religia

ISSN 1512-1623

samecniero-saRvTismetyvelo Jurnali

Tbilisi2012

saredaqcio sabWo:

mitropoliti sergi (CekuriSvili)

gigla abdalaZe

(p. mg. mdivani)

rismag gordeziani

irine darCia

nikolae dura (rumineTi)

anastasia zaqariaZe

guram TevzaZe

katerina ierodiakonus

saberZneTi

irakli kalandia

zurab kiknaZe

irma ratiani

viqtor rcxilaZe

zaza sxirtlaZe

dodo (mariam) Rlonti

elguja xinTibiZe

demur jalaRonia

Jurnali daarsda 1992 wels

viqtor rcxilaZis TaosnobiT

Cveni misamarTia:

0164 Tbilisi, g. CubinaSvilis # 50

telefonebi:

(+995 32) 957334

mobiluri: (+995 93) 526123

elfosta: dodo_mariami@yahoo.com

The magazine was established by theinitiative of Viktor Rtskhiladze in 1992

Our address:50 G. Chubinashvili str.

0164 Tbilisi, GeorgiaTel.: (+995 32) 957334

(+995 93) 526123E-mail: dodo_mariami@yahoo.com

Metropolitan Sergi (Chekurishvili)Gigla Abdaladze

(Secretery in charge) (Tbilisi)Rismag Gordeziani (Tbilisi)Irina Darchia (Tbilisi)Nikolae Dura (Constanta) Anastasia Zakariadze (Tbilisi)Guram Tevzadze (Tbilisi)Katerina Ierodiakonus (Athens)

Irakli Kalandia (Tbilisi)Zurab Kiknadze (Tbilisi)Irma Ratiani (Tbilisi)Viktor Tskhiladze (Tbilisi)Zaza Skhirtladze (Tbilisi)Dodo (Mariam) Glonti (Tbilisi)Elgudja Khintibidze (Tbilisi)Demur Jalagonia (Tbilisi)

EDITORIAL BOARD:

religia #1, 2012

Sinaarsi

RvTismetyveleba

დო დო (მა რი ამ) ღლონ ტი – გულ მხურ ვა ლე მო წა ფე ქრის ტე სი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

saqarTvelos eklesiis istoria

ელ დარ ბუ ბუ ლაშ ვი ლი – ღვაწ ლი მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი სა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

religia da qorwinebis sakiTxi

ირაკ ლი ბრა ჭუ ლი – ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტი სამ მო ნო თე ის ტურ რე ლი გი ა ში . . . . . . . . 23დემურ ჯალაღონია – თეოლოგიური აზრი ქორწინების ინსტიტუტის შესახებ . . . . . . . . 28ანას ტა სია ზა ქა რი ა ძე – „ვიდ რე სიკ ვდი ლი არ დაგ ვა შო რებს“ –

ქორ წი ნე ბის ეთი კუ რი გან ზო მი ლე ბა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39ვა ლე რი ან რა მიშ ვი ლი – ქორ წი ნე ბა – ზნე ობ რი ვი, თუ იუ რი დი უ ლი ფე ნო მე ნი?! . . . . . 48

filosofia da religia

კახა ქეცბაია – ლექციები რელიგიის სოციოლოგიაში გლობალიზაცია დარელიგიური იდენტობის პრობლემა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

მა მუ კა დო ლი ძე – ცოდ ვით და ცე მის გან ცდა (ფე ნო მე ნო ლო გი უ რი ანა ლი ზი) . . . . . . . . . 66

religia da literatura

მედეა შანავა – ღვთის მეტ ყვე ლე ბი დან სი ცა რი ე ლემ დე, ანუ ლექ სის გაქ რო ბა . . . . . . . 71მარი წიკლაური – ღმერ თის გან გა უც ხო ე ბა მხატვრულ ლიტერატურაში . . . . . . . . . . . . 83

kultura da memkvidreoba

მანანა აბუთიძე – კულტურის პოლიტიკის ევროპული გამოცდილებიდან . . . . . . . . . . . 91

bibliografia

კონრად პაულ ლისმანი – სიორელ ვირკეგორი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

garekanis pirveli gverdiwmida dimitri da wmida Tevdore (`iloris wmida giorgi“ – karedi, zugdidi).

RELIGION #1, 2012

SCIENTIFIC-THEOLOGICAL MAGAZINECONTENTS

THEOLOGYDodo (Mariam) Glonti – Christ's trustful disciple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

THE HISTORY OF THE CHURCH OF GEORGIAEldar Bu bu las hvi li – Merit of Mikheil Tamarashvili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

RELIGION AND PROBLEM OF MARIAGEIrakli Brachuli – The Institution of Marriage in the Three Monotheistic Religions . . . 23

Demur Jalaghonia – Theologiaan Thought on the Institution of Marrige . . . . . . . . . . 28

Anastasia Zakriadze – "Until De ath Us – Do DepartEthi cal Di men ti on of Mar ria ge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Valerian Ramishvili – Marriage-Moral or Juridical Phenomenon?! . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

RELIGION AND PHILOSOPHYKakha Ketsbaia – LECTURE ON SOCIOLOGY OF RELIGION

Globalization and the problem of Religious Identity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Ma mu ka Do lid ze – The Ex pe ri en ce of the Fall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

RELIGION AND LITERATUREMedea Shanava – From Theology to Epliness, or disappearance of the verse . . . . . . 71

Mari Tsiklauri – To become a strainger from GOD in classical literature . . . . . . . . . . . . 83

CULTURE AND HEREDITYManana Abutidze – From European Experience of the

Cultural Heritage Conservation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

BIBLIOGRAPHYKonrad Paul Liessmann – Sören Kierkegaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

RvTismetyveleba

დო დო (მა რი ამ) ღლონ ტი

გულ მხურ ვა ლე მო წა ფე ქრის ტე სი

„ბა გე მო ცი ქულ თა“:წმი და სა ხა რე ბი დან წმი და პეტ რე მო ცი ქუ ლი ჩვენ ქრის ტეს მო ცი ქულ თა სათ ქმელ-

ზე დაგ ვა ფიქ რებს. ქრის ტეს მო ცი ქულ თა შო რის აღ ძრუ ლი სა ჭირ ბო რო ტო შე კით ხვე ბი სწო რედ წმი და პეტ რეს ბა გე თა გან გა ის მის. წმი და პეტ რე, „თა ვი კრე ბუ ლი სა მის მო-ცი ქულ თაჲ სა“ – და არა სხვა მო ცი ქუ ლი – მი უ გებს ხოლ მე უფალს შე კით ხვებ ზე, და სწო რედ წმი და პეტ რეს ბა გე თა გან აღ მო ით ქმე ბა „სიტ ყუ აჲ ესე ღმრთის მეტ ყუ ე ლე ბი-საჲ", – ბრძა ნებს წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი.

წმი და სა ხა რე ბის და საწ ყის ში ვე, რო დე საც უფალ მა თა ვის პირ ველ მო წა ფე ებს მო უ-წო და, წმი და პეტ რე დგას თა ვი სი ძმის, წმი და ან დრია პირ ველ წო დე ბუ ლის გვერ დით. წმი და სა ხა რე ბის ეს ეპი ზო დე ბი ჩვენ თვის, ქარ თველ თათ ვის, გან სა კუთ რე ბით სა გუ ლის-ხმოა, რად გან აქ ფიქ სირ დე ბა უძ ვირ ფა სე სი ცნო ბა წმი და ან დრი ას პირ ველ წო დე ბუ-ლო ბის შე სა ხებ.

წმი და მა თეს სა ხა რე ბის ამ ეპი ზო დის გან მარ ტე ბი სას წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი სა-გან გე ბოდ მი მო ი ხი ლავს ორი ვე ძმის უფ ლის მი ე რი მო წო დე ბის სა კითხს. საქ მე ის არის, რომ წმი და მა თეს სა ხა რე ბა ში გად მო ცე მუ ლი ეს ამ ბა ვი ზო გი ერ თი მკით ხვე ლი სათ ვის შე იძ ლე ბა შეც დო მის წყა როდ იქ ცეს და ეგო ნოს, რომ ჩვენ მა უფალ მა თა ვის მო წა ფე თა-გან პირ ვე ლად იხ მო წმი და პეტ რე, და არა წმი და ან დრია, მი სი ძმა.

რო გორც ვი ცით, წმი და ან დრია იმი ტომ იწო დე ბა პირ ველ წო დე ბუ ლად, რომ უფალ-მა სწო რედ იგი იხ მო პირ ვე ლად, და უკ ვე შემ დეგ – და ნარ ჩე ნე ბი. მაგ რამ წმი და მა თეს სა ხა რე ბის მე-4 თავ ში ვკით ხუ ლობთ:

„და იქ ცე ო და რაჲ იე სუ ზღჳსკი დე სა მას გა ლი ლე აჲ სა სა, იხილ ნა ორ ნი ძმა ნი: სი მონ, რო მელ სა ეწო და პეტ რე, და ან დრეა, ძმაჲ მი სი, ით ხევ ლი დეს რაჲ სათ ხევ ლი თა ზღვა სა მას, რა მე თუ იყ ვნეს მე სათ ხევ ლე. და ჰრქუა მათ: „მო ვე დით და შე მო მი დე გით მე, და გყვნე თქუ ენ მე სათ ხევ ლე კაც თა". ხო ლო მათ მეყ სე უ ლად და უ ტე ვეს ბა დე მა თი და შე-უდ გეს მას“ (მა თე 4, 18-20).

ამის შემ დეგ უფა ლი იხ მობს სხვა ორ ძმას, ზე ბე დეს ძე ებს – ია კობს და იო ა ნეს.წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი შე ნიშ ნავს, რომ ის, რაც ახ ლა ხან წა ვი კით ხეთ წმი და მა-

თეს სა ხა რე ბი დან, არის უფ ლის მი ერ მე ო რედ მო წო დე ბა ამ ძმე ბი სა. უფალ მა მა ნამ დეც მო უ წო და მათ და ამ ამ ბავს (ძმე ბის პირ ვე ლად მო წო დე ბას) წმი და იო ა ნე მა ხა რე ბე ლი გად მოგ ვცემს.

„ესე ცხად არს მრა ვალ კერძ“ – ეს მრა ვალ მხრივ ცხა დი აო, გვე უბ ნე ბა წმი და მა მა ოქ-რო პი რი. ჯერ ერ თი, წმი და მა თეს მი ერ აღ წე რი ლი მო წო დე ბა წმი და იო ა ნე ნათ ლის მცემ-ლის საპ ყრო ბი ლე ში ჩას მის შემ დეგ მოხ და. წმი და იო ა ნეს სა ხა რე ბა ში აღ წე რი ლი მო წო-დე ბი სას კი წმი და იო ა ნე ნათ ლის მცე მე ლი ჯერ კი დევ არ იყო საპ ყრო ბი ლე ში ჩას მუ ლი.

6 dodo (mariam) Rlonti

ან დრია და სი მო ნი (რო მელ საც უფალ მა პეტ რე უწო და) წმი და იო ა ნე ნათ ლის მცემ-ლის მო წა ფე ე ბი იყ ვნენ. წმი და იო ა ნეს სა ხა რე ბის პირ ველ თავ ში წმი და იო ა ნე ნათ ლის-მცემ ლი სწო რედ თა ვის ამ მო წა ფე ებს ეუბ ნე ბა მათ კენ მო მა ვალ იე სო ზე: „აჰა, ტარ-გი ღმრთი საჲ (კრა ვი ღმრთი სა)“ (იო ა ნე 1, 35), რო მე ლიც და საკ ვლე ლად მო ავ ლი ნა ღმერ თმა . წმი და იო ა ნე მა ხა რე ბე ლი შე ნიშ ნავს: ეს რომ გა ი გო ნეს, ორი ვე მო წა ფე იე-სოს გაჰ ყვა (იო ა ნე 1, 37).

იე სო შე მობ რუნ და და მის უკან მო მა ვალ ნი რომ და ი ნა ხა, ჰკით ხა, რას ეძებ თო? მათ მი უ გეს: „რა ბი (მოძ ღვა რო), სა და იყო ფი?“ – სად გაქ ვსო ბი ნა? იე სომ მათ უთ ხრა: მო-დით და ნა ხეთ. და ძმე ბიც მი ვიდ ნენ და ნა ხეს უფა ლი იე სოს სახ ლი და იქ დარ ჩნენ (იო-ა ნე 1, 38-40).

უფალ მა იე სომ ასე გა ამ ხნე ვა რი დი თა და კრძალ ვით უკან მი დევ ნე ბუ ლი ძმე ბი, ან-დრია და სი მო ნი. გამ ბე და ო ბა რომ შე მა ტე ბო დათ, ჰკით ხა, რას ეძებ თო, რად გან უეჭ ვე-ლად დარ ცხვე ნილ ნი და შე ში ნე ბულ ნი იქ ნე ბოდ ნენ სა კუ თა რი კად ნი ე რე ბის გა მო, ვი ნა-ი დან გა ბე დეს და მოძ ღვარს უკან და ე დევ ნენ.

ამ შე კით ხვით და თა ვის სახ ლში მო პა ტი ჟე ბით უფალ მა ისი ნი გა აძ ლი ე რა, თა ვი სი სიტ ყვის, თა ვის თან სა უბ რის ღირ სი გა ხა და და გუ ლე ბიც სი ხა რუ ლით აღუვ სო. ამის შემ-დეგ წმი და იო ა ნე მა ხა რე ბე ლი ამ ბობს: ამ ორ თა გან ერ თი, რო მელ მაც იო ა ნეს გან (წმი-და იო ა ნე ნათ ლის მცემ ლის გან, თა ვი სი მოძ ღვრის გან) გა ი გო ნა იე სოს სა ხე ლი და გაჰ-ყვა მას, იყო ან დრია, სი მონ-პეტ რეს ძმა.

ან დრი ამ პირ ველ მა მო ნა ხა თა ვი სი ძმა, სი მო ნი, და უთ ხრა: ვპო ვეთ მე სია (რაც თარ-გმა ნით ნიშ ნავს „ქრის ტე") და „მი იყ ვა ნა იგი იე სოს თან". შე ხე და სი მონს იე სომ და უთ-ხრა: შენ ხარ სი მო ნი, ძე იო ნა სი, შენ გე წო დოს კე ფა, რაც ითარ გმნე ბა „კლდე“ (იო ა ნე 1, 41-43).

ეს ამ ბა ვი მოხ და მა ნამ დე, სა ნამ წმი და იო ა ნე ნათ ლის მცე მელს საპ ყრო ბი ლე ში ჩას-ვამ და ჰე რო დე. აქ ან დრი ას მიჰ ყავს თა ვი სი ძმა სი მო ნი იე სოს თან, წმი და მა თეს სა-ხა რე ბა ში კი, რო გორც ვნა ხეთ, ორი ვე ძმას თა ვად უფა ლი იე სო იხ მობს. წმი და მა თეს სა ხა რე ბის მი ხედ ვით, ამ დროს წმი და იო ა ნე ნათ ლის მცე მე ლი უკ ვე საპ ყრო ბი ლე შია.

ამას გარ და, წმი და მა თე მა ხა რე ბე ლი რომ შე ნიშ ნავს: „იე სომ იხი ლა ორი ძმა, სი-მო ნი, რო მელ საც უწო და პეტ რე, და ან დრია, მი სი ძმა“ – აქ უკ ვე მომ ხდა რის და ფიქ სი-რე ბაა, ანუ იმი სა, რომ სი მონს უფალ მა პეტ რე უწო და. კე ფას თან და კავ ში რე ბით წმი და იო ა ნეს სა ხა რე ბა შია ჩა წე რი ლი.

წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი და ას კვნის: სი მო ნის პეტ რედ წო დე ბუ ლე ბა აღ ბეჭ დი ლია წმი და იო ა ნეს სა ხა რე ბა ში, წმი და მა თე კი ამას ამოწ მებს, ადას ტუ რებს, რომ სი მონს უფ ლის მი ერ პეტ რე ეწო დაო.

სა ხა რე ბი სე უ ლი უწ ყე ბა წმი და ან დრი ას პირ ველ წო დე ბუ ლო ბა ზე გან სა კუთ რე ბუ ლად მნიშ ვნე ლო ვა ნია და ძვირ ფა სია ჩვენ თვის, რად გან წმი და იო ა ნე მა ხა რე ბე ლი გვამ-ცნობს წმი და ან დრია პირ ველ წო დე ბუ ლის უფ ლის მი ერ რჩე უ ლო ბას – წმი და ან დრია პირ ველ წო დე ბულ მა, წმი და პეტ რეს ძმამ, ხომ პირ ველ მა შე მო ი ტა ნა სა ხა რე ბა და ქრის-ტეს სიტ ყვა ჩვენ თან – ჩვენს მი წა-წყალ ზე.

ასე რომ, უფ ლი სა გან პირ ველ წო დე ბულს კი დევ ერ თი პირ ვე ლო ბა არ გუ ნა გან-გე ბამ – პირ ვე ლო ბა ღვთის სიტ ყვის შე მო ტა ნი სა ივე რი ელ თათ ვის.

7gulmxurvale mowafe qristesi

მაგ რამ მი ვუბ რუნ დეთ წმი და ან დრია პირ ველ წო დე ბუ ლის ძმას, სი მონ-პეტ რეს – წმი და პეტ რე მო ცი ქულს, რო მე ლიც, რო გორც უკ ვე აღ ვნიშ ნეთ, თავ მდაბ ლო ბის მე-ტად სა გუ ლის ხმო გაკ ვე თი ლებს გვაძ ლევს.

რჩე უ ლო ბა, წმი და ან დრი ას თან ერ თად, პეტ რე საც გან სა კუთ რე ბუ ლი ერ გო უფ ლი სა-გან. წმი და სა ხა რე ბა ში ამა ზე ათე ულ ზე მე ტი ეპი ზო დი მეტ ყვე ლებს. გა ვიხ სე ნოთ:

1) სი ნა გო გას წი ნამ ძღვრის, ია ი რო სის ასუ ლის მკვდრე თით აღ დგე ნი სას უფალ-მა მარ ტო პეტ რეს, ასე ვე ზე ბე დეს ძე ებს, იო ა ნეს და ია კობს, მის ცა იმის ნე ბა, რომ ამ წი ნამ ძღვრის სახ ლში მას თან ერ თად შე სუ ლიყ ვნენ (მარ კო ზი 5, 37);

2) ფე რის ცვა ლე ბის ეპი ზოდ შიც უფალ მა იე სომ იგი ვე ნი – პეტ რე და ზე ბე დეს ძე-ნი, ია კო ბი და იო ა ნე იახ ლა (მა თე 17, 1-5);

3) ვნე ბის ხუთ შა ბათს გეთ სი მა ნი ის ბაღ ში სა ლო ცა ვად გა სულ მა უფალ მა იე სომ, ისევ და ისევ, პეტ რე და ზე ბე დეს ძე ნი წა იყ ვა ნა; რო დე საც ლოც ვით და ქან ცულ-მა უფალ მა მძი ნა რე მო წა ფე ე ბი იხი ლა, მათ გან სწო რედ პეტ რეს მი მარ თა და უთ ხრა: „ეს ვერ შე ძე ლით, ერ თხანს გეფ ხიზ ლათ ჩემ თან ერ თად?“ (მა თე 26, 36-40);

4) პეტ რემ, და არა სხვა მო წა ფემ, უფ ლი სა, შეს ძა ხა წყალ ზე სვლით მა ვალ უფალს: უფა ლო, თუ შენ ხარ, მიბ რძა ნე მე, მო ვი დე შენ თან წყალ ზე სვლით“ (მა თე 14, 28);

5) ასე ვე პეტ რე გა დახ ტა წყალ ში ნა ვი დან: იო ა ნე ზე ბე დეს ძემ ნა პირ ზე მდგო-მი, მკვდრე თით აღ მდგა რი უფა ლი იც ნო და პეტ რეს უთ ხრა, უფა ლი აო! მო უთ-მენ ლო ბი თა და დი დი სი ხა რუ ლით მო ცუ ლი პეტ რე ნა ვი დან გა დახ ტა და 200 წყრთა მან ძი ლი (ასი ო დე მეტ რი) ცურ ვით გა და ლა ხა, ხო ლო და ნარ ჩე ნე ბი ნა-ვით მი უ ახ ლოვ დნენ უფალს (იო ა ნე 21, 7);

6) სა ი დუმ ლო სე რო ბა ზე პეტ რემ ანიშ ნა იო ა ნე ზე ბე დეს ძეს, ჰკით ხე უფალს, ვინ არის გამ ცე მიო (იო ა ნე 13, 24);

7) სწო რედ პეტ რემ წარ ჰკვე თა მახ ვი ლით მარ ჯვე ნა ყუ რი მალ ქოსს, მღვდელ-მთავ რის მო ნას, და ასე შე ე ცა და, თა ვი სი უფა ლი და ეც ვა, რო დე საც მის შეპ ყრო-ბას ლა მობ დნენ იუ დას მი ერ მოყ ვა ნი ლი მღვდელ მთავ რი სა და ფა რი სე ველ თა მსა ხურ ნი (იო ა ნე 18, 11);

8) აღ დგო მის დი ლას იე სო ქრის ტეს სა მარ ხში გა მოც ხა დე ბულ მა თეთ რსა მო სი ან მა ჭა ბუკ მა მე ნელ საც ხებ ლე დე დებს უთ ხრა: „წა დით, უთ ხა რით მის (იე სოს) მო-წა ფე ებს და პეტ რეს: წინ გიძ ღვით თქვენ გა ლი ლე ი სა კენ“ – აქაც პეტ რეა იე-სოს მო წა ფე თა შო რის სა გან გე ბოდ და გა მორ ჩე უ ლად მოხ სე ნი ე ბუ ლი (მარ კო ზი 16, 7);

9) მა რი ამ მაგ და ლელ მაც უპირ ვე ლე სად სი მონ-პეტ რე სა და იო ა ნეს თან მი-ირ ბი ნა, რომ იე სოს სა მარ ხი დან და კარ გვის ამ ბა ვი ეუწ ყე ბი ნა მათ თვის (იო ა ნე 20, 2);

10) სა მარ ხთან ორი ვემ მი ირ ბი ნა – პეტ რე მაც და იო ა ნე მაც, მაგ რამ სა მარ ხში სი-მონ-პეტ რე შე ვი და და და ი ნა ხა ტი ლო ე ბი, რო მელ შიც ჯვრი დან გარ და მოხ სნი-ლი უფა ლი იე სო გა ახ ვი ეს (იო ა ნე 20, 6).

რო გორც უკ ვე ვთქვით, უფალს შე კით ხვებს ასე ვე პეტ რე, და არა სხვა მო ცი ქუ-ლი ქრის ტე სი, და უს ვამს ხოლ მე:

8

11) იმის თა ო ბა ზე, თუ „რამ დენ ჯერ უნ და მი ვუ ტე ვოთ მოყ ვასს? (მა თე 18, 2);12) იგი შე ე კით ხა უფალ იე სოს: აი, ჩვენ ყვე ლა ფე რი მი ვა ტო ვეთ, და მე რე რა გვექ-

ნე ბაო? – ეს მა შინ, რო დე საც უფალ მა მდი დარ ჭა ბუკს უბ რძა ნა, ყო ვე ლი ვე მი ა-ტო ვე და შე მო მი დე ქი, თუ კი სა უ კუ ნო ცხოვ რე ბა გინ და და იმ კვიდ როო (მა თე 19, 27);

13) ასე ვე პეტ რე ჩა ე კით ხა უფალს იგავ თხრო ბის გა მო: უფა ლო, ჩვენ გვე უბ ნე ბი ამ იგავს თუ ყვე ლას? (ლუ კა 12, 4);

წმი და პეტ რე თა ვის გულ მხურ ვა ლე ბას გან სა კუთ რე ბუ ლად იმ დროს ავ ლენს ხოლ მე, რო დე საც უფ ლი სად მი სიყ ვა რუ ლის, თავ და დე ბის, მი სი დაც ვის, უფ-ლის მი ე რი სას წა უ ლის დას ტუ რი სა და მი სი მე სი ად, ქრის ტედ აღი ა რე ბის შემ-თხვე ვა მი ე ცე მა;

14) ვნე ბის კვი რის ორ შა ბათ დღეს, დი ლას, ბე თა ნი ი დან იე რუ სა ლი მი სა კენ მი-მა ვალ იე სოს მო შივ და. იგი გა ფოთ ლი ლი ლეღ ვის ხეს მი უ ახ ლოვ და, იქ ნებ, რა მე ვი პო ვოო და ვე რა ფე რი ნა ხა, ფოთ ლე ბის გარ და, ვი ნა ი დან ჯერ კი დევ არ მო ე წია ლეღ ვის მწი ფო ბას. და იე სომ თქვა: აღა რა ვის ეგე მოს შე ნი ნა ყო ფი უკუ ნი სამ დე! ეს სა ზა რე ლი სიტ ყვე ბი უფ ლის მი ე რი გაფ რთხი ლე ბაა იმი სათ ვის, ვინც თა ვის ნა ყოფს არ და ახ ვედ რებს უფალს.

მე ო რე დი ლას უფალ მა თა ვის მო წა ფე ებ თან ერ თად კვლავ ჩა ი ა რა იმ ლეღ ვის ხეს თან. მათ და ი ნა ხეს, რომ ხე ძირ ფეს ვი ა ნად გამ ხმა რი ყო. და ისევ პეტ რემ, და არა სხვამ, შეს ძა ხა უფალს: „რა ბი! შე ხე დე, ლეღ ვის ხე, შენ რომ დაწ ყევ-ლე, გამ ხმა რა!“ (მარ კო ზი 11, 21). წმი და მარ კოზ მა ხა რე ბე ლი შე ნიშ ნავს, რომ პეტ რეს გა ახ სენ და, რო გორ დაწ ყევ ლა იე სომ ეს ხე. რა ღა თქმა უნ და, ეს სხვა მო წა ფე ებ საც გა ახ სენ დე ბო დათ, მაგ რამ მა ინც პეტ რეს – „მო ცი ქულ თა ბა გეს“ უნ და აღე ნიშ ნა ამის თა ო ბა ზე – ასე გრძნო ბა მო რე ვით, გაკ ვირ ვე ბი თა და შეშ-ფო თე ბით;

15) წმი და პეტ რეს გაკ ვირ ვე ბი სა და მხურ ვა ლე თა ნა მო ნა წი ლე ო ბის მოწ მე ე ბი ვხდე-ბით ასე ვე წმი და ლუ კას სა ხა რე ბის კი დევ ერთ მცი რე ეპი ზოდ ში, სა დაც ურიც ხვი ხალ ხით გარ შე მორ ტყმულ იე სოს ერ თი ქა ლი მი უ ახ ლოვ და ზურ გი დან. ეს ქა ლი 12 წე ლი სის ხლის დე ნით იტან ჯე ბო და და ახ ლა დი დი რწმე ნით აღ ვსი ლი მი-სუ ლი ყო იე სოს თან. მი ვი და კი დეც, შე უმ ჩნევ ლად შე ა ხო ხე ლი მის კალ თას და მა შინ ვე შე უწ ყდა სის ხლდე ნა. უფალ მა იგ რძნო, რომ ძა ლა გა ვი და მის გან და იკით ხა, ვინ შე მე ხოო.

მის გვერ დით მდგომ მა მო წა ფე ებ მა გა იკ ვირ ვეს, და ამ ჯე რა დაც სა გან გე ბოდ მო იხ სე ნი ე ბა პეტ რე. წმი და ლუ კა მა ხა რე ბე ლი ამ ბობს: „და უარ ყოფ და ყვე-ლა; და უთ ხრა პეტ რემ და ვინც მას თან იყო: მოძ ღვა რო, ხალ ხი გარს გახ ვე ვია შენ და გა ვიწ რო ვე ბენ და ამ ბობ: ვინ შე მე ხო მე?“ (ლუ კა 8, 45).

წმი და სა ხა რე ბი დან ჩვენ გა ვიხ სე ნეთ ეპი ზო დე ბი, სა ი და ნაც წმი და პეტ რე მო ცი-ქუ ლის გულ მხურ ვა ლე ბას შე ვიგ რძნობთ. თუმ ცა წმი და სა ხა რე ბა ში არის კი დევ რამ დე ნი მე ეპი ზო დი, რომ ლებ საც წმი და მა მე ბი სა გან გე ბოდ გან მარ ტა ვენ და უაღ რე სად სა ყუ რად ღე ბო შე ფა სე ბას აძ ლე ვენ წმი და პეტ რეს გულ მხურ ვა ლე ბა-სა თუ მო უთ მენ ლო ბას.

dodo (mariam) Rlonti

9

წმი და სა ხა რე ბა ში მე ტად სა გუ ლის ხმოდ წარ მოჩ ნდე ბა ქრის ტეს მო ცი ქულ თა თა ვის – წმი და პეტ რე მო ცი ქუ ლის ადა მი ა ნუ რი ხა ტე ბა, მი სი მი ზან სწრა ფუ ლი ლტოლ ვა მო ცი ქუ ლებ რი ვი ღვაწ ლი სა კენ: იყო დი დი სურ ვი ლი, გულ წრფე-ლო ბა, სიყ ვა რუ ლი, თავ მდაბ ლო ბა და მორ ჩი ლე ბა, მაგ რამ იყო აღ ტკი ნე-ბაც, მო უთ მენ ლო ბაც, მო უმ წი ფებ ლო ბაც და გულ მხურ ვა ლე ბით დაშ ვე ბუ-ლი შეც დო მე ბიც.

წმი და პეტ რეს მი ერ გან ვლი ლი გზა მარ თლაც უაღ რე სად მრავ ლის მეტ ყვე ლია იმის თვის, ვი საც უფ ლის გზა ზე შედ გო მა გა და უწ ყვე ტია. ამ გზის შეს წავ ლი სას და შეც ნო ბი სას თვალ ში სა ცე მია ორი მხა რე:

ერ თი მხრივ, ჩვენ ვხე დავთ იე სო ქრის ტე სად მი სიყ ვა რუ ლით გუ ლან თე ბულ პეტ რეს, რომ ლის გულ ში დუღს მის წრა ფე ბა და საღ ვთო მო შურ ნე ო ბა სრულ-ყო ფი ლე ბი სათ ვის, რა საც ქრის ტი ა ნის ღირ სე ბა ჰქვია. პეტ რე მთე ლი თა ვი სი არ სე ბით – მთე ლი თა ვი სი გუ ლით, გო ნე ბი თა და ძა ლით ცდი ლობს, იყოს უფა-ლი იე სოს ერ თგუ ლი მიმ დე ვა რი, გახ დეს ქრის ტეს ღირ სე უ ლი მო წა ფე,.

მე ო რე მხრივ კი ჩვენ ვხე დავთ, თუ რა ო დე ნი შემ წყნა რებ ლო ბით, ხან კი მხი ლე-ბის მსუ ბუ ქი სუს ხით, ეგე ბე ბა უფა ლი იე სო ქრის ტე პეტ რეს გულ მხურ ვა ლე ბას და ტკბი ლად შე ე წე ვა ამ სა ნუკ ვა რი სურ ვი ლის აღ სრუ ლე ბა ში.

წმი და პეტ რეს მორ ჩი ლე ბა:მნიშ ვნე ლო ვა ნია წმი და პეტ რე მო ცი ქუ ლის მი ერ გამ ჟღავ ნე ბუ ლი რწმე ნა და მორ-

ჩი ლე ბა უფა ლი იე სო სად მი. მხედ ვე ლო ბა შია ეპი ზო დი, რო მელ საც გად მოგ ვცე მენ წმი-და მა თე და წმი და ლუ კა მა ხა რებ ლე ბი. მას შემ დეგ, რაც იე სომ ზღვის პი რას მდგო მი ძმე ბი სი მო ნი და ან დრია იხი ლა, რომ ლე ბიც ბა დე ებს ის როდ ნენ ზღვა ში, მათ უთ ხრა: „მო დით, შე მო მი დე გით მე, და გაქ ცევთ თქვენ კაც თა მე ბა დუ რე ბად ("გყვნე თქუ ენ მე სათ ხევ ლე კაც თა"). ძმებ მაც მყის ვე და ტო ვეს თა ვი სი ბა დე ე ბი და გაჰ ყვნენ იე სოს (მა თე 4, 18-20).

წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი შე ნიშ ნავს: „შე ხე დე მათ მორ ჩი ლე ბა სა და რწმე ნას – რო-გორც კი უბ რძა ნა უფალ მა, მა შინ ვე გა ა ნე ბეს თა ვი საქ მეს, და ტო ვეს, რაც კი რამ ეპ ყრათ ხელთ (ბა დე ე ბი), და შე უდ გნენ მას. წა მი თაც კი არ და ა ყოვ ნეს, ხმაც კი არ გა ი ღეს, ერ თი სიტ ყვაც კი არ უთ ქვამთ, არც ის იკით ხეს – წა ვალთ სახ ლში, ში ნა უ რებს მო ვე ლა პა რა-კე ბი თო, არა მედ ყვე ლა და ყვე ლა ფე რი მი ა ტო ვეს, უგუ ლე ბელ ყვეს და გაჰ ყვნენ მას".

აი ამ გვარ მორ ჩი ლე ბას ეძებს ჩვენ გან ქრის ტე უფა ლი, – ბრძა ნებს წმი და იო ა ნე ოქ-რო პი რი, – რომ თვა ლის და უ ხამ ხა მებ ლად შე ვუდ გეთ მის გზას, და, რაც უნ და სა ჭი რო ან სხვა აუ ცი ლე ბე ლი საქ მე გვი ზი დავ დეს – უგუ ლე ბელ ვყოთ და შე ვუდ გეთ უფალს.

წმი და მა მა იო ა ნე ოქ რო პი რი წმი და მა თეს სა ხა რე ბი დან იხ სე ნებს ერთ-ერთ მო წა-ფეს, რო მელ მაც უთ ხრა უფალს:

„უფა ლო, ნე ბა მო მე ცი მე, ჯერ წა ვი დე და დავ მარ ხო მა მა ჩე მი. ხო ლო უფალ მა უთ ხრა მას: გა მომ ყე ვი მე, და აცა ლე მკვდრებს და მარ ხვად თა ვი სი მკვდრე ბი სა“ (მა-თე 8, 21-22). წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი გვაფ რთხი ლებს, რომ ჩვენ არ უნ და გა ვიკ ვირ-ვოთ ეს, ერ თი შე ხედ ვით, გა მა ოგ ნე ბე ლი ბრძა ნე ბა უფ ლი სა: რო გორ უნ და და მარ ხონ მკვდრებ მა მკვდა რი, რას ნიშ ნავს ეს, რი სი თქმა სურს უფალს?

gulmxurvale mowafe qristesi

10

წმი და მა მის თქმით, უფალს ამ დროს ურ წმუ ნო ე ბა ში მყო ფი ადა მი ა ნე ბი ჰყავს მხედ ვე ლო ბა ში. ეს „მკვდარ ნი", რო მელ თაც მკვდა რი უნ და და მარ ხონ, არი ან ურ წმუ-ნო ე ბით მკვდარ ნი: „ურ წმუ ნო ე ბი თა მკუ დარ იყ ვნეს სუ ლი ე რად", – ბრძა ნებს წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი.

უფა ლი ამას ეუბ ნე ბა თა ვის მო წა ფეს: და ა ცა დე, იმ ურ წმუ ნო ე ბით მკვდარ ხალხს თა-ვი ან თი მსგავ სი, ასე ვე ურ წმუ ნო ე ბით მკვდა რი და მარ ხონ; ნუ შე შინ დე ბი, მო ი ძებ ნე ბი ან ისი ნი, რო მელ ნიც აღას რუ ლე ბენ ამ საქ მეს და არ და ტო ვე ბენ თა ვი ანთ მკვდარს და უფ-ლვე ლად. შენ კი, – მი მარ თავს უფა ლი თა ვის მო წა ფეს, – ჩემ თან ხარ და ამი ტომ აქ დარ ჩი და მე შე მო მი დე ქიო.

წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი ამ სა ხა რე ბი სე ულ ეპი ზოდს იმათ გა სა გო ნა დაც გან მარ ტავს, რო მელ თაც შე იძ ლე ბა ეჭ ვი აღეძ რათ და იფიქ როN: რო გორ შე იძ ლე ბა, მო სა წო ნი და მი სა ღე ბი იყოს ის, რომ კაც მა სა კუ თა რი მშო ბე ლი მა მის და მარ ხვა ზე აი ღოს ხე-ლი?

წმი და მა მა პა სუ ხად ამ ბობს: ვინც ასე ფიქ რობს, მარ ტო მა შინ იქ ნე ბა მარ თა ლი, თუ კი კაც მა თა ვი სი სი ზარ მა ცით, უსიყ ვა რუ ლო ბით ან სხვა ნე ბის მი ე რი მი ზე ზით აი რი და ეს საქ მე, თა ვი სი მო ვა ლე ო ბა, და სხვებს და უ ტო ვა გა სა კე თებ ლად – ეს „ჭეშ მა რი ტად უმად ლო ე ბი სა საქ მე“ იქ ნე ბაო.

მაგ რამ არის ერ თა დერ თი საქ მე, რო მე ლიც ყო ველ ადა მი ანს ავალ დე ბუ ლებს, მას ზე წინ და უპი რა ტეს არა რა და არა ვინ და ა ყე ნოს – ეს არის ზე ცი უ რი საქ მე, საღ მრთო სა-მუ შა კე ბე ლი ღვთი უ რი მო წო დე ბა,. რა საც სრუ ლი მორ ჩი ლე ბა სჭირ დე ბა.

იქ ნებ გგო ნია, რომ უფალ მა თა ვის მო წა ფეს მშობ ლის პა ტი ვის ცე მის უგუ ლე-ბელ ყო ფა გა ნუ წე სა? – გვე კით ხე ბა წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი და გვაფ რთხი ლებს: ნუ იყო ფინ! ვი ნა ი დან უფა ლი ამ იგა ვუ რი შე გო ნე ბით – „აცა დენ მკუ დარ ნი დაფ ლვად თჳსთა მკუ დარ თა“ – გვარ წმუ ნებს, რომ „არა რაჲ გჳღირს უპა ტი ოს ნეს საქ მე თა ზე ცი-სა თა ქო ნე ბად", და გვას წავ ლის: ყვე ლა ნა ირ საქ მე ზე უფ რო აღ მა ტე ბუ ლია უფ ლის გზა ზე შედ გო მა. და ეს საქ მე თა ვად უფალ მა გვი ბო ძა. სწო რედ მის აღ სას რუ ლებ ლად და ტო ვეს ძმებ მა, ან დრი ამ და სი მონ-პეტ რემ, ყვე ლა ფე რი და გაჰ ყვნენ მას, ანუ გა ა კე-თეს ის, რაც უფალ მა იმ მო წა ფეს შე ა გო ნა.

წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი შე ნიშ ნავს, რომ ან დრია და პეტ რე არ იყ ვნენ დი დი ქო ნე ბის პატ რო ნე ბი და არც თუ ისე ბევ რი რა მის მი ტო ვე ბა მო უხ დათ ამი სათ ვის. მაგ რამ დი-დი იყო მა თი კე თილ გო ნი ე რე ბა, გულ მოდ გი ნე ბა და მის წრა ფე ბა. მთე ლი ქვეყ ნი ე რე ბის მფლო ბელ ნიც რომ ყო ფი ლიყ ვნენ, ყო ვე ლი ვეს ისე ვე მი ა ტო ვებ დნენ, რო გორც ბა დე ებ-სა და თევ ზა ო ბას გა ა ნე ბეს თა ვი.

ძმებს არც უფ ლის ხე ლით ქმნი ლი სას წა უ ლი ჰქონ დათ ნა ნა ხი და ჯერ არც ქრის ტეს სწავ ლე ბა მი ე ღოთ. ამი ტო მაც არის საკ ვირ ვე ლი მა თი ესო დე ნი დი დი რწმე ნა და კე-თილ გო ნი ე რე ბა.

მაგ რამ რი სი რწმე ნა აღეძ რათ მათ, რა ირ წმუ ნეს ძმებ მა, რო დე საც უფალს გაჰ-ყვნენ? წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რის თქმით, რო გორც უფ ლის სიტ ყვამ მო ი ნა დი რა ორი ვე, ასე ვე ირ წმუ ნეს მათ, რომ თა ვა დაც მო ი ნა დი რებ დნენ სხვებს და კაც თა მო ნა დი რე ე ბი, მე ბა დუ რე ბი გახ დე ბოდ ნენ – მად ლი თა უფ ლი სა ჩუ ე ნი სა იე სუ ქრის ტე სი თა, – დას ძენს წმი და მა მა იო ა ნე ოქ რო პი რი.

dodo (mariam) Rlonti

11

წმი და ლუ კას სა ხა რე ბა შიც ჰპირ დე ბა უფა ლი თა ვის რჩე ულ მო წა ფეს, სი მონ-პეტ რეს: „ამი ე რი დან კაც თა მე ბა დუ რი იქ ნე ბი“ (ლუ კა 5, 10). მა ნამ დე ჩვე ნი უფა ლი გე ნე სა რე-თის ტბას თან იდ გა. მან ტბის პი რას მდგო მი ორი ნა ვი და ი ნა ხა, მე ბა დუ რე ბი გად მო სუ-ლიყ ვნენ და ბა დე ებს რეც ხავ დნენ. უფა ლი ერთ-ერთ ნავ ში შე ვი და, რო მე ლიც სი მონ-პეტ რე სი იყო. მან სთხო ვა, ნა პირს გან შო რე ბოდ ნენ, და ნა ვი დან ას წავ ლი და ხალხს.

შემ დეგ უფალ მა სი მონს უთ ხრა: ღრმად შე დი და ბა დე ის რო ლე და სა ჭე რა დო. სი-მონ-პეტ რემ მას უთ ხრა: მოძ ღვა რო, მთე ლი ღა მე ვშრო მობ დით და ვე რა ფე რი და ვი ჭი-რეთ, მაგ რამ შე ნი სიტ ყვი სა ებრ ვის ვრი ბა დეს. ასეც მო იქ ცა და იმ დე ნი თევ ზი და ი-ჭი რეს, რომ ბა დე ეხე ო დათ. მე ო რე ნა ვიც მი უ ახ ლოვ და საშ ვე ლად, ისე გა ავ სეს ორი ვე ნა ვი, რომ ჩა ძირ ვა იწ ყეს. ეს რომ და ი ნა ხა სი მონ-პეტ რემ, ფე ხებ ში ჩა უ ვარ და უფალ იე სოს და უთ ხრა: გან ვედ ჩემ გან – გამ შორ დი უფა ლო, რა მე თუ ცოდ ვი ლი კა ცი ვარ (ლუ კა 5, 1-10).

წმი და მა ხა რე ბე ლი ლუ კა გვი ამ ბობს, რომ ყვე ლა იქ მყოფს და ე ცა თავ ზა რი, ასე ვე სი მო ნის მე გობ რებ საც – ია კობ და იო ა ნე ზე ბე დეს ძე ებ საც, მაგ რამ უფალ მა სწო რედ სი მონ-პეტ რეს უთ ხრა: ნუ გე ში ნია, ამი ე რი დან კაც თა მე ბა დუ რი იქ ნე ბიო (ლუ კა 5, 10).

ნე ტა რი თე ო ფი ლაქ ტე ბულ გა რე ლი შე ნიშ ნავს, რომ ამ სა ხა რე ბი სე ულ ეპი ზოდ ში უფა ლი გა სა ო ცარ თავ მდაბ ლო ბას ამ ჟღავ ნებს. მან კი არ უბ რძა ნა, არა მედ სთხო ვა სი მონ-პეტ რეს, ნა ვი ზღვა ში შე იყ ვა ნეო. პეტ რემ კე თილ გო ნი ე რე ბა და ნდო ბა გა მო ავ-ლი ნა მის მი მართ, უსიტ ყვოდ მი ი ღო ეს თხოვ ნა და უდ რტვინ ვე ლად და ე მორ ჩი ლა: „სიტ ყჳთა შე ნი თა“ – შე ნი სიტ ყვი სა ებრ, შე ნი ნე ბი სა ებრ ვის ვრიო ბა დეს! პეტ რე კი არ შე ე წი ნა აღ მდე გა, იმის მტკი ცე ბას კი არ მოჰ ყვა, ტყუ ი ლი გარ ჯა იქ ნე ბა, მთე ლი ღა მე ამა ოდ დავ შვე რით და რა ღა ახ ლა წა მო ვა თევ ზიო, არა მედ მორ ჩი ლად დაჰ ყვა მის ნე-ბას.

აი რა ო დენ ნდო ბა სა და მხურ ვა ლე ბას ავ ლენს პეტ რე თა ვი სი რწმე ნით ქრის ტე სად-მი! – ბრძა ნებს ნე ტა რი მა მა თე ო ფი ლაქ ტე ბულ გა რე ლი. და ჯილ დო მაც არ და ა ყოვ ნა: ამ რწმე ნის წილ აუ რაც ხე ლი თევ ზი და ი ჭი რა პეტ რემ და სა კუ თა რი უღირ სო ბის გა მომ-ხატ ვე ლი სიტ ყვე ბი აღ მოხ და: კა ცი ცოდ ვი ლი ვა რო! პეტ რემ, ვი თარ ცა ცოდ ვილ-მა, უღირ სად შე რაც ხა თა ვი უფ ლის წი ნა შე!

ნე ტა რი თო ე ფი ლაქ ტე ბულ გა რე ლი მე ო რე, გან სხვა ვე ბულ საღ ვთის მეტ ყვე ლო გან-მარ ტე ბა საც გვთა ვა ზობს: პეტ რე აქ ძველ რჯულს გა ნა სა ხი ე რებს. იგი მთელ ღა მეს ირ ჯე ბო და და ვერ და ი ჭი რა თევ ზი, ანუ ვერ აღას რულ და რჯუ ლი. ქრის ტეს შო ბამ დე ხომ მარ თლაც ბნე ლი ღა მე იყო გა მე ფე ბუ ლი ქვეყ ნი ე რე ბა ზე. მაგ რამ მო ვი და ქრის ტე და გა-თენ და – დად გა დღე და, რო გორც წმი და პავ ლე მო ცი ქუ ლი ბრძა ნებს:

„ღა მე იგი გან გუ ე შო რა და დღე შე მო გუ ე ახ ლა. გან ვა შორ ნეთ უკუე საქ მე ნი ბნე-ლი სა ნი და შე ვი მო სოთ სა ჭურ ვე ლი ნათ ლი საჲ... აწ ვე არს ჟა მი გან ღჳძე ბად ჩუ ენ-და ძი ლი სა გან“ (რო მა ელ თა მი მართ 13, 11-12).

და დად გა ჟა მი მო ცი ქულ თა, რო მელ თაც ძვე ლი რჯუ ლი „გან ღვი ძე ბის ჟა მით“ შეც ვა-ლეს. მათ ქრის ტეს სიტ ყვი სა ებრ, ანუ ქრის ტეს სწავ ლე ბის და მცნე ბე ბის მი ხედ ვით, სა ხა-რე ბის ბა დე ის რო ლეს ქვეყ ნი ე რე ბის ზღვა ში და ურიც ხვი ცოდ ვი ლი მო აქ ცი ეს ამ ბა დით.

ისიც სა გუ ლის ხმოა, – გა ნაგ რძობს ნე ტა რი მა მა, – რომ მო ცი ქუ ლებს და უხ მა რებ-ლად გა უ ჭირ დე ბო დათ ბა დის ამო ღე ბა. ამი ტომ მათ მე ო რე ნავ ში მყოფ მე გობ რებს მი-

gulmxurvale mowafe qristesi

12

ა ნიშ ნეს, მოგ ვეშ ვე ლე თო. ასე ვე მი ი ზი დეს მო ცი ქუ ლებ მა თა ნა მო აზ რე ნი, მე გობ რე ბი ქრის ტეს ნი.

ასე რომ, პეტ რე აქ გა ნა სა ხი ე რებს ქრის ტეს მო ცი ქუ ლებს (წმი და პეტ რე ხომ მო-ცი ქულ თა თა ვია), ხო ლო მე გობ რე ბი მე ო რე ნა ვი დან არი ან ეკ ლე სი ის მოძ ღვარ ნი და წი ნამ ძღვარ ნი, რომ ლე ბიც მო ცი ქულ თა საქ მეს გა ნაგ რძო ბენ.

ნე ტა რი მა მა იხ სე ნებს წმი და იე რე მია წი ნას წარ მეტ ყვე ლის სიტ ყვებს:„აჰა, გა მოვ გზავ ნი უამ რავ მე თევ ზეს, ამ ბობს უფა ლი, მათ და სა ჭე რად (იგუ ლის ხმე ბა

იუ დე ველ ნი). მე რე გა მოვ გზავ ნი ურიცხვ მო ნა დი რეს; და ჩა მო რე კა ვენ მათ ყვე ლა მთი-დან და ყვე ლა გო რა კი დან, კლდის ნაპ რა ლე ბი დან“ (იე რე მია 16, 16).

ნე ტა რი მა მის თქმით, ბა დის გა დაგ დე ბა, მი სი ტბა ში მოს რო ლა, გვახ სე ნებს უფ-ლის იგავს „ბა დე ზე":

„მსგავ სია სა სუ ფე ვე ლი ცა თა მო სას მე ლი ბა დი სა, რო მე ლიც ზღვა შია ჩაგ დე ბუ ლი და რო მელ მაც ყვე ლა სა ხე ო ბი დან შეკ რი ბა თევ ზი. და რო დე საც აივ სო ბა დე, ამო ი ტა ნეს იგი ნა პირ ზე; და რო ცა დას ხდნენ, შე აგ რო ვეს ვარ გის ნი (კე თილ ნი) ჭურ ჭელ ში, ხო ლო უვარ გი სე ბი (ბო როტ ნი) გა რეთ გა და ყა რეს. ასე იქ ნე ბა სა უ კუ ნე თა და სას რულს. მოვ ლენ ან გე ლო ზე ბი და გა მო არ ჩე ვენ უკე თუ რებს მარ თლე ბი სა გან, და ჩაყ რი ან მათ ცეც ხლი ან ღუ მელ ში. იქ იქ ნე ბა ტი რი ლი და კბილ თა ღრჭე ნა“ (მა თე 13, 47-50).

ბა დის ზღვის სიღ რმე ში ჩაგ დე ბა წმი და სა ხა რე ბის, ღვთის სიტ ყვის სიღ რმე ზეც მი-ა ნიშ ნებ სო, – დას ძენს ნე ტა რი თე ო ფი ლაქ ტე.

წმი და გაბ რი ელ ეპის კო პო სი (ქი ქო ძე) სა გან გე ბოდ მი უძ ღვნის ქა და გე ბას წმი და სა-ხა რე ბის ამ ეპი ზოდს. „რას გვას წავ ლის, ძმა ნო, ჩვენ მოთ ხრო ბა ესე სა ხა რე ბი სა? რა და რი გე ბა ანუ რო მე ლი მოძ ღვრე ბა უნ და გა მო ვიყ ვა ნოთ ჩვენ მის გან?“ – გვე კით ხე ბა წმი და ეპი სოკ პო სი.

მი სი თქმით, ეს მოთ ხრო ბა ჩვენ გვარ წმუ ნებს, რომ „ღმერ თი მი ხე დავს ში ნა გან ღირ სე ბას კა ცი სას, და არა გა რე გან მის მდგო მა რე ო ბას".

უფა ლი იმა საც გვას წავ ლის, რომ კაცს ყო ველ წო დებ რივ მდგო მა რე ო ბა ში შე უძ-ლია და იც ვას თა ვი სი კა ცობ რი ვი, ადა მი ა ნუ რი ღირ სე ბა. მე თევ ზე და მე ბა დუ რი არც თუ ისე მა ღა ლი წო დე ბაა ამ წუ თი სო ფელ ში, მაგ რამ, ნა ხეთ, მაც ხო ვარ მა არ შე უ რაც ხყო იგი – მდა ბა ლი მდგო მა რე ო ბა მე თევ ზი სა: შე ვი და მის ნავ ში, აკურ თხა მი სი შრო მა, უფ-რო მე ტიც – გა მო არ ჩია იგი ათორ მეტ თა მო წა ფე თა შო რის.

წმი და ეპის კო პო სი გაბ რი ე ლი გვირ ჩევს, ამ სა ხა რე ბი სე უ ლი მა გა ლი თით ვის წავ-ლოთ კა ცის ღირ სე ბის პა ტი ვის ცე მა და და ფა სე ბა. „ნუ შე უ რაც ხყოფ ადა მი ანს", – გვმოძ ღვრავს წმი და ეპის კო პო სი, – „რაც გინ და ღა რი ბი იყოს მი სი წო დე ბა და მდგო-მა რე ო ბა სა ზო გა დო ე ბა ში, იცო დე, რომ ხში რად, ძონ ძით მო სილს, მში ერს, გას ვრილს და ყო ვე ლი თა ვე სა ხი თა მოკ ლე ბულ კაცს უმე ტე სი ში ნა გა ნი ღირ სე ბა და სათ ნო ე ბა აქვს ღვთის წი ნა შე, ვიდ რე იმ კაცს, რო მე ლიც არის მო სი ლი ოქ რომ კერ დით, შემ კუ ლი თვალ მარ გა ლი ტი თა. მა შა სა და მე, ნუ გა ზო მავ შენ ცა, უფ ლის მსგავ სად, კა ცის ღირ-სე ბა სა შე სა მოს ლი თა, არა მედ ში ნა გა ნი თა მი სი თა თვი სე ბი თა".

„ში ნა გან თვი სე ბა ში“ წმი და ეპის კო პო სი სუ ლი ე რე ბას და ზნე ობ რი ო ბას გუ ლის ხმობს.ამა ვე ეპი ზო დი დან წმი და ეპის კო პო სი გაბ რი ე ლი ხე დავს მოთ მი ნე ბი სა და სულ-

გრძე ლო ბის დი დე ბულ მა გა ლითს, გულ მოდ გი ნე ბი სა და მორ ჩი ლე ბის გაკ ვე თილს, რა ზეც ნე ტა რი თე ფი ლაქ ტე ბრძა ნებს, და რაც უკ ვე აღი ნიშ ნა კი დეც.

dodo (mariam) Rlonti

13

სი მონ-პეტ რეს შე ძა ხილ ში – „გან ვედ ჩემ გან, რა მე თუ კა ცი ცოდ ვი ლი ვარ, უფა ლო!“ – წმი და გაბ რი ელ ეპის კო პო სი ასე ვე ხე დავს უაღ რესს ღვთის მო ში შე ბას და რწმე-ნას, რომ ლი თაც სი მონ-პეტ რე სას წა უ ლის ეპი ზოდ ში აღივ სო. იგი თაყ ვანს სცემს თა ვის უფალ სა და მოძ ღვარს, ყვე ლას წი ნა შე აღი ა რებს, რომ არ არის ღირ სი ესო დე ნი მად ლი სა და წყა ლო ბი სა. ყო ვე ლი ვე ამან მად ლი ე რე ბით აღავ სო პეტ რეს მხურ ვა ლე გუ ლი და მან და უ ყოვ ნებ ლიმ მი ა ტო ვა ყო ვე ლი ვე, გაჰ ყვა ქრის ტეს და მი სი ერ თგუ ლი მო წა ფე შე იქ ნა.

წმი და გაბ რი ელ ეპის კო პო სი გვირ ჩევს, პეტ რე სა გან კე თილ გო ნი ე რე ბაც ვის წავ-ლოთ და შრო მის სიყ ვა რუ ლიც. იგი ხომ უდი დე სი მოთ მი ნე ბით შრო მობ და, წა რუ მა-ტებ ლად რომ გან ვლო მთელ მა ღა მემ. ამის გა მო პეტ რემ სა სო არ წა რიკ ვე თა, ხე ლი არ ჩა იქ ნია, არც ეჭ ვით შეხ ვდა უფ ლის თხოვ ნას, ბა დე ის რო ლეო. იგი ხე ლახ ლა, უმე ტე სი მე ცა დი ნე ო ბით მი უბ რუნ და თა ვის ჩვე ულ საქ მეს.

რომ არა ეს გულ მოდ გი ნე ბა და მონ დო მე ბა, უფა ლი არ ამ სას წა უ ლის ხილ ვის ღირ სყო ფას არ მი ა ნი ჭებ და პეტ რეს. მაგ რამ უფალ მა იხი ლა მი სი გულ მხურ ვა ლე ბა, ნდო ბა და სა სო ე ბა, რწმე ნა და შრო მის მოყ ვა რე ო ბა, და ამის სა ნაც ვლოდ კე თი ლად წა-რუ მარ თა შრო მა.

პეტ რე მაც, თა ვის მხრივ, და ი ნა ხა, რომ, მარ თა ლია, ამ სას წა უ ლის ღირ სი არ იყო, მაგ რამ უფ ლის წყა ლო ბით მა ინც მი ი ღო ეს ღირ სყო ფა, და მად ლი ე რე ბით აღივ სო.

რო გორც ვხე დავთ, ამ ჯე რა დაც მრჩობ ლად წარ მოჩ ნდე ბა მად ლი ე რე ბა და ღირ-სე ბა, რად გან, რო გორც წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი გვიბ რძა ნებს:

„ესე არს ჭეშ მა რი ტი მად ლო ბაჲ ღმრთი საჲ, რაჲ თა კა ცი აღი ა რებ დეს ცოდ ვა თა თჳსთა და ჰმად ლობ დეს ღმერ თსა, რო მე ლი სულ გრძელ ექ მნე ბის".

წმი და პეტ რეს მად ლი ე რე ბა იმი თაც ვლინ დე ბა, რომ, გა უ გო ნა რი წარ მა ტე ბი სა და აუ რაც ხე ლი თევ ზჭე რის მი უ ხე და ვად, მას არ და ნა ნე ბია ამ მო ნა გა რის მი ტო ვე ბა, არა-მედ მყის ვე ის მი ნა უფ ლის მო წო დე ბა და თევ ზის მე ბა დუ რო ბას – კაც თა მე ბა დუ რო ბა არ ჩია.

და ბო ლოს, წმი და გაბ რი ელ ეპის კო პო სი ამ შე კით ხვა საც გვის ვამს:„რა მი ზე ზი იყო, რომ უფალ მან იე სო ქრის ტემ მო წა ფე ნი და მო ცი ქულ ნი აღ მო ირ ჩია

ღა რიბ თა, უს წავ ლელ თა და უბ რა ლო თა მე თევ ზე თა შო რის? უმ ჯო ბე სი არ იქ მნე ბო და, აღ მო ერ ჩია მას მო წა ფედ სწავ ლულ ნი, გა ნათ ლე ბულ ნი, მდი დარ ნი, დი დე ბულ ნი კაც ნი, რო მელ ნი უად ვი ლე სად და უად რე სად (უფ რო სწრა ფად) გა ნავ რცე ლებ დენ ქვე ყა ნა სა ზე და ქრის ტი ა ნო ბას?"

პა სუ ხად ამ შე კით ხვა ზე წმი და ეპის კო პო სი ერ თა დერთ მი ზეზს ასა ხე ლებს:„მი ზე ზი ამი სა ის იყო, ძმა ნო ჩემ ნო, რა თა არა ვინ იფიქ როს, რომ ქრის ტეს რჯუ ლი

და სა ხა რე ბა გან ვრცელ და ქვე ყა ნა სა ზე და და და ი მორ ჩი ლა ყო ვე ლი ტო მი ძა ლი თა და სიბ რძნი თა კა ცი სა თა, არა მედ ყო ველ მან სულ მან სცნოს, რომ მან კაც მან სძლო ყო ვე-ლი ქვე ყა ნა ძა ლი თა და მად ლი თა ღვთი სა თა".

მარ თლაც, ქრის ტეს მო ცი ქუ ლებს, ამ უს წავ ლელ, მდა ბიო ადა მი ა ნებს, ღვთის სიტ ყვი-სა და ჯვრის გარ და, სხვა ია რა ღი არა ჰქონ დათ რა, მაგ რამ ქა და გე ბით მათ მთე ლი ქვეყ-ნი ე რე ბა შეც ვა ლეს: სხვა სა ხე მი ი ღო ადა მი ა ნის ცხოვ რე ბის წეს მა, გა ნათ და და გა ნათ-ლდა ქვეყ ნი ე რე ბა და ცოდ ვილ კა ცობ რი ო ბას გა დარ ჩე ნის, ხსნის, ცხო ნე ბის გზა მი ე ცა.

gulmxurvale mowafe qristesi

14

აი რა დი დი სა უნ ჯე გად მოგ ვცეს ამ უბ რა ლო მე თევ ზე ებ მა თა ვი ან თი სუ ლი ე რი ბა დის სრო ლით! წმი და ეპის კო პო სი გვირ ჩევს, ხში რად გა ვიხ სე ნოთ ეს სას წა უ ლი, გულ ში კი ასე შევ ღა ღა დოთ უფალ ღმერთს:

დი დე ბა ძა ლა სა შენ სა უფა ლო, დი დე ბა სიბ რძნე სა შენ სა!ამინ! – ასე და ას რუ ლებს თა ვის ქა და გე ბას წმი და გაბ რი ელ ეპის კო პო სი.

გამოყენებული ლი ტე რა ტუ რა:

1. ახა ლი აღ თქუ მაჲ. სა ქარ თვე ლოს სა პატ რი არ ქოს გა მომ ცემ ლო ბა, თბი ლი სი, 1995.

2. ბიბ ლი ის გან მარ ტე ბა ა. პ. ლო პუ ხი ნი სა, I ტ., 1904-1907; II ტ., III ტ., 1910, 1913, პე ტერ ბურ გი, (რუ სულ ენა ზე).

3. ბ.ი. გლად კო ვი, სა ხა რე ბის გან მარ ტე ბა, სანკტ-პე ტერ ბურ გი, 1913 (რუ სულ ენა ზე)

4. ნე ტა რი თე ო ფი ლაქ ტე ბულ გა რე ლი (ბულ გა რე თის არ ქი ე პის კო პო სი), სა ხა-რე ბა მა თე სი, მარ კო ზი სა, ლუ კა სი და იო ა ნე სი, მოს კო ვი, 2000 (რუ სულ ენა ზე).

5. წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი, თარ გმა ნე ბაჲ იო ა ნეს სა ხა რე ბი სა, თარ გმა ნი წმ. ეფ-თვი მე მთაწ მი დე ლი სა, თბი ლი სი, I, II, 1993.

6. წმი და იო ა ნე ოქ რო პი რი, თარ გმა ნე ბაჲ მა თეს სა ხა რე ბი საჲ, თარ გმა ნი წმ. ეფ-თვი მე მთაწ მი დე ლი სა, თბი ლი სი, I, 1996.

7. მა თეს სა ხა რე ბის გან მარ ტე ბა, წმი და მა მა თა სწავ ლე ბის მი ხედ ვით მა სა ლე-ბის შემ კრე ბი, მთარ გმნე ლი და გამ მარ თვე ლი წილ კნე ლი მთა ვა რე პის კო პო სი ზო სი მე, წილ კნის ეპარ ქი ის გა მო ცე მა, თბი ლი სი, 2000.

8. სა მო ცი ქუ ლოს გან მარ ტე ბა, გა მოკ რე ბუ ლი იო ვა ნე ოქ რო პი რი სა და სხვა წმი-და მა მა თა თხზუ ლე ბა თა გან, თარ გმნი ლი ეფ რემ მცი რის (კა რი ჭის ძის) მი ერ, II, ტექ სტი გა მო სა ცე მად მო ამ ზა და და წი ნა სიტ ყვა და ურ თო ექ ვთი მე კოჭ ლა მა ზაშ-ვილ მა, თბი ლი სი, 2006.

9. ქა და გე ბა ნი იმე რე თის ეპის კო პოს გაბ რი ე ლი სა, I, II, ქუ თა ი სი, 1913.

dodo (mariam) Rlonti

15

Dodo (Mariam) Glonti

Christ's trustful disciplesummary

In the Holy Gospel Peter Apostle makes us think on the words of the Christ's apostles. Of the Christ's apostles just Peter puts the urgent questions. Just Saint Peter – "head of apostles" and not other apostles answers to the Lord's questions and just St. Peter utters a "divine word" – says John Chrysostom.

St. Peter Apostle gives a noteworthy lesson of humility. He demonstrates trustfulness especially at that time when he has given the chance to show love, humble towards the Lord, to protect Him, to confi rm His miracles and to acknowledge Him as Messiah, Christ. Saint Fathers specially interpret and give a noteworthy evaluation to St. Peter's trustfulness and impatience.

In the Holy Gospel St. Peter Apostle's – head of the Christ's apostles, humane image, his purposeful yearning towards the apostolic trouble is manifested. The way passed by St. Peter is especially important for those who have made up their mind to follow the Lord. In studying and comprehending of this way two aspects are very obvious:

On one side we see Peter excited with the love towards the Christ. Yearning and divine envy towards the perfection that is called the Christian's honor is troubling in his heart. With his whole heartedly, mind and power he tries to be a devoted follower of the Lord Jesus, to become the Christ's worthy disciple.

