rekreasyon sulama sistemlerinin projeleme kriterleri
DESCRIPTION
Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Tel: 282 2931442 / 230. Prof. Dr. A.Halim ORTA. REKREASYON ALANLARINDA UYGUN SULAMA YÖNTEMİNİN BELİRLENMESİ. Rekreasyon Alanlarında ;. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/1.jpg)
Trakya Üniversitesi
Tekirdağ Ziraat Fakültesi
Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
Tel: 282 2931442 / 230
Rekreasyon Sulama
Sistemlerinin Projeleme Kriterleri
Prof. Dr. A.Halim ORTA
![Page 2: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/2.jpg)
REKREASYON ALANLARINDA UYGUN SULAMA YÖNTEMİNİN
BELİRLENMESİRekreasyon Alanlarında;
• Çim, ağaç, ağaççık, yer örtücü bitkiler, çiçekler gibi çok yıllık bitkiler yer almaktadır
• Çim önemli bir bölümü oluşturur. Tür ve çeşitleri değişebilir
• Genellikle topoğrafik eğim değişkendir
• Toprak özellikleri farklılık gösterebilir
![Page 3: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/3.jpg)
•Estetik görünüm ön plandadır
•Sulanacak alanların şekli önemli düzeyde
farklılık gösterir
•Çoğunlukla kuyulardan ve içme-kullanma
suyu şebekelerinden yararlanılır
•Bu nedenlerle, rekreasyon alanlarında basınçlı
sulama yöntemleri uygundur
•Yağmurlama sulama yöntemi ağırlıktadır
![Page 4: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/4.jpg)
•Yağmurlama ile sulanamayan alanlarda
damla yöntemi uygulanabilir
•Sulama sistemi sabit ve gömülüdür
![Page 5: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/5.jpg)
KAYNAK ARAŞTIRMASI
1) Planlama Haritası
• 1/500 - 1/200 ölçekli
• Tesviye eğrili
• Koordinat sistemli
• Peyzaj planı
• Sabit noktalar (Röperler)
![Page 6: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/6.jpg)
• Fiziksel unsurlar
• Su kaynağının yeri
• Planlamayı etkileyecek diğer bilgiler
![Page 7: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/7.jpg)
2) Toprak Bilgileri
• Etkili kök derinliği boyunca bünye sınıfı, tarla kapasitesi, solma noktası, hacim ağırlığı, kullanılabilir su tutma kapasitesi ve elektriksel iletkenlik
• Toprak derinliğini sınırlayan geçirimsiz tabaka
ya da taban suyu düzeyi
• İnfiltrasyon hızı
(İnfiltrasyon hızı değerinin çimle kaplı toprak
yüzeyinde arttığı unutulmamalıdır)
![Page 8: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/8.jpg)
10-15 cm
15-20 cm
20-25 cm
40 cm
Çengelli çubuk
Ölçü göstergesi
Çift silindir infiltrometre
5-10 cm
Toprak Yüzeyi
![Page 9: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/9.jpg)
0
20
40
60
80
0 60 120 180 240 300 360 420 480 540 600
Eklemeli zaman, dakika
Su
alm
a hı
zı, m
m /
h
![Page 10: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/10.jpg)
3) Bitkiye İlişkin Bilgiler
• Bitki tür ve çeşitleri
• Bitki su tüketimleri (PenmanYöntemi)
ET = ETo . kc
kc = 1.20
![Page 11: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/11.jpg)
N M H T A E E
Aylar
0
2
4
6
8
10B
itki
su
tüke
tim
i (m
m/g
ün)
![Page 12: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/12.jpg)
• Etkili kök derinlikleri ( Çim Bitkisi için D= 30 cm)
• Sulamanın başlayacağı nem düzeyi
(Çim ve birçok süs bitkisi için Ry = 0.30 - 0.40)
![Page 13: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/13.jpg)
4) Su Kaynağına İlişkin Bilgiler
• Cinsi
• Konumu
• Debisi
• Dinamik yüksekliği
• Sulama suyu kalite sınıfı (ECmax =T2S1)
( Kış yağışlarının 300 mm’ nin altında
olduğu ve doğal drenajı bozuk koşullarda
su kalitesine dikkat)
