion € të disbursuara (fig 51). Komuna me investimet më të larta të donatorëve është komuna Mitrovicës me 5.2 milion € të disbursuara, që përbën 19% të investimeve totale në komuna për vitin 2012. Më pas vjen komuna e Dragashit me 1.1 milion € të disbursuara, që përbën 4% të investimeve totale.

85

Për vitin 2013, 18% e investimeve të donatorëve bien nën kategorinë e komunave të papërcaktuara me 5,066,705 € të disbursuara (fig 52). Komuna me investimet më të larta të donatorëve është komuna e Prishtinës me 4,772,804 € të disbursuara, që përbën 17% të investimeve totale në komuna për vitin 2013. Pastaj vjen komuna e Mitrovicës me 4,109,123 € të disbursuara, që përbën 15% të investimeve totale.

Tabela 26. AZZh sipas Komunave në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 dhe 2013

Komuna

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale


aktuale

Komunë e papërcaktuar 8,410,618 15,349,856 45,789,599 5,066,705 54,200,218 20,416,561

Mitrovicë 242,856 5,165,112 1,497,028 4,109,123 1,739,884 9,274,235 Prishtinë 30,020,250 685,680 101,966 4,772,804 30,122,216 5,458,484 Prizren 13,083,469 710,095 6,153,932 1,581,946 19,237,401 2,292,040 Dragash 1,101,028 1,114,086 1,107,157 1,071,479 2,208,184 2,185,566 Gjilan 1,772,925 633,976 1,901,285 1,176,342 3,674,210 1,810,318 Fushë Kosovë 103,394 52,688 52,334 1,691,641 155,728 1,744,329 Ferizaj 1,572,925 589,642 1,901,285 1,126,342 3,474,210 1,715,984 Pejë 626,129 438,428 457,858 1,143,315 1,083,988 1,581,743 Gjakovë 390,790 296,255 1,061,999 1,167,768 1,452,789 1,464,023 Graçanicë 142,785 146,351 164,305 1,034,804 307,090 1,181,156 Gllogoc 585,589 226,759 313,416 917,401 899,006 1,144,160 Lipjan 484,152 219,274 273,663 738,723 757,814 957,997 Malishevë 416,432 269,797 303,745 624,297 720,177 894,093 Han i Elezit 99,190 227,254 92,861 211,487 192,051 438,741 Zubin Potok 202,875 37,646 79,508 357,356 282,382 395,002 Rahovec 162,839 178,171 204,360 186,141 367,199 364,312 Junik 156,770 177,485 164,305 161,065 321,075 338,550 Mamushë 136,494 139,835 156,503 142,781 292,997 282,615 Partesh 136,494 139,835 156,503 142,781 292,997 282,615 Leposaviq 67,625 12,549 26,503 119,119 94,127 131,667 Istog 36,974 56,058 30,928 68,721 67,902 124,778 Zveçan 61,969 20,171 19,877 89,825 81,846 109,996 Deçan 36,974 38,900 30,928 69,541 67,902 108,441 Podujevë 36,974 50,237 30,928 31,227 67,902 81,465 Obiliq 39,544 41,350 52,334 31,248 91,878 72,598 Shtërpcë 36,974 38,900 30,928 31,227 67,902 70,127 Vushtrri 36,974 38,900 30,928 31,227 67,902 70,127 Kllokot 36,422 38,319 30,466 30,761 66,889 69,080 Ranillug 36,422 38,319 30,466 30,761 66,889 69,080 Kamenicë 0 50,850 0 0 0 50,850 Klinë 0 18,201 0 15,764 0 33,965 Suharekë 0 17,158 0 10,674 0 27,831 Kaçanik 0 10,466 0 0 0 10,466 Mitrovicë veriore 0 484 0 0 0 484

TOTALI (117) 60,274,857 27,269,083 62,247,897 27,984,398 122,522,754 55,253,481

86

Për vitin 2013, tetë komuna tjera kanë përfituar investime mbi 1 milion €, siç janë komuna e Fushë Kosovës me 1.7 milion € të disbursuara, Prizreni me 1.6 milion € të disbursuara, Gjilani me 1.2 milion € të disbursuara, Gjakova me 1.2 milion € të disbursuara, Peja me 1.1 milion € të disbursuara, Ferizaji me 1.1 milion € të disbursuara, Dragashi me 1 milion € të disbursuara dhe Graçanica me 1 milion € të disbursuara.

Fig 51. AZZh sipas komunave në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN

Fig 52. AZZh sipas Komunave në GPS të Mjedisit, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN

87

7.5 Të Tjera


Në bazë të dhënave të nxjerra nga PMN-ja, agjencitë donatore më aktive në grupin punues sektorial të Tjera janë Zyra e Bashkimit Evropian me 38.3 milion € të zotuara dhe 18.6 € në disbursime; USAID me 4.5 milion € në disbursime; Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim me 3.3 milion € të disbursuara; Banka Botërore me 1.8 €; Qeveria e Kosovës dhe Qeveria Gjermane me nga 1.6 €, e kështu me radhë.

Agjencia donatore

Financimi

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian 21,949,338 10,359,149 16,341,027 8,250,733 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar 0 2,570,266 1,341,501 1,937,438

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 1,725,668 2,886,148 548,350 448,936

Banka Botërore 0 0 0 1,837,677

Qeveria e Kosovës 391,674 391,437 892,327 1,255,217

Qeveria Gjermane 0 1,153,300 81,188 482,190

Federata Ruse 0 1,326,260 0 0

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim 448,311 447,879 735,626 497,316

Qeveria e Japonisë 698,199 564,108 0 132,771

Luksemburgu 117,053 146,782 280,381 318,490

Suedia 0 0 411,604 403,504

Federata Zvicerane për Migrim 0 254,498 210,050 103,391

Ministria për Komunitete dhe Kthim 0 0 366,844 338,832

Ambasada e Turqisë 0 212,202 0 0

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsi 129,029 128,950 92,389 88,689

Agjencia Kosovare e Pronës 97,824 97,764 113,124 107,169

Austria 261,522 204,820 19,268 0

Agjencia Austriake për Zhvillim 100,000 109,559 100,000 94,200

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijë 778,530 118,512 769,242 65,828

Norvegjia 14,912 14,899 171,949 111,012

Komuna e Fushë Kosovës 0 0 124,768 105,799

Ministria e Italisë për Trashëgimi Kulturore 70,524 70,481 0 0

Qeveria e Danimarkës 0 0 69,671 67,374

Ambasada e Holandës 19,702 31,163 28,915 21,158

Greqia 0 30,839 0 0

88

Shqipëria 0 26,525 0 0

Ambasada e Republikës së Çekisë 0 25,481 0 0

UN Women 0 0 11,041 10,904

Franca 0 0 3,000 3,000

Bullgaria 75,832 0 0 0 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe e Irlandës veriore 0 0 16,226 0

TOTALI (119) 26,878,118 21,171,021 22,728,489 16,681,627 Tabela 27. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013 Siç shihet në tabelën 7, në vitin 2013, disbursimet kanë rënë për 4.5 milion €, respektivisht disbursimet e Zyrës së BE-së kanë rënë për 2.1 milion € dhe të Agjencisë Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim për 2.4 milion €. Banka Botërore nuk ka raportuar asnjë disbursim gjatë vitit 2012.

Fig 53. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN

89

Siç mund ta shohim në tabelën 7 dhe fig 53, gjatë vitit 2012, Zyra e Bashkimit Evropian ishte kontribuuesi më i madh, me zotim të 21.9 milion € dhe disbursim të 10.4 milion €. Donatori i dytë më i madh ishte Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim me 2.9 milion € disbursime, pasuar nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 2.6 milion €, e kështu me radhë.

Fig 54. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN Në vitin 2013 gjithashtu, kemi pasur të njëjtën situatë, ku Zyra e Bashkimit Evropian ka disbursuar 8.2 milion €. Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar 1.9 milion €, Banka Botërore 108 milion €, e kështu me radhë (tabela 7 dhe fig 55).

90



91

7.5.2 Numri i projekteve të donatorëve dhe shumat totale, të zotuara dhe disbursuara gjatë vitit 2012

Zyra e Bashkimit Evropian si donatori më i madh në këtë kategori ka ofruar asistencë financiare përmes 18 projekteve; Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim 8 projekte, kryesisht duke mbështetur reformat strukturore dhe institucionale në krijimin e kushteve për rritje të ekonomisë dhe punësim të qëndrueshëm, përmirësimet në menaxhimin publik financiar, duke përfshirë investimet publike dhe përgatitjen e buxhetit të përgjithshëm, përmirësimin e administratës tatimore dhe doganave, fuqizimi i menaxhimit të pagave publike dhe përmirësimi i praktikave të prokurimit publik; Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me tri projekte, etj. (Tabela 28)

Numri i projekteve të donatorëve në Grupin punues sektorial të Tjera

Financimi

2012

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian (18) 21,949,338 10,359,149

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (8) 1,725,668 2,886,148 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (3) 0 2,570,266

Federata Ruse (1) 0 1,326,260

Qeveria Gjermane (3) 0 1,153,300

Qeveria e Japonisë (4) 698,199 564,108

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (6) 448,311 447,879

Qeveria e Kosovës (1) 391,674 391,437

Zyra Federale Zvicerane për Migrim (1) 0 254,498

Ambasada Turke (1) 0 212,202

Austria (1) 261,522 204,820

Luksemburg (2) 117,053 146,782

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsi (1) 129,029 128,950

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (3) 778,530 118,512

Agjencia Austriake për Zhvillim (2) 100,000 109,559

Agjencia Kosovare e Pronës (1) 97,824 97,764

Ministria e Italisë për Trashëgimi Kulturore (1) 70,524 70,481

Ambasada e Holandës (8) 19,702 31,163

Greqia (1) 0 30,839

Ambasada e Republikës Çeke (1) 0 25,481

Shqipëria (1) 0 26,525

Norvegjia (2) 14,912 14,899

Bullgaria (1) 75,832 0

Qeveria e Danimarkës (1) 0 0

TOTALI (72) 26,878,118 21,171,021

92

Tabela 28. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 28. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012


Gjatë vitit 2013, Zyra e Bashkimit Evropian ka kontribuar me 30 projekte të cilat kryesisht kanë përkrahur mundësi afatshkurta dhe afatmesme punësimi për përfituesit e përzgjedhur, përmirësimi i infrastrukturës urbane në komuna të zgjedhura përmes zbatimit të projekteve të shkallës së ultë dhe të mesme, në përputhje me prioritetet e identifikuara rajonale dhe komunale, përmirësimi i gjendjes shoqëroro-ekonomike të minoriteteve në Kosovë, në këtë mënyrë duke mbështetur komunitetin ndërkombëtar dhe Ministrinë për Komunitete dhe Kthim (MKK), strategjinë për fuqizimin dhe stabilizimin e komuniteteve dhe promovimin e kthimit të qëndrueshëm, mbështetjen ndaj angazhimit të Qeverisë së Kosovës në promovimin e një ambienti tolerant dhe shumë etknik, bazuar në të drejtat themelore të njeriut, në favor të kthimit të qëndrueshëm dhe ri-integrimit të minoriteteve (IIDP, IDP) dhe familjeve të refugjatëve duke konsoliduar kështu kapacitetet menaxhuese të migrimit të shoqërisë civile dhe autoriteteve qeveritare.