On the other side we see how much tolerance and light disclosure the Christ manifests towards Peter's trustfulness and looks kindly on him in heartfelt desiring.

Faith, obedience, patience and reliability as well as reasonableness and love of work shown by St. Peter during the fi shing are noteworthy. In this episode Peter symbolizes the Christ's apostles who threw the Gospel's net and conversed numerous sinners by this net.

In the same episode Simon-Peter exclaims: "Depart from me for I am a sinful man, my Lord" by what he demonstrates great Got-fearing and faith. He declares before everyone that he is not worthy of such grace and mercy. All these fi lled Peter's heart with gratitude and he left everything and followed the Christ and became His devoted disciple.

gulmxurvale mowafe qristesi

saqarTvelos eklesiis istoria

ელ დარ ბუ ბუ ლაშ ვი ლი

ღვაწ ლი მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი სა

100 წლის წი ნათ, 1911 წლის 16 სექ ტემ ბერს იტა ლი ის ერთ-ერთ ზღვის პი რა კუ-რორტ სან ტა-მა რი ნე ლა ში ტრა გი კუ ლად აღეს რუ ლა ქარ თველ კა თო ლი კე თა მოღ ვა წე და მკვლე ვარ-ის ტო რი კო სი მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი. ორი დღის შემ დეგ, 18 სექ ტემ ბერს მი სი ნეშ ტი სან ტა-მა რი ნე ლას მი წას მი ა ბა რეს. დაკ რძალ ვი დან მცი რე ხნის შემ დეგ იგი ქ. ჩი ვი ტა ვე კი ას წმ. მა რი ნას პან სი ონ ში გა და ას ვე ნეს.1 და მაშ ვრა ლი ქარ თვე ლი მოღ ვა-წი სათ ვის არც ეს ად გი ლი აღ მოჩ ნდა სა ბო ლოო გან სას ვე ნე ბე ლი. 1978 წელს ცნო ბი ლი სა ზო გა დო მოღ ვა წის რე ზო თა ბუ კაშ ვი ლის ინი ცი ა ტი ვით მი სი ნეშ ტი სა ქარ თვე ლო ში ჩა-მო ას ვე ნეს და დი დუ ბის სა ზო გა დო მოღ ვა წე თა პან თე ონ ში სხვა ქარ თველ მოღ ვა წე თა გვერ დით დაკ რძა ლეს.

მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი მეს ხე თის მკვიდ რი ქარ თველ კა თო ლი კე თა წრი დან გა მო-სუ ლი მოღ ვა წეა. რად გან მი სი ბი ოგ რა ფია ქარ თულ ის ტო რი ოგ რა ფი ა ში სა თა ნა დო თაა შეს წავ ლი ლი, ჩვენ გვერდს ავუვ ლით მას, ზო გა დად კი ავ ღნიშ ნავთ რომ 1858 წელს ახალ ცი ხე ში და ბა დე ბულ მი ხე ილ (ერო ბა ში ალექ სან დრე) პეტ რეს ძე თა მა რაშ ვი ლის პი როვ ნე ბის ჩა მო ყა ლი ბე ბა ში დი დი რო ლი შე ას რუ ლა მის მა სუ ლი ერ მა მოძ ღვარ მა და მას წავ ლე ბელ მა ივა ნე გვა რა მა ძემ, რო მე ლიც „ვინ მე მეს ხის“ ფსევ დო ნი მით იყო ცნო ბი-ლი. მი სი რე კო მენ და ცი ით მი ხე ი ლი პეტ რე ხა რის ჭა რაშ ვილ მა კონ სტან ტი ნო პო ლის ქარ-თველ კა თო ლი კე თა სე მი ნა რი ა ში ჩა რიც ხა, სა დაც მან სწავ ლა ში დი დი ნი ჭი გა მო ა ჩი ნა, სა ფუძ ვლი ა ნად და ე უფ ლა ევ რო პულ ენებს. პ. ხა რის ჭი რაშ ვილ მა სა კუ თა რი ხარ ჯით მი-ხე ი ლი სას წავ ლებ ლად ჯერ ეს პა ნე თის სა სუ ლი ე რო სე მი ნა რი ა ში მი ავ ლი ნა, შემ დეგ კი პა რი ზის წმ. ლა ზა რეს სას წავ ლე ბელ ში. 1888 წელს ევ რო პა ში გა ნათ ლე ბა მი ღე ბუ ლი მ. თა მა რაშ ვი ლი სა ქარ თვე ლო ში ბრუნ დე ბა. ერ თხანს იგი თბი ლი სის მი ძი ნე ბის ეკ ლე სი ა ში მღვდლად იქ ნა გან წე სე ბუ ლი. ეკ ლე სი ის ამ ბი ო ნი დან მი ხე ი ლი ხში რად ამ ხელ და რუ სე-თის ცა რიზ მის შო ვი ნის ტურ პო ლი ტი კას, რის გა მოც იგი სა ქარ თვე ლო დან გა ა ძე ვეს. XIX სა უ კუ ნის 90-ია ნი წლე ბი დან მი ხე ი ლი რომ ში იმ ყო ფე ბა. 1894 წელს მან ღვთის მეტ ყვე-ლე ბის დოქ ტო რის ხა რის ხით და ამ თავ რა ვა ტი კა ნის სა სუ ლი ე რო აკა დე მია.

მძი მე პო ლი ტი კურ ვი თა რე ბა ში მო უხ და მოღ ვა წე ო ბა მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს. ცა რიზ-მის შო ვი ნის ტურ-რე აქ ცი უ ლი ძა ლე ბი მწვავედ ილაშ ქრებ და ყო ველ გვა რი ეროვ ნუ ლი გა მოვ ლი ნე ბის წი ნა აღ მდეგ. მი ხე ილ თა მა რაშ ვილ მა მკაც რად აღიმაღლა ხმა იმ მავ-ნე ასი მი ლა ტო რუ ლი პო ლი ტი კის წი ნა აღ მდეგ, რო მელ საც მე ფის რუ სე თი მი მარ თავ და ჩვენ ში. მათ ისარ გებ ლეს იმით, რომ ქარ თველ თა გარ კვე უ ლი ნა წი ლი ის ტო რი ულ ი ბე-დუ კუღ მარ თო ბის გა მო სხვა დას ხვა სარ წმუ ნო ე ბას აღი ა რებ და. ქარ თველ თა რე ლი გი-ურ-კონ ფენ სი ურ ჯგუ ფებ ში ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბის გარ და შე დი ოდ ნენ ქარ თვე ლი გრი გო რი ა ნე ბი და ქარ თვე ლი მაჰ მა დი ა ნე ბი. აღ ნიშ ნუ ლი კონ ფენ სი ე ბი ჩვენ ში გაჩ ნდნენ სხვა დას ხვა დროს, სხვა დას ხვა ეპო ქა ში და მა თი წარ მო შო ბის მი ზე ზე ბიც სხვა დას ხვაგ-ვა რი იყო. რუ სე თის ცა რიზ მმა თა ვი სი პო ლი ტი კუ რი მიზ ნე ბი სათ ვის კარ გად გა მო ი ყე ნა

17

ქარ თველ თა სარ წმუ ნო ებ რი ვი გან სხვა ვე ბა – ქარ თვე ლი გრი გო რი ა ნე ლე ბი და ქარ-თვე ლი კა თო ლო კე ე ბი სომ ხე ბად მი იჩ ნია, ქარ თვე ლი მაჰ მა დი ა ნე ბი – თურ ქე ბად და შე ე ცა და ისი ნი ერ თმა ნე თის თვის და ე პი რის პი რე ბი ნა. მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი ქარ თვე-ლი კა თო ლი კე ე ბის ეროვ ნუ ლო ბის მტკი ცე დამ ცვე ლად მოგ ვევ ლი ნა, რუ სე თის რე აქ ცი-ულ ძა ლებს ამო ფა რე ბუ ლი სო მე ხი კა თო ლი კე სა სუ ლი ე რო პი რე ბი ამ ტკი ცებ დნენ, რომ სა ქარ თვე ლო ში ქარ თველ თა შო რის არა სო დეს ყო ფი ლა კა თო ლი კო ბა. მა თი აზრთ, ისი ნი ყვე ლა ეროვ ნე ბით სომ ხე ბი იყ ვნენ.2 1829 წელს, სამ ხრეთ სა ქარ თვე ლოს შე-მო ერ თე ბის შემ დეგ, აზ რუ მი დან გა მო სახ ლე ბულ მა სო მეხ მა კა თო ლი კე ებ მა და იწ ყეს მეს ხე თის ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბის გა სომ ხე ბა. ხო ლო 1845 წლი დან რუ სე თის ხე-ლი სუფ ლე ბის მი ერ ევ რო პე ლი კა თო ლი კე მი სი ო ნე რე ბის გა ძე ვე ბით ეს პრო ცე სი კი დევ უფ რო დამ ძიმ და. სო მე ხი სა სუ ლი ე რო პი რე ბი, რო მელ თაც ზურგს უმაგ რებ და ვე ნე ცი ა ში წმ. ლა ზა რეს კუნ ძულ ზე და არ სე ბუ ლი მხი თა რის ტთა კონ გრე გა ცია, სამ ხრეთ სა ქარ თვე-ლოს კა თო ლი კურ ეკ ლე სი ებ ში წირ ვა-ლოც ვას ხალ ხი სათ ვის გა უ გე ბარ სომ ხურ ენა ზე ას რუ ლებ დნენ. მათ ვე ახალ ცი ხი სა და ალექ სან დრე პო ლში (დღე ვან დე ლი გი უმ რი, ყო-ფი ლი ლე ნი ნა კა ნი) გახ სნეს სკო ლე ბი კა თო ლი კე სა სუ ლი ე რო პი რე ბის მო სამ ზა დებ-ლად, სა დაც სწავ ლა სომ ხურ ენა ზე მიმ დი ნა რე ობ და. შე და რე ბით უკე თეს პი რო ბებ ში იმ ყო ფე ბოდ ნენ თბი ლის სა და ქუ თა ის ში მყო ფი ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბი, რო მელ თა ეკ ლე სი ა ში წირ ვა-ლოც ვა ლა თი ნუ რი რი ტით სრულ დე ბო და, სა დაც სა ხა რე ბა სა და სა-მო ცი ქუ ლოს ქარ თულ ენა ზე კით ხუ ლობ დნენ. დი დი ძა ლის ხმე ვა დას ჭირ დათ სამ ხრეთ სა ქარ თვე ლოს ქარ თველ მა მუ ლიშ ვი ლებს, რომ ლე ბიც მკვიდრ მეს ხთა წრი დან იყ ვნენ გა მო სუ ლი, რომ შე ე ნარ ჩუ ნე ბი ნათ ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბის ეროვ ნუ ლო ბა. ეს საქ მე, დი დი სიძ ნე ლე ე ბის მი უ ხე და ვად იტ ვირ თეს პეტ რე ხა რის ჭა რაშ ვილ მა, ივა ნე გვა რა მა-ძემ, მი ხე ილ თა მა რაშ ვილ მა, დო მი ნი კე მუ ღა შაშ ვილ მა-პა წა ძემ და მრა ვალ მა სხვამ. პეტ რე ხა რის ჭი რაშ ვი ლის მი ერ 1860 წელს კონ სტან ტი ნო პოლ ში ქარ თულ მო ნას ტერ-თან და არ სე ბულ მა სა სუ ლი ე რო სე მი ნა რი ამ და ქარ თულ მა სტამ ბამ დი დი რო ლი შე ას-რუ ლა მეს ხე თის ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბის ეროვ ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბის შე ნარ ჩუ ნე ბა ში.3

ქარ თველ თა ასი მი ლა ცი ის მიზ ნით რე აქ ცი უ ლი ძა ლე ბი სო მე ხი კა თო ლი კე ე ბის სა სარ-გებ ლოდ მოქ მე დებ დნენ. 1886 წლის 16 იან ვარს რუ სე თის იმ პე რა ტო რის გან კარ გუ ლე-ბით აიკ რძა ლა ქარ თულ კა თო ლი კურ ეკ ლე სი ებ ში წირ ვა-ლოც ვის ჩა ტა რე ბა ქარ თულ ენა ზე.4 კა თო ლი კე სომ ხებ მა მო ინ დო მეს თბი ლი სის მი ძი ნე ბის ქარ თუ ლი კა თო ლი კუ რი ეკ ლე სი ის მით ვი სე ბაც. მე ფის ცა რიზ მში ზე მო აღ ნიშ ნულ მა გა დაწ ყვე ტი ლე ბამ კი დევ უფ-რო და ამ ძი მა მეს ხე თის ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბის მდგო მა რე ო ბა. ამ კუთ ხის ქარ თველ კა თო ლი კე თა მრევ ლმა რამ დენ ჯერ მე მი მარ თა რუ სე თის უზე ნა ეს ხე ლი სუფ ლე ბას და რო-მის პაპს, რომ ან გა რი ში გა ე წი ათ მა თი ეროვ ნუ ლო ბი სათ ვის და წირ ვა-ლოც ვაც ქარ თუ-ლად და ე კა ნო ნე ბი ნათ, მაგ რამ მა თი სა მარ თლი ა ნი მოთ ხოვ ნა უყუ რად ღე ბოდ რჩე ბო და.

ასეთ ის ტო რი ულ ფონ ზე გა მო ვი და სა მოღ ვა წე ოდ მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი. მას თა ვი სი მოღ ვა წე ო ბის და საწ ყის ში გან ზრა ხუ ლი არ ჰქო ნია, სა მეც ნი ე რო მოღ ვა წე ო ბას გაჰ ყო-ლო და. ქარ თველ კა თო ლი კე თა ეროვ ნულ მა ტკი ვილ მა მი იყ ვა ნა იგი ამ შეგ ნე ბამ დე, რი თაც კი დევ უფ რო გა ნუ ზო მე ლი ხდე ბა მი სი მოღ ვა წე ო ბის მნიშ ვნე ლო ბა. ეროვ ნუ ლი მე ო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბი სათ ვის მებ რძოლ ქარ თველ კა თო ლი კე ებს რომ ში მოღ ვა წე მი ხე-ილ თა მა რაშ ვი ლი ერ თა დერთ იმე დად მი აჩ ნდათ, რო მე ლიც რო მის პა პის წი ნა შე მათ

Rvawli mixeil TamaraSvilisa

2. „რელიგია“ № 1

18

გა სა ჭირს მი ი ტან და და მათ თვის სა სურ ვე ლი გა დაწ ყვე ლი ლე ბის მი ღე ბას ხელს შე უწ-ყობ და.5

ქარ თველ კა თო ლი კე თა გარ შე მო გა უ გებ რო ბის თა ვი დან ასა ცი ლებ ლად რომ ში მყოფ მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს 1892 წელს თბი ლი სის კა თო ლი კუ რი ეკ ლე სი ის სამ ღვდე-ლო ე ბამ სთხო ვა, მო ე ძია უც ხო ე თის არ ქი ვებ ში წე რი ლო ბი თი წყა რო ე ბი სა ქარ თვე ლო ში კა თო ლი კო ბის გავ რცე ლე ბის შე სა ხებ.6 ეს და ვა ლე ბა მი ხე ილ თა მა რაშ ვილ მა სი ხა რუ-ლით იტ ვირ თა და ვა ტი კან სა და საფ რან გე თის სიძ ვე ლეთ სა ცა ვებ ში და იწ ყო მა სა ლე ბის მო ძი ე ბა, სა დაც მას ეგუ ლე ბო და სა ქარ თვე ლო ში მოღ ვა წე იტა ლი ე ლი და ფრან გი მი სი-ო ნე რე ბის მი ერ ჩვე ნი ქვეყ ნი დან გაგ ზავ ნი ლი მოხ სე ნე ბე ბი, რო მე ლიც უტ ყუ ა რად ადას-ტუ რებ და ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ე ბის ის ტო რი უ ლო ბას. მი ხე ილ თმა რაშ ვილ მა წარ მა ტე-ბით გა არ თვა თა ვი და სა ხულ მი ზანს. იგი ქარ თველ ის ტო რი კოს თა შო რის ერთ-ერ თი პირ ველ თა გა ნი იყო, რო მელ მაც სა ქარ თვე ლოს ის ტო რი ის წყა როთ მცოდ ნე ო ბის ბა ზა გა ამ დიდ რა უც ხო ე თის არ ქი ვებ სა და წიგ ნთსა ცა ვებ ში და ცუ ლი მა ნამ დე უც ნო ბი დო კუ-მენ ტე ბით. მის მი ერ ვა ტი კა ნის, პა ლერ მოს (სი ცი ლია), საფ რან გე თი სა და სხვა ქვეყ ნის არ ქი ვებ ში მო პო ვე ბუ ლი მა სა ლე ბი ძი რი თა დად ეხე ბა სა ქარ თვე ლო ში კა თო ლი კე მი სი-ო ნე რებს, რო მელ თა მოხ სე ნე ბით ბა რა თებ ში ასა ხუ ლია სა ქარ თვე ლოს პო ლი ტი კუ რი, ეკო ნო მი კუ რი და კულ ტუ რუ ლი ცხოვ რე ბა, რო მე ლიც მო ი ცავს ვრცელ პე რი ოდს, დაწ ყე-ბუ ლი XIII სა უ კუ ნი დან, დამ თავ რე ბუ ლი XIX სა უ კუ ნის პირ ვე ლი ნა ხევ რით. 1902 წელს ქარ თვე ლი სა ზო გა დო ე ბის დახ მა რე ბით თბი ლის ში გა მო აქ ვეყ ნდა სქელ ტა ნი ა ნი შრო მა „ის ტო რია კა თო ლი კო ბი სა ქარ თველ თა შო რის“. და სა ხე ლე ბულ ნაშ რომს ქარ თვე ლი სა ზო გა დო ე ბა და გან სა კუთ რე ბით სა მეც ნი ე რო წრე ე ბი დი დი მო წო ნე ბით შეხ ვდნენ. მას მი უძ ღვნეს შე სა ნიშ ნა ვი რე ცენ ზი ე ბი, რომ ლებ შიც ხაზ გას მუ ლი იყო, რომ ევ რო პა ში მოღ-ვა წე ობ და ქარ თვე ლი მეც ნი ე რი, რომ ლის გუ ლი მხო ლოდ სამ შობ ლოს სიყ ვა რუ ლით ფეთ ქავ და.7 აქ ვე უნ და ითქვას ერ თი უზუს ტო ბის შე სა ხებ, რო მე ლიც ზო გი ერთ ნაშ რომ ში შე ი ნიშ ნე ბა. ზო გი ერ თი მკვლე ვა რი აღ ნიშ ნავს, რომ თით ქოს მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის ზე მოთ აღ ნიშ ნულ ნაშ რომს ილია ჭავ ჭა ვა ძემ მე ო რე „ქარ თლის ცხოვ რე ბა“ უწო და,8 რაც სი ნამ დვი ლეს არ შე ე სა ბა მე ბა. 1902 წელს გა ზეთ „ივე რი ის“ ერთ-ერთ ნო მერ ში გა-მოქ ვეყ ნდა მო სე ჯა ნაშ ვი ლის ვრცე ლი რე ცენ ზია მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის და სა ხე ლე ბულ ნაშ რომ ზე, სა დაც იგი „მე ო რე ქარ თლის ცხოვ რე ბად“ იწო დე ბა.9 ამ რე ცენ ზი ას თან და იმ დრო ინ დელ გა ზეთ „ივე რი ის“ რე დაქ ცი ა თან ილი ას არა ფე რი აკავ ში რებ და. იგი უკ ვე გა ზე თის რე დაქ ტო რი აღარ იყო.10

მოსე ჯა ნაშ ვი ლი თა ვის რე ცენ ზი ში აღ ნიშ ნავს, რომ მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის ნაშ რომს „... ქარ თვე ლე ბი სათ ვის უფ რო მე ტი, უფ რო დი დი მნიშ ვნე ლო ბა აქვს, ვიდ რე ამას გა-მოჰ ხა ტავს თვით გა მო ცე მის სა თა უ რი. ეს მარ ტო „კა თო ლი კო ბის ის ტო რია“ კი არ არის, არა მედ სა ქარ თვე ლოს ში ნა უ რის ცხოვ რე ბის და პო ლი ტი კუ რის მდგო მა რე ო ბის ის ტო-რია და ამ მხრივ ეს შე სა ნიშ ნა ვი წიგ ნი მე ო რე „ქარ თლის ცხოვ რე ბაა“, მხო ლოდ იმ გან სხვა ვე ბით, რომ „ქარ თლის ცხოვ რე ბა“ უფ რო პო ლი ტი კუ რი მდგო მა რე ო ბის ამ ბებს გვაძ ლევს და ეს წიგ ნი პო ლი ტი კურ საც და ეტ ნოგ რა ფი ულ საც“. რე ცე ზენ ტი ნაშ რო მის ნაკ ლად მი იჩ ნევს, რომ „ავ ტორს ვერ მო უხ მა რია ყვე ლა ის აუ ცი ლე ბე ლი მა სა ლა და, ხში რად, ფრი ად ძვირ ფა სის, რო მე ლიც ხელ ში ჰქო ნია... ავ ტორს ხში რად გა მო უ ტო ვე ბია ჩვე ნის კვლე ვის დე და-აზრს არ შე ე ხე ბაო“. რე ცენ ზენ ტი გა მოთ ქვამს მო საზ რე ბას, რომ

eldar bubulaSvili

19

„ან ნაკ ლის აც დე ნა შე იძ ლე ბა ად ვი ლად, თუ ავ ტორს ყვე ლა ის, რაც გად მო უ წე რია არ-ქი ვე ბი დან და ი ბეჭ დე ბა მა სა ლის სა ხით და ქრო ნო ლო გი უ რი წეს-რი გით, ისე, რო გორც მა გა ლი თად, და ბეჭ დი ლია „ქარ თველ-მე ფე ე ბის მი წერ-მო წე რა.“ მო სე ჯა ნაშ ვილს იმე-დი აქვს, რომ „...მა მა მი ქელ თა მა რაშ ვი ლი სათ ვის ძვირ ფას შრო მას მე ო რე გა მო ცე-მის დროს მის ცემს სწო რედ იმ სა ხეს, რო გორც იბეჭ დე ბა ყვე ლა ამ გვა რი მა სა ლე ბი და შე ავ სებს იმი თაც, რაც ეხ ლა გა მო უ ტო ვე ბია.“ რე ცენ ზი ის და სას რულს მო სე ჯა ნაშ ვი ლი აღ ნიშ ნავს, რომ „...სრუ ლი სა და მეც ნი ე რუ ლის სა ხით გა მო ცე მუ ლი შრო მა თა მა რაშ-ვი ლი სა დი დი სა ის ტო რიო გან ძი იქ ნე ბა ქარ თველ თათ ვის. იგი დღე საც ძვირ ფა რი რამ წყა როა და, იმე დია, მა ლე გავ რცელ დე ბა ჩვენს სა ზო გა დო ე ბა ში.“11

აღ სა ნიშ ნა ვია, რომ მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის ზე მოთ აღ ნიშ ნუ ლი ნაშ რო მი კრი ტი კუ-ლად გა ნი ხი ლა ეპის კო პოს მა კი რი ონ სა ძაგ ლიშ ვილ მა, თუმ ცა მან აღ ნიშ ნი ლი რე ცენ-ზია არ გა მო აქ ვეყ ნა და ამ რე ცენ ზი ის შა ვი პი რი ამ ჟა მად და ცუ ლია სა ქარ თვე ლოს ცენ-ტრა ლურ სა ხელ მწი ფო სა ის ტო რიო არ ქივ ში კი რი ონ სა ძაგ ლიშ ვი ლის პი რად ფონ დში.12 ეპის კო პოს მა კი რი ონ მა არ გა ი ზი ა რა მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის შე ხე დუ ლე ბა, რომ თით-ქოს სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სია სქიზ მის შემ დეგ (1054 წ.) რო მა ულ-კა თო ლი კურ ეკ ლე სი-ას არ გა მოჰ ყო ფია. მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს აღ ნიშ ნუ ლი დე ბუ ლე ბის და სამ ტკი ცებ ლად მოჰ ყავ და XIII-XIV სა უ კუ ნის ზო გი ერ თი ქარ თუ ლი წყა რო, სა დაც მარ თლაც ქარ თუ ლი ეკ ლე სია მოხ სე ნე ბუ ლია რო მის კა თო ლი კურ ეკ ლე სი ას თან ერ თად. ეპის კო პო სი კი რი-ო ნი სა მარ თლი ა ნად აღ ნიშ ნავს, რომ სქიზ მის დროს უნ და მომ ხდა რი ყო სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის ჩე მო შო რე ბა რო მი სა გან. მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის მოხ მო ბი ლი წყა რო ე ბის შე-სა ხებ ეპის კო პო სი კი რი ო ნი აღ მიშ ნავ და, რომ იგი ასა ხავს გან ხეთ ქი ლე ბამ დე შექ მნილ ვი თა რე ბას.13 ეპის კო პო სი კი რი ო ნი სხვა კრი ტი კულ შე ნიშ ვნებ საც გა მოთ ქვამ და ნაშ რო-მის მი მართ.14 რო გორც ჩანს, მან და სა ხე ლე ბუ ლი რე ცენ ზი ის გა მოქ ვეყ ნე ბა სა ჭი როდ არ მი იჩ ნია, რად გან მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის და სა ხე ლე ბუ ლი ნაშ რო მი წმინ და მეც ნი-ე რულ ღი რე ბუ ლე ბებ თან ერ თად ქარ თველ კა თო ლი კე თა ეროვ ნულ-სარ წმუ ნო ებ რი ვი პრობ ლე მე ბის გა დაწ ყვე ტას ისა ხავ და მიზ ნად. კი რი ო ნის რე ცენ ზია ცნო ბი ლი გახ და მი-ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი სათ ვის, მაგ რამ ამ უკა ნას კნელს გუ ლის წყრო მით არ მი უ ღია მი სი შე ნიშ ვნე ბი. პი რი ქით, 1910 წელს რომ ში ფრან გულ ენა ზე გა მო ცე მუ ლი სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის ის ტო რი ა ში გა მო აქ ვეყ ნა ეპის კო პოს კი რი ო ნის სუ რა თი და ევ რო პას ამ ცნო, რომ ავ ტო კე ფა ლი ი სათ ვის მებ რძო ლი ქარ თვე ლი მღვდელ მთა ვა რი რუ სე თის ერთ-ერთ მიყ რუ ე ბულ მო ნას ტერ შია გა მო კე ტი ლიო.15

1904 წელს თბი ლის ში გა მო ი ცა მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის მე ო რე ნაშ რო მი „პა სუ ხად სომ ხის მწერ ლებს, რო მელ ნიც უარ ყო ფენ ქარ თველ კა თო ლი კო ბას“. ავ ტო რი ქარ თვე-ლი კა თო ლი კე ე ბის ეროვ ნულ პრობ ლე მას მდი დარ სა არ ქი ვო მა სა ლე ბის სა ფუძ ველ ზე მეც ნი ე რუ ლად ასა ბუ თებ და. ამ ორი ნაშ რო მის გა მო ცე მით ნა თელ გახ და, რომ მკვლე-ვარ-ის ტო რი კოს თა რი გებს შე ე მა ტა ევ რო პუ ლად გან სწავ ლუ ლი პი როვ ნე ბა, რო მელ მაც საკ ვლევ ობი ექ ტად გა ი ხა და ქარ თველ თა რე ლი გი ურ-კონ ფენ სი უ რი ჯგუ ფის – ქარ თვე-ლი კა თო ლო კე ე ბის ის ტო რი ის შეს წავ ლა.

ქარ თველ კა თო ლი კე თა ის ტო რი ის კვლე ვის გარ და მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი XX სა უ-კუ ნის და საწ ყი სი დან აქ ტი უ რად მუ შა ობ და სა ქარ თვე ლოს მარ თლმა დი დე ბუ ლი ეკ ლე-სი ის ის ტო რი ა ზე. აღ ნიშ ნუ ლის შე სა ხებ მი ხე ი ლი წერ და: „ამ საქ მის გან ხორ ცი ე ლე ბა არ იყო იო ლი, რა კი არა არ სე ბობს სა კუთ რივ სა ქარ თვე ლოს სა ეკ ლე სიო ის ტო რია,

Rvawli mixeil TamaraSvilisa

20

მრა ვალ მხრი ვი კვლე ვა-ძი ე ბის ჩა ტა რე ბა მოგ ვიხ და სა ჭი რო მა სა ლის შე საგ რო ვებ ლად, მაგ რამ არ ვნა ნობ დი გა წე ულ გარ ჯას და გვჯე რა ცო ტა თი მა ინც შევ ძე ლით, ნა თე ლი მოგ ვე ფი ნა ქარ თუ ლი ეკ ლე სი ი სათ ვის, რო მე ლიც მარ თლაც და ფა სე ბას და პა ტი ვის ცე-მას იმ სა ხუ რებს.“16

სა არ ქი ვო მა სა ლე ბით ირ კვე ვა, რომ მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე-სი ის ის ტო რი ის და წე რა ფრან გულ ენა ზე ჰქონ და გა დაწ ყვე ტი ლი. მი ზა ნი ნა თე ლი იყო: ევ რო პის სა მეც ნი ე რო სა ზო გა დო ე ბი სათ ვის გა ეც ნო მა ნამ დე მათ თვის უც ნო ბი მრა ვალ-სა უ კუ ნო ვა ნი სა ქარ თვე ლოს მარ თლა მა დი დე ბე ლი ეკ ლე სი ის ის ტო რია, რო მე ლიც სა უ-კუ ნე ე ბის გან მავ ლო ბა ში, მაჰ მა დი ა ნურ გა რე მოც ვა ში მყო ფი, მტკი ცედ იცავ და ქრის ტეს რწმე ნა ერი სა და სამ შობ ლოს გა დარ ჩე ნი სათ ვის.

ნაშ რომ ზე მუ შა ო ბის დროს მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს ქარ თვე ლი სა ზო გა დო ე ბა თა ნად-გო მა სა და სუ ლი ერ მხარ და ჭე რას უც ხა დებ და და სა ჭი რო ლი ტე რა ტუ რას და მა სა ლებს უგ ზავ ნი და რომ ში.

ფი ნან სუ რი ხელ მოკ ლე ო ბის მი უ ხე და ვად 1910 წელს რომ ში ფრან გულ ენა ზე გა მოქ-ვეყ ნდა სქელ ტა ნი ა ნი ნაშ რო მი „ქარ თუ ლი ეკ ლე სია და სა ბა მი დან დღემ დე“. ნაშ რომ-მა გა მოქ ვეყ ნე ბის თა ნა ვე უც ხო ე ლი და ქარ თვე ლი სპე ცი ა ლის ტე ბის მა ღა ლი შე ფა სე ბა და იმ სა ხუ რა. 1995 წელს ქარ თუ ლი ეკ ლე სი ის კვლე ვის ფონ დთან არ სე ბულ მა გა მომ-ცემ ლო ბა „კან დელ მა“ დას ტამ ბა ფრან გუ ლი ენი დან ნა თარ გმნი, 1910 წელს რომ ში გა მო ცე მუ ლი მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის „ქარ თუ ლი ეკ ლე სია და სა ბა მი დან დღემ დე“ (რე-დაქ ტო რე ბი: ზა ზა ალექ სი ძე და ჯუმ ბერ ოდი შე ლი). მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის აღ ნიშ ნულ შრო მას, მი უ ხე და ვად იმი სა, რომ იგი მე ო რე გა მო ცე მაა, ქარ თვე ლი მკით ხვა ლის უმ-რავ ლე სო ბა და, რაც მთა ვა რია, მის მა ბიბ ლი ოგ რა ფი ულ მა იშ ვი ა თო ბამ გა ნა პი რო ბა ის, რომ იგი მხო ლოდ სპე ცი ა ლის ტთა ვიწ რო წრი სათ ვის იყო ცნო ბი ლი.17

მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის აღ ნიშ ნუ ლი შრო მა ქარ თუ ლი ის ტო რი ოგ რა ფი ის გან ვლი ლი ეტა პია. ბუ ნებ რი ვია, რომ დრო მაც გარ კვე უ ლი კვა ლი და ამ ჩნია ნაშ რომს, ბევ რი ავ ტო-რი სე უ ლი შე ხე დუ ლე ბა მოძ ველ და, ახ ლად აღ მო ჩე ნი ლი წყა რო ე ბის სა ფუძ ველ ზე ის, რაც წიგ ნში ბუნ დოვ ნად იყო წარ მოდ გე ნი ლი, და ზუს ტდა. გარ და ამი სა, მი ხე ილ თა მა-რაშ ვი ლის კა თო ლი კურ მა აღ მსა რებ ლო ბამ გავ ლე ნა მო ახ დი ნა ნაშ რომ ზე, „რო მე ლიც, სა ბედ ნი ე როდ, მოვ ლე ნა თა შე ფა სე ბა სა და ემო ცი ებ ში გა მო ი ხა ტე ბა და არა კვლე ვის ობი ექ ტუ რო ბა ში.“18 ავ ტო რი ზოგ ჯერ გა და ჭარ ბე ბუ ლად აფა სებს კა თო ლი კე მი სი ო ნე-რე ბის როლს სა ქარ თვე ლოს პო ლი ტი კურ და კულ ტუ რულ ცხოვ რე ბა ში.19 ზე მო აღ ნიშ ნუ-ლის მი უ ხე და ვად, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის ნაშ რო მე ბი უდა ვოდ იმ სა ხუ რებს შე სა ბა მი სი დარ გის სპე ცი ა ლის ტთა ყუ რად ღე ბას. ნაშ რო მის მრა ვალ ფე რო ვა ნი წყა როთ მცოდ ნე ო-ბი თი ბა ზა და ავ ტო რი სე უ ლი ზო გი ერ თი დაკ ვირ ვე ბა „... დღე საც გა ამ დიდ რებს ქარ თულ ის ტო რი ოგ რა ფი ას.“20

რომ ში მოღ ვა წე მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს არა სო დეს გა უწ ყვე ტია ურ თი ერ თო ბა თა ვის სამ შობ ლოს თან. ტე რი ტო რი უ ლი სი შო რის მი უ ხე და ვად, მას ახ ლო ურ თი ერ თო ბა აკავ-ში რებ და სა ზო გა დო მოღ ვა წე ებ თან: ილია ჭავ ჭა ვა ძეს თან, აკა კი წე რე თელ თან, ია კობ გო გე ბაშ ვილ თან, მო სე ჯა ნაშ ვილ თან, ზა ქა რია ჭი ჭი ნა ძეს თან და სხვებ თან.21

სარ წმუ ნო ებ რი ვი სხვა ო ბის მი უ ხე და ვად მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს შე მოქ მე დე ბი თი ურ-თი ერ თო ბა აკავ ში რებ და მარ თლმა დი დე ბელ ქარ თველ სა სუ ლი ე რო პი რებ თან. გან სა-

eldar bubulaSvili

21

კუთ რე ბოთ ხაზ გას მუ ლია მი სი ურ თი ერ თო ბა ჟურ ნალ „მწყემ სის“ რე დაქ ტორ თან დე კა-ნოზ და ვით ღამ ბა ში ძეს თან. ეს უკა ნას კნე ლი თა ვის ჟურ ნალ ში ხში რად აქ ვეყ ნებ და პუბ-ლი კა ცი ებს ქარ თველ კა თო ლი კე თა ეროვ ნუ ლი პრობ ლე მის შე სა ხებ. დე კა ნოზ და ვით ღამ ბა ში ძეს მი მო წე რა ჰქონ და რომ ში მოღ ვა წე მი ხე ილ თა მა რაშ ვილ თან. XX სა უ კუ ნის და საწ ყის ში რომ ში ჩა სუ ლი დე კა ნოზ და ვით ღამ ბა ში ძეს მეგ ზუ რო ბა სა და მას პინ ძლო-ბას უწევ და მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი.

რო გორც სა არ ქი ვო მა სა ლე ბით ირ კვე ვა, მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს შე მოქ მე დე ბი თი ურ თი ერ თო ბა აკავ ში რებ და დე კა ნოზ პო ლი ევ ქტოს კარ ბე ლაშ ვილ თა ნაც. 1902 წლის 23 იანვარს ეს უკა ნას კნე ლი მი ხე ილ თა მა რაშ ვილს წერ და:

„ყ(ოვ ლა)დ პა ტი ო სა ნო მა მაო მი ქა ელ!უმ დაბ ლე სად მო კით ხვას მო გიძ ღვნით, მსურ ვე ლი თქვე ნის დღეგ რძე ლო ბი სა. მე დი-

დი ხა ნია თქვენ თან გა მოხ მა უ რე ბა მე წა და, მაგ რამ გა რე მო ე ბამ ნე ბა არ მომ ცა.მა მა დო მი ნი კე (კა თო ლი კე მოღ ვა წე, დო მი ნი კე მუ ღა შაშ ვი ლი-პა წა ძე თბი ლის ში

1906 წელს გა მო მა ვა ლი კა თო ლი კუ რი ჟურ ნა ლის „ჯვა რი ვა ზი სას“ რე დაქ ტო რი ე. ბ.) მი ამ ბო თქვე ნი შრო მა და ღვაწ ლი ჩვე ნის ის ტო რი უ ლის წარ სუ ლის შეს წავ ლი სათ ვის: ღმერ თმა ხე ლი მო გი მარ თოს, აკურ თხოს თქვე ნი კე თი ლი დაყ წე ბუ ლე ბა! ახ ლა მა მაო! გთხოვთ უმორ ჩი ლე სად მცხე თის კა თა ლი კო ზის ზა ქა რია ჯორ ჯა ძის (1615-1631 წ.წ.) მი წერ-მო წე რა რო მის პაპ თან რო გორ მე მო მა წო დოთ, რად გან სა არ თვე ლოს ეკ ლე სი ის კა თა ლი კოზ თა სი ა სა ვბეჭ დავ და ფრი ად სა სი ა მოვ ნო იქ ნე ბა ეგ მი წერ-მო წე რა ჩა ერ-თოს ამ ზა ქა რი ას ად გი ლას, რის თვი საც დი დად და მა ვა ლებთ.

23.1.1902 წ. თქვე ნის მა რად მირ ჩი ლი მღვდე ლი პ. კარ ბე ლაშ ვი ლი.“22

ხელ ნა წერ თა ეროვ ნულ ცენ ტრში და ცუ ლი მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის არ ქივ ში შე მი-ნა ხუ ლია მდი და რი ეპის ტო ლა რუ ლი მემ კვიდ რე ო ბა, რო მე ლიც ნა თელ წარ მოდ გე ნას გვიქ მნის მი სი შე მოქ მე დე ბი თი მოღ ვა წე ო ბის შე სა ხებ.

გა მო ყე ნე ბუ ლი ლი ტე რა ტუ რა:

1. შ. ლომ სა ძე, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი და ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ნი. თბ; 1984, გვ. 6.2. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი – სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის ის ტო რი ის

მკვლე ვა რი, სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის, ქარ თუ ლი სა სუ ლი ე რო მწერ ლო ბის და ქრის ტი ა ნუ ლი ხე ლოვ ნე ბის ის ტო რი ის სა კით ხე ბი, თბ; 1998, გვ. 88.

3. შ. ლომ სა ძე, გვი ა ნი შუა სა უ კუ ნე ე ბის სა ქარ თვე ლოს ის ტო რი ი დან. ახალ ცი ხუ რი ქრო ნი კე ბი, თბ; 1979, გვ. 80-84.

4. ხელ ნა წერ თა ეროვ ნუ ლი ცენ ტრი, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის პი რა დი ფონ დი, საქ მე № 129, ფურ ცე ლი 1.

5. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, და სახ. ნაშ რო მი, გვ. 90.6. შ. ლომ სა ძე, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი და ქარ თვე ლი კა თო ლი კე ნი, გვ. 26.7. იქ ვე, გვ. 61-63.

Rvawli mixeil TamaraSvilisa

22

8. მ. პა პაშ ვი ლი. სა ქარ თვე ლო – რო მის ურ თი ერ თო ბა VI-XX სს., თბ; 1995, გვ. 330.9. გა ზე თი „ივე რია,“1902, № 254, გვ. 4.10. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი,ილია ჭავ ჭა ვა ძე და სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის სა კით ხე ბი, თბ;

2003, გვ. 59.11. გა ზე თი „ივე რია“, 1902, № 254, გვ. 4.12. სცსსა, კი რი ონ სა ძაგ ლიშ ვი ლის პი რა დი სა არ ქი ვო ფონ დი № 1458, საქ მე № 29;

შდრ. გ. მა ჭა რაშ ვი ლი, მე უ ფე კი რი ო ნი და მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი, კი რი ო ნის კრი-ტი კუ ლი შე ნიშ ვნე ბი მ. თა მა რაშ ვი ლის პირ ველ მო ნოგ რა ფი ა ზე, მნა თო ბი, 2002, № 5, გვ. 145-147.

13. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, კი რი ონ II-ის (სა ძაგ ლიშ ვი ლი) შე მოქ მე დე ბი თი მოღ ვა წე ო ბის ის-ტო რი ი დან, 2002, № 2, გვ.41.

14. გ. მა ჭა რაშ ვი ლი, და სახ. ნაშ რო მი. 15. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, კი რი ონ II-ის (სა ძაგ ლიშ ვი ლი) შე მოქ მე დე ბი თი მოღ ვა წე ო ბის ის-

ტო რი ი დან. გვ. 41.16. მ. თა მა რაშ ვი ლი, ქარ თუ ლი ეკ ლე სია და სა ბა მი დან დღემ დე, თბ; 1995, გვ.13.17. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი – სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის ის ტო რი ის

მკვლე ვა რი, გვ. 87.18. მ. თა მა რაშ ვი ლი, და სახ. ნაშ რო მი, გვ. 101.19. ე. ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლი – სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის მკვლე ვა რი.

გვ. 104.20. ზ. ალექ სი ძე, ჯ. ოდი შე ლი, წი ნა სიტ ყვა ო ბა ქარ თუ ლი გა მო ცე მი სათ ვის, წიგ ნში: მ.

თა მა რაშ ვი ლი, ქარ თუ ლი ეკ ლე სია და სა ბა მი დან დღემ დე, გვ. 8.21. ე.ბუ ბუ ლაშ ვი ლი, ილია ჭავ ჭა ვა ძე და სა ქარ თვე ლოს ეკ ლე სი ის სა კით ხე ბი, გვ. 60.22. ხელ ნა წერ თა ეროვ ნუ ლი ცენ ტრი, მი ხე ილ თა მა რაშ ვი ლის პი რა დი ფონ დი, ¹1939,

ფურ ცე ლი 1.

Eldar Bu bu las hvi li

Me rit of Mik he il Ta ma ras hvi liRe su me

In the sci en ti fi c work on the ba sis of writ ten so ur ces it is shown that Mik he il Ta-ma ras hvi li, who was from the cat ho lic so ci ety of Mes khe ti, did an im por tant bit in the de ve lop ment of Ge or gi an his to ri og raphy. He was one of the fi rst among Ge or gi an re se ar chers who en ric hed the Ge or gi an his to ri og raphy by the Ge or gi-an so ur ces dis co ve red ab ro ad. Ge or gi an so ci ety highly es ti ma ted the me rit of Mik he il Ta ma ras hvi li in pros pe rity of the co untry and the na ti on.

eldar bubulaSvili

religia da qorwinebis sakiTxi

ირაკ ლი ბრა ჭუ ლი

ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტი სამ მო ნო თე ის ტურ რე ლი გი ა ში

2011 წლის 10-11 ოქ ტომ ბერს ქა ლაქ კონ სტან ცის ოვი დი უ სის სა ხე ლო ბის უნი ვერ სი-ტეტ ში გა ი მარ თა ტრა დი ცი უ ლი სა ერ თა შო რი სო კონ ფე რენ ცია. კონ ფე რენ ცი ის მუ შა ობა-ში, მო ნა წი ლე ო ბას იღებ და ოც ზე მე ტი ქვეყ ნის (დი დი ბრი ტა ნე თი, აშშ, საფ რან გე თი, იტა ლია, გერ მა ნია, ეს პა ნე თი, ბრა ზი ლია, ის რა ე ლი, პა ლეს ტი ნა, იორ და ნია, ია პო ნია და სხვა) წამ ყვა ნი თე ო ლო გე ბი, იუ რის ტე ბი, პო ლი ტი კუ რი, სა სუ ლი ე რო, სა ზო გა დო ებ-რი ვი და აკა დე მი უ რი წრე ე ბის წარ მო მად გენ ლე ბი. 2011 წელს კონ ფე რენ ცია: „ქორ წი-ნე ბის ინ სტი ტუ ტი სამ მო ნო თე ის ტურ რე ლი გი ა ში“ მსჯე ლობ და ოჯა ხი სა და ქორ წი ნე ბის პრობ ლე მებ ზე სამ მსოფ ლიო რე ლი გი ა ში. აღ სა ნიშ ნა ვია რომ რე ლი გი ა თა დი ა ლო გის ჭრილ ში სა კით ხის გან ხილ ვა უშუ ა ლოდ იყო და კავ ში რე ბუ ლი აქ ტუ ა ლუ რი პო ლი ტი კურ-პრაქ ტი კუ ლი სა ერ თა შო რი სო სა კით ხე ბის გა დაწ ყვე ტის გზე ბის ძი ე ბას თან. მრა ვა ლის-მეტ ყვე ლია ის ფაქ ტი, რომ სა დის კუ სიო მა გი დის გარ შე მო ერ თად იყ ვნენ წარ მოდ გე-ნილ ნი ის რა ე ლი სა და პა ლეს ტი ნის ავ ტო ნო მი ის დიპ ლო მა ტი უ რი კორ პუ სის წარ მო მად-გენ ლე ბიც. სა სი ხა რუ ლო ფაქ ტია, რომ სიმ პო ზი უ მის სა ორ გა ნი ზა ციო კო მი ტე ტის მუ შა ო-ბას 2011 წლი დან შე უ ერ თდა ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტის ჰუ მა ნი ტა რულ მეც ნი ე რე ბა თა ფა კულ ტე ტის ფი ლო სო ფი ის ინ სტი ტუ ტი.

თსუ კონ ფე რენ ცი ა ზე წარ მოდ გე ნი ლი იყო ჰუ მა ნი ტა რულ-მეც ნი ე რე ბა თა ფა კულ ტე-ტის ფი ლო სო ფი ის ინ სტი ტუ ტის დე ლე გა ცი ით. ინ სტი ტუ ტის დი რექ ტო რი პროფ. დე მურ ჯა ლა ღო ნია, პრო ფე სო რე ბი: ანას ტა სია ზა ქა რი ა ძე, ირაკ ლი ბრა ჭუ ლი და ვა ლე რი ან რა მიშ ვი ლი. ეს ტრა დი ცი უ ლი სა ერ თა შო რი სო კონ ფე რენ ცი აა, რო მე ლიც გა ნი ხი ლავს ევ რო კავ ში რის ფორ მი რე ბის პრო ცეს ში მსოფ ლიო მო ნო თე ის ტუ რი რე ლი გი ე ბის რო ლი-სა და მნიშ ვნე ლო ბის სა კით ხებს. 2009 წლის კონ ფე რენ ცი ა ზე გა ნი ხი ლე ბო და მსოფ-ლიო რე ლი გი ე ბის კა ნო ნი კუ რი სა მარ თა ლი და მა თი მი მარ თე ბა ეროვ ნულ-სე კუ ლა-რულ სა მარ თლებ რივ სის ტე მებ თან და ევ რო კავ ში რის სა მარ თლებ რივ სივ რცეს თან. 2010 წელს კომ ფე რენ ცი ამ გა ნი ხი ლა ევ რო კავ ში რის სა მარ თლებ რივ და კულ ტუ რულ-ცი ვი ლი ზა ცი ურ სივ რცე ში სა მი მსოფ ლიო რე ლი გი ის რო ლი პი როვ ნე ბის უფ ლე ბე ბი სა და თა ვი სუფ ლე ბის დაც ვის სა კით ხში.

კონ სტან ცას „ოვი დი უ სის“ უნი ვერ სი ტე ტი თა ნა მედ რო ვე და სავ ლუ რი ტი პის უნი ვერ-სი ტე ტია, რო მელ შიც სწავ ლობს 18 ათა სი სტუ დენ ტი. უნი ვერ სი ტეტ ში წარ მა ტე ბით არის შერ წყმუ ლი გა ნათ ლე ბის ტრა დი ცი უ ლი მო დე ლი ბო ლო ნი ის პრო ცე სის მოთ ხოვ ნებ თან. აღ სა ნიშ ნა ვია ამ უნი ვერ სი ტე ტის თე ო ლო გი ის ფა კულ ტე ტი, რო მელ საც ნა ყო ფი ე რი თა-ნამ შრომ ლო ბა აკავ ში რებს, რო გორც და სავ ლურ სა უ ნი ვერ სი ტე ტო თე ო ლო გი ურ წრე-ებ თან, ასე ვე აღ მო სავ ლურ-ორ თო დოქ სუ ლი ქრის ტი ა ნო ბის თე ო ლო გი ის სა გან მა ნათ-ლებ ლო სივ რცეს თან.

24

წარ მო უდ გე ნე ლია ერ თი სტა ტი ის ფარ გლებ ში მი მო ვი ხი ლოთ კონ ფე რენ ცი ის დატ-ვირ თუ ლი ორი დღის მუ შა ო ბა. ჩვენ შევ ძლებთ მხო ლოდ მოკ ლედ შე ვე ხოთ კონ ფე რენ-ცი ის მუ შა ო ბის ძი რი თად მო მენ ტებს და მომ ხსე ნებ ლებს.

კონ ფე რენ ცის პირ ველ დღეს წარ მოდ გე ნი ლი მოხ სე ნებების უმ რავ ლე სო ბა ეხე ბო და ქორ წი ნე ბის სა მარ თლებ რივ ას პექ ტებს. სა მარ თალ მცოდ ნე ე ბი და თე ო ლო გე ბი მსჯე-ლობ დნენ ქორ წი ნე ბის იუ რი დი ულ გან ზო მი ლე ბა ზე მო ნო თე ის ტუ რი რე ლი გი ე ბის კა ნო-ნი კა ში. რუ მი ნე თის ადა მი ა ნის უფ ლე ბა თა დაც ვის ინ სტი ტუ ტის დი რექ ტორ მა პრო ფე-სორ მა ირი ნა ზლა ტეს კუმ ვრცლად მი მო ი ხი ლა და გა ა ნა ლი ზა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტი სამ მო ნო თე ის ტურ რე ლი გი ა ში, ყურ დღე ბა გა ა მახ ვი ლა იმ სა მარ თლებ რივ მო მენ ტებ ზე, რო მე ლე ბიც აერ თი ა ნებს ამ სა მი ვე რე ლი გი ას, თბი ლი სის სა სუ ლი ე რო აკა დე მი ის პრო-ფე სო რი მა მა ალექ სი(ქშუ ტაშ ვი ლი) და მი სი თა ნა მომ ხსე ნე ბე ლი ნა ტო ეუ აშ ვი ლი შე ე ხო ქა ლის სტა ტუს ქარ თულ კა ნო ნი კა ში, ოვი დი უ სის უნი ვერ სი ტე ტის პრო რექ ტო რის პრო-ფე სორ ნი კო ლაე დუ რა სა და პრო ფე სორ კა ტა ლი ნა მი ტი ტე ლუს მოხ სე ნე ბა ში გან ხი ლუ-ლი იყო შე რე უ ლი ქორ წინე ბის იუ რი დი უ ლი და კა ნო ნი კუ რი სტა ტუ სის სა კით ხი, გრი გოლ ფე რა ძის უნი ვერ სი ტე ტის დოქ ტო რან ტი ზა ზა ვა შაყ მა ძე შე ე ხო ოჯა ხის როლს ბავ შვის რე ლი გი უ რი ცნო ბი ე რე ბის ჩა მო ყა ლი ბე ბის საქ მე ში და სა ერ თა შო რი სო სა მარ თლის ფარ გლებ ში გა ნი ხი ლა ეს სა კით ხი, თელ-ავი ვის უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი აშერ მა-ო ზი შე ე ხო ებ რა უ ლ კა ნო ნი კა ში-ჰა ლაკ ჰა ში ქორ წი ნე ბი სა და გაყ რის ფე ნო მენ ს, რა ბი ნის ტრი ბუ ნა ლის როლ ს, გაა ა ნა ლი ზა მე უღ ლე თა შო რის გან სხვა ვე ბის წყა რო-ქორ წი ნე ბის ებ რა უ ლი კა ნო ნი. ჯილ ჰა მილ ტო ნის მოხ სე ნე ბა ეხე ბო და გაყ რის სა მარ თლებ რივ პა-რა მეტ რებს და იმ სიძ ნე ე ლებს, რო მე ლე ბიც თან ახ ლავს მულ ტი ეთ ნი კურ და მულ ტი-რე ლი გი ურ ახ ლო აღ მო სავ ლე თის რე გი ონ ში ამ აქ ტის სა მარ თლებ რივ აღ სრუ ლე ბას, რიო-დე-ჟა ნე ი როს უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი აგ ნეს ხა ვი ეს ფა ვია შე ე ხო ევ რო პა სა და ლა თი ნურ ამერ კა ში კა ნო ნი კურ და სა მო ქა ლა ქო და გეგ მვის თა ვი სე ბუ რე ბებს, სო ფი-ის უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი ად რი ან ალექ სან დრო ვი შე ე ხო თა ნა მედ რო ვე ო ბის იმ გა მოწ ვე ვებს, რომ ლე ბიც მარ თლმა დი დე ბე ლი თე ო ლო გი ის წი ნა შე დგას.

კონ ფე რენ ცი ის მე ო რე დღის პირ ველ ნა ხე ვა რი მიძ ღვნა ქორ წი ნე ბის ინ სტიტუ ტის თე ო ლო გი ურ, ფი ლო სო ფი ურ, ის ტო რი ული ას პექ ტე ბის ანა ლიზს. ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სორ ა ნას ტა სია ზა ქა რი ა-ძის მოხ სე ნე ბა ეხე ბო და ქორ წი ნე ბას, პერ სო ნულ ინ ტეგ რა ცი ას და ქრის ტი ა ნუ ლი ეთი კის პრინ ცი პებს, ხო ლო ამა ვე უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სორ მა დე მურ ჯა ლა ღო ნი ამ გაა ა ნა-ლი ზა ქარ თუ ლი თე ო ლო გი უ რი აზ რი ქორ წი ნე ბის ინ სტიტ უ ტის შე სა ხებ, შე ე ხო მის ონ-ტო ლო გი ურ, საკ რა ლურ და ან თრო პო ლო გი ურ ხედ ვას. პორ ტოს უნი ვერ სი ტე ტის პრო-ფე სორ ხო ზე კარ ლოს კარ ვალ ჰოს მოხ სე ნე ბა ეხე ბო და კონ კრე ტუ ლი ოჯა ხების: იე სოს – ნა ზა რეთ ში და ყვე ლა იმ ოჯახს კო რინ თო ში, რო მელ თაც, მო ცი ქუ ლი პავ ლე და ეხ მა-რა და რო მელ თა მარ ტვი ლო ბას მიძ ღვნა წე რი ლი კო რინ თელ თა მი მართ, თე სა ლო ნი-კის უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სორ მა ქრის ტოს თსი რო ნომ გა ნი ხი ლა მარ თლმა დი დე ბე ლი ტრა დი ცია და სო ცი ა ლუ რი სიძ ნე ლე ე ბი, რო მე ლნიც თან სდევს დღე ვან დელ სა ბერ-ძნეთ ში ოჯა ხის შექ მნას. ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სორ მა ვა ლე რი რა მიშ ვილ მა გა ა ნა ლი ზა ის ეთი კუ რი და იუ რი დი უ ლი ას პექ ტე ბი, რომ ლე ბიც თან ახ ლავს ქორ წი ნე ბას პოსტ სე კუ ლა რულ სა ზო გა დო ე ბა ში, ან კა რას უნი ვერ სი ტე ტის

irakli braWuli

25

პრო ფე სორმა ოგუზ ჰან თან მა მოხ სე ნე ბა ში გა ა ნა ლი ზა არა ო ფი ცი ა ლუ რი ქორ წი ნე ბის ის ტო რი უ ლი სა ფუძ ვლე ბი და თა ნა მედ რო ვე პრობ ლე მე ბი, ხო ლო ვე ნის უნი ვერ სი ტე ტის უფ როს მა მას წავ ლე ბელ მა ინა ნა ლე ტო ვამ მი მო ი ხი ლა ქორ წი ნე ბი სა და გენ დე რუ ლი რო ლე ბის მი მარ თე ბის პრობ ლე მა; მან წარ მო ად გი ნა კომ პა რა ტი ვის ტუ ლი ანა ლი ზი ავ-სტრი ა ში მცხოვ რები მარ თლმა დი დე ბე ლი ოჯა ხე ბის მა გა ლით ზე.

იმა ვე დღეს, დღის მე ო რე ნა ხე ვარ ში შედ გა კონ სტან ცას „ოვი დი უ სის“ სა ხე ლო ბის უნი ვერ სი ტე ტის სე ნა ტის სა ზე ი მო სხდო მა. სხდო მა ზე სა პა ტიო პრო ფე სო რად (Doc tor Ho no ris Ca u sa) აირ ჩი ეს ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი-ვერ სი ტე ტის ჰუ მა ნი ტა რულ მეც ნი ე რე ბა თა ფა კულ ტე ტის ასო ცი რე ბუ ლი პრო ფე სო რი ანას ტა სია ზა ქა რი ა ძე. სხდო მა ზე შედ გა სა პა ტიო წო დე ბის სერ ტი ფი კა ტის გა და ცე მი სა და დოქ ტო რის მან ტი ით შე მოს ვის ტრა დი ცი უ ლი ცე რე მო ნი ა ლი. წარ დგი ნე ბა ში „ოვი-დი უ სის“ უნი ვერ სი ტე ტის რექ ტორ მა პროფ. ვიქ ტორ ცი უ პი ნამ და თე ო ლო გი ის ფა-კულ ტე ტის დე კან მა, ტო მის ეპარ ქი ის არ ქი ე პის კო პოს მა, პრო ფე სორ მა თე ო დო სი ემ (პეტ რეს კუ) აღ ნიშ ნეს, რომ ქარ თველ მეც ნი ერს სა პა ტიო წო დე ბა ენი ჭე ბა თბი ლი სის ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ სა და კონ სტან-ცას „ოვი დი უ სის“ უნი ვე რის ტე ტებ სა და ორი ქვეყ ნის სა მეც ნი ე რო წრე ებს შო რის ურ თი-ერ თო ბის გან ვი თა რე ბა ში შე ტა ნი ლი წვლი ლი სათ ვის, ქრის ტი ა ნუ ლი ეთი კი სა და ბი ო-ე თი კის სფე რო ებ ში ნა ყო ფი ე რი საქ მი ა ნო ბი სა და სა მეც ნი ე რო გა მოკ ვლე ვე ბი სათ ვის. პროფ. ანას ტა სია ზა ქა რი ა ძე 2008 წლი დან არ ჩე უ ლია „ოვი დი უ სის“ უნი ვერ სი ტე ტის სა მი მსოფ ლიო მო ნო თე ის ტუ რი რე ლი გი ე ბის კვლე ვის ცენ ტრის სა ერ თა შო რი სო სა მეც-ნი ე რო ჟურ ნა ლის „დი ო ნი სი ა ნას“ სა რე დაქ ციო საბ ჭოს წევ რად და მსოფ ლიო მო ნო-თე ის ტუ რი რე ლი გი ე ბის: იუ და იზ მის, ის ლა მი სა და ქრის ტი ა ნო ბის სა ერ თა შო რი სო კონ-ფე ე რენ ცი ე ბის სა ორ გა ნი ზა ციო და სა მეც ნი ე რო კო მი ტე ტებ ში, რომ ლის ოფი ცი ა ლუ რი სუ ბი ექ ტე ბი არი ან „ოვი დი უ სის“ უნი ვერ სი ტე ტი და ტუ ლუ ზას უნი ვერ სი ტე ტი.

აღ ნიშ ვნის ღირ სია ის ფაქ ტი, რომ ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა-ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ სა და კონ სტან ცას „ოვი დი უ სის“ უნი ვერ სი ტეტს შო რის 2010 წლის 24 ნო ემ ბერს და ი დო ხელ შეკ რუ ლე ბა სა მეც ნი ე რო და სას წავ ლო სფე რო ებ ში თა ნამ შრომ ლო ბის შე სა ხებ. ჰუ მა ნი ტა რულ მეც ნი ე რე ბა თა ფა კულ ტე ტის ფი ლო სო ფი ის ინ სტი ტუტ ში 2011-2012 სას წავ ლო წლი სათ ვის ამუ შავ დე ბა თე ო ლო გი ის მა ი ნორ სა-ბა კა ლავ რო სას წავ ლო პროგ რა მა, რომ ლის შექ მნა ში ფი ლო სო ფი ის ინ სტი ტუ ტუტ თან ერ თად მო ნა წი ლე ობ დნენ კონ სტან ცას უნი ვერ სი ტე ტის თე ო ლო გი ის ფა კულ ტე ტის პრო-ფე სო რე ბი და სა ქარ თვე ლოს სა პატ რი არ ქოს თე ო ლო გი უ რი აკა დე მი ი სა და სე მი ნა რი-ის ღვთის მეტ ყვე ლე ბი.

თსუ-ს დე ლე გა ცი ას კონ სტან ცა ში სა ინ ტე რე სო საქ მი ა ნი შეხ ვედ რე ბი ჰქონ და „ოვი-დი უ სის“ უნი ვერ სი ტე ტის ხელ მძღვა ნე ლო ბას თან, ორ უნი ვერ სი ტეტს შო რის და დე ბუ ლი ჩარ ჩო ხელ შეკ რუ ლე ბის ფარ გლებ ში შე მუ შავ და სას წავ ლო და სა მეც ნი ე რო კვლე ვით სფე რო ებ ში მო მა ვა ლი თა ნამ შრომ ლე ბის გეგ მა. კერ ძოდ, „ოვი დი უ სის“ უნი ვერ სი ტე ტის პრორექ ტორ პროფ. ნი კო ლაე დუ რა სა და თსუ ფი ლო სო ფი ის ინ სტი ტუ ტის დი რექ ტორ პროფ. დ. ჯა ლა ღო ნი ას მი ერ მომ ზად და ხელ შეკ რუ ლე ბის პრო ექ ტი, რო მ ლის ფარ გლებ-ში სხვა სა ინ ტე რე სო პრო ექ ტებ თან ერ თად და გეგ მი ლია ან თი მოზ ივე რი ე ლის სა ხე ლო-ბის ფი ლო სო ფი ურ-თე ო ლო გი უ რი სას წავ ლო-სა მეც ნი ე რო კვლე ვი თი ცენ ტრის შექ მნა.

qorwinebis instituti sam monoTeistur religiaSi

26

Irakli BrachuliThe Institution of Marriage in the

Three Monotheistic ReligionsSummary

From October 10 to October 11, 2011 Ovidius University of Constanta (Romania), in partnership with ICT (University of Toulouse), Faculty of Canonical Law, carried out traditional International Symposium. The symposium was organized by the head of Center for Religious and Juridical-Canonical Studies and Researches of the three monotheistic religions (Mosaic, Christian, and Islamic), vice rector of the university PhD. Prof. Nicolae V. Durǎ. The topic of the symposium was "The Institution of Marriage in the three Monotheistic Religions". Famous theologians, jurists, historians, philosophers, representatives of clergy, political, social and academicals circles from almost twenty countries took part in the work of symposium. The main discussing issue of symposium–marriage, in the key of dialogue of religions, was connected with attempt to fi nd out ways of solving actual political-practical international problems. The fact, that around discussion table side by side were presented representatives of Palestinian and Israeli diplomatic corps: the Ambassador of Palestinian Authority in Romania, Deputy Head of Mission and Secretary in the Embassy of Israel in Romania, other authorities, speak for itself.

The delighted fact is, that in the work of sympozium's scientifi c and organizing committee from 2011 was joined Ivane Javakhishvili Tbilisi State University’s Institute of Philosophy.

Two days of symposium were full of interesting presentations and discussions on urgent issues of the topic. The fi rst day was dedicated to the theological and canonical problems of marriage. Professor of Tel-Aviv University Asher Maoz spoke about the institution of marriage under Jewish law, professor of University of Warwick presented a study in south London Anglican churches about the church attendance and marital status, professor of Pontifi cal University of Toulouse Bernard Callebat discussed Exegesis and discipline on the marriage in the canonical medieval thinking, Senior lecturer Alexi Kshutashvili and Nato Euashvili discussed the status of woman under the old Georgian canonical law, professor Adrian Alexsandrov from university of Sofi a spoke about contemporary challenges facing Christian marriage from orthodox viewpoint.

