recykling materiałów.pdf

7/22/2019 Recykling materiałów.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/recykling-materialowpdf 1/199

Gospodarka odpadami.Selektywne systemy zbiórki

odpadów



Podział odpadów (ogólny)

Odpady

komunalne niebezpieczne

Dzi głównie o tym!!!



"zym s# substanc$e (i odpady) niebezpieczne%

Poc&odz# głównie z przemysłu' rolnictwa' transportu' słuby zdrowia ilaboratoriów badawczyc& (mog# si pali*' ma$# wysok# reaktywno*'ma$# wysok# korozy$no* i ekotoksyczno*' np.+

•,le$e•-aterie (akumulatory)•Odpady medyczne (ok. /0 to odpady komunalne' ale równie odpady z diagnozowania, leczenia, profilaktyki medycznej i weterynaryjnej:

narzdzia c&irurgiczne i zabiegowe' odpady zawiera$#ce drobnoustro$e'toksyny' inne 1ormy zdolne do przenoszenia materiału genetycznego'mog#ce powodowa* c&oroby u ludzi i zwierz#t2 c&emikalia' leki (inneni cytotoksyczne i cytostatyczne)' zuyte k#piele lecznicze aktywnebiologiczne (niezaka3ne)'•Osady ciekowe ( przemysłowe' niebezpieczne)•Odpady przemysłowe (kopalni' elektrowni' &uty' 1abryki maszyn'1abryki tworzyw' sprztu 4GD



"zym s# odpady komunalne%

•Odpady komunalne' czyli takie' które powsta$# w gospodarstwac&domowyc&' ale take odpady poc&odz#ce od innyc& wytwórców' w któryc&

skład nie wc&odz# substanc$e niebezpieczne.

•Odpady domowe (zwi#zane z bytowaniem człowieka w mie$scu

zamieszkania)•Odpady wielkogabarytowe (wraki samoc&odowe' lodówki' pralki'telewizory' meble)•Odpady uliczne (odpady z oczyszczania ulic' zawarto* koszy ulicznyc&)

•Odpady z obiektów uytecznoci publiczne$ (ma$# róny c&arakter)•Odpady z terenów zieleni zorganizowane$ (głównie roliny' trawa' licie zparków i terenów zielonyc&)•5nieg i lód (z powierzc&ni ulic' mog# by* zanieczyszczone' dlategopowinno si $e składowa* w spec$alnie wyznaczonyc& mie$scac&' którepó3nie$ si rekultywu$e)•6robek ziemny z prac ziemnyc& budowlanyc& (gleba urodza$na' ale tewarstwy piasku' glina' iły' wiry)•Gruz z remontów i rozbiórki budynków (cegły gruz ceramiczny' drewno)



7ródła poc&odzenia odpadów komunalnyc& ikomunalnopodobnyc&

Odpady domowe oraz wielkogabarytowe stanowią między 80 a90% masowych wszystkich odpadów komunalnych

"zym $est gospodarka odpadami%

•8bieranie odpadów (systemy zbiórki' selekc$a)

•9ransport (logistyka odpadów)•Odzysk i unieszkodliwianie odpadów•:adzór nad mie$scami unieszkodliwiania

Zasady dotyczące gospodarki odpadami reguluje:

DYREKTYWA 2006/12/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 5 kwietnia 2006 r.w sprawie odpadów



8asady gospodarki odpadami

!apobieganie powstawaniu odpadów "ograniczenie ilo#ci odpadów$!apobieganie negatywnemu dziaaniu odpadów na #rodowisko

!apewnienie zgodnego z zasadami ochrony #rodowiska unieszkodliwianiaodpadów& 'e#li nie udao się zapobiec powstaniu i podda( odzyskowi

)dy nie uda się zapobiec powstawaniu odpadów nale*y zapewni(odzysk odpadów "zgodny z zasadami ochrony #rodowiska$



Przeszło* ; przyszło*



+unieszkodliwianie, "wedug dyrektywy -00./-/12$ musi by( wykonywanebez zagra*ania zdrowiu ludzkiemu oraz bez wykorzystania procesów lubmetod mogących szkodzi( #rodowisku naturalnemu i obe'mu'e dziaania3

•4kadowanie w ziemi lub na 'e' powierzchni "np53 wysypiska itp5$

•Obróbka w glebie i ziemi "np53 biodegradac'a odpadów pynnych lub osadowych wglebie i ziemi itp5$

•)ębokie wtryskiwanie "np53 wtryskiwanie odpadów& które mo*na pompowa( dostudni& supów solnych lub naturalnie występu'ących skadowisk itp5$