93

Numri i projekteve të donatorëve në Grupin punues sektorial të Tjera

Financimi

2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian (30) 16,341,027 8,250,733 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (3) 1,341,501 1,937,438

Banka Botërore 0 1,837,677

Qeveria e Kosovës (3) 892,327 1,255,217

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (8) 735,626 497,316

Qeveria Gjermane (3) 81,188 482,190

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (7) 548,350 448,936

Suedia (1) 411,604 403,504

Ministria për Kthim dhe Komunitete (1) 366,844 338,832

Luksemburgu (2) 280,381 318,490

Qeveria e Japonisë (2) 0 132,771

Norvegjia (9) 171,949 111,012

Agjencia Kosovare e Pronës (1) 113,124 107,169

Komuna e Fushë Kosovës (1) 124,768 105,799

Zyra Federale Zvicerane për Migrim (1) 210,050 103,391


Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsi (1) 92,389 88,689

Qeveria e Danimarkës (1) 69,671 67,374

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (5) 769,242 65,828


UN Women (1) 11,041 10,904

Franca (1) 3,000 3,000

Austria (4) 19,268 0 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (3) 16,226 0

TOTALI (94) 22,728,489 16,681,627

Tabela 29. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) me dy projekte mbështet zhvillimin e komunitetit dhe infrastrukturës, me qëllim të ndërtimit të organizatave të fuqishme të shoqërisë civile, dhe rritjen ekonomike, biznesit dhe mjedisit për punësim, duke përmirësuar jetën e qytetarëve në Kosovën veriore dhe në komunitetet tjera jo shumicë në Kosovë; Banka Botërore me një projekt kryesisht ka financuar aktivitete për zhvillim rinor, Qeveria e Kosovës me tri projekte të bashkë financuara me USAID dhe Bankën Botërore, e kështu me rradhë. (Tabela 29)

94

Fig 58. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.5.4 AZZ sipas modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Gjatë viteve 2012-2013, pjesa më e madhe e asistencës financiare është ofruar përmes modalitetit të ndihmës në projekte, respektivisht 40.5 milion € në zotime dhe 23.4 milion € në disbursime; Bashkëpunim/Asistencë teknike 5.8 € në zotime dhe 9.9 € në disbursime e kështu me rradhë.


Financimi

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Projekti (PRO) 21,937,840 10,803,320 18,578,924 12,619,126

Bashkëpunimi/Asistenca Teknike 2,321,111 6,602,093 3,524,266 3,308,868

Mbështetje e Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit 1,244,194 2,495,267 0 0

Investimet kapitale 685,379 709,780 625,298 624,600

Shkëmbimi në mallra/furnizim 689,595 560,562 0 129,033

TOTALI 26,878,118 21,171,021 22,728,489 16,681,627 Tabela 30. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013

95

Fig 59. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 dhe 2013 Siç mund të shihet në tabelën nr. 30 dhe figurën 59, gjatë vitit 2012, 10.8 milion euro janë disbursuar përmes modalitetit të ndihmës në projekte, 6.6 € për Bashkëpunim / Asistencë teknike, 2.5 për Mbështetje të Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit, etj. Ndërkaq, gjatë vitit 2013, kemi një shumë prej 12.6 milion € në disbursime të raportuara si modalitet i ndihmës në projekte, 3.3 € si Bashkëpunim/Asistence teknike, por, nuk janë raportuar disbursime në Mbështetje te Përgjithshme (ose direkte) e Buxhetit.

Fig 60. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN

96

Fig 61. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN

7.5.5 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Lloji i ndihmës

Financimi 2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Grand 26,878,118 21,171,021 22,728,489 16,681,627

TOTALI

26,878,118 21,171,021 22,728,489 16,681,627

Tabela 31. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitet 2012 dhe 2013


Në periudhën kohore 2012-2013, një total prej 49.6 milion € janë zotuar ndërsa 37.9 milion € janë disbursuar. Pjesa më e madhe e kësaj asistence është ndarë për Komunat e papërcaktuara, me një shumë prej 27 milion €, dhe 20.5 milion € në disbursime; Mitrovica me 11.4 milion € zotime dhe 4.7 € disbursime, etj.

Komuna Financimi

2012 2013

97


Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Komunë e papërcaktuar 12,839,878 12,145,454 14,139,696 8,337,874

Mitrovicë 10,851,121 3,217,025 564,694 1,468,550

Zveçan 93,909 484,409 587,706 812,031

Prizren 502,692 735,559 879,685 536,639

Leposaviq 100,762 465,804 594,682 805,349

Zubin Potok 93,909 458,950 571,273 782,060

Novobërdë 333,573 333,573 821,412 480,767

Partesh 329,244 329,244 795,015 458,770

Pejë 42,927 706,057 84,059 79,115

Shtërpcë 315,758 320,758 773,349 433,987

Mitrovicë e Veriut 191,494 316,136 443,026 432,873

Suharekë 310,847 310,847 772,299 433,987

Deçan 0 663,130 0 0

Obiliq 34,444 34,100 236,490 204,844

Kamenicë 169,795 40,762 75,860 196,759

Fushë Kosovë 13,883 13,538 217,731 186,106

Prishtinë 168,074 104,879 73,860 67,226

Gjakovë 45,092 45,092 97,257 86,224

Graçanicë 33,909 33,909 97,879 90,057

Vushtrri 40,762 40,762 88,016 81,270

Rahovec 38,238 38,238 91,004 79,978

Klinë 40,762 40,762 84,610 69,726

Skenderaj 40,762 40,762 84,610 69,726

Kllokot 33,909 33,909 64,607 57,980

Gllogovc 34,269 34,269 31,265 31,230

Ranillug 10,823 10,823 65,992 54,994

Kaçanik 34,269 34,269 31,265 31,230

Ferizaj 8,658 13,658 54,789 45,591

Han i Elezit 27,415 27,415 25,012 24,984

Malishevë 27,415 27,415 25,012 24,984

Gjilan 8,658 8,658 52,794 43,995

Lipjan 16,495 16,481 39,595 32,996

Dragash 6,494 6,494 39,595 32,996

Istog 6,494 6,494 39,595 32,996

Viti 6,494 6,494 39,595 32,996

Junik 20,561 20,561 18,759 18,738

Mamushë 4,329 4,329 26,397 21,997

TOTALI 26,878,118 21,171,021 22,728,489 16,681,627 Tabela 32. AZZh sipas komunave në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012-2013

98

Fig 62. AZZh sipas komunave në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale 2012, PMN Gjatë vitit 2012, në Komunën e papërcaktuara janë zotuar 12.8 milion € ose 48% e shumës totale të zotimeve, ku 10.8 milion € apo 40% e janë zotuar për Mitrovicën, ndërsa 3.2 milion € apo 12% për komunat tjera të mbetura. Gjatë vitit 2012, në Komunën e papërcaktuar janë disbursuar 12.1 milion € apo 57% e totalit të disbursimeve, ku 3.2 milion euro apo 15% për komunën e Mitrovicës, Prizrenin 735,559 € apo 4%, Pejën 706,057 € apo 3%, Deçanin 663,130 € apo 3%, ndërsa 3.7 milion € apo 18% për të gjitha komunat e tjera të mbetura.

Fig 63. AZZh sipas komunave në GPS të Tjera, zotimet dhe disbursimet aktuale 2013, PMN Gjatë vitit 2013, në Komunën e papërcaktuar janë disbursuar 8.3 milion € apo 50% e shumës totale të disbursimeve, ku 1.7 milion euro ose 9% e totalit për komunën e Mitrovicës, Zveçanin 812,031 €, Leposaviçin 805,349 €, Zubin Potokun 782,060 €, Prizrenin 536,639 €, ndërsa 3.9 milion € apo 23% e shumës totale janë disbursuar për komunat e tjera.

99

7.6 Arsimi dhe Punësimi

Arsimi dhe Punësimi përbën një sektor shumë të rëndësishëm për Qeverinë e Kosovës, siç është theksuar në Programin e Qeverisë së Republikës së Kosovës 2011-2014, Zhvillimi i Kapitalit Njerëzor është njëra nga shtyllat në të cilat bazohet ky Program. Me qëllim të zhvillimit të mëtejmë të kapitalit njerëzor që posedon Kosova, dhe përmes këtij Kapitali të kontribuojë në zhvillimin e përgjithshëm të vendit, Qeveria e Republikës së Kosovës do t’i udhëzojë politikat e saja drejt përmirësimit të edukimit formal, kualifikimit profesional dhe mësimit gjatë gjithë jetës. Edukimi ka qenë dhe vazhdon të mbetet njëri nga objektivat dhe prioritetet kryesore të Qeverisë së Republikës së Kosovës. Gjatë mandatit të mëparshëm, investimet e Republikës së Kosovës janë rritur 5 fish apo mbi 100 milionë €. Me qëllim të zhvillimit dhe mbështetjes së mëtejme të arsimit në Kosovë, gjatë këtij mandati, Qeveria fokusoi përpjekjet e saja në arritjen e gjithëpërfshirjes në arsim dhe zhvillimit të një modeli për arritshmërinë e të gjithë nxënësve, si dhe sigurimin e mundësive dhe qasjes së barabartë për të gjithë në arsimin cilësorë. Në anën tjetër, zhvillimi i politikave të punësimit dhe aftësimit profesional, si dhe koordinimi, monitorimi dhe zbatimi realizohen nga Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, përkatësisht Divizioni për Punë dhe Punësim dhe Divizioni për Aftësimin Profesional në Departamentin për Punë dhe Punësim. Shërbimet Publike të Punësimit (SHPP) ofrojnë shërbime përmes një rrjeti të 7 qendrave rajonale për punësim dhe 23 zyra komunale për punësim, si dhe 8 qendra për aftësim profesional dhe 6 njësi mobile për aftësim. Financimi për projektet kapitale për sektorin e Arsimit për vitin 2012 nga buxheti i Kosovës është 24.3 milion €, ndërsa në vitin 2013 kjo shumë ishte 22.9 milion €. Shumica e këtyre parave është shpenzuar për ndërtimin e shkollave të reja apo renovimin e atyre të vjetra. Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, përgjegjëse për pjesën e punësimit, ka pasur 3.1 milion € investime kapitale nga buxheti i Kosovës, ndërsa në vitin 2013 ky numër ka rënë ndjeshëm në 2.9 milion €. Objektivat në vijim janë përcaktuar nga Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë në Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve 2014-2016: a) Rritja e pjesëmarrjes dhe përmirësimit të cilësisë në arsimin para-universitar; b) Rritja e pjesëmarrjes dhe sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë dhe promovimi i hulumtimeve shkencore; c) Menaxhimi i cilësisë, i cili ndikon në zhvillimin e sektorit të arsimit në përgjithësi. Objektivat e Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale përfshijnë: a) rritjen e punësimit dhe aftësimit profesional përmes fuqizimit të kërkesës së tregut të punës, dhe mbikëqyrjen e zbatimit të ligjeve në fushën e punësimit; b) rritja e mirëqenies përmes mbështetjes së familjeve me ofrimin e ndihmës sociale dhe shërbimeve sociale tek kategoritë e rrezikuara në aspektin e zvogëlimit të varfërisë në Kosovë.