The second day of conference is dedicated to historical, philosophical and juridical aspects of marriage. Professor of Ovidius University Nicolae Dura and assistant

irakli braWuli

27

lecturer Catalina Mititelu discussed the mixed marriages and their juridical and canonical status, Professor of TSU Anastasia Zakariadze tries to contemplate a problem of marriage in connection with personal integration, analysed issues of corporality, personal relationship, personal freedom, personal identity, sexuality and charity viewed from the ethical angle and the main principles of Christian ethics include: principle of responsibility, true love, conjugal fi delity, the vocation to body-soul chastity, the integrality of the gift of self and the gift of a child, professor of the same university Demur Jalaghonia analyzed Georgian Theological thought about institute of marriage from ontological and anthropological point of view, professor Valerian Ramishvili spoke about ethical and juridical aspects of marriage in post-secular society, professor of Pontifi cal university of Rio de Janeiro Agnes Chaves Faria discussed canonical and civil wedding planning in Europe and Latin America. The symposium was fi nished with a ceremony of the awarding of D.H.C. title to Professor Anastasia Zakariadze, which was hold in the central hall of university on the Senate’s special session.

qorwinebis instituti sam monoTeistur religiaSi

დემურ ჯალაღონია

თეოლოგიური აზრი ქორწინების ინსტიტუტის შესახებ

რე ლი გი ის ფუნ ქცი ე ბი დან სო ცი ა ლუ რი ფუნ ქცია ერთ-ერ თი მნიშ ვნე ლო ვა ნია. რწმე-ნის, რე ლი გი უ რი გრძნო ბი სა და სა კულ ტო მოქ მე დე ბა თა სა შუ ა ლე ბით რე ლი გია ქმე დით გავ ლე ნას ახ დენს სა ზო გა დო ე ბა ზე, ადა მი ან თა გა ერ თი ა ნე ბებ სა და ცალ კე ულ ადა მი ა-ნებ ზე. კონ ფე სი ე ბი, რა საკ ვირ ვე ლია, გან სხვავ დე ბი ან თა ვი ან თი მიზ ნე ბი თაც და მა თი გან ხორ ცი ე ლე ბის სა შუ ა ლე ბე ბი თაც, მაგ რამ ყო ვე ლი მათ გა ნი ას რუ ლებს გარ კვე ულ სო-ცი ა ლურ და ნიშ ნუ ლე ბით ფუნ ქცი ას.

ემილ დი ურ კჰე ი მი აღ ნიშ ნავს: რე ლი გია არა მხო ლოდ ასა ხავს სა ზო გა დო ე ბის სტრუქ-ტუ რას, არა მედ ხელს უწ ყობს მის გამ ყა რე ბას, მას გა აჩ ნია გა მა ერ თი ა ნე ბე ლი ფუნ ქცია, რად გან ახ დენს ადა მი ა ნე ბის ყუ რად ღე ბის კონ ცენ ტრი რე ბას და მათ და ი მე დე ბას.*

ტრა დი ცი უ ლი ტი პის მცი რე კულ ტუ რებ ში, ამ ტკი ცებს დი ურ კჰე ი მი, ცხოვ რე ბის ყვე ლა მხა რე ზუს ტა დაა ასა ხუ ლი რე ლი გი ით. რე ლი გი უ რი წეს-ჩვე უ ლე ბე ბი, ერ თი მხრივ, ბა დე-ბენ ახალ იდე ებ სა და აზ როვ ნე ბის კა ტე გო რი ებს, მე ო რე მხრივ, ამ ყა რე ბენ უკ ვე ჩა მო ყა-ლი ბე ბულ ფა სე უ ლო ბებს. რე ლი გია გვევ ლი ნე ბა არა მხო ლოდ თან მიმ დევ რულ გრძნო-ბად და საქ ცი ე ლად, ტრა დი ცი ულ კულ ტუ რებ ში ის ფაქ ტი უ რად გან საზ ღვრავს ადა მი ა ნის აზ როვ ნე ბის წესს.**

რო გორც მი შელ მი ლი მი უ თი თებს, მი უ ხე და ვად იმი სა, თუ რა სა ხით გა მოვ ლინ დე-ბა რე ლი გი უ რი გან ზო მი ლე ბა სა ზო გა დო ებ რივ ცხოვ რე ბა ში, უნ და გვახ სოვ დეს, რომ რე ლი გი ის პო ლი ტი კუ რი რო ლის შემ ცი რე ბა სუ ლაც არ ნიშ ნავს, რე ლი გი ურ რწმე ნა თა პერ სო ნა ლურ და სო ცი ა ლურ ფუნ ქცი ა თა აღ მოფ ხვრას. რე ლი გი უ რი რწმე ნა უკ ვე აღარ გან საზ ღვრავს სა ხელ მწი ფო თა ფუნ ქცი ო ნი რე ბის წე სებს, თუმ ცა ის მა ინც დიდ როლს თა მა შობს არა მხო ლოდ ადა მი ან თა პი რად, არა მედ სა ზო გა დო ებ რივ ცხოვ რე ბა ში.

სე კუ ლა რი ზა ცი ის თე ო რი ე ბი ძალ ზე ხში რად ზედ მი წევ ნით მარ ტი ვად ახ დენს თა ნა-მედ რო ვე სა ზო გა დო ე ბა ში რე ლი გი ის ად გი ლის ახ სნა-გან მარ ტე ბას და ტრა დი ცი უ ლი ინ სტი ტუ ტე ბის შე სუს ტე ბას აი გი ვებს რე ლი გი ის და სას რულ თან.*** მაგ რამ რე ლი გი უ რი წეს-ჩვე უ ლე ბე ბი მრა ვა ლი ფორ მით კვლავ ძლი ე რია თით ქმის ყვე ლა სა ზო გა დო ე ბა ში. ცხა დია, რომ სა ჭი როა, მოხ დეს იმ თა ნა მედ რო ვე შე ხე დუ ლე ბა თა გა და სინ ჯვა, რომ ლე-ბიც გან მა ნათ ლებ ლო ბის წი ა ღი დან მო დის და რომ ლე ბიც შე უ თავ სებ ლად მი იჩ ნევს რე-

* Дж. Масонис, Социология М. 2004 г. ст. 634-637.** მი შელ მი ლი, რე ლი გი უ რი გან ზო მი ლე ბა ინ ტერ კულ ტუ რულ გა ნათ ლე ბა ში, წიგ ნი დან რე ლი გი უ რი

მრა ვალ ფე როვ ნე ბა და ინ ტერ კულ ტუ რუ ლი გა ნათ ლე ბა, თბ. 2007 წ. გვ. 21.*** მი შელ მი ლი, რე ლი გი უ რი გან ზო მი ლე ბა ინ ტერ კულ ტუ რულ გა ნათ ლე ბა ში, რე ლი გი უ რი მრა ვალ-

ფე როვ ნე ბა და ინ ტერ კულ ტუ რუ ლი გო ნე ბა, თბ. 2007 წ. გვ. 22.

29

ლი გი ის არა რა ცი ო ნა ლურ ბუ ნე ბა სა და მეც ნი ე რულ რა ცი ო ნა ლიზმს, რო მე ლიც თით ქოს თა ნა მედ რო ვე სა ზო გა დო ებ რი ვი ცხოვ რე ბის წარ მარ თველ ძა ლას წარ მო ად გენს.

სო ცი ა ლურ მოქ მე დე ბის მო ტი ვა ცი ას და მათ ბუ ნე ბას სა ფუძ ვლად უდევს რე ლი გი უ რი და მო რა ლუ რი შე ხე დუ ლე ბე ბი. ინ დი ვი დე ბი მოქ მე დე ბენ, აი გი ვე ბენ სა კუ თარ თავს სა-ზო გა დო ებ რი ვი ჯგუ ფებ თან და აყა ლი ბე ბენ პო ლი ტი კურ შე ხე დუ ლე ბებს თა ვი ან თი რე-ლი გი უ რი და ფი ლო სო ფი უ რი რწმე ნი სა და ღი რე ბუ ლე ბე ბის შე სა ბა მი სად. უფ რო მე ტიც, მო რა ლუ რი და რე ლი გი უ რი გან სხვა ვე ბე ბი წინ იწევს სწო რედ მა შინ, რო ცა ისი ნი შე ე ჯა-ხე ბი ან სხვა მო ქა ლა ქე თა ღი რე ბუ ლე ბებს.*

ნე ბის მი ერ დე მოკ რა ტი ულ სა ხელ მწი ფოს, თუნ დაც სე კუ ლა რი ზა ცი ის სა ზო გა დო ე ბა-ში უნ და ჰქონ დეს მკვეთ რად გა მო ხა ტუ ლი პო ზი ცია რე ლი გი უ რი მსოფ ლმხედ ვე ლო ბის მი მართ. სა ხელ მწი ფოს აქვს ვალ დე ბუ ლე ბა, მო აგ ვა როს ურ თი ერ თო ბე ბი დო მი ნან ტურ რე ლი გი ურ ინ სტი ტუ ტებ თან, რომ ლე ბიც სა უ კუ ნე ე ბის გან მავ ლო ბა ში აყა ლი ბე ბენ სო ცი-ა ლურ, მო რა ლურ და პო ლი ტი კურ ცხოვ რე ბა საც კი.

რე ლი გია გან საზ ღვრავ და ადა მი ა ნის ცხოვ რე ბის სხვა დას ხვა მხა რეს. მათ შო რი საა სა ო ჯა ხო– სა ქორ წი ნო ურ თი ერ თო ბე ბი.

„ცხოვ რე ბა ში შე სას ვლე ლად და კაც თა ნა თე სა ო ბის გან საგ რძო ბად კა ცი და ქა ლი ირ ჩევს ერ თი მე ო რეს, აღიქ ვა მენ ერ თმა ნე თის ერ თგუ ლე ბას, იწ ყე ბენ ერ თად ცხოვ რე-ბას და იწო დე ბი ან ცოლ-ქმრად. ამი ტო მაც ცოლ-ქმა რი იწო დე ბი ან კი დევ მე უღ ლე ე ბად. ქრის ტი ა ნუ ლი წე სი ქალ მა და კაც მა, რო მელ თაც ერ თი მე ო რე აირ ჩი ეს სა უ კუ ნო ამ ხა-ნა გე ბად და სურთ იყ ვნენ მე უღ ლე ე ბად, ჯვა რი უნ და და ი წე რონ. ჯვარ და უ წერ ლო ბა სჯუ-ლის წი ნა აღ მდე გო ბაა. პირ ველ ცოლ-ქმა რი ადა მი და ევა აკურ თხა ღმერ თმა სა მოთ-ხე ში: „და აკურ თხა იგი ნი ღმერ თმან მეტ ყველ მან: აღორ ძინ დით და გან მრავ ლდით და აღავ სეთ ქვე ყა ნა და და ე უფ ლე ნით მას“ (შექ.1. 28). ახალ აღ ქმა ში თვით იე სო ქრის ტემ კა ნას ქორ წილ ზე დას წრე ბით აკურ თხა ცოლ-ქმრუ ლი კავ ში რი.**

ცოლ-ქმრო ბა თა ვად ღმერ თმა და ა წე სა: რო ცა ღმერ თმა შექ მნა პირ ვე ლი კა ცი ადა-მი, თქმა უფალ მა ღმერ თმა: არ ვარ გა ადა მის მარ ტო ყოფ ნა. გა ვა ჩენ შემ წეს. მის შე-სა ფერს და შე უქ მნა , მას შემ დეგ მი სი ვე გვერ დი დან და მო უყ ვა ნა მას და თქვა: ეს კი მარ თლაც ძვალ თა ძვალ თა გა ნი და ხორ ცი ჩე მი ხორ ცთა გა ნი, დე და კა ცი ჰრქვა მას. რა-კი კა ცი სა გან არის გად მო ღე ბუ ლი. ამი ტო მაც მი ა ტო ვებს კა ცი დედ-მა მას და მი ე წე ბე ბა თავი ი დე და კაცს, რა თა ერთ ხორ ცად იქ ცნენ. (დაბ. თქმა. 18, 22, 23, 24), ვი თარ მედ არ ღა რა არი ან ორ, არა მედ ერთ ხორც. (მარკ. 10,6).

მიტ რო პო ლი ტი ან ტონ სე რო ჟე ლი წერს: ქორ წი ნე ბა სას წა უ ლია დე და მი წა ზე, სამ ყა-რო ში, სა დაც ყვე ლა და ყვე ლა ფე რი გან ცალ კე ვე ბი სა კენ მი ილ ტვის, ქორ წი ნე ბა არის ად გი ლი, სა დაც ორი ადა მი ა ნი ურ თი ერ თსიყ ვა რუ ლით უკავ შირ დე ბა ერ თმა ნეთს. ესაა ად გი ლი, სა დაც გან ხეთ ქი ლე ბა მთავ რდე ბა და იწ ყე ბა ერ თობ ლი ვი ცხოვ რე ბის ხორ-ცშეს ხმა. ამა ში მდგო მა რე ობს ადა მი ა ნურ ურ თი ერ თო ბა თა ყვე ლა ზე დი დი სას წა უ ლი. უც ბად ორი ერთ პი როვ ნე ბად იქ ცე ვი ან, ორი პი რი ურ თი ერ თსიყ ვა რუ ლით და ერ თმა ნე-

* იქ ვე, გვ. 23.** ნი ნო ჩიკ ვი ლა ძე – მარ თლმა დი დებ ლო ბა მორ წმუ ნე თა ოჯა ხუ რი ფა სე უ ლო ბე ბი და დე მოგ რა ფი უ-

ლი ორი ენ ტი რე ბი. 2006 წ.

Teologiuri azri qorwinebis institutis Sesaxeb

30

თის ბო ლომ დე მი ღე ბით, რა ღა ცით უფ რო მე ტი აღ მოჩ ნდე ბა, ვიდ რე უბ რა ლოდ წყვი ლი, ორი ადა მი ა ნი ერთ მთლი ა ნო ბად იქ ცე ვა.*

ეკ ლე სი ის ერთ-ერ თმა მა მამ ძველ დრო ში თქვა, ქორ წი ნე ბა, რო გორც ერ თო ბა და-ნა წევ რე ბულ სამ ყა რო ში, არის ისე თი სა ი დუმ ლო, რო მე ლიც აღე მა ტე ბა ყო ველ გვარ ბუ-ნებ რივ ურ თი ერ თო ბას, ყო ველ გვარ ზნე ობ რივ მდგო მა რე ო ბას და ხორ ცი ე ლი ქორ წი ნე-ბაც ასე ვე, გვევ ლი ნე ბა სა ი დუმ ლოდ, რო მე ლიც ჰგავს ევ ქა რის ტი ას.**

ბიბ ლი ა ში ქორ წი ნე ბის ერ თა დერთ ფორ მად გა მოც ხა დე ბუ ლია მო ნო გა მია, ე.ი. ქმარს უნ და ჰყავ დეს ერ თი ცო ლი და ცოლს ერ თი ქმა რი. ეს ცხა დად ჩანს იქე დან, რომ ღმერ თმა ადამს ერ თი ცო ლი შე უქ მნა. მო ცი ქუ ლი პავ ლე წერს: „ყვე ლა კაცს თა ვი სი ცო-ლი ყავ დეს. ყვე ლა ცოლს თა ვი სი ქმა რი (1 კა რი, 7.2).

ცოლ-ქმრუ ლი ურ თი ერ თო ბის სა ფუძ ვე ლი სიყ ვა რუ ლია. ქრის ტი ა ნო ბა ეს არის რე-ლი გია, რო მე ლიც ქა და გებს სიყ ვა რულს.

რე ლი გი ის ფუნ ქცი ებს შო რის ზნე ობ რი ვი ფუნ ქცია უმ თავ რე სია. რად გან ყო ვე ლი რე-ლი გი ის, მი თუ მე ტეს ქრის ტი ა ნო ბის რე ლი გი უ რი სის ტე მის სამ ყა რო სე უ ლი ხედ ვის ცენ-ტრში ადა მი ა ნი დგას. ზნე ობ რი ვი მოთ ხოვ ნებს მორ წმუ ნე ნი აღიქ ვა მენ, რო გორც უარ სე-ბი თეს სუ ლი ერ ფა სე უ ლო ბას. ღმერ თმა დაგ ვიდ გი ნა ადა მი ან თა შო რი სი ზნე ობ რი ვი ურ-თი ერ თო ბე ბის წე სე ბი, შეგ ნე ბუ ლად უნ და მივ სდი ოთ მათ, რა თა ვე ზი ა როთ სი კე თე სა და ბედ ნი ე რე ბას. სა ბო ლო ოდ კი სა მუ და მო სა სუ ფე ველს. ადა მი ან თა ზნე ობ რი ვი გან წმენ და და სრულ ყო ფა, ქცე ვა მოქ მე დე ბის იმ წე სებ სა და მოთ ხოვ ნი ლე ბე ბის გა ნუხ რე ლი დაც-ვა, რა საც უქა და გებს ქრის ტი ა ნუ ლი რე ლი გია არის გა რან ტი სა მუ და მო სა სუ ფევ ლი სა. ღვთა ებ რი ვი სიბ რძნის შე სა ბა მი სად ზნე ობ რი ვი ადა მი ა ნი უნ და იყოს წმინ და. „მშვი დი, თვი ნი ე რი, მორ ჩი ლი, გულ მოწ ყა ლე და კე თი ლი ნა ყო ფით სავ სე, მი უ კერ ძო ე ბე ლი და პირ და პი რი“ (ეფ. 3. 17).

სა ქარ თვე ლოს სა ხელ მწი ფო სა და სა ქარ თვე ლოს სა მო ცი ქუ ლო ავ ტო კე ფა ლურ მარ-თლმა დი დე ბელ ეკ ლე სი ას შო რის კონ სტი ტუ ცი უ რი შე თან ხმე ბა ში*** აღ ნიშ ნუ ლია, რომ სა ხელ მწი ფო აღი ა რებს ეკ ლე სი ის მი ერ შეს რუ ლე ბულ ჯვრის წე რას კა ნონ მდებ ლო ბით დად გე ნი ლი წე სით. სა მარ თლებ რივ ურ თი ერ თო ბებ ში გა მო ი ყე ნე ბა ქორ წი ნე ბის სა ხელ-მწი ფო რე გის ტრა ცი ის მო ნა ცე მე ბი. ჯვრის წე რა (ქორ წი ნე ბა) ერთ-ერ თი სა ეკ ლე სიო სა-ი დუმ ლოა. დღეს არ სე ბუ ლი ქორ წი ნე ბის სა ხელ მწი ფო რე გის ტრა ცია მომ დი ნა რე ობს სწო რედ ეკ ლე სი ის მი ერ და ფუძ ნე ბუ ლი ჯვრის წე რის სა ზე ი მო შეს რუ ლე ბი დან. კონ სტი-ტუ ცი უ რი შე თან ხმე ბით სა ხელ მწი ფომ აღი ა რა ეკ ლე სი ის მი ერ შეს რუ ლე ბუ ლი ჯვრის წე-რა ერ თი პი რო ბის გათ ვა ლის წი ნე ბით: იუ რი დი ულ ურ თი ერ თო ბებ ში გა მო ყე ნე ბუ ლი უნ-და იქ ნეს მხო ლოდ სა ხელ მწი ფო რე გის ტრა ცი ის მო ნა ცე მე ბი. ამ გვა რად, სა ხელ მწი ფომ და ტო ვა არ სე ბუ ლი წე სი, ანუ ქორ წი ნე ბის სა ხელ მწი ფო რე გის ტრა ცია, მაგ რამ ასე ვე ცნო ჯვრის წე რა (სა ეკ ლე სიო წე სე ბით ქორ წი ნე ბა). ეს ცნო ბა, სა ვა რა უ დოდ, გა მო ი ხა-

* იქ ვე გვ. 3.** მიტ რო პო ლი ტი ა. სე რო ჟე ლი, სიყ ვა რუ ლის სა ი დუმ ლომ, სა უ ბა რი ქრის ტი ა ნო ბა ზე. თბ., 2000 წ.,

გვ. 8-9.*** სა ქარ თვე ლოს სა ხელ მწი ფო სა და სა ქარ თვე ლოს სა მო ცი ქუ ლო ავ ტო კე ფა ლურ მარ თლმა დი დე-

ბელ ეკ ლე სი ას შო რის კონ სტი ტუ ცი უ რი შე თან ხმე ბა, თბ. 2005 წ.

demur jalaRonia

31

ტე ბა იმა ში, რომ ჯვარ და წე რილ, მაგ რამ სა ხელ მწი ფო რე გის ტრა ცია გა უვ ლელ ცოლ-ქმარს სა ხელ მწი ფო გა ნარ ჩევს, თუ შე იძ ლე ბა ასე ით ქვას, შემ თხვე ვი თი წყვი ლი სა გან და ამ გვა რად, გა მარ თლე ბუ ლია ზნე ობ რი ვად. კერ ძოდ, ეს უპირ ვე ლე სად შე ე ხე ბა მა მო-ბის დად გე ნას, ასე ვე სხვა ურ თი ერ თო ბებს.

სა ერ თოდ ბერ ძნუ ლი მო დე ლით ეს ურ თი ერ თო ბა კარ გად რე გუ ლირ დე ბა. კერ ძოდ, იგი მდგო მა რე ობს იმა ში, რომ სა ბერ ძნე თის მო ქა ლა ქე ებს უფ ლე ბა აქვთ და ი წე რონ ჯვა რი ეკ ლე სი ა ში, ან ქორ წი ნე ბის რე გის ტრა ცია გა ი ა რონ სა ხელ მწი ფო ორ გა ნო ში; მაგ-რამ იმ შემ თხვე ვა ში, თუ მათ ჯვა რი და ი წე რეს, და მა ტე ბი თი რე გის ტრა ცია სა ხელ მწი ფო ორ გა ნო ში არ სჭირ დე ბათ და ეკ ლე სი ა ში შეს რუ ლე ბუ ლი ჯვრის წე რა პირ და პირ იძენს იუ რი დი ულ ძა ლას.

ქრის ტი ა ნუ ლი ქორ წი ნე ბა თა ვი სი ჭეშ მა რი ტი არ სით წარ მო ად გენს ცო ლი სა და ქმრის არა მარ ტო გა რეგ ნულ, ხორ ცი ელ შე ერ თე ბას, არა მედ მა თი სუ ლე ბის ში ნა გან გამ თლი-ა ნე ბას, ურ თი ერ თშე წევ ნას და სრულ ყო ფი ლე ბი სა კენ ლტოლ ვას. რაც შე ე ხე ბა ქორ წი-ნე ბის მი ზანს, აქ წმინ და მა მე ბი გა მო ყო ფენ ორ ძი რი თად პი რო ბას, რის გა მოც ქორ წი-ნე ბა შედ გე ბა: პირ ვე ლი ესაა ღვთივ დად გე ნი ლი კა ნო ნი ადა მი ან თა მოდ გმის გა საგ რძე-ლებ ლად და მე ო რე, ასე ვე გან ხურ ვე ბის თა ვი დან ასა ცი ლებ ლად, რა საც ადას ტუ რებს წმ. წე რი ლი: “სიძ ვის თა ვი დან ასა ცი ლებ ლად ყვე ლა კაცს თა ვი სი ცო ლი ჰყავ დეს და ყვე ლა ქალს – თა ვი სი ქმა რი, რა თა სა ტა ნამ არ გაც დუ ნოთ თქვე ნი თავ შე უ კავ ლო ბი სა გა მო” (I კორ.7.5).

სა ქორ წი ნო კავ ში რი უბ რა ლო კავ ში რი რო დია ქალ სა და მა მა კაცს შო რის ვნე ბა თა-ღელ ვის და საც ხრო მად, არა მედ ორი არ სე ბის ერთ გა ნუ ყო ფელ არ სე ბად გა დაქ ცე ვაა – ურ ღვე ვი კავ ში რია მთე ლი სი ცოც ხლის მან ძილ ზე. ცოლ-ქმრო ბა ღვთით დად გე ნი-ლი, ნა კურ თხი და დამ ტკი ცე ბუ ლი სა ი დუმ ლო ადა მი ა ნუ რი ყო ფის სა ფუძ ველ თა-სა ფუძ-ვე ლია. იგი იმ დე ნად წმინ და თაწ მინ და ქმე დე ბაა, რომ მღვდლის მი ერ აღ სრუ ლე ბუ-ლი ჯვრის წე რის დროს სი ძე-პა ტარ ძალ ზე სუ ლიწ მინ დის მად ლი გად მო დის, ამ მხრივ ძალ ზე სა ყუ რად ღე ბოა იო ა ნე ოქ რო პი რის მი თი თე ბა ნი. იგი ღრმად ჩას წვდა ადა მი ა-ნის გულს, ქრის ტი ან მე უღ ლე თა ურ თი ერ თო ბებ ში არ სე ბუ ლი ხარ ვე ზე ბის მი თი თე-ბით რო დი დაკ მა ყო ფილ და, არა მედ მა თი ცხოვ რე ბის ქვეც ნო ბი ე რი, სუ ლის სიღ რმე-ში და ფა რუ ლი შრე ე ბიც შე ის წავ ლა და გა მო ამ ზე უ რა. მარ თა ლია, თოთ ხმე ტი სა უ კუ ნე გვა შო რებს წმ. იო ა ნე ოქ რო პი რი სა გან, მაგ რამ თუ თა ნა მედ რო ვე სა ზო გა დო ე ბის ყო-ფა-ცხოვ რე ბას გა და ვავ ლებთ თვალს, არ იქ ნე ბა ძნე ლი შე სამ ჩნე ვი, რომ ამ ჟა მა დაც, რო გორც იო ა ნე ოქ რო პი რის დროს, ადა მი ა ნე ბი ხში რად არაწ მინ და მო საზ რე ბე ბით ქორ წინ დე ბი ან და ვნე ბა თა ღელ ვის მარ წუ ხებ ში მოქ ცე ულ ნი ბღა ლა ვენ ქორ წი ნე ბის სიწ მინ დეს, ან და არ იცა ვენ იმ წე სებს, რომ ლე ბიც აუ ცი ლებ ლად უნ და შეს რულ დეს. ქორ წი ნე ბის მნიშ ვნე ლო ბა ზე მსჯე ლო ბი სას წმ. იო ა ნე ოქ რო პი რი მი იჩ ნევს, რო გორც ადა მი ა ნის ბუ ნებ რივ მოთ ხოვ ნი ლე ბას, ღვთით დად გე ნილ კა ნონს და ვრცლად ჩერ დე-ბა ეკ ლე სი ის როლ ზე. იგი იმოწ მებს წმინ და პავ ლე მო ცი ქუ ლის სიტ ყვებს ქორ წი ნე ბის შე სა ხებ: „სა ი დუმ ლო ესე დიდ არს: ხო ლო მე გეტ ყვით ქრის ტე სა და ეკ ლე სი ი სათ ვის“ (ეფეს. 5,32) და ასე გან მარ ტავს: ბუ ნებ რი ვი მიდ რე კი ლე ბა ქორ წი ნე ბი სად მი, რო გორც კა ნო ნი სად მი, თა ვად ღვთის მი ერ არის და კა ნო ნე ბუ ლი და ამი ტომ ქორ წი ნე ბი სას ხდე ბა

Teologiuri azri qorwinebis institutis Sesaxeb

32

არა მარ ტო ხორ ცი ე ლი შე ერ თე ბა, არა მედ მო ცი ქუ ლი სა ვე სიტ ყვით, იგი სა ხელ დე ბუ-ლია, ვი თარ ცა ქრის ტეს და ეკ ლე სი ის სა ი დუმ ლო კავ ში რი.

ქრის ტი ან თა ქორ წი ნე ბა თა ვი სი ჭეშ მა რი ტი არ სით წარ მო ად გენს ცო ლი სა და ქმრის არა მარ ტო გა რეგ ნულ შე ერ თე ბას, არა მედ მა თი სუ ლე ბის ში ნა გან გან მთლი ა ნე ბას, ურ-თი ერთ შე წევ ნა სა და სრულ ყო ფე ი ლე ბი სა კენ ლტოლ ვას. ამა ზეა დამ ყა რე ბუ ლი მთე ლი კა ცობ რი ო ბის კე თილ დღე ო ბა. რო დე საც ოჯა ხებ ში აყალ-მა ყა ლია, ქა ლა ქე ბი ინ გრე-ვი ან და მთელ მსოფ ლი ოს მო ი ცავს შფო თი და გან ხეთ ქი ლე ბა. ასე რომ ქორ წი ნე ბა ოჯა ხე ბი სა და სა ზო გა დო ე ბი სათ ვის წყა როა რო გორც დი დი უბე დუ რე ბი სა, ასე ვე დი დი ბედ ნი ე რე ბი სა.

ქორ წი ნე ბის არ სის გარ კვე ვი სას წი ნა პლან ზე წა მო ი წევს ერთ-ერ თი ურ თუ ლე სი სა-კით ხი, რამ დე ნა დაა შე საძ ლე ბე ლი სხვა დას ხვა კონ ფე სი ის ადა მი ა ნე ბის ქორ წი ნე ბა?

მღვდელ-მი სი ო ნე რი მა მა დ. ალექ სან დროვ მა, შე ის წავ ლა შე რე ულ ქორ წი ნე ბის შე საძ ლებ ლო ბის შე სა ხებ. მრა ვალ სა ეკ ლე სიო კა ნონ თა სა ფუძ ველ ზე, სა ყო ველ თაო, მარ თლმა დი დებ ლუ რი ეკ ლე სი ის უც ვა ლე ბელ სწავ ლე ბა სა და წმი და მა მა თა გან მარ-ტე ბებ ზე დაყ რდნო ბით. ავ ტო რი ამ ტკი ცებს, რომ შე რე უ ლი ქორ წი ნე ბა ნი უკა ნო ნოა და რომ "ქრის ტი ა ნუ ლი სინ დი სი არ შე იძ ლე ბა მას შე უ რიგ დეს".

"ჯე რო ვა ნი სი ნა ნუ ლი სა და მარ თლმა დი დებ ლო ბას თან შე მო ერ თე ბის გა რე შე, – აღ-ნიშ ნავს ალექ სან დრო ვი, – რო გორ უნ და დას წე როს ჯვა რი (ანუ და ა ქორ წი ნოს) მარ-თლმა დი დე ბელ მა მღვდელ მა, ილო ცოს და ღმერთს სთხო ვოს მად ლის გად მოს ვლა ეკ ლე სი ი დან გან კვე თილ, "მწვა ლებ ლად და მე ამ ბო ხედ" შე რაც ხილ და ანა თე მი რე ბულ ადა მი ან ზე? გა ნა ეს შე საძ ლე ბე ლია? გა ნა შე იძ ლე ბა ამას შე უ რიგ დეს მარ თლმა დი დე-ბე ლი მწყემ სის სინ დი სი, მი თუ მე ტეს, რომ სა ეკ ლე სიო კა ნო ნე ბი თაც მსგავ სი ქორ წი ნე ბა უეჭ ვე ლად აკ რძა ლუ ლია" * .

თა ვი სი ამ აზ რის და სამ ტკი ცებ ლად ალექ სან დროვს მოჰ ყავს მე ოთ ხე მსოფ ლიო კრე ბის 14-ე, მე ექ ვსე მსოფ ლიო კრე ბის 72-ე, ლა ო დი კი ის 10-ე და 31-ე და კარ თა-გე ნის 10-ე კა ნო ნე ბი, ასე ვე არის ტი ნეს, ბალ სა მო ნი სა და ბო ნა რა სე უ ლი გან მარ ტე ბა-ნი. იმოწ მებს ეკ ლე სი ის წმი და მა მებს: წმ. კვიპ რი ა ნე კარ თა გე ნელს, ნეტ. თე ო დო რი-ტეს, ტერ ტუ ლი ა ნეს და სხვებს. სა ყო ველ თაო ეკ ლე სია წმი და მა მა თა და მთე ლი რი გი კრე ბე ბის მეშ ვე ო ბით ერ თხმად ადას ტუ რებს, რომ მარ თლმა დი დე ბე ლის ქორ წი ნე ბა ერე ტი კოს თან არის არა რა ო ბა. "რად გან, ამ ბო ბენ, რა აქვს სა ერ თო მგელს კრავ თან, რო დე საც ისი ნი სულ სხვა დას ხვაგ ვა რად ფიქ რო ბენ და მა თი ცხოვ რე ბის წე სის მი ხედ ვი-თაც ერ თმა ნეთს მტრო ბენ? და არა მარ ტო ბრძა ნე ბენ (წმ. მა მე ბი) ამ გვა რი ქორ წი ნე ბის დარ ღვე ვას, არა მედ ეკ ლე სი ი და ნაც კი გან კვე თენ მას, ვინც მსგავს რა მეს გა ბე დავს"**.

1976 წელს მარ სელ ში ჩა მო ყა ლიბ და შე რე უ ლი სა მუ შაო ჯგუ ფი რო მელ მაც სა მოძ-ღვრო გა მოც დი ლე ბა ზე დაყ რდნო ბით და იწ ყო ქორ წი ნე ბის საღ ვთის მეტ ყვე ლო სა კით-ხე ბის შეს წავ ლა. სა მი წლის მუ შა ო ბის შემ დეგ ჯგუფ მა სა ჭი როდ ჩათ ვა ლა ჩა მო ე ყა ლი ბე-

* Журналы и протоколы заседаний предсоборного присутствия. Т. П. С. 321.** Кормчая, Полный перевод, С. 275-276.

demur jalaRonia

33

ბი ნა კონ კრე ტუ ლი წი ნა და დე ბე ბი, რომ ლე ბიც ძი რი თა დად ეხე ბა მარ თლმა დი დებ ლებ-სა და კა თო ლი კე ებს შო რის შე რე უ ლი ქორ წი ნე ბის ღვთის მსა ხუ რე ბას.*

სა მოძ ღვრო წი ნა და დე ბებ ში ისი ნი მი უ თი თე ბენ; ამ გვა რი ქორ წი ნე ბე ბის ღვთის მსა ხუ-რე ბას თან და კავ ში რე ბულ სიძ ნე ლე ებს მძაფ რად გრძნობს მარ თლმა დი დებ ლუ რი მხა-რე. წარ მო ად გენს რა უმ ცი რე სო ბის ეკ ლე სი ას, მარ თლმა დი დებ ლი ეკ ლე სია საფ რან-გეთ ში სულ უფ რო ხში რად აღას რუ ლებს შე რე უ ლი წყვი ლე ბის ჯვრის წე რას. ორი ეკ ლე-სი ის სა სუ ლი ე რო პირ თა შო რის კავ ში რე ბის სიმ ცი რის გა მო ხში რად ჩნდე ბა სა მოძ ღვრო პრობ ლე მე ბი: მარ თლმა დი დე ბელ და კა თო ლი კე სა სუ ლი ე რო პირ თა შო რის ურ თი ერ-თშე თან ხმე ბის არარ სე ბო ბა, ღვთის მსა ხუ რე ბის რი ტუ ა ლი გა უ გე ბა რი რჩე ბა მო უმ ზა დე-ბე ლი ოჯა ხე ბი სათ ვის, არ არ სე ბობს დად გე ნი ლი სა ერ თო წე სე ბი. ამას თან ერ თად ორ ეკ ლე სი ა ში ქორ წი ნე ბის სა ი დუმ ლოს ღვთის მეტ ყვე ლე ბა სრუ ლად იდენ ტუ რი არ არის.

სა მუ შაო ჯგუფ ში შე მა ვა ლი შვი დი მღვდე ლი უპირ ვე ლეს ყოვ ლი სა სუ ლი ე რი მოძ-ღვრე ბი არი ან, რო მელ თაც კარ გად ეს მით თა ვი ან თი პა სუ ხის მგებ ლო ბა სა ეკ ლე სიო სა-ი დუმ ლო ე ბე ბის ღვთის მეტ ყვე ლე ბის, კა ნო ნი კუ რი სა მარ თლის, ლი ტურ გი კის, ოჯა ხე ბის და მოძ ღვრის და ეკუ მე ნიზ მის სფე რო ებ ში. მათ სურთ შეს თა ვა ზონ გან სა ხილ ვე ლად სა-კუ თარ იე რარ ქი ებს თა ვი ან თი შრო მის შე დე გი, რო გორც სა ეკ ლე სიო მსა ხუ რე ბა, რო მე-ლიც აღ სრულ და ძმუ რი ურ თი ერ თგა გე ბის ატ მოს ფე რო ში, შე რე უ ლი ოჯა ხე ბის სა სი კე-თოდ და მო მა ვა ლი ერ თო ბის იმე დით.**

სა მი წლის ურ თი ერ თთა ნამ შრომ ლო ბის პე რი ოდ ში ქორ წი ნე ბის სა ი დუმ ლოს თან და-კავ ში რე ბულ მრა ვალ პრობ ლე მას მო ე ფი ნა ნა თე ლი, მაგ რამ წი ნამ დე ბა რე დო კუ მენ ტი ეხე ბა მხო ლოდ შე რე უ ლი ქორ წი ნე ბის ღვთის მსა ხუ რე ბას.

სა მუ შაო ჯგუ ფის წევ რი სა სუ ლი ე რო პი რე ბი აც ხა დე ბენ, რომ მა თი კვლე ვის სა ფუძ-ვე ლი იყო ერ თის მხრივ იმ პე რა ტი უ ლი სურ ვი ლი ერ თგუ ლი ყო ფი ლიყ ვნენ თა ვი ან თი ეკ ლე სი ე ბის ღვთის მეტ ყვე ლე ბის და კა ნო ნი კუ რი სა მარ თლის, ხო ლო მე ო რეს მხრივ, ყო ფი ლიყ ვნენ გამ ბე დავ ნი ყვე ლა შე საძ ლე ბელ შემ თხვე ვა ში. მა თი კვლე ვის პე რი ოდ ში მრა ვა ლი სა კით ხი გა მო იკ ვე თა: კერ ძოდ, არ სობ რი ვი ურ თი ერ თთან ხმო ბა. გან სხვა ვე ბე-ბი და ევ ქა რის ტი უ ლი თა ნა ზი ა რე ბის შე უძ ლებ ლო ბა.

ბო ლოს სა მუ შაო ჯგუ ფის წევ რე ბი აღ ნიშ ნა ვენ: მარ თლმა დი დებ ლებ სა და კა თო ლი-კე ებს შო რის შე რე უ ლი ქორ წი ნე ბის ღვთის მსა ხუ რე ბას თან და კავ ში რე ბუ ლი პრობ ლე-მე ბის სამ წლი ა ნი კვლე ვის შემ დეგ ისი ნი მო ვა ლე ო ბად თვლი ან ერ თობ ლი ვად გან აც-ხა დონ: რომ ნათ ლად და ვი ნა ხეთ ქორ წი ნე ბის სა ეკ ლე სიო სა ი დუმ ლო ე ბის არ სობ რი ვი ერ თი ა ნო ბა ჩვენს ეკ ლე სი ებ ში. ჩვე ნი გან ყო ფის მი უ ხე და ვად, რაც რთუ ლი ის ტო რი ი სა და ჩვე ნი ცოდ ვე ბის შე დეგს წარ მო ად გენს, ქორ წი ნე ბის, ისე ვე, რო გორც ნათ ლო ბის სა-ი დუმ ლო, რჩე ბა ჩვე ნი ერ თო ბის ნიშ ნად. ჩვე ნი ეკ ლე სი ე ბის შე რე უ ლი ოჯა ხე ბი ჩვე ნი

* გა მოკ ვლე ვე ბი გა მოქ ვეყ ნდა ფრან გულ მარ თლმა დი დებ ლურ ჟურ ნალ ში “Con tacts”1980, თ. XXXII.

** აღ ნიშ ნუ ლი კვლე ვა ძი რი თა დად ემ ყა რე ბა ვა ტი კა ნის II კრე ბის დეკ რეტს ეკუ მე ნიზ მის შე სა ხებ (Uni-ta tis re din teg ra tio) და მნიშ ვნე ლო ვან ტექსტს, რო მე ლიც მი ღე ბუ ლი იქ ნა 1971 წელს სა ხელ წო-დე ბით : შე რე უ ლი ოჯა ხე ბის ერ თობ ლი ვი და მოძ ღვრა; საფ რან გე თის კა თო ლი კე ეპის კო პოს თა კო-მი ტე ტი სა და საფ რან გე თის მარ თლმა დი დე ბელ ეპის კო პოს თა კო მი ტე ტის რე კო მენ და ცი ე ბი (Doc. Cath, 1971, p. 716 – 721).

Teologiuri azri qorwinebis institutis Sesaxeb

3. „რელიგია“ № 1

34

სა მოძ ღვრო ზრუნ ვის გან სა კუთ რე ბუ ლი ობი ექ ტე ბი უნ და იყ ვნენ, რად გან ღვთის მი ერ კურ თხე უ ლი მა თი სიყ ვა რუ ლი იე სო ქრის ტეს ეკ ლე სი ის მო მა ვა ლი ერ თი ა ნო ბის წი ნა-ხატს წარ მო ად გენს.

წმ. იო ა ნე ოქ რო პი რი და უშ ვე ბე ლად მი იჩ ნე ევს მორ წმუ ნე სი ურ წმუ ნოს თან და ქორ-წი ნე ბას. „არ და უ მოყ ვრდე წარ მართს: არ გა ათ ხო ვო შე ნი ქა ლიშ ვი ლი მის ვაჟ ზე და არ მო უყ ვა ნო შენს ვაჟს მი სი ქა ლიშ ვი ლი ცო ლად, რად გან ჩე მი გზი დან ააც დენ შენს ვაჟს, და იწ ყე ბენ უც ხო ღმერ თე ბის თაყ ვა ნის ცე მას, უფ ლის რის ხვა და გატ ყდე ბათ თავს და და უ ყოვ ნებ ლივ გა ნად გურ დე ბით“ (მე ო რე რჯუ ლი 7,3-4). „ად გა ეზ რა მღვდე ლი და უთ ხრა მათ: და ნა შა უ ლი გაქვთ ჩა დე ნი ლი: უც ხო ქა ლე ბი გყავთ ცო ლე ბად, რომ ის რა ე-ლის ცოდ ვა გა ამ რავ ლოთ. ახ ლა აღი ა რეთ შე ცო დე ბა უფ ლის, თქვე ნი მა მა-პა პის ღმერ-თის წი ნა შე და აღას რუ ლეთ მი სი ნე ბა: გა ნუ დე ქით ამ ქვეყ ნის ხალ ხებს და უც ხო ელ ცო ლებს“ (ეზ რა 10,10-11).

სა ქორ წი ნო კავ ში რი არის არა მხო ლოდ ფი ზი კუ რი ერ თი ა ნო ბა, არა მედ ცოლ-ქმრის ში ნა გა ნი, სუ ლი ე რი მთლი ა ნო ბა, რაც აუ ცი ლე ბე ლია ურ თი ერ თშემ წე ო ბი სათ ვის მო რა-ლუ რი სრულ ყო ფი ლე ბი სა კენ სწრაფ ვა ში, ამი ტომ ოჯა ხის ერ თო ბა, ქორ წი ნე ბით და კავ-ში რე ბუ ლი და, ამ გვა რად, ღვთი სა გან ნა კურ თხი, ადა მი ან თა ურ თი ერ თო ბის სა უ კე თე სო ფორ მა იქ ნე ბა, თუ თი თო ე ულ პი როვ ნე ბას გაც ნო ბი ე რე ბუ ლი ექ ნე ბა ქორ წი ნე ბის ზნე-ობ რი ვი მი ზა ნი და ამ მიზ ნის კენ სწრაფ ვის აუ ცი ლებ ლო ბა. "ის მი ნეთ ესე, ქმრე ბო, ის-წავ ლეთ ცო ლე ბო, – ამ ბობს ოქ რო პი რი და მი უ თი თებს აბ რა ა მი სა და სა რას წმინ და ცხოვ რე ბა ზე, – ყვე ლამ უნ და მივ ბა ძოთ მათ.

ადა მი ან თა სა ზო გა დო ე ბა ქორ წი ნე ბის მნიშ ვნე ლო ბას ოქ რო პი რის დრო საც და ახ-ლაც არას წო რად იგებს. IV სა უ კუ ნე ში არ სე ბობ და მარ კი ა ნე სა და მა ნი ქე ის მწვა ლებ-ლო ბე ბი, რომ ლე ბიც გმობ დნენ ქორ წი ნე ბას, სწო რედ ამ გვა რად მო აზ როვ ნე თათ ვის და-წე რა იო ა ნე ოქ რო პირ მა წიგ ნი ,,ქორ წი ნე ბის შე სა ხებ”.* იო ა ნე ოქ რო პი რი გან მარ ტავს, რომ ქალ წუ ლე ბა არ შე იძ ლე ბა იყოს ღვთი სა გან მო სა წო ნი, თუ ის ქორ წი ნე ბის გმო ბის სა ფუძ ველ ზე იქა და გე ბა, რად გან ამ შემ თხვე ვა ში ქალ წუ ლე ბას იცა ვენ არა თა ვი სუ ფა ლი ნე ბით, არა მედ – იძუ ლე ბით. ქორ წი ნე ბის გმო ბა არის არა ქრის ტი ა ნუ ლი, არა მედ – ეშ-მა კის ჩა გო ნე ბით გა მოწ ვე უ ლი, რო მე ლიც იმავ დრო უ ლად, სიწ მინ დის მტრა დაც გვევ-ლი ნე ბა. იგი ასა ხე ლებს ორ უმ თავ რეს მი ზეზს, რის გა მოც ადა მი ანს ქორ წი ნე ბის კა ნო ნი და უდ გინ და: ქორ წი ნე ბა კა ცობ რი ო ბის გამ რავ ლე ბას ემ სა ხუ რე ბა და არის ძი რი თა დი პი რო ბა სიძ ვის თა ვი დან ასა ცი ლებ ლად.

იო ა ნე ოქ რო პი რი ქორ წი ნე ბას გა ნი ხი ლავს, რო გორც ორი გუ ლის კავ შირს, რო მე-ლიც დამ ყა რე ბუ ლი უნ და იყოს გულ წრფე ლო ბა სა და ურ თი ერ თნდო ბა ზე, რა თა ზუს ტად ასა ხავ დეს ქრის ტეს და მო კი დე ბუ ლე ბას ეკ ლე სი ი სად მი, ამი ტო მაც ის ცდი ლობ და, ყვე-ლა სა შუ ა ლე ბით და ემ ტკი ცე ბი ნა, რომ ან გა რე ბი ა ნი ე.წ. "კე თილ გო ნივ რუ ლი" არ ჩე ვა ნი ქა ლის მხრივ, შე უ რაც ხმყო ფე ლია ქორ წი ნე ბის სიწ მინ დი სათ ვის, და მამ ცი რე ბე ლი მი სი ღირ სე ბი სათ ვის და მავ ნე ბე ლი – თა ვი სი შე დე გე ბით.

სრუ ლი ად სა ქარ თვე ლოს კა თო ლი კოს-პატ რი არ ქი ილია II აღ ნიშ ნავს: ღვთის მო-ში შე ბა, თავ მდაბ ლო ბა, სიბ რძნე, კე თილ ზნე ო ბა... – ის თვი სე ბე ბია, რო მე ლიც კარ გი

* იო ა ნე ოქ რო პირ მა წიგ ნი ქორ წი ნე ბის შე სა ხებ თბ. 2007.

demur jalaRonia

35

ოჯა ხის არ სე ბო ბი სათ ვის აუ ცი ლე ბელ სა ფუძ ველს ქმნის. ამი ტო მაც თა ვი დან ვე გან სა-კუთ რე ბუ ლი ყუ რად ღე ბა უნ და მი ექ ცეს იმას, თუ ვის ირ ჩევს ადა მი ა ნი ცხოვ რე ბის თა ნამ-გზავ რად. ასე ვე გა სათ ვა ლის წი ნე ბე ლია ის წი ნა პი რო ბა ნი, რაც გან საზ ღვრავს ამ კავ-შირს. თუ ოჯა ხის შექ მნას მხო ლოდ ხორ ცი ე ლი ვნე ბა ან ან გა რე ბა გან საზ ღვრავს, იგი, ფაქ ტობ რი ვად, თა ვი დან ვე გან წი რუ ლია დარ ღვე ვი სათ ვის, რად გან მი წი ერ, წარ მა ვალ ღი რე ბუ ლე ბებ ზეა და ფუძ ვნე ბუ ლი*.

ქორ წი ნე ბის სა ი დუმ ლოს აღ სრუ ლე ბას წინ უნ და უძ ღო დეს შემ დე გი: 1) მე ქორ წი ნე-თა თა ვი სუ ფა ლი ნე ბა, რო მელ საც ისი ნი აღი ა რე ბენ ეკ ლე სი ის წი ნა შე; 2) მშობ ლე ბის კურ თხე ვა. სამ წუ ხა როდ, ხში რად ადა მი ა ნი ვნე ბას მი იჩ ნევს სიყ ვა რუ ლად. ად რე თუ გვი-ან ვნე ბა ნელ დე ბა და ქრე ბა და ჩვენ უსიყ ვა რუ ლო რე ა ლო ბის წი ნა შე აღ მოვ ჩნდე ბით. პავ ლე მო ცი ქუ ლი ამ ბობს: „სიყ ვა რუ ლი არ აი მაღ ლებს თავს, ყო ვე ლი ვეს ზე და უხა რის, ყო ვე ლი ვეს და ით მენ სო“. სა ფუძ ვე ლი ამი სა სუ ლი ე რი ერ თო ბაა. თუ სუ ლი ე რი ერ თო ბა არ სე ბობს ადა მი ა ნებს შო რის, ამ ქვეყ ნი უ რი პრობ ლე მე ბი, რაც არ უნ და მძი მე იყოს ისი-ნი, მა ინც და იძ ლე ვა.

სამ წუ ხა როა, რომ თა ნა მედ რო ვე ოჯა ხი თან და თან კარ გავს ამ ღრმა აზრს; თან და-თან უფ რო შე მაშ ფო თე ბე ლია მი სი რღვე ვის ნიშ ნე ბი. ქალ მა და იწ ყო ად გი ლის ძი ე ბა ოჯა ხის გა რეთ. ტექ ნი კურ მა პროგ რეს მა, ცი ვი გო ნე ბით გან სჯამ, პრაქ ტი ციზ მმა გა ა უ ხე შა და და არ ღვია მი სი ფა ქი ზი ქა ლუ რი ბუ ნე ბა. მას გა უ ნელ და შვი ლე ბის ყო ლი სა და მა-თი აღ ზრდის სურ ვი ლი. გა მო ვი და რა ოჯა ხი დან, ქალ მა და კარ გა ში ნა გა ნი სიმ შვი დე, კდე მა მო სი ლე ბა, სი სა და ვე, ში ნა გა ნი სიღ რმე, გა უმ ჟღავ ნე ბე ლი გან ცდა; იდუ მა ლე ბის კვა ლი ნელ-ნე ლა ქრე ბა თა ნა მედ რო ვე ქა ლის სა ხი დან.

მხო ლოდ ქალს შე უძ ლია გა და არ ჩი ნოს ოჯა ხი: დე და ას წავ ლის შვილს პირ ველ ლოც-ვას, უკით ხავს მას პირ ველ ლექსს. დე და შვი ლით ცხოვ რობს, შვი ლით სუნ თქავს, სხე-უ ლით გრძნობს მის სუ ლი ერ სა და ხორ ცი ელ სატ კი ვარს. რო ცა შვი ლი გან საც დელ შია, დე და ნა თელ მხილ ვე ლი ხდე ბა, მი სი ლოც ვა სას წა ულ მოქ მედ ძა ლას იძენს. წმი და მა მე-ბი ამ ბო ბენ, რომ დე დის ლოც ვას შე უძ ლია ჯო ჯო ხე თი დან ამო იყ ვა ნოს შვი ლის სუ ლი!..

გამოყენებული ლი ტე რა ტუ რა:

1. ბიბ ლია, თბ. 1989 წ.2. იო ა ნე ოქ რო პი რი. წიგ ნი ქორ წი ნე ბის შე სა ხებ თბ.20073. სრუ ლი ად სა ქარ თვე ლოს კა თო ლი კოს-პატ რი არ ქი ილია II, ეპის ტო ლე ნი, სიტ-

ყვა ნი, ქა და გე ბა ნი თბ.2008w4. მიტ რო პო ლი ტი ანტონი სუ რო ჟე ლი, სიყ ვა რუ ლის სა ი დუმ ლო, სა უ ბა რი ქრის ტი ა-

ნო ბა ზე. თბ., 2000 წ., გვ. 8-9.

* სრუ ლი ად სა ქარ თვე ლოს კა თო ლი კოს-პატ რი არ ქი ილია II, ეპის ტო ლე ნი, სიტ ყვა ნი, ქა და გე ბა ნი თბ. 2008 წ.

Teologiuri azri qorwinebis institutis Sesaxeb

36

5. სა ქარ თვე ლოს სა ხელ მწი ფო სა და სა ქარ თვე ლოს სა მო ცი ქუ ლო ავ ტო კე ფა ლურ მარ თლმა დი დე ბელ ეკ ლე სი ას შო რის კონ სტი ტუ ცი უ რი შე თან ხმე ბა, თბ.2005 წ.

6. Дж. Масонис, Социология М. 2004 г. 7. მი შელ მი ლი. რე ლი გი უ რი გან ზო მი ლე ბა ინ ტერ კულ ტუ რულ გა ნათ ლე ბა ში, რე-

ლი გი უ რი მრა ვალ ფე როვ ნე ბა და ინ ტერ კულ ტუ რუ ლი გა ნათ ლე ბა, თბ. 2007 წ. 8. ნი ნო ჩიკ ვი ლა ძე – მარ თლმა დი დებ ლო ბა მორ წმუ ნე თა ოჯა ხუ რი ფა სე უ ლო ბე ბი

და დე მოგ რა ფი უ ლი ორი ენ ტი რე ბი. 2006. წ. 9. Журналы и протоколы заседаний предсоборного присутствия. Т. П.10. Кормчая, Полный перевод. М.1989 11. Церковные Ведомости. 1908. пер. Сергиев Посад 200012. Православный Путеводитель. 1906. № 1. 13. Томские Епархиальные Ведомости 1907. пер. Сергиев Посад. 1987

Demur Jalaghonia

THEOLOGIAN THOUGHT ON THE INSTITUTION OF MARRIAGE

Summary

Among the religious functions, social is one of the most important one. Religion actually infl uences the society, persons’ consolidations and individuals by means of belief, religious feelings and cult activities. Confessions. Undoubtedly diff er from each-other according to their aims and the means of implementation, as each of them accomplish their specifi c social destination functions.Religion used to determine various sides of life, among them were the family-wedding relationships.

To enter the life and prolong men’s kinship a man and a woman choose each other, consider each-other’s devotion, begin to live together and are called wife and husband. That is why in the other way they are called the yoke. According to Christian rules a woman and a man who have chosen each other as eternal friends and wish to be wife and husband should have undergone performance of nuptials ceremony. Not to be wed Churchly is against Christian religion. The fi rst wife and husband – Adam and Eve were Blessed by God: "God blessed them and God said unto them: "Be fruitful, and Multiply and replenish the earth and subdue it". In the New Testament Jesus the Christ Himself blessed the wife and husband’s union by attending the wedding party at Cana.

demur jalaRonia

37

The base of wife and husband's relationship is love. Christianity is a religion that preaches love.

Moral function among the religious functions is one of the basic, because a man, his life, behavior, relationship stands in the center of religious system of every religion; moreover of Christianity. Moral demands are perceived by the believers as the most essential spiritual value. God stated moral rules of relationship between men; we must consciously follow them to partake of kindness and happiness, and paradise. Moral purifi cation and perfection of men, their behavior, steady maintenance of the rules and demands that are sermonized by Christian religion is the guarantee of eternal paradise. Conformably to the godly wisdom a moral man should be sanctifi ed. "Calm, gentle, obedient, gracious full of kindness, impartial and principle".

Christian wedding with its authentic essence is not only formal corporal unity of a wife and husband but wholeness of their inner souls, mutual help and perfection aspiration; concerning the aim of marriage ceremony Sacrosanct Fathers single out two main points why the wedding has been served: the fi rst point is the Godly Law of prolongation of generations of men and the other to eliminate lust which is confi rmed by the Holy Writ: "Nevertheless to avoid fornication let every man have his own wife and let every woman have her own husband" . . . . "That Satan tempt you not for your incontinency".

When analyzing the essence of matrimony one of the most diffi cult problems shows up explaining how it is possible to perform the nuptials of people belonging to diff erent confessions.

Anthony (Bloom) studied possibilities of mixed marriages. Based on a lot of eclectic laws, unchanging studies of universal Orthodox Church and explanations given by St. Fathers the author fi xes that mixed marriages are illegal and that Christian honesty cannot agree with it.

Without a due regret and joining to orthodoxy – denotes Father D. Alexandrov how can an orthodox priest perform the nuptials, pray for and ask God to bless the man pronounced an anathema on, considered heretic and a mutineer? Is it possible? Can this be tolerated by the honesty of an orthodox shepherd? Moreover than that such marriages are also prohibited by the eclectic laws.

In 1976 in Marcel a working mixed group was formed which began to study religious issues of marriage based on confessors' experiences. After three years work the group considered to form concrete considerations that mainly concerned only the services at performing ceremonies at mixed marriages between the Orthodox and Catholics.

Teologiuri azri qorwinebis institutis Sesaxeb

38

After three years of study of the problems connected with the mixed nuptials services between the orthodox and catholic families, they consider their duty to declare together: we have clearly seen the essential unity of the marriage eclectic mystery in our churches. In spite of our diverse opinions which are the result of our complex histories and our sins the mystery of marriage as well as the baptism administration remains the sign of our common views. The mixed families of our churches should remain the specifi c objects of our concern as their love blessed by God represents the premise icon of future united church of Jesus Christ.

St. John Chrysostom considers it inadmissible for a believer to marry an unbeliever "Do not marry an erratic: "Neither shalt thou make marriages with them; thy daughter thou shalt not ----– unto his son, nor his daughter shalt thou take unto thy son, for they will turn away thy son from following me that they may serve other gods" "And Ezra the priest stood up and said unto them ye have transgressed, and have taken strange. Now therefore make confession unto the Lord God of your fathers; And do his pleasure: and separate yourselves from the people of land and from the strange wives".

Catholicos the Patriarch of all Georgia Ilia II says: awe towards God, modesty, wisdom, morality –these are the features that create an inevitable base for the existence of a good family, that is why great attention should be paid to who a person is choosing for the companion of his/her life; and also pre-conditions determining this unity should be envisaged. If marriage is dictated by only by corporal passion or self-interest then this union will actually predestined to an inevitable rupture from the very beginning as such unity is based on terrestrial, fl eeting values.

The mystery of performing nuptials is leaded by the following: 1) free will of the persons going to be married what they express before church; 2) be blessed by parents. Unfortunately very often a man considers takes passion (lust) for love which is fl eeting soon and later and disappears and he fi nds himself in front of reality without love. Paul the Apostle says: love do not raise its head, it rejoices over everything, and will tolerate everything. The base of all this is spiritual unity, If there is spiritual unity among people they can overcome any existing problems as heavy as they can be.

ანას ტა სია ზა ქა რი ა ძე

„ვიდ რე სიკ ვდი ლი არ დაგ ვა შო რებს“ –ქორ წი ნე ბის ეთი კუ რი გან ზო მი ლე ბა

თა ნა მედ რო ვე პოსტ-ინ დუს ტრი ულ კულ ტუ რულ დის კურ სში, ქორ წი ნე ბის აქ ტი ჰე-დო ნის ტუ რი ხედ ვის კვინ ტე სენ ცი ის სა ხით წარ მო გ ვიდ გე ბა. ამ ტი პის დის კურ სის ქვა-კუთ ხე დი “სექ სის ლი ბე რა ლი ზა ცი აა“ და ქორ წი ნე ბის აქ ტიც, ამ ვექ ტორ ში, სწო რედ ამ ნიშ ნი თაა მარ კი რე ბუ ლი. სექ სუ ა ლურ ქცე ვა სა და ზნე ო ბის სფე როს შო რის სა დე მარ კა-ციო ხა ზი ჰე დო ნიზ მში უკი დეგ ანო დაა გაზ რდი ლი; ამ დის კურ სის ველ ზე თა ვი სუ ფა ლი პი როვ ნე ბა მის მი ერ თა ვი სუ ფა ლი არ ჩე ვა ნის გზით კავ შირს ამ ყა რებს ასე თი ვე თა ვი-სუ ფა ლი ნე ბის მქო ნე პი როვ ნე ბას თან, და ამი სათ ვის სრუ ლი ა დაც არ არის აუც ლე ბე ლი სა ქორ წი ნო პრო ცე დუ რე ბის გავ ლა. ჩვე ნი კვლე ვის მი ზა ნია და ვად გი ნოთ ზღუ დავს თუ არა პი როვ ნულ თა ვი სუფ ლე ბას ქორ წი ნებ რი ვი კავ ში რი? ეწი ნა აღ მდე გე ბა თუ არა იგი თა ვი სი არ სით ნე ბის თა ვი სუფ ლე ბას? არის თუ არა ქორ წი ნე ბა ხე ლის შემ შლე ლი ვი თა-რე ბა პი როვ ნე ბის თა ვი სუ ფა ლი და სრულ ყო ფი ლი გან ვი თა რე ბის გზა ზე?

სექ სის ლი ბე რა ლი ზა ცი ის თვალ საზ რი სის პო პუ ლა რი ზა ცია გა სუ ლი სა უ კუ ნის ოცი ა ნი წლე ბი დან იწ ყე ბა და მას ში არ სე ბი თი წვლი ლი ზიგ მუნდ ფრო ი დის კონ ცეფ ცი ას მი უძ-ღვის; ამ კონ ცეფ ცი ის მი ხედ ვით სექ სუ ა ლო ბა პი როვ ნუ ლო ბის გან მსაზ ღვრელი კომ პო-ნენ ტია. პი როვ ნე ბის მომ წი ფე ბი სა და სო ცი ა ლი ზა ცი ის პრო ცეს ში სწო რედ სექ სუ ა ლო-ბას ენი ჭე ბა გან მსაზ ღვრე ლი და უპი რო ბოდ წამ ყვა ნი რო ლი. ინ დი ვიდ ში ის აპი რო ბებს პი როვ ნუ ლო ბას. პი როვ ნე ბა კი არ გა მო ხა ტავს სა კუ თარ თავს სექ სუ ა ლო ბა ში, არა მედ სექ სუ ა ლო ბა ახ დენს პი როვ ნე ბის სტრუქ ტუ ი რე ბას. პი როვ ნე ბის რო გორც ნორ მა ლუ რი, ისე პა თო ლო გი უ რი გა მოვ ლი ნე ბე ბი ამ პრო ცე სე ბი თაა „გან პი რო ბე ბუ ლი“. მათ შო რის ფრო ი დი უპირ ვე ლეს ად გილს ე.წ. ოი დი პოს კომ პლექს ანი ჭებს. პი როვ ნუ ლი გა მოვ ლე-ნე ბი, ყვე ლა ზე გე ნი ა ლუ რი და სუ ლი ე რე ბით აღ სავ სე კულ ტუ რი სა და ხე ლოვ ნებს ნი მუ-შე ბის ჩათ ვლით, ამ დი ნა მი უ რი პრო ცე სე ბის ე. წ. „დაც ვი თი მე ქა ნიზ მე ბის“ (სუბ ლიმა ცია, აგ რე სია, გაქ ცე ვა, დათ რგუნ ვა და ა.შ.) შე დე გია. ამ კონ ცეფ ცი ის ფარ გლებ ში ქორ წი ნე-ბა, ოჯა ხის ინ სტი ტუ ტი დათ რგუ ნუ ლი ინ სტინ ქტე ბი სა და არაც ნო ბი ე რის სიღ რმი სე ულ ფე ნებ ში გან დევ ნი ლი და ძა ბუ ლო ბე ბი სუბ ლი მა ცი ის პრო ცე სით იხ სნე ბა. ამ ხედ ვამ თავ-და ყი რა და ა ყე ნა სექ სუ ა ლო ბის ტრა დი ცი ული, კლა სი კუ რი გა გე ბა პი როვ ნე ბის ჩა მო ყა-ლი ბე ბას თან და მთლი ან პი როვ ნუ ლის გა გე ბას თან მი მარ თე ბა ში. ამ ხედვამ ა ხა ლი დის-კურ სის შექ მნა ში არ სე ბი თი რო ლი ითა მა შა.