•6etenc'a powierzchniowa "np53 umieszczanie pynnych lub osadowych odpadów wdoach& stawach lub lagunach itp5$

•4pec'alnie zapro'ektowane skadowiska "np53 umieszczanie na terenach& które sąprzykryte i izolowane wza'emnie oraz od #rodowiska naturalnego itp5$

•Odprowadzanie do zbiorników wodnych& z wy'ątkiem mórz/oceanów

•Odprowadzanie do mórz/oceanów& w tym lokowanie na dnie mórz

•Obróbka biologiczna& obróbka 7izycznochemiczna "np53 odparowanie& suszenie&kalcynac'a itp5$

•4palanie na lądzie

•4palanie na morzu•rwae skadowanie "np53 umieszczanie po'emników w kopalniach$



• Odzysk/regenerac'a rozpuszczalników

• 6ecykling/odzysk substanc'i organicznych& które nie są stosowane 'akorozpuszczalniki

• kompostowanie i inne biologiczne procesy przeksztacania

• 6ecykling/odzysk metali i związków metali

• 6ecykling/odzysk innych materiaów nieorganicznych

• 6egenerac'a kwasów lub zasad

• Odzysk skadników stosowanych do zmnie'szania zanieczyszcze:

• Odzysk skadników z katalizatorów

• ;owtórna ra7inac'a ole'u lub inne sposoby ponownego wykorzystania

ole'u• Obróbka w glebie i ziemi przynosząca korzy#ci w rolnictwie lub

poprawia'ąca stan #rodowiska naturalnego

• 1ykorzystywanie odpadów& wymiana odpadów& magazynowanie

odpadów&

+odzysk, "wedug dyrektywy -00./-/12$ musi by( wykonany bez zagra*aniazdrowiu ludzkiemu oraz bez wykorzystania procesów lub metod mogącychszkodzi( #rodowisku naturalnemu i obe'mu'e dziaania3



+recykling, "<z5=5 z -00 r5 >r .-& poz5 .-8$ rozumie się takiodzysk& który polega na powtórnym przetwarzaniu substanc'ilub materiaów zawartych w odpadach w procesie

produkcy'nym w celu uzyskania substanc'i lub materiau oprzeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu& w tymte* recykling organiczny& z wy'ątkiem odzysku energii



4elektywna zbiórka odpadów i recykling3

•!mnie'szenie ilo#ci odpadów tra7ia'ących na skadowisko"ograniczona po'emno#(& problemy z ulokowaniem$•;ozyskiwanie surowców wtórnych "korzy#ci ekologiczne i

ekonomicznezmnie'szenie zu*ycia energii& mnie'szezanieczyszczenie #rodowiska& mnie'sze zu*ycie wody& ni*sze karyza zanieczyszczanie$•?o*na 'ą wprowadza( stopniowo• zanieczyszczenie materiaów odzyskiwanych "niska #wiadomo#(ekologiczna& lenistwo& brak wiedzy$



<ogistyka powtórnego zagospodarowania

Produkc$a materiałów' oznaczenia ; symbole recyklingu

Poli(tereftalan etylenu)

Polietylen małej gęstości

Poli(chlorek winylu)

Polietylen małej gęstości

Polipropylen

Polistyren

Inne



<ogistyka powtórnego zagospodarowania

Produkc$a materiałów' oznaczenia ; symbole recyklingu

Tektura falista

Tektura

Papier

bawełna

juta kolorowa

stal

aluminium

Szkło bezbarwne

Szkło zielone

Szkło brązowe

korek

drewno



4ystem zbiórki odpadów w oparciu o @po'emnikowy& +uliczny,

•Po$emnik biały ; szkło białe•Po$emnik zielony ; szkło kolorowe•Po$emnik niebieski = papier•9worzywa sztuczne ; po$emnik ółty



Sortowanie odpadów

• 4ystem workowy

4ystem zbiórki odpadów +bezpo#rednio w domu,



ransport odpadów



:owoczesne linie zbiórki odpadów

4u*ą do sortowania3

•Odpadów komunalnych•Odpadów z obiektówu*yteczno#ci publiczne'

z *ótego

po'emnika3+plastiki,

;2 z podziaemna kolory3AbezbarwnyAzielony

Aniebieski

;o'emniki potzw5 +chemiigospodarcze',

+7olie,

>a przykadzie 7irmy 2kopolia ";olska$



:owoczesne linie zbiórki odpadów>a przykadzie 7irmy 2kopolia

Opakowania z+blachy biae',

4le $ak to działa% "o si dzie$e midzy wyrzuceniem odpadów' auzyskaniem produktu z odzysku%

Po$emniki doselektywne$ zbiórki

5mieciarka zpo$emnikami doselektywne$ zbiórki

sortownia



sortownia

>ozładunek na tamoci#gi (podział na papier (i tektur) oraz ?cał# reszt@)

<inia papieru i tektury(rczne usuwanie plastiku' metalu i szkła)



Papier dzieli si na trzy czci+•9ektura 1alista•Gazety•>eszta (pocztówki' pudełka' itp.)