100

7.6.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2013 dhe 2013

Për GPS-në e Arsimit dhe Punësimit, në vitin 2012 (periudhën kohore janar–dhjetor), u zotua një shumë totale prej 20.4 milion € dhe u disbursuan 27.3 milion €. Donatorët më të mëdhenj në vitin 2012 (sipas disbursimeve) në këtë sektor ishin: Bashkimi Evropian (22%), Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (20%), Luksemburgu (17%) dhe Qeveria Gjermane (11%) (Figura 64). Në vitin 2013, u zotua një shumë totale prej 20.8 milion €, ndërsa u disbursuan 21.8 milion €, duke paraqitur një rënie të vogël të mbështetjes në shumën e disbursuar. Bashkimi Evropian mbetet njëri nga donatorët më të mëdhenj për vitin 2013, duke mbuluar 31% të fondeve të disbursuara, ndërsa Luksemburgu, Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim dhe Suedia pasojnë me 16%, 11% dhe 8% (Figura 65). Në të dyja vitet, 2012 dhe 2013, Komuna e Gjakovës tërhoqi donacionet më të mëdha, me 2.9 milion € të disbursuara në vitin 2012 dhe 2.3 milion € të dibursuara në vitin 2013. Modalitetet e ndihmës, të cilat u përdorën më së shumti në sektorin e Arsimit dhe Punësimit, ishin Projektet (PRO) dhe Bashkëpunimi/ Asistenca Teknike. Në vitin 2012, 8.7 milion € u disbursuan për Bashkëpunim/ Asistencë teknike dhe 13.5 milion € për Projektet (PRO), ndërsa në vitin 2013, 5.3 milion € u përdorën për Bashkëpunim/Asistencë teknike dhe 12.1 milion € për PRO. Në vitet 2012 dhe 2013, u realizuan gjithsej 165 projekte dhe 36 aktivitete të Bashkëpunimit/Asistencës teknike. Së fundmi, të gjitha aktivitetet e donatorëve në sektorin e Arsimit dhe Punësimit, sipas llojit ishin “Grande”.

Fig 64. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disburimet aktuale për vitin 2012, PMN

Donatori më i madh i sektorit të Arsimit dhe Punësimit, për vitet 2012 dhe 2013, ishte Zyra e Bashkimit Evropian, me 22% të disbursuara në vitin 2012 dhe 31 % të disbursuara në vitin 2013. Në të dyja vitet kishte një mospërputhje ndërmjet shumave të zotuara dhe shumave të disbursuara, kështu duke radhitur donatorë të ndryshëm në maje të listës sipas fondeve të zotuara dhe disbursuara. Shuma e përgjithshme e zotuar, në vitin 2012, ishte 20.4 milion € dhe shuma e disbursuar po për të njëjtin vit ishte 27.3 milion €, me një diferencë prej 7 milion €. Megjithatë, në vitin 2013 diferenca ndërmjet fondeve të zotuara dhe të disbursuara ka rënë ndjeshëm me 20.8 milion € të zotuara dhe 21.8 milion € të disbursuara.

101

Siç mund të shihet nga Figura 64 dhe Figura 65, kjo mospërputhje ndërmjet fondeve të zotuara dhe të disbursuara ndikoi në radhitjen e donatorëve më të mëdhenj në sektorin e Arsimit dhe Punësimit. Përveç Bashkimit Evropian, donatorët më të mëdhenj të cilët zotuan fondet e tyre në vitin 2012 nuk ishin ata të cilët edhe i disbursuan ato fonde. Për shembull, për vitin 2012, Norvegjia është donatori i dytë më i madh në sektorin e Arsimit dhe Punësimit sipas zotimeve, me 22%, megjithatë, USAID është donatori i dytë më i madh, me 20%, sipas disbursimeve për vitin 2012. Ngjashëm, në vitin 2013, donatorët më të mëdhenj sipas zotimeve nuk ishin të njëjtit sipas disbursimeve. Bashkimi Evropian mbetet donatori më i madh në vitin 2013 me 42% zotime dhe 31% disbursime.

Fig 65. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN


Agjencia Donatore me numrin më të lartë të projekteve dhe shumën më të madhe të disbursuar, për vitin 2012, është Zyra e Bashkimit Evropian në mbështetje të 19 projekteve (shih tabelën 33 dhe figurën 66) me një shumë totale prej 4.9 milion € të disbursuara në vitin 2012. Donatori i dytë më i madh për vitin 2012 është Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar në mbështetje të 3 projekteve, me një shumë totale prej 4.5 milion € të disbursuara. Luksemburgu, si donatori i tretë më i madh për vitin 2012, ka mbështetur 3 projekte me një shumë të përgjithshme prej 3.9 milion € të disbursuara.

Agjencia donatore

Financimi 2012


Zyra e Bashkimit Evropian (19) 6,872,724 4,872,223 Norvegjia (32) 4,212,156 1,584,358 Suedia (2) 2,041,852 2,123,553 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (4) 1,946,179 1,371,085 Qeveria e Kosovës (3) 1,234,552 1,443,221

102

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (12) 1,218,765 764,297 Qeveria e Danimarkës (2) 1,075,862 1,801,602 Agjencia Austriake për Zhvillim (3) 723,150 787,009 Qeveria Gjermane (6) 349,868 2,568,588 Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (3) 244,906 244,398 Franca (12) 155,520 102,498 Finlanda (8) 109,325 438,707 Ambasada e Holandës (11) 75,406 69,427 Organizata Ndërkombëtare e Punës (1) 48,296 48,267 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (3) 41,957 4,561,621 Qeveria e Japonisë (4) 17,082 31,381 Austria (2) 9,117 92,451 Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (1) 0 411,961 Luksemburgu (3) 0 3,866,155 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut (3) 0 117,559

TOTALI (130) 20,376,715 27,300,360 Tabela 33. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012 Agjencia donatore, me numrin më të madh të projekteve dhe shumën më të madhe të disbursuar mbetet Zyra e Bashkimit Evropian, me një shumë totale prej 5.9 milion € të disbursuara në vitin 2013 (shih tabelën 34, grafikun 67). Donatori i dytë më i madh për vitin 2013 është Luksemburgu, me një shumë totale prej 3.1 milion € të disbursuara.

103

Fig 66. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012


Agjencia donatore

Financimi Totali

2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian (21) 8,295,680 5,847,488 8,295,680 5,847,488 Qeveria Gjermane (5) 2,673,599 1,675,501 2,673,599 1,675,501 Luksemburgu (3) 2,554,898 3,143,201 2,554,898 3,143,201 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (4) 1,866,606 2,194,301 1,866,606 2,194,301

Suedia (3) 1,620,030 1,572,543 1,620,030 1,572,543 Agjencia Austriake për Zhvillim (5) 991,732 778,000 991,732 778,000

104

Qeveria e Kosovës (3) 803,196 2,211,338 803,196 2,211,338 Norvegjia (40) 714,758 1,050,573 714,758 1,050,573 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (4) 588,093 1,372,402 588,093 1,372,402

Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (10) 364,159 2,410 364,159 2,410

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (2) 153,576 68,932 153,576 68,932

Organizata Ndërkombëtare e Punës (1) 73,099 70,171 73,099 70,171 Finlanda (7) 51,962 317,556 51,962 317,556 Franca (19) 40,520 86,163 40,520 86,163 Qeveria e Japonisë (2) 20,796 2,711 20,796 2,711 Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsi (1) 13,366 12,831 13,366 12,831

Ambasada e Holandës (11) 5,365 43,525 5,365 43,525 Qeveria e Danimarkës (1) 0 1,202,596 0 1,202,596 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut (3) 0 135,767 0 135,767

TOTALI (139) 20,831,434 21,788,008 20,831,434 21,788,008 Tabela 34. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

105

Fig 67. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

106

7.6.4 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 – 2013

Për periudhën 2012-2013, përqindja më e lartë e asistencës së donatorëve u kanalizua përmes modalitetit të ndihmës në projekte (PRO) me gjithsej 165 projekte dhe 25.6 milion € të disbursuara (shih Tabelën 35). Modaliteti i ndihmës, i dyti për nga përdorimi, ishte Bashkëpunimi/Asistenca Teknike me gjithsej 36 projekte dhe 14 milion € të disbursuara. Për këtë periudhë, modaliteti i ndihmës i përdorur më së paku është Bursa, me vetëm 1 projekt dhe 1.4 milion € të disbursuara, ndërsa në vitin 2012 ky modalitet i ndihmës përmes Bursave nuk ishe përdorur fare (figura 68). Sipas modalitetit të ndihmës Investimi Kapital janë realizuar 3 projekte, si dhe 3 projekte përmes Mbështetjes së Përgjithshme apo Direkte e Buxhetit.


Financimi Totali

2012 2013 Disbursimet

aktuale Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Investimi Kapital 4,653,709 1,641,173 3,977,856 4,010,928 8,631,565 5,652,101 Mbështetja e Përgjithshme (apo direkte) e Buxhetit (GBS)

32,000 72,680 7,500 6,000 39,500 78,680

Projekti (PRO) 13,479,581 13,186,052 12,129,960 12,424,265 25,609,541 25,610,317 Bursat 0 0 1,431 1,431 1,431 1,431 Mbështetja e Sektorit Buxhetor të Synuar apo Rezervuar (SBS)

463,807 1,038,034 323,808 0 787,615 1,038,034

Bashkëpunimi / Asistenca Teknike 8,671,263 4,438,776 5,347,453 4,388,810 14,018,717 8,827,586

TOTALI 27,300,360 20,376,715 21,788,008 20,831,434 49,088,368 41,208,149 Tabela 35. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 dhe 2013

107

Fig 68. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

E shprehur në përqindje, siç shihet në Figurën 90, në vitin 2012 65% e të gjithë mbështetjes u zotua përmes PRO dhe 22% përmes BT/AT, 8% për Investime Kapitale dhe vetëm 5% si Mbështetje e Sektorit Buxhetor të Synuar apo Rezervuar. Kjo përqindje dallon pak kur i referohemi disbursimeve, duke bërë PRO me 50%, BT/AT 32% dhe Investimet Kapitale me 18%. Siç shihet në Figurën 69, në vitin 2013, 60% e të gjithë mbështetjes u zotua përmes PRO, 21% përmes BT/AT dhe 19% përmes Investimeve Kapitale. Kur i referohemi disbursimeve aktuale, PRO ishte përdorur për 56% të të gjitha aktiviteteve të donatorëve, ndërsa 25% ishte kanalizuar përmes BT/AT.