ფრო ი დიდან იწ ყებს სა თა ვეს პი როვ ნე ბის პან სექ სუ ა ლუ რი და დე ტერ მი ნის ტუ ლი გა-გე ბა; სექ სია ყვე ლა ფე რი, სექ სი-ყოვ ლის მომ ცვე ლია, სექ სი-პი როვ ნე ბის საქ მი ა ნო ბის ნე ბის მი ე რი სფე როს სა ფუძ ველ შია. სექ სის მარ თვა შე უძ ლე ბე ლია, იგი მთლი ა ნად მო-ი ცავს ადა მი ანს და მარ თავს მი სი საქ მი ა ნო ბის აბ სო ლუ ტუ რად ყო ველ გვარ გა მოვ ლე-ნას. პი როვ ნუ ლი ტან ჯვა, ნევ რო ზე ბი, სუ ლი ე რი, თუ ფი ზი კუ რი დის კომ ფორ ტი მხო ლოდ დათ რგუ ნუ ლი სექ სუ ა ლო ბის შე დე გია. ამ დის კურ სში კა ცობ რი ო ბის კულ ტუ რა, ტრა დი-

40 anastasia zaqariaZe

ცი უ ლი გა ნათ ლე ბა, მო რა ლუ რი პრინ ცი პე ბი და ზნე ობ რი ვი ნორ მე ბი წარ მოგ ვიდ გე ბა, რო გორც პი როვ ნულ-ადა მი ა ნუ რის დათ რგუნ ვა, ხო ლო პა სუ ხის მგებ ლო ბა თა და ვალ-დე ბუ ლე ბა თა კულ ტუ რა-კო ლექ ტი უ რი ნევ რო ზის რე ზულ ტა ტად. ამ ხედ ვა ში არა აქვს ად გი ლი ტრან სცენ დენ ტურ-მე ტა ფი ზი კურს. შე სა ბა მი სად, ას კე ტუ რი და რე ლი გი უ რი ცხოვ რე ბის ნე ბის მი ე რი გა მოვ ლე ნის მი მართ ჩნდე ბა და უ ფა რა ვი ეჭ ვი და მი უ ღებ ლო ბა. ამ სფე როს ანა ლი ზი დე ტერ მი ნის ტუ ლი მიდ გო მით ხა სი ათ დე ბა.

ექ სის ტენ ცი ო ნა ლიზ მი და მას თან ახ ლოს მდგო მი ტენ დენ ცი ე ბი სექ სუ ა ლუ რი ცდას, თა ვი სუ ფა ლი ურ თი ე რო ბის სა სურ ველ და ფაქ ტი უ რად ერ თა დერთ ფორ მად სა ხა ვენ. მაქს ვე ბე რის მი ხედ ვით სო ცი ა ლუ რი სტრუქ ტუ რე ბის ცვლის თან მდე ვია კულ ტუ რუ ლი გა რე მოს ცვლი ლე ბე ბი, რაც ფაქ ტობ რი ვად იწ ვევს სე რი ო ზულ არ სობ რივ ცვლი ლე ბებს ქორ წი ნე ბამ დე ლი, არა ქორ წი ნე ბუ ლი წყვი ლე ბის სექ სუ ა ლურ ცხოვ რე ბა ში; იც ვლე ბა აქ-ცენ ტე ბი და და მო კი დე ბუ ლე ბა ერ თის მხრივ ქორ წი ნე ბის, რო გორც ინ სტი ტუ ტის მი მართ და მე ო რეს მხრივ-სექ სუ ა ლუ რი ცხოვ რე ბის მი მართ. ვე ბე რის კონ ცეფ ცია სო ცი ო ლო-გი უ რი დე ტერ მი ნიზ მის წა ნამ ძღვარს კი დეც ეფუძ ნე ბა და მის გა ნაც გა მომ დი ნა რე ობს. იგუ ლის ხმე ბა სო ცი ო ლო გი ურ რე ა ლო ბა სა და ზნე ო ბას შო რის ტო ლო ბის წა ნამ ძღვა რი, ტო ლო ბისა, რო მე ლიც შე იძ ლე ბა გა მო ი სა ხოს ფორ მუ ლით: არის = პა სუ ხის მგე ბე ლი არის. ამ ტო ლო ბას უმ ძი მე სი შე დე გე ბი მოს დევს. (5.73) ამე რი კე ლ პო ზი ტი ვის ტებ სა და ბი ჰე ვი ო რის ტებს (ჰ. კაპ ლა ნი, რ. სკი ნე რი, ჰ.მას ტერ სი, ვ. ჯონ სო ნი) სექ სუ ა ლუ რი ურ თი-ერ თო ბე ბი ნე ი რო ფი ზი ო ლო გი ურ რე აქ ცი ებ სა და თე რა პი ულ ტექ ნი კებ ზე დაჰ ყავთ (6).

ამა ვე კულ ტუ რო ლო გი ურ დის კურ სში უნ და იქ ნეს მო აზ რე ბუ ლი და გა ა ნა ლი ზე ბუ ლი მარ ქსიზ მი და მი სი ფი ლო სო ფი უ რი იდე ო ლო გია. კარლ მარ ქსის სო ცი ა ლურ ფი ლო-სო ფი ა ში ოჯა ხი წარ მო ე ბას თა ნაა კავ შირ ში და მი სი არ სი მხო ლოდ „ფუნ ქცი ო ნა ლუ რი ხა სი ა თითაა“ შემოფარ გლური. ნე ო მარ ქსის ტე ბი სათ ვის სექ სუ ა ლუ რი რე ვო ლუ ცია, რო-გორც სო ცი ა ლუ რი რე ვო ლუ ცი ის მე ო რე ეტა პი ახა ლი სა ზო გა დო ე ბის ჩა მო ყა ლი ბე ბის ქვა კუთ ხე დია. ა ხალ სა ზო გა დო ე ბა ში ადა მი ა ნი უნ და გა თა ვი სუფ ლდეს არა ოდენ შრო მა-ზე და მო კი დე ბუ ლე ბი სა გან, არა მედ ერო ტი კუ ლი და ემო ცი უ რი და მო კი დე ბუ ლე ბი სა გან, ეს უკანასკნელნი თავს ქორ წი ნე ბა ში იჩენს, და სუ ლი ე რე ბი სა გან, რო მე ლიც თან სდევს ზნე ობ რივ ცხოვ რე ბას. ნე ო მარ ქსის ტუ ლი ხედ ვის ფუ ძემ დე ბელ ჰერ ბერტ მარ კუ ზეს სა-ხელ თა ნაა და კავ ში რე ბუ ლი სექ სუ ა ლო ბის გა თა ვი სუფ ლე ბა ჰე ტე რო სექ სუ ა ლო ბი სა გან და „პო ლი მორ ფიზმის“, ანუ „სქე სის, როგორც თა ვი სუ ფა ლი არ ჩე ვა ნის“იდეა. (7. 458) მან სცა და მო ეხ დი ნა მარ ქსიზ მი სა და ფრო ი დიზ მის სინ თე ზი რე ბის გზით კონ ტრკულ-ტუ რუ ლი სო ცი ა ლუ რი მოძ რა ო ბის ღი რე ბუ ლე ბე ბის დამ კვიდ რე ბა. ბი ო ლო გი ი სა და ის-ტო რი ის სო ცი ა ლუ რი მნიშ ვნე ლო ბას იგი ხე დავს, რო გორც ადა მი ა ნუ რი ინ სტინ ქტე ბის რეპ რე სი ის წი ნა აღ მდეგ მი მარ თული ბრძო ლის გზას. მარ კუ ზე ამ ტკი ცებს, რომ ჩვე ნი ცი ვი ლი ზა ცია და ფუძ ნე ბუ ლია ინ სტინ ქტე ბის დათ რგუნ ვა ზე. (7. 467) სექ სი წარ მო შობს ენერ გი ას, და მი სი რეპ რე სი ის შე დე გად ენერ გია პროგ რე სის მა საზ რდო ებ ლად იქ ცე ვა. მარ კუ ზეს მი ხედ ვით უმ წვა ვე სი კონ ფლიქ ტი არ სე ბობს გა უც ხო ვე ბულ შრო მა სა(პერ ფორ-მან სის პრინ ცი პი) და ეროსს(ტკბო ბის პრინ ცი პი) შო რის. სექ სი დაშ ვე ბუ ლია მხო ლოდ „სა უ კე თე სო ე ბი სათ ვის (კა პი ტა ლის ტე ბი სათ ვის),“ მშრო მე ლე ბი სათ ვის კი მხო ლოდ მა-შინ, რო დე საც პერ ფორ მანს ხე ლი არ ეშ ლე ბა.

41`vidre sikvdili ar dagvaSorebs~

მარ კუ ზეს სჯე რა, რომ სო ცი ა ლის ტურ სა ზო გა დო ე ბა ში „გა უც ხო ე ბულ შრო მას“ (ali-e na ted la bor) ჩა ე ნაც ვლე ბა “არა-გა უც ხო ვე ბუ ლი ლი ბი დუ რი შრო მა“ (non-ali e na ted li bi di nal work), რაც სა ბო ლოო ჯამ ში „არა-რეპ რე სი ულ სუბ ლი მა ცი ა ზე“ ( non-rep res-si ve sub li ma ti on) და ფუძ ნე ბულ „არა-რეპ რე სი ულ ცი ვი ლი ზა ცი ას“ (a non-rep res si ve ci vi li za ti on) წარ მო შობს.

ამავე კონტაქტში უნდა გაანალიზდეს გა სუ ლი სა უ კუ ნის და საწ ყი სში წარმოშობილი რა დი კა ლურ-ფე მი ნის ტუ რი მოძ რა ო ბა. ბე თი ფრი დე ნის მი ერ წა მო ყე ნე ბულ მა იდე ამ, ქა ლის პრი ო რი ტე ტუ ლი პო ლი ტი კურ-სო ცი ა ლუ რი სტა ტუ სის შე სა ხებ, გაგ რძე ლე ბა პო ვა „მე ო რე ტალ ღის ფე მი ნიზ მის“ ავ ტო რის სი მო ნა დე ბო ვუ ა რის კონ ცეფ ცი ა ში. ბო ვუ ა რი ამ ტკი ცებს, რომ სქე სი იდენ ტო ბის ას პექ ტია და სა ფე ხუ რებ რი ვად, თან და თა ნო ბით მი-იღ წე ვა. ქა ლი კონ სტრუქ ცი აა, იდე აა და არა ინ დი ვი დი, ან ქალ თა გვა რის წარ მო მად გე-ნე ლი. ა და მი ა ნი არ იბა დე ბა ქა ლად, ამ ბობს ბო ვუ ა რი, იგი ხდე ბა ქა ლი. (8.301)

სქე სი ჩა წე რი ლია სხე ულ ში. სხე უ ლით და სხე ულ ში მიმ დი ნა რე ობს პი როვ ნე ბის სი-ცოც ხლე, რო მე ლიც იმავ დრო უ ლად ტრან სცენ დენ ტუ ლი ცაა.

ტერ მი ნი „ფსი ქე“-(physe) უნ და გა ვი გოთ „ჰე ლი ო მორ ფი ზი კუ რი“ აზ რით, რო გორც ორი ადა მი ა ნუ რი პრინ ცი პის: ფი ზი კუ რის და მე ტა ფი ზი კუ რის შემ კვრე ლი.. ფსი ქეს სენ-სო რუ ლი, ნერ ვუ ლი და ემო ცი უ რი ფეს ვე ბი ერ თის მხრივ ადა მი ა ნის სხე უ ლებ რი ვი ორ-გა ნიზ მის ნა წი ლია, ხო ლო მე ო რეს მხრივ სტი მუ ლებ სა და იმ პულ სებს აწ ვდის სულს, რო მე ლიც თა ვის მხრივ აკონ ტრო ლებს ფსი ქი კურ კომ პლექსს.

სუ ლი არ შე იძ ლე ბა დაყ ვა ნილ იქ ნეს ფსი ქიზ მზე. ონ ტო ლო გი უ რად ადა მი ა ნი სუ ლი სა და სხე უ ლის ერ თო ბაა და ამ ცოც ხა ლი ერ თო ბის შიგ ნით ორ გა ნუ ლად ეწე რე ბა პი როვ-ნუ ლო ბა თა ვი სი ფსი ქე თი. ფსი ქე არის სო მა შიც(სხე უ ლებ რივ ში) და სულ შიც. ფსი ქი კუ რი ცხოვ რე ბა ამ დიდ რებს, დრა მა ტიზ მით ავ სებს პი როვ ნე ბის ში ნა გან სამ ყა როს; იგი, მათ შო რის, მარ თავს პი როვ ნე ბის სქე სობ რივ ცხოვ რე ბას.

ფსი ქო ლო გი უ რი ცხოვ რე ბის ჩარ ჩო ებ ში ვი თარ დე ბა ადა მი ა ნუ რი კონ ფლიქ ტე ბი და და ძა ბუ ლო ბა ნი, ვნე ბე ბი, ერო სი. რო გორც ფსი ქი კა ში, ისე სხე უ ლებ რივ ბუ ნე ბა ში ცოც-ხლდე ბა სქეს თა ურ თი ერ თშევ სე ბა და ურ თი ერ თმი ზი დუ ლო ბა.

მა მა კაც სა და ქალს შო რის ფსი ქო ლო გი უ რი გან სხვა ვე ბე ბის არ სე ბო ბას ვერ ვუ გულ-ვე ბელ ვყოფთ. ამ გან სხვა ვე ბის სა ფუძ ვე ლი არ უნ და ვე ძე ბოთ მხო ლოდ კულ ტუ რულ ტრა დი ცი ებ ში, ან განსხვავებულ კულ ტუ რო ლო გი ურ ხედ ვებ ში.

სხე უ ლებ რივ და ფსი ქო ლო გი ურ სექ სუ ა ლო ბას შო რის ჰარ მო ნი ზა ცი ის პრო ცეს ში შე საძ ლე ბე ლია წარ მო იშ ვას კონ ფლიქ ტე ბი, სირ თუ ლე ე ბი. შე საძ ლე ბე ლია ფსი ქი კუ რი ორ გა ნიზ მის ანო მა ლი ე ბის არ სე ბო ბაც; მა გა ლი თად, რო დე საც პი როვ ნე ბას არ შე უძ ლია სა კუ თა რი ფი ზი კუ რი სქე სის მი ღე ბა და იგი მი მარ თავს ფი ზი კუ რი სექ სუ ა ლო ბის ჩა ნაც-ვლებას ფსი ქი კური სექ სუ ა ლო ბით.

ჩვე ნი მი ზა ნი არ არის პი როვ ნე ბის ფსი ქო-სექ სუ ა ლუ რი გან ვი თა რე ბის ეტა პე ბის ანა-ლი ზი. მხო ლოდ ავ ღნიშ ნავთ, რომ პი როვ ნე ბის ჩა მო ყა ლი ბე ბი სა და გან ვი თა რე ბის გზა-ზე არ სე ბობს ფსი ქო ლო გი უ რი გან სხვა ვე ბუ ლო ბე ბი და მა თი მი წე რა მხო ლოდ კულ ტუ-რულ ზე მოქ მე დე ბა თა შე დე გებ ზე არ შე იძ ლე ბა.

ადამიანი არ იშ ლე ბა ცალ კე ულ ნა წი ლე ბად არც ონ ტო ლო გი ურ, არც დრო ით გან-ზო მი ლე ბა ში. ძვ. წ. V სა უ კუ ნის ნაშ რომ ში „ად გი ლე ბი ადა მი ან ში“ გა მოთ ქმუ ლია მო საზ-რე ბა, რომ სხე უ ლი არ შე იძ ლე ბა გან ხი ლულ იქ ნეს რო გორც ობი ექ ტი. ფი ლო სო ფიის

42

ის ტო რი ა ში არ სე ბობს სულ მცი რე სა მი კონ ცეფ ცია ადა მი ა ნის სხე უ ლებ რი ვი ბუ ნე ბის შე სა ხებ: დუ ა ლის ტუ რი, მო ნის ტუ რი, პერ სო ნა ლის ტუ რი. ამ უკა ნას კნელ თა მო საზ რე ბის სა ფუძ ველ ში დევს პი როვ ნე ბის ქრის ტი ა ნუ ლი გა გე ბა. პი როვ ნე ბის მა ხა სი ა თებ ლე ბად სა ხელ დე ბა ყო ფი ე რე ბა, ცნო ბი ე რე ბა, თა ვი სუფ ლე ბა და პა სუ ხის მგებ ლო ბა.

მაგ რამ ამავ დრო უ ლად რად გა ნაც არ სე ბობს სხე უ ლი სა და პი როვ ნე ბის ურ თი ერ თმი-მარ თე ბა– არ სე ბობს სქეს სა და პი როვ ნე ბის ურთიერთმიმართების პრობ ლე მა. უეჭ ვე-ლია, რომ პი როვ ნუ ლო ბა არ შე იძ ლე ბა დაყ ვა ნილ იქ ნეს სექ სუ ა ლო ბა ზე, მაგ რამ ასე ვე ცხა დია, რომ სექ სუ ა ლო ბა მო ი ცავს პი როვ ნულ მთელს, მი სი გა ნუ ყო ფე ლი ნა წი ლია.

სხე უ ლის უახ ლე სი ის ტო რია ჟან ბოდ რი ა რის მი ხედ ვით მი სი დე მარ კა ცი ის ის ტო რი-აა. ამ ის ტო რი ა ში მოთ ხრო ბი ლია, თუ რო გორ ახ დენს ნიშ ნე ბი სა და და საზ ღვრა თა ქსე-ლი სხე უ ლის და ნა წევ რე ბას იმ გვა რად, რომ სა ბო ლოო ჯამ ში მის უარ ყო ფამ დე მი დის, რო გორ ხდე ბა მი სი რო გორც სტრუქ ტუ რუ ლი მა სა ლის რე ორ გა ნი ზა ცია და და ნა წი ლე ბა ნიშ ნობ რი ვი გაც ვლი სათ ვის მო სა ხერ ხე ბელ ერ თე უ ლე ბად. რო გორ ხდე ბა მი სი სიმ ბო-ლუ რი გაც ვლა სექ სუ ა ლო ბა ზე, რო გორც მა დე ტერ მი ნი რე ბელ ინ სტან ცი ა ზე. ამ საზ რი-სის მა ტა რე ბე ლი სხე უ ლი, თა ნა მედ რო ვე გა გე ბით სექ სუ ა ლო ბას და მორ ჩი ლე ბუ ლი, ანუ გა თა ვი სუფ ლე ბუ ლი, ერ თვე ბა პრო ცეს ში, რო მე ლიც თა ვი სი ფუნ ქცი ო ნი რე ბით და სტრა ტე გი ით გა ნურ ჩე ვე ლია პო ლი ტი კუ რი ეკო ნო მი ი სა გან. (9. 193-194) სა გუ ლის ხმოა ბოდ რი ა რის მი ერ სხე უ ლის მო დე ლებს ანა ლი ზი, ესაა ნე გა ტი უ რი ტი პე ბი სხე უ ლი სა, მი-სი რე დუქ ცი ის ფორ მე ბი, რო მელ თა შო რის ბა ზი სუ რია მა ნე კე ნი, ამ სიტ ყვის მრა ვა ლი მნიშ ვნე ლო ბით (9.216-217) რო ბო ტის ეპო ქა ში და ბა დე ბუ ლი მა ნე კე ნი, სხე უ ლია; იგი რო ბო ტის იდე ა ლუ რი მეწ ყვი ლეა. მა ნე კე ნი მთლი ა ნად ღი რე ბუ ლე ბის კა ნო ნის ძა ლა-უფ ლე ბი თაა მარ თუ ლი, ოღონ დაც რო გორც ნიშ ნობ რი ვი ღი რე ბუ ლე ბის წარ მო ე ბის ად-გი ლი. აქ იწარ მო ე ბა არა სა მუ შაო ძა ლა, არა მედ მნიშ ვნე ლო ბის მო დე ლე ბი-არა უბ-რა ლოდ სურ ვი ლე ბის აღ მსრუ ლე ბე ლი სექ სუ ა ლუ რი მო დე ლე ბი, არა მედ სექ სუ ა ლო ბა, რო გორც მო დე ლი.

სხე უ ლებ რი ვი ბუ ნე ბის ფე ნო მე ნო ლო გი უ რი გა გე ბა არ იქნე ბა სრულ ყო ფი ლი თუ მას ონ ტო ლო გი ურ ხედ ვას არ და ვა მა ტებთ. „მე ჩე მი სხე უ ლი ვარ“ სრუ ლი ა დაც არ ნიშ ნავს, რომ სხე უ ლი უბ რა ლოდ ობი ექ ტია, სხე უ ლის ყო ვე ლი ნა წი ლი ადა მი ა ნის ნა წი ლი ცაა და მი სი ამ გვა რად არ სე ბო ბა ადა მი ა ნის სუ ლის არა მა ტე რი ა ლურ არ სე ბობ სთა ნაა და კავ-შრე ბუ ლი. ჩვე ნი სხე უ ლი, ჩვე ნი ხე ლე ბი, თვა ლე ბი სუ ლის არ სე ბო ბის გა მო არ სე ბო ბენ, ამ ბობს ჟაკ მა რი ტე ნი. (10.91)

არ სე ბო ბა შე საძ ლე ბე ლია მხო ლოდ არ სის შიგ ნი დან გა იხ სნას. ადა მი ა ნის არ სი კი სუ ლი სა და სხე უ ლის სუბ სტან ცი ო ნა ლუ რი ერ თო ბით იგე ბა, იგი სა კუ თარ ექ სისტენ ცი ო-ნა ლურ ფორ მას სუ ლი დან იღებს, აქე დან გა მომ დი ნა რე შე საძ ლე ბე ლია ვი ლა პა რა კოთ თუ რა ტომ იძენს სხე უ ლის ღი რე ბუ ლე ბა გან სა კუთ რე ბულ მნიშ ვნე ლო ბას სამ ყა როს თან, სა ზო გა დო ე ბას თან, ის ტო რი ულ მდი ნა რე ბას თან მი მარ თე ბა ში.

არ უნ და და ვი ვიწ ყოთ, რომ მეც ნი ე რულ-ტექ ნი კუ რი პროგ რე სის მი ერ შე მო თა ვა ზე-ბუ ლი სხვა დას ხვა ტექ ნო ლო გი ე ბი სა ბო ლოო ჯამ ში სხვა არა ფე რია თუ არა ცალ კე უ-ლი ორ გა ნოს ძვალ-კუნ თო ვან-ნერ ვუ ლი სის ტე მის ტექ ნი კუ რი გაძ ლი ე რე ბა: ცალ კე ულ შემ თხვე ვებ ში ეს მა ღალ გან ვი თა რე ბუ ლი მან ქა ნე ბის სა შუ ა ლე ბით, მა გა ლი თად სენ სო-რუ ლი აპა რა ტე ბის (ფი გუ რე ბი სა და ბგე რე ბის მოხ მა რე ბის ტექ ნო ლო გი ე ბი, აი პო დე ბი,

anastasia zaqariaZe

43

ვი დეო-ტე ლე-კი ნო აპა რა ტუ რე ბი), სხვა შემ თხვე ვა ში ინ ტე ლექ ტის გაძ ლი ე რე ბის , ე.წ. კი ბერ ტექ ნო ლო გი ე ბის (ინ ფორ მა ტი კა, კომ პი უ ტე რე ბი) დახ მა რე ბით ხორციელდება.

სხე უ ლი საზ ღვა რია, სა დე მარ კა ციო ხა ზია, დრო ით-სივ რცი თი და საზ ღვრუ ლო ბის ნიშ ნია. ტკი ვი ლის, ავად მყო ფო ბის, სიკ ვდი ლის ას პა რე ზია.

პი როვ ნე ბა აზ როვ ნე ბის, თა ვი სუფ ლე ბის, თვით გა მორ კვე ვის ექ სის ტენ ცი ო ნა ლუ რი სიმ დიდ რის მფლო ბე ლია. სხე უ ლის ნა წი ლე ბი ერ თმა ნეთ თან ჰარ მო ნი ულ და იე რარ ქი-ულ კავ შირ ში არი ან. მა თი ერ თო ბა ქმნის ცოც ხალ ორ გა ნიზმს, რო მელ საც სუ ლი კრავს. ე საა ტო ტა ლუ რად უნი ტა რუ ლი ერ თო ბა.(uni to ta li ta); მის თვის უპირ ვე ლე სი სი კე თე-სი-ცოც ხლეა.

მე უღ ლე თა კავ ში რის ექ სის ტენ ცი ო ნა ლუ რი ჭრი ლი გუ ლის ხმობს კავ ში რის ნე ბა ყოფ-ლო ბით ხა სი ათს, იძუ ლე ბა, ძალ და ტა ნე ბა აქ გა მო რიც ხუ ლია. მე უღ ლე თა კავ ში რის ექ სის ტენ ცი ო ნა ლუ რი საზ რი სი ვლინ დე ბა იმა ში, რომ არა ფე რი და არა ვინ მა ი ძუ ლებს შე ვი დე ქორ წი ნე ბით კავ შირ ში. დე ტერ მი ნიზ მი აქ არ უნ და მუ შა ობ დეს. ქორ წი ნებ რი ვი კავ ში რი გუ ლის ხმობს, იმას, რომ პი როვ ნე ბა სრუ ლად უძ ღვნის თავს კავ ში რი მყოფ მე-ო რე პერ სო ნას.

მე უღ ლე ო ბა ნიშ ნავს წყვი ლის ორი ვე წევ რის მიერ სა კუ თა რი თა ვის და ვიწ ყე ბას სხვა-ში. ამ ერ თო ბა ში ხდე ბა „მე-ს“ გა უქ მე ბა“შენ-თვის“, სა კუ თა რი პი როვ ნე ბის მი-ძღვნა, ძღვნად მირ თმე ვა, ჩუ ქე ბა, სრუ ლად გა ცე მა. ეს პრო ცე სი ორ მხრი ვი უნ და იყოს და მა შინ ორის ერთ არ სად მყო ფო ბა, ორი სრულ ყო ფი ლი ერ თო ბა, შექ მნის ახალ მთელს.

ცალ კე ულ მო რა ლის თე ო რი ებ ში გავ რცე ლე ბუ ლი მო საზ რე ბით ზნე ო ბა ნე ბის ძა-ლა უფ ლე ბის გა მოვ ლე ნაა, ეთი კუ რი ღი რე ბუ ლე ბე ბი რეპ რე სი უ ლი ია რა ღია, რო მე ლიც პი როვ ნუ ლი თა ვი სუფ ლე ბის შეზ ღუდ ვას იწ ვევს. ვფიქ რობთ, რომ მო რა ლი სა კუ თა რი ვნე ბე ბის მარ თვის ხე ლოვ ნე ბაა. რომ ზნე ო ბა ადა მი ან ში მი სი მთე ლო ბის რე ა ლი ზა ცი აა.

რას ნიშ ნავს მო რა ლუ რად სრულ ყო ფი ლი ადა მი ა ნი? ვფიქ რობთ, რომ ეს იმ გვა რი პი როვ ნე ბაა, რო მელ შიც რე ა ლი ზე ბუ ლია ზნე ობ რივ ღი რე ბუ ლე ბა თა იე რარ ქია, ის გა ნუ-ყო ფე ლი მთე ლია, სა დაც არ ცერ თი ელე მენ ტი არ პრე ვა ლი რებს სხვა ზე. ქრის ტი ა ნუ ლი ეთი კის თვალ სა წი ერ ში ქორ წი ნე ბა ში მყო ფი წყვი ლი სწო რედ პი როვ ნე ბა თა ურ ღვე ვი კავ ში რის, ზნე ობ რი ვად სრულ ყო ფილ ადა მი ან თა ერ თო ბის მა გა ლი თია.

ქრის ტი ა ნუ ლი პერ სპექ ტი ვაქრის ტი ა ნუ ლი ეთი კის დის კურ სის მი ხედ ვით ქორ წი ნე ბა ერ თერ თი უძ ვე ლე სი სო ცი-

ა ლური ინ სტი ტუ ტია, შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ იგი პირ ვე ლი ადა მი ა ნის გა ჩე ნის თა ნა ვე გაჩ ნდა, ანუ უფალ მა ქორ წი ნე ბა კა ცობ რი ო ბის და ცე მამ დე და ა წე სა.

ქრის ტი ა ნუ ლი პერ სპექ ტი ვი დან ქორ წი ნე ბის ბუ ნე ბა ცა და მი სი დრო ი თი პა რა მეტ-რე ბიც მნიშ ვნე ლო ვა ნია. ქორ წი ნე ბა წარ მო ად გენს ხან გრძლივ შე თან ხმე ბას კაც სა და ქალს შო რის, რაც ორ მხრივ სექ სუ ა ლურ უფ ლე ბებ საც გუ ლის ხმობს. ქორ წი ნე ბის ბიბ ლი-ურ კონ ცეფ ცი ა ში მი სი, სულ ცო ტა სა მი, არ სობ რი ვი ელე მენ ტი გა მო ი ყო ფა:

1. ქორ წი ნე ბა დგე ბა ბი ო ლო გი ურ მა მა კაც სა და დე და კაცს შო რის. ბუ ნებ რი ვი გამ-რავ ლე ბა შე საძ ლე ბე ლია მხო ლოდ ამ კავ ში რით. „შექ მნა ღმერ თმა კა ცი, თა ვის ხა ტად შექ მნა იგი, მა მა კა ცად და დე და კა ცად შექ მნა იგი ნი. აკურ თხა ღმერ თმა ისი ნი და უთ ხრა: ინა ყო ფი ე რეთ და იმ რავ ლეთ, აავ სეთ დე და მი წა, და ე უფ ლეთ

`vidre sikvdili ar dagvaSorebs~

44

მას, ეპატ რო ნეთ ზღვა ში თევზს, ცა ში ფრინ ველს, ყო ველ ცხო ველს, რაც დე და მი-წა ზე და ხო ხავს“დაბ. 1, 27-28.

ეს პერ სპექ ტი ვა გა მო რიც ხავს ჰო მო სექ სუ ა ლუ რი ქორ წი ნე ბის არ სე ბო ბას. წმინ და მა მე ბი ამ ტი პის ქორ წი ნე ბას კრძა ლა ვენ, და მას მი იჩ ნე ვენ მი უ ტე ვე ბელ ცოდ ვად „ანუ არა უწ ყი თა, რა მე თუ ცრუ თა სა სუ ფე ვე ლი ღმრთი საი ვერ და იმ კუ იდ რონ? ნუ სცდე ბით: არ ცა მე ძავ თა, არ ცა კერ პთმსა ხურ თა, არ ცა მემ რუ შე თა, არ ცა ჩუ კენ თა, არ ცა მა მათ მა ვალ თა, არ ცა ან გაჰ რთა“1 კორ. 6,9.

2. ქორ წი ნე ბა ში სექ სუ ა ლუ რი კავ ში რი მა მა კაც სა და დე და კაცს შო რის სა ხელ დე ბუ-ლია „ერთ ხორც“ კავ ში რად. სა მოთ ხი დან გა მო დევ ნის შემ დეგ „შე იც ნო ადამ მა ევა, თა ვი სი დე და კა ცი, და ორ სულ და ევა და შვა კა ე ნი“.დაბ. 4,1. მო ცი ქუ ლი პავ-ლე კო რინ თელ თა მი მართ პირ ველ ეპის ტო ლე ში სა უბ რობს ქორ წი ნე ბა ში მა მა კა-ცი სა და დე და კა ცის მი ერ სხე უ ლის ფლო ბა ზე „ხო ლო სიძ ვი სათ ვის, კა ცად-კა ცად-სა თვი სი ცო ლი ეს ვინ, და თვი თე ულ სა თვი სი ქმა რი ეს ვინ. ცოლ სა ქმა რი იგი თა-ნა ნა დებ სა პა ტივ სა მის ცემ დინ, ეგ რე ცა ცო ლი-ქმარ სა. ცო ლი თვი სი ხორ ცსა ზე და არა უფალ არს, არა მედ ქმა რი; ეგ რეთ ცა და ქმა რი ცა თვის თა ხორ ცთა ზე და არა უფალ არს, არა მედ ცო ლი“.7.2-4 მი უ ხე და ვად იმი სა, რომ ქორ წი ნე ბა შე ი ცავს სექ სუ ა ლურ უფ ლე ბებს, ის არაა სექ სით შეზ ღუ დუ ლი. ო რი ადა მი ა ნის ქორ წი ნე ბა-ში მყო ფო ბა არის ერ თო ბა. “. . . იყ ვნენ ორი ვე ნი ერთ ხორც“. 1 კორ. 6,16, ანუ კავ ში რი, რო მე ლიც უფ რო მე ტია, ვიდ რე სექ სუ ა ლუ რი. „ ვი თარ მედ არ ღა არი ან ორ, არა მედ ერთ ხორც...“ მათ.19,6. წმინ და წე რილ ში ორი ადა მი ა ნის ქორ წი-ნე ბა ში ყოფ ნა და კავ ში რე ბუ ლია კონ კრე ტულ აქ ტებ თან: ბიბ ლი ა ში ვკით ხუ ლობთ, რომ ეს ურ თი ერ თო ბა გუ ლის ხმობს გამ რავ ლე ბას „. . .ინა ყო ფი ე რეთ და იმ რავ-ლეთ, აავ სეთ დე და მი წა“ დაბ.1, 28 გა ერ თი ა ნე ბას/მი წე ბე ბას „ამის თვის და უ ტე ოს კაც მან მა მაი თვი სი და დე დაი თვი სი და შე ე ყოს ცოლ სა თვის სა, და იყ ვნენ ორი ვე იგი ერთ ხორც“. დაბ. 2, 24 და გა ხა რე ბას „ კურ თხე ულ იყოს შე ნი წყა რო და იხა-რებ დე შე ნი სიყ მაწ ვი ლის ცოლ თან. მოყ ვა რულ შველ თან და ტურ ფა ქურ ციკ თან, და გატ კბოს მის მა გულ-მკერ დმა ყო ველ დროს, გაბ რუვ დი მუ დამ მი სი სიყ ვა რუ-ლით;“ იგავ.5, 18-19.

3. ქორ წი ნე ბა არის აღ ქმა ღვთის წი ნა შე. ე საა ორ მხრი ვი ვალ დე ბუ ლე ბა ღვთის წი-ნა შე. მათ. 9.6 ქორ წი ნე ბა არის ხან გრძლი ვი შე თან ხმე ბა „..აწ უკუე რო მელ ნი-იგი ღმერ თმან შე ა უღ ლნა, კა ცი ნუ გა ნა შო რებს“ მათ. 19.6 “ნუ გა ნე შო რე ბით ურ თი-ერ თას“ 1 კორ. 7,5, მი მარ თავს პავ ლე მო ცი ქუ ლი ქორ წი ნე ბა ში მყოფთ; „ვიდ-რე სიკ ვდი ლი არ დაგ ვა შო რებს“ ეს საკ რა ლუ რი ფრა ზა ქორ წი ნე ბის სა ი დუმ ლოს აღ სრუ ლე ბი სას იწარ მო ით ქმე ბა წყვილის მიერ. მას ში გახ სნი ლია ქრის ტი ა ნუ ლი ხედ ვა ქორ წი ნე ბის ხან გრძლი ვო ბა ზე. ო რი ადა მი ა ნი დებს აღ ქმას უფ ლის წი ნა შე, რომ მთე ლი სი ცოც ხლის მან ძილ ზე მა თი ქორ წი ნებ რი ვი კავ ში რი იქ ნე ბა ურ ღვე-ვი. მათ. 22.30

ქრის ტი ა ნულ დის კურ სში ახა ლი აღ თქმის შვი დი სა ი დუმ ლო თა გან ერ თი ერ თი ქორ-წი ნე ბაა. სა ი დუმ ლო ე ბა ნი შე იძ ლე ბა და ნა ხულ იქ ნეს რო გორც ადა მი ა ნუ რი ცხოვ რე ბის გზა ზე პი როვ ნე ბად ჩა მო ყა ლი ბე ბის სა შუ ა ლე ბა, გზა რო მე ლიც ადა მი ან ში პი როვ ნე ბას

anastasia zaqariaZe

45

აღ ვი ძებს; ესაა ზნე ობ რი ვი ღი რე ბუ ლე ბე ბის აღი ა რე ბი სა და რე ა ლი ზა ცი სათ ვის მზა ო ბის წი ნა პი რო ბა.

ქორ წი ნე ბი თი კავ ში რი პი როვ ნე ბას მო ი ცავს სრუ ლად და არა მის ერთ, მა გა ლი-თად, ფი ზი კურ ნა წილს. თუ ქალი სა და მა მა კაცის კავ ში რი სრულ-ყო ფი ლია: სრუ ლად მყო ფია, იგი მო ი ცავს სხე ულს, სულს, ფსი ქეს, თუ ერ თი ერ თი ამ კომ პო ნენ ტთა გა ნი არ მყო ფობს, კავ ში რი არაა სრულ ყო ფი ლი და ობი ექ ტუ რად მცდა რია, რად გა ნაც სხე უ ლი ამ შემ თხვე ვა ში მო აზ რე ბუ ლი იქ ნე ბა არა რო გორც კომ პო ნენ ტი-სხე უ ლი, არა მედ რო-გორც სა მი ვე კომ პო ნენ ტის ერ თში ჩამ ნაც ვლე ბე ლი ყოვ ლის მომ ცვე ლი რამ. უფალ მა მა მა კა ცად და ქა ლად შექ ნა ადა მი ა ნი. ამ აქ ტით მათ თა ნაბ რად მი ა ნი ჭა პერ სო ნუ ლი იდენ ტო ბა. ეს გუ ლის ხმობს იმას, რომ თვი თო ე ულ მა უნ და გა აც ნო ბი ე როს და მი ი ღოს სა კუ თა რი სექ სუ ა ლუ რი იდენ ტო ბაც. ქორ წი ნე ბით კავ შირ ში სექ სუ ა ლო ბა ურ თი ერ თავ-სე ბა დო ბით ხა სი ათ დე ბა, იგი მო ი ცავს მთლი ან ადა მი ა ნურ არ სე ბას. რო გორც წე სი ურ-თი ერ თავ სე ბა დი ერ თო ბა სრუ ლად რე ა ლიზ დე ბა ქორ წი ნე ბა ში, ანუ ფი ზი კურ, ფსი ქი კურ და სუ ლი ერ კავ შირ ში. მე უღ ლე ო ბა უპი რო ბოდ გუ ლის ხმობს ურ თი ერ თპა სუ ხის მგებ ლო-ბის ურ ღვე ო ბას და სიმ ტკი ცეს, რად გა ნაც იგი და კავ შრე ბუ ლია მო მა ვა ლი თა ო ბის აღ-ზრდი სათ ვის აუ ცი ლე ბე ლი პი რო ბე ბის შექ მნას თან. სექ სუ ა ლუ რი ცხოვ რე ბის თან მდე ვი ფე ნო მე ნი მუ დამ უნ და იყოს პა სუ ხის მგებ ლო ბის გრძნო ბა. ეს ფე ნო მე ნი ქორ წი ნე ბა ში იძენს გან სა კუთ რე ბულ დატ ვირ თვა სა და მნიშ ვნე ლო ბას. მორ წმუ ნე წყვი ლის თვის აქ ტი, რო მელ საც ახა ლი სი ცოც ხლის და ბა დე ბა მოს დევს, გან სა კუთ რე ბუ ლი მნიშ ვნე ლო ბი თაა დატ ვრთუ ლი, რად გა ნაც იგი და კავ ში რე ბუ ლია შე მომ ქმე დი-ღმერ თის გან სა კუთ რე ბულ ქმედებასთან. ნე ბის მი ე რი პი როვ ნე ბის და სა ბა მი უფ ლის შე მოქ მე დე ბი თი აქ ტი თაა ნი-შან დე ბუ ლი, არ ცერ თი ადა მი ა ნი შემ თხვე ვის წყა ლო ბით არ იშ ვე ბა, ადა მი ა ნის და ბა დე-ბა ყო ველ თვის უფ ლის შე მოქ მე დე ბი თი სიყ ვა რუ ლით არის გა ნა თე ბუ ლი. რწმე ნი სა და გო ნე ბის ამ ფუნ და მენ ტუ რი ჭეშ მა რი ტე ბი დან გა მომ დი ნა რე ობს, რომ შვი ლი ე რე ბის უნა-რი ადა მი ა ნის სექ სუ ა ლო ბა ში მი სი სიღ რმი სე უ ლი საზ რი სი თაა ჩა წე რი ლი და იგი უფა-ლის შე მოქ მე დე ბით უნარ თა ნაა წილ ნა ყა რი. წყვი ლი: ქა ლი და მა მა კა ცი, არც არ ბიტ რი და არც ბა ტო ნი რაა, მხო ლოდ მათ ნე ბა ზე არაა და მო კი დე ბუ ლი ბავ შვის ყოფ ნა-არ ყოფ ნის, და ბა დე ბა-არდა ბა დე ბის სა კით ხი. წყვი ლი უფ ლის შე მოქ მე დე ბი თი გა დაწ ყვე-ტი ლე ბე ბის თა ნა მო ნა წი ლეა და ამ დე ნად თა ნა-შე მოქ მე დო ბი თო ბა მა თი უზე ნა ე სი და-ვა ლე ბაა, უდი დე სი მი სია ამ ქვეყ ნად, და არა ოდენ კონკრეტული ქა ლი სა და კა ცის კაპ რი ზი, ან ახი რე ბა. იო ა ნე პავ ლე მე ო რე წერს, რომ ადა მი ა ნის მა მად და დე დად გარ-და-ქცე ვა ში თა ვად ღმერ თი მყო ფობს, მაგ რამ სრუ ლი ად გან სხვა ვე ბუ ლი სა ხით, ვიდ რე ეს ხდე ბა „დე და მი წა ზე სხვა სა ხე ო ბა თა გამ რავ ლე ბის დროს“. (11.561-64) მხო ლოდ ღმერ თი დან შე იძ ლე ბა იშ ვას „ის „ხა ტო ბა და მსგავ სე ბა“, რო მე ლიც ადა მი ა ნი სათ ვისაა მა ხა სი ა თე ბე ლი, ისე რო გორც ეს შე საქ მე ში მოხ და. და ბა დე ბა-შე საქ მეს გაგ რძე ლე ბაა.

ამ გვა რად, შე იძ ლე ბა და ვას კვნათ, რომ ის ძი რი თა დი პრინ ცი პე ბი რო მელ თაც ქრის-ტი ა ნუ ლი ეთი კის მი ხედ ვით უნ და და ემ ყა როს ქორ წინე ბა არის: ჭეშ მა რი ტი სიყ ვა რუ ლის პრინ ცი პი, ურ თი ერ თავ სე ბა დო ბის პრინ ცი პი, სა კუ თა რი თა ვის მიძ ღვნის პრინ ცი პი, პა-სუ ხის მგებ ლო ბის, გულ წრფე ლო ბის პრინ ცი პი, პი როვ ნუ ლი ღირ სე ბის, პა ტი ოს ნე ბი სა და სიწ მინ დის, ერ თგუ ლე ბის პრონ ცი პი. ყვე ლა ეს პრინ ცი პი ფაქ ტი უ რად ერ თმა ნე თის გან გა მომ დი ნა რე ობს და ერ თმა ნეთს ეფუძ ნე ბა.

`vidre sikvdili ar dagvaSorebs~

46

განოყენებული ლი ტე რა ტუ რა:

1. ბიბ ლია. თბ; 19892. ახა ლი აღ თქმა. თბ; 20033. ნორ მან გე იზ ლე რი. ქრის ტი ა ნუ ლი ეთი კა. თბ..20034. S. Fre ud. Three Sssays on the Theory of Sexuality. Ya le. Un-ty press.1968 5. A. Kar di ner. Sex and Mo ra lity. N.Y.19546. W.H. Mas ters. V.E. Jon son. Hu man Se xu al Res pon se. N.Y. 19667. H. Mar cu se. Eros and Ci vi li za ti on. 2nd edi ti on. Lon don: Ro ut led ge, 19878. Si mo ne de Be a u vo ir. The Second Sex, Ran dom Ho u se: 20099. Ж. Бодриар. Символический обмен и смерть. М.200010. Jac qu es Maritain. Per son and the Com mon Go od. Uni ver sity of Not re Da me

Press. 197311. Po pe John Pa ul II. The Theology of the body; Hu man Lo ve in the Di vi ne Plan,

Pa u li ne Bo oks and Me dia, 1997

Anas ta sia Za ka ri ad ze

"Until De ath Us – Do Depart"Ethi cal Di men ti on of Mar ria ge

sum mary

In the ar tic le we at tempt to con tem pla te a prob lem of mar ri a ge in con nec ti on with per so nal in teg ra ti on. This aspect wo uld neces sa rily in clu de is su es of cor-po ra lity, per so nal re la ti on ship, per so nal fre e dom, per so nal iden tity, se xu a lity and cha rity vi e wed from the et hi cal an gle. Our per spec ti ve wo uld be li mi ted with ob jec ti ve and en du ring pa ra digm of hu man li fe, but still ke ep its va lue be-si des cul tu ral chan gi es and va ri o us ide o lo gi cal in fl u en ces.

.The ma in prin cip les of Chris ti an et hics in clu de: prin cip le of res pon si bi lity, true lo ve, con ju gal fi de lity, the vo ca ti on to body-so ul chas tity, the in teg ra lity of the gift of self and the gift of a child. How may the Two com bi ne the One and still re-ma in the ir per so na lity, per so nal iden tity, is a gre at mystery of Chris ti an Ethics. The Ortho dox Church un der stands mar ri a ge as a holy mystery, sac ra ment; the uni on of two hu man per sons, one ma le and the fe ma le, as a sign of the lo ve of Christ for the Church, ful fi l led in the Kin gdom of God.

anastasia zaqariaZe

47

We aim to synthe si ze Chris ti an an thro po logy and apply it to the Chris ti an vo-ca ti ons of mar ri a ge; to exa mi ne and fi nd out the phi lo sop hi cal fo un da ti on on which Chris ti a nity bu ilt its the o logy of the body; to apply Chris ti an an thro po logy to a ran ge of qu es ti ons such as bi o et hics, se xu al mo ra lity, gen der is su es, etc. to show how the prin cip les of Chris ti an et hics re ve al them sel ves in the in sti tu te of mar ri a ge.

For con si de ra ti on in due his to ri cal fra me work two cul tu ral dis co ur ses sho uld be con si de red: fi rst, the most fa mo us he do ni cal dis co ur se and the se cond-chris ti-an on to-an thro po lo gi cal.

By cre a ting the hu man be ing man and wo man, God gi ves per so nal dig nity equ-ally to the one and the ot her. Each of them, man and wo man, sho uld ac know-led ge and ac cept their se xu al iden tity.

Each of the two se xes is an ima ge of the po wer and ten der ness of God, with equ al dig nity tho ugh in a diff e rent way. The uni on of man and wo man in mar ri-a ge is a way of imi ta ting in the fl esh the Cre a tor's ge ne ro sity and fe cun dity. All hu man ge ne ra ti ons pro ce ed from the fol lo wing uni on:“ The re fo re a man le a ves his fat her and his mot her and cle a ves to his wi fe, and they be co me one fl esh."

Christ is the mo del of chas tity. Every bap ti zed per son is cal led to le ad a chas te li fe, each ac cor ding to his par ti cu lar sta te of li fe. Chas tity me ans the in teg ra ti on of se xu a lity wit hin the per son. It in clu des an ap pren ti ces hip in self-mas tery. Lo-ve is the fun da men tal and in na te vo ca ti on of every hu man be ing. The co ve nant which spo u ses ha ve fre ely en te red in to en ta ils fa it hful lo ve. It im po ses on them the ob li ga ti on to ke ep the ir mar ri a ge in dis so lub le.

`vidre sikvdili ar dagvaSorebs~

ვა ლე რი ან რა მიშ ვი ლი

ქორ წი ნე ბა – ზნე ობ რი ვი, თუ იუ რი დი უ ლი ფე ნო მე ნი?!

თა ნა მედ რო ვე ქარ თუ ლი სა ზო გა დო ე ბის აქ ტუ ა ლუ რი სა კით ხია ქორ წი ნე ბის, ოჯა-ხის სიმ ტკი ცის, დე მოგ რა ფი ის და ოჯა ხუ რი ძა ლა დო ბის პრობ ლე მა. ქორ წი ნე ბა და ოჯა ხი მიჩ ნე უ ლია სა ზო გა დო ე ბის მო რა ლურ და სო ცი ა ლურ ქვა კუთ ხე დად. ქორ წი ნე-ბის ინ სტი ტუ ტის შე ნარ ჩუ ნე ბა და გან მტკი ცე ბა ერ თერ თი მნიშ ვნე ლო ვა ნი სო ცი ა ლუ რი და ზნე ობ რი ვი პრობ ლე მაა. დღეს გავ რცე ლე ბუ ლია ქორ წი ნე ბის მრა ვა ლი ფორ მა და ქორ წი ნე ბის ლე გი ტი მა ცი ის მრა ვა ლი ფორ მა. ეს აუ ცი ლე ბელს ხდის მათ შე და რე ბას და ქორ წი ნე ბის ფე ნო მე ნის ახ ლე ბურ გა აზ რე ბას. რა უპი რა ტე სო ბა აქვს ქორ წი ნე ბის ქრის ტი ა ნულ ლე გი ტი მა ცი ას და შვე ლის თუ არა სა ეკ ლე სიო ქორ წი ნე ბა რო გორც ლე-გი ტი მა ცი ის უფ რო მა ღა ლი დო ნე, ქორ წი ნე ბის შე ნა ჩუ ნე ბას, მი სი სიწ მინ დის დაც ვას და იცავს ოჯახს ძა ლა დო ბის, გან ქორ წი ნე ბი სა და სხვა სირ თუ ლე ე ბი სა გან. ქარ თულ სა-ზო გა დო ე ბა დგას თა ვი სე ბუ რი არ ჩე ვა ნის წი ნა შე, რად გან ერ თმა ნეთს უპი რის პირ დე ბა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის ორი გა გე ბა: ქორ წი ნე ბა რო გორც კონ ტრაქ ტი და ქორ წი ნე ბა რო გორც საკ რა ლუ რი აქ ტი. რო გორ უნ და მოხ დეს მა თი შე თან ხმე ბა. ქორ წი ნე ბა არის რე ლი გი უ რი და სა ე რო, ზნე ობ რი ვი და სა მარ თლობ რი ვი მოვ ლე ნა. მაგ რამ რა არის ქორ წი ნე ბა უპირ ვე ლე სად სა მარ თლობ რი ვი თუ ზნე ობ რი ვი ინ სტი ტუ ტი? რას უნ და ემ ყა-რე ბო დეს ქორ წი ნე ბა – სიყ ვა რულს თუ შე თან ხმე ბას? არის კი ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის ცვლი ლე ბა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტი კრი ზი სი? ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის რო მე ლი გა გე ბა დო მი ნი რებს თა ნა მედ რო ვე ქარ თულ სა ზო გა დო ე ბა ში?

ქორ წი ნე ბა რო გორც ქა ლი სა და მა მა კა ცის ურ თი ერ თო ბის სა ხე არის ზნე ობ რი ვი, რე ლი გი უ რი, სა მარ თლობ რი ვი თუ ბი ო ლო გი უ რი აუ ცი ლებ ლო ბა? აქე დან გა მომ დი ნა-რე გან სხვავ დე ბა ქორ წი ნე ბის მი ზა ნი, ფორ მე ბი და ლე გი ტი მა ცი ის ხერ ხე ბი, რომ ლე ბიც ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუტ ში გან სხვა ვე ბუ ლი ას პექ ტე ბის დო მი ნი რე ბას უს ვა მენ ხაზს. ოჯა-ხი არის ბი ო ლო გი უ რი, ზნე ობ რი ვი,სო ცი ა ლუ რი, ეკო ნო მი კუ რი მთლი ა ნო ბა. ქორ წი ნე ბა არის ბი ო ლო გი უ რი, სო ცი ა ლუ რი, ეკო ნო მი კუ რი, ზნე ობ რი ვი ვალ დე ბუ ლე ბი თი ურ თი ერ-თო ბა. ქორ წი ნე ბა არის სიყ ვა რუ ლიც და მო ვა ლე ო ბაც, პა სუ ხის მგებ ლო ბაც და ვალ დე ბუ-ლე ბაც. ამი ტომ ოჯა ხი ვლინ დე ბა რო გორც ზნე ობ რი ვი ისე სა მარ თლობ რი ვი ფე ნო მე ნი და აუ ცი ლე ბე ლია ორი ვე ას პექ ტის და მა თი მი მარ თე ბის გათ ვა ლის წი ნე ბა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის გა გე ბი სათ ვის. დღეს ადა მი ა ნე ბის და ქორ წი ნე ბის მო ტი ვებ ში მთა ვა რია არა იმ დე ნად ეკო ნო მი კუ რი ან სო ცი ა ლუ რი, რამ დე ნა დაც ზნე ობ რი ვი და იუ რი დი უ ლი ას პექ-ტე ბის თა ნა ფარ დო ბა. ქა ლი სა და მა მა კა ცი სათ ვის ქორ წი ნე ბა ში შეს ვლი სათ ვის რა არის უფ რო მნიშ ვნე ლო ვა ნი და გან მსაზ ღვრე ლი იუ რი დი უ ლი თუ ზნე ობ რი ვი მო ტი ვე ბი? ეს არის სა კით ხი იმის შე სა ხებ თუ რას უნ და ემ ყა რე ბო დეს ქორ წი ნე ბა– სიყ ვა რულს თუ შე-თან ხმე ბას, ქორ წი ნე ბა არის უპირ ვე ლე სად ზნე ობ რი ვი აქ ტი და ზნე ობ რი ვი ფე ნო მე ნი,

49

რომ ლის მი ზა ნია ადა მი ა ნის წარ მარ თვა სი კე თი სა და ზნე ო ბის გზით, ადა მი ა ნის გა კე-თილ შო ბი ლე ბა და ხსნის კენ წარ მარ თვა, თუ ქორ წი ნე ბა არის საქ მი ა ნი ურ თი ერ თო ბის ერ თერ თი სა ხე? ქორ წი ნე ბის გან სხვა ვე ბუ ლი ფორ მე ბი ლე გი ტი მი რე ბუ ლია გან სხვა ვე-ბუ ლი წყა რო ე ბის მი ერ, რაც მი უ თი თებს ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის მიზ ნე ბი სა და ბუ ნე ბის გან სხვა ვე ბულ გა გე ბა ზე. ფაქ ტი უ რი ქორ წი ნე ბა ლე გი ტი მი რე ბუ ლია სა ზო გა დო ე ბის მი-ერ, ლე გა ლუ რი ქორ წი ნე ბა ლე გი ტი მი რე ბუ ლია სა ხელ მწი ფოს მი ერ, სა ეკ ლე სიო ქორ-წი ნე ბა ლე გი ტი მი რე ბუ ლია ეკ ლე სი ის მი ერ.

სე კუ ლა რულ–ათე ის ტუ რი სსრკ–ში ქორ წი ნე ბა ინარ ჩუ ნებ და სე კუ ლა რუ ლი ფორ მით ქორ წი ნე ბის ქრის ტი ა ნუ ლი გა გე ბის ნიშ ნებს. ქორ წი ნე ბა გა ნი ხი ლე ბო და ძი რი თა დად რო გორც სა მო ქა ლა ქო–იუ რი დი უ ლი და შემ დგომ ზნე ობ რი ვი ფე ნო მე ნი. მაგ რამ გან-სხვა ვე ბუ ლი იყო ოჯა ხის და ნიშ ნუ ლე ბა და მი ზა ნი. ოჯა ხი იყო სა ზოგ დო ე ბის უჯ რე დი და ამ უჯ რე დის სიმ ყა რე და კე თილ დღე ო ბა იყო სო ცი ა ლის ტუ რი სა ზო გა დო ე ბის სიმ ტკი-ცი სა და კე თილ დღე ო ბის სა ფუძ ვე ლი. ქორ წი ნე ბის თა ვი სუ ფა ლი და ნე ბა ყო ფი ლო ბით ხა სი ა თი გა ნა პი რო ბებ და მის ზნე ობ რივ ხა სი ათს. ქორ წი ნე ბის შემ დეგ წარ მო შო ბი ლი მო ვა ლე ო ბე ბი გან მტკი ცე ბუ ლი იყო სა მარ თლობ რი ვად. ოჯახს რო გორც სა ზო გა დო ე ბის უჯ რედს ქონ და თა ვი სი მი ზა ნი– ეს იყო ახა ლი ადა მი ა ნის ზნე ობ რი ვი აღ ზრდა,რო გორც ახა ლი სა ზო გა დო ე ბის, კო მუ ნიზ მის მშე ნე ბე ლი სა. სრუ ლი ად გან სხვა ვე ბუ ლია ქორ წი ნე-ბი სა და ოჯა ხის მიზ ნის ქრის ტი ა ნუ ლი გა გე ბა. დღეს სე კუ ლა რულ ქორ წი ნე ბას უბ რუნ დე-ბა რე ლი გი ურ–მე ტა ფი ზი კუ რი საზ რი სი. ეს აამ ღლებს ქორ წი ნე ბის ავ ტო რი ტეტს, მე უღ-ლე ე ბის ზნე ობ რი ვი მო ვა ლე ო ბის გან ცდას.

ქარ თულ სა ზო გა დო ე ბა ში, რო მე ლიც გა მო ვი და კო მუ ნის ტუ რი სე კუ ლა რიზ მი სა და ათე იზ მის პე რი ო დი დან, ად გი ლი აქვს რე ლი გი უ რი ცხოვ რე ბის აღორ ძი ნე ბას. მო ახ დი-ნა თუ არა ამან გავ ლე ნა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის ხა სი ათ ზე? თა ნა მედ რო ვე სა ზო გა-დო ე ბა ში უმ თავ რე სია ეთი კუ რი და იუ რი დი უ ლი მხა რე ე ბის გათ ვა ლის წი ნე ბა. შე იძ ლე-ბა თუ არა რე ლი გი უ რი იყოს მა თი გა მა ერ თი ა ნე ბე ლი სა ფუძ ვე ლი? დღეს თან და თან უპი რა ტე სი მნიშ ვნე ლო ბა ენი ჭე ბა ქორ წი ნე ბის იუ რი დი ულ მხა რეს,ანუ ქორ წი ნე ბა გა-ნი ხი ლე ბა უპირ ვე ლე სად რო გორც იუ რი დი უ ლი ფე ნო მე ნი და ადა მი ა ნი მი მარ თავს იუ-რისტს ქორ წი ნე ბა ში წარ მო შო ბი ლი პრობ ლე მე ბის გა და საჭ რე ლად და არა ეთი კურ თუ რე ლი გი ურ ავ ტო რი ტე ტებს. მოხ და ქორ წი ნე ბის ფე ნო მე ნის სე კუ ლა რი ზა ცია. ქორ წი ნე ბა გა დის რე ლი გი უ რი მო წეს რი გე ბის სფე როს გა რეთ. სე კუ ლა რი ზა ცი ამ მას და უ კარ გა ზნე-ობ რივ–მე ტა ფი ზი კუ რი საზ რი სი. ამით შე სუს ტდა მო წი წე ბა და პა ტი ვის ცე მა ქორ წი ნე ბის რო გორც ზნე ობ რივ–მე ტა ფი ზი კუ რი მოვ ლე ნის მი მართ. მე უღ ლის რო გორც ღმერ თის წი ნა შე რჩე უ ლის, რომ ლის წი ნა შე იკის რე პა სუ ხის მგებ ლო ბა ღმერ თის წი ნა შე. ეთი კუ რი ას პექ ტმა უნ და შე ი თავ სოს რე ლი გი უ რი თვალ საზ რი სი, სა კით ხი იმა ში მდგო მა რე ობს თუ რამ დე ნად შეძ ლებს ეთი კუ რი შე ი თავ სოს და წარ მო ად გი ნოს, გა ნა ხორ ცი ე ლოს და ჩა ა-ნაც ვლოს რე ლი გი უ რი თვალ საზ რი სი და პო ზი ცია ქორ წი ნე ბა ში. ეთი კუ რი და იუ რი დი უ-ლი ას პექ ტე ბის თა ნა ფარ დო ბა არის ეკ ლე სი ის და სა ხელ მწი ფოს ავ ტო რი ტე ტე ბის თა-ნა ფარ დო ბის მაჩ ვე ნე ბე ლი ქორ წი ნე ბა ში, რაც თა ნა მედ რო ვე ქარ თულ სა ზო გა დო ე ბა ში და ფიქ სი რე ბუ ლია კონ კორ დატ ში და სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სში. ქორ წი ნე-ბა არის სიყ ვა რუ ლიც და მო ვა ლე ო ბაც, ვალ დე ბუ ლე ბაც ამი ტომ აუ ცი ლე ბე ლია ორი ვე ას პექ ტის გათ ვა ლის წი ნე ბა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის გა გე ბი სათ ვის. მი უ ხე და ვად ამი სა სა ზო გა დო ე ბა ში პი რი ქით მე ტი მნიშ ვნე ლო ბა ენი ჭე ბა ეთი კუ რი ას პექ ტე ბის მნიშ ვნე ლო-

qorwineba - zneobrivi, Tu iuridiuli fenomeni

4. „რელიგია“ № 1

50 valerian ramiSvili

ბას, რაც ქორ წი ნე ბის ქრის ტი ა ნუ ლი გა გე ბის უპი რი ტე სო ბის მაჩ ვე ნე ბე ლია. რო გორც ვხე დავთ სა ხელ მწი ფო ქორ წი ნე ბას გა ნი ხი ლავს უპირ ვე ლე სად რო გორც სა მო ქა ლა ქო ინ სტი ტუტს და ეთან ხმე ბა ქრის ტი ა ნუ ლი წე სით შექ მნილ ოჯახს,რო გორც ქორ წი ნე ბის გან სა კუთ რე ბუ ლი ფორ მას,რო მე ლიც უნ და შე სა ბა მი სო ბა ში იყოს სა მო ქა ლა ქო კა ნონ-მდებ ლო ბას თან.

სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სის მი ხედ ვით: და ქორ წი ნე ბი სათ ვის აუ ცი ლე ბე-ლია:

ა. სა ქორ წი ნო ასა კი;ბ. და სა ქორ წი ნე ბელ პირ თა თან ხმო ბაარ არის და ფიქ სი რე ბუ ლი, რომ სა ხელ მწი ფო აღი ა რებს რო გორც კა ნო ნი ერს სა ეკ-

ლე სიო ქორ წი ნე ბას. ასე ვე ხაზ გას მუ ლია ქორ წი ნე ბის იუ რი დი უ ლი რე გის ტრა ცი ის მნიშ-ვნე ლო ბა რო გორც მე უღ ლე თა უფ ლე ბე ბი სა და მო ვა ლე ო ბე ბის წარ მო შო ბის სა ფუძ ვე-ლის.სა მო ქა ლა ქო კო დექ სი კრძა ლავს დის კრი მი ნა ცი ას ქორ წი ნე ბა ში.

მუხ ლი 1153. დის კრი მი ნა ცი ის აკ რძალ ვადა ქორ წი ნე ბი სას და სა ო ჯა ხო ურ თი ერ თო ბებ ში არ და იშ ვე ბა უფ ლე ბა თა პირ და პი რიან არა პირ და პი რი შეზ ღუდ ვა, პირ და პი რი ან არა პირ და პი რი უპი რა ტე სო ბის მი ნი ჭე ბაწარ მო შო ბის,სო ცი ა ლუ რი და ქო ნებ რი ვი მდგო მა რე ო ბის, რა სობ რი ვი და ეროვ ნუ ლიკუთ ვნი ლე ბის, სქე სის, გა ნათ ლე ბის, ენის, რე ლი გი ი სად მი და მო კი დე ბუ ლე ბის,საქ მი ა ნო ბის სა ხე ო ბი სა და ხა სი ა თის, საც ხოვ რე ბე ლი ად გი ლი სა და სხვა გა რე მო ე-

ბა თაამ შემ თხვე ვა ში ეკ ლე სია არ კრძა ლავს მაგ რამ არც მი ე სალ მე ბა ქორ წი ნე ბას გან-

სხვა ვე ბულ რე ლი გი ა თა შო რის, თა ვის მრევლს მოს თხოვს რომ მე ო რე ნა ხე ვარ მა მი ი-ღოს მარ თმა დი დებ ლო ბა აქ არის გან სხვა ვე ბუ ლი მიდ გო მა ქორ წი ნე ბი სად მი.

სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სი მუხ ლი 1151. ქორ წი ნე ბის რე გის ტრა ცი ის მნიშ ვნე ლო ბა

მე უღ ლე თა უფ ლე ბა-მო ვა ლე ო ბებს წარ მო შობს მხო ლოდ სა ქარ თვე ლოს კა ნონ მდებ-ლო ბით დად გე ნი ლი წე სით რე გის ტრი რე ბუ ლი ქორ წი ნე ბა. სა ხელ მწი ფო მო ქა ლა ქე ებს მო უ წო დებს და დოს სა ქორ წი ნო ხელ შეკ რუ ლე ბა რო გორც მა თი ქო ნებ რი ვი უფ ლე ბე-ბი სა და მო ვა ლე ო ბის გან საზ ღვრის სა ფუძ ვე ლი სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სი მუხ ლი 1172. მე უღ ლე ებს შე უძ ლი ათ და დონ სა ქორ წი ნო ხელ შეკ რუ ლე ბა, რომ ლი თაც გა ნი საზ ღვრე ბა მა თი ქო ნებ რი ვი უფ ლე ბე ბი და მო ვა ლე ო ბე ბი რო გორც ქორ წი ნე ბის გან მავ ლო ბა ში, ისე გან ქორ წი ნე ბი სას. რო გორც ვხე დავთ სა ქორ წი ნო ხელ შეკ რუ ლე ბის ძი რი თა დი სა კით ხია ქო ნებ რი ვი უფ ლე ბე ბი სა და მო ვა ლე ო ბე ბის გან საზ ღვრა. რო გორც ვხე დავთ სა ხელ მწი ფო ქორ წი ნე ბას გა ნი ხი ლავს უპირ ვე ლე სად რო გორც სა მო ქა ლა ქო ინ სტი ტუტს და ეთან ხმე ბა ქრის ტი ა ნუ ლი წე სით შექ მნილ ოჯახს,რო გორც ქორ წი ნე ბის გან სა კუთ რე ბუ ლი ფორ მას,რო მე ლიც უნ და შე სა ბა მი სო ბა ში იყოს სა მო ქა ლა ქო კა ნონ-მდებ ლო ბას თან. თუმ ცა კონ კორ დატ ში სა ხელ მწი ფოს პო ზი ცია უფ რო შერ ბი ლე ბუ-ლია. კონ კორ და ტის მუხ ლი 3: „სა ხელ მწი ფო აღი ა რებს ეკ ლე სი ის მი ერ შეს რუ ლე ბულ ჯვრის წე რას კა ნონ მდებ ლო ბით დად გე ნი ლი წე სით. სა მარ თლებ რივ ურ თი ერ თო ბებ ში გა მო ი ყე ნე ბა ქორ წი ნე ბის სა ხელ მწი ფო რე გის ტრა ცი ის მო ნა ცე მე ბი“. „ეკ ლე სი ამ უნ და და იც ვას სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სის მი ერ დად გე ნი ლი მოთ ხოვ ნე ბის ქორ-

51qorwineba - zneobrivi, Tu iuridiuli fenomeni

წი ნე ბის რე გის ტრა ცი ი სას“. სა ქარ თვე ლოს კა ნონ მდებ ლო ბით ეკ ლე სია აღი ა რებს სა-ხელ მწი ფოს მი ერ და რე გის ტრი რე ბულ ქორ წი ნე ბას და სა ხელ მწი ფო აღა ი რებს ეკ ლე-სი ის მი ერ კურ თხე ულ ქორ წი ნე ბას. მა გა ლი თად რუ მი ნეთ ში ერ თნა ი რი სა ვალ დე ბუ ლო ძა ლას ფლობს რო გორც სა ეკ ლე სიო ისე სა მო ქა ლა ქო ქორ წი ნე ბა. ასე ვე ჩე ხეთ ში ქორ-წი ნე ბის ორი ვე სა ხე ერ თნა ი რი მნიშ ვნე ლო ბის მქო ნეა სა ხელ მწი ფო სათ ვის. სა ეკ ლე-სიო ქორ წი ნე ბა სა ვალ დე ბუ ლოდ არის მიჩ ნე უ ლი პო ლო ნეთ ში, ავ სტრი ა ში, და ნი ა ში, ფი ნეთ ში, ნორ ვე გი ა სა და პე რუ ში.

ქორ წი ნე ბის რო გორც რე ლი გი უ რი, ზნე ობ რი ვი, სა მარ თლობ რი ვი მოვ ლე ნი სა გა გე-ბა მი უ თი თებს ქორ წი ნე ბის ბუ ნე ბის გრა და ცი ას. ქრის ტი ა ნო ბის აზ რით ქორ წი ნე ბა არ არის მხო ლოდ ზნე ობ რი ვი, არა მედ რე ლი გი ურ–ზნე ობ რი ვი ფე ნო მე ნი და შემ დეგ სო ცი-ა ლუ რი, ეკო ნო მი კუ რი და ასე შემ დეგ. ეს პრინ ცი პუ ლად მნიშ ვნე ლო ვა ნი და ზუს ტე ბაა.დღეს ხდე ბა ამ სე კუ ლა რუ ლი ქორ წი ნე ბის ფორ მი სათ ვის რე ლი გი ურ –მე ტა ფი ზი კუ რი საზ რი სის დაბ რუ ნე ბა. ეს აამ ღლებს ქორ წი ნე ბის ავ ტო რი ტეტს, მე უღ ლე ე ბის ზნე ობ რი ვი მო ვა ლე ო ბის გან ცდას და არა მარ ტო იუ რი დი უ ლი პა სუ ხის მგებ ლო ბის გაც ნო ბი ე რე ბას, რო მე ლიც უპირ ვე ლე სად გა მო ი ხა ტე ბა ფი ნან სუ რი ვალ დე ბუ ლე ბის სა ხით. ქრის ტი ა ნო-ბა უპირ ვე ლე სად ხაზს უს ვამს ქორ წი ნე ბის რე ლი გი ურ–ზნე ობ რივ ხა სი ათს. ქორ წი ნე ბა არის ერთ სულ და ერთ ხორც ქმნა. ამ დე ნად წყვი ლი არის გა ნუ მე ო რე ბე ლი და სუ ლი ე-რი და ფი ზი კუ რი ერ თო ბა, რაც არის სა ფუძ ვე ლი ეკო ნო მი კუ რი და სო ცი ა ლუ რი ერ თო-ბი სა. ოჯა ხი არის ასე თი ქმნი ლი ერ თო ბა. ამ გვა რად გა გე ბულ ოჯახს სა ფუძ ვლად უდევს ქრის ტი ა ნუ ლი ქორ წი ნე ბა.

ეკ ლე სია ქორ წი ნე ბა ში ხე დავს წმინ და კავ შირს, ამ დე ნად მის თვის ყო ვე ლი ქორ წი-ნე ბა არის გა ნუ მე ო რე ბე ლი. ეკ ლე სია აღი ა რებს პი რის მი ერ სამ ჯერ ქორ წი ნე ბის შე საძ-ლებ ლო ბას, მაგ რამ მათ მი იჩ ნევს ნაკ ლე ბი სიწ მინ დის მქო ნეს, ვიდ რე პირ ველ ქორ წი-ნე ბას. ამი ტომ ქრის ტი ა ნო ბა მი იჩ ნევს, რომ ქორ წი ნე ბა არის სა ბე დო, რაც დად გე ნი ლია შენ თვის ღმერ თის მი ერ. ქორ წი ნე ბის ერ თგუ ლე ბა არის ღმერ თის გან გე ბის ერ თგუ ლე-ბა. ქარ თუ ლი სა ზო გა დო ე ბა ქორ წი ნე ბას გა ნი ხი ლავს უპირ ვე ლე სად რო გორც ეთი კურ და მა შა სა და მე რე ლი გი ურ ფე ნო მენს და ეთი კუ რი საწ ყი სი მი აჩ ნია უპი რა ტე სად ქორ-წი ნე ბის სა ფუძ ვლად მი სი შე ნარ ჩუ ნე ბი სა და ოჯა ხუ რი ძა ლა დო ბი სა გან თა ვი სუ ფა ლი ურ თი ერ თო ბის არ სე ბო ბი სათ ვის. ქრის ტი ა ნო ბი სათ ვის ქორ წი ნე ბა არის უპირ ვე ლე სად ზნე ობ რი ვი აქ ტი და ზნე ობ რი ვი ფე ნო მე ნი, რომ ლის მი ზა ნია ადა მი ა ნის წარ მარ თვა სი-კე თი სა და ზნე ო ბის გზით, ადა მი ა ნის გა კე თილ შო ბი ლე ბა და ხსნის კენ წარ მარ თვა.

ეკო ნო მი კუ რი და სო ცი ა ლუ რი პრობ ლე მე ბი იწ ვევს ოჯა ხის სა ფუძ ვლე ბის ერო ზი ას და ძა ლა დო ბას. ოჯა ხი რო მე ლიც ეფუძ ნე ბა ქრის ტი ა ნულ და მო რა ლურ ერ თო ბას უფ-რო მდგრა დი და ურ თი ერთ პა სუ ხის მგებ ლო ბით არის აღ ვსი ლი, ვიდ რე იუ რი დი უ ლი სა-ფუძ ველ ზე აგე ბუ ლი ოჯა ხი. რე ლი გია ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის გა დარ ჩე ნის სა ფუძ ველს ხე დავს ზნე ობ რი ვი ას პექ ტის გაძ ლი ე რე ბა ში, რაც გუ ლის ხმობს სიყ ვა რუ ლის სა ფუძ ველ-ზე წარ მო შო ბილ ზნე ობ რივ ურ თი ერ თმო ვა ლე ო ბებს და არა სა ქორ წი ნო კონ ტრაქ ტით გათ ვა ლის წი ნე ბულ იუ რი დი ულ და ფი ნან სურ ვალ დე ბუ ლე ბებს. გან ქორ წი ნე ბა არის უპირ ვე ლე სად არა ფი ნან სუ რი და არა მედ ზნე ობ რი ვი და სუ ლი ე რი დარ ტყმა. რე ლი-გია მი იჩ ნევს, რომ თუ ქორ წი ნე ბა რო გორც ზნე ობ რი ვი ინ სტი ტუ ტი მკვდა რია უმ ჯო ბე სია მი სი დარ ღვე ვა, ვიდ რე მი სი არ სე ბო ბის გაგ რძე ლე ბა. რად გან ეს კი დევ უფ რო აბ რკო-

52

ლებს ქორ წი ნე ბის ზნე ობ რივ მი სი ას – ადა მი ა ნე ბი წარ მარ თოს სი კე თის, სიწ მინ დის, ხსნი სა და ღმერ თის გზით.

რე ა ლიზ მი და იდე ა ლიზ მი ქორ წი ნე ბის თე ო რი ა ში. რა არის ქორ წი ნე ბა ორი გან სხვა-ვე ბუ ლი სქე სის ადა მი ა ნის ურ თი ერ თო ბის წე სი თუ იგი არის ორი ადა მი ა ნის ურ თი ერ თო-ბა. რა არის ქორ წი ნე ბის და ოჯა ხის შექ მნის მი ზა ნი? რე ა ლიზ მი მი იჩ ნევს, რომ ქორ წი-ნე ბის მი ზა ნია ბავ შვის გა ჩე ნა. ოჯა ხის და ნიშ ნუ ლე ბაა ადა მი ა ნის მოდ გმის გამ რავ ლე ბა. ადა მი ა ნის ბი ო ლო გი უ რი ვა ლის მოხ და წი ნაპ რე ბი სა და შთა მო მავ ლო ბის წი ნა შე. იდე ა-ლიზ მი მი იჩ ნევს, რომ ქორ წი ნე ბის მი ზა ნია ადა მი ა ნის თვით გა მოვ ლე ნა, თვით შე მეც ნე ბა და სი კე თის სამ სა ხუ რი. უკ ვე ან ტი კუ რო ბა ში ოჯა ხის მი ზა ნი იყო გვა რის გაგ რძე ლე ბა. Mat ri mo ni um, ანუ mat ris mu nus, ქორ წი ნე ბის არ სე ბას ხე დავ დნენ დე დო ბა ში. ბავ-შვებ ში ხე დავ დნენ გვა რის გაგ რძე ლე ბას და ქორ წი ნე ბის მთა ვარ მი ზანს.დე მოს თე ნეს მი ხედ ვით: ჰე ტე რე ბი გვყავს სხე უ ლებ რი ვი სი ა მოვ ნე ბი სათ ვის,ხო ლო მე უღ ლე ე ბი რა თა გვყავ დეს კა ნო ნი ე რი შვი ლე ბი,რო გორც კე რი ის დამ ცვე ლე ბი. პლა ტო ნი „კა ნო ნებ ში“ ამ ბობს, რომ იგი ქორ წი ნე ბა ში ხე დავს ადა მი ა ნის ბრძო ლას არ სე ბო ბის გაგ რძე ლე ბი-სათ ვის მი სი სიკ ვდი ლის შემ დე გაც. სი ცოც ხლის ჩი რაღ და ნი უნ და გა და ე ცეს ხე ლი დან ხელ ში ერ თი თა ო ბი დან მე ო რეს. სა უ კუ ნე ე ბის შემ დეგ ბი ზან ტი ე ლი კა ნონ მდე ბე ლი იუს-ტი ნი ა ნე წერ და, რომ „ქორ წი ნე ბას ხე ლოვ ნუ რად შე მო ყავს უკ ვდა ვე ბა ადა მი ან თა მოდ-გმა ში. ბავ შვე ბის და ბა დე ბით ხდე ბა თა ო ბის გა ნახ ლე ბა“. ან ტი კუ რო ბა ში ქორ წი ნე ბა იყო არა მარ ტო სიყ ვე რუ ლი გა მოვ ლე ნა,არა მედ იყო ადა მი ა ნის მო ვა ლე ო ბაც. რად გან ქო-რი წი ნე ბის მი ზა ნია ბავ შვე ბის გა ჩე ნა,ბავ შვე ბი კი სა ჭი როა სამ შობ ლოს და სა ცა ვად,ამი-ტომ ქორ წი ნე ბა არის არა ადა მი ა ნის თა ვი სუ ფა ლი გა დაწ ყვე ტი ლე ბის საქ მე,არა მედ რე ლი გი უ რი და მო ქა ლა ქე ობ რი ვი მო ვა ლე ო ბა. ამ მო ვა ლე ო ბის დარ ღვე ვა კა ნო ნით ის ჯე ბო და. ამი ს ცნო ბი ლი მა გა ლი თია რო მის კა ნო ნი lex Ju lia et Pa pia Pop pea. ნე ტა რი ავ გუს ტი ნეს მი ხედ ვით ქორ წი ნე ბას აქვს ერ თა დერ თი მი ზე ზი–ბავ შვე ბის გა ჩე ნა და სა-დაც არ არის მის წრა ფე ბა ბავ შვე ბის გა ჩე ნი სა,იქ არ არის ოჯა ხი. ასე ვე თო მა აქ ვი ნე ლი წერ და, რომ ქორ წი ნე ბა ში უმ ნიშ ვნე ლო ვა ნე სია ბავ შვე ბი. (Pro les est es sen ti a lis si mum in mat ri mo nio). რე ა ლის ტუ რი თე ო რი ის სა ინ ტე რე სო მა გა ლი თი მო ცე მუ ლია შო პენ ჰა-უ ე რის „სექ სუ ა ლუ რი სიყ ვა რუ ლის მე ტა ფი ზი კა ში“. მი სი აზ რით,სექ სუ ა ლურ სიყ ვა რუ ლი არის ბრძო ლა არე ბო ბი სათ ვის,რო მელ საც აწარ მო ებს არა ინ დი ვი დი,არა მედ გვა რი. ინ დი ვი დი მო ვა ლეა გვა რის ინ ტე რე სე ბი სათ ვის დათ მოს სა კუ თა რი ინ ტე რე სი. ეს არის ტრა გი კუ ლი სიყ ვა რულ ში. ქორ წი ნე ბა ში მე უღ ლე თა ერ თგუ ლე ბაც კი ემ სა ხუ რე ბა ბავ-შვის გა ჩე ნის მი ზანს. ყვე ლა და ნარ ჩე ნი მი ზა ნი,რაც ოჯახს ახა სი ა თებს მე ო რე ხა რის ხო-ვა ნი და და მა ტე ბი თია ოჯა ხის მთა ვარ მი ზან თან–ბავ შვის გა ჩე ნას თან მი მარ თე ბა ში.

ქორ წი ნე ბის იდე ა ლის ტუ რი თე ო რი ის მი ხედ ვით, სექ სუ ა ლუ რი სიყ ვა რუ ლი სა და ქორ-წი ნე ბის მი ზე ზია არა თვით გა დარ ჩე ნის ინ სტიქ ტი, არა მედ მის წრა ფე ბა გან ვი თა რე ბი სა-კენ, ყო ფი ე რე ბის სის რუ ლი სა კენ. ეს ორი მის წრა ფე ბა უპი რის პირ დე ბი ან ერ თმა ნეთს. არ სე ბო ბი სათ ვის ბრძო ლა ში წარ მა ტე ბას აღ წე ვენ არა სრულ ყო ფი ლი ინ დი ვი დე ბი,არა-მედ გა რე მოს თან უფ რო ადაპ ტი რე ბუ ლე ბი,ნაკ ლებ გან ვი თა რე ბუ ლებს გამ რავ ლე ბის და გვა რის არ სე ბო ბის გაგ რძე ლე ბის უკე თე სი უნა რი აქვთ. უკ ვე ბიბ ლი ა ში ჩვენ ვხე დავთ ქორ წი ნე ბის მი ზანს რო გორც მის წრა ფე ბას გან ვი თა რე ბი სა კენ, ყო ფი ე რე ბის სის რუ ლი-სა კენ. აქ ადა მი ა სათ ვის მე უღ ლის შექ მნა ახ სნი ლია ადა მის მის წრა ფე ბით იყოს სრუ ლი

valerian ramiSvili

53

ადა მი ა ნი.(პლა ტო ნის ან დრო გე ნი). ქრის ტი ა ნულ შუა სა უ კუ ნე ებ ში ქორ წი ნე ბის რე ა ლის-ტუ რი თე ო რია გა ბა ტონ და და სავ ლეთ ში,ხო ლო იდე ა ლის ტუ რი თე ო რია გა ბა ტონ და აღ-მო სავ ლეთ ში. იო ა ნე ოქ რო პი რის მი ხედ ვით,“ის ვინც არ არის და კავ ში რე ბუ ლი ქორ წი-ნე ბის კავ ში რით,იგი არ წარ მო ად გენს მთლი ანს,არა მედ მხო ლოდ ნა ხე ვარს. დე და კა ცი და მა მა კა ცი არის არა ორი,არა მედ ერ თი ადა მი ა ნი. იდე ა ლის ტუ რი პო ზი ცი ის დამ ცვე-ლე ბი იყ ვნენ გერ მა ნუ ლი იდე ა ლიზ მის წარ მომ დგენ ლე ბი. მა გა ლი თად, ფიხ ტე წერ და: ქორ წი ნე ბა არის სრუ ლი შერ წყმა ერთ ყო ფი ე რე ბა ში გან სხვა ვე ბუ ლი სქე სის ადა მი ა-ნე ბი სა“. კან ტიკი ემ ხრო ბო და ე.წ. Co pu la-the o ria–ს,რომ ლის მი ხედ ვით,ქორ წი ნე ბის მთა ვა რი მი ზა ნია ახა ლი თა ო ბის გა ჩე ნა. ეს არის გვა რე ო ბი თი მი მარ თე ბა. ჰე გე ლი კი წერს,რომ ქორ წი ნე ბა არის ორი პი როვ ნე ბის სუბ სტან ცი ა ლუ რი შერ წყმა ერთ პი როვ ნე-ბა ში. ეს სუბ სტან ცი ა ლუ რი ერ თო ბა არის სა ფუძ ვე ლი ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტი დან გა მომ-დი ნა რე მო რა ლუ რი და სა მარ თლობ რი ვი შე დე გე ბის სა ფუძ ვე ლი.

ქორ წი ნე ბის შე სა ხებ სა ეკ ლე სიო მოძ ღვრე ბის სა ფუძ ვე ლია ბიბ ლია არ ამ ბობს,რომ ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტი არ წარ მო შო ბი ლა რო გორც სა ხელ მწი ფოს ან და ეკ ლე სი ის მი-ერ დად გე ნი ლი ინ სტი ტუ ტი. არც სა ხელ მწი ფო და არც ეკ ლე სია არ არის ქორ წი ნე ბის წყა რო, პი რი ქით ქორ წი ნე ბა არის სა ხელ მწი ფო სა და ეკ ლე სი ის წყა რო. იგი წინ უს-წრებს მათ. იგი და წე სე ბუ ლი იქ ნა უკ ვე სა მოთ ხე ში და უშუ ა ლოდ ღმერ თის მი ერ. ადა მის ქორ წი ნე ბა და მო უ კი დე ბე ლია ყო ველ გვა რი ამ ქვეყ ნი უ რი ხე ლი სუფ ლე ბი სა გან და თვით მშო ბელ თა ხე ლი სუფ ლე ბი სა გან (მა თე 19, 6). ამ რი გად პირ ვე ლი ქორ წი ნე ბა გან ხორ-ცი ელ და „ღვთის წყა ლო ბით“. იო ა ნე ოქ რო პი რის აზ რით, ოჯა ხი არის ეკ ლე სი ის პირ ვე-ლი ფორ მა და „პა ტა რა ეკ ლე სია“. ოჯა ხი არის სა ხელ მწი ფოს, რო გორც ძა ლა უფ ლე ბის ინ სტი ტუ ცი ო ნა ლი ზა ცი ის საწ ყი სი,რად გან ადა მი ა ნის ადა მი ან ზე ყო ველ გვა რი ფორ მის ბა ტო ნო ბის სა ფუძ ვე ლი მო ცე მუ ლია ღმერ თის სიტ ყვებ ში ქმრის ბა ტო ნო ბი სა ცოლ ზე: „და იბა ტო ნებს შენ ზე“(ყოფ.3, 16). ოჯა ხი არის მცი რე ეკ ლე სია და მცი რე სა ხელ მწი ფო. ამი ტომ ეკ ლე სი ის და მო კი დე ბუ ლე ბა ქორ წი ნე ბის მი მართ იღებ და აღი ა რე ბი სა და და-დას ტუ რე ბის სა ხეს. სა ქორ წი ნო ზე იმ ში მო ნა წი ლე ო ბა არის სა ზო გა დო ე ბის მი ერ ქორ წი-ნე ბის აღი ა რე ბის გა მო ხა ტუ ლე ბა. ასე ვე ეკ ლე სი ის წარ მო მად გე ნე ლის დას წრე ბა არის დი დი ეკ ლე სი ის მი ერ ახ ლად შექ მი ლი ოჯა ხის რო გორც მცი რე ეკ ლე სი ის აღი ა რე ბა. მაგ რამ ასე ვე სა ხა რე ბა ში ნათ ქვა მია: რა საც თქვენ შეკ რავთ მა რად შეკ რუ ლი დარ ჩე ბა“.

ქორ წი ნე ბა არის პირ ვე ლა დი ადა მი ა ნუ რი ერ თო ბა და ისე თი ვე ბუ ნებ რი ვია რო გო-როც თვი თონ ადა მი ა ნის ბუ ნე ბა. ქა ლი და მა მა კა ცი შექ მნი ლია რო გორც ერ თი,რად გან ადა მი ა ნის გვარ ში ისი ნი ქმნი ან ერთს. იგი შემ კო ბი ლია მად ლით. რაც ქორ წი ნე ბას ანი-ჭებს ში ნა გან ენერ გი ას და მის წრა ფე ბას ზნე ობ რი ვი სრულ ყო ფი ლე ბი სა კენ. აღ მო სავ-ლუ რი მარ თმა დი დებ ლო ბი სათ ვის ქორ წი ნე ბა არა სო დეს არ იყო იუ რი დი უ ლი ხელ შეკ-რუ ლე ბა. მარ თმა დი დებ ლო ბი სათ ვის ქორ წი ნე ბა არის წმინ და და მა რა დი უ ლი კავ ში რი ქალ სა და მა მა კაცს შო რის. მი სი მი ზა ნია მო ნა ნი ე ბა და ადა მი ა ნუ რი ბუ ნე ბის კე თილ შო-ბი ლე ბი სა კენ წარ მარ თვა. ამი სათ ვის ოჯახს მი ე ცე მა მად ლი,რო მე ლიც არ არის ადა მი-ა ნის თა ვი სუ ფა ლი ნე ბის უარ ყო ფა.

მარ თმა დი დებ ლო ბას თვლი ან უფ რო ოპ ტი მის ტურ მიმ დი ნა რე ო ბად ვიდ რე და სავ-ლურ ქრის ტი ა ნო ბას. ეს ყვე ლა ზე კარ გად ვლინ დე ბა მარ თმა დი დებ ლო ბის და მო კი დე-ბუ ლე ბა ში გან ქორ წი ნე ბას თან და ხელ მე ო რედ ქორ წი ნე ბას თან. ეკ ლე სია არ მი ე სალ-

qorwineba - zneobrivi, Tu iuridiuli fenomeni

54

მე ბო და მე ო რე ჯერ ქორ წი ნე ბას,მაგ რამ ად გენ და მრევ ლი სათ ვის ქორ წი ნე ბის სა მო ქა-ლა ქო ფორ მას. ამ დროს არა ვი თა რი სა ეკ ლე სიო რი ტუ ა ლი არ სრულ დე ბო და,ამი ტომ ეწო დე ბო და მას სა მო ქა ლა ქო ქორ წი ნე ბა. 1095 წლამ დე მო ნის სა ქორ წი ნო სა ეკ ლე სიო რი ტუ ა ლის ჩა ტა რე ბა აკ რძა ლუ ლი იყო,რად გან ით ვლე ბო და,რომ სა ეკ ლე სიო ჯვრის-წე რა მო ნას თა ვი სუ ფალს ხდი და. მარ თმა დი დებ ლო ბა ქორ წი ნე ბას არ გა ნი ხი ლავს უპი რა ტე სად მხო ლოდ რო გორც იუ რი დი ულ ხელ შეკ რუ ლე ბას,რად გან მხო ლოდ ხელ-შეკ რუ ლე ბა არ ქმნის ქორ წი ნე ბას,ხო ლო ამ ხელ შეკ რუ ლე ბის დარ ღვე ვა არ ნიშ ნავს ქორ წი ნე ბის გა უქ მე ბას. ეკ ლე სი ი სათ ვის მნიშ ვნე ლო ვა ნია ქორ წი ნე ბის დარ ღვე ვის შემ-თხვე ვა ში რო გორ წარ მარ თოს ადა მი ა ნე ბი ღვთის სა მე ფო სა კენ, სუ ლის ხსნი სა კენ. ამ-რი გად ეკ ლე სი ი სათ ვის გან ქორ წი ნე ბის შე დე გად წარ მო შო ბი ლი მთა ვა რი პრობ ლე მა არის არა იუ რი დი უ ლი, არა მედ სო ტე რო ლო გი უ რი პრობ ლე მა.მარ თმა დი დებ ლო ბა არ მი ე სალ მე ბა გან მე ო რე ბით ქორ წი ნე ბას,მაგ რამ შე მო ი ღო მე ო რე ქორ წი ნე ბის რი ტუ ა-ლი,რო მელ საც უფ რო მო ნა ნი ე ბის ხა სი ა თი აქვს ვიდ რე სა ზე ი მო.ამით გან სხვავ დე ბა იგი ჭეშ მა რი ტი ქორ წი ნე ბი სა გან. მი უ ხე და ვად ამი სა გან მე ო რე ბი თი ქორ წი ნე ბაც საკ რა ლუ-რი ხა სი ა თი საა,თუმ ცა აღი ა რებს,რომ ქორ წი ნე ბა მა რა დი უ ლია და შე ი ცავს იმის აღი ა-რე ბას,რომ ქორ წი ნე ბის ნორ მა მათ უკ ვე და არ ღვი ეს.

როგორია ქორ წი ნე ბის ფუნ ქცია დღეს და რამ დე ნად შე ე სა მა მე ბა იგი ქორ წი ნე ბის ქრის ტი ა ნულ გა გე ბას? ევ რო პულ მა სა ზო გა დო ე ბამ, ქორ წი ნე ბი სა და ოჯა ხის ინ სტი ტუტ-მა გა ი ა რა გზა „წმინ და ოჯა ხი დან“ თა ნა მედ რო ვე ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტამ დე (ლუ კი-ნო ვის კონ ტი – „ოჯა ხის პორ ტრე ტი ინ ტე რი ერ ში“). თა ნა მედ რო ვე სამ ყა რო ში შე ირ ყა ოჯა ხი სა და ქორ წი ნე ბის ტრა დი ცი უ ლი რო ლი, რო მე ლიც ას რუ ლებ და მნიშ ვნე ლო ვან სო ცი ა ლურ, ეკო ნო მი კურ, სა გან მა ნათ ლებ ლო და პო ლი ტი კურ ფუნ ქცი ას. მრა ვალ მა სა-ზო გა დო ებ რივ მა ინ სტი ტუტ მა, სო ცი ა ლუ რი, ეკო ნო მი კუ რი და პო ლი ტი კუ რი მი ზე ზე ბის გა მო, და კარ გა თა ვი სი მნიშ ვნე ლო ბა და რო ლი ადა მი ა ნის სო ცი ა ლი ზა ციაში და ადა-მი ა ნი მარ ტო აღ მოჩ ნდა გი გან ტუ რი,პი როვ ნე ბი სად მი უც ხო სა ზო გა დო ებ რი ვი ინ სტი ტუ-ტე ბის წი ნა შე. ამი ტომ ადა მი ა ნის სუ ლი ე რი და ფსი ქო ლო გი უ რი დაც ვის ფუნ ქცია თა ვის თავ ზე აი ღო ოჯახ მა.

ადა მი ა ნე ბის ქორ წი ნე ბის მთა ვარ მი ზე ზად მი იჩ ნე ვენ ურ თი ერ თმი ზი დუ ლო ბას. მათ-თვის ოჯა ხი არის სუ ლი ე რი და ფსი ქო ლო გი უ რი თავ შე სა ფა რი,სა დაც შე იძ ლე ბა თა ვი შე-ა ფა რო სამ სა ხუ რი სა გან,სა ზო გა დო ე ბი სა გან და პო ლი ტი კი სა გან. მე ო რე ნი თვლი ან,რომ ოჯა ხი არის ის ად გი ლი სა დაც ადა მი ა ნი ყა ლიბ დე ბა რო გორც პი როვ ნე ბა და ადა მი ა ნის სი ცოც ხლეს აღავ სებს საზ რი სით. რო გორც ვხე დავთ სა ზო გა დო ე ბა ში გავ რცე ლე ბუ ლია ე.წ. „თე რა პევ ტი უ ლი“წარ მოდ გე ნა ქორ წი ნე ბი სა და ოჯა ხის და ნიშ ნუ ლე ბა ზე. ასე თი შე-ხე დუ ლე ბა უპი რის პირ დე ბა ქორ წი ნე ბის შე სა ხებ მარ თმა დი დებ ლურ–ქრის ტი ა ნულ წარ-მოდ გე ნას. მის თვის ქორ წი ნე ბა არის ადა მი ა ნის მო წო დე ბა და არა უბ რა ლოდ ადა მი ა-ნის თავ შე სა ფა რი მტრულ და გულ გრილ გა რე მო ში. ეს შე ხე დუ ლე ბა გუ ლის ხმობს ადა-მი ა ნე ბის მის წრა ფე ბას გა უც ხოვ დნენ ერ თმა ნე თი სა გან. ეს არის ღმერ თის მო წო დე ბის „გიყ ვარ დეს მოყ ვა სი შე ნი“ და ვიწ ყე ბა. ადა მი ა ნი ჩა ი კე ტა პი რად ამ ბი ცი ებ ში,სა კუ თარ ეგო ის ტურ სურ ვი ლებ ში და მიზ ნებ ში. ქრის ტი ა ნუ ლი გა გე ბის და მა ხინ ჯე ბის მა გა ლი თია ე.წ.“პი რა დი ცხოვ რე ბა“.რაც უკი დუ რეს ინ დი ვი დუ ა ლიზმს გუ ლის ხმობს,რაც ქრის ტი ა-ნუ ლი მოყ ვა სის სიყ ვა რუ ლის სა პი რის პი როა. „პი რა დი ცხოვ რე ბა“–ისა კენ მის წრაფე ბა

valerian ramiSvili

55

არის გა იქ ცევა ცხოვ რე ბი სა გან და უარის თქმა მის გა გე ბასა და ადა მი ა ნის სამ სა ხურზე. ეს არის უნ დობ ლო ბა და ეგო იზ მი უახ ლო ეს ადა მი ა ნებს შო რი საც,ნდო ბა, სიყ ვა რუ ლი და ურ თი ერ თმსა ხუ რე ბა არის ოჯა ხის სა ფუძ ვე ლი. ქრის ტი ა ნი სათ ვის ქორ წი ნე ბა იყო მო წო-დე ბა და მას ქონ და გარ კვე უ ლი ას კე ტუ რი მნიშ ვნე ლო ბა, რაც ადა მი ანს იცავ და მო რა-ლუ რი გა დაც დო მე ბი სა გან. თა ნა მედ რო ვე ოჯა ხი ხა სი ათ დე ბა მრა ვალ რიც ხო ვა ნი გან-ქორ წი ნე ბე ბით, გაყ რით,ბავ შვე ბის გა უც ხო ე ბითა და სახ ლი დან წას ვლით. ქორ წი ნე ბის და ოჯა ხის შექ მნის მიზ ნად მი იჩ ნე ვა „ბედ ნი ე რე ბა“,რაც გა ი გი ვე ბუ ლია სი ა მოვ ნე ბას თან და ფუ ფუ ნე ბას თან.ამი ტომ მცი რე ო დე ნი დაბ რკო ლე ბი სა და სირ თუ ლე ე ბის გა ჩე ნი სას მა შინ ვე შორ დე ბი ან ერ თმა ნეთს. ეს ცხადს ხდის, რომ მათ არ აქვთ ქორ წი ნე ბი სა და ოჯა ხის ქრის ტი ა ნუ ლი გა გე ბა. ქრის ტი ა ნო ბი სათ ვის ქორ წი ნე ბა და ოჯა ხი არის ზნე ობ რი-ვი გმი რო ბის, ბრძო ლის და ძა ლის ხმე ვის ას პა რე ზი. მხო ლოდ ღმერ თის რწმე ნამ შე იძ-ლე ბა ადა მი ანს მის ცეს ძა ლა და მად ლი, რა თა ღირ სე უ ლად ატა როს ეს ტვირ თი.

ქრის ტი ა ნო ბი სათ ვის ქორ წი ნე ბა არის უპირ ვე ლე სად ზნე ობ რი ვი აქ ტი და ზნე ობ რი ვი ფე ნო მე ნი, რომ ლის მი ზა ნია ადა მი ა ნის გა კე თილ შო ბი ლე ბა მი სი წარ მარ თვა სი კე თი სა და ზნე ო ბის გზით ხსნის კენ. ქორ წი ნე ბა არის ადა მი ა ნის ზნე ობ რი ვი სრულ ყო ფი სა და თვით შე მეც ნე ბის ერ თერ თი გზა. ქორ წი ნე ბის ზნე ობ რი ვი სა და სა მარ თლობ რი ვი მხა რე-ე ბის ურ თი ერ თო ბა სე კუ ლა რულ სა ზო გა დო ე ბა ში წა რი მარ თა სა მარ თლობ რი ვი მხა რე-ე ბის დო მი ნი რე ბით. ქორ წი ნე ბის ზნე ობ რი ვი სა ფუძ ვე ლი იყო რე ლი გი უ რი სე კუ ლა რი-ზე ბუ ლი ფორ მა. მაგ რამ მი სი მნიშ ვნე ლო ბა ძა ლი ან შემ ცი რე ბუ ლი იყო. ქორ წი ნე ბა და ოჯა ხის არ სე ბო ბა მო ით ხოვს ზნე ობ რივ მსა ხუ რე ბას და გმი რო ბას. ოჯა ხის და ქორ წი ნე-ბის ფე ნო მე ნის გა დარ ჩე ნა შე უძ ლე ბე ლია ქორ წი ნე ბის ზნე ობ რი ვი სა ფუძ ვლის გაძ ლი-ე რე ბის გა რე შე. ეს კი შე უძ ლე ბე ლია ქორ წი ნე ბის რე ლი გი უ რი ლე გი ტი მა ცი ის გა რე შე. ქორ წი ნე ბის სა მარ თლობ რი ვი და ზნე ობ რი ვი სა ფუძ ვლე ბის გვერ დით ეკ ლე სი ამ ადა მი-ანს უნ და და ა ნა ხოს,რომ ქორ წი ნე ბა არის უპირ ვე ლე სად რე ლი გი უ რი სა ფუძ ვე ლის მქო-ნე და აქვს ტრან სცენ დენ ტა ლუ რი მი ზა ნი. ოჯა ხი რო მე ლიც ეფუძ ნე ბა ქრის ტი ა ნულ და მო რა ლურ ერ თო ბას უფ რო მდგრა დი და ურ თი ერ თპა სუ ხის მგებ ლო ბით არის აღ ვსი ლი. ვიდ რე იუ რი დი უ ლი სა ფუძ ველ ზე აგე ბუ ლი ოჯა ხი. ისი ნი ოჯახს უყუ რე ბენ რო გორც ზნე-ობ რივ ფე ნო მენს. რე ლი გია ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის გა დარ ჩე ნის სა ფუძ ველს ხე დავს ზნე ობ რი ვი ას პექ ტის გაძ ლი ე რე ბა ში, რაც გუ ლის ხმობს სიყ ვა რუ ლის სა ფუძ ველ ზე წარ-მო შო ბილ ზნე ობ რივ ურ თი ერ თმო ვა ლე ო ბებს და არა სა ქორ წი ნო კონ ტრაქ ტით გათ ვა-ლის წი ნე ბულ იუ რი დი ულ და ფი ნან სურ ვალ დე ბუ ლე ბებს. ქრის ტი ა ნო ბა ოჯახს უყუ რე ბენ რო გორც ზნე ობ რივ ფე ნო მენს. რე ლი გი უ რო ბა ხელს უწ ყობს ქორ წი ნე ბის სიმ ტკი ცეს და ოჯა ხუ რი ძა ლა დო ბის შემ ცი რე ბას. ქორ წი ნე ბა, ოჯა ხუ რი ცხოვ რე ბა არის ღმერ თის სამ-სა ხუ რის ფორ მა,რო მე ლიც თა ვი სი მნიშ ვნე ლო ბით ღმერ თის წი ნა შე ბე რის სამ სა ხურს უტოლ დე ბა.

იმის მი ხედ ვით თუ ვის წი ნა შე თვლის თავს ადა მი ა ნი პა სუ ხის მგებ ლად :ღმერ თის თუ სა ხელ მწი ფოს (კა ნო ნის) წი ნა შე გა ნი საზ ღვრე ბა ადა მი ა ნის და მო კი დე ბუ ლე ბა ქორ-წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის მი მართ. დღეს სა ეკ ლე სიო ქორ წი ნე ბა, რო გორც ლე გი ტი მა ცი ის უფ რო მა ღა ლი დო ნე ხდე ბა სა ჭი რო რა თა და ცუ ლი იქ ნეს ქორ წი ნე ბა რო გორც ერ თერ-თი ქრის ტი ა ნუ ლი სა ი დუმ ლო ე ბა. იგი არის ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის შე ნარ ჩუ ნე ბის, მი სი სიწ მინ დის დაც ვი სა და ქორ წი ნე ბის მდგრა დო ბის უზ რუნ ველ სა ყო ფის პი რო ბა. ეს აუ-

qorwineba - zneobrivi, Tu iuridiuli fenomeni

56

ცი ლე ბე ლი პი რო ბაა, მო მა ვა ლი თა ო ბი სა და სა ერ თოდ სა ზო გა დო ე ბის ზნე ობ რი ვი და სუ ლი ე რი სი ჯან სა ღი სა და არის ადა მი ა ნის ზნე ობ რი ვი, კულ ტუ რუ ლი, ეროვ ნუ ლი იდენ-ტო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბის პი რო ბა.ქრის ტი ა ნო ბა ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუტს მი იჩ ნევს გზად ამ-ქვეყ ნი უ რი ნე ტა რე ბი სა კენ, სა ეკ ლე სიო რწმე ნის სა მოთ ხი სა კენ. ქორ წი ნე ბა არის გზა ზნე ობ რი ვი სრულ ყო ფი სა კენ. ქორ წი ნე ბის ინ სტი ტუ ტის რო გორც ჯე რარ სის გა გე ბა უნ და და ცუ ლი იქ ნეს, რო გორც ადა მი ა ნუ რი მის წრა ფე ბის მი ზა ნი.

გამოყენებული ლი ტე რა ტუ რა

1. ძვე ლი აღ თქმა და ახა ლი აღ თქმა2. სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სი3. სა ქარ თვე ლოს კონ სტი ტუ ცია4. American Academy of Matrimonial Lawyers Research report about Money,

Education and Marriage: The New Relationship– http://www.51voa.com/The-Relationship-Between-Money-Education-and-Marriage-42729.htmlMoney, Education and Marriage: The New Relationship

5. What Does the Bible Say About Marriage?– http://christianity.about.com/od/faqhelpdesk/i/biblemarriage.htm

6. Christianity and Marriage – http://www.deaconministry.com/christianity.htm7. Armstrong Karen. The Gospel According to Women: Christianity’s Creation

of the Sex War in the West. 1991.8. Coontz Stephanie. Marriage, A History: How Love Conquered Marriage. 2006.9. Троицкий С. Христианская философия брака// В. Соловьев. Смысл

любви. С. Троицкий. Христианская философия брака, прот. Иоанн Мейендорф. Брак в православии. – М.: Путь, 1995. – с. 79.

10. Соловьев B.C. Сочинения в 2 т. Т. 2. – М., Мысль, 1990. – с. 537.11. О христианской семье– http://calvin.tvcom.ru/faq/faq10.htm12. Православие– http://pravsvie.tk/13. Клайв Стейплз Льюис Христианское поведение http://www.zavet.ru/

book/02apol/002/016.htm.14. Таинство брака– http://pravoslavie.ssau.ru/?page=30.

valerian ramiSvili

57

Valerian Ramishvili

Marriage-Moral or Juridical Phenomenon?!

Summary

In secular society interrelation between moral and juridical bases of marriage, the juridical aspect dominated and was determinant factor for destiny of marriage and for family existence. The moral basis acted as the secular form of the religious principles, beginning. The basic question which defi nes orthodox ethics of marriage and a family is: What can make church to revive understanding of marriage and family life as divine calling of the Christian? In this transformation church has very important role for explain sense of marriage, preservation marriage and family. The Christian moral conscious should get stronger and go deeper each year of husband and the wife live together. Than more strong destinies of spouses intertwine, those their marriage connected with mission and destiny of church becomes stronger. The Marriage has the transcendental purpose, in a name which they have united, live together and raise children.

In religious-moral sense Christian marriage is religious, moral, legal phenomenon, which indicates gradation of the nature of Marriage. For Christianity the marriage is not simply moral phenomenon, but it is religious-moral phenomenon. This is basic specifi cation. It elevates the Marriage status, comprehension of a moral duty of spouses, and not just comprehension of legal responsibility which fi rst of all is expressed in fi nancial obligation. In the Christianity is underlined religious-moral character of Marriage. The marriage transforms two people in one fl esh and one soul. "For this reason a man shall leave his father and mother and be joined to his wife, and the two shall become one fl esh. So then, they are no longer two but one fl esh. Therefore what God has joined together, let not man separate." (Matthew 19: 5-6). The marriage is way to become person, a man as a whole. The pair is unique spiritual and physical unity that is a basis social and economic unity of the family. The basis for so understood family is Christian Marriage. The devaluation the main feature of marriage from religious to moral and from moral to legal showed us devaluation of sense of marriage.

The marriage and family preservation and development demand from the person of moral service and a feat in everyday life. Preservation and development of the marriage and a family is not possible without intensifi cation of the moral principles. The intensifi cation of the moral beginning is possible only by means of religious legitimating of marriage and family. The family which is based on

qorwineba - zneobrivi, Tu iuridiuli fenomeni

58

religious and moral unity is steadier and spouses have a mutual respect and support, than a family based on the wedding contract. Religion is seeing a basis of rescue of the marriage and a family in strengthening the religious and moral principle. In such family mutual moral obligations are based on love, instead of on fi nancial and legal responsibility which is based on the marriage contract. For such family divorce is fi rst of all fi nancial blow and not moral and spiritual blow.

The church should show to the person, in addition to that moral and legal bases of marriage, that marriage and a family has fi rst of all a religious basis and transcendental sense. The Love is not enough for marriage. It is necessary a feat and every day moral hard work for preservation of marriage and family. The marriage and family life are the forms of service to God which by value is equal to service of the monk before God. Today church marriage as the higher form of legitimating of marriage is necessary for family preservation as one of Christian mystery. This is necessary condition for moral and mental health the new generation and the society. It also is a basis of preservation of moral, cultural, national identity. For Christianity institute of the marriage is a way to human pleasure, moral perfection and a feast of faith. The institute of marriage should be strengthened and developed as the purpose of human aspiration.

valerian ramiSvili

filosofia da religia

კახა ქეცბაია

ლექციები რელიგიის სოციოლოგიაში გლობალიზაცია და რელიგიური იდენტობის პრობლემა

იმ „სი ურ პრი ზებს“ შო რის, რომ ლე ბიც თა ნა მედ რო ვე ო ბამ კა ცობ რი ო ბას მო უმ ზა და ერთ-ერ თი უმ ნიშ ვნე ლო ვა ნე სი გლო ბა ლი ზა ცი აა – პრო ცე სი, რო მე ლიც ერ თფე რო ვა ნი გლო ბა ლუ რი ტრან სსა ზო გა დო ე ბის ჩა მო ყა ლი ბე ბას გუ ლის ხმობს. ამ ტი პის სა ზო გა დო-ე ბა ში შე მა ვა ლი ადა მი ა ნე ბი, მცი რე და დი დი სო ცი ა ლუ რი ჯგუ ფე ბი გა ერ თი ა ნე ბუ ლი იქ-ნე ბი ან არა მარ ტო სა ერ თო ეკო ნო მი კით, არა მედ ე. წ. ტრან სღი რე ბუ ლე ბე ბით: „დე მოკ-რა ტი უ ლი ფა სე უ ლე ბო ბით,"აზ როვ ნე ბი სა და ცხოვ რე ბის შე სა ბა მი სი წე სე ბით.

ერ თგვა რო ვა ნი მა სობ რი ვი ცნო ბი ე რე ბი სა და ცხოვ რე ბის ერ თფე რო ვა ნი წე სე ბის დამ კვიდ რე ბი სათ ვის ზრუნ ვა, ბუ ნებ რი ვია, რომ სე რი ო ზულ წი ნა აღ მდე გო ბას აწ ყდე ბა ტრა დი ცი უ ლი და თვით მყო ფა დი კულ ტუ რე ბი სა და რე ლი გი ე ბის მხრი დან. ამე რი კე ლი მკვლევ რე ბის მი ერ ჩა ტა რე ბუ ლი გა მოკ ვლე ვე ბის შე დე გად დად გე ნი ლია, რომ გლო ბა-ლი ზა ცი უ რი პრო ცე სე ბის ხე ლის შემ შლელ ფაქ ტო რებს შო რის რე ლი გია ერთ-ერ თი უმ-თავ რე სია (სხვა ფაქ ტო რე ბად მიჩ ნე უ ლია: პატ რი ო ტიზ მი, ეროვ ნუ ლი უსაფ რთხო ე ბა და ტრა დი ცი უ ლი მო რა ლი). სა კით ხის რე ლი გი ურ სიბ რტყე ზე გა და ტა ნის შემ თხვე ვა ში საქ მე ტრა დი ცი უ ლი რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბის უც ხო, ტრან სრე ლი გი უ რი იდენ ტო ბით ჩა ნაც ვლე-ბას შე ე ხე ბა, რის მი მართ არ ცერ თი ტრა დი ცი უ ლი რელ გია გულ გრი ლი ვერ იქ ნე ბა.

კულ ტუ რა თა ურ თი ერ თზე გავ ლე ნი სა და დი ა ლო გის ამ ახა ლი ხა სი ა თის ახ სნი სას ბევ რი მკვლე ვა რი კა ცობ რი ო ბის ერ თი ა ნო ბის ზრდა სა და ინ ფორ მა ცი უ ლი ტექ ნო ლო-გი ე ბის პროგ რესს ეყ რდნო ბა, რაც თა ვის გა მო ხა ტუ ლე ბას ერ თი ა ნი მსოფ ლიო ბაზ რის შექ მნა ში, სერ ვი სის სფე როს ზრდა ში და სხვა მა ტე რი ა ლურ ფაქ ტო რებ ში ჰპო ვებს. ასეთ ვი თა რე ბა ში აუ ცი ლე ბე ლი ხდე ბა ამ პრო ცე სებ ში სუ ლი ე რი ფაქ ტო რე ბის რო ლის დად-გე ნა. აქე დან გა მომ დი ნა რე აქ ტუ ა ლუ რო ბას იძენს სა კით ხი გლო ბა ლი ზა ცი ის პი რო ბებ-ში რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბის შე სა ხებ. ის მის კით ხვა: რა როლს ას რუ ლებს გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცეს ში რე ლი გია და, პი რი ქით, არის თუ არა რე ლი გია და მო უ კი-დე ბე ლი, სუ ვე რე ნუ ლი ფაქ ტო რი, თუ და მო კი დე ბუ ლია სხვა, მა ტე რი ა ლურ ფაქ ტო რებ-ზე, რო მე ლიც გარ კვე ულ წი ლად გან საზ ღვრავს გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცესს? რო გო რია გლო ბა ლი ზა ცი ი სად მი რე ლი გი უ რი და მო კი დე ბუ ლე ბის ხა სი ა თი და ა. შ.

გარ კვე უ ლი აზ რით შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სი ინ ტერ ნა ცი-ო ნა ლუ რი ხა სი ა თი საა, რო მე ლიც სა კუ თა რი ფუნ და მენ ტუ რი ღი რე ბუ ლე ბი თი ორი ენ ტა-ცი ით წმინ და და სავ ლუ რი მოვ ლე ნაა. თუმ ცა ეს აზ რი მთლად სწო რი ვერ იქ ნე ბა იმის გათ ვა ლის წი ნე ბით, რომ მსოფ ლიო მას შტა ბით, ის ტო რი უ ლად ამ საქ მე ში ევ რო პის წვლი ლი უფ რო მოკ რძა ლე ბუ ლია, ვიდ რე ამე რი კი სა. ფაქ ტია, რომ გარ კვე უ ლი აზ რით

60 kaxa qecbaia

თვით ევ რო პა გა ნიც დის ამე რი კის გავ ლე ნას, ე. წ. ამე რი კა ნი ზა ცი ას. სო ცი ა ლუ რი და პო ლი ტი კუ რი თვალ საზ რი სით ადა მი ა ნის უფ ლე ბა თა ამე რი კუ ლი გა გე ბა და პი როვ ნე-ბის თა ვი სუფ ლე ბა, ამე რი კუ ლი დე მოკ რა ტი ის პრინ ცი პე ბი სა გან თა ახალ წეს რიგ თან მი მარ თე ბა ში უფ რო ადეკ ვა ტუ რი აღ მოჩ ნდა. იგი უფ რო უარ ყოფს ძველ, ტრა დი ცი ულ ავ ტო რი ტე ტებ სა და პრი ვი ლე გი ებს, ვიდ რე ევ რო პუ ლი პა ტერ ნა ლის ტუ რი და პარ ტი კუ-ლა რუ ლი წარ მოდ გე ნე ბი. რთუ ლი და წი ნა აღ მდე გობ რი ვი რე ა ლო ბის გარ კვე ულ წი ლად გა უ ხე შე ბით ბევ რი მკვლე ვა რი მი იჩ ნევს, რომ გლო ბა ლი ზა ცია ფაქ ტობ რი ვად ამე რი-კა ნი ზა ცი აა. ღი რე ბუ ლე ბა თა ამე რი კუ ლი სის ტე მა და სა ზო გა დო ე ბის მოწ ყო ბის შე სა ხებ ამე რი კუ ლი წარ მოდ გე ნე ბი დღე ვან დე ლი „მსოფ ლიო ახა ლი წეს რი გის“ შე სა ბა მი სია. რე ლი გი უ რი პო ზი ცი ე ბი დან გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სის კრი ტი კო სე ბი მას ბრალს სდე-ბენ სე კუ ლა რი ზა ცი ა სა და რე ლი გი უ რი ღი რე ბუ ლე ბე ბის ნგრე ვა ში, რაც საფ რთხეს უქ-მნის რე ლი გი ურ იდენ ტო ბას. ამი ტო მაც გლო ბა ლი ზა ცი ი სად მი უნ დობ ლო ბა იჩენს თავს, რაც სავ სე ბით კა ნონ ზო მი ე რი მოვ ლე ნაა. აქე დან გა მომ დი ნა რე სა ხე ზეა გლო ბა ლი ზა ცი-ის პრო ცე სი სად მი რე ლი გი უ რი და მო კი დე ბუ ლე ბის სხვა დას ხვა ო ბა.

ყვე ლა რე ლი გი ას ამ პრო ცე სი სად მი სა კუ თა რი პო ზი ცია გა აჩ ნია, თუმ ცა რე ა ლუ რი მდგო მა რე ო ბის ლო გი კურ-ის ტო რი უ ლი ანა ლი ზი ხშირ შემ თხვე ვა ში მრა ვა ლი გავ რცე-ლე ბუ ლი აზ რის სა პი რის პი როს მტკი ცე ბის სა შუ ა ლე ბა საც იძ ლე ვა. ამ შემ თხვე ვა ში მხედ-ვე ლო ბა შია ის ფაქ ტი, რომ გა სუ ლი სა უ კუ ნის მე ო რე ნა ხე ვარ ში და სავ ლეთ ევ რო პის თით ქმის ყვე ლა ქვე ყა ნა ში ყო ველ გვა რი გლო ბა ლი ზა ცი ის გა რე შე დამ ყარ და სე კუ ლა-რუ ლი ღი რე ბუ ლე ბე ბი, რომ არა ფე რი ვთქვათ ე. წ. კო მუ ნის ტუ რი სამ ყა როს ქვეყ ნებ ზე, რომ ლე ბიც არა მარ ტო სე კუ ლა რი ზე ბუ ლი, არა მედ მებ რძო ლი ათე ის ტუ რი ქვეყ ნე ბი იყ-ვნენ, რაც ვე რაფ რით ვერ და უ კავ შირ დე ბა გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცესს. აქ სე კუ ლა რი ზა-ცი ის პრო ცე სი ნა ცი ო ნა ლუ რი კულ ტუ რე ბის გან ვი თა რე ბის ლო გი კის კვალ დაკ ვალ მიმ-დი ნა რე ობ და. ამი ტომ ამ შემ თხვე ვა ში რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბის რღვე ვას გლო ბა ლი ზა ცი-ას ვერ და ვაბ რა ლებთ, თუმ ცა იმა საც ვერ ვიტ ყვით, რომ იგი გავ ლე ნას არ ახ დენს მას ზე.

ძნე ლია თქვა, რომ გლო ბა ლი ზა ცი ის ფაქ ტო რე ბი (გარ კვე უ ლი ან მთე ლი რი გი) შე იძ-ლე ბა უმე ტეს წი ლად ხელს უწ ყობ დეს არ სე ბუ ლი რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბას, რე ლი გი უ რი კულ ტუ რის გან ვი თა რე ბას, სა უ კუ ნე ო ბით დამ კვიდ რე ბუ ლი ტრა დი ცი უ ლი რე ლი გი უ რი ინ სტი ტუ ტე ბის არ სე ბო ბა სა და ფუნ ქცი ო ნი რე ბას სა ზო გა დო ებ რივ ცხოვ-რე ბა ში. ამას თა ნა ვე გა სათ ვა ლის წი ნე ბე ლია ისიც, რომ მთლი ა ნო ბა ში გლო ბა ლი ზა ცია ურე ლი გი ო ბას არ ნიშ ნავს. შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სი სა ზო გა-დო ებ რივ ურ თი ერ თო ბებ ში სე კუ ლა რუ ლი სის ტე მის რე ლა ტი ვი ზე ბას ახ დენს. ამ დე ნად, იგი კი არ ან გრევს რე ლი გი ურ ცნო ბი ე რე ბას, არა მედ ცვლის მას, სა ზო გა დო ე ბა ში მი სი მდგო მა რე ო ბის კო რექ ტი რე ბას ახ დენს. რაც ტრა დი ცი უ ლი რე ლი გი ე ბის მხრი დან სა-კუ თა რი რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბის და კარ გვად აღიქ მე ბა. ამი ტომ ამ პრო ცე სი სად მი ყვე-ლა ზე მწვა ვედ და ადეკ ვა ტუ რად სწო რედ, რომ ტრა დი ცი უ ლი რე ლი გი ე ბი რე ა გი რე ბენ.

თა ვის მხრივ გლო ბა ლი ზა ცი ა საც აქვს სა კუ თა რი „სუ ლი ე რი“ სა ფუძ ვლე ბი. ასე თია სე კუ ლა რუ ლი რე ლი გი უ რი ღი რე ბუ ლე ბი თი სის ტე მა და ამე რი კუ ლი სა ზო გა დო ე ბი სათ-ვის და მა ხა სი ა თე ბე ლი რე ლი გი ის რო ლის სო ცი ა ლი ზა ცია (იგი შექ მნი ლია პრო ტეს ტან-ტიზ მის, ძი რი თა დად კალ ვი ნიზ მის წი აღ ში XVIII ს-ში), რო მელ საც რამ დე ნი მე ძი რი თა დი ნი შა ნი აქვს: 1) რე ლი გი უ რი ორ გა ნი ზა ცი ის რე ა ლუ რი თა ნას წო რო ბა სა ხელ მწი ფოს წი-ნა შე. ამე რი კა ში მი უ ღე ბე ლია სა ხელ მწი ფო ებ რი ვად პრი ვი ლე გი რე ბუ ლი დე ნო მი ნა ცი ის

61leqciebi religiis sociologiaSi

არ სე ბო ბა (სა ხელ მწი ფო არც ერთ რე ლი გი ურ ორ გა ნი ზა ცი ას არ უწევს არა ნა ირ პო ლი-ტი კურ სა და ფი ნან სურ დახ მა რე ბას და ამა ვე დროს არც ხელს უშ ლის მათ სა კუ თა რი მი სი ის გან ხორ ცი ე ლე ბა ში). 2) რე ლი გი უ რი ცხოვ რე ბის ნე ბა ყოფ ლო ბი თი ხა სი ა თი და სა ზო გა დო ე ბი სა და სა ხელ მწი ფოს არ სე ბო ბის დე მოკ რა ტი უ ლი ფორ მის პირ ვე ლა დო ბა. 3) დე მოკ რა ტი ის პრინ ცი პე ბი სა და ადა მი ა ნის უფ ლე ბე ბის აყ ვა ნა (უფ რო სწო რად მი ახ-ლო ე ბა) რე ლი გი უ რი პრინ ცი პის დო ნე ზე. რე ლი გია დე მოკ რა ტი უ ლი და სა მო ქა ლა ქო თა ვი სუფ ლე ბის სუ ლი ე რი მატ რი ცა ხდე ბა. 4) ოჯა ხუ რი ღი რე ბუ ლე ბე ბი ნაკ ლე ბად ექ-ვემ დე ბა რე ბა გა და ფა სე ბა სა და გა და აზ რე ბას. 5) სო ცი ა ლუ რი ტო ლე რან ტო ბის, ქველ-მოქ მე დე ბის რო ლის წი ნა პლან ზე წა მო წე ვა, რაც უკა ნა მხა რეს გა დას წევს რი ტუ ა ლებ-სა და ას კე ტიზმს. 6) პერ სპექ ტი ვა ში – პი რა დი პა სუ ხის მგებ ლო ბის კულ ტი ვი რე ბა და მორ წმუ ნის თა ვი სუ ფა ლი არ ჩე ვა ნის რო ლის ზრდა და მი სად მი პა ტი ვის ცე მა. შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ ყო ვე ლი ვე ეს გლო ბა ლი ზა ცი ის სუ ლი ერ სა ფუძ ვლებს წარ მო ად გენს, ანუ რე ლი გი ურ შე ფე რი ლო ბას აძ ლევს მას, რაც იმას ნიშ ნავს, რომ გლო ბა ლი ზა ცია მთლი-ა ნად არ არის დაც ლი ლი რე ლი გი უ რო ბი სა გან, თუმ ცა ეს არ არის ტრა დი ცი უ ლი გა გე ბით რე ლი გი უ რო ბა და რე ლი გია. გლო ბა ლი ზა ცია, ამ აზ რით, თა ვად წარ მო ად გენს რა ღაც „ახალ რე ლი გი ას“ და სწო რედ ამ პუნ ქტში იწ ვევს იგი შეშ ფო თე ბას და მის თვის წი ნა-აღ მდე გო ბის გა წე ვის სურ ვილს. თუმ ცა ფაქ ტია, რომ ყო ვე ლი ვე ამის პა რა ლე ლუ რად ამე რი კა ში დღე საც არ სე ბო ბენ გავ ლე ნი ა ნი ქრის ტი ა ნუ ლი კონ ფე სი ე ბი, რომ ლე ბიც კონ-სერ ვა ტი ულ საღ ვთის მეტ ყვე ლო შე ხე დუ ლე ბებს ემ ყა რე ბი ან. ასე რომ, რე ა ლო ბა მე ტად რთუ ლი და ან ტი ნო მი უ რია, რო გორც იტ ყვი ან, „აქ ყვე ლა ფე რი სა ტა ნურ გრი გა ლებ შია გა დახ ლარ თუ ლი“ (დოს ტო ევ სკი) და ყო ვე ლი ვეს გა აზ რე ბა და სა თა ნა დო დო ნე ზე შე ფა-სე ბა ხშირ შემ თხვე ვა ში შე უძ ლე ბე ლია.

რო გორც წე სი, გლო ბა ლუ რი ტრან სღი რე ბუ ლე ბე ბი თა ვი ანთ გზას უფ რო ად ვი ლად მა შინ იკ ვლე ვენ, რო დე საც ტრა დი ცი უ ლი კულ ტუ რე ბი კრი ზისს გა ნიც დის. ამი ტომ გლო-ბა ლი ზა ცი ა ზე არა ნაკ ლებ სა ში ში ტრა დი ცი უ ლი კულ ტუ რე ბის კრი ზი სი და დეგ რა და ცი აა. გარ და ამი სა, გლო ბა ლუ რი ღი რე ბუ ლე ბე ბი ან გრე ვენ ისეთ პო ლი ტი კურ იდე ო ლო გი-ებს, რომ ლებ თაც რე ლი გი ას თან აქვთ კავ შირ ში. ამი ტომ ამ პრო ცე სი სად მი ადეკ ვა ტუ-რი რე აქ ცია ისეთ რე ლი გი ებს აქვთ, რომ ლე ბიც ნაკ ლე ბად არი ან პო ლი ტი ზი რე ბუ ლი. ასეთ ვი თა რე ბა ში ჩნდე ბა გლო ბა ლი ზა ცი ის ახა ლი სა ხე – გლო ბა ლი ზა ცია რე ლი გი უ-რი ნიშ ნით ანუ რე ლი გი უ რი გლო ბა ლი ზა ცია. წე სით გლო ბა ლუ რო ბის პრე ტენ ზია ყვე ლა რე ლი გი ას უნ და ჰქონ დეს, მაგ რამ ამ შემ თხვე ვა ში „ბუ ნებ რივ რე ლი გი ებს“ ენაც ვლე ბა „ხე ლოვ ნუ რი რე ლი გია", რო მელ საც გლო ბა ლუ რო ბის მე ტი პრე ტენ ზია აქვს. ასე რომ, ახა ლი ცნე ბის – „თა ნა მედ რო ვე გლო ბა ლუ რი რე ლი გი უ რო ბის“ ერ თა დერ თი ნი შა ნი, რო მე ლიც აშ კა რად გა მოკ ვე თი ლია, ჯერ ჯე რო ბით რე ლი გი ის დე ტე რი ტო რი ა ლი ზა ცი-აა. ნე ბის მი ე რი რე ლი გია სა კუ თარ მომ ხრე ებს იძენ იქ, სა დაც ის ის ტო რი უ ლად არა სო-დეს. რე ლი გი ურ შე ხე დუ ლე ბა თა პლუ რა ლიზ მი და ეკ ლექ ტიზ მი ვრცელ დე ბა არა მარ-ტო სხვა დას ხვა სა ზო გა დო ე ბე ბის, არა მედ მორ წმუ ნე თა ინ დი ვი დუ ა ლუ რი ცნო ბი ე რე ბის დო ნე ზეც. შე უძ ლე ბე ლია, რომ ყო ვე ლი ვე ამი სად მი მორ წმუ ნე ადა მი ა ნი გულ გრი ლი დარ ჩეს. ადა მი ა ნებს არ შე უძ ლი ათ არ გა მოთ ქვან თა ვი ან თი პრო ტეს ტი, რო დე საც მა თი ინ ტე რე სე ბის უგულ ვე ბელ ყო ფა ხდე ბა.