:a <inii ?całe$ reszty@ usuwa si na$pierwdue przedmioty (>A"8:BC!!!)



Clektromagnes usuwa metale (pozaaluminium)

,artony po mleku i

sokac& utylizu$e siosobno

Opakowania z tworzyw segregu$e sina trzy kategorie' a szkło na dwie



Prasowanie posegregowanyc& odpadóworaz zwi#zanie

?Paczki@ w magazynie

8akłady przeróbki surowców wtórnyc&



zakładzie przetwórczym tworzywaznów tra1ia$# na tamoci#g

Eetale usuwane s#przez magnesy na linii

9worzywa tra1ia$# do

rozdrabniarki



Przemiał z po$emników

tamoci#giem tra1ia do mycia

Eycie przemiału nastpu$e

poprzez mieszanie w wodzieza pomoc# limaków



Przemiał nastpnietransportowany $est w

rynnie z wod#.8anieczyszczenia szklanei metalowe opada$# nadno i s# oddzielane

9worzywa ma$#cegsto*FgHcmI unosz# si

na powierzc&ni

Przemiał $est suszonypowietrzem i prasowany wtzw. kompaktorze



9emperatura w kompaktorzewynosi ok. /J"' dziki

czemu przemiał tworzywtermoplastycznyc& zlepia sitworz#c tzw. aglomerat

4glomerat $esttransportowany do

poda$ników' sk#d tra1ia dowytłaczarki' gdzie nastpu$e&omogenizac$a



9worzywo wytłoczone wpostaci yłek $est nastpniec&łodzone i granulowane i wpostaci granulatuworkowane

Granulat (regranulat) tra1iado producentów detali ztworzyw' gdzie si go

ponownie przetwarza(wytłacza' barwi' wtrysku$e'1ormu$e próniowo' etc)

Kaki $est rzeczywisty skład%



. Lrakc$e mieszane odpadów' np. PC z PP' PC z P4' PC9 z PP'PC9 z PC' etc.' czy s# mieszalne i w $akim stopniu%Poł#czenia materiałowe i ic& wpływ na (tworzywapolimerowe z papierem' aluminium z tworzywami)' do

czego si nada$#%

M. >egulac$e prawne ; w skali 6C i Polski

Podstawowe problemy (tec&niczne) gospodarki odpadami+



Selektywne systemy zbiórkiodpadów 2



F r ak

c j emi e s z an e :



Mieszalność tworzyw na przykładzie PA!"#P$

-50 0 50 100 150 200 250

~220°C

Q / m

T[°C ]

e n d o LDPE

PA6

~110 °C

%rzywe topnienia "#P$ oraz PA &przed zmieszaniem' wyznaczone tec(nik) #S*




0 50 100 150 200 250

PA 6 r / L D P E r / Z

R 2 / E M A

PA 6 r / L D

P E r / Z R 2

PA 6 r / L D P E r /

Z W1 / E MA

PA 6 r / L D P

E r / Z W 1

PA 6 r / L D P

E r

Q / m

e n d

o

T[°C ]

LDPE PA6

%rzywe topnienia +kładów "#P$!PA ,:, &po zmieszani+' wyznaczone tec(nik)#S*




Zdjęcia SEM układów a) PA6/LDPE, b) PA6/LDPE/ZW1, c) PA6/LDPE/ZR2, d)PA6/LDPE/ZW1/EMA, e) PA6/LDPE/ZR2/EMA




Zdjęcia granulatów a) PA6/LDPE, b) PA6/LDPE/ZW1, c) PA6/LDPE/ZR2, d)PA6/LDPE/ZW1/EMA, e) PA6/LDPE/ZR2/EMA

barwa-ran+lacja




Próbka

Modułsprężysto

ści[MPa]

Wytrzymałość na

rozciąganie[MPa]

Całkowitewydłużenieprzyzerwani

u [%]