Fig 69. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

108

7.6.5 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 - 2013

Në vitin 2012, 66% (13.5 milion € ) e donatorëve nuk specifikuan (në zotime) komunën në PMN për aktivitetet e tyre dhe 52% (14.1 milion €) nuk specifikuan (në disbursime) komunën në PMN për aktivitetet e tyre. Kjo shumë e madhe e aktiviteteve të komunave të pa-përcaktuara mund të ketë ndodhur për shkak që faza e zbatimit ishte në nivel kombëtar. Në vitin 2012, Gjakova ishte komuna që tërhoqi 11% të të gjitha fondeve në sektorin e Arsimit dhe Punësimit sipas disbursimeve (figura 70). Mitrovica Veriore është komuna e dytë me 6 % të shumës totale për vitin 2012. Gjithashtu edhe në vitin 2013, Gjakova ishte komuna me shumën më të madhe të fondeve të disbursuara me gjithsej 11%, ndërsa e dyta ishte komuna e Prizrenit me 7%. Megjithatë, duke pasur parasysh se ekziston një shumë e madhe e parave nën të “pa-përcaktuara” dhe “të tjera”, ne nuk mund të konkludojmë që Gjakova (dhe kjo radhitje në përgjithësi), është korrekte. Për shifrat e sakta për secilën Komunë (tabela 36).

Komuna

Financimi Totali 2012 2013 Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Deçan 50,397 259,952 13,948 124,737 64,346 384,689 Dragash 11,508 11,148 0 360 11,508 11,508 Ferizaj 2,613 1,164,475 1,278,732 1,393,687 1,281,345 2,558,162 Fushë Kosovë 0 265,000 506,683 266,415 506,683 531,415 Gjakovë 855,306 2,940,037 811,777 2,325,897 1,667,083 5,265,933 Gjilan 73,689 359,745 503,143 263,152 576,831 622,897 Gllogovc 79,961 79,961 72,951 72,870 152,912 152,831 Graçanicë 89,403 87,817 93,806 93,650 183,209 181,466 Hani i Elezit 63,969 344,069 58,361 206,029 122,330 550,098 Junik 47,976 47,976 43,771 43,722 91,747 91,698 Kaçanik 94,094 638,309 572,951 481,488 667,045 1,119,797 Kamenicë 81,760 81,400 86,536 86,814 168,296 168,215 Klinë 79,961 344,961 572,951 332,870 652,912 677,831 Kllokot 63,969 63,969 58,361 58,296 122,330 122,265 Leposaviq 223,931 218,823 141,196 134,877 365,127 353,700 Lipjan 29,021 29,101 51,237 51,743 80,258 80,843 Malishevë 198,145 289,597 58,361 91,296 256,506 380,893 Mitrovicë 1,330,042 1,318,059 1,216,136 688,261 2,546,178 2,006,320 Komunë e pa-papërcaktuar 13,524,845 14,115,877 10,979,367 11,396,822 24,504,211 25,512,699

Mitrovicë Veriore 2,295,559 1,726,682 1,156,183 1,049,289 3,451,743 2,775,971 Novobërdë 47,976 47,976 43,771 43,722 91,747 91,698 Obiliq 47,976 47,976 50,454 50,137 98,430 98,114 Partesh 47,976 47,976 43,771 43,722 91,747 91,698 Pejë 91,860 112,458 72,951 73,260 164,811 185,718 Prishtinë 201,872 621,066 352,692 379,828 554,564 1,000,894 Prizren 96,642 1,174,873 1,631,498 1,458,030 1,728,140 2,632,903 Rahovec 111,745 97,345 58,361 80,697 170,106 178,041 Ranillug 1,800 1,440 13,185 13,545 14,985 14,984 Skënderaj 214,137 305,589 72,951 105,870 287,089 411,459 Vushtrri 79,961 79,961 72,951 72,870 152,912 152,831

109

Tabela 36. AZZh sipas Komunave në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet për vitet 2012 dhe 2013

Fig 70. AZZh sipas Komunave në GPS të Arsimit dhe Punësimit, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012, PMN

Fig 71. AZZH sipas Komunave në GPS të Arsimit dhe Punësimit,, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN

7.7 Transporti dhe Infrastruktura


Ekziston një dallim i dukshëm në shumën e asistencës së ofruar për Sektorin e Transportit dhe Infrastrukturës për vitet 2012 dhe 2013, si dhe është e pranishme një mospërputhje ndërmjet shumave të zotuara dhe shumave të disbursuara gjatë këtyre dy viteve, ku zotimet aktuale përbëjnë më pak se 50% të disbursimeve aktuale të bëra nga partnerët zhvillimor. Shifrat e

Zubin Potok 117,100 180,841 71,197 145,681 188,297 326,522 Zveçan 121,519 195,901 71,197 158,370 192,716 354,272

TOTALI 20,376,715 27,300,360 20,831,434 21,788,008 41,208,149 49,088,368

110

paraqitura në tabelën e mëposhtme (shih tabelën 37) në përgjithësi tregojnë se shuma totale e zotimeve për të dy vitet është 22.6 milion € ndërsa shuma totale e disbursimeve është 48.7 milion €. Donatorët më të mëdhenj në aspektin e shumës së asistencës së ofruar për Republikën e Kosovës për vitin 2012 janë Banka Botërore me gati 18.9 milion € të disbursuara, pasuar nga Zyra e Bashkimit Evropian me 5.8 milion € të disbursuara dhe Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 5.8 milion € të disbursuara (figura 72). Për vitin 2013, donatorët më të mëdhenj janë Zyra e Bashkimit Evropian me 6.7 milion € të disbursuara, pasuar nga USAID-i me 5 milion € të disbursuara dhe Qeveria Gjermane me 3.3 milion € të disbursuara (figura 73).

Agjencia donatore

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale


aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian

7,597,829 5,840,326

4,451,064 6,701,208 12,048,893 12,541,534

Qeveria Gjermane 0 313,616 0 3,286,957 0 3,600,573

Qeveria e Japonisë 34,006 32,611 0 3,707 34,006 36,318

Lux-Development 0 0 1,500,000 0 1,500,000 0

Luksemburgu 0 1,500,000 0 0 0 1,500,000

Suedia 3,379,834 1,379,834 0 0 3,379,834 1,379,834


3,506,076 5,793,865 2,174,458 4,953,910 5,680,533

10,747,775

Banka Botërore 0 18,896,088 0 0 0 18,896,088

TOTALI 14,517,745 33,756,340 8,125,522 14,945,782 22,643,266 48,702,122 Tabela 37. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

111

Fig 72. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2012,

PMN

Fig 73. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN


Në vitin 2012, Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve është Zyra e Bashkimit Evropian me 15 projekte, me një shumë totale prej 5.8 milion € (tabela 38 dhe figura 74), ndërsa Banka Botërore është organizata me shumën më të madhe të disbursimeve aktuale, duke arritur 18.9 milion €. Donatori i tretë më i madh për vitin 2012, për sektorin e Transportit dhe Infrastrukturës, është USAID-i me 5 projekte dhe një shumë totale prej 5.8 milion € të disbursuara. Për më tepër, tabela 38 vë në dukje se donatorët e tjerë që mbështetën sektorin e transportit dhe infrastrukturës janë Luksemburgu, Suedia, Qeveria Gjermane dhe Qeveria e Japonisë me një shumë totale prej 3.2 milion € të disbursuara vetëm në vitin 2012.

112

Agjencia donatore

Financimi Totali 2012 Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian (15) 7,597,829 5,840,326 7,597,829 5,840,326

Qeveria Gjermane (1) 0 313,616 0 313,616 Qeveria e Japonisë (4) 34,006 32,611 34,006 32,611 Luksemburgu (1) 0 1,500,000 0 1,500,000 Suedia (2) 3,379,834 1,379,834 3,379,834 1,379,834 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (5)

3,506,076 5,793,865 3,506,076 5,793,865

Banka Botërore (2) 0 18,896,088 0 18,896,088 TOTALI (30) 14,517,745 33,756,340 14,517,745 33,756,340

Tabela 38. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 74. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012


Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve dhe shumën më të madhe të disbursuar për vitin 2013 është Zyra e Bashkimit Evropian, me 14 projekte dhe 6.7 milion € të disbursuara (tabela 39 dhe figura 75). Donatori i dytë më i madh për vitin 2013 është USAID-i me 4 projekte dhe 4.9 milion € të disbursuara. Për më tepër, Qeveria Gjermane është radhitur si donatori i tretë

113

më i madh që ka mbështetur transportin dhe infrastrukturën, në vitin 2013, me 3.3 milion € të disbursuara.

Agjencia donatore

Financimi Totali 2013 Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian (14) 4,451,064 6,701,208 4,451,064 6,701,208

Qeveria Gjermane (3) 0 3,286,957 0 3,286,957 Qeveria e Japonisë (1) 0 3,707 0 3,707 Lux-Development (1) 1,500,000 0 1,500,000 0 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (5)

2,174,458 4,953,910 2,174,458 4,953,910

TOTALI (22) 8,125,522 14,945,782 8,125,522 14,945,782 Tabela 39. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

Fig 75. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.7.4 AZZh sipas Modaliteti të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Për vitet 2012-2013, përqindja më e madhe e asistencës së donatorëve në sektorin e transportit dhe infrastrukturës u kanalizua përmes modalitetit të ndihmës në Projekt (PRO) me gjithsej 14 projekte dhe 25 milion € të disbursuara (tabela 40). Për vitin 2012, modaliteti i ndihmës, i përdorur më së shumti, është përsëri Projekti (PRO) me gjithsej 22.5 milion € të disbursuara, pasuar nga Bashkëpunimi/Asistenca Teknike dhe Investimi Kapital me 6.7 milion €, përkatësisht 4.5 milion € (figura 76).

114

Figura 77 tregon se modaliteti i ndihmës që është përdorur më së shumti në vitin 2013 është Investimi Kapital me 6.8 milion € të disbursuara. Asistenca e donatorëve në vitin 2013 ishte kanalizuar gjithashtu përmes modalitetit të ndihmës së Bashkëpunimit/Asistencës teknike me 5.6 milion € dhe Projekti (PRO) me 2.5 milion € të disbursuara.