გლო ბა ლი ზა ცი ი სა და რე ლი გი ის ურ თი ერ თო ბის პრობ ლე მა ცალ კე მეც ნი ე რუ ლი კვლე ვა-ძი ე ბის სა გა ნია. ამ ჯე რად ჩვე ნი ინ ტე რე სის ობი ექ ტია გლო ბა ლი ზა ცი ა ზე რე აქ-

62

ცი ის ძი რი თა დი ტი პე ბი რე ლი გი ურ სფე რო ში. კერ ძოდ, რა მი მარ თე ბა შია ამ პრო ცეს თან მსოფ ლიო რე ლი გი ე ბი? რო გო რია მა თი პო ზი ცია და შე საძ ლე ბე ლია თუ არა ამ მხრივ გარ კვე უ ლი კა ნონ ზო მი ე რე ბის დად გე ნა? ამ სა კით ხთან და კავ ში რე ბით არ სე ბულ მეც-ნი ე რულ გა მოკ ვლე ვებ ზე დაყ რდნო ბით ფაქ ტობ რი ვი ანა ლი ზის სა ფუძ ველ ზე ძი რი თა-დად სა მი პო ზი ცია იკ ვე თე ბა: 1) გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სი სად მი სრუ ლი ადაპ ტა ცია; 2) ან ტიგ ლო ბა ლიზ მი და კრი ტი ციზ მი; 3) სა კუ თა რი ალ ტერ ნა ტი ვა; სხვა დას ხვა დო ზით თი თო ე უ ლი მათ გა ნი თით ქმის ყვე ლა რე ლი გი ა ში შე იმ ჩნე ვა.

მსოფ ლი ო ში მრა ვა ლი მა გა ლი თი არ სე ბობს იმი სა, რომ აშშ-სგან და შო რე ბუ ლი სა-ზო გა დო ე ბის წარ მო მად გენ ლე ბი ყო ველ გვა რი სე რი ო ზუ ლი წი ნა აღ მდე გო ბე ბის გა რე შე ახ დე ნენ ადაპ ტა ცი ას გლო ბა ლუ რი ღი რე ბუ ლე ბე ბი სად მი მათ შო რის რე ლი გი ის სფე-რო ში. ამ მხრივ ადაპ ტა ცი ის მა ღა ლი ხა რის ხით გა მო ირ ჩე ვა ბუ დიზ მი. ამის მი ზე ზად რე-ლი გი ის სო ცი ა ლუ რი რო ლის წი ნა პლან ზე წა მო წე ვა სა ხელ დე ბა. თუმ ცა ადაპ ტა ცია ამ შემ თხვე ვა ში გუ ლის ხმობს ტრა დი ცი უ ლი რე ლი გი ის შე ნარ ჩუ ნე ბას და მის ევო ლუ ცი ას გლო ბა ლუ რი პრო ცე სე ბის მი მარ თუ ლე ბის გათ ვა ლის წი ნე ბით (სამ ხრეთ კო რეა, ია პო-ნია, ინ დო ე თი, ტა ი ლან დი). თუმ ცა ბუ დიზ მის შიგ ნი თაც არის ამ პრო ცე სი სად მი ტო ტა ლუ-რი წი ნა აღ მდე გო ბე ბის ნიშ ნე ბი (მა გა ლი თად, ზო გი ერ თი ბუ დის ტუ რი ქვე ყა ნა, რო მე ლიც ცდი ლობს ტრა დი ცი უ ლი ღი რე ბუ ლე ბე ბი შე ი ნარ ჩუ ნოს იზო ლა ცი ის პო ლი ტი კის გზით).

გლო ბა ლი ზა ცი ას სე რი ო ზულ წი ნა აღ მდე გო ბას უწევს ის ლა მუ რი ქვეყ ნე ბის უმ რავ ლე-სო ბა (გა მო ნაკ ლი სია მა ლა ი ზია, ინ დო ე თი, რომ ლე ბიც იხ რე ბი ან გლო ბა ლი ზა ცი ის კენ. ამ მხრივ ბო ლომ დე გა ურ კვე ვე ლია თურ ქე თის ბე დიც). ის ლამ ში, რო გორც რე ლი გი ა-ში, ძევს ის, რაც პრინ ცი პუ ლად შე უ თავ სე ბე ლია გლო ბა ლი ზა ცი ას თან, დე მოკ რა ტი ა ზე გლო ბა ლის ტურ წარ მოდ გე ნას თან. ეს არის ის ლა მის მიმ დე ვა რის ცხოვ რე ბის გან საზ-ღვრუ ლი წე სი;

რაც შე ე ხე ბა მარ თლმა დი დებ ლო ბას, აქ გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სი სად მი არა ერ-თგვა რო ვა ნი და მო კი დე ბუ ლე ბა შე ი ნიშ ნე ბა. თუმ ცა მთლი ა ნო ბა ში იგი მას ეწი ნა აღ მდე-გე ბა. მა გა ლი თად, რუ სე თი, რო მე ლიც ში ნა გა ნი ბუ ნე ბით არა რე ლი გი უ რი ქვე ყა ნაა. ამ პრო ცე სი სათ ვის რუ სე თის და მო კი დე ბუ ლე ბას ახა სი ა თებს რე ა ლო ბის იგ ნო რი რე ბის ტენ დენ ცია, რო მე ლიც წი ნა აღ მდე გო ბა შია გა დაზ რდი ლი და რო მელ საც სე რი ო ზუ ლი იდე უ რი სა ფუძ ვე ლი, გარ და ბი ზან ტიზ მი სა, არ გა აჩ ნია. ყო ვე ლი ვე ამის მი ზე ზი რუ სე თის ის ტო რი უ ლი გზის თა ვი სე ბუ რე ბა შია სა ძებ ნი. კერ ძოდ, სა უ კუ ნე ე ბის გან მავ ლო ბა ში ეკ-ლე სია ბრმად ემორ ჩი ლე ბო და სა ხელ მწი ფოს და მას ში რე ფორ მა ტო რუ ლი მოძ რა ო ბა თით ქმის არ არ სე ბობ და. 80-ია ნი წლე ბის ბო ლომ დე გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სის მო-წი ნა აღ მდე გე იყო კო მუ ნის ტუ რი სის ტე მა და იდე ო ლო გია. მის წი ნა აღ მდეგ ბრძო ლა ში და სავ ლე თი მზად იყო და ეც ვა ნე ბის მი ე რი რე ლი გი უ რი ცნო ბი ე რე ბა. ამ ჯე რად ამ იდე ო-ლო გი ის კრა ხის პი რო ბებ ში ამ საქ მეს აკე თებს ის ლა მი.

აღ სა ნიშ ნა ვია ის გა რე მო ე ბაც, რომ არა მარ ტო ერ თი რე ლი გი ის, არა მედ ერ თი სა-ზო გა დო ე ბის შიგ ნი თაც არ არის ცალ სა ხად შე მუ შა ვე ბუ ლი პო ზი ცია გლო ბა ლი ზა ცი ის მი მართ. ასეთ შემ თხვე ვა ში არა ე თი კუ რია, რომ სა ზო გა დო ე ბის ერ თი ნა წი ლი (ვეს ტერ-ნი ზე ბუ ლი სეგ მენ ტი) ას წავ ლი დეს სხვებს, თუ რო გორ სწო რად ირ წმუ ნოს ღმერ თი. ამ შემ თხვე ვა ში აუ ცი ლე ბე ლი არ არის ყვე ლა გახ დეს პრო ა მე რი კე ლი; უბ რა ლოდ სა სურ-ვე ლია და მნიშ ვნე ლო ვა ნი და მო უ კი დე ბე ლი არ ჩე ვა ნის გა კე თე ბა კულ ტუ რა თა მო ზა ი-კურ სიმ რავ ლე ში ერ თი ა ნო ბის სა სარ გებ ლოდ. თა ნა მედ რო ვე მკვლე ვა რე ბი თვლი ან,

kaxa qecbaia

63

რომ რე ლი გი ა ზე გლო ბა ლი ზა ცი ის გავ ლე ნის სა კით ხი ერთ-ერ თი მეტ-ნაკ ლე ბად შეს-წავ ლი ლი და პროგ ნო ზი რე ბა დი პრობ ლე მაა. იგუ ლის ხმე ბა უც ხო უ რი გა მოკ ვლე ვე ბი. თუმ ცა ამას თან და კავ ში რე ბით შექ მნი ლი სი ტუ ა ცია არა ერ თგვა რო ვა ნია. გა ნიც დი ან რა გლო ბა ლი ზა ცი ის მზარდ გავ ლე ნას, სხვა დას ხვა რე ლი გი ე ბი მას თან თა ნა არ სე ბო ბის თა ვი ანთ ვა რი ან ტებს (მშვი დო ბი ა ნი ან არც თუ ისე მშვი დო ბი ა ნი) გვთა ვა ზო ბენ.

გლო ბა ლი ზა ცია ერ თი ა ნი, ზო გად სა კა ცობ რიო ღი რე ბუ ლე ბა თა სის ტე მის შექ მნას გუ ლის ხმობს, რომ ლის სა ფუძ ველ ში დგას ინ დი ვი დი, რაც, თა ვის მხრივ, არ ემ თხვე ვა ცალ კე აღე ბუ ლი რე ლი გი ე ბის გან წყო ბი ლე ბას, რომ ლის თვი საც მორ წმუ ნე თა ინ ტე რე-სე ბია პრი ო რი ტე ტუ ლი. გლო ბა ლი ზა ცია კი ამოგ ლეჯს მას ამ კონ ტექ სტი დან და ახ დენს მის კონ სო ლი დი რე ბას ზე სა ზო გა დო ებ რივ, გლო ბა ლურ დო ნე ზე. ასე თი მო დე ლის პი-რო ბებ ში ინ დი ვი დი აუ ცი ლებ ლად კარ გავს ინ ტე რესს სა კუ თა რი, უფ რო ვიწ რო რე ლი-გი უ რი იდენ ტო ბი სად მი. თუმ ცა კონ ფე სი უ რი, ეთ ნი კუ რი და კულ ტუ რუ ლი იდენ ტუ რო ბის სა ბო ლოო გათ ქვე ფის ან გაქ რო ბის დაშ ვე ბა შე უძ ლე ბე ლია. რა ღაც ამის მსგავ სის ვა-რა უ დი ასე თუ ისე შე საძ ლე ბე ლია, ოღონდ გლო ბა ლი ზა ცია არ და იყ ვა ნე ბა მხო ლოდ ინ დი ვი დის პრობ ლე მებ ზე. გარ და ამი სა, სა ინ ტე რე სოა სა კით ხი გლო ბა ლი ზა ცი ი სა და რწმე ნის ურ თი ერ თმი მარ თე ბის შე სა ხებ.

უნ და ით ქვას, რომ ზო გა დად გლო ბა ლი ზა ცია არ ეწი ნა აღ მდე გე ბა რწმე ნას, რად გან რწმე ნა თა ვის თა ვად არ არის აუ ცი ლებ ლად გან საზ ღვრუ ლი რო მე ლი მე კონ კრე ტუ ლი რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბით. პრობ ლე მე ბი მა შინ ჩნდე ბა, რო დე საც რე ლი გი ურ მატ რი ცა ზე გლო ბა ლი ზა ცი ის და დე ბა ხდე ბა. გლო ბა ლი ზა ცია არ შე იძ ლე ბა მორ გე ბუ ლი იყოს ყო-ვე ლი ცი ვი ლი ზა ცი ის სპე ცი ფი კას, თუმ ცა მი სი მთლი ა ნად იგ ნო რი რე ბა მას არ შე უძ ლია. მი უ ხე და ვად ამი სა, იგი აშ კა რად მო ნა წი ლე ობს ადა მი ა ნებს შო რის ნორ მა ტი ულ ურ-თი ერ თი ბებ ში და ბუ ნებ რი ვია გავ ლე ნას ახ დენს მორ წმუ ნე ადა მი ან ზე გან სა კუთ რე ბით მა შინ, რო დე საც ეს უკა ნას კნე ლი თა ვი სი რე ლი გი უ რი ორ გა ნი ზა ცი ის წი აღ ში ვერ პო-უ ლობს თა ნა მედ რო ვე ო ბის მწვა ვე პრობ ლე მე ბის რა ცი ო ნა ლურ გა გე ბას. ასეთ ვი თა რე-ბა ში გლო ბა ლი ზა ცია ავ ლენს პრე ტენ ზი ას ერ თგვა რი „სა ე რო რე ლი გი ი სა", რო მე ლიც ადა მი ა ნებს თა ნა მედ რო ვე სამ ყა რო ში ცხოვ რე ბის ოპ ტი მა ლურ ვა რი ანტს სთა ვა ზობს და სტი მულს აძ ლევს სა ზო გა დო ე ბის შემ დგომ სე კუ ლა რი ზა ცი ას. ის ზე სა ზო გა დო ე ბა, რო მე-ლიც მის იდე ო ლო გი ა შია ჩა დე ბუ ლი, რე ლი გი ურ ლე გი ტი მა ცი ას, რე ლი გი ას, რო გორც სის ტე მის შემ ქმნელ საწ ყისს, არ სა ჭი რო ებს. რე ლი გი ის რო ლი მას ში დაყ ვა ნი ლია ისე-თი სა კით ხის და რე გუ ლი რე ბა ზე, რო გო რი ცაა ოჯა ხის, მო რა ლი სა და სამ ყა როს თე ო-სო ფი უ რი ხედ ვა. ოღონდ ეს ტენ დენ ცია მკაცრ წი ნა აღ მდე გო ბა შია იმ სი ტუ ა ცი ას თან, რო დე საც ხდე ბა რე ლი გი ის შეჭ რა პო ლი ტი კის სფე რო ში (მაგ., ის ლა მი) და, პი რი ქით, ფაქ ტია, რომ ის ლა მი პო ლი ტი კი სა გან გა ნუ ყო ფე ლია და მის თვის ეს ტრა დი ცი უ ლია. ამ ვი თა რე ბით ხა სი ათ დე ბი ან ქრის ტი ა ნუ ლი კონ ფე სი ე ბიც, აგ რეთ ვე ინ დუ იზ მიც. გარ კვე უ-ლი აზ რით, აპო ლი ტი კურ ხა სი ათს ავ ლენს ბუ დიზ მი. რე ლი გი ას ყო ველ თვის ახა სი ა თებს სა ე რო საქ მე ე ბით მეტ-ნაკ ლე ბი ან გა ჟი რე ბუ ლო ბა. თა ვის მხრივ პო ლი ტი კას თან გა ნუ-ყო ფელ კავ შირ შია გლო ბა ლი ზა ცი აც და ეს კავ ში რი დღეს უკ ვე პო ლი ტი კუ რი ნიშ ნის მქო ნეა. გლო ბა ლი ზა ცი ა ზე რე ლი გი უ რი რე აქ ცია, შე იძ ლე ბა ით ქვას, არის ნა წი ლი ურ-თი ერ თდა კავ ში რე ბუ ლი სა ერ თო პა სუ ხე ბის პა რა დიგ მი სა მის გა მოწ ვე ვა ზე.

ყო ვე ლი რე ლი გია გლო ბა ლი ზა ცი ის სა კუ თარ ხედ ვას გვთა ვა ზობს და თი თო ე ულ მათ გან ში ძი რი თა დად ჩა დე ბუ ლია თვით გა დარ ჩე ნი სა და თვით შე ნარ ჩუ ნე ბის იდე ე ბი და

leqciebi religiis sociologiaSi

64

გზე ბი. ერ თი და მა ჯე რე ბე ლი ნე გა ტი უ რი ან პო ზი ტი უ რი პო ზი ცია არ არ სე ბობს. რო გორც ზე მოთ იყო აღ ნიშ ნუ ლი, დო მი ნან ტუ რი სა მი ძი რი თა დი პო ზი ცი აა: ადაპ ტა ცია, ბრძო ლა და სა კუ თა რი ალ ტერ ნა ტი ვა.

ერ თი სიტ ყვით, გლო ბა ლი ზა ცი ი სა და რე ლი გი ის ურ თი ერ თო ბა მრა ვა ლი გან სხვა ვე-ბუ ლი და ურ თი ერ თგა მომ რიც ხა ვი პო ზი ცი ე ბის შემ ცვე ლია; რო გორც ჩანს, გლო ბა ლი ზა-ცია არ ნიშ ნავს რე ლი გი ი სა და რე ლი გი უ რო ბის გაქ რო ბას, მაგ რამ, გარ კვე უ ლი აზ რით, მათ შე რე ვას აუ ცი ლებ ლად გუ ლის ხმობს, ოღონდ ისე, რომ ამან არ გა მო იწ ვი ოს რა ღაც „სა შუ ა ლო რე ლი გი ის“ წარ მო შო ბა. გლო ბა ლი ზა ცი ი სა და რე ლი გი ის ურ თი ერ თო ბის ძალ ზე რთულ პრო ცესს შე უძ ლია სა სი კე თოდ გა მო აღ ვი ძოს რე ლი გი ე ბის შე მოქ მე დე-ბი თი პო ტენ ცი ა ლი და უბიძ გოს მათ ტრა დი ცი უ ლი პოს ტუ ლა ტე ბის უფ რო ადეკ ვა ტუ რი და თა ნა მედ რო ვე ინ ტერ პრე ტა ცი ე ბი სა კენ, რაც გარ და უ ვა ლი იქ ნე ბა ყო ვე ლი რე ლი გი-ი სათ ვის და მა ხა სი ა თე ბე ლი თუნ დაც თვით შე ნახ ვი სა და თვი თი დენ ტუ რო ბი სა კენ ბუ ნებ-რი ვი მის წრა ფე ბით.

და, ბო ლოს, სა ქარ თვე ლოს მარ თლმა დი დებ ლუ რი ეკ ლე სი ის პო ზი ცია გლო ბა ლი-ზა ცი ი სად მი ნათ ლად არის გა მო ხა ტუ ლი სრუ ლი ად სა ქარ თვე ლოს კა თა ლი კოს პატ რი-არ ქის სა აღ დგო მო ეპის ტო ლე ში (თბ., 2006 წ.), რო მე ლიც რე ა ლო ბის იგ ნო რი რე ბას კი არ ახ დენს, არა მედ გვთა ვა ზობს მი სად მი გო ნივ რულ მიდ გო მას და გლო ბა ლი ზა ცი ის პრო ცე სის იმ გვარ გა აზ რე ბას, რო მე ლიც ხელს შე უწ ყობს კულ ტუ რუ ლი და რე ლი გი უ რი იდენ ტუ რო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბას.

რე ლი გი ის სო ცი ო ლო გი ის თა ნა მედ რო ვე წარ მო მად გე ნელ თა აზ რით, გლო ბა ლი ზა-ცი ის პრო ცე სის პა რა ლე ლუ რად ხდე ბა სა ზო გა დო ე ბის ახა ლი ტი პის – ტრან სფორ მი რე-ბა დი სა ზო გა დო ე ბის ჩა მო ყა ლი ბე ბა, სა დაც ყვე ლა სო ცი ა ლუ რი ინ სტი ტუ ტი ცვლი ლე ბას გა ნიც დის. მა გა ლი თად, ბო ლო ას წლე ულ ში შე იც ვა ლა ეკო ნო მი კა, პო ლი ტი კა, ღი რე-ბუ ლე ბა თა სის ტე მა და სა ვა რა უ დოა, რომ ყო ვე ლი ვე ამის მსგავ სად შე იც ვა ლა სა ზო-გა დო ე ბის რე ლი გი უ რი ცხოვ რე ბა. თა ნა მედ რო ვე სა ზო გა დო ე ბა ში, რო მე ლიც მა ღალ ტექ ნო ლო გი ებ სა და სამ ყა როს მეც ნი ე რულ მიდ გო მას ეყ რდნო ბა, მოხ და რე ლი გი ის რო ლის უკა ნა პლან ზე გა და წე ვა, რა მაც მკვლე ვა რე ბი რე ლი გი ის გაქ რო ბა ზე აა ლა პა-რა კა. გლო ბა ლი ზა ცი ამ „სა მო ქა ლა ქო რე ლი გი ის“ გა ჩე ნა გა მო იწ ვია. ყო ვე ლი ვე „პოს-ტკონ ფე სი უ რი სა ზო გა დო ე ბის“ ცნე ბის წარ მო შო ბა გა მო იწ ვია. სო ცი ო ლო გე ბის მი ხედ-ვით, ამ ტი პის სა ზო გა დო ე ბა ში წი ნა პლან ზე წა მო ი წე ვა ელექ ტრო ნუ ლი და კი ბე რეკ ლე-სი ის ცნე ბა, რო მე ლიც სა ბო ლოო ჯამ ში ე. წ. „ვირ ტუ ა ლუ რი რე ლი გი უ რო ბის“ საწ ყი სად მო ი აზ რე ბა. თუმ ცა აღ სა ნიშ ნა ვია და სა ნუ გე შო ის, რომ სო ცი ო ლო გე ბი ყო ვე ლი ვე ამის შე სა ხებ უარ ყო ფით დას კვნებს აკე თე ბენ და ხაზს უს ვა მენ იმ ფაქტს, რომ ვე რა ფე რი ვერ შეც ვლის ღმერ თთან ადა მი ა ნის პი როვ ნულ მი მარ თე ბას, რო მე ლიც ყვე ლა ზე კარ გად ტრა დი ცი ულ რე ლი გი ურ ცხოვ რე ბა შია მო ცე მუ ლი. ამი ტომ ასეთ ვი თა რე ბა ში ზო გა დი დას კვნა გან სა ხილ ველ სა კით ხთან და კავ ში რე ბით შე იძ ლე ბა ასე თი იყოს: გლო ბა ლი ზა-ცი ის პრო ცე სი ფაქ ტია, მაგ რამ რე ლი გი უ რი თვალ საზ რი სით არც ისე თი ფაქ ტი, რო მე-ლიც რე ლი გი ურ იდენ ტო ბას წაშ ლის. პი რი ქით, რე ლი გი უ რი იდენ ტო ბი სათ ვის ეს თა ნა-მედ რო ვე გა მოწ ვე ვაა, რო მე ლიც მან წარ მა ტე ბით უნ და დაძ ლი ოს.

kaxa qecbaia

65

Kakcha Ketsbaia

LECTURE ON SOCIOLOGY OF RELIGION Globalization and the problem of

religious identity

Summary

The work reviews the challenges in the relationships of globalization and world religions, specifi cally, the main varieties of response on globalization as objective process in religion sphere.

As a result of research analysis are exposed three positions : 1) complete or partially tailoring to globalization process; 2) counter-globalization and criticism and 3) the ; personal alternative ; all of them are observed almost in all religions. The fi rst position belongs to : Judaism, Catholicism, protestants and Sunites trend of Islam. In the second raw are placed Islam and the Russian Orthodox; the third position involves euro-asian pagan and certain traditional trends inside religions. The Georgian Orthodox Church reveals reasonable approach towards this globalization, the basis of which is the understanding which will promote cultural and religious retention of an identity.

Is should be noted in the fi nal part of the article that generally the globalization doesn’t contradict the religious faith. Therefore, it is baseless to assume disappearance of religions and religious features while the globalization epoch.

leqciebi religiis sociologiaSi

5. „რელიგია“ № 1

მა მუ კა დო ლი ძე 

ცოდ ვით და ცე მის გან ცდა (ფე ნო მე ნო ლო გი უ რი ანა ლი ზი)

ბე დის წე რა ზე ადა მი ა ნის გა მარ ჯვე ბის შე საძ ლებ ლო ბა ახა ლი აღ ქმით არის გახ სნი-ლი. სი ნა ნუ ლის გან ცდაა მეგ ზუ რი შე საძ ლებ ლო ბის ამ ახა ლი ჰო რი ზონ ტის კენ. სი ნა ნუ-ლი უსას რუ ლოდ უკუ ფე ნი ლია წარ სულ ში, რო გორც სი ნა ნუ ლი და კარ გუ ლი სიწ მინ დის მი მართ, უერ თდე ბა აწ მყოს, რო გორც ცოდ ვა თა აღი ა რე ბა და გან ცდა და წარ მარ თუ ლია მო მავ ლი სა კენ, რო გორც რწმე ნა და ღვთის შემ წე ო ბის იმე დი სრულ ყო ფი სა კენ.

გა ვარ ჩი ოთ მო ნა ნი ე ბის ეს სა მი ვე დრო ი თი ფორ მა ცალ-ცალ კე.უხ სო ვა რი წარ სუ ლის კენ უკუ ფე ნა ში სი ნა ნუ ლი მის ტი რის და კარ გულ სა მოთ ხეს, მაგ-

რამ ეს ნოს ტალ გი უ რი უკუქ ცე ვა არ ხდე ბა პირ და პი რი აზ რით – ხდე ბა მი სი გა და ტა ნა და გარ და სახ ვა სხვა გან ცდა ში. სი ნა ნუ ლი რომ პირ და პირ უკავ შირ დე ბო დეს კა ცობ რი ო ბის ბიბ ლი ურ ფეს ვებს, მა შინ იარ სე ბებ და რა ღაც ფა ტა ლუ რი, წარ სუ ლის უსას რუ ლო ბა ში გამ ჯდა რი აუ ცი ლებ ლო ბა და სი ნა ნუ ლი აღარ იქ ნე ბო და სუ ლის თა ვი სუ ფა ლი შე მოქ მე-დე ბის შე დე გი. არა და, მო ნა ნი ე ბა თა ვი სუ ფა ლი ქმე დე ბაა მის სა მი ვე ფა ზა ში. ამი ტომ მო ნა ნი ე ბის მე ტა მორ ფო ზის მი ზა ნია სი ნა ნუ ლის გა მო თა ვი სუფ ლე ბა ცოდ ვით და ცე მის სა ბე დის წე რო დე ტერ მი ნიზ მის გან, ბიბ ლი უ რი სი ნა ნუ ლის გან სხვი სე ბა და ნე ბა ყოფ ლო-ბი თი გა და ტა ნა სხვა მი მარ თე ბებ ზე.

მო ნა ნი ე ბის აქ ტში ცოდ ვი ლო ბის თან და ყო ლი ლი გან ცდა პი რო ბი თად უნ და მოწ ყდეს ცოდ ვით და ცე მის მემ კვიდ რე ო ბას და სიმ ბო ლუ რად გარ და ი სა ხოს ადა მი ა ნის კონ კრე-ტულ ცოდ ვა თა აღი ა რე ბა ში. ეს პი რო ბი თი სიმ ბო ლი ზა ცია ამ სხვრევს ადა მი ა ნის გე ნე ტი-კუ რად გან საზ ღვრულ დე ტერ მი ნიზმს და თან და ყო ლილ ცოდ ვი ლო ბას ამ ყო ფებს გა ნუ-საზ ღვრელ თა ვი სუფ ლე ბა ში, რო გორც უპი რო ბო, თა ვის თა ვად საწ ყისს, რო მე ლიც წინ უს წრებს ამ „საწ ყი სი გან ცდის“ გა და ტა ნას ფაქ ტი ურ ცოდ ვებ ზე. 

ეს გარ და სახ ვა-გა და ტა ნა სულ უნ და ხდე ბო დეს, რა თა აპ რი ო რუ ლად მო ცე მულ მა გან ცდამ საწ ყი სი იდე ის თა ვის თა ვა დო ბა და თა ვი სუფ ლე ბა არ და კარ გოს, არ აღ სდგეს დე ტერ მი ნიზ მის და სა ბა მი დან თავ სმოხ ვე უ ლი ჯაჭ ვი და ისევ არ გა ნახ ლდეს სას ჯე ლი უხ სო ვა რი ცოდ ვით და ცე მის გა მო. ამი ტომ მო ნა ნი ე ბის პრო ცე სი და უს რუ ლე ბე ლია – შე-უძ ლე ბე ლია უცოდ ვე ლად ყოფ ნა, რად გან თუ კი არ არ სე ბობს კონ კრე ტუ ლი ცოდ ვა, მა-შინ ბიბ ლი უ რი ცოდ ვით და ცე მის გან ცდა მოკ ლე ბულ იქ ნე ბა კონ კრე ტუ ლი გარ და სახ ვი სა და რე ა ლი ზა ცი ის შე საძ ლებ ლო ბას ადა მი ა ნის თა ვი სუ ფა ლი არ ჩე ვა ნის გზით. ბიბ ლი-უ რი გან ცდა ისევ და იბ რუ ნებს აბ სო ლუ ტურ ძა ლა უფ ლე ბას და გა და იქ ცე ვა ადა მი ა ნის დამ სჯელ, სა ბე დის წე რო ძა ლად (ადა მი ან ზე პირ ვე ლა დი ცოდ ვის, რო გორც დამ სჯე ლი ძა ლის სა ბე დის წე რო ზე მოქ მე დე ბა შე სა ნიშ ნა ვად არის ნაჩ ვე ნე ბი და მხატ ვრუ ლად სიმ-ბო ლი ზე ბუ ლი ფრანც კაფ კას რო მან ში – „პრო ცე სი“ – (1)).

67codviTdacemis gancda

ამ გვა რად, მა რა დი სო ბა ში გან ფე ნი ლი გან ცდა სა ხეს იც ვლის და ადა მი ა ნის რე ა ლურ ცხოვ რე ბას მი ე წე რე ბა, მაგ რამ მე ო რეს მხრივ, იგი ვერ ეტე ვა ცხოვ რე ბი სე უ ლი რე ა ლო-ბის ფარ გლებ ში და მა რა დი სო ბას და ნატ რე ბუ ლი ადა მი ა ნი სა კუ თა რი წარ სუ ლის იდე ა-ლი ზა ცი ას ახ დენს.

ამ პრობ ლე მას თან და კავ ში რე ბით სა ინ ტე რე სოა, თუ რო გორ ხდე ბა წარ სუ ლის იდე-ა ლი ზა ცია თა ნა მედ რო ვე ო ბის უდი დეს ფრანგ მწე რალ, მარ სელ პრუს ტის შე მოქ მე დე-ბა ში.

უსაზ ღვროა ავ ტო რის ნოს ტალ გია გარ და სუ ლი დრო ის მი მართ, მაგ რამ შე უძ ლე ბე-ლია მეხ სი ე რე ბა ში ასე წვრი ლად, ასე გა ფა ქი ზე ბუ ლად არ სე ბობ დეს მი სი ბავ შვო ბა. ქარ თვე ლი ფი ლო სო ფო სი მე რაბ მა მარ დაშ ვი ლი შე ნიშ ნავს ( 2 ), რომ მწე რა ლი იგო-ნებს არა თა ვის ბავ შვო ბას, არა მედ ქმნის წარ სუ ლის ექ ვი ვა ლენ ტურ ახალ რე ა ლო ბას. რა თქმა უნ და, ყო ვე ლი მო გო ნე ბა, რო გორც მხატ ვრუ ლი მოვ ლე ნა, შე მოქ მე დე ბაა; კი არ ასა ხავს გარ და სულს, არა მედ რო გორც თვით ნა ბა დი ფე ნო მე ნი, პი რო ბი თად შე ე სატ-ყვი სე ბა მას, მაგ რამ მარ სელ პრუს ტთან ეს შე სატ ყვი სო ბაც დარ ღვე უ ლია. მი სი „მო გო-ნე ბე ბის“ წარ სულ თან შე სა ბა მი სო ბა თით ქოს არის და არც არის. თხრო ბის მი ხედ ვით არის, თხრო ბის მა ნე რის მი ხედ ვით კი – რო ცა ხდე ბა სამ ყა როს აღ წე რის უსას რუ ლო დე ტა ლი ზა ცია და ადა მი ა ნურ ურ თი ერ თო ბა თა ზღვარ და უ დე ბე ლი რეფ ლექ სია – ჩნდე-ბა ეჭ ვი, რომ აქ რა ღაც სხვა სუ ლი ერ მოვ ლე ნას თან უნ და გვქონ დეს საქ მე; იქ ნებ არც არა სო დეს ყო ფი ლა ის, რა საც ასე მონ დო მე ბით გვი ხა ტავს? წარ სულს ხომ აწ მყოს გა და-სა ხე დი დან ენი ჭე ბა გან სა კუთ რე ბუ ლი აზ რი და ხიბ ლი, ის მი სი ძი ე ბის, მის კენ უკუქ ცე ვის ძა ლით იტ ვირ თე ბა ახა ლი მნიშ ვნე ლო ბე ბით და თუ ეს ძი ე ბა და უს რუ ლე ბე ლია, მა შინ წარ სუ ლის სამ ყა როც უსას რუ ლოდ ფარ თოვ დე ბა.

სწო რედ ასე თი გა ფარ თო ე ბა ხდე ბა პრუს ტთან; ხდე ბა იმი ტომ, რომ მწე რა ლი გარ-და სუ ლის ძი ე ბას უსას რუ ლო პრო ცე სად მი იჩ ნევს, სა დაც ზღვა რი იკარ გე ბა მო გო ნე ბა სა და გა მო გო ნე ბას შო რის; ძი ე ბა და უს რუ ლე ბე ლია, რად გან წარ სუ ლი ერ თხელ ჩავ ლი ლი მდი ნა რეა; მი სი გან მე ო რე ბა, სიტ ყვა ში მი სი აღ დგე ნა შე უძ ლე ბე ლია, მაგ რამ მწე რა ლი ეს წრაფ ვის ამ შე უძ ლებ ლო ბას, რა თა და კარ გუ ლი დრო ის ამაო ძი ე ბა ში მო გო ნე ბა გა-მო გო ნე ბად აქ ცი ოს, გარ და სუ ლით დე ტერ მი ნი რე ბუ ლი ხსოვ ნა „ახა ლი წარ სუ ლის“ თა-ვი სუ ფალ შე მოქ მე დე ბად გარ დაქ მნას.

რო გორც ვხე დავთ, აქ სუ ლის ისე თი ვე ფე რიც ვა ლე ბა ხდე ბა, რაც მო ნა ნი ე ბის ჟამს, რო ცა ცოდ ვით და ცე მით გა მოწ ვე უ ლი სი ნა ნუ ლი თა ვი სუფ ლდე ბა დე ტერ მი ნიზ მის გან და სხვა ცხოვ რე ბი სე ულ გან ცდა ზე გა და დის; დრო ის დი ნე ბი დან ამო ვარ დნი ლი წარ სუ ლი თა ვი სუფ ლდე ბა სა კუ თა რი რე ა ლო ბის გან და იხ სნე ბა, რო გორც მი ნიშ ნე ბა, რო გორც იდეა, სულ სხვა წარ სუ ლის შე სა ხებ.

რა არის ეს სხვა წარ სუ ლი? წარ სუ ლი, რომ ლის ძა ლი თაც ადა მი ა ნი სა კუ თა რი ბავ-შვო ბის რო მან ტი ზა ცი ას და იდე ა ლი ზა ცი ას ახ დენს? ეს არის ცოდ ვით და ცე მით და კარ გუ-ლი სა მოთ ხე; მი სი გა უც ნო ბი ე რე ბე ლი მო გო ნე ბაა სი ნა ნუ ლის გან ცდა უხ სო ვა რი სის რუ-ლი სა და ბედ ნი ე რე ბის მი მართ.

ქრის ტეს გა მოც ხა დე ბამ გან დევ ნა ის ფა ტა ლუ რი აუ ცი ლებ ლო ბა, რომ ლის სა ფუძ-ველ ზეც სი ნა ნუ ლი დე ტერ მი ნი რე ბუ ლი იყო ცოდ ვით და ცე მის აქ ტით. სი ნა ნუ ლის იდეა იგი ვე დარ ჩა, მაგ რამ თვი თონ გან ცდა იქ ცა არა დე ტერ მი ნი რე ბულ, თა ვის თა ვად ფე ნო-

68 mamuka doliZe

მე ნად და ამ თა ვი სუფ ლე ბი სათ ვის სა ჭი რო გახ და მი სი გარ და სახ ვა, მი სი სიმ ბო ლი ზა ცია სხვა კონ კრე ტულ გან ცდა ში.

ასე თი ვე ტრან სფორ მა ცია ხდე ბა მო ნა ნი ე ბის მე ო რე სა ფე ხურ ზეც; ისე ვე, რო გორც და კარ გუ ლი სა მოთ ხე პი რო ბი თად გარ და ი სა ხე ბა კონ კრე ტუ ლი წარ სუ ლის იდე ა ლი ზა-ცი ა ში, ასე ვე პირ ვე ლა დი ცოდ ვით და ცე მაც გა ნიც დის სიმ ბო ლი ზა ცი ას ადა მი ა ნის კონ-კრე ტულ ცოდ ვა თა აღი ა რე ბის გზით. სიმ ბო ლი ზა ცი ის ამ რი ტუ ალ ში იმ სხვრე ვა ყო ველ-გვა რი დე ტერ მი ნიზ მი. აღ სა რე ბის დროს ადა მი ა ნი თავს არ იმარ თლებს; ის გა რე მო-ე ბა თა მსხვერ პლად არ მი იჩ ნევს სა კუ თარ თავს – რომ თით ქოს ბე დის წე რამ ჩა აგ დო ცოდ ვა ში – პი რი ქით, აღ სა რე ბის მთქმე ლი პი რა დი პა სუ ხის მგებ ლო ბით თა ვის თავ ზე იღებს იმას, რაც მის სულს ამ ძი მებს და რაც მას ბე დის წე რის ძა ლით ემარ თე ბა, რად გან მხო ლოდ თა ვი სუ ფალ პი როვ ნე ბას ხე ლე წი ფე ბა, წარ სდგეს უზე ნა ე სი სამ სჯავ როს წი ნა-შე, მხო ლოდ მას შე უძ ლია, მი ი ღოს ცოდ ვა თა ამ ნის ტია და შე ვი დეს მო ნა ნი ე ბის მე სა მე, გა დამ წყვეტ ფა ზა ში – რწმე ნის თა ვი სუფ ლე ბა ში.

რწმე ნა, რო გორც სუ ლის თან და ყო ლი ლი, ზეც ნო ბი ე რი მარ ცვა ლი, სრულ თა ვი სუფ-ლე ბა ში არ სე ბობს. ვერც გა რე იძუ ლე ბა და ვერც ში ნა გა ნი აუ ცი ლებ ლო ბა ვერ გა ნა პი-რო ბებს რწმე ნის არ სე ბო ბას. რწმე ნა გა მო ირ ჩე ვა სუ ლის სხვა, გა უც ნო ბი ე რე ბე ლი მოვ-ლე ნე ბის გან, სა დაც ფა რუ ლად მა ინც „მი ზე ზობს“ ანო ნი მუ რი დე ტერ მი ნან ტი. რწმე ნის მი მართ ასე თი დე ტერ მი ნან ტი და უშ ვე ბე ლია. მარ თა ლია, რწმე ნის არ სი არის რწმე ნა აბ სო ლუ ტის შე სა ხებ, მაგ რამ ღმერ თი სა და ადა მი ა ნის თა ვი სუ ფა ლი მი მარ თე ბა უფ ლე-ბას არ გვაძ ლევს ვი გუ ლის ხმოთ დე ტერ მი ნის ტუ ლი კავ ში რი რწმე ნა სა და ადა მი ა ნის ცნო ბი ე რე ბას შო რის. რწმე ნა წინ უს წრებს მის ყო ველ გვარ მო ტი ვა ცი ას. იმი ტომ კი არ მწამს, რომ ღვთის მე ში ნია, ან სას წა უ ლის იმე დად ვარ, პი რი ქით, ში შიც და იმე დიც იმი ტომ მაქვს, რომ უკ ვე გა მაჩ ნია ღმერ თის არ სე ბო ბის რწმე ნა. იმი ტომ კი არ ირ წმუ-ნეს, რომ ქრის ტემ სას წა უ ლე ბი მო ახ დი ნა, პი რი ქით, სას წა უ ლე ბი იმი ტო მაც მო ახ დი ნა, რომ უკ ვე სწამ დათ მი სი. მარ თა ლია, რწმე ნის გაღ ვი ვე ბა, აღ მო ცე ნე ბა და მომ წი ფე ბა ცნო ბი ე რე ბის ში ნა გა ნი აუ ცი ლებ ლო ბის ნი ა დაგ ზე ხდე ბა, მაგ რამ მი სი მარ ცვა ლი, მი სი ენერ გე ტი კუ ლი ფეს ვი ყო ველ გვა რი აუ ცი ლებ ლო ბის მიღ მა, უპი რო ბოდ არ სე ბობს და არა ნა ირ დე ტერ მი ნიზმს არ ექ ვემ დე ბა რე ბა.

რო გორც ვხე დავთ, მო ნა ნი ე ბის სა მი ვე ფა ზა ში – სი ნა ნულ ში, აღ სა რე ბა ში და რწმე ნა-შიც – არ სე ბი თია დე ტერ მი ნიზ მის დაძ ლე ვა და თა ვი სუფ ლე ბის დამ კვიდ რე ბა თან და ყო-ლი ლი ცოდ ვის სიმ ბო ლუ რი გარ და სახ ვი სა და აბ სო ლუ ტის მი მართ რწმე ნის მო პო ვე ბის მიზ ნით.

ცოდ ვით და ცე მის გან ცდა აღ ძრავს სი ნა ნულ სა და თა ვი სუ ფალ მის წრა ფე ბას ღვთა-ებ რი ვი სის რუ ლი სა კენ. მო ნა ნი ე ბა და სრულ არ სთან ზი ა რე ბა ადა მი ა ნის თა ვი სუ ფა ლი არ ჩე ვა ნია, რაც მის რე ა ლურ ცხოვ რე ბა ში ხდე ბა. ამ დე ნად, მო ნა ნი ე ბის აქ ტში ჩა დე ბუ-ლია იდეა რე ა ლუ რი სა და ირე ა ლუ რის, სუ ლი სა და სხე უ ლის თავ სე ბა დო ბის შე სა ხებ, იმ თა ვი სუფ ლე ბის შე სა ხებ, რო მე ლიც ბე დის წე რად აღარ გარ და ი სა ხე ბა.

ქრის ტეს ფე ნო მე ნი ამ თა ვი სუფ ლე ბის გან ხორ ცი ე ლე ბაა. მაც ხო ვა რი არც გა ურ ბის და არც ექ ვემ დე ბა რე ბა, არა მედ თა ვი სუ ფა ლი ნე ბით ირ ჩევს სა კუ თარ ბე დის წე რას, რო-გორც თა ვი სი ცხოვ რე ბის შე სატ ყვი სო ბას წმინ და წე რი ლის წი ნას წარ ხედ ვას თან. პი რა-დი პა სუ ხის მგებ ლო ბა ბე დის წე რის წი ნა შე ნიშ ნავს სა კუ თარ ცოდ ვად იტ ვირ თო ბე დით

69codviTdacemis gancda

თავ და ტე ხი ლი სი ა ვე. ქრის ტემ ნე ბით მი ი ღო ის, რაც მას ეწე რა და ამით აუ ცი ლებ ლო ბა და უ კარ გა ბე დის წე რას. ის, რაც იყო სა ში ში და გარ და უ ვა ლი, ჭეშ მა რი ტი გზის არ ჩე ვა-ნის თა ვი სუფ ლე ბად იქ ცა. ამით სიკ ვდილ საც შე ეც ვა ლა აზ რი – სი ცოც ხლის აღ სას რუ ლი ახალ ცხოვ რე ბა ში გარ დაც ვა ლე ბა აღ მოჩ ნდა.

გეთ სი მა ნი ის ბაღ ში ქრის ტემ წი ნას წარ უკ ვე მი ი ღო ჯვარ ცმა, რო ცა დათ რგუ ნა სიკ-ვდი ლის ადა მი ა ნუ რი ში ში და გა ა კე თა არ ჩე ვა ნი უზე ნა ე სი ნე ბის მი ხედ ვით. აქ მან გა და-ა ბი ჯა ბე დის საზ ღვარ საც (ბე დის წე რა თა ვი სუფ ლე ბად აქ ცია) და ში ნა გან აუ ცი ლებ ლო-ბა საც – დას ძლია მო წა მე ობ რი ვი სიკ ვდი ლის ში ში. ამ გა დამ წყვე ტი ნა ბი ჯით, სრულ თა-ვი სუფ ლე ბა ში და ირ ღვა ყო ველ გვა რი დე ტერ მი ნიზ მი – რო გორც ბე დის გარ და უ ვა ლო ბა (დე ტერ მი ნიზ მი გა რე დან), ასე ვე ში ნა გა ნი აუ ცი ლებ ლო ბა.

მაც ხო ვარ მა ბე დის წე რის ტყვე ო ბი დან იხ სნა ადა მი ა ნი და მი სი ცოდ ვი ლი ბუ ნე ბა ღვთა ებ რი ვი სის რუ ლის პერ პექ ტი ვა ში გა ნა თავ სა.

ეს ღვთა ებ რი ვი სის რუ ლე არის თა ვის თა ვა დი, და უ სა ბა მო არ სი – მა მა ზე ცი ე რი. ქრის ტე კი  წარ მო ად გენს მის ფე ნო მენს – თა ვის თა ვა დი არ სის ღი ა ო ბას რე ა ლო ბის (ცნო ბი ე რე ბი სათ ვის მი საწ ვდო მი რე ა ლო ბის) მი მართ. სა კუთ რივ ღი ა ო ბის თვი სე ბას კი გა ნა სა ხი ე რებს სუ ლიწ მინ და – მი სი მად ლის მო ფე ნით თა ვის თა ვა დი არ სი ერ წყმის ფე-ნო მენს და იხ სნე ბა მის მი ერ ვე შექ მნი ლი სამ ყა როს წი ნა შე.

ასე წარ მოგ ვიდ გე ბა წმინ და სა მე ბა ფე ნო მე ნო ლო გი ურ ინ ტერ პრე ტა ცი ა ში – ცნო ბი ე-რე ბის მიზ ნად მყო ფი, მე ტა ფი ზი კუ რი არ სი, რო მე ლიც სხვა არა ფე რია, თუ არა თვი თონ ცნო ბი ე რე ბა, აღე ბუ ლი თა ვის აბ სო ლუ ტურ მთლი ა ნო ბა ში. ეს არის აბ სო ლუ ტუ რი სუ ლი, რომ ლის თა ვის თა ვა დი და მა რა დი უ ლი არ სე ბო ბა იმა ში მდგო მა რე ობს, რომ ის და უს-რუ ლებ ლივ იხ სნე ბა, რო გორც ფე ნო მე ნი ცნო ბი ე რე ბის წი ნა შე. ასე გა გე ბულ არ ქე ტიპს კი ზუს ტად შე ე სატ ყვი სე ბა აბ სო ლუ ტის ქრის ტი ა ნუ ლი ცნე ბა – წმინ და სა მე ბა.

 

გამოყენებული ლი ტე რა ტუ რა

1. ფრანც კაფ კა. პრო ცე სი (რუსულ ენაზე). მოს კო ვი, „პროგ რე სი“ 1972.2. მე რაბ მა მარ დაშ ვი ლი – გზის ფსი ქო ლო გი უ რი ტო პო ლო გია (რუსულ ენაზე).

მოს კო ვი 1996.

70

Ma mu ka Do lid ze

The ex pe ri en ce of the FallSum mary

The mo ti ve of the Fall is fre e dom, and the New Tes ta ment dis co vers how to de fe at the des tiny. This new ho ri zon of op por tu nity can be dis co ve red thro ugh the ex pe ri en ce of reg ret. Reg ret is stret ched en dlessly bac kward to the past as reg ret abo ut lost per fec ti on. It jo ins the pre sent as re cog ni ti on and ex pe ri en ce of the Fall and It is di rec ted to ward the fu tu re as be li ef and ho pe of the God's sup port on the way of per fec ti on.

The ex pe ri en ce of the Fall ra i ses reg ret and a free stri ving to ward di vi ne per fec-ti on. Con fes si on and re ce i ving com mu ni on with the per fect sub stan ce con sti-tu te a free cho i ce by a hu man be ing in his re al li fe. Thus, the act of con fes si on im pli es an idea of the com pa ra bi lity of the re al and un re al, so ul and body, an idea of fre e dom, which is no lon ger tran sfor med in to fa te.

The phe no me non of Christ re a li zes this idea of fre e dom. The Re de e mer ne it her avo ids nor obeys his fa te; it is his free cho i ce, as cor res pon den ce of his li fe with the prop he ci es of the Old Tes ta ment. The per so nal res pon si bi lity for fa te me-ans, that one is re ady to be ar the bur den of the ma li ce of fa te as his own sins. Christ fully ac cep ted his fa te and by this act fa te lost its ne ces sity. Ever ything, that was fa tal, be ca me a free cho i ce of the way of truth. Con se qu ently, even de ath chan ged its me a ning – from be ing the end of li fe it be ca me the pro cess of tran sfor ma ti on in to a new li fe.

mamuka doliZe

religia da literatura

მედეა შანავა

ღვთის მეტ ყვე ლე ბი დან სი ცა რი ე ლემ დე, ანუ ლექ სის გაქ რო ბა

პირ ვე ლი ზე და პი რუ ლი შთა ბეჭ დი ლე ბა, რა საც რე ლი გი ა სა და პო ე ზი ა ზე დაკ ვირ ვე ბა იწ ვევს არის ის, რომ ისი ნი სა ერ თო წი აღ ში ჩა ი სახ ნენ, ერ თი სა ფუძ ვლი დან აღ მო ცენ-დნენ. უძ ვე ლე სი პო ე ტუ რი ქმნი ლე ბა ნი, ამა ვე დროს, რე ლი გი უ რი ტექ სტე ბის დეკ ლა-რა ცი ას წარ მო ად გე ნენ, რომ ლე ბიც მხო ლოდ მოგ ვი ა ნე ბით იძე ნენ ლო გი კურ, ცნე ბით ფორ მებს. თავ და პირ ვე ლად კი რე ლი გი უ რი ტექ სტე ბი სწო რედ პო ე ტუ რი ფორ მით წარ-მოს დგე ბი ან სხვა დას ხ ვა კულ ტუ რებ ში. ამის ნა თე ლი და დას ტუ რე ბაა პო ე ზი ის უძ ვე ლე სი ნი მუ შე ბი გან სხვა ვე ბულ ხალ ხებ ში: ორ ფი კუ ლი ტექ სტე ბი და ინ დუ რი ვე დე ბის კრე ბუ ლი, სხვა დას ხვა წარ მარ თუ ლი ღმერ თე ბი სად მი მიძ ღვნი ლი ჰიმ ნე ბი ბერ ძნულ და რო მა ულ კულ ტუ რებ ში და „სიმ ღე რე ბის წიგ ნი“ ჩი ნეთ ში, „ქე ბა თა ქე ბა“ და და ვი თის უმ შვე ნი ე რე-სი ფსალ მუ ნე ბი, რო მელ საც ქრის ტი ა ნულ კულ ტუ რა ში ჰიმ ნოგ რა ფი უ ლი ელე მენ ტი ემა-ტე ბა. მარ თლაც, ძვე ლი დრო ის პო ე ზია საკ რა ლუ რი, ლი ტურ გი უ ლი ფუნ ქცი ის მა ტა რე-ბე ლი იყო. ჰო მე რო სის ჰიმ ნე ბი, მა გა ლი თად, სა კულ ტო მსა ხუ რე ბის ბევრ სა გუ ლის ხმო მო მენტს გვაც ნო ბენ. იქ მნე ბა პო ე ტუ რი სიტ ყვი სა და მე ლო დი ის ღვთა ებ რი ვი ემა ნა ცი ის თე ო რი ე ბი.

ცნო ბი ლი რო მა ე ლი პო ე ტი კვინ ტუს ჰო რა ცი უს ფლა კუ სი, პო ე ზი ას ასე ვე ღვთა ებ რი-ვი წარ მო მავ ლო ბის დარ გად მი იჩ ნევს. ჰო მე რო სის ტექ სტებ ში ხოტ ბა ეძ ღვნე ბა სხვა-დას ხვა წარ მარ თულ ღმერ თებს. ი. პა რან დოვ სკის თქმით, ძვე ლი ბერ ძნუ ლი ლი რი კის ზო გი ერ თმა სა ხეს ხვა ო ბამ სა მუ და მოდ შე მო ი ნა ხა თა ვის ში ხსოვ ნა მა თი რე ლი გი უ რი წარ მო შო ბის შე სა ხებ, ხო ლო პი კო დე ლა მი რან დო ლამ ამო იც ნო ჰო მე რო სის პო ე ზი ის ლი ტურ გი უ ლი ხა სი ა თი. იგი აპი რებ და შე ექ მნა ნაშ რო მი „პო ე ტი კის თე ო ლო გია“, სა დაც და ა სა ბუ თებ და, რომ პო ე ტე ბი ამა ვე დროს თე ო ლო გე ბიც არი ან, რად გა ნაც ზუს ტად ისე-ვე სარ გებ ლო ბენ სიმ ბო ლო თა ენით. მი სი აზ რით, ამ გვა რი თე ო ლო გი ის შექ მნა დღე საც შე იძ ლე ბა, რო მე ლიც პო ე ზი ის ყვე ლა ეპო ქას მო ი ცავ და. (11; 142).

დი დი ეს პა ნე ლი ფი ლო სო ფო სი, ხო სე ორ ტე გა-ი-გა სე ტი აღ მო ა ჩენს, რომ მე ტა ფო რა ნა წი ლობ რივ ტა ბუს არ სშია ფეს ვგად გმუ ლი და და სა ბამს იმ დრო ი დან იღებს, რო დე საც ადა მი ა ნი გა ურ ბო და გარ კვე ულ რე ა ლო ბებ თან კონ ტაკტს. (13; 67). ფრან გი მო აზ როვ-ნე ემილ დი ურ კე მი კი, რო მე ლიც ელე მენ ტა რულ რე ლი გი ებს იკ ვლევს, ასე ვე აღ ნიშ-ნავს, რომ ამ რე ლი გი ებ ში ზოგ ჯერ ტა ბუ ედე ბა არა მხო ლოდ გარ დაც ვლი ლის სა ხელს, არა მედ იმ სიტ ყვებ საც, რო მელ საც იგი ხმა რობ და. ამი ტომ ახ ლობ ლე ბი იძუ ლე ბულ ნი იყ ვნენ მეტ ყვე ლე ბა ში ხარ ვე ზე ბი პე რეფ რა ზი რე ბით ან უც ხო დი ა ლექ ტი დან ნა სეს ხე ბი სიტ ყვე ბით შე ევ სოთ, რაც თა ვის მხრივ, ხელს უწ ყობ და მხატ რუ ლი აზ როვ ნე ბის გან ვი-თა რე ბას (1; 421).

72 medea Sanava

მე ტა ფო რუ ლი და მხატ რუ ლი აზ როვ ნე ბა ნა წი ლობ რივ შე საძ ლოა მარ თლაც ტა ბუს არ სში იყოს ფეს ვგად გმუ ლი, მაგ რამ ვფიქ რობთ მის წარ მო შო ბას კი დევ სხვა მნიშ ვნე-ლო ვა ნი ფაქ ტო რი გა ნა პი რო ბებს. მე ტა ფო რა, რო გორც წე სი მსგავ სე ბას ემ ყა რე ბა და ცდი ლობს უფ რო მარ ტი ვის სა შუ ა ლე ბით აგ ვიხ სნას რთუ ლი. ვი ნა ი დან ყო ვე ლი რე ლი-გია ზეგ რძნო ბა დი, ჩვე ნი რე ა ლო ბის გან გან სხვა ვე ბუ ლი, უფ რო რთუ ლი რე ა ლო ბის გად-მო ცე მას ცდი ლობს და ამის თვის ჩვე უ ლებ რივ ხმა რე ბა ში მყო ფი სიტ ყვე ბი არ ყოფ ნის, იგი მე ტა ფო რულ და სიმ ბო ლურ-სა ხე ობ რივ აზ როვ ნე ბას მი მარ თავს. კულ ტუ რის საწ ყის ეტაპ ზე ეს მი თოს ში აი სა ხე ბა, სა დაც თე ო რი ულ ელე მენტს მხატ ვრუ ლი ეჯაჭ ვე ბა და პო-ე ზი ას თან ანა თე სა ვებს. სწო რედ მი თო სის საკ რა ლურ წი აღ ში, რო მე ლიც ჯერ კი დევ არ ჩა მო ყა ლი ბე ბუ ლა მკაცრ რე ლი გი ურ დოგ მე ბად, იშ ვე ბა პო ე ზია. მი თე ბი პო ე ტუ რი აზ-როვ ნე ბის პირ ველ სა ხედ გვევ ლი ნე ბი ან. თა ვის მხრივ მი თო სი ცა და პო ე ზი აც სწო რედ ენის უძ ლუ რე ბი დან იშ ვე ბი ან. ე. კა სი რე რი თა ვის ნაშ რომ ში იმოწ მებს მაქს მი უ ლერს, რო მე ლიც მი თოსს მხო ლოდ ენის თა ნა ნა წარ მად გა ნი ხი ლავს და თვლის, რომ „ენა თა-ვი სი ჭეშ მა რი ტი ბუ ნე ბით მე ტა ფო რუ ლია. იგი თავს აფა რებს ნარ თა ულ ფორ მებს, ვი ნა-ი დან უძ ლუ რია მკა ფი ოდ და ცალ სა ხად გა მოთ ქვას რა ი მე. სწო რედ ენის ამ და უ დე გარ მრა ვალ ფე როვ ნე ბას უმად ლის მი თო სი თა ვის წარ მო შო ბას და იგია მი სი გო ნი თი მა საზ-რდო ე ბე ლი“ (3; 178). შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ მი თო სი, რო გორც აზ როვ ნე ბის ფორ მა ახ დენს სი ნამ დვი ლის საკ რა ლი ზე ბას, რო მელ შიც ცხოვ რობს იმ დრო ის ადა მი ა ნი. მი-თო ლო გი ის ამ საკ რა ლურ წი აღ ში პო ე ზია და რე ლი გია ერ თმა ნე თის გვერ დით თა ნა არ-სე ბო ბენ.

ამ რი გად, პო ე ზი ა ცა და რე ლი გი აც საკ რა ლუ რის წი აღ ში აღ მო ცენ დე ბი ან, მაგ რამ თა-ვად საკ რა ლუ რის ცნე ბა არ არის ერ თგვა რო ვა ნი. ამ ცნე ბას იყე ნებს ყო ვე ლი რე ლი გია პრი მი ტი უ ლი, ტო ტე მუ რი რწმე ნე ბი დან დაწ ყე ბუ ლი, რთუ ლი რე ლი გი ე ბით დამ თავ რე ბუ-ლი. გარ და ამი სა, საკ რა ლურს მი მარ თა ვენ არა მხო ლოდ რე ლი გი ე ბი, არა მედ მა გი ა-ცა და პრი მი ტი უ ლი რწმე ნე ბიც, რომ ლე ბიც რე ლი გი ად ვერ ჩა ით ვლე ბი ან. თა ვის თა ვად ცხა დია, რომ საკ რა ლუ რი ფუნ ქცი აც, რო მელ საც ესა თუ ის პო ე ზია სხვა დას ხვა რე ლი-გი ი სა, თუ მა გი უ რი რწმე ნის ფარ გლებ ში იძენს არ არის ერ თგვა რო ვა ნი. კერ ძოდ, იგი და მო კი დე ბუ ლია იმ კულ ტის ბუ ნე ბა ზე, რო მელ საც ეს რწმე ნა მი მარ თავს და შე იძ ლე ბა იყოს რო გორც პო ზი ტი უ რი, ისე ნე გა ტი უ რი ხა სი ა თის მა ტა რე ბე ლი. მა შა სა და მე, ამა თუ იმ პო ე ზი ის გან ხილ ვაც უნ და ხდე ბო დეს იმ კულ ტუ რის ფარ გლებ ში, რომ ლის წი აღ შიც აღ მო ცენ და მო ცე მუ ლი პო ე ზია, ვი ნა ი დან, ყო ვე ლი კულ ტუ რა წარ მო ად გენს მთლი ა ნო-ბას, რო მე ლიც გარ კვე ულ ღი რე ბუ ლე ბებ ზეა ორენ ტი რე ბუ ლი.

ამ რი გად, რო დე საც ვსა უბ რობთ პო ე ზი ი სა და რე ლი გი ის ამო სა ვალ ერ თი ა ნო ბა ზე ისე არ უნ და გა ვი გოთ, თით ქოს სხვა დას ხვა კულ ტუ რებ ში ისი ნი ერ თი და იმა ვე ში ნა არ-სის მა ტა რე ბელ ნი არი ან. აქ სა უ ბა რია იმა ზე, რომ პო ე ზი ა ცა და რე ლი გი აც საკ რა ლურს მი მარ თა ვენ, მის წი აღ ში იშო ბი ან, არ ქა ულ კულ ტუ რებ ში კი პო ე ზია ლოც ვი თი ფუნ ქცი ის მა ტა რე ბე ლი და ღვთის მსა ხუ რე ბის ერთ-ერ თი შე მად გე ნე ლი ნა წი ლია. თუმ ცა, იქი დან გა მომ დი ნა რე, თუ რა ში ნა არ სის მა ტა რე ბე ლია თა ვად საკ რა ლუ რი, ამ პო ე ზი ა თა ში ნა-არ სი შე საძ ლოა რა დი კა ლუ რა დაც გან სხვავ დე ბო დეს. მაგ რამ ისიც უნ და აღი ნიშ ნოს, რომ მი უ ხე და ვად ში ნა არ სთა სხვა დას ხვა ო ბი სა, ლოც ვა და პო ე ზია მა ინც ერ თი და იგი ვე რი გის მოვ ლე ნე ბად რჩე ბი ან.

73RvTismetyvelebidan sicarielemde, anu leqsis gaqroba

ერთ ად გი ლას პა რან დოვ სკი აკე თებს ასე ვე ძა ლი ან სა ინ ტე რე სო შე ნიშ ვნას. მი სი თქმით, მი უ ხე და ვად იმი სა, რომ არ არ სე ბობს არ ცერ თი სე რი ო ზუ ლი ჰი პო თე ზა, თით-ქოს და კა ცობ რი ო ბა თავ და პირ ვე ლად ლექ სე ბით სა უბ რობ და, ყო ვე ლი ლი ტე რა ტუ რის ის ტო რია იწ ყე ბა არა პრო ზით, არა მედ პო ე ზი ით. ვი ნა ი დან პირ ვე ლი, რაც ყო ფით მეტ-ყვე ლე ბა ზე ამაღ ლდა, ლექ სი იყო (11, 32; 141-143). ეს კი იმი ტომ მოხ და, რომ სწო-რედ პო ე ზია იყო ის ფორ მა, რომ ლი თაც ადა მი ან მა შეძ ლო თა ვი სი საკ რა ლუ რი გრძნო-ბე ბის გა მო ხატ ვა. ან ტი კურ და შუა სა უ კუ ნე ე ბის ეპო ქებ ში ხე ლოვ ნე ბა და მათ შო რის პო ე ზია, ლი ტურ გი უ ლი და საკ რა ლუ რი მნიშ ვნე ლო ბის მა ტა რე ბე ლი იყო. რო გორც ი. ჰა ი ზინ გა სა მარ თლი ა ნად აღ ნიშ ნავს, „ასე თი გა აზ რე ბის პირ ვე ლი წი ნა პი რო ბა არის იმ შე ხე დუ ლე ბი სა გან გან თა ვი სუფ ლე ბა, თით ქოს პო ე ზი ას მხო ლოდ ეს თე ტი კუ რი ფუნ ქცია ჰქონ დეს, ან და მხო ლოდ ეს თე ტი კუ რი სა ფუძ ვლე ბი დან იყოს ასახ სნე ლი და გა სა გე ბი. ყო ველ აყ ვა ვე ბულ, ცოც ხალ კულ ტუ რა ში, უპირ ვე ლეს ყოვ ლი სა კი არ ქა ულ კულ ტუ-რებ ში, პო ე ზია ვი ტა ლუ რი, სო ცი ა ლუ რი და ლი ტურ გი უ ლი ფუნ ქცი აა. უძ ვე ლე სი პო ე ზია, ამა ვე დროს, არის კულ ტი, სად ღე სას წა უ ლო გა სარ თო ბი, ოს ტა ტო ბის დე მონ სტრა ცია, გა მო ცა ნა, სიბ რძნის გა მო ხა ტუ ლე ბა, დარ წმუ ნე ბა, მის ნო ბა, წი ნას წარ მეტ ყვე ლე ბა, შე-ჯიბ რი. პო ე ტი არის „ფა ტე სი“, შეპ ყრო ბი ლი, ღვთა ებ რი ო ბით გამ სჭვა ლუ ლი, შლე გი. ის მცოდ ნეა, ე.ი. შა ირ, რო გორც მას ძვე ლი არა ბე ბი უწო დებ დნენ“ (5; 159).

ჰა ი ზინ გას თქმით, პო ეტ-ნა თელ მხილ ველს მხო ლოდ შემ დგომ ში გა მო ე ყო წი ნას წარ-მეტ ყვე ლის, მის ნის, მის ტა გო გის, ჩვე უ ლებ რი ვი გა გე ბით პო ე ტის სა ხე ე ბი. ამ რი გად, პო-ე ზი ის კავ ში რი რე ლი გი ურ კულ ტთან, მა თი ამო სა ვა ლი ერ თი ა ნო ბა, სრუ ლი ად აშ კა რაა. აშ კა რაა ასე ვე მა თი მიზ ნე ბი სა და ამო ცა ნე ბის ერ თი ა ნო ბაც არ ქა ულ კულ ტუ რებ ში. სხვა საქ მეა, რომ ეს რე ლი გი უ რი კულ ტი გან სხვა ვე ბულ ეპო ქებ სა თუ სა ზო გა დო ე ბებ ში სხვა-დას ხვაგ ვა რია, რაც ამა თუ იმ კულ ტუ რა ში აღ მო ცე ნე ბუ ლი პო ე ზი ის თა ვი სე ბუ რე ბას გა-ნა პი რო ბებს.