![Page 14: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/14.jpg)
5) İklim Bilgileri
• Sıcaklık
• Bağıl nem
• Rüzgar hızı
• Yağış
• Solar radyasyon
• Güneşlenme süresi
![Page 15: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/15.jpg)
6) Diğer Bilgiler
• Günlük sulama süresi, enerji kısıntıları, iş gücünün sürekliliği vb. gibi planlamayı etkileyebilecek diğer bilgiler
![Page 16: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/16.jpg)
• Her sulamada uygulanacak maksimum net sulama suyu miktarı
ya da
D.t.R.100
)SNTK(dn ymax
ykmax R.D .ddn
dnmax= Her sulamada uygulanacak
maksimum net sulama suyu miktarı, mm
TK = Tarla Kapasitesi, %
SN = Solma Noktası, %
Ry = Kullanılabilir su tutma kapasitesinin
tüketilmesine izin verilen kısmı, %
γt = Toprağın hacim ağırlığı, g/cm3
D = Islatılacak toprak derinliği, cm
ÖN PROJELEME FAKTÖRLERİ
dk = Kullanılabilir su tutma kapasitesi, mm / m
![Page 17: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/17.jpg)
• Maksimum sulama aralığı
• Proje sulama aralığı
SAdnETmax
max
max
SA SAmax
SAmax = Maksimum sulama aralığı, gün
ETmax = Maksimum bitki su tüketimi, mm/gün
dnmax= Her sulamada uygulanacak maksimum net sulama suyu miktarı, mm
SA = Sulama aralığı, gün
![Page 18: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/18.jpg)
• Her sulamada uygulanacak net sulama suyu miktarı
• Her sulamada uygulanacak toplam sulama suyu miktarı
maxn ET.SAd
a
n
E
ddt
dt = Her sulamada uygulanacak
toplam sulama suyu miktarı, mm
Ea = Su uygulama randımanı, %
dn = Her sulamada uygulanacak net
sulama suyu miktarı, mm
![Page 19: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/19.jpg)
• Sulama süresi
Q
qN min
• Maksimum işletme birimi sayısı
• Proje işletme birimi sayısı
y
ta
I
dT
SA ).T
T(N
a
g
max
maxNN
Ta = Sulama süresi, h
Iy = Yağmurlama hızı, mm/h
• Minimum işletme birimi sayısı
maxmin NNN
Nmax = Maksimum işletme birimi sayısı
Tg = Günlük sulama süresi, h
Nmin = Minimum işletme birimi sayısı
Σq = Alanda kullanılan yağmurlama
başlıklarının debisi, L / s
Q = Su kaynağı debisi, L / s
![Page 20: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/20.jpg)
Rekreasyon Alanlarında Kullanılan Yağmurlama Başlıklarında Aranan
Özellikler
• Hem zemin döşenen pop-ups tipi başlıklar tercih edilmelidir
• Döner veya sprey tipte olabilirler
• Aynı işletme basıncında başlık debisi ve ıslatma çapı açısından çok geniş sınırlara sahip olmalıdır• Islatma açısı kolayca ayarlanabilir olmalıdır
![Page 21: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/21.jpg)
• Islatma çapı belirli oranda ayarlanabilir
olmalıdır
• Önerilen tertip biçiminde Christiansen Eş Su
Dağılım Katsayısı % 84’ ün altında olmamalıdır
(Cu 84)• Sağlam ve ucuz olmalıdır
![Page 22: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/22.jpg)
Alçak basınç
Yüksek basınç
Başlığın optimum işletme basınç
sınırlarındaki su dağılım eğrisi
a) Alçak ve yüksek basınç yükünde bozulmuş başlık su dağılım eğrileri
![Page 23: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/23.jpg)
b) Optimum işletme basınç sınırlarında uygun örtme ile ıslatılan toprak derinliği
![Page 24: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/24.jpg)
TASARIM AŞAMALARI
1) Gerekli bilgilerin derlenmesi2) Peyzaj planının yapılması
3) Ön projeleme faktörlerinin hesaplanması4) Uygun yağmurlama başlıklarının seçilmesi ve tertiplenmesi
•Başlık aralığı ıslatma çapının %50-65’ i kadar olmalıdır.