Financimi Totali

2012 2013

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Investimi Kapital 4,516,262 3,379,834 6,820,605 1,500,000 11,336,867 4,879,834

Projekti (PRO) 22,510,631 7,597,829 2,491,326 4,451,064 25,001,958 12,048,893 Bashkëpunimi/Asistenca Teknike 6,729,447 3,540,082 5,633,851 2,174,458 12,363,298 5,714,540

TOTALI (38) 33,756,340 14,517,745 14,945,782 8,125,522 48,702,122 22,643,266 Tabela 40. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 * Projektet e njëjta që janë financuar gjatë viteve 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve.

Fig 76. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin

2012

115

Fig 77. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin

2013

7.7.5 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Për vitet 2012-2013, asistenca është ofruar kryesisht në formën e grandeve, me gjithsej 38 projekte dhe 48.2 milion € të disbursuara, ndërsa kredi është ofruar vetëm për një projekt me 468,593 € të disbursuara (shih tabelën 41). Në vitin 2012, 33.3 milion € janë disbursuar si Grande, ndërsa vetëm 468,593 € janë disbursuar si kredi. Në vitin 2013, një shumë totale prej 14.9 milion € janë disbursuar si Grande, megjithatë, nuk është disbursuar ndonjë lloj tjetër i ndihmës.

Lloji i ndihmës

Financimi Totali

2012 2013

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Grande 33,287,748 14,517,745 14,945,782 8,125,522 48,233,530 22,643,266 Kredi 468,593 0 0 0 468,593 0

TOTALI 33,756,340 14,517,745 14,945,782 8,125,522 48,702,122 22,643,266 Tabela 41. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

116


Tabela 42 tregon se shumica e donatorëve të paraqitur në tabelë nuk kanë një komunë të përcaktuar; megjithatë, arsye për këtë mund të jetë se disa projekte janë zbatuar në nivel kombëtar . Për vitin 2012, 92% e asistencës së donatorëve bie nën kategorinë e komunave të pa-përcaktuara me 30.9 milion € të disbursuara (figura 78). Komuna me investimin më të madh të donatorëve është Komuna e Prishtinës me 2.4 milion € të disbursuara, që përbën 7% të investimit total në komuna për vitin 2012. Më pas është Komuna e Obiliqit me 450,000 € të disbursuara, që përbën vetëm 1% të të gjithë ndihmës së ofruar në këtë komunë.

Tabela 42 dhe Figura 79 tregojnë se, në vitin 2013, 62% e ndihmës së donatorëve bie nën kategorinë e komunave të pa-përcaktuara me 9.2 milion € të disbursuara. Përsëri, njëjtë si në vitin 2012, komuna me investimin më të madh të donatorëve është Komuna e Prishtinës më 5.7 milion € të disbursuara, që përbën 32% të investimeve totale në komuna për vitin 2013. Asistencë shumë e vogël është ofruar për Komunën e Vushtrrisë dhe nuk është disbursuar asnjë shumë në Komunën e Obiliqit në vitin 2013.

Komuna


Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Komuna e pa-përcaktuar 11,137,911 30,876,507 6,217,658 9,229,910 17,355,569 40,106,416

Obiliq 0 450,000 0 0 0 450,000 Prishtinë 3,379,834 2,429,834 1,907,864 5,709,222 5,287,698 8,139,056 Vushtrri 0 0 0 6,650 0 6,650

TOTALI 14,517,745 33,756,340 8,125,522 14,945,782 22,643,266 48,702,122 Tabela 42. AZZh sipas komunave në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Fig 78. AZZh sipas komunave në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

117

Fig 79. AZZh sipas komunave në GPS të Transportit dhe Infrastrukturës, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.8 Qeverisja

7.8.1 AZZh sipas donatorëve, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013

Për GPS-në e Qeverisjes në vitin 2012 (periudha kohore janar-dhjetor) janë zotuar në total 23.6 milion € dhe janë disbursuar 33.4 milion €. Në vitin 2013, në total janë zotuar 38.4 milion € ndërsa 35.9 milion € janë disbursuar. Donatorët më të mëdhenj për vitin 2012 janë: Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 14.9 milion € të disbursuara, pasuar nga Zyra e Bashkimit Evropian me 7.1 milion € dhe Suedia me 2.7 milion € të disbursuara (Fig. 80). Donatorët më të mëdhenj për vitin 2013 janë:Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 14.9 milion € të disbursuara, pasuar nga Zyra e Bashkimit Evropian me 6.5 milion € dhe Suedia me 3.8 milion € të disbursuara (Fig. 81).

Agjencia donatore

Financimi Totali

2012 2013 Zotimet Aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet aktuale


5,049,884 14,976,972 5,209,906 14,714,833 10,259,790 29,691,805

Zyra e Bashkimit Evropian 4,441,517 7,149,372 24,198,895 6,597,103 28,640,411 13,746,475 Suedia 2,607,280 2,714,024 3,824,296 3,816,537 6,431,576 6,530,561 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim

6,326,651 1,776,886 1,277,032 2,792,771 7,603,683 4,569,657

Norvegjia 2,545,309 1,975,441 2,677,248 2,459,224 5,222,557 4,434,664

118

Qeveria Gjermane 0 1,835,000 0 1,830,000 0 3,665,000 Qeveria e Kosovës 25,470 487,469 135,807 1,422,601 161,277 1,910,071 Banka Botërore 0 263,647 0 1,079,586 0 1,343,233 Finlanda 204,506 364,655 222,047 300,816 426,554 665,470 Qeveria e Japonisë 121,079 176,727 143,821 249,838 264,900 426,565 Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur

154,247 154,154 146,466 248,802 300,714 402,956

Agjencia Austriake për Zhvillim 355,400 165,400 250,000 131,700 605,400 297,100

Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim

118,049 116,905 126,467 82,750 244,516 199,655

Austria 86,996 86,943 84,223 80,849 171,219 167,792 UN Women 81,899 45,472 71,942 65,789 153,841 111,261 Ambasada e Holandës 150,579 127,699 0 33,019 150,579 160,718 Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët

97,093 92,260 11,945 11,467 109,039 103,727

Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore

0 82,864 4,133 9,069 4,133 91,933

Franca 24,478 16,458 23,100 8,900 47,578 25,358 Al-Jazeera 2,626 2,624 4,643 4,457 7,269 7,081 Departamenti për zhvillim ndërkombëtar

1,022,364 631,073 0 0 1,022,364 631,073

Belgjika 148,528 148,438 0 0 148,528 148,438 TOTALI 23,563,956 33,390,484 38,411,972 35,940,111 61,975,927 69,330,595

Tabela 43. AZZh sipas Agjencive donatore në GPS të Qeverisjea, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012-2013 * Të dhënat në këtë tabelë ndryshojnë nga të dhënat e paraqitura në tabelën në faqen 36 për shkak se të dhënat në këto tabela nuk janë gjeneruar në të njëjtën datë!

Fig 80. AZZh sipas Agjencive donatore në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012, PMN

119

Fig 81. AZZh sipas Agjencive donatore në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet aktuale për vitin 2013, PMN


Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve është Norvegjia në mbështetje të 43 projekteve , ndërsa shuma më e madhe e disbursuar për vitin 2012 është nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 14.9 milion € (Tabela 44, Figura 82), me projektin më të mash ”Iniciativa për Komuna Demokratike dhe Efektive (DEMI)” me shumë prej 7.3 milion € të disbursuara.

Agjencia donatore

Financimi 2012

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Al-Jazeera (1) 2,626 2,624

Austria (2) 86,996 86,943


Belgjika (1) 148,528 148,438

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (5) 1,022,364 631,073


Zyra e Bashkimit Evropian (12) 4,441,517 7,149,372

Finlanda (10) 204,506 364,655

Franca (2) 24,478 16,458

Qeveria Gjermane (2) 0 1,835,000

Qeveria e Japonisë (2) 121,079 176,727

Qeveria e Kosovës (2) 25,470 487,469

Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur (1) 154,247 154,154

Norvegjia (43) 2,545,309 1,975,441

Suedia (5) 2,607,280 2,714,024

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (7) 6,326,651 1,776,886

Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (1) 0 82,864

UN Women (1) 81,899 45,472

Fondi i Kombeve të Bashkuara për fëmijët (2) 97,093 92,260

Programi i Kombeve të Bashkuara për zhvillim (4) 118,049 116,905

120

Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (13) 5,049,884 14,976,972

Banka Botërore (1) 0 263,647

TOTALI (130) 23,563,956 33,390,484 Tabela 44. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 82. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012


Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve për vitin 2013 është Zyra e Bashkimit Evropian në mbështetje të 36 projekteve, ndërsa Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar është donatori më i madh me 14.9 milion € të disbursuara (Tabela 45, Fig. 83) me

121

projektin më të madh “Iniciativa për Komuna Demokratike dhe Efektive (DEMI)” me një shumë prej 5.2 milion € të disbursuara. Tabela 45. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GSP të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

Agjencia donatore

Financimi 2013

Zotimet aktuale

Disbursimet aktuale

Al-Jazeera (1) 4,643 4,457 Austria (2) 84,223 80,849 Agjencia Austriake për Zhvillim (4) 250,000 131,700 Ambasada e Holandës (8) 0 33,019 Zyra e Bashkimit Evropian (36) 24,198,895 6,597,103 Finlanda (9) 222,047 300,816 Franca (4) 23,100 8,900 Qeveria Gjermane (2) 0 1,830,000 Qeveria e Japonisë (5) 143,821 249,838 Qeveria e Kosovës (4) 135,807 1,422,601 Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur (1) 146,466 248,802 Norvegjia (34) 2,677,248 2,459,224 Suedia (6) 3,824,296 3,816,537 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (8) 1,277,032 2,792,771 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (2) 4,133 9,069 UN Women (1) 71,942 65,789 Fondi i Kombeve të Bashkuara për fëmijët (1) 11,945 11,467 Programi i Kombeve të Bashkuara për zhvillim (2) 126,467 82,750 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (15) 5,209,906 14,714,833 Banka Botërore (1) 0 1,079,586

TOTALI (140) 38,411,972 35,940,111

122

Fig 83. AZZh sipas numrit të projekteve të donatorëve në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.8.4 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013

Për periudhën 2012-2013, përqindja më e lartë e asistencës së donatorëve është kanalizuar nëpërmjet modalitetit të ndihmës së Bashkëpunimit / Asistencës Teknike me 49 projekte në total dhe 44.5 milion € të disbursuara (Tabela 46). Për vitin 2012, modaliteti më i përdorur i ndihmës është Bashkëpunimi / Asistenca Teknike me 25 milion € të disbursuara. Për vitin 2013, modaliteti më i përdorur i ndihmës është Bashkëpunimi / Asistenca Teknike me 19.5 milion € të disbursuara. Modaliteti më pak i përdorur i ndihmës në vitin 2013 është Mbështetja e Përgjithshme (apo direkte ) e Buxhetit (GBS) me 105,080 € të disbursuara (Fig 85).