ყო ვე ლი ხე ლოვ ნე ბის ნა წარ მო ე ბი უნ და გან ვი ხი ლოთ იმ სამ ყა რო ში, რომ ლის წი აღ-შიც იგი აღ მო ცენ და და სა დაც ის უკ ვე ყო ფი ლი ქმნი ლე ბა კი არ არის, არა მედ ცოც ხა-ლი და გან ცდა დი ნა კა დი პო ე ზი ი სა. ქრის ტი ა ნულ ხე ლოვ ნე ბა საც, სხვა ხე ლოვ ნე ბა თა მსგავ სად, სკუ თა რი დრო და სივ რცე გა აჩ ნია, სა კუ თა რი სამ ყა რო, სა დაც ის ცოც ხა ლია და ქმე დი თი. რო გორც ა. ზე ლინ სკი აღ ნიშ ნავს, ქრის ტი ა ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბა ძველ ბერ-ძნულ მი თო პო ე ტუ რი ტრა დი ცი ის ყოვ ლის შთან მთქმელ ქრო ნოსს სო ტე რო ლო გი ურ დროს „კე როსს“ უპი რის პი რებს, რო მე ლიც „კე თილ დროდ“ გად მო ი ცე მა. „კე რო სი“ არის დრო, რო მელ საც წა რუ ვა ლი სუ ლი ე რი ფა სე უ ლო ბა აქვს-ეს დრო ის ახა ლი თვი-სე ბაა (2; 4-5). ტაძ რულ სივ რცე ში კი ქრის ტი ა ნუ ლი ხე ლოვ ნე ბის თი თო ე უ ლი ქმნი ლე ბა მა რა დი სო ბი დან იც ქი რე ბა. ეს არის ზე ცი უ რი და მი წი ე რი ეკ ლე სი ის მა რა დი უ ლი შეხ-ვედ რა ლი ტურ გი ულ დრო ში, რო ცა ზე ცი უ რი მი წი ერ დე ბა ხატ ში, სა გა ლო ბელ ში, ქვა ში, რა თა მი წი ე რი გა ა ზე ცი უ როს. ამ სივ რცე ში პო ე ზია ღვთის მეტ ყვე ლე ბად იქ ცე ვა და თა ვის უმაღ ლეს და ნიშ ნუ ლე ბას აღას რუ ლებს.

ვ.ლე პა ხი ნი თა ვის სტა ტი ა ში „ღვთის მეტ ყვე ლე ბა და პო ე ზია“ აღ ნიშ ნავს, რომ ქრის-ტი ა ნო ბა ში არ სე ბობს სა მი სა ხის ღვთის მეტ ყვე ლე ბა. პირ ვე ლი ეს არის პრო ფე სი ო ნა-ლუ რი ღვთის მეტ ყვე ლე ბა, ანუ სას კო ლო, აკა დე მი უ რი, მეც ნი ე რუ ლი, ინ ტე ლექ ტუ ა ლუ-რი. მე ო რე ტი პის ღვთის მეტ ყვე ლე ბა ეს არის ღვთის მეტ ყვე ლე ბა, რო გორც ლოც ვის

74

ში ნა არ სი, სა დაც სიტ ყვა ღმერ თზე და სიტ ყვა ღვთი სად მი მის ერ თი ა ნო ბა ში წარ მოგ-ვიდ გე ბა. მე სა მე ხა რის ხი ღვთის მეტ ყვე ლე ბი სა ეს არის ღვთის მეტ ყვე ლე ბა, რო გორც მდგო მა რე ო ბა, რო გო რი ცაა, მა გა ლი თად, იო ა ნე ღვთის მეტ ყვე ლის სა ხა რე ბა და ეპის-ტო ლე ე ბი. ეს არის ღვთის მეტ ყვე ლე ბა აღ მსა რებ ლო ბი სა. კე თილ გო ნი ე რი ავა ზა კი, რო-მე ლიც ქრის ტეს თან ერ თად ეც ვა ჯვარს, გახ და სწო რედ პირ ვე ლი ასე თი ღვთის მეტ ყვე-ლი ახა ლი აღ თქმი სა.

ღვთის მეტ ყვე ლე ბი სას უფა ლი აძ ლევს მოღ ვა წეს არა მხო ლოდ იმას, თუ რა თქვას, არა მედ იმა საც, თუ რო გორ თქვას. რო დე საც ღვთის სიტ ყვა იბა დე ბა სულ ში, ადა მი ანს არა აქვს შე საძ ლებ ლო ბა იფიქ როს სიტ ყვის სი ლა მა ზე ზე, ნა წე რის მხატ ვრულ და მუ შა ვე-ბა ზე, არა მედ სიტ ყვა ში ნა გა ნი ში ნა არ სი სა და გა რეგ ნუ ლი გა მო ხა ტუ ლე ბის ერ თი ა ნო ბა-ში იბა დე ბა. გარ და ამი სა, სიტ ყვა იბა დე ბა არა თა ვის თა ვად, არა მედ რო გორც მეტ ყვე-ლე ბა – მჭიდ რო ურ თი ერ თკავ შირ ში სხვა სიტ ყვებ თან. ამას თან, ამ ურ თი ერ თკავ შირს აქვს ცო ტად თუ ბევ რად აშ კა რად საგ რძნო ბი რიტ მუ ლი ხა სი ა თი. ლე პა ხი ნის აზ რით, ა სე მივ დი ვართ სა კით ხთან პო ე ზი ის და ღვთის მეტ ყვე ლე ბის ურ თი ერ თმი მარ თე ბი სა.

მა ღალ მა გა ლი თებს ღრმა ღვთის მეტ ყვე ლე ბი სა და უს რულ ყო ფი ლე სი პო ე ტუ რი ფორ მი სა მის ერ თი ა ნო ბა ში გვაძ ლევს ჩვენ ღვთა ებ რი ვი გა მოც ხა დე ბა წმინ და წე რი ლი-სა. ფსალ მუ ნე ბი, „ქე ბა თა ქე ბა“, წი ნას წარ მეტ ყვე ლუ რი წიგ ნე ბი უკ ვე რამ დე ნი მე სა უ კუ-ნეა მოწ მო ბენ ორ გა ნულ ერ თი ა ნო ბა ზე ღვთის მეტ ყვე ლე ბი სა და პო ე ზი ი სა. ზო გი ერ თი ნაწ ყვე ტი მო ცი ქუ ლი სა და მა ხა რებ ლის იო ა ნეს წე რი ლე ბი დან, ან და მო ცი ქულ პავ ლე სი გა მო ი ყუ რე ბი ან რო გორც პა ტა რა ღვთის მეტ ყვე ლუ რი პო ე მე ბი და ასე თი მა გა ლი თე ბი მრავ ლად შე იძ ლე ბა მო ვიყ ვა ნოთ. წმინ და წე რილ მა მოგ ვცა ღვთის მეტ ყვე ლუ რი პო ე ზი-ის, ან და პო ე ტუ რი ღვთის მეტ ყვე ლე ბის უმა გა ლი თო რა ო დე ნო ბა, გა ნა თე ბუ ლი მა ღა ლი და გულ წრფე ლი სი ნა ნუ ლი თა თუ ქე ბი თი ლოც ვი თო ბით. ისი ნი გახ დნენ შთა გო ნე ბის წყა რო ეკ ლე სი უ რი პო ე ტე ბის თვი საც და სა ერ თოდ პო ე ტე ბის თვის მთე ლი შემ დგო მი დრო ი სა (10; 169).

ღმერ თში ყოფ ნის გა მოც დი ლე ბა ეძი ებს თა ვის გა მო ხა ტუ ლე ბას სიტ ყვა ში. გა მოც-დი ლე ბა ამ „სა ი დუმ ლო ღვთის მეტ ყვე ლე ბი სა“ ისე თავ ბრუ დამ ხვე ვად მა ღა ლია, რომ მი სი უნაკ ლოდ ხორ ცშეს ხმა ადა მი ა ნურ სიტ ყვა ში შე უძ ლე ბე ლია. პო ე ზია ეხ მა რე ბა გა-მო ხა ტოს ეს მიღ მი ე რი გა მოც დი ლე ბა. შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ ქრის ტი ა ნუ ლი ჰიმ ნოგ რა-ფია წარ მო ად გენს სწო რედ ლოც ვი თი ღვთის მეტ ყვე ლე ბის მა გა ლითს, რო მე ლიც არა მხო ლოდ ახორ ცი ე ლებს პო ე ზი ის არსს, არა მედ, ქრის ტი ან ავ ტორ თა აზ რით, სწო რედ ამ გვარ ღვთის მეტ ყვე ლე ბა ში მო ი პო ვებს პო ე ზია სა კუ თარ თავს. ეპის კო პო სი იო ა ნე (შა-ხოვ სკოი) პო ე ზი ას ადა მი ა ნი სათ ვის მი საწ ვდო მი უმაღ ლე სი ცხოვ რე ბის გა მო ხა ტუ ლე-ბად მი იჩ ნევ და. მი სი აზ რით, პო ე ზია არ შე იძ ლე ბა გა და აქ ციო სა შუ ა ლე ბად რა ი მეს თვის. ასეთ შემ თხვე ვა ში ის ხდე ბა მოკ ლე ბუ ლი სი ჩუ მეს უმაღ ლე სი ყო ფი ე რე ბი სა, რო მე ლიც ყო ველ თვის დევს პო ე ზი ის სიღ რმე ში. ამ სი ჩუ მეს მოკ ლე ბუ ლი კი იგი კვდე ბა. პო ეტს „ღვთის წყა ლო ბით“ აქვს მი ნი ჭე ბუ ლი ძა ლა უფ ლე ბა აქ ცი ოს ადა მი ა ნურ სიტ ყვა თა წყა-ლი ღვი ნოდ. მი სი თქმით, ასე თია პო ე ზი ის უმაღ ლე სი და ნიშ ნუ ლე ბა. მი სი საზ რი სი ევ-ქა რის ტი უ ლია, რამ დე ნა დაც პო ე ზია არის ადა მი ა ნის მიბ რუ ნე ბა სა გან თა საწ ყის თან. პო ე ზია არის ჰიმ ნო ლო გი უ რი გა და ლახ ვა ყვე ლა წაშ ლი ლი სი ლო გიზ მი სა და სიტ ყვი-ე რი აღ ნიშ ვნი სა, რო მელ თაც შეწ ვი ტეს სამ ყა როს გახ სნა. პო ე ზია ახ ლე ბუ რად ხსნის

medea Sanava

75

სიტ ყვებს, ახ დენს მათ გან ხვნას, ხვდე ბა მათ უკ ვე ახალ სამ ყა რო ში. ის არის სა გან თა გან ხვნა და მა თი და ფარ ვა. მას ში თა ვად ყო ფი ე რე ბა ვლინ დე ბა, რო მე ლიც უფ რო ფა-სე უ ლია, ვიდ რე ყვე ლა ფე რი ის, რაც მი სით შე იძ ლე ბა გა მო ი ხა ტოს. ის არის პე რის კო-პი, რო მე ლიც ამოშ ვე რი ლია ამ სამ ყა რო დან, რენ დგე ნი და რა და რი, ლა ზე რის სხი ვი, სუ ლის უფა ქი ზე სი და უმახ ვი ლე სი ისა რი, რო მე ლიც გა ივ ლის სამ ყა როს ყვე ლა სა განს, მაგ რამ კი არ კლავს მათ, არა მედ აცოც ხლებს.

პრო ზა სა უბ რობს ყო ფი ე რე ბა ზე. პო ე ზია კი არის ეს ყო ფი ე რე ბა, რო მე ლიც ეხ სნე-ბა ადა მი ანს. რო დე საც ადა მი ა ნი და ე ხე ტე ბა შორს ჭეშ მა რი ტე ბის გან, სამ ყა რო მის თვის მტვრით და ფა რუ ლი ხდე ბა და მტვრის მსგავ სი. იო ა ნე შა ხოვ სკო ის აზ რით, ადა მი ა ნის სამ ყა როს მუდ მი ვად სჭირ დე ბა გა ნი ა ვე ბა, სხვაგ ვა რად მას ში შე იძ ლე ბა და იხ რჩო. მხო-ლოდ ლოც ვას შე უძ ლია მი ა წო დოს ადა მი ანს სუფ თა ჰა ე რი ზე ცი უ რი სამ ყა რო სი და ლოც ვა ავა ლებს პო ე ზი ას იყოს მი სი თა ნა შემ წე. რო გორც რე ლი გი ას, ისე პო ე ზი ას ხში-რად უწევ დნენ ექ სპლუ ა ტა ცი ას სხვა მიზ ნე ბი სათ ვის, რომ ლე ბიც შორს იყ ვნენ რო გორც პო ე ზი ის, ისე რე ლი გი ი სა გან. შთა გო ნე ბის ექ სპლუ ა ტა ცია ეპის კო პოსს ექ სპლუ ა ტა ცი ის ყვე ლა ზე უფ რო სა ში ნელ ფორ მად მი აჩ ნია. მი სი აზ რით, რო გორც მლოც ვე ლი ადა მი ა ნი დაბ ლა დგას თა ვის ლოც ვა ზე, ასე ვე ჭეშ მა რი ტი პო ე ტი ყო ველ თვის დაბ ლა დგას თა ვის პო ე ზი ა ზე. პო ე ზია სმე ნა სა და შრო მას ეხ სნე ბა. თა ვი სი სა ი დუმ ლოს გამ ხე ლა პო ეტს არ შე უძ ლია არც სხვა პო ე ტის თვის, არც მკით ხვე ლი სათ ვის. მი სი სმე ნის სა ი დუმ ლო რჩე ბა რო გორც ფან ჯა რა, მი წი ერ შე უძ ლებ ლო ბა ში გა მო ღე ბუ ლი (6; 524-525 ).

ამ რი გად, შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ პო ე ზია ერ თგვა რი მე ტა ე ნაა, მსგავ სი იმ ენი სა, რო მელ ზეც ადა მი არ ქმევ და სა ხე ლებს საგ ნებს. მას ში ხმი ა ნობს სი ჩუ მე, რო მელ შიც ეს საგ ნე ბი შე იქ მნენ, ხო ლო ჰიმ ნოგ რა ფია, რო გორც პო ე ტუ რი ფორ მით გად მო ცე მუ ლი ღვთის მეტ ყვე ლე ბა, არის შე დე გი ღმერ თი სა და ღვთის მეტ ყვე ლის სი ნერ გი ი სა და თა-ვად გვევ ლი ნე ბა ამ გვარ სი ნერ გი ად. თა ვის სტა ტი ა ში ალექ სან დრე გე რო ნი მუ სი აღ ნიშ-ნავს, რომ პო ე ზია არ არის ერ თის საქ მე. ღვთა ებ რი ვი შე მოქ მე დე ბა – ეს ღვთა ებ რივ პირ თა სა ერ თო საქ მეა. ღვთა ებ რი ვი შე მოქ მე დე ბის მსგავ სად ის ქმნის არაფ რის გან, მდუ მა რე ბის გან. პო ე ტი ეს არის ხა ტი პო ე ტი-ღმერ თი სა. პო ე ზია არის წი ნა სა ხე გად მო-ცე მი სა. გად მო ცე მა პირ ველ ხა ტია პო ე ზი ის. ის არის რე ლი გია-გა და კით ხვა, ქმე დი თი ხსოვ ნა ღმერ თი სა. პო ე ტის პო ე ზია არის მის მი ერ პო ე ზი ის კით ხვა, გახ სე ნე ბა პო ე ზი ი სა, პო ე ზი ის გაგ რძე ლე ბა.

პო ე ტუ რი ტრა დი ცი ის ეს გაგ რძე ლე ბა შე იძ ლე ბა მი ვა კუთ ვნოთ არე ო პა გე ტი კა ში მო ცე მულ გა მო ხა ტუ ლე ბას ზე ცი უ რი იე რარ ქი ი სა, რო დე საც ნა თე ლი პირ ველ ხა ტი სა უმაღ ლე სი ხა რის ხის მქო ნე თა გან უდაბ ლე სი ხა რის ხის მქო ნეთ შთან თქმის გა რე შე გა-და ე ცე მათ. მკით ხვე ლი არა პო ე ტის მი ერ კით ხვი სას პო ე ტი ასე ვე „იდი დე ბა“, მაგ რამ ეს დი დე ბა სრუ ლი ად სხვა ხა რის ხი საა: არა პო ე ტი მხო ლოდ მიმ ღე ბია, პო ე ტუ რი ენერ გი ის შთან მთქმე ლი, მას ში მი დის შე მოქ მე დე ბი თი გზავ ნი ლი პო ე ტი სა, მას ზე მთავ რდე ბა, მა-შინ რო დე საც პო ე ტი ჩარ თუ ლია ამ გად მო ცე მა ში.

კვლავ იო ა ნე შა ხოვ სკო ის რომ და ვე სეს ხოთ, თუ კი ლოც ვა თვით გახ სნაა სუ ლი სა, პო ე ზია სუ ლის გა ფა ქი ზე ბაა, რო მე ლიც ასე ვე გა და ლა ხავს მი წი ერ შეზ ღუ დუ ლო ბას. მი-სი თქმით, „პო ე ზია უმაღ ლე სი ყვა ვი ლო ბაა ადა მი ა ნი სა სამ ყა რო ში.“ მას ყო ველ თვის არ სჭირ დე ბა რით მე ბი და ქა ღალ დის გა რე შეც შე უძ ლია გა ვი დეს იო ლად. [6; გვ.524]

RvTismetyvelebidan sicarielemde, anu leqsis gaqroba

76

ალ ბათ სწო რედ ამი ტომ ელ ტვის ლოც ვა პო ე ტურ ფორ მებს. პო ე ზია ეხ მა რე ბა ადა მი ანს ღმერ თთან სა უ ბარ ში, იმის თარ გმნა ში რაც მხო ლოდ დუ მი ლის ენა ზე მეტ ყვე ლებს.

თუმ ცა აქ თავს იჩენს ერ თი კით ხვა: თუ კი პო ე ზი ის უმაღ ლე სი და ნიშ ნუ ლე ბა ღვთის-მეტ ყვე ლე ბად ქცე ვაა, რა საც არა ერ თი პო ე ტი იზი ა რებ და, ხომ არ და შორ და პო ე ზია თა ვის ჭეშ მა რიტ არსს ან რამ დე ნად არ სე ბობს დღეს სივ რცე, სა დაც პო ე ზი ას ღვთის მეტ-ყვე ლე ბად ქცე ვა შე ეძ ლე ბა? რო გო რია პო ე ზი ის ბე დი თა ნა მედ რო ვე სამ ყა რო ში?

ჰა ი ზინ გამ თა ვის ნაშ რომ ში „კა ცი მო თა მა შე“ უჩ ვე ნა, რომ თა მა შობ რი ვი მო მენ ტი მუდ მი ვად თან სდევს კულ ტუ რის გან ვი თა რე ბას. იგი სწო რედ თა მა შის ფორ მით იშ ვე ბა და მსჭვა ლავს კულ ტუ რას მის ყვე ლა გა მოვ ლი ნე ბა ში, რო გორც „ქცე ვის გარ კვე უ ლი, ჩვე უ ლებ რი ვი ცხოვ რე ბი სა გან გან სხვა ვე ბუ ლი რაგ ვა რო ბა.“ ის კულ ტუ რის ერთ-ერ თი სა ფუძ ვე ლი და მო ნა წი ლეა. ჰა ი ზინ გა კულ ტუ რის კრი ზი სის მი ზე ზად თა მა შობ რი ვი სუ-ლის მოკ ლე ბას ასა ხე ლებს, თა მა შობ რი ვი სუ ლის მოკ ლე ბის მი ზე ზი კი კულ ტუ რის დე-საკ რა ლი ზა ცი ა შია სა ძი ე ბე ლი, რაც ადა მი ა ნის ღმერ თის გან და შო რე ბამ და კულ ტუ რის სე კუ ლა რი ზა ცი ამ გა მო იწ ვია. თა მა შობ რი ვი სუ ლის მოკ ლე ბა ამ შემ თხვე ვა ში ნიშ ნავს იმას, რომ თა ვად კულ ტუ რის არ სე ბო ბას ექ მნე ბა საფ რთხე. თა მა შის ფორ მით არ სე ბო ბა ამ შემ თხვე ვა ში ნიშ ნავს საკ რა ლუ რის წი აღ ში ყოფ ნას, ვი ნა ი დან სწო რედ თა მა შია საკ-რა ლუ რი თვი სე ბის მა ტა რე ბე ლი, კერ ძოდ კი მას შე უძ ლია იდენ ტი ფი კა ცი ის გა მოწ ვე ვა. სწო რედ მას ში ხვდე ბი ან ერ თმა ნეთს პო ე ზია და საკ რა ლუ რი აქ ტიც.

კულ ტუ რის დე საკ რა ლი ზა ცია დღეს ფაქ ტია მაგ რამ რა სა შუ ა ლე ბე ბით ხდე ბა კულ-ტუ რის დე საკ რა ლი ზა ცია? თა მა შის პირ ველ მტრად ჰა ი ზინ გა თა მა შის ჩამ შლელს ასა-ხე ლებს, რო მე ლიც ამ ხელს მას, რო გორც თა მაშს. თა მა შის მხი ლე ბა კი, რო გორც თა-მა ში სა ან გრევს თა მა შის სამ ყა როს. ამის გა მო თა მა შის ჩამ შლელს უფ რო ძნე ლად ეგუ-ე ბი ან მო თა მა შე ე ბი, ვიდ რე თა მა შის გამ ყალ ბე ბელს, რო მე ლიც ფორ მა ლუ რად იღებს თა მა შის წე სებს. მო დერ ნის ტუ ლი და პოს ტმო დერ ნის ტუ ლი ხე ლოვ ნე ბა გვევ ლი ნე ბა, რო გორც თა მა შის ჩამ შლე ლი.

გა სე ტი ახალ ხე ლოვ ნე ბა ში წარ მო ა ჩენს ტრა დი ცი უ ლი ხე ლოვ ნე ბის გან გან სხვა ვე-ბულ ფუნ ქცი ას თა მა ში სა. იგი აქ იმი ტა ცია კი აღარ არის, არა მედ მე ტა ი მი ტა ცია, მე-ტა თა მა ში, რო მე ლიც თა მა შის ჩვე ნე ბით თა მა შობს და სწო რედ ამის წყა ლო ბით გვევ-ლი ნე ბა რო გორც თა მა შის ჩამ შლე ლი. დე საკ რა ლი ზე ბუ ლი ხე ლოვ ნე ბა რე ა ლო ბის ფალ სი ფი ცი რე ბას კი არ ცდი ლობს და კი არ მა ლავს თავს, რო გორც თა მა ში, არა მედ ცდი ლობს ხა ზი გა უს ვას იმას, რომ თა მა შია და მე ტი არა ფე რი და სწო რედ ამით ახ დენს მის დე საკ რა ლი ზა ცი ას. ა მას იგი სა კუ თა რი სა შე ნი მა სა ლის დე მონ სტრი რე ბით აკე თებს. ამ ხე ლოვ ნე ბის ერთ-ერ თი ძი რი თა დი ნი შა ნი სწო რედ ირო ნია და გრო ტეს კია. მო დერ-ნის ტუ ლი ხე ლოვ ნე ბა კო მიზ მი თაა გაჟ ღენ თი ლი. გა სე ტი ფიქ რობს, რომ ეს კო მიზ მი უსას რუ ლოდ ვრცელ დე ბა აშ კა რა კლო უ ნა დი დან თვა ლის ძლივს შე სამ ჩნევ, ირო ნი ულ ჩა პა ჭუ ნე ბამ დე, მაგ რამ არა სო დეს ქრე ბა. აქ ნა წარ მო ე ბის ში ნა არ სი კი არ არის კო მი კუ-რი, არა მედ ში ნა არ სის გან და მო უ კი დებ ლად თვი თონ ხე ლოვ ნე ბა იქ ცე ვა თა მა შად, რაც თა ვის თა ვად გუ ლის ხმობს მხი ა რულ გუ ნე ბა-გან წყო ბი ლე ბას. აქ ხე ლო ვა ნი გვთა ვა ზობს, რომ ხე ლოვ ნე ბა გან ვი ხი ლოთ, რო გორც თა მა ში და თვით და ცინ ვა. ის წარ მოგ ვიდ გე ბა, რო გორც ფარ სი და სწო რედ ამ ფარ სში ხე დავს ხე ლოვ ნე ბის მთა ვარ მი სი ას.

medea Sanava

77

„ახა ლი ხე ლოვ ნე ბის“ კი დევ ერ თი ნი შა ნი ყო ველ გვარ ტრან სცენ დენ ტუ რო ბი სა გან გან თა ვი სუფ ლე ბაა. ად რე ხე ლოვ ნე ბა ორ მა გი აზ რით იყო ტრან სცენ დენ ტუ რი: თა ვი სი სე რი ო ზუ ლი პრობ ლე მა ტი კი თა და თა ვის თა ვა დაც, რო გორც ამაღ ლე ბუ ლი ნი ჭი. დი დი პო ე ტი თუ გე ნი ა ლუ რი მუ სი კო სი წი ნას წარ მეტ ყვე ლის, რე ლი გი ის და მა არ სებ ლის, თუ სამ ყა როს ბე დის თვის პა სუ ხის მგე ბე ლი მოღ ვა წის იე რით წარ სდგე ბოდ ნენ ხოლ მე ბრბოს წი ნა შე, ახ ლა კი ხე ლოვ ნე ბა მხო ლოდ იმ აზ რით გვევ ლი ნე ბა მხსნე ლად, რომ ცხოვ-რე ბის სე რი ო ზუ ლო ბი სა გან იხ სნის ადა მი ანს და ბავ შვუ რი სი ცელ ქი სად მი აღ ვი ძებს მას. ა ხა ლი ხე ლოვ ნე ბის სიმ ბო ლო პა ნის ფლე ი ტაა, რო მე ლიც მდე ლო ზე აცეკ ვებს ციკ ნებს.

მო დერ ნიზ მში ეს ირო ნია საკ რა ლურ ზე, რო გო რიც გვაქვს თუნ დაც ჯო ის თან, მე ტა თა-მა ში, რო მე ლიც ფარ სის სა ხით წარ მოს დგე ბა, იგი ვე ბე კეტ თან და God –ს „გო დო თი“ ჩა ა ნაც ვლებს, ან გრევს საკ რა ლურს. ადა მი ა ნი კარ გავს ორი ენ ტირს სამ ყა რო ში და იქ-ცე ვა „მო ხე ტი ა ლედ“. მი სი ყო ფა წვრილ მა ნი და ყუ ველ დღი უ რო ბა ზე ორი ენ ტი რე ბუ ლი ხდე ბა. კაფ კას სოფ ლის ექი მი გრძნობს, რომ კა ცობ რი ო ბა მძი მე სნე უ ლე ბი თაა ავად, მაგ რამ შვე ლა არ შე უძ ლია. ადა მი ა ნი გრძნობს, რომ ის დამ ნა შა ვეა რა ღა ცის თუ ვი ღა-ცის წი ნა შე, რომ მის თავ ზე პრო ცე სი მიმ დი ნა რე ობს, მაგ რამ არ შე უძ ლია რა ი მეს შეც-ვლა. თა ვის „პრო ცეს ში“ კაფ კა გვთა ვა ზობს იგავს, სა დაც ადა მი ა ნი მთელ ცხოვ რე ბას და კე ტილ კარ თან ატა რებს იმ იმე დით, რომ თვალს მოჰ კრავს ჭეშ მა რი ტე ბას, მაგ რამ ამა ოდ. იგი ისე კვდე ბა, რომ ვერ ის რუ ლებს წა დილს. მხატ ვრო ბა ში თა ვად მა ტე რია ლღვე ბა და კარ გავს სიმ ყა რეს. მო დერ ნიზ მი ახ დენს ხე ლოვ ნე ბის დე რე ა ლი ზა ცი ა სა და დე ჰუ მა ნი ზა ცი ას და პირ ვე ლად დგამს იდე ე ბის დრა მას, ტრა დი ცი უ ლი თე ატ რი სა გან გან სხვა ვე ბით. ეს არის სწო რედ დე ჰუ მა ნი ზა ცი ის მცდე ლო ბა, რო მე ლიც პირ ველ პლან-ზე თე ატ რა ლურ ფიქ ცი ას აყე ნებს. აღ შფო თე ბუ ლი სა ზო გა დო ე ბა ამა ოდ ცდი ლობს მი-აკ ვლი ოს ადა მი ა ნურ დრა მას და თავს მოტ ყუ ე ბუ ლად გრძნობს ხე ლოვ ნე ბის ამ თვალ-თმაქ ცო ბით, მე ტა თა მა შით სა დაც ხე ლოვ ნე ბა სა კუ თარ თავს დას ცი ნის.

დე საკ რა ლი ზე ბულ სამ ყა რო ში მო დერ ნიზ მი ჯერ კი დევ ცდი ლობს „ახა ლი ხე ლოვ-ნე ბის“ შიგ ნით შე ი ნარ ჩუ ნოს საკ რლუ რი სივ რცე, რი დე, რო მე ლიც გა მო ყოფს მას პრო-ფა ნუ ლის გან. გა სე ტი, რო მე ლიც მო დერ ნიზ მის თე ო რე ტი კო სად გვევ ლი ნე ბა ამო სა ვალ წერ ტი ლად „ახა ლი ხე ლოვ ნე ბის“ წა რუ მა ტებ ლო ბის ფაქტს ირ ჩევს. ორ ტე გას აზ რით, რო მან ტიზ მის გან გან სხვა ვე ბით, რო მე ლიც დე მოკ რა ტი ის პირ მშოა და გან სა კუთ რე ბით საყ ვა რე ლი იყო მა სე ბის თვის, ახა ლი ხე ლოვ ნე ბა უპი რის პირ დე ბა მა სებს და ასე იქ ნე ბა ყო ველ თვის. იგი თა ვი სი ბუ ნე ბით გან წი რუ ლია წა რუ მა ტებ ლო ბის თვის; უფ რო მე ტიც, იგი ან ტი ხალ ხუ რია. ნე ბის მი ე რი ქმნი ლე ბა ახა ლი ხე ლოვ ნე ბი სა ავ ტო მა ტუ რად იწ ვევს სა ინ ტე რე სო სო ცი ო ლო გი ურ ეფექტს: ყოფს ხალხს ორ ნა წი ლად, ადა მი ან თა უფორ მო მა სი დან გა მო არ ჩევს ორ გან სხვა ვე ბულ კას ტას ადა მი ა ნე ბი სა. მაგ რამ რა პრინ ცი პით იყო ფი ან ადა მი ა ნე ბი ამ კას ტე ბად? საქ მე იმა შია, რომ უმ რავ ლე სო ბას არ მოს წონს ახა-ლი ხე ლოვ ნე ბა, მა სებს ის არ ეს მის. ამ რი გად, სო ცი ო ლო გი უ რი თვალ საზ რი სით იგი ხა სი ათ დე ბა იმით, რომ ყოფს ადა მი ა ნებს იმად, ვი საც ის ეს მის და იმად, ვი საც ის არ ეს მის. “ახა ლი ხე ლოვ ნე ბა“ არ არის გან კუთ ვნი ლი ყვე ლა სათ ვის. იგი თა ვი დან ვე მი-მარ თავს რჩე ულ უმ ცი რე სო ბას, რომ ლის წარ მო მად გენ ლე ბიც სწო რედ ამ ხე ლოვ ნე ბის მეშ ვე ო ბით სცნო ბენ ერ თმა ნეთს გულ გრილ ბრბოს შო რის.

ა და მი ა ნი მა სა თა ვი სი არ სით არა თუ ამო რა ლუ რი, არა მედ ან ტი მო რა ლუ რია, რად-გან არა ნა ირ წე სებს არ ემორ ჩი ლე ბა და ამით უარ ყოფს ყო ველ გვარ მო რალს. იგი

RvTismetyvelebidan sicarielemde, anu leqsis gaqroba

78

ძალ ზედ მოგ ვა გო ნებს ეგ ზის ტენ ცი ა ლის ტთა „მან“-ს, ამ უფე რულ, ნი ვე ლი ე ბულ ადა მი-ანს, რო მელ საც ადა მი ა ნი სათ ვის ნიშ ნე უ ლი არ ცერ თი სპე ცი ფი უ რი ნი შა ნი არ გა აჩ ნია. გა სე ტი სწო რედ ამ ნი ვე ლი რე ბულ ადა მი ანს უპი რის პი რებს „ახალ ხე ლოვ ნე ბას“, რო მე-ლიც, თა ვის მხრივ, ცდი ლობს თავს მო ახ ვი ოს სა ზო გა დო ე ბას თა ვი სი გე მოვ ნე ბა.

ეგ ზის ტენ ცი ა ლიზ მი ცდი ლობს შექ მნას სამ ყა როს ისე თი მო დე ლი, სა დაც ყუ რად ღე ბა თა ვად ადა მი ან ზე იქ ნე ბა კონ ცენ ტრი რე ბუ ლი და ამით სივ რცის პრობ ლე მას ადა მი ა ნის შიგ ნით გა და ი ტანს, რაც სივ რცის და კარ გვას იწ ვევს. იგი ცდი ლობს თა ვად ადა მი ან ში შექ მნას „სა მა ლა ვი“. აბ სურ დის ფი ლო სო ფი ა ში კი და კარ გულ სივ რცეს აბ სურ დის სივ-რცე ენაც ვლე ბა. ადა მი ა ნის ამაო მცდე ლო ბა სამ ყა როს ჰარ მო ნი უ ლი მო დე ლის შექ მნი-სა ნი ჰი ლიზ მის მი ზე ზი ხდე ბა, რაც ღი რე ბუ ლე ბა თა სრულ გა უ ფა სუ რე ბად შე მობ რუნ დე-ბა. ასეთ ვი თა რე ბა ში ბუ ნებ რი ვია ის მის კით ხვა, რამ დე ნად არის შე საძ ლე ბე ლი პო ე ზია ღვთის მეტ ყვე ლე ბად დარ ჩეს და თუ ეს შე უძ ლე ბე ლია, მა შინ რა ზე მეტ ყვე ლებს იგი?

პე რი ოდს 1860 წლი დან 1960 წლებს შო რის, რემ ბო სა და ცე ლანს შო რის, ალენ ბა-დიუ „პო ე ტე ბის სა უ კუ ნეს“ უწო დებს. ის თვლის, რომ კა ტე გო რია „პო ე ტე ბის სა უ კუ ნე“ – ფი ლო სო ფი უ რია. ის წარ მო ად გენს მა ორ გა ნი ზე ბელ საწ ყისს გან სა კუთ რე ბუ ლი სა ხის აზ-რი სა, რო მე ლიც შე იძ ლე ბო და მე ტა ფო რუ ლად აგ ვე წე რა, რო გორც ნას კვი პო ე ზი ი სა და ფი ლო სო ფი ი სა. მი სი აზ რით, სიტ ყვა „სა უ კუ ნე „ გვგზავ ნის ფი ლო სო ფი ის ეპო ქა ლურ სი-ტუ ა ცი ას თან. „პო ე ტე ბი“ – პო ე მას თან, რო გორც ფი ლო სო ფი ის მა რა დი ულ პი რო ბას თან.

ა ლენ ბა დიუ აღ ნიშ ნავს, რომ „პო ე ტე ბის სა უ კუ ნეს“ იგი ეძა ხის სა კუთ რივ იმ მო მენტს ფი ლო სო ფი ის ის ტო რი ა ში, რო დე საც ეს უკა ნას კნე ლი იძენს „ნა კერს“ (шов), ანუ გა და-ე ბა რე ბა ან და ექ ვემ დე ბა რე ბა თა ვის ერთ-ერთ პი რო ბას. არ სე ბი თად საქ მე ეხე ბა: მეც-ნი ე რულ პი რო ბას, პო ლი ტი კურ პი რო ბას, ან და ერ თი სა და მე ო რის შე რე ვას. ამ XIX სა-უ კუ ნის გან მემ კვიდ რე ო ბით მი ღე ბულ პი რო ბებ ში პო ე ზი ას შე უძ ლია აი ღოს თა ვის თავ ზე აზ როვ ნე ბის ის ოპე რა ცი ე ბი, რო მელ საც ფი ლო სო ფია, პა რა ლი ზე ბუ ლი ან და დახ შუ ლი თა ვი სი „ნა კე რე ბით“ ტო ვებს აუ მოქ მე დე ბელს.

ბა დიუ აღ ნიშ ნავს, რომ პო ე ზია მის თვის ყო ველ თვის რჩე ბა აზ რის ად გი ლად, ან და ჭეშ მა რი ტე ბის პრო ცე დუ რად, ან წარ მომ შო ბელ პრო ცე დუ რად. მი სი აზ რით, კა ტე გო რია „პო ე ტე ბის სა უ კუ ნე“ არა ვი თარ შემ თხვე ვა ში არ ნიშ ნავს „შეს ვლას“ პო ე ზი ი სა აზ როვ-ნე ბის სფე რო ში და არც მით უფ რო იმას, რომ პო ე ტე ბის სა უ კუ ნე სა მუ და მოდ დას რულ-და. იგი არ ნიშ ნავს, ბო ლოს და ბო ლოს, „მო აზ როვ ნე“ პო ე ზი ა ზე უა რის თქმას. ბა დიუ აღ ნიშ ნავს, რომ სი ტუ ა ცი ა ში, რო დე საც ფი ლო სო ფია „მი კე რე ბუ ლია“ ან მეც ნი ე რე ბა ზე, ან პო ლი ტი კა ზე, ჩნდე ბი ან პო ე ტე ბი, უფ რო სწო რედ კი პო ე ტუ რი ნა წარ მო ე ბე ბი, რომ-ლე ბიც დგე ბი ან იმ ად გი ლას, სა დაც, რო გორც წე სი, იძებ ნე ბა აზ როვ ნე ბის სა კუთ რივ ფი ლო სო ფი უ რი სტრა ტე გი ე ბი.

ამ შე თავ სე ბის სიმ ძი მის ცენ ტრი მო დის იმ მო მენ ტზე, რომ „პო ე ტე ბის სა უ კუ ნის“ პო-ე ზი ა ში პო ე ტუ რი გა მოთ ქმა არის აზ რი და აწარ მო ებს ჭეშ მა რი ტე ბის ძი ე ბას. უფ რო მე-ტიც, ის იძუ ლე ბუ ლია ეს აზ რი მო ი აზ როს. ამ მი მარ თე ბით მა ლარ მე – ემ ბლე მა ტუ რი ფი გუ რაა, რო მე ლიც აჯა მებს რა 1860-ია ნი წლე ბის გო ნებ რივ კრი ზისს, აც ხა დებს, რომ მის მა აზ რმა მო ი აზ რა სა კუ თა რი თა ვი. ა მას თა ნა ვე პო ე ზი ის აზ რის მო აზ რე ბა არ ნიშ ნავს რეფ ლექ სი ას, ვი ნა ი დან პო ე ტუ რი ნა წარ მო ე ბი მხო ლოდ პო ე ტურ აქ ტში გვეძ ლე ვა. მო ი-აზ რო პო ე ზი ის აზ რი ნიშ ნავს, რომ პო ე ტუ რი ნა წარ მო ე ბი თა ვის თა ვად იკა ვებს პო ზი ცი ას

medea Sanava

79

კით ხვას თან მი მარ თე ბა ში: „რას ნიშ ნავს აზ როვ ნე ბა?“ და რას ნიშ ნავს აზ როვ ნე ბა იმ პი რო ბებ ში, რო დე საც პო ე მამ უნ და და ა ყე ნოს ეს კით ხვა გა მომ დი ნა რე სა კუ თა რი რე-სურ სე ბი დან?

ასეთ სი ტუ ა ცი ა ში პო ე ზია უნე ბუ რად – ანუ იმის გა რე შე, რომ ეს პო ზი ცია გა ნი საზ-ღვროს ან გა რე ბით, ან მტრო ბით, – ჩა ეჭ დო ბა ფი ლო სო ფი ას, რაც გუ ლის ხმობს, რომ პო ე ზია მთლი ა ნად მო ი ცავს ფი ლო სო ფი ას, რომ ლის საწ ყის მო წო დე ბა საც სწო რედ ის წარ მო ად გენს, რომ გა ი აზ როს დრო ის აზ რი, ან და გა ი აზ როს ეპო ქა, რო გორც ად გი ლი სხვა დას ხვა წარ მომ ქმნე ლი პრო ცე დუ რე ბის თა ნა-შე საძ ლებ ლო ბი სა (პო ე მა, მა თე მა, პო ლი ტი კა, და სიყ ვა რუ ლი).

რემ ბო, იწ ყებს რა იმ ის ტო რი უ ლი და ინ ტე ლექ ტუ ა ლუ რი პროგ რა მით, რო მელ საც ის პო ე ზი ას მი ა წერს, აც ხა დებს co gi to-ს მოქ მე დე ბის ვა დის ამო წურ ვა ზე, აქ ცევს რა ამ ვა-რა უდს ნე ბის მი ე რი აზ რობ რი ვი ძი ე ბის ამო სა ვალ წერ ტი ლად: „არ იქ ნე ბა მარ თე ბუ ლი ვთქვა: მე ვაზ როვ ნებ. უნ და ვთქვათ: ჩე მით აზ როვ ნე ბენ“. ეს გან წყო ბა აზ რის გზის ანო-ნი მუ რო ბი სა გან საზ ღვრავს შე საძ ლებ ლო ბას მი სი თარ გმა ნი სა პო ე ზი ის სა კუთ რე ბა ში, რო მე ლიც გა გე ბუ ლია, რო გორც წე რა ყო ფი ე რე ბის კარ ნა ხით.

ბა დი უს აზ რით, პო ე ტუ რი ქმნი ლე ბის აქ სი ო მა – ღმერ თის გან მი ტო ვე ბუ ლო ბის და ჭეშ მა რი ტე ბის სიძ ლი ე რის არ სე ბით კავ შირ შია. აქ აზ რი მძი მე შრო მის სი ჩუ მე ში სუ ფევს. აშ კა რაა, რომ მი მარ თვა სუ ბი ექ ტი სად მი, რო გორც სხვი სად მი „შე ნო ბით“, მი მარ თვა, რომ ლის მეშ ვე ო ბი თაც ცე ლა ნი აფუძ ნებს თა ვის იმედს ენა ზე, გუ ლის ხმობს ერ თი ა ნის დაშ ლას, გა ყო ფას იმი სა, რაც ამ ერ თი ან თან მი მარ თე ბა ში იმუქ რე ბო და გარ და ექ მნა წეს რი გი ობი ექ ტუ რო ბად. სუ ლი აღ წევს თა ვის ეთერს მხო ლოდ შორ დე ბა რა ყო ველ-გვარ ობი ექ ტურს და უკავ ში რებს თა ვის თავს მხო ლოდ უს ხე უ ლოს. გარ და ამი სა, ის ტო-რი ის საზ რი სის მრა ვალ ფე რო ვან აპო ლო გი ა თა სა წი ნა აღ მდე გოდ, პო ე ტე ბის სა უ კუ ნის პო ე ზია ორ გა ნი ზა ცი ას უკე თებს აზ რის დე ზო რი ენ ტი რე ბუ ლო ბას.

მაშ კი დევ ერ თხელ მი ვუბ რუნ დეთ ჩვენს მი ერ დას მულ კით ხვას: სი ტუ ა ცი ა ში, რო-დე საც აბ სო ლუ ტი არ არის სა ხე ზე და სამ ყა რო მხო ლოდ ანო ნი მურ ტექ სტად იქ ცე ვა, სი ტუ ა ცი ა ში სა დაც შე უძ ლე ბე ლია პო ე ზია ღვთის მეტ ყვე ლე ბად დარ ჩეს, რო ცა ის მხო-ლოდ ყო ფი ე რე ბის კარ ნა ხით შექ მნი ლი ანო ნი მუ რი მეტ ყვე ლე ბაა, მა ინც რის შე სა ხებ მოგ ვით ხრობს იგი?

ა ლენ ბა დიუ მკა ფიო პა სუხს იძ ლე ვა ამ კით ხვა ზე. იგი აღ ნიშ ნავს, რომ ყო ფი ე რე ბა ში, სი ტუ ა ცი ის უსას რუ ლო ბამ დე მძი მე ტვირ თით, ყო ველ თვის სუ ფევს სი ცა რი ე ლე. “პო ე-ტე ბის სა უ კუ ნის“ პო ე ტებ მა მო ი ძი ეს ყვე ლა ფე რი, რაც ამ სი ცა რი ე ლე ზე მო დი ო და, სი-ცა რი ე ლე ზე, რო მე ლიც მხო ლოდ მოვ ლე ნით გა მო იხ მო ბა, თუნ დაც ეს იყოს მოვ ლე ნა პო ე ტუ რი ქმნი ლე ბი სა. სი ცა რი ე ლე, რო მე ლიც ყველ გან მყო ფია მა ლარ მეს თან, რო მე-ლიც ამ ბობს: „ცა რი ე ლია სა ლო ნი“, „ცა რი ე ლია ქა ღალ დის ფურ ცე ლი“. ეს სი ცა რი ე-ლე ყველ გა ნაა, მან დელ შტამ თა ნაც კი. მი სი აზ რით, ლექ სის და ნიშ ნუ ლე ბა იმა შია, რომ სამ ყა როს ამ და ფა რულ სი ცა რი ე ლეს მო უ ძებ ნოს ყო ველ გვარ სა ხელ ზე მაღ ლა მდგო მი მად ლი რა ი მე სა ხე ლი სა. აზ რი, რო მელ საც იაზ რებს პო ე ტუ რი ქმნი ლე ბა, მხო ლოდ ერთ ნორ მას იცავს: დარ ჩეს ერ თგუ ლი ამ სა ხე ლი სა, მი უ ხე და ვად იმი სა, რომ ყო ფი ე რე ბის სიმ ძი მე, დრო ის ჰა ერ ში გა მო კი დე ბუ ლი, – კვლავ სრესს, მუდ მი ვად სრესს. ბა დიუ სვამს კით ხვას: „მაშ რას ნიშ ნავს პო ე ტუ რი ქმნი ლე ბა პო ე ტე ბის სა უ კუ ნი სა?“ და პა სუ ხობს: „ის

RvTismetyvelebidan sicarielemde, anu leqsis gaqroba

80

ნიშ ნავს, რომ შენ მო დი ხარ ხე ლი ხელ ჩა კი დე ბუ ლი ამ სი ცა რი ე ლეს თან, სიმ ძი მის მიღ მა, სა ხე ლის ემ ბლე მით“(7).

ყო ვე ლი ვე ზე მოთ ქმუ ლი დან შე იძ ლე ბა და ვას კვნათ, რომ რო დე საც პო ე ზია შორ დე-ბა სა კუ თარ არსს და წყვეტს ყოფ ნას ღვთის მეტ ყვე ლე ბად, რო დე საც სამ ყა რო ში აღა-რა აქვს ად გი ლი ღმერ თის თა ნამ ყო ფო ბას, პო ე ზია, რო მე ლიც მო წო დე ბუ ლია იქ ცეს ღვთის მეტ ყვე ლე ბად, მხო ლოდ ვი ღა ცის ანო ნი მურ ჩურ ჩუ ლად იქ ცე ვა, რო მელ შიც სი-ცა რი ე ლე ხმი ა ნობს.

სწო რედ ამ გვარ ანო ნი მურ მეტ ყვე ლე ბად გა ნიც დის პო ე ზი ას ჟაკ დე რი დაც. მი სი აზ-რით, იმი სათ ვის,რომ პა სუ ხი გას ცე კით ხვა ზე, თუ რა არის პო ე ზია, უა რი უნ და თქვა ცოდ ნა ზე, და ი ვიწ ყო კულ ტუ რა. მას თა ნაც პო ე ზია წარ მოს დგე ბა რო გორც კარ ნა ხი, რო-მე ლიც უნ და და ის წავ ლო, გა და წე რო, გა უფ რთხილ დე, რო გორც „ხმო ვან ბი ლიკს, სი-ნათ ლის კვალს, სამ გლო ვი ა რი ზე ი მის ფო ტოგ რა ფი ას. ის თა ვის თავს ნა კარ ნა ხე ვად ეჩ ვე ნე ბა, ეს პა სუ ხი, რა თა პო ე ტუ რი იყოს. და ამი ტომ, ვალ დე ბუ ლი იყოს მი მარ თუ ლი ვინ მე სად მი, პი რა დად შენ და მი, მაგ რამ თით ქოს ვინ მე სად მი, რო მე ლიც ჩა კარ გუ ლია ანო ნი მუ რო ბა ში, ქა ლაქ სა და ბუ ნე ბას შო რის, გამ ჟღავ ნე ბუ ლი სა ი დუმ ლო, სა ხალ ხო და ამა ვე დროს კერ ძო, აბ სო ლუ ტუ რად ერ თი ცა და მე ო რეც, გან თა ვი სუფ ლე ბუ ლი გა რე გა-ნი სა და ში ნა გა ნის გან, არც ერ თი და არც მე ო რე, ცხო ვე ლი, გზა ზე დაგ დე ბუ ლი, უმ წეო გორ გა ლი ვით დახ ვე უ ლი თა ვის თვის“ ( 9 ).

დე რი და გვთა ვა ზობს ტექ სტის ინ ტერ პრე ტა ცი ის პოს ტმო დერ ნის ტულ მიდ გო მას, რო მე ლიც ტექ სტის ელე მენ ტე ბის მაქ სი მა ლურ დე ზორ გა ნი ზა ცი ა ში მდგო მა რე ობს. ეს ტექ სტი იც ვლე ბა სივ რცი სა და დრო ის ცვლი ლე ბის გათ ვა ლის წი ნე ბით. ტექ სტის ეს დე-ზორ გა ნი ზა ცია იწ ვევს სხვა დას ხვა მნიშ ვნე ლო ბე ბი სა და დის კურ სე ბის გა მონ თა ვი სუფ-ლე ბას, რომ ლე ბიც იქ ცე ვა „ერთ მარ შრუ ტად ბევ რი გზი დან“. აქ პო ე ზია იქ ცე ვა სიტ ყვის შემ თხვე ვით ლაშ ქრო ბად რა ღაც მარ შრუ ტით „სტრო ფის თვის, რო მე ლიც მობ რუნ დე ბა, მაგ რამ აღა რა სო დეს უბ რუნ დე ბა არც მეტ ყვე ლე ბას, არც თა ვის თავს და ყო ველ შემ-თხვე ვა ში, არა სო დეს და იყ ვა ნე ბა პო ე ზი ა ზე და წე რილ ზე, წარ მოთ ქმულ ზე, ნამ ღერ ზეც კი“ ( 9). ეს პო ე ზია უხი ლავს ხდის მის მა ტა რე ბელს, რო ცა წყა რო ნიშ ნი სა რჩე ბა მო უ ძი-ე ბა დი და ამო უც ნო ბი და თვით დი ნე ბად წე რად იქ ცე ვა, რო მე ლიც ვერ კავ დე ბა ად გილ ზე სა ხე ლებ სა და სიტ ყვებ ში. აქ იგ რძნო ბა საფ რთხე, „ რომ ლი თაც ნე ბის მი ე რი ავ ტო მო-ბი ლი ემუქ რე ბა ნე ბის მი ერ სას რულ არ სე ბას,“ სა დაც კა ტას ტრო ფის მო ახ ლო ე ბა ის მის. ეს პო ე ზია არ ჰგავს არც ფე ნიქ სსა და არც არ წივს, არა მედ ზღარბს, რო მე ლიც ახ ლოს იმ ყო ფე ბა მი წას თან „ძა ლი ან დაბ ლა, უჩუმ რად, ქვე-ზე მი წი სა“. მას არა სო დეს აწერს ხელს „მე“, არა მედ სხვა. აქ ტექ სტი სა კუ თა რი, ხში რად მის გან და მო უ კუ დე ბე ლი ცხოვ-რე ბით ცხოვ რობს, რაც მრა ვალ გვა რი ინ ტერ პრე ტა ცი ის სა შუ ა ლე ბას იძ ლე ვა.

ვი თა რე ბა ში, რო დე საც ქრე ბა საკ რა ლურ ნა რა ტივ თა გან თავ სე ბის ად გი ლიც კი, ბუ-ნებ რი ვია პო ე ზია ვე ღარ დარ ჩე ბა ღვთის მეტ ყვე ლე ბად, მაგ რამ ეს თა ვად პო ე ზი ის ნგრე-ვას ნიშ ნავს, მის მი ერ სა კუ თარ არ სზე უა რის თქმას. მარ თლაც, ზე თა ნა მედ რო ვე ტექ-ნო ლო გი ე ბის წყა ლო ბით, სი მუ ლაკ რთა ციმ ციმ ში გა უ ჩი ნა რე ბულ ადა მი ანს რამ დე ნად სჭირ დე ბა პო ე ზია, რო გორც „ადა მი ა ნის უმაღ ლე სი ყვა ვი ლო ბა სამ ყა რო ში“? ან და ანო-ნი მურ მეტ ყვე ლე ბად ქცე ულ ტექსტს, რომ ლის მიღ მაც სი ცა რი ე ლე ხმი ა ნობს რამ დე ნად შე იძ ლე ბა ვუ წო დოთ პო ე ზია? რა არის პო ე ზია? იკით ხავს დე რი და და თა ვად ვე პა სუ ხობს:

medea Sanava

81

„რა არის…... ?“ და ი ტი რებს ლექ სის გაქ რო ბას – კი დევ ერთ კა ტას ტრო ფას. გვამ ცნობს რა, იმას რაც არის რო გორც არის, კით ხვა მი ე სალ მე ბა პრო ზის და ბა დე ბას“ (9).

რა ო დენ და შო რე ბუ ლა დაც არ უნ და გვეჩ ვე ნე ბო დეს ერ თი შე ხედ ვით, თა ნა მედ რო ვე სამ ყა რო ში პო ე ზი ის ბე დის სა კით ხი თვით ადა მი ა ნის ბე დის სა კითხს უკავ შირ დე ბა. თუ-კი ამ სამ ყა რო ში აღარ რჩე ბა ად გი ლი რე ლი გი უ რი პო ე ზი ის თვის, ეს იმას ნიშ ნავს, რომ თვით ადა მი ან მა თქვა უა რი მა რა დი უ ლი ღი რე ბუ ლე ბე ბის ძი ე ბა ზე, უა რი თქვა სა კუ თარ არ სზე. ეს იმას ნიშ ნავს, რომ თა ვად პო ე ზი ა მაც უა რი თქვა თა ვის თავ და პირ ველ და-ნიშ ნუ ლე ბა ზე, იმა ზე, რის თვი საც ის შე იქ მნა და სა კუ თარ არ სზე უა რის თქმით, პრო ზის ზღურ ბლზე აღ მოჩ ნდა.

გამოყენებული ლი ტე რა ტუ რა:

1. დი ურ კე მი ე. – „რე ლი გი უ რი ცხოვ რე ბის ელე მენ ტა რუ ლი ფორ მე ბი“; გა მომ-ცემ ლო ბა „იო ა ნე პეტ რი წი“ , თბ., 2004 წ.

2. ზე ლინ სკი ა. – „ქრის ტი ა ნუ ლი კულ ტუ რის ლი ტურ გი უ ლი დრო“, კრე ბულ ში „წე რი ლე ბი სა ეკ ლე სიო კა ლენ დრის შე სა ხებ“; კულ ტუ რულ-სა გან მა ნათ ლებ-ლო ცენ ტრი „ორ თო დოქ სი“, თბი ლი სი, 1997 წ.

3. კა სი რე რი ე. – „რა არის ადა მი ა ნი“; „გა ნათ ლე ბა“, თბი ლი სი 1983წ. 4. კვინ ტუს ჰო რა ცი უს ფლა კუ სი – „პო ე ტუ რი ხე ლოვ ნე ბი სათ ვის“ „თბი ლი სის

უნი ვერ სი ტე ტის გა მომ ცემ ლო ბა“, თბ. 1981წ.5. ჰა ი ზინ გა ი. – „კა ცი მო თა მა შე“ (HOMO LUDENS) CIPDD, 2004წ. 6. Архиепископ Иоан – Сан-Франциский (Шахавской) – „Избранное“

„О поэзии“. cтр.524-525 изд. „Святой остров“ Петрозаводск 1992г (сод-575стр).

7. Бадью А. – „Век поэтов“ (перевод С Фокина) Журналный зал/ НЛО,2003/03/ba du. Html.

8. Геронимус А. – „Богословие священнобезмолвия“http: //www. Hes ychazm. ru/lib rary/thlg/ge ro nimyc. htm

9. Деррида Ж. – „О поэзи“ Размышления что такое творчество, перевод М. Маяцкого. http: //www.pro za. ru/2008 /07/02/56.

10. Лепахин В. -“ Богословие и поэзия“;http: // sop hrony. Na rod.ru/ texsts/le pa kin 1htm.

11. Парандовский Ян – „ Алхимия слова“ „Москва“ изд. Правда 1990г (сод – 652).

12. Хосе Ортега-И-Гассет – „Дугуманизация искусства“; „Радуга“, Москва, 1991г (сод-638).

13. Хосе Ортега-И-Гассет – „Две главные метафоры“;http:// www.gu mer.in fo/bo gos lov_Buks/Phi los/gas set/dve_gl.php.

14. Хос е Ортега-И-Гассет – „Мысли о романе;http:// www.gu mer.in fo/bo gos lov_Buks/Phi los/gas set/mus_rom.php.

RvTismetyvelebidan sicarielemde, anu leqsis gaqroba

6. „რელიგია“ № 1

82

Medea Shanava

From Theology to Epliness, or disappearance of the verse

Summary

The following letter tries to show, that poetry and religion has one beginning and they are comining out from one foundation the ???? poetries are the presentation of the religious texts at the same time. Both, poetry and religion are growing through the sacred basis, but the meaning sacred is not the same all the times. Because of this, the poetry should be explored inside the culture, where the Christian art had been born. The Christian art is appearing in the temple, as it is totally specifi c world. In this space, the poetry is being transforming into the theology and ????? its highest gocel. According to the Christian authors, in such theology, the poetry is fi nding, itself, at the poetry is the turning point to the beginning of the things. Humnoligical overfl ow of the Syllogism and verbal dention, those are able to open the world.

The article tries to show, that in case when the poetry stops to be the theology, it's becoming emptiness, that follows the denicel from the part of poetry on itself and disappearance of the poetry.

medea Sanava

მარი წიკლაური

ღმერ თის გან გა უც ხო ე ბა მხატვრულ ლიტერატურაში

ადა მი ა ნის გა უც ხო ე ბა, ანუ „გას ხვი სე ბა“, ნიშ ნავს „სხვად“ გა დაქ ცე ვას, იმად, რაც უც ხოა და სრუ ლი ად სა პი რის პი რო მი სი ადა მი ა ნუ რი არ სი სა. ღმერ თი სა გან გა უც ხო ე ბა ში იგუ ლიხ მე ბა ღმერ თზე უა რის თქმა, რაც თა ვის თა ვად მო ი ცავს ადა მი ა ნის თვით გა უც ხო-ე ბას, ანუ გა უც ხო ე ბას სა კუ თა რი თა ვი სა გან, იმი ტომ, რომ ღმერ თი სად მი ლტოლ ვა ადა-მი ა ნის არ სში დევს და მი სი უარ ყო ფა გა უც ხო ე ბის მდგო მა რე ო ბას იწ ვევს.

ეს სა კით ხი არა ერ თი მო აზ როვ ნის ინ ტე რე სის სფე რო გამ ხდა რა კა ცობ რი ო ბის გა-ჩე ნის დღი დან. გა უც ხო ე ბის პრობ ლე მა აი სა ხა რო გორც დი დი ფი ლო სო ფო სე ბის, ასე ვე მხატ ვრუ ლი სიტ ყვის ოს ტა ტე ბის შე მოქ მე დე ბა შიც. წი ნამ დე ბა რე წე რილ ში წარ მო ვად-გენთ რამ დე ნი მე მა გა ლითს ადა მი ა ნის ღმერ თისგან გა უც ხო ე ბი სა მხატ ვრუ ლი ლი ტე-რა ტუ რი დან.

ღმერ თი სად მი რწმე ნა ემ ყა რე ბა, პირ ველ რიგ ში, სიყ ვა რულს. სა ხა რე ბის უმ თავ რეს მცნე ბა ში უფა ლი სა გან გე ბოდ აღ ნიშ ნავს, რომ მთა ვა რია, „შე იყ ვა რო უფა ლი ღმერ თი შე ნი ყოვ ლი თა გუ ლი თა შე ნი თა და ყოვ ლი თა სუ ლი თა შე ნი თა და გიყ ვარ დეს მოყ ვა სი შე ნი, ვი თარ ცა თა ვი შე ნი. ამ ორ მცნე ბა ზე ჰკი დია მთე ლი რჯუ ლი და წი ნას წარ მეტ ყვე-ლე ბა“1.

ღმერ თი სა გან გა უც ხო ე ბა იწ ყე ბა მას შემ დეგ, რო ცა ადა მი ა ნი მო ი სურ ვებს, ლო გი-კუ რად და ა სა ბუ თოს ღვთი უ რი მცნე ბე ბი. ადა მი ა ნუ რი ლო გი კა ამ სა კით ხში უძ ლუ რია. რწმე ნა ძნე ლად მი საღ წე ვია იმის თვის, ვი საც რწმე ნის და სა ბუ თე ბა სურს. დი დი რუ სი მწე რა ლი და ფი ლო სო ფო სი ლევ ტოლ სტოი მი იჩ ნევ და: „Kто научился размыш-лять, тому трудно веровать, а жить в боге можно только верой . Тертулиан сказал: „Mысль есть зло“2 ( „ვინც გან სჯას მი ეჩ ვია, მის თვის ძნე ლია მორ წმუ ნედ გახ დო მა, ღვთივ სათ ნო ცხოვ რე ბა კი მხო ლოდ რწმე ნი თაა შე საძ ლე ბე ლი . ტერ ტუ ლი ა-ნემ თქვა: „აზ რი ბო რო ტე ბაა“).

რწმე ნა სა და სიყ ვა რულს ტოლ სტოი ერ თმა ნე თი სა გან გა ნუ ყო ფელ ცნე ბე ბად მი-იჩ ნევს, მათ აი გი ვებს, თუმ ცა რწმე ნას სიყ ვა რულ ზე მა ღალ კა ტე გო რი ად ასა ხე ლებს: „Вера и есть усиленная любовь, надо полюбить еще больше, тогда любовь превратится в веру... Неверующий не может любить. Душа таких людей бро-дяга.“(„რწმე ნა გაძ ლი ე რე ბუ ლი სიყ ვა რუ ლია, უნ და შე იყ ვა რო უფ რო მე ტად და სიყ ვა-რუ ლი რწმე ნად გა და იქ ცე ვა... ურ წმუ ნოს არ შე უძ ლია სიყ ვა რუ ლი, ასე თი ადა მი ა ნე ბის სუ ლი მო ხე ტი ა ლეა“).

ურ წმუ ნო ე ბამ დე კა ცობ რი ო ბა ადა მი ა ნუ რი გო ნე ბის, „რა ცი ოს“, ყოვ ლის შემ ძლე ო ბის აღი ა რე ბამ მი იყ ვა ნა, რაც ტერ ტუ ლი ა ნე მაც და შემ დეგ ტოლ სტო ი მაც რწმე ნის შე მა ფერ-ხებ ლად გა მო აც ხა დეს. ეს შე ხე დუ ლე ბა კი დევ უფ რო გა ამ ყა რა მეც ნი ე რულ –ტექ ნი კურ-

84 mari wiklauri

მა პროგრესმა თა ვი ცი უამ რა ვი გა მო გო ნე ბი თა და აღ მო ჩე ნით. ამ გზით მა ვალ კა ცობ-რი ო ბას ად გი ლი აღარ რჩე ბა ღმერ თის თვის.