•Yağmurlama hızı toprağın su alma hızından büyük olmamalıdır ( Iy ≤ I )
- Rüzgarsız koşullarda %60 – 65 - Rüzgar hızının 1.7 m/s’ ye kadar olduğu koşullarda %55 - Rüzgar hızının 1.7 – 3.4 m/s arasında olduğu koşullarda % 50
![Page 25: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/25.jpg)
• Yağmurlama hızı aşağıdaki örnek üzerinde incelenecek olursa;
9 m
14 m
14 m
9 m
14 m
Sprey 900
Sprey 1800
Sprinkler 900
Sprinkler 1800
Sprinkler 3600
![Page 26: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/26.jpg)
• Alan üzerinde eş bir yağmurlama hızı elde edebilmek için;
1800ıslatma açısında başlık debisi = q/ 2,
900 ıslatma açısında ise başlık debisi = q/ 4 olmalıdır
3600 ıslatma açısı için başlık debisi = q ise;
21
yS.S
q .1000I
q = Başlık debisi, m3/h
S1 = Lateral aralığı, m
S2 = Başlık aralığı, m
![Page 27: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/27.jpg)
• Örneğin,
3600 ıslatma açısı için;
ho = 3.4 b, q = 1.82 m3/h, D= 28.0 m
S1xS2 = 14x14 m
Olan başlık seçilmişse;
h/mm3,914.14
82,1.1000Iy
Iy ≤ I kontrolü yapılmalı
![Page 28: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/28.jpg)
• Aynı işletme basıncında 1800 ıslatma açısı için
q = 0.91 m3/h ve 900 ıslatma açısı için q = 0.46 m3/h olmalıdır.
• Bunun yanında S1x S2 = 9x9 tertip aralıkları söz konusu olduğunda yine aynı işletme basıncında 1800 ıslatma açısı için q = 0.38 m3/h ve 900 ıslatma açısı için q = 0.19 m3/h özelliğinde sprey başlık seçilmelidir.
![Page 29: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/29.jpg)
5) İşletme birimlerinin oluşturulması.
• Birimler olanaklar ölçüsünde birbirine yakın
alanlarda oluşturulmalıdır
• Birimlerin debileri olanaklar ölçüsünde
birbirine eşit olmalı
• İşletme birimine su girişi mümkün olduğunca
orta noktadan olmalıdır
• Büyük işletme biriminde looplar oluşturulmalıdır
![Page 30: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/30.jpg)
B
A 3,0 atm
3,3 atm
Vana
3,4 atm
Vana
A
B
3,1 atm
3,1 atm
DOĞRU UYGULAMA
YANLIŞ UYGULAMA
3,4 atm
![Page 31: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/31.jpg)
6) Lateral boru hatlarının projelenmesi
• Lateraller eğimsiz ya da bayır aşağı eğimde döşenmelidir. Zorunlu kalmadıkça bayır yukarı eğimde döşenmemelidir• Bir işletme birimindeki başlık basınçları arasındaki farklılık işletme basıncının % 20’sini, başlık debileri arasındaki farklılık ise % 3’ü aşmayacak biçimde lateral boru çapları seçilmelidir
• Koşullar zorlamadıkça lateral boru çapları 63 mm den daha büyük seçilmemelidir
![Page 32: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/32.jpg)
7) Ana boru hattı ve pompa biriminin projelenmesi
•Ana boru hattında ortalama akış hızı 0.5 -2.0 m/s arasında olmalıdır
•Ana boru hattı ile pompa biriminin yıllık toplam masraflarını minimum kılacak biçimde ana boru çapı ve uygun pompa seçilmelidir
![Page 33: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/33.jpg)
PROJE DOSYASI
1) Proje Özeti
2) Proje Raporu
3) Planlama Haritası
4) Detay Çizimleri
5) Döşeme Planları
6) Boru Hatlarına İlişkin Profiller
7) Metraj ve Keşif Özetleri
8) Teknik Şartname
![Page 34: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/34.jpg)
BAŞARININ KOŞULLARI
• İyi bir planlama ve tasarım
• İyi aplikasyon
• İyi işletme
![Page 35: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/35.jpg)
Bu Amaçlara Ulaşılabilmesi İçin
PEYZAJ MİMARI
veSULAMA MÜHENDİSİNİN
Birlikte Çalışması Gerekir
![Page 36: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/36.jpg)
IĞDIR SOYKIRIM ANITI REKREASYON ALANI TEMMUZ 2000
![Page 37: Rekreasyon Sulama Sistemlerinin Projeleme Kriterleri](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061518/568146f7550346895db42bba/html5/thumbnails/37.jpg)
Trakya Üniversitesi
Tekirdağ Ziraat Fakültesi
Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
Tel: 282 2931442 / 230
Rekreasyon Sulama
Sistemlerinin Projeleme Kriterleri
Prof. Dr. A.Halim ORTA