123


Financimi Totali 2012 2013 Disbursimet

Aktuale Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Mbështetja e Përgjithshme (apo direkte ) e Buxhetit (GBS)

0 123,404 105,080 5,467 105,080 128,870

Shkëmbim në mallra / furnizime 0 0 0 500,000 0 500,000

Projekti (PRO) 8,332,028 8,734,281 16,317,548 31,436,846 24,649,576 40,171,126 Bashkëpunimi/Asistenca Teknike 25,058,456 14,706,272 19,517,483 6,469,660 44,575,939 21,175,931

TOTALI 33,390,484 23,563,956 35,940,111 38,411,972 69,330,595 61,975,927 Tabela 46. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës bë GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 * Projektet e njëjta që janë financuar gjatë vitit 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve.

Fig 84. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 85. AZZh sipas Modalitetit të ndihmës në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

124

7.8.5 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013

Për periudhën 2012-2013, donacionet janë dhënë kryesisht në formë grandi me 60 milion € të disbursuara, ndërsa donacionet në formë Kredie vetëm 1.2 milion € të disbursuara (Tabela 47). Në vitin 2012, rreth 32.6 milion € u dhanë në formë grandi dhe 691,059 € janë dhënë si kredi. Në vitin 2013 u dhanë 35.3 milion € në formë grandi dhe 543,367 € në formë kredie.

Lloji i ndihmës

Financimi Totali

2012 2013 Disbursimet

Aktuale Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Grandi 32,699,425 23,143,998 35,396,744 37,845,932 68,096,169 60,989,930 Kredi 691,059 419,957 543,367 566,040 1,234,426 985,998 TOTALI 33,390,484 23,563,956 35,940,111 38,411,972 69,330,595 61,975,927

Tabela 47. AZZh sipas llojit të ndihmës në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 * Projektet e njëjta që janë financuar gjatë vitit 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve.

7.8.6 AZZh sipas Komunave, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 dhe 2013

Shumica e projekteve të donatorëve nuk kanë ndonjë komunë të përcaktuar, për arsye të ndryshme, por kryesisht si rezultat i zbatimit të këtyre projekteve në nivel kombëtar (shih tabelën xx). Për vitin 2012, 69% e investimeve të donatorëve bien në kategorinë e Komunave të pa-përcaktuara me 19.4 milion € të disbursuara (Fig 86). Komuna në të cilën pati me së shumti investime nga donatorët është Komuna e Mitrovicës Veriore me 1.1 milion € të disbursuara, e cila përbën 3% të totalit të investimeve në komuna për vitin 2012. Pastaj është Komuna e Prishtinës me rreth 1 milion € të disbursuara, e cila përbën 3% të totalit të investimeve.

Për vitin 2013, 63% e investimeve të donatorëve bien në kategorinë e Komunave të pa-përcaktuara me 22.6 milion € të disbursuara (Fig 87). Komuna me investimet më të larta të donatorëve është Komuna e Prishtinës me 1.2 milion € të disbursuara, pasuar nga Komuna e Mitrovicës Veriore me 1.1 milion € të disbursuara.

125

Komuna

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Komunë e pa-përcaktuar 16,303,904 19,411,817 30,078,577 22,641,981 46,382,481 42,053,799 Mitrovicë Veriore 369,570 1,119,856 677,384 1,178,812 1,046,954 2,298,667 Prishtinë 910,422 998,578 1,131,752 1,252,815 2,042,174 2,251,393 Leposaviq 190,688 618,693 472,262 764,140 662,950 1,382,834 Zveçan 134,832 599,874 484,088 764,959 618,920 1,364,833 Gjilan 363,495 658,745 500,200 694,496 863,695 1,353,241 Zubin Potok 128,032 591,047 472,262 754,743 600,294 1,345,790 Pejë 386,717 552,515 342,071 459,145 728,789 1,011,660 Mitrovicë 350,592 557,313 298,473 451,336 649,065 1,008,649 Suharekë 80,294 494,767 109,407 443,318 189,700 938,085 Graçanicë 216,640 468,125 285,964 453,943 502,604 922,068 Malishevë 109,571 472,613 144,449 436,830 254,020 909,443 Shtërpcë 285,772 529,367 158,145 366,055 443,918 895,422 Partesh 196,820 447,931 260,765 427,999 457,585 875,929 Kaçanik 353,964 511,217 205,712 357,912 559,676 869,129 Kllokot 232,044 441,290 109,407 278,321 341,451 719,611 Novobërdë 232,044 441,290 109,407 278,321 341,451 719,611 Ranillug 232,044 439,290 109,407 277,321 341,451 716,611 Vushtrri 139,011 353,526 207,015 358,721 346,026 712,247 Prizren 165,175 327,368 261,853 375,801 427,028 703,168 Rahovec 168,382 331,447 240,754 352,945 409,137 684,392 Junik 146,303 361,255 171,801 322,047 318,104 683,302 Mamushë 138,103 352,672 164,460 314,903 302,563 667,575 Kamenicë 272,190 374,403 82,055 195,991 354,245 570,393 Istog 80,294 292,267 109,407 261,321 189,700 553,588 Deçan 60,220 219,200 129,055 233,991 189,275 453,191 Gjakovë 167,150 158,716 313,628 290,933 480,778 449,649 Viti 323,319 271,100 125,959 127,393 449,278 398,493 Dragash 263,124 252,107 158,789 142,215 421,913 394,322 Gllogovc 0 202,500 0 180,000 0 382,500 Fushë Kosovë 121,103 125,536 125,959 127,525 247,062 253,061 Obiliq 118,501 122,918 125,959 129,522 244,461 252,440 Han i Elezit 200,534 165,482 62,394 60,726 262,928 226,208 Lipjan 54,410 56,325 112,927 113,660 167,337 169,985 Ferizaj 66,803 67,821 62,394 61,908 129,197 129,729 Podujevë 567 453 7,067 7,035 7,634 7,489 Skenderaj 0 0 763 763 763 763 Klinë 661 529 0 132 661 661 Shtime 661 529 0 132 661 661

TOTALI 23,563,956 33,390,484 38,411,972 35,940,111 61,975,927 69,330,595 Tabela 48. AZZh sipas Komunave në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

126

Fig 86. AZZh sipas Komunave në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 87. AZZh sipas Komunave në GPS të Qeverisjes, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

127

7.9 Financat Publike Donatorët më të mëdhenj për vitin 2012 janë Zyra e Bashkimit Evropian me 1.49 milion € të disbursuara, pasuar nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 1.3 milion € të disbursuara dhe Suedia me 1.16 milion € të disbursuara (Fig 88). Donatorët më të mëdhenj për vitin 2013 janë Zyra e Bashkimit Evropian me 2.3 milion € të disbursuara , pasuar nga Suedia me 1.37 milion € të disbursuara dhe Qeveria Gjermane me 1.1 milion € të disbursuara (Fig 89).

Agjencia donatore

Financimi Totali

2012 2013 Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zyra e Bashkimit Evropian 3,121,293 1,495,371 5,310,314 2,362,053 8,431,607 3,857,424

Suedia 1,103,836 1,160,240 1,406,615 1,373,439 2,510,452 2,533,679 Qeveria Gjermane 2,700,000 340,000 0 1,130,000 2,700,000 1,470,000 Banka Botërore 0 263,647 0 1,079,586 0 1,343,233 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar

812,178 1,323,857 0 847,690 812,178 2,171,546

Qeveria e Kosovës 0 0 609,790 527,716 609,790 527,716 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore

615,231 615,231 111,892 106,673 727,123 721,904

Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim

824,934 823,291 531,711 91,630 1,356,645 914,921

Qeveria e Japonisë 2,574 0 0 2,299 2,574 2,299 Komisioni Evropian 0 0 136,312 1,472 136,312 1,472 Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar

1,138,154 263,682 0 0 1,138,154 263,682

TOTALI 10,318,201 6,285,318 8,106,635 7,522,558 18,424,836 13,807,876 Tabela 49. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012-2013

128

Fig 88. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të FP-së, zotimet aktuale 2012, PMN

Fig 89. AZZh sipas Agjencisë donatore në GPS të FP-së, zotimet aktuale 2012, PMN


Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve dhe shumën më të lartë të disbursuar për vitin 2012 është Zyra e Bashkimit Evropian në mbështetje të 6 projekteve dhe 1.49 milion € të disbursuara, me projektin më të madh IPA 2011 - Mbështetja e mëtejshme e Zyrës së Auditorit të Përgjithshëm të Kosovë për të arritur standardet e BE-së për praktikat e mira me 527,983 € të disbursuara. Donatori i dytë më i madh për vitin 2012 është Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar me 2 projekte dhe me 1.3 milion € të disbursuara, projekti më i madh ishte Programi i Rritjes dhe Iniciativës së Stabilitetit Fiskal me një shumë prej 1.2 milion € të disbursuara (Tabela 50, Fig 90).

Agjencia donatore

Financimi 2012

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Departamenti për Zhvillim Ndërkombëtar (6) 1,138,154 263,682 Zyra e Bashkimit Evropian (6) 3,121,293 1,495,371 Qeveria Gjermane (2) 2,700,000 340,000 Qeveria e Japonisë (1) 2,574 0 Suedia (3) 1,103,836 1,160,240 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (2) 824,934 823,291 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (1) 615,231 615,231 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (2) 812,178 1,323,857 Banka Botërore (1) 0 263,647

TOTALI (23) 10,318,201 6,285,318 Tabela 50. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

129

Fig 90. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012


Agjencia donatore me numrin më të madh të projekteve dhe shumën më të lartë të disbursuar për vitin 2013 është Zyra e Bashkimit Evropian, e cila ka mbështetur 8 projekte dhe 2.3 milion € të disbursuara, projekti më i madh ishte IPA 2010 dhe IPA 2013 - Fondi i Mirëbesimit me shumë donatorë për Regjistrimin e Popullsisë dhe Banesave për vitin 2011 me një shumë të disbursuar prej 900,000 €. Donatori i dytë më i madh për vitin 2013 është Suedia e cila ka mbështetur 4 projekte, prej tyre më i madhi ishte “Mbështetja e Agjencisë së Statistikave të Kosovës” me një shumë prej 923,791 € të disbursuara (Tabela 51, Fig 91).