„ღმერ თი მოკ ვდა!“ ეს სიტ ყვე ბი ნიც შემ მე-19 სა უ კუ ნის ბო ლოს წარ მოთ ქვა . ფი-ლო სო ფო სე ბი მი იჩ ნე ვენ, რომ ნიც შე, რო გორც დი დი მო აზ როვ ნე, ჩას წვდა ეპო ქის სულს და გან ჭვრი ტა, რომ კა ცობ რი ო ბას ღმერ თი „აღარ სჭირ დე ბა“. ფრიდ რიხ ნიც შე მღვდლის ოჯახ ში და ი ბა და და რე ლი გი ურ ატ მოს ფე რო ში გა ი ზარ და. ახალ გაზ რდო ბა ში მას ძა ლი ან უყ ვარ და ან ტი კუ რი ფი ლო სო ფია და ლი ტე რა ტუ რა. შემ დეგ შო პენ ჰა უ ე რი სა და ვაგ ნე რის პი როვ ნე ბებ მა გა ი ტა ცეს. თან და თა ნო ბით კი მან ყვე ლა და ყვე ლა ფე რი უარ ყო და დას ცი ნა ვაგ ნერ საც, შო პენ ჰა უ ერ საც, ან ტი კურ ფი ლო სო ფი ა საც. ნიც შე ნი-ჰი ლიზ მამ დე მი ვი და. მან და იწ ყო ფიქ რი „ზე კაც ზე“. მთე ლი არ სე ბით და უ პი რის პირ და ქრის ტი ა ნო ბას, რად გან ეს მოძ ღვრე ბა მის იდე ალს ეწი ნა აღ მდე გე ბო და. ნიც შემ მი იჩ-ნია, რომ ქრის ტი ა ნო ბა „სუს ტე ბის“ რე ლი გი აა, რად გან ქა და გებს ამ ქვეყ ნი უ რი გან საც-დე ლე ბის დათ მე ნა სა და ღმერ თის მორ ჩი ლე ბას. ძლი ე რი პი როვ ნე ბა, ანუ ზე კა ცი, წინ უნ და აღუდ გეს გან საც დე ლებს და იქ ცეს მნგრე ვე ლად, ყვე ლაფ რის უარ მყოფ ლად. სხვა ადა მი ა ნე ბი „ხი დად“ გა მო ი ყე ნოს თა ვი სი უმაღ ლე სი მიზ ნის მი საღ წე ვად – უნ და იბა ტო-ნოს, გა ნა ხორ ცი ე ლოს ძა ლა უფ ლე ბის ნე ბა, რაც, ნიც შეს აზ რით, ადა მი ა ნის მა მოძ რა ვე-ბე ლია.

ნიც შეს თვის სი კე თე და ბო რო ტე ბა არ არ სე ბობს, მან ამ ზღვარს გა და ა ბი ჯა. მი-სი თქმით, „სუს ტი თა ვის თავს არ უწო დებს სუსტს, არა მედ კე თილს“. ნიც შეს აზ რით, ძლი ე რი ადა მი ა ნის თვის ყვე ლა ფე რი და საშ ვე ბია. ძლი ე რი ადა მი ა ნი, მას შემ დეგ, რაც მნგრე ვე ლის სტა დი ას გა ივ ლის, იქ ცე ვა ზე კა ცად, ანუ „ბავ შვად“. ბავ შვი კი არის უმან-კო ე ბა, ძვე ლის და ვიწ ყე ბა და ახ ლის დაწ ყე ბა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ნიც შემ უტო პი უ რი ღმერ თი აღი ა რა.

მი იჩ ნე ვენ, რომ ნიც შეს დი დი თა ნა მო აზ რე ჰყავ და – ფიოდორ დოს ტო ევ სკი. თა ვად ნიც შე ამ ბობ და: „დოს ტო ევ სკი ერ თა დერ თი ფსი ქო ლო გია, რომ ლი სა გა ნაც მე შე მიძ-ლია რა ღაც ვის წავ ლო, მას თან ნაც ნო ბო ბა მი მაჩ ნია ჩე მი ცხოვ რე ბის უმ შვე ნი ე რეს წარ-მა ტე ბად“. დოს ტო ევ სკი 23 წლით უფ რო სი იყო ნიც შე ზე. რო ცა ნიც შე თა ვის ფუნ და მენ-ტურ ნა წარ მო ებ ში „ასე იტ ყო და ზა რა ტუს ტრა“ ზე კა ცის იდე ალს ქმნი და, დოს ტო ევ სკის უკ ვე და წე რი ლი ჰქონ და „და ნა შა უ ლი და სას ჯე ლი“ და „ძმე ბი კა რა მა ზო ვე ბი“. რუ სი ფი ლო სო ფო სი ლევ შეს ტო ვი მი იჩ ნევს: „თუ ადა მი ა ნებს აახ ლო ვებს არა სო ცი ა ლუ რი წარ მო მავ ლო ბა, არა ერ თად ცხოვ რე ბის ხა ნა და ერ თნა ი რი ხა სი ა თე ბი, არა მედ ში ნა-გა ნი სუ ლი ე რი გა მოც დი ლე ბა, მა შინ დოს ტო ევ სკის და ნიც შეს გა და უ ჭარ ბებ ლად შე იძ-ლე ბა ვუ წო დოთ ძმე ბი, უფ რო მე ტიც, ტყუ პი ძმე ბი“3. შეს ტოვს მხედ ვე ლო ბა ში აქვს ის, რომ ორი ვემ, დოს ტო ევ სკი მაც და ნიც შე მაც, ნორ მა ლუ რო ბი სა და და საშ ვე ბის ზღვარს გა და ა ბი ჯეს. ამ პრო ცესს დოს ტო ევ სკი შე ხე დუ ლე ბე ბის გარ დაქ მნას (перерождение убеждений) უწო დებს, ნიც შეს თან კი ღი რე ბუ ლე ბე ბის გა და ფა სე ბა ჰქვია. მაგ რამ მა თი არ სი, შეს ტო ვის აზ რით, ერ თია და იგი ვეა.

არ სე ბობს სა პი რის პი რო მო საზ რე ბაც, რომ დოს ტო ევ სკის რწმე ნა არ და უ კარ გავს, მან გა მო ი ა რა ეჭ ვიც, რწმენის კრი ზი სიც, რა ზეც მი სი ზო გი ერ თი პერ სო ნა ჟი მეტ ყვე ლებს. მაგ რამ ერთ-ერთ წე რილ ში ის ამ ბობს: „ჩემს თავ ზე მინ და მო გახ სე ნოთ, მე ხომ ამ სა-უ კუ ნის პირ მშო ვარ, ურ წმუ ნო ე ბი სა და ეჭ ვის პირ მშო და ალ ბათ, დი ახ ბე ჯი თად ვიტ-

85RmerTisgan gaucxoeba mxatvrul literaturaSi

ყვი, ასე თად დავ რჩე ბი სა მა რის კა რამ დე. რა სა ში ნე ლი წა მე ბა გა მო მივ ლია და ახ ლაც რო გორ ვი ტან ჟე ბი რწმე ნის წყურ ვი ლით, რო მე ლიც მით უფ რო ძლერ მიპ ყრობს, რაც უფ რო მე ტი სა ბუ თი მაქვს მის წი ნა აღ მდეგ.“

ლევ შეს ტო ვი მი იჩ ნევს, რომ დოს ტო ევ სკის და ნიც შეს სურთ, დარ წმუნ დნენ, რაც სი ნათ ლედ ეჩ ვე ნე ბათ, მარ თლა სი ნათ ლეა თუ ჰა ლუ ცი ნა ცია. შეს ტო ვი და ას კნის, რომ მწე რალს სჭირ დე ბა მკით ხვე ლი, ანუ გამ რჩე ვი და შემ ფა სე ბე ლი, რა თა დარ წმუნ დეს თა ვი სი ნა აზ რე ვის ჭეშ მა რი ტე ბა ში. შე იძ ლე ბა ეს აზ რი სი მარ თლეს თან ახ ლო საა, მაგ-რამ ნიც შეს მოძ ღვრე ბამ კა ცობ რი ო ბას უდი დე სი ბო რო ტე ბა რომ მო უ ტა ნა, უდა ვოა. ნიც-შემ არ ნა ხუ ლი ზე მოქ მე დე ბა იქო ნია კა ცობ რი ო ბა ზე და მსოფ ლი ოს უდი დე სი ბო რო ტე-ბის – ფა შიზ მის თე ო რი უ ლი საყ რდე ნი გახ და. გერ მა ნელ მა ფა შის ტებ მა მი იჩ ნი ეს, რომ მსოფ ლი ო ში უნ და ება ტო ნა „ქე რა გე მა ნულ რა სას“ და აი ტა ცეს ნიც შეს პრინ ცი პი: „წაქ-ცე ულს ხე ლი ჰკა რი“.

რაც უნ და პა რა დოქ სუ ლად ჟღერ დეს, მიჩ ნე უ ლია4, რომ ნიც შეს შე მოქ მე დე ბას თან სდევს არა ა და მი ა ნუ რი სევ და და კარ გუ ლი ღმერ თის გა მო. დი დი ქარ თვე ლი მწე რა ლი და ნიც შეს თაყ ვა ნის მცე მე ლი, კონ სტან ტი ნე გამ სა ხურ დია წერ და5, რომ, შე საძ ლოა, არც ერთ მორ წმუ ნეს არ ჰყვა რე ბია ღმერ თი ისე ძლი ე რად, რო გორც ფრიდ რიხ ნიც შეს. სა-გუ ლის ხმოა ის, რომ ნიც შე მო წი წე ბით ეპ ყრო ბო და უფალ იე სო ქრის ტეს, მაგ რამ არ აღი ა რებ და ძედ ღვთი სად. ნიც შეს ფსი ქი კუ რი და ა ვა დე ბა და ნა ად რე ვი სიკ ვდი ლიც გა-მოწ ვე უ ლი იყო არა მხო ლოდ სა მე დი ცი ნო ხა სი ა თის მი ზე ზე ბით, არა მედ იმი თაც, რომ, ივა ნე კა რა მა ზო ვის მსგავ სად, მან ვერ გა უძ ლო თა ვი სი მსოფ ლმხედ ვე ლო ბის უსაშ ვე-ლო სიმ ძი მეს.

რა ტომ ამ სგავ სე ბენ ერ თმე ნეთს დოს ტო ევ სკი ს და ნიც შეს და რა ტომ მი იჩ ნე ვენ ივა ნე კა რა მა ზოვს ფრიდ რიხ ნიც შეს ლი ტე რა ტუ რულ პრო ტო ტი პად?

„ძმებ კა რა მა ზო ვებ ში“ სა ში ნე ლი ტრა გე დია დატ რი ალ დე ბა – კლა ვენ მო ხუც კა რა-მა ზოვს და ბრა ლი მა მის მკვლე ლო ბა ში ედე ბა მის შვილს, დი მიტ რის. ბო ლოს ირ კვე ვა, რომ მკვლე ლი არის სმერ დი ა კო ვი. მაგ რამ მთა ვა რი დამ ნა შა ვე ივა ნეა, უფ რო სწო რად, მი სი მსოფ ლმხედ ვე ლო ბა. სმერ დი ა კო ვი მკვლე ლო ბას ივა ნეს აბ რა ლებს: „მე მორ წმუ-ნე ვი ყა ვი და სა ნამ ღმერ თი მწამ და, ღვთის უნე ბუ რი არა ფე რი გაჰ კა რე ბია ჩემს გულს. მაგ რამ აი, გა მოჩ ნდა ივა ნე და თქვა: „ღმერ თი არ არის. ღმერ თი მოკ ვდა.“ რაც მთა ვა-რია, თა ვად ივა ნე ცნობს თავს დამ ნა შა ვედ, ამი ტო მაც ხე დავს ჰა ლუ ცი ნა ცი ებ ში სა ტა ნას, რო მე ლის გა მო უც ხა დებს, მე და შენ ერ თნა ი რი ფი ლო სო ფია გვაქ ვსო. ივა ნე სა სა მარ-თლო ში გა მო აც ხა დებს, მა მა ჩე მის მკვლე ლი მე ვა რო.

მა ინც რა ში მდგო მა რე ობს ივა ნეს ფი ლო სო ფია? ამ მხრივ მნიშ ვნე ლო ვა ნია მი სი ალი ო შას თან სა უბ რის ეპი ზო დი. ივა ნე კა რა მა ზო ვი ძმას გა მო უტ ყდე ბა: „Принимаю Бога прямо и просто, но мира им созданного не принимаю, я не бога не при-нимаю, но мира-то божьего не могу принять“.6 ( მე ღმერთს ვა ღი ა რებ უბ რა-ლოდ და ულა პა რა კოდ, მაგ რამ მის მი ერ შექ მნილ სამ ყა როს არ ვი ღებ, ღმერ თის კი არა, ღვთი უ რი სამ ყა როს მი ღე ბა არ შე მიძ ლია). ამ ფორ მუ ლი რე ბა ში ვე იკ ვე თე ბა ივა-ნეს გა ო რე ბა – თუ ღმერთს აღი ა რებს, მა შინ მის მი ერ შექ მნი ლი სამ ყა როც უნ და მი ი-ღოს, რად გან ეს ორი ცნე ბა ერ თმე ნე თი სა გან გა უ თი შა ვია.

86

ღვთის მი ერ შექ მნილ სამ ყა რო ში ივა ნე ღვთის მცნე ბებს გუ ლის ხმობს და მა თი მი-ღე ბა იმი ტომ არ შე უძ ლია, რომ ,რე ა ლო ბი დან გა მომ დი ნა რე, აბ სურ დუ ლად მი აჩ ნია. კერ ძოდ, მას არ ეს მის, რო გორ უნ და უყ ვარ დეს მოყ ვა სი. მი სი აზ რით, შე უძ ლე ბე-ლია მა ხინ ჯი, ჭუჭ ყი ა ნი და ბილ წი მათ ხოვ რის მი მარტ სიყ ვა რულს გა ნიც დი დე :„От-влечённо ещё можно любить ближнего и даже издали, но вблизи почти никогда.“(გან ყე ნე ბუ ლად კი დევ შე იძ ლე ბა გიყ ვარ დეს მოყ ვა სი, მაგ რამ ახ ლოს მყოფს ვე რას დროს შე იყ ვა რებ.)

მაგ რამ მთა ვა რი „არ გუ მენ ტი“ ღმერ თის წი ნა აღ მდეგ, ივა ნეს აზ რით, არის ის, რომ ამ ქვეყ ნად ბავ შვე ბი არ უნ და იტან ჯე ბოდ ნენ. მას მოჰ ყავს უამ რა ვი მა გა ლი თი, გა ზე თე-ბი დან ამოკ რე ბი ლი, გა გო ნი ლი, შეთ ხზუ ლიც. „Для чего познавать это чёртого до-бро и зло, когда это столько стоит ? Да весь мир познания не стоит тогда этих слезок ребёночка к боженьке.“( რის თვი საა სა ჭი რო ამ ოხე რი სი კე თი სა და ბო რო ტე ბის შეც ნო ბა, თუ კი ასე ძვი რად გვიჯ დე ბა? მთე ლი ეს სამ ყა რო პა ტა რა არ სე ბის ერთ ცრემ ლა დაც არ ღირს.)

ამ რი გად, ეს არის ნამ დვი ლი ამ ბო ხი ღვთის წი ნა აღ მდეგ და ივა ნეს არ გუ მენ ტა ცია ზოგ ჯერ იმ დე ნად მი სა ღე ბი ჩანს ადა მი ა ნუ რი პო ზი ცი ი დან, რომ სრუ ლი ად შე საძ ლე ბე-ლია, მკით ხვე ლის სულ ში ღრმა კვა ლი და ტო ვოს. თვით ღვთის მო სავ ალი ო შა კა რა-მა ზოვ საც ლა მის აც დუ ნებს („Расстрелять!“). ასე რომ, ივა ნე მაც, ნიც შეს მსგავ სად, ცნო ბი ე რე ბა ში გა და ლა ხა სი კე თი სა და ბო რო ტე ბის გარ ჩე ვის ზღვა რი და „ყვე ლა ფე რი ნე ბა დარ თუ ლი ას“ პრინ ცი პამ დე მი ვი და.

დოს ტო ევ სკი ცა და ნიც შეც თა ვი ანთ წი ნა მორ ბე დე ბად მი აჩ ნდათ ეგ ზის ტენ ცი ა-ლის ტებს. ეგ ზის ტენ ცი ა ლიზ მი არის მე-20 სა უ კუ ნის ფი ლო სო ფი უ რი მიმ დი ნა რე ო ბა, რო-მე ლიც უღ რმავ დე ბა ადა მი ანს, მის არ სე ბას, მის თა ვი სუფ ლე ბას და მი აჩ ნია, რომ ადა მი-ა ნი თვი თონ, სა კუ თა რი ნე ბით ქმნის თავს, მი სი არ სე ბო ბა წი ნას წარ გან საზ ღვრუ ლი არ არის. ეგ ზის ტენ ცი ა ლიზ მის ორი ფრთა არ სე ბობს: თე ის ტუ რი და ათე ის ტუ რი. ათე ის ტუ რი ფრთის წარ მო მად გე ნე ლია ფრან გი მწე რა ლი ალ ბერ კა მიუ. მი სი „სი ზი ფეს მი თი“, ანუ ეს სე აბ სურ დის შე სა ხებ, ათე ის ტუ რი ეგ ზის ტენ ცი ა ლიზ მის „მა ნი ფეს ტა დაა“ მიჩ ნე უ ლი.

ღმერ თის და ვიწ ყე ბას ადა მი ა ნი უსიყ ვა რუ ლო ბამ დე და გულ გრი ლო ბამ დე მიჰ ყავს. და ცა რი ე ლე ბულ, გა ყი ნულ გულ ში არა თუ მოყ ვა სის თვის, დე დის თვი საც აღარ რჩე ბა ად-გი ლი. გო ნე ბაც კარ გავს სა ღად გან სჯის უნარს, იდე ა ლე ბი უფე რულ დე ბა და ადა მი ა ნის-თვის ყვე ლა ფე რი სუ ლერ თი ხდე ბა. სწო რედ ამ გვა რი ყო ფაა ასა ხუ ლი ალ ბერ კა მი უს შე და რე ბით ად რე ულ ნა წარ მო ებ ში „უც ხო“. მი სი მთა ვა რი გმი რია უბ რა ლო ადა მი ა ნი, სა ხე ლად მერ სო. მერ სო გა უც ხო ე ბუ ლია სა ზო გა დო ე ბი სა გან, დე დი სა გან, სა ცო ლი სა გან, სა კუ თა რი თა ვი სა გან. ღმერ თი სა გან გა უც ხო ე ბა მერ სოს თან „პიკს“ აღ წევს. თუ კი ივა-ნე კა რა მა ზო ვი მუ დამ ღმერ თზე ფიქ რობს, აკ რი ტი კებს, გა ნი ხი ლავს ღვთის მცნე ბებს, მერ სოს თან სა ერ თოდ არ არის ღმერ თის ხსე ნე ბა. სიკ ვდილ მის ჯილ საც კი, კა მე რა ში მჯდომს და ჯა ლა თე ბის მომ ლო დი ნეს, „დრო არ აქვს“ ღმერ თის თვის.

მერ სო არის პი როვ ნე ბა, რომ ლის თვი საც ყვე ლა ფე რი სუ ლერ თია. მის თვის სუ ლერ-თია, ნა ხავს თუ არა კუ ბო ში მწო ლა რე დე დის სა ხეს უკა ნას კნე ლად, სუ ლერ თია, იმე-გობ რებს თუ არა რა ი მონ თან. რო ცა მა რი (მი სი საყ ვა რე ლი) და ქორ წინ ებას შეს თა ვა-ზებს, ის უპა სუ ხებს, რომ მის თვის სულერ თია. სამ სა ხუ რის შეც ვლას სთა ვა ზო ბენ, ესეც

mari wiklauri

87

სუ ლერ თია. რო ცა ხელ ში ია რა ღი უჭი რავს და ადა მი ანს უმიზ ნებს, ფიქ რობს: „შე იძ ლე ბა ვეს რო ლო, შე იძ ლე ბა არც ვეს რო ლო, რა მნიშ ვნე ლო ბა აქვს“. ბო ლოს მა ინც ეს ვრის და სრუ ლი ად უმი ზე ზოდ კლავს კაცს, თან სულ იმა ზე ფიქ რობს, რომ ძა ლი ან სცხე ლა და მზე თვა ლებ ში უჭ ყეტს.

მერ სო უსულ გუ ლოდ მიჰ ყვე ბა ცხოვ რე ბას და არა ფერს აა ნა ლი ზებს. ნა წარ მო ებ ში არ ჩანს ავ ტო რის მცდე ლო ბა, ერ თი ან სის ტე მა ში მო აქ ცი ოს და ერ თმა ნეთს და უ კავ-ში როს ფაქ ტე ბი. ამის გა მო წე რის ამ მა ნე რას კრი ტი კო სებ მა „წე რის ნუ ლი გრა დუ სი“ უწო დეს. მერ სო მხო ლოდ ერ თხელ ავ ლენს თვით ჩაღ რმა ვე ბის მცი რო დენ მცდე ლო-ბას, რო ცა, სა კან ში მყო ფი, მღვდელს ეუბ ნე ბა: „მე შე ვის წავ ლე ეს კედ ლე ბი. შე იძ ლე ბა ოდეს ღაც ვცდი ლობ დი, რა მე სა ხე და მე ნა ხა მათ ზე. მაგ რამ ამ სა ხე ში ფე რე ბი ელ ვა რე-ბენ და სურ ვი ლის კო ცო ნია – ეს მა რის სა ხეა“.7 მა რი მის თვის ხორ ცი ე ლი სიყ ვა რუ ლის და მი წი ე რე ბის სიმ ბო ლოა.

სა სა მარ თლო ზე მერ სოს სიკ ვდილს მი უს ჯი ან არა იმის გა მო, რომ კა ცი მოკ ლა, უფ-რო იმი ტომ, რომ დე დის კუ ბოს თან ორი წვე თი ცრემ ლიც არ დაღ ვა რა და სრუ ლი ად მშვი დად მი ირ თვა რძი ა ნი ყა ვა. „დე დის დაკ ძალ ვა ზე ის თა ვის გულ ში უკ ვე დამ ნა შა ვე იყო“, – გა ნაც ხა დებს პრო კუ რო რი.

უგუ ლო ბი თა და მთვლე მა რე სუ ლი ე რი ცხოვ რე ბით მერ სო უარ ყო ფით ემო ცი ას აღ-ძრავს მკით ხველ ში. ამას თა ვად კა მი უც აღ ნიშ ნავ და, რო ცა წერ და, რომ ეს არის „ადა-მი ა ნი, რო მელ საც არ აქვს პრე ტენ ზია გმი რო ბა ზე და მზა დაა, მოკ ვდეს სი მარ თლი სათ-ვის. ის არის სი მარ თლის მფლო ბე ლი, არ სე ბო ბი სა და გრძნო ბის სი მარ თლი სა, თუნ დაც ჯერ მხო ლოდ უარ ყო ფი თი, მაგ რამ ისე თის, ურომ ლი სო დაც სა ერ თოდ წარ მო უდ გე ნე-ლია სა კუ თა რი თა ვი სა და მთე ლი სამ ყა როს წვდო მა.“

კა მი უს ჰქონ და ნიც შეს მა გა ლი თი და ის წი ნა აღ მდე გი იყო პრინ ცი პი სა: „ყვე ლა ფე-რი ნე ბა დარ თუ ლი ა“, აბ სურ დის გრძნო ბა მკვლე ლო ბას ხდის უმ ნიშ ვნე ლო საქ ცი ე ლად, და საშ ვე ბად. თუ კი არა ფე რი გწამს, თუ კი არა ფერს აზ რი არ აქვს და არა ნა ი რი ფა სე უ-ლო ბის დამ ტკი ცე ბა არ შე იძ ლე ბა, მა შინ ყვე ლა ფე რი და საშ ვე ბი და უმ ნიშ ვნე ლო ხდე-ბა“. კა მი უს მერ სო სწო რედ ისე თი პი როვ ნე ბაა, რომ ლის თვი საც ბო რო ტე ბა და სი კე თე სუ ლერ თია და რო მე ლიც წარ ბშე უხ რე ლად კლავს ადა მი ანს – მას აქვს რას კოლ ნი კო-ვი სე უ ლი და ნიც შე ა ნუ რი სა ხე, რა საც ასე უფ რთხო და კა მიუ.

ამ რი გად, ღვთი სა გან ბო ძე ბუ ლი ზნე ობ რი ვი ორი ენ ტი რის უარ ყო ფა ყო ველ თვის ერ-თი და იმა ვე შე დე გით მთავ რდე ბა – ადა მი ა ნი მი დის ე.წ. აბ სო ლუ ტურ თა ვი სუფ ლე ბამ-დე, ანუ იმ ზღვარს აბი ჯებს, რო მელ ზეც სა ხა რე ბა გვე უბ ნე ბა: „არა გა მოს ცა დო უფა ლი ღმერ თი შე ნი.“8 სა ხა რე ბის თა ნახ მად, ადა მი ა ნის თა ვი სუფ ლე ბა ღმერ თი სად მი მორ-ჩი ლე ბით მი იღ წე ვა, რო ცა ადა მი ა ნი გა ნა ქი ქებს ღვთი ურ მცნე ბებს და ღმერთს სცდის, თა ვი სუფ ლე ბას კარ გავს: „უფა ლი სუ ლია, ხო ლო სა დაც არის სუ ლი უფ ლი სა, იქ ვეა თა-ვი სუფ ლე ბაც“, „შე ი ცა ნით ჭეშ მა რი ტე ბა და ჭეშ მა რი ტე ბა გა გა თა ვი სუფ ლებთ თქვენ… ყვე ლა ცოდ ვის ჩამ დე ნი ცოდ ვის მო ნაა. მაგ რამ მო ნა არ რჩე ბა სახ ლში სა უ კო ნოდ: ძე რჩე ბა სა უ კუ ნოდ. ამი ტომ, თუ ძე გა გა თა ვი სუფ ლებთ, ნამ დვი ლად თა ვი სუფ ლე ბი იქ ნე-ბით.“9 ვინც უფალს გა ნუდ გე ბა, „ცოდ ვის მო ნა“ ხდე ბა, რად გან არ არ სე ბობს მე სა მე გზა, ან ღმერთს უნ და ემ სა ხუ რო, ან „მა მო ნას“. მი ტო ვე ბულ ტა ძარს უწ მინ დუ რი და ე პატ-რო ნე ბა. ადა მი ა ნი კი სუ ლიწ მი დის ტა ძა რია, ღვთის ხა ტად და და რად შექ მნი ლი. ვინც

RmerTisgan gaucxoeba mxatvrul literaturaSi

88

თა ვი სი სუ ლი დან გან დევ ნის უფალს, სიყ ვა რუ ლის ნიჭს კარ გავს, სუ ლი ერ სი ცა რი ე ლემ-დე მი დის – სწო რედ ეს არის ცოდ ვის მო ნო ბა. ამას გა ნიც დი ან ზე მოთ წარ მოდ გე ნი ლი ნა წარ მო ე ბის გმი რე ბიც

თა ვის უფ ლე ბა, ანუ სა კუ თა რი ცხოვ რე ბის უფ ლი სა კენ წარ მარ თვა, თვით გა უც ხო ე ბის დაძ ლე ვის ერ თა დერ თი გზაა. ადა მი ა ნი რთუ ლი, წი ნა აღ მდე გობ რი ვი არ სე ბაა. მის გულ-ში მუ დამ მიმ დი ნა რე ობს ბრძო ლა სი კე თე სა და ბო რო ტე ბას, რწმე ნა სა და ურ წმუ ნო ე ბას შო რის. რწმე ნის კრი ზისს, და ეჭ ვე ბას მა ინც, ოდეს ღაც ყვე ლა გა ნიც დის. დიდ გერ მა ნელ მწე რალს, ერიჰ მა რია რე მარკს თა ვის ნა წარ მო ებ ში ხაზ გას მუ ლი აქვს ერ თი სა გუ ლის-ხმო მო მენ ტი. მე ო რე მსოფ ლიო ომის მო ნა წი ლე ახალ გაზ რდა გერ მა ნე ლი ჯა რის კა ცი ერნსტ გრე ბე რი, რო მელ მაც ენით აუ წე რე ლი ტან ჯვა გა მო ი ა რა, რე ლი გი ის მას წავ ლე-ბელ თან მი დის, რომ ჰკით ხოს, სად არის გა მო სა ვა ლი. მას წავ ლე ბე ლი უპა სუ ხებს:

– უნ და გწამ დეს კაცს!– რა უნ და გწამ დეს?– ღმერ თი! და კე თი ლი საწ ყი სის არ სე ბო ბა ადა მინ ში.– მე რე და, გა ნა თქვენ არა სო დეს შეგ პარ ვი ათ ამა ში ეჭ ვი?– რო გორ არა, მაშ სხვაგ ვა რად რო გორ შე იძ ლე ბა, გწამ დეს კაცს!10

ღმერ თი ადა მი ან მა უბ რა ლოდ უნ და მი ი ღოს. უნ და მი ი ღოს მის მი ერ ვე შექ მნი ლი სამ ყა რო, მი სი მცნე ბე ბი ცა და ზნე ო ბაც. სხვა გზა ყო ველ თვის კრა ხით მთავ რდე ბა. ასე ხდე ბა ცხოვ რე ბა შიც და ლი ტე რა ტუ რულ ნა წარ მო ებ შიც.

გა მო ყე ნე ბი ლი ლი ტე რა ტუ რა:

1. მა თე 22; 17-40, ახა ლი აღ თქმა და ფსალ მუ ნე ბი, 1991, სტოკ ჰოლ მი.2. М.Горький, Воспоминания, Л.Н. Толстой, гл. XXXIX, Москва, 1985.3. Л. Шестов, Достоевский и Ницше, Москва.4. ზ.კა კა ბა ძე, წე რი ლე ბი, თბი ლი სი, 1972.5. კ.გამ სა ხურ დია, დი ო ნი სოს ღი მი ლი.6. Ф. Достоевский, Братья Карамазовы , к.V , стр. 277, Собрание

сочинений в 12 томах, т.11, Москва, 1982.7. А. Камю, Избранное, Посторонный, стр. 109, Москва, 1990.8. მა თე, 4;7.9. იო ა ნე 8;32-3610. ე.მ. რე მარ კი, ჟა მი სი ცოც ხი ლა, ჟა მი სიკ ვდი ლი სა.

mari wiklauri

89

Mari Tsiklauri

To become a strainger from GODin classical literature

Summary

The problem of becoming strainger from GOD is discussed according to the classical literature (Dostoevsky, Nietzsche, Camus). Rejection from GOD also means the self-denieng of human being, because the aspiration of belief is the main motive of humanity.

RmerTisgan gaucxoeba mxatvrul literaturaSi

kultura da memkvidreoba

მანანა აბუთიძე

კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ევროპული გამოცდილებიდან*

ამ რამ დე ნი მე წლის წინ იმ პრო ექ ტის ფარ გლებ ში, რომ ლის გან ხორ ცი ე ლე ბა ში მეც ვი ღებ დი მო ნა წი ლე ო ბას, და ი ბეჭ და ბრო შუ რა „კულ ტუ რის პო ლი ტი კა“,1 რო მე ლიც წარ-მო ად გენს რამ დე ნი მე პუბ ლი კა ცი ის თარ გმანს. ის კულ ტუ რუ ლი მემ კვიდ რე ო ბის დაც ვის პრობ ლე მა ტი კას ეძ ღვნე ბა და მოგ ვით ხრობს ამ სფე რო ში ევ რო პუ ლი გა მოც დი ლე ბის შე სა ხებ. მა შინ სტა ტი ე ბის შერ ჩე ვა სა და თარ გმან ზე მო მუ შა ვე სპე ცი ა ლის ტებს, ნი ნო კი ტო ვანს, მა ნა ნა მა ჭა ვა რი ან სა და ნი ნო გე დე ვა ნიშ ვილს, იმ, რბი ლად რომ ვთქვათ, ხარ ვე ზე ბის გა მოს წო რე ბა ში დახ მა რე ბის სურ ვი ლი ამოძ რა ვებ დათ, რომ ლე ბიც წლე ბის გან მავ ლო ბა ში მრავ ლად იყო დაგ რო ვი ლი სა ქარ თვე ლოს სა მუ ზე უ მო კო ლექ ცი ე ბი სა თუ სხვა სა ხის ძეგ ლე ბის პო პუ ლა რი ზა ცი ის, დაც ვი სა და შე ნარ ჩუ ნე ბის საქ მე ში. წიგ ნში ცალ სა ხად არის ხაზ გას მუ ლი, რომ კულ ტუ რის მარ თვის უმ ნიშ ვნე ლო ვა ნე სი სფე როს – მა ტე რი ა ლუ რი კულ ტუ რის ნი მუ შე ბის მოვ ლის, დაც ვის, შეს წავ ლის საქ მე თა ნა მედ რო ვე ეტაპ ზე ერთ მძლავრ ვე შაპ ზე დგას. ეს პრე ვენ ცი უ ლი კონ სერ ვა ცი აა და არა რეს ტავ რა-ცია. ისი ნი შე იძ ლე ბა შე ვა და როთ მე დი ცი ნა სა და პლას ტი კურ ქი რურ გი ას. აკი კონ სერ-ვა ცი ის მთა ვა რი პოს ტუ ლა ტი, რო გორც ცოც ხალ არ სე ბა თა მკურ ნა ლო ბის, ზუს ტად ისე ჟღერს: არ ავ ნო, არა ფე რი და უ შა ვო კულ ტუ რულ მემ კვიდ რე ო ბას.

რა ტომ არა რეს ტავ რა ცია? ა მა ზე ევ რო პელ სპე ცი ა ლის ტთა მი ერ სა ერ თა შო რი სო ფო რუ მებ ზე გა მოთ ქმუ ლი და კარ გა ხნის წინ მი ღე ბუ ლი თვალ საზ რი სი ასე თია: მა ვანს ჰგო ნია, რომ და ზი ა ნე ბუ ლი სა გა ნი რეს ტავ რა ცი ის შემ დეგ პირ ვან დელ სა ხეს აღიდ გენს. ა რა ფე რია ამა ზე მცდა რი! კარ გად ჩა ტა რე ბუ ლი რეს ტავ რა ცია მომ ხდარ ან მიმ დი ნა რე და ზი ა ნე ბას შე ა ჩე რებს, ზოგს შე ნიღ ბავს (რაც ყვე ლა ზე სა ხი ფა თოა ძეგ ლი სათ ვის), მაგ-რამ სა განს თავ და პირ ვე ლ მთლიანობას, ვე რა სო დეს მი ა ნი ჭებს. რაც უფ რო ცო ტაა მა-ტე რი ა ლუ რი რე სურ სი ნივ თის თუ ნე ბის მი ე რი ტი პის ძეგ ლის მო სავ ლე ლად, მით უფ რო გა მარ თლე ბუ ლია პრე ვენ ცი უ ლი დაც ვის ღო ნის ძი ე ბე ბის გა ტა რე ბა.2

კრი ტი კუ ლია და მო კი დე ბუ ლე ბა სულ სწრა ფი ჩი ნოს ნე ბი სა და კულ ტუ რულ მემ კვიდ-რე ო ბა ზე პა სუ ხის მგე ბე ლი ზო გი ერ თი ად მი ნის ტრა ცი უ ლი პი რი სად მი, რო მელ თა ტრფო-ბის სა გა ნი – რეს ტავ რა ცი აა, რად გან ის უფ რო ად ვი ლად და სა ნა ხია: სა რეს ტავ რა ციო სა მუ შა ო ე ბის არე ნა ზე გა მო ტა ნა და ზარ-ზე ი მით ჩა ტა რე ბა ყვე ლას თვალ წინ შე იძ ლე ბა და მას „პო პუ ლა რი ზა ცი ად“ ნათ ლა ვენ. პრე ვენ ცი უ ლი კონ სერ ვა ცია კი, პი რი ქით, შე-უმ ჩნე ვე ლია, – სენ სა ცი ურ ეფექტს ვერ ახ დენს. მის მიმ დი ნა რე ო ბა სა. თუ შე დეგ ში არა-ფე რი გან სა კუთ რე ბუ ლი ან აღ სა ნიშ ნა ვი არ ჩანს; კო ლექ ცია რომ კარგ, ნორ მა ლურ პი რო ბებ ში უნ და იმ ყო ფე ბო დეს, სრუ ლი ად ჩვე უ ლებ რი ვი მოვ ლე ნაა და, ამ დე ნად, იგი

* მოხ სე ნე ბა წა კით ხუ ლია 2010 წელს სა ქარ თვე ლოს ტექ ნი კურ უნი ვერ სი ტეტ ში კონ ფე რენ ცი ა ზე – „ხე ლი სუფ ლე ბა და სა ზო გა დო ე ბა“.

91kulturis politikis evropuli gamocdilebidan

პრე სი სა და ტე ლე ვი ზი ის ყუ რად ღე ბას ვერ მი იპ ყრობს, მა შინ, რო ცა სხვა ყვე ლა ფე რი კულ ტუ რუ ლი მემ კვიდ რე ო ბის შე სა ხებ რეკ ლა მის ობი ექ ტად შე იძ ლე ბა აქ ციო. პრე ვენ-ცი ულ კონ სერ ვა ცი ას ამ თვალ საზ რი სით ვერ გა მო ი ყე ნებ. იგი ჩვე უ ლებ რი ვი, სიძ ვე ლე-დაც ვი თი რი გი თი საქ მეა და წარ მო ად გენს არა თვით მი ზანს, არა მედ – მიზ ნის მი საღ წევ სა შუ ა ლე ბას.3 გარ და ამი სა, რეს ტავ რა ცია, რა სა ხის ოპე რა ცი აც არ უნ და ვი გუ ლის ხმოთ ამ სიტ ყვის ქვეშ, ძვი რი ღირს. ა სე ვე არ არ სე ბობს ამ სფე რო ში მარ ტი ვი და რთუ ლი ოპე რა ცია და ის აუ ცი ლებ ლად პრო ფე სი ო ნალ მა უნ და წარ მარ თოს. პრო ფე სი ო ნა ლუ რი მიდ გო მა კი – აქ, ისე ვე, რო გორც მე დი ცი ნა ში, სპე ცი ა ლის ტის მი ერ ოპე რა ცი ა ზე – რეს-ტავ რა ცი ა ზე – უა რის თქმა საც გუ ლის ხმობს.

რაც შე ე ხე ბა პრე ვენ ცი ულ კონ სერ ვა ცი ას, მის პრინ ცი პებ ზე დაყ რდნო ბით ზო მე ბის მი ღე ბა ყვე ლას შე უძ ლია. ამი სათ ვის საკ მა რი სია გა ვი გოთ ზო გა დად და ზი ა ნე ბის გა მომ-წვე ვი მი ზე ზე ბი; და ვად გი ნოთ, თუ რო გორ რე ა გი რებს მო ცე მუ ლი მა სა ლა გა რე მო პი-რო ბებ ზე და სწო რედ ამ პი რო ბე ბის ოპ ტი მი ზა ცია მივ მარ თოთ ძეგ ლის სამ კურ ნა ლოდ. პრე ვენ ცი უ ლი კონ სერ ვა ცი ით გათ ვა ლის წი ნე ბუ ლი ღო ნის ძი ე ბე ბი ცვლის გა რე მოს და არა უშუ ა ლოდ ნივთს. და იც ვა ისე, რომ არ გახ დეს სამ კურ ნა ლო – ეს არის მო ქა ლა ქე-ობ რი ვი და არა მომ ხმა რებ ლუ რი და მო კი დე ბუ ლე ბა წარ სუ ლის მემ კვიდ რე ო ბი სად მი და თა ნა მედ რო ვე თა და შთა მო მავ ლო ბის პა ტი ვის ცე მა.4 სა ჭი როა იმ აზ რთან შე გუ ე ბა, რომ ნივთს, ექ სპო ნატს მი სი პირ ვან დე ლი სა ხე კი არ უნ და აღ ვუდ გი ნოთ, არა მედ მაქ სი მა-ლუ რად უნ და გა ვუ ხან გრძლი ვოთ არ სე ბო ბა და შე ვუ ნარ ჩუ ნოთ მო მა ვალ თა ო ბებს.5

დღეს დღე ო ბით სა ქარ თვე ლო ში, კულ ტუ რის პო ლი ტი კის უმ თავ რეს მი მარ თუ ლე ბად დეკ ლა რი რე ბუ ლი, ის ტო რი უ ლი მემ კვიდ რე ო ბის ტუ რის ტულ ობი ექ ტე ბად გან წე სე ბის ძლე ვა მო სი ლი პრო ცე სი თუ მი სი თან მდე ვი სა რეს ტავ რა ციო ბუ მი უკ ვე და იწ ყო და გვინ-და, სა ზო გა დო ე ბას კი დევ ერ თხელ შე ვახ სე ნოთ ის პრობ ლე მე ბი, რომ ლე ბიც ამ გვარ მა აგ რე სი ულ მა პო ლი ტი კამ მსოფ ლი ოს კულ ტუ რუ ლი ტუ რიზ მის ცენ ტრებ ში წარ მოშ ვა და ისიც, თუ რო გორ ცდი ლო ბენ მა თი დაძ ლე ვის გზა ზე ის ტო რი უ ლი ძეგ ლე ბის, მუ ზე უ მე ბის მეს ვე უ რე ბი, რომ სწო რედ პრე ვენ ცი უ ლი კონ სერ ვა ცი ის პრი ო რი ტე ტუ ლო ბის პრინ ცი-პით იხელ მძღვა ნე ლონ.

ამ პრინ ცი პე ბის ერ თგუ ლე ბა მარ თებს, ასე ვე, არ ქე ო ლოგს, რო მელ საც გაც ნო ბი ე-რე ბუ ლი უნ და ჰქონ დეს, რომ სა გა ნი, რო მელ მაც რამ დე ნი მე ასე ულ თუ ათა სე ულ წელს გა უძ ლო ზღვის ფსკერ ზე თუ მი წის წი აღ ში, შე საძ ლოა, უეც რად, რამ დე ნი მე წუთ ში და-ზი ან დეს ან გაქ რეს, თუ მას უხე შად და ერ თბა შად მო ვა ცი ლებთ ჩვე ულ გა რე მოს. მან უნ და იცო დეს, – აღ ნიშ ნავს „კულ ტუ რის პო ლი ტი კის“ ერთ-ერ თი ავ ტო რი, ათე ნის უნი-ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი, ქრის ტოს დუ მა სი, რომ არ ქე ო ლო გია ძი ე ბის დეს ტრუქ ცი უ ლი მე თო დია და რომ ამ პრო ცესს თა ვი დან ბო ლომ დე კონ სერ ვა ცი ის სპე ცი ა ლის ტი უნ და ეს წრე ბო დეს. გა რე მოს და ადგილის შეც ვლა ახა ლაღ მო ჩე ნი ლი ნივ თის თვის ზი ა ნის მომ ტა ნია. ა მი ტომ მას „პირ ვე ლი დახ მა რე ბა“ თხრილ ში ვე უნ და გა ე წი ოს, რად გან მა თი ლა ბო რა ტო რი ა ში გა და ტა ნის შემ დეგ დაწ ყე ბუ ლი სა კონ სერ ვა ციო მცდე ლო ბე ბი ხშირ შემ თხვე ვა ში შე იძ ლე ბა უკ ვე დაგ ვი ა ნე ბუ ლი აღ მოჩ ნდეს.6

იწე რე ბა იმა ზეც, რომ, სამ წუ ხა როდ, ზოგ ჯერ ძეგ ლის დაზ ვერ ვის გა რე შე გათ ხრის არა ერ თი შემ თხვე ვა სა კო მუ ნი კა ციო თუ სხვა ტი პის სამ შე ნებ ლო გი გან ტუ რი პრო ექ ტე-ბის წა მოწ ყე ბას უკავ შირ დე ბა. ასეთ დროს ყვე ლა ზე ცუ დი ისაა, რომ მოძ რა ვი თუ უძ რა-

92 manana abuTiZe

ვი ძეგ ლე ბის ერ თმა ნე თის მი ყო ლე ბით გა მოვ ლე ნის გა ნუწ ყვე ტე ლი პრო ცე სი ძლი ერ აფერ ხებს მათ დრო ულ კონ სერ ვა ცი ას; ხო ლო, რაც შე ე ხე ბა იმ ად გი ლე ბის ის ტო რი-ის შეს წავ ლას, სა დაც ნივ თე ბი ათას წლე უ ლე ბის გან მავ ლო ბა ში იმ ყო ფე ბო და, ანუ, რაც წარ მო ად გენს ნე ბის მი ე რი არ ქე ო ლო გი უ რი კვლე ვის ერთ-ერთ უმ თავ რეს ამო ცა ნას, მასზე ლა პა რა კიც კი ზედ მე ტია. სა ბერ ძნეთ ში, პრობ ლე მის დაძ ლე ვის მიზ ნით, მი მარ-თა ვენ ხოლ მე გათ ხრის შემ დეგ ძეგ ლის თვის ისევ მი წის მიყ რის პრაქ ტი კას, რა თა ექ-სპო ნა ტე ბის მუ ზე უმ ში თუ სხვა სა ცავ ში გა და ტა ნა მშვიდ, შე სა ფერ პი რო ბე ბამ დე გა დას-წი ონ.7 ეს აბ სო ლუ ტუ რად გა მარ თლე ბუ ლია კონ სერ ვა ცი ის მოთ ხოვ ნის თვალ საზ რი სით, მაგ რამ სიძ ვე ლე თა დი დი ხნის მან ძილ ზე შე ნარ ჩუ ნე ბის მტე რი და ამა ვე დროს მა ტე რი-ა ლუ რი თვალ საზ რი სით მა თი დაც ვის უდა ვოდ კონ კუ რენ ტუ ნა რი ა ნი რე სურ სი – ტუ რიზ მი – ზა რალ დე ბა, – აღი ა რე ბენ კულ ტუ რუ ლი მემ კვიდ რე ო ბის გულ შე მატ კივ რე ბი.

აუ ცი ლე ბე ლია ოქ როს შუ ა ლე დის მო ძებ ნა, რაც ნამ დვი ლად არაა ად ვი ლი: დამ-თვა ლი ე რე ბელ თა შე უზ ღუ დავ მა მიშ ვე ბამ ჩვენს ეროვ ნულ მემ კვიდ რე ო ბა ზე ბევ რი სა-ფიქ რა ლი გაგ ვი ჩი ნა, – წუხს იე რუ სა ლი მის ძვე ლებ რა უ ლი უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი ენ ე კი ლებ რეუ. არ ქე ო ლო გი ტუ რის ტთა შე მო სე ვის შე დეგ ზე – ძეგ ლე ბის ცვე თა ზე და ვან და ლიზ მის ფაქ ტებ ზე ამახ ვი ლებს ყუ რად ღე ბას. იგი იმა საც აღ ნიშ ნავს, რომ ძეგ ლის გარ შე მო ამოზ რდი ლი ტუ რის ტუ ლი ინ ფრას ტრუქ ტუ რა, არ ქე ო ლო გი უ რი ძეგ ლე ბის გა სა-მაგ რე ბე ლი კონ სტრუქ ცი ე ბი აზი ა ნებს და ან გრევს მას, იერ-სა ხეს უკარ გავს ად გი ლობ-რივ პე ი ზაჟს: თა ნა მედ რო ვე კონ სტრუქ ცი ე ბის ფონ ზე ძეგ ლე ბი ანუ ნან გრე ვე ბი თვალ-ში სა ცე მად „გა სა ცო და ვე ბუ ლია“.8 ა ლა ვერ დსა და ბაგ რატ ზე ამ ბო ლო დროს, რბი ლად რომ ვთქვათ, სა და ვო მე თო დით ჩა ტა რე ბუ ლი სა რეს ტავ რა ციო სა მუ შა ო ე ბის შემ დეგ, ალ ბათ, ძნე ლად გან საჭ ვრე ტი არ იქ ნე ბა, რომ მსგავს შემ თხვე ვა ში ჩვენ თან ფი ნან სუ რი წყა როს, ტუ რის ტე ბის, წი ნა შე თუ სხვა მი ზე ზით თა ვის მო სა წო ნებ ლად ნან გრე ვებს თუ სიძ ვე ლეს ყბა და ღე ბუ ლი „პირ ვან დე ლი სა ხის დაბ რუ ნე ბის“ მიზ ნით „უე ბარ“ პრო ცე დუ-რას – სას წრა ფო რეს ტავ რა ცი ას ან რე კონ სტრუქ ცი ას გა მო უ წე რენ. სა კით ხა ვია, ხომ არ გა ი ზი ა რებს ბაგ რა ტის ტა ძა რი XIII სა უ კუ ნის ცი ხე-სი მაგ რის, ნიმ რუ დის ბედს, რომ ლის გო ლა ნის მაღ ლო ბი სა და ჰერ მო ნის მთის საზ ღვარ ზე წა მო მარ თულ მა გა ლა ვან მაც რეს-ტავ რა ცი ი სა და „უკი დუ რე სი“ კე თილ მოწ ყო ბის შემ დეგ სრუ ლი ად და კარ გა იდუ მა ლე ბა, მომ ხიბ ლა ო ბა, ის ტო რი უ ლი ბრწყინ ვა ლე ბა და მო ნუ მენ ტუ რო ბა.9

ტუ რის ტე ბი სათ ვის კომ ფორ ტის შექ მნის გა უ მარ თლე ბელ მა გა ლი თად კი ლებ რე უს მოჰ ყავს თიმ ნა პარ კის ხე ლოვ ნუ რი ტბა უდაბ ნო ში, რო მე ლიც, მი სი აზ რით, არ ესა და-გე ბა პე ი ზაჟს და არც იმ არ ქე ო ლო გი უ რი ძეგ ლე ბის კონ ტექ სტში ეწე რე ბა, რომ ლე ბის დამ თვა ლი ე რე ბელ თა გუ ლის მო სა გე ბა და ცაა გა შე ნე ბუ ლი პარ კი. სა ფიქ რე ბე ლია ისიც, რომ წყალ სა ცა ვი, ეს ეკო ლო გი უ რი დი ვერ სან ტი, თა ვის მხრივ, ათას წლე უ ლე ბის გან-მავ ლო ბა ში მშრალ გა რე მო ში ადაპ ტი რე ბულ ობი ექ ტებს საფ რთხეს აუ ცი ლებ ლად შე-უქ მნის.

ძეგ ლის მი საწ ვდო მო ბა ზე და ზოგ ჯერ, თქვენ წარ მო იდ გი ნეთ, დაც ვა ზე ზრუნ ვა მაც კი, შე იძ ლე ბა, და ა მა ხინ ჯოს ისტორიული მემკვიდრეობის მომხმარებელთა(!) ნი შან ში ამო ღე ბუ ლი ნა გე ბო ბა. ა მის მა გა ლი თია ბი ზან ტი უ რი ხა ნის, ე.წ. „წმ. პეტ რეს სახ ლის“ ნან გრე ვებ თან აგე ბუ ლი ახა ლი ეკ ლე სია. იგი იმ ხე ლაა, რომ ძვე ლის ნაშ თე ბი სა ერ თოდ აღარ ჩანს. თა ნა მედ რო ვე ნა გე ბო ბა ერ თი შე ხედ ვით თით ქოს იცავს ძველს და სა კულ-

93kulturis politikis evropuli gamocdilebidan

ტო ფუნ ქცი ას თავ ზე იღებს, მაგ რამ სრუ ლი ად ფა რავს გა ლი ლე ის ზღვის ხედს – ძეგ ლის რე ლი გი უ რი არ სის ნა წილს.10

გა ნათ ლე ბულ მსოფ ლი ო ში სულ უფ რო ხმა მაღ ლა სა უბ რო ბენ იმა ზე, რომ ეროვ ნუ-ლი მემ კვიდ რე ო ბა და სა ღუ პად არის გან წი რუ ლი, რო დე საც ის ტუ რიზ მის აქ ტი უ რი გა-მო ყე ნების სა გა ნი ხდე ბა. ა მი ტომ იქ მუდ მი ვად მუ შავ დე ბა მდგრა დი ტუ რიზ მის პი რო-ბებ ში ის ტო რი უ ლი მემ კვიდ რე ო ბის კონ სერ ვა ცი ის პროგ რა მე ბი. ამგვა რი პროგ რა მის სა ინ ტე რე სო შე დე გად გვე სა ხე ბა და სა ზოგ ორი გი ნალ თან in situ წარ მოდ გე ნი ლი მი სი ვე ას ლი, რო გორც ეს, მა გა ლი თად, ლას კო ში გა ა კე თეს, ან და – ძეგ ლთან მა ინ ცდა მა ინც ახ ლოს მის ვლის მა გივ რად, მო შო რე ბით აშე ნე ბუ ლი ტე რა სი დან მი სი დათ ვა ლი ე რე ბის პრაქტიკა. ამ გვა რი ხერ ხი კარ ნაკ ში გა მო იყ ნე ბა. ამ ტი პის მიგ ნე ბე ბი აუ ცი ლე ბე ლი ხდე-ბა, რად გან აშ კა რაა, რომ სწო რუ პო ვა რი ძეგ ლე ბი თვი თონ ვე იქ ცე ვი ან თა ვი ან თი დი-დე ბის მსხვერ პლად.

ბრი უ სე ლის თა ვი სუ ფა ლი უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი კათე ლინ პე რიე დ' ეტე რე-ნი გვაფ რთხი ლებს, – ტუ რიზ მის მოთ ხოვ ნე ბის თუ სხვა ხა სი ა თის ზე წო ლის პი რო ბებ ში არ და ვუ კარ გოთ ნა გე ბო ბას ავ თენ ტი კუ რო ბა, ავა რი დოთ რე კონ სტრუქ ცია, უკი დუ რე სი „ფა სა დიზ მი“, უხე ში და არას წო რად გა აზ რე ბუ ლი გა და კე თე ბე ბი შე ნო ბის ასა კის გა უთ-ვა ლის წი ნებ ლად, და ზი ა ნე ბუ ლი ნა წი ლე ბის სის ტე მა ტუ რი შეც ვლა ახა ლი მა სა ლით, სწრა ფი რეს ტავ რა ცია, რე კონ სტრუქ ცი ი სას ტრა დი ცი უ ლის მა გივ რად არატ რა დი ცი უ ლი მა სა ლის გა მო ყე ნე ბა და ა.შ.11

ახ ლა, რო დე საც დღის წეს რიგ ში ტაო-კლარ ჯე თის ხუ როთ მოძ ღვრე ბის უნი კა ლუ რი ნი მუ შე ბის რე ა ბი ლი ტა ცი ის სა კით ხი დგას, გვინ და კი დევ ერ თხელ გა ვი მე ო როთ, რომ ეს პრო ცე დუ რა მო ით ხოვს მკაც რად გა აზ რე ბულ, ინ ტერ დის ციპ ლი ნურ წი ნას წარ სა მუ-შა ო ებს და ძეგ ლის და ცუ ლო ბის რე ა ლუ რი მდგო მა რე ო ბი სა და ის ტო რი ულ-ეს თე ტი კუ რი მნიშ ვნე ლო ბის ერ თდრო უ ლად გათ ვა ლის წი ნე ბას. გადაწყვეტილების გან ხორ ცი ელე-ბა ში მო ნა წი ლე ო ბა მხო ლოდ პრო ფე სი ო ნა ლებ მა უნ და მი ი ღონ, რადგან აღნიშნული პი რო ბე ბის იგ ნო რი რე ბა კულ ტუ რულ მემ კვიდ რე ო ბას პა რო დი ად აქ ცევს. ის თა ვის იერ-სა ხეს და კარ გავს, სა ზო გა დო ე ბა ვე ღარ ეზი ა რე ბა ნამ დვილ კულ ტუ რას და მოტ ყუ ე ბუ ლი დარ ჩე ბა!

94

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. კულტურის პოლიტიკა, თბილისი, 2003.2. Preserver les objets de son patrimoine, Précis de conservation preventive,

MARDAGA 2001.3. Milner Carole, Who cares? Consevation in a contemporari context, Museum

International, #1, 1999.4. Preserver les objets de son patrimoine… 5. Kissel Elenore, The restorer, key player in preventive conservation, Museum

International, #1, 1999.6. Doumas Christos, Excavation and rescue operations: what to preserve and

why, Museum International, #2, 1998.7. Doumas Christos, Excavation and rescue operations: what to preserve and

why… 8. Merhav Racheli, Killebrew Ann E., Public exposure: for better and worse,

Museum International, #4, 1998. 9. Merhav Racheli, Killebrew Ann E., Public exposure: for better and worse... 10. Merhav Racheli, Killebrew Ann E., ... 11. Périer-D'Ieteren Catheline, Tourism and conservation: striking and balance,

Museum International, #4, 1998.

Manana Abutidze

From European Experience of the Cultural Heritage Conservation

Summary

At present, the powerful process of performing historical heritage into tourist objects declared as a main direction of cultural policy in Georgia and its attendant boom of restoration, have commenced and we would like to remind once again society about the problems caused by such kind of aggressive policy in the cultural tourist centers of the world; in addition, we would like to remind that namely the principles of priority of preventive conservation are tried to follow there to solve the problems.

To conserve cultural heritage in such a way that it does not need to be treated is a civil attitude and not an exploitative treatment of heritage and expresses respect for contemporaries and posterity.

manana abuTiZe

bibliografia

კონრად პაულ ლისმანი

სიორენ კირკეგორი

სილხან-საბა ორბელიანის სასწავლო უნივერსიტეტში ახლახანს გამოიცა ვენის უნი-ვერ ს ი ტეტის ფილოსოფიის ინსტიტუტის პროფესორის კონრად პაულ ლისმანის ნაშ რო-მი – სიორენ კირკეგორი.

წიგნი გერმანულიდან თარგმნა ცნობილმა მოღვაწემ და მეცნიერმა ვიქტორ რცხილაძემ.

რედაქცია მკითხველს სთავაზობს მთარგმნელის წინასიტყვას.

������ ��������� ��� ��� ზ� � �� �� ზ����� � �������� . � � ������ �� � -������ ��������� ��� ��� ზ� � �� �� ზ����� � �������� . � � ������ �� � -

� � �� �� �� �� � ��� . ���� ��������, ���� ����, � ����� ���� ������� � ��� , � � �� �� �� �� � ��� . ���� ��������, ���� ����, � ����� ���� ������� � ��� ,

� � �, � ���� ���, � � ������ზ� ��� �������. � � ���ზ�� ���������� �������� � � �, � ���� ���, � � ������ზ� ��� �������. � � ���ზ�� ���������� ��������

�� � � ��� ���� � � � ����� � ��� , �������, � ������� �, ��� � �� ���-�� � � ��� ���� � � � ����� � ��� , �������, � ������� �, ��� � �� ���-

������ � ზ�����. ���� ����� ����� ������������� ���������� ���������� ��-������ � ზ�����. ���� ����� ����� ������������� ���������� ���������� ��-

�� ���� ���� � �� ���� ��. � ����� ����������� ���� � ������ ��������, �� ���� ���� � �� ���� ��. � ����� ����������� ���� � ������ ��������,

� � ��� �� ���ზ� ����������. � ����� ������� �, � � � ��� � ��� ��������� ��ზ�-� � ��� �� ���ზ� ����������. � ����� ������� �, � � � ��� � ��� ��������� ��ზ�-

�� ����� � ��� ���� ��� ����, ზ���� ���� �������, ����� ������ ��, ��-�� ����� � ��� ���� ��� ����, ზ���� ���� �������, ����� ������ ��, ��-

� � �� ���� � ��� ���� ������� ზ�, ��� �ზ� � ��� , � � � �������� ������ ��� � � �� ���� � ��� ���� ������� ზ�, ��� �ზ� � ��� , � � � �������� ������ ���

�������� �� ზ������ � ��� ������ � �. ��� � � � �� ���� � ��� � ��� � �-�������� �� ზ������ � ��� ������ � �. ��� � � � �� ���� � ��� � ��� � �-

� � �������� ���������� � ������, � ��� �������� ��� ���� � �� ზ������, � � �������� ���������� � ������, � ��� �������� ��� ���� � �� ზ������,

� � � ���� �������, �������� � �������� � �� ������: „��������� ��-� � � ���� �������, �������� � �������� � �� ������: „��������� ��-

��� � � ���� ������ ��� � ��� �� � ����� �, ������ ��� ������� ������� � ��� � � ���� ������ ��� � ��� �� � ����� �, ������ ��� ������� ������� �

� �� ��� ���������� � � ���, ����� � !���� � � ������ � �� �� ��� �� ���- � �� ��� ���������� � � ���, ����� � !���� � � ������ � �� �� ��� �� ���-

����� ������� ���� ������ ������ �����������“.����� ������� ���� ������ ������ �����������“.

96

2011 წელს ჟურნალში გამოქვეყნებული მასალებისს ა ძ ი ე ბ ე ლ ი

ღვთისმეტყველება № გვ.

ზურაბ კიკნაძე – მოსედან მეფობამდე . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5ზურაბ კიკნაძე – საული და დავითი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 5ზურაბ კიკნაძე – საული და დავითი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 5დოდო (მარიამ) ღლონტი – ურგები მონები ვართ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 14დოდო (მარიამ) ღლონტი – მადლიერება და უმადორობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 13დოდო (მარიამ) ღლონტი – ქრისტესმიერი ღირსყოფა და უღირსობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 15თეიმურაზ ფანჯიკიძე – ქრისტიანული ეთიკა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 20თეიმურაზ ფანჯიკიძე – ქრისტიანული ეთიკა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 21

ქართული ეკლესიის ისტორიაელდარ ბუბულაშვილი – საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენის ზოგიერთი საკითხი . . . . . 3 21ელდარ ბუბულაშვილი – აკაკი წერეთელი და საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის

აღდგენის ზოგიერთი საკითხი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 29ლალი ოსეფაშვილი – „ჯვარი ვაზისას“ ისტორიიდან ქართული და სომხური ისტორიების

წყაროების მიხედვით . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 38მღვდელი ალექსი ქშუტაშვილი – ისტორიულ-კანონიკურ-პრინციპი საქართველოს

მართლმადიდებელი ეკლესიის სამოციქულო სტატუსისა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 30ელდარ ბუბულაშვილი – საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ეფრემ II (სიდამონიძე)

მოგონება წმ. დავით და კონსტანტინე მხეიძეების წმიდა ნაწილების შესახებ . . . . . . . 3 43

ქართული კულტურანანა გულიაშვილი – ქრისტიანული ეკლესია შუასაუკუნეების კულტურის სისტემაში . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 30

ფილოსოფია და რელიგიანიკოლოზ ლოსკი – იესო ქრისტე (თარგმნა და წინასიტყვაობა დაურთო ირაკლი ბრაჭულმა) . . . . . . . . . 1 35ალექსანდრე მენი – მკვდრეთით აღდგომა (თარგმნა, ბიბლიოგრაფია და შენიშვნები დაურთო

კახა ქეცბაიამ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 35ვაჟა ნიბლაძე – ათეიზმი და თავისუფლება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 54მედეა შანავა – ადამიანის ბედი დესაკრალიბებელ სამყაროში . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 64კახა ქეცბაია – ლექციები რელიგიის სოციოლოგიაში. რელიგიური ტოლერანტობა თანამედროვე

ტრანსფირმერობადი საზოგადოების გამოწვევათა წინაში . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 48მიხეილ მახარაძე – არეოპაგიტიკა და ქართული კულტურა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 56მიხეილ მახარაძე – გრიგოლ ნაზიანზელის მსოფლმხედველობა და არეოპაგიტული მოძღვრება . . . . . . 3 47ანასტასია ზაქარიაძე – პასუხისმგებლობის ფენომენი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 65ირაკლი ბრაჭული – აზროვნების პარადიგმა ქრისტიანულ ხელოვნებაში . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 72

რელიგია და სოციოლოგიაკახა ქეცბაია – ლექციები რელიგიის სოციოლოგიაში. პოსტთანამედროვე საზოგადეობაში

რელიგიური ცხოვრების ვირტუალიზაციის კრიტიკული გააზრებისათვის . . . . . . . . . . . 3 80რობერტ ნილ ბელა – რელიგიის კლასიფიკაცია (თარგმნა და შენიშვნები დაურთო გივი როგავამ) . . . . . 3 86

რელიგია და მუსიკარუსუდან ხოჯავა – პარიზის ღვთისმშობლის ტაძრის სკოლა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 86

პიროვნების თავისუფლება და რწმენაავთანდილ ჯოხაძე – პიროვნების თავისუფლების საკითხისათვის ქართულ ისტორიაში . . . . . . . . . . . . . . 1 71

ლიბერალიზმის ისტორიიდან საქართელოშიავთანდილ ჯოხაძე – ლიბერალიზმის სამართლებრივი წინაპირობები ქართულ ისტორიაში . . . . . . . . . . 2 74

მსოფლიო რელიგიებიდანგივი როგავა – ისლამი დღევანდელ აფხაზეთში . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 91

კრიტიკა და ბიბლიოგრაფიაარსენ ბურჯელიანი, ირაკლი კალანდია – ქართული მეცნიერების დიდი შენაძენი . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 91ელდარ ბუბულაშვილი – საინტერესო სამეცნიერო კრებული . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 94

წიგნების მიმოხილვაიოჰანეს ჰესენი – პლაონიზმი და პრეფეტიზმი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 96

ბიბლიოგრაფიარომანი გუარდინი – წინასწარი შენიშვნა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 96