Agjencia donatore

Financimi 2013

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Komisioni Evropian (1) 136,312 1,472 Zyra e Bashkimit Evropian (8) 5,310,314 2,362,053 Qeveria Gjermane (2) 0 1,130,000 Qeveria e Japonisë (1) 0 2,299

130

Qeveria e Kosovës (1) 609,790 527,716 Suedia (4) 1,406,615 1,373,439 Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (2) 531,711 91,630 Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore (1) 111,892 106,673 Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (3) 0 847,690 Banka Botërore (1) 0 1,079,586

TOTALI (20) 8,106,635 7,522,558 Tabela 51. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

Fig 91. AZZh sipas numrit të Projekteve të donatorëve në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

7.9.3 AZZh sipas Modalitetit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Për periudhën 2012-2013, përqindja më e lartë e asistencës së donatorëve është kanalizuar nëpërmjet modalitetit të ndihmës së Bashkëpunimit/ Asistencës Teknike, gjithsej me 17 projekte dhe me 7.1 milion € të disbursuara (Tabela 52). Për vitin 2012, modaliteti më i përdorur i ndihmës është Bashkëpunimi / Asistenca Teknike me 3.7 milion € të disbursuara. Modaliteti i ndihmës i përdorur më së paku në vitin 2012 është Mbështetja e synuar apo e rezervuar e Sektorit Buxhetor (SBS) me vetëm një projekt dhe me 412,916 € të disbursuara (Fig 92).

131

Për vitin 2013, modaliteti më i përdorur i ndihmës është Projekti (PRO) me 4 milion € të disbursuara. Modaliteti i ndihmës i përdorur më së paku në vitin 2013 është Mbështetja e synuar apo e rezervuar e Sektorit Buxhetor (SBS) me vetëm një projekt dhe me 81,195 € të disbursuara (Fig 93).


Financimi Totali

2012 2013

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Projekti (PRO) 2,111,972 3,503,558 4,049,784 6,801,582 6,161,756 10,305,140 Mbështetja e synuar apo rezervuar e Sektorit Buxhetor (SBS)

412,916 414,559 81,195 80,834 494,111 495,394

Bashkëpunimi/Asistenca Teknike 3,760,430 6,400,083 3,391,579 1,224,219 7,152,009 7,624,302

TOTALI 6,285,318 10,318,201 7,522,558 8,106,635 13,807,876 18,424,836 Tabela 52. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

* Projektet e njëjta që janë financuar gjatë vitit 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve

Fig 92. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2012

Fig 93. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për vitin 2013

132

7.9.4 AZZh sipas llojit të ndihmës, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012 - 2013 Për periudhën 2012-2013, donacionet janë dhënë kryesisht në formë grandi, me shumën totale të disbursuar prej 13.5 milion €, ndërsa donacionet në formë kredie janë disbursuar në total prej 263.647 € (Tabela 53). Në vitin 2012, rreth 6 milion € janë dhënë në formë grandi, dhe 263,647 € janë dhënë si kredi. Në vitin 2013, janë dhënë në formë grandi 7.52 milion € për 80 projekte, por nuk ka pasur disbursime në formë kredie.

Lloji i ndihmës

Financimi Totali

2012 2013

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Grandi 6,021,671 10,318,201 7,522,558 8,106,635 13,544,229 18,424,836 Kredi 263,647 0 0 0 263,647 0

TOTALI 6,285,318 10,318,201 7,522,558 8,106,635 13,807,876 18,424,836 Tabela 53. AZZh sipas modalitetit të ndihmës në GPS të FP-së, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013 * Projektet e njëjta që janë financuar gjatë vitit 2012 dhe 2013 janë llogaritur si një në numrin total të projekteve.

7.9.5 AZZh sipas Komunave, angazhimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

Shumica e projekteve të donatorëve nuk kanë ndonjë komune të përcaktuar, për arsye të ndryshme, por kryesisht si rezultat i zbatimit të këtyre projekteve në nivel kombëtar (Tabela 54).

Komuna

Financimi Totali

2012 2013

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Zotimet Aktuale

Disbursimet Aktuale

Mamushë 0 15,563 0 0 0 15,563 Komunë e pa-përcaktuar 10,318,201 6,207,503 8,106,635 7,522,558 18,424,836 13,730,061 Podujevë 0 15,563 0 0 0 15,563 Prishtinë 0 15,563 0 0 0 15,563 Shtërpcë 0 15,563 0 0 0 15,563 Vushtrri 0 15,563 0 0 0 15,563

TOTALI 10,318,201 6,285,318 8,106,635 7,522,558 18,424,836 13,807,876 Tabela 54. AZZh sipas Komunave në GPS të FP, zotimet dhe disbursimet për periudhën 2012-2013

133

I. Bujqësia dhe Zhvillimi Rural: vështrim nga afër

Kosova ka një sipërfaqe totale prej 1.1 milion hektar, ku 53% e saj është tokë bujqësore ndërsa 41% është tokë pyjore (Zyra e Kryeministrit, 2013). BZhR ka qenë një nga sektorët kryesorë që ka kontribuar në ekonominë e vendit, por pas konfliktit ky sektor ka pësuar një rënie të shpejtë. Mesatarja e tokës bujqësore për person është rreth 0,15-0,18 hektarë. Sektori i bujqësisë aktualisht kontribuon me rreth 12 % të BPV-së, e cila paraqet rreth 35% të punësimit total të vendit. Megjithatë, ekzistojnë probleme. Mesatarja e tokës bujqësore për person është rreth 0,15-0,18 hektarë për kokë banori, e cila është më pak se gjysma e mesatares së BE-së. Fragmentimi dhe përmasat e vogla të parcelave bujqësore paraqesin një problem për arritjen e prodhimit të duhur bujqësor dhe rezultojnë me një numër të ulët të prodhimeve bujqësore dhe me humbje të vazhdueshme ekonomike. Probleme të tjera përfshijnë teknologjitë e vjetruara të fermave dhe praktikave të menaxhimit të tyre, përdorimin jo-optimal të hyrave, infrastrukturën e dobët rurale, një sistem rudimentar këshillimor rural, si dhe qasjen e kufizuar në kredi dhe investime kapitale. Kosova ka filluar zhvillimin e strategjive shumë-vjeçare për shumë sektorë, por shumica prej tyre kanë një fushëveprim apo kohëzgjatje të kufizuar dhe nuk përputhen me buxhetin. Strategji realiste sektoriale dhe gjithëpërfshirëse janë zhvilluar për një numër sektorësh nga Ministritë përkatëse shpesh të asistuara nga partnerët donatorë. Sektori i bujqësisë është një prej atyre sektorëve për të cilin është zhvilluar Plani i Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural për periudhat 2007-2013 dhe 2014-2020. Bazuar në programin e qeverisë së Republikës së Kosovës 2011-2014, sektori ka një rëndësi të veçantë, bazuar në mundësitë për punësim të përshpejtuara të ofruara nga bujqësia, si dhe burimet natyrore dhe njerëzore që krijojnë kushte të përshtatshme për veprime brenda sektorit. Në përputhje me objektivat strategjike të zhvillimit ekonomik, buxheti për sektorin e bujqësisë gjatë viteve është rritur vazhdimisht. Buxheti kryesisht mbështet fermerët drejtpërsëdrejti për përmirësimin e produktivitetit dhe cilësisë së prodhimeve bujqësore si dhe rritjen e prodhimit me qëllim të zëvendësimit të importit. Sipas programit të qeverisë së Republikës së Kosovës 2011-2014, buxheti për këtë sektor në krahasim me periudhën paraprake është rritur në 93,6%. Përveç kësaj, sektori i bujqësisë është mbështetur në masë të madhe edhe nga donatorët ndërkombëtarë, BE-ja duke qenë më i madhi prej tyre, pasuar nga Banka Botërore dhe USAID-i. Në këtë drejtim, objektivat e ardhshme kyçe për qeverisjen strategjike të sektorit bujqësor janë: • Rritja e buxhetit për sektorin bujqësor deri në 3% të buxhetit të shtetit; • Koordinimi më efektiv ndër-sektorial; • Rritja e shërbimeve këshilluese; • Përkrahja dhe promovimi i produkteve bujqësore për eksport; • Zhvillimi i mëtejshëm institucional si parakusht për mbështetje dhe përafrim me Bashkimin Evropian; • Përmirësimi i qasjes në kredi të volitshme për bujqësinë; • Përmirësimi dhe zhvillimi i kapaciteteve të infrastrukturës; • Ndërtimi i tregjeve dhe depove për grumbullim, ruajtje, klasifikim dhe shitje;

134

Gjatë periudhës 2012-2013 një numër i madh i donatorëve ka mbështetur sektorin e bujqësisë; gjatë periudhës 2012-2013 ky sektor ka marrë 31.4 milion € (disbursime aktuale). Bazuar në disbursimet totale aktuale për këto vite, donatori më i madh është Zyra e Bashkimit Evropian (15.5 milion €) pasuar nga USAID-i (6.9 milion €), AAZh (1.6 milion €) dhe Suedia (1.6 milion €). Për më tepër, Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, Ambasada Amerikane në Kosovë dhe gjashtë bankat më të mëdha në vend (ProCredit Bank, Raiffeisen Bank, TEB, NLB Prishtina, Banka Ekonomike dhe Banka Kombëtare) kanë bërë marrëveshje për Fondin Garantues për kredi bujqësore, i cili garantohet nga një kredi prej 20.1 milion € (26 milionë dollarë) për sektorin e Bujqësisë. Krijimi i këtij fondi ofron një zgjidhje të përkohshme lidhur me kreditimin e sektorit bujqësor. Fondi do t'u lehtësojë fermerëve qasjen në kredi bujqësore, duke krijuar kushte që bujqësia të mos trajtohet si sektor i rrezikut të lartë. Shuma minimale e kredisë është menduar të jetë 5-250,000 € (aq sa mund të jetë për një projekt të bashkë-financuar) për këtë skemë, prej të cilës mund të përfitojë i gjithë zinxhiri i prodhimit bujqësor. Sipas Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës (2012), ky vit është karakterizuar me përshpejtim të rritjes së biznesit në sektorin e bujqësisë. Bujqësia duke qenë si një nga industritë me trende pozitive, gjatë këtij viti është mbështetur më shumë nga qeveria përmes subvencioneve dhe transfereve. Për më tepër, një rritje e konsiderueshme është regjistruar edhe në kredi me rritje vjetore prej 5 për qind. Fokusi kryesor i BE-së ishte që përmes programeve të IPA-s të sjellë industrinë bujqësore të Kosovës në përputhje me standardet e BE-së; Programi mbështet një shumëllojshmëri të fushave. Këto përfshijnë përmirësimin e përdorimit të nënprodukteve; prezantimin e produkteve në vlerë të shtuar; krijimin e objekteve të magazinimit të ftohtë; përditësimin e sistemeve të përshtatshme të menaxhimit të sigurisë ushqimore, marketingun më të mirë të produkteve ushqimore të përpunuara; dhe modernizimin e pajisjeve të kontrollit të cilësisë (Komisioni Evropian, 2012). Donatorët në këtë fushë janë mjaft aktiv, për më tepër, disa prej projekteve u janë dhënë mirënjohje për arritjet e tyre, të tilla si IPA 2010 Kontrata e Binjakëzimit KS/10/IB/AG/01 "Përkrahja e MBPZHR-së në zhvillimin e legjislacionit dhe të politikave dhe në zbatimin e Planit për Bujqësi dhe Zhvillim Rural (PBZHR) ", i cili ishte fitues në “European projects Awards” IPA 2013 të projekteve aktive.

Referencat / Citimet:

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës 2013, Vlerësimi tremujor i Ekonomisë, Banka Qendrore e Republikës së Kosovës, qasur në 14 mars 2014, <http://www.bqk-kos.org/repository/docs/2014/Q3%202013_el.pdf>.

http://www.bqk-kos.org/repository/docs/2014/Q3%202013_el.pdf

http://www.bqk-kos.org/repository/docs/2014/Q3%202013_el.pdf

135

<http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Declaration_of_Medium-Term_Policy_Priorities.pdf>.

Shtojca Bashkimi Evropian Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë (ZBE) është përgjegjëse për zbatimin e masës 4 për Përmirësimin e përpunimit dhe marketingun e produkteve bujqësore. Projektet nën zbatimin e ZBE-së janë subjekt i vlerësimit afatmesëm. ZBE po ndjek rregullat e zbatimit të Udhëzuesit Praktik për Procedurat e kontratës për ndihmë të jashtme nga BE-ja dhe procedurat e aplikuara në vendet e BE-së dhe/ose vendet e pranuara. MBPZHR-ja është e përfshirë drejtpërdrejt në procesin e përgatitjes dhe përzgjedhjes gjatë thirrjes për aplikime. USAID-Programi për Ndërmarrje Private në Kosovë (PNPK) USAID-i ka mbështetur sektorin privat të ekonomisë së Kosovës që nga viti 2008 dhe do t’i përfundojë aktivitetet e saj në shtator të vitit 2012. Qëllimi është që të sigurojë skemat e grandit për mbështetje dhe asistencë teknike, si dhe trajnime për zinxhirin e vlerës totale (prodhimin, grumbullimin, përpunimin, politikëbërësit, dhe konsumatorët) të sektorit të ndërmarrjeve private në Kosovë. Rreth 1.8 milion $ janë ndarë për fermerët, përpunuesit, qendrat e grumbullimit, marketingun dhe aktivitetet promovuese) përfshirë këtu edhe produktet pyjore (manaferrat, kërpudhat dhe mobiliet prej druri, pelet etj.). Brenda sektorit të agrobiznesit, programi është për sektorin e përpunimit të qumështit, shpezëve dhe perimeve me fokus në produkte të reja inovative, diversifikimin e vargut të produkteve, prezantimi i standardeve të higjienës dhe cilësisë (p.sh. HACCP). Shuma e ofruar maksimale e grandit është 40.000 €/investim. Përfituesit duhet të dëshmojnë një kontribut vetanak financiar i cili duhet të jetë dukshëm më i lartë sesa mbështetja e grandit nga PNPK-ja për të siguruar pronësinë dhe përgjegjësinë e përfituesit në zbatimin dhe menaxhimin e projektit. Fermerët/përpunuesit janë duke dorëzuar aplikacionet e tyre direkt në zyrën e PNPK-së, ndërsa mbështeten në plotësimin e formularëve të aplikimit, ku tri oferta duhet të dorëzohen për të blerë pajisje të reja me justifikimin se cila ofertë do të zgjidhet. PNPK-ja është duke transferuar kontributin e saj financiar në një llogari garancie, nga të cilat shuma i është paguar drejtpërdrejtë furnizuesit të pajisjeve teknike. USAID- Mundësitë e Reja në Bujqësi (NOA) Programi NOA ka filluar nga 02/2011 dhe do të zgjasë deri më 02/2015. Qëllimi është që të sigurojë skemën e grandit për mbështetje dhe asistencë teknike, si dhe trajnime në zinxhirin e vlerës totale të prodhuesve të frutave dhe perimeve, përpunuesve, tregtarëve dhe qendrave grumbulluese. Grupi kryesor i synuar janë fermerët komercialë (> 2 ha), si dhe përpunuesit që synojnë të prezantojnë teknologjitë e reja, varietete të reja për të inkurajuar furnizimin e brendshëm të frutave dhe perimeve. Për më tepër, krijimi i qendrave për mbledhjen, klasifikimin dhe paketimin mbështetet për furnizimin e tregut me produkte cilësore. Buxheti i përgjithshëm në dispozicion arrin shumën prej 15.9 milion $ (2011-2015), nga kjo shumë 2.8 milion $ janë të destinuara për grand skemat e mbështetjes që do t’u ofrohen fermerëve, përpunuesve dhe objekteve të marketingut të sektorit të pemëve dhe perimeve. Shkalla e synuar e mbështetjes është 50% e kostove të pranueshme të investimeve, mbështetja minimale 2,000 € - maksimale 70,000 € që nënkupton vëllimet minimale të projektit janë prej 4.000 € - maksimale 140,000€. NOA është duke blerë pajisjet e aplikuara teknike, të cilat qëndrojnë në pronësi të NOA-s deri në

http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Declaration_of_Medium-Term_Policy_Priorities.pdf

http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Declaration_of_Medium-Term_Policy_Priorities.pdf

136

mbylljen e programit në vitin 2015. Përfituesi është përgjegjës për 50% të investimeve (punëve ndërtimore, përgatitjen e ngastrës së tokës për mbjelljen e pemishteve të reja, përfshirë këtu sistemet e ujitjes, gardhe etj). DANIDA Qeveria daneze mbështet katër shkollat e mesme profesionale për bujqësi në Kosovë për të prezantuar gjendjen e metodave të mësimdhënies me fokus në të mësuarit me sa më shumë praktika të mundshme. Materialet mësimore dhe qasja metodologjike e një transferimi efikas të njohurive janë trajnuar dhe ofruar në kuadër të programit për mësuesit e shkollave të mesme profesionale të bujqësisë. Qëllimi është për t'i edukuar të rinjtë e motivuar që të bëhen aktiv në prodhimin bujqësor me aftësi të shkëlqyera teknike për të menaxhuar dhe zhvilluar një fermë të qëndrueshme ekonomike në Kosovë. Studentët duhet të dëshmojnë kualifikimin bujqësor, në mënyrë që të shmangin atë që thuhet se shkollat e mesme profesionale janë përdorur si "shans i fundit" për studentët më pak të motivuar. Suisse Interco-operation Aktivitetet e para të qeverisë zvicerane kanë filluar në vitin 2001 për të mbështetur sektorin e hortikulturës duke furnizuar fermerët me inpute bujqësore (farëra, plehra) dhe makineri. Që nga viti 2006, mbështetja është zgjeruar në aktivitetet e sektorit të përpunimit dhe aktivitetet pas vjeljes së frutave dhe produkteve bimore si dhe në lehtësimin e shërbimeve për të nxitur bashkëpunimin në mes të prodhuesve, përpunuesve, me pakicë dhe tregtimin e produkteve bujqësore. Aktualisht dy programe janë duke u zbatuar në bashkëpunim me DANIDA: Mbështetja e skemës së grandeve është dhënë për fermerët nga Fondi Konkurrues për Hortikulturë (FKH) me një normë mbështetje prej 70% të shpenzimeve të investimeve. Mbështetja minimale 10,000 € - mbështetje maksimale 20.000 €, aplikantët duhet të paraqesin një përshkrim të shkurtër të idesë së tyre të projektit, pasi të jenë përzgjedhur në listën e ngushtë, një propozim gjithëpërfshirës teknik duhet të paraqitet për zgjedhjen. Korniza buxhetore nën FKH arriti në 240.000 € në vitin 2009, në vitin 2010 rreth 260.000 € dhe për vitin 2011 rreth 260.000 €. Që nga viti 2011, mbështetja është përqendruar në sektorin e përpunimit të projekteve të shkallës së madhe nga Fondi Special për Hortikulturë (FSH) për të inkurajuar produkte të reja dhe për të rritur vlerën e shtuar. Shkalla e mbështetjes për sektorin e përpunimit është 50% e shpenzimeve të pranueshme, mbështetje minimale 50,000 € - minimum 200,000 €. Buxheti në dispozicion për vitin 2011 ishte 240,000 €. Agjencia Austriake për Zhvillim (AAZh) AAZh krahas nismave të tjera të zhvillimit mbështet edhe sektorin e zhvillimit rural në nivel rajonal. Programi i përgjithshëm ka një buxhet prej rreth 2.6 milion € dhe ka filluar në vitin 2009 dhe do të përfundojë deri në fund të vitit 2012. Mbështetje për zhvillim rural është vënë në shënjestër të komunës së Suharekës. Qëllimi i këtij programi është të ofrojë mbështetje investuese për fermerët në Suharekë për të nxitur prodhimin bujqësor dhe tregtinë, rritjen e kushteve higjienike dhe paketimin e produkteve. Një thirrje iu ishte bërë në mënyrë specifike grave në zonat rurale, të rinjve dhe minoriteteve (romëve) të rajonit. Me qëllim të promovimit të aktiviteteve të grave në zonat rurale, janë përcaktuar kushtet specifike, një prej tyre është se një llogari bankare duhej të hapej në emër të gruas në mënyrë që të jetë e ligjshme për marrjen e

137

mbështetjes. Gratë kishin për të marrë pjesë edhe në trajnime të ngjashme. Gjatë pesë thirrjeve për aplikim, rreth 500 aplikacione janë dorëzuar dhe 50 projekte janë kontraktuar për grande. Shkalla e mbështetjes është 80%, ndërsa 20% është kërkuar si kontribut privat nga fermerët për të siguruar dhe transferuar tek organizata donatore menjëherë pas nënshkrimit të kontratës, brenda një periudhe të caktuar kohore. Mbështetja e ofruar është minimum 5000 € - maksimum 30,000 €. Kjo procedurë zbatohet për të garantuar kontributin privat të fermerëve. Pagesat janë realizuar në përputhje me progresin e projektit si mbështetje e pa kompensueshme. Menaxherët e programit kryejnë kontrolle mujore në vendin e fermës për të mbikëqyrur ecurinë e zbatimit të projekteve. Ndihmë financiare është siguruar edhe nga AAZh për:

- Mbështetjen e projekteve të vogla për infrastrukturën lokale, me qëllim për të mbështetur infrastrukturën bazë, si mbledhja e ujërave të zeza, zhvillimi i planeve urbanistike për rregullimin e shfrytëzimit të tokës

- Mbështetjen në shkallë të vogël për shoqatën lokale në procesin e zhvillimit në nivel lokal.

republika e kosovës - ministria e integrimit europian · të bërit biznes tbb sektori për...

Documents