Udarność

[kJ/m2]

MFI [2,16/230ºC; g/10min)

PA6r/LDPEr 700+/-48 25,2+/-1,0 17+/-3,0

nie pęka5,2

PA6r/LDPEr/ZW1 1087+/-26 26,9+/-0,6 4+/-0,6

9,52,6

PA6r/LDPEr/ZR2 1036+/-30 27,4+/-0,6 5+/-0,2 8,7 2,2

PA6r/LDPEr/ZW1/EMA 908+/-26 25,5+/-0,7 6+/-0,5

18,32,5

PA6r/LDPEr/ZR2/EMA 961+/-36 26,0+/-0,8 6+/-0,8

18,71,9

.łaściwości mec(aniczne mieszanin PA!"#P$



F+nkcje znaków i symboli -ra/icznyc( z opakowa0

1-ólny podział znaków

ki d ś i d kli



naki przydatności do recyklin-+

3orma 4S1 ,562,:,777 opis+je znak 8Mobi+s loop9 który

jest deklaracj) przydatności do ponowne-o przetwarzania;<est to deklaracja prod+centa o spełnieni+ wyma-a0 omo=liwości wykorzystania materiał+ do recyklin-+;

. Polsce od ,77>r *entralny 1środek ?adawczo@ozwojowy 1pakowa0 &*1?1' prowadzi promocjBopakowa0 przydatnyc( do ponowne-o przetwórstwa;<est to dobrowolny system certy/ikacji;Prod+cent który

spełnił wyma-ania mo=e nanieść na opakowania znak-ra/iczny

Cdy prod+kty spełni) wyma-ania zawarte w normac( P3 $3,>527 l+b P3 $3 ,>5>6 dotycz)ce opakowa0 wielokrotne-o+=ytk+ mo-) być oznaczone nastBp+j)co

ki d t ś i d kli



naki przydatności do recyklin-+

Cdy prod+kty spełni) wyma-ania zawarte w normac( P3 $3,>527 l+b P3 $3 ,>5>6 dotycz)ce opakowa0 przydatnyc( dorecyklin-+ mo-) być oznaczone nastBp+j)co

#la opakowa0 biode-radowalnyc( stos+je siB znakiin/orm+j)ce =e opakowanie spełnia wyma-ania przydatnoścido kompostowania &recyklin- or-aniczny'; naczenie w skali$+ropy ma certy/ikacja wprowadzona w 3iemczec( &#43

*$D*1'; . Polsce certy/ikaty te wydaje *1?1 w .arszawie;Polska wersja znak+;



Znaki przydatności do recyklingu



Znaki przydatności do recyklingu

Często stosuje się belgijski system przydatności dokompostowania „OK. biodegradable” i „OK.

compost”. prawnienia do u!ywania takic" znak#wwydaje $%&'(incotte )roup. Znak in*ormuje+ !eopakowania ulega biodegradacji.

$meryka,ski system certy*ikacji opakowa,na podstawie normy $-/01233. 4adaje goameryka,ska 5ada ds. Kompostowania oraz%nstytut 6rodukt#w &iodegradowalnyc".

Znaki określaj7ce zawartoś8 materia9u wt#rnego



Znaki określaj7ce zawartoś8 materia9u wt#rnego

4orma %-O :23;:<:=== określa obok znakuprzydatności do ponownego przetw#rstwa+mo!liwoś8 zadeklarowania in*ormacji ozawartości w opakowaniu surowca wt#rnego

>iczba w znaku /obius loop określa zawartoś8 surowca z recyklingu

? @AB $D6E:33A

? F zawartoś8 materia9u wt#rnego w A$ F masa surowca wt#rnego6 F masa opakowania

Znaki systemu organizacyjno prawnego



Znaki systemu organizacyjno 'prawnego

Kto odpowiada w G za wprowadzone do obrotu towary w opakowaniac"H

65ZG0-%I&%O5CJ+ 65O0CG4C%

zasada odpowiedzialności za to co się wyprodukowa9o i wprowadzi9o na rynekL

Op9aty licencyjne za u!ytkowanie znak#w umieszczonyc" na opakowaniuwp9acane na rzecz organizacji odzysku

Mak się to realizujeH

6rzyk9ad znaku< „Zielony 6unkt” stosowany przez organizacje odzysku

zgrupowane w organizacji 65O G5O6G. Organizacje pobieraj7 op9aty odproducent#w na poczet zbierania odpad#w opakowaniowyc".

Forma graficzna znaku „Zielony Punkt”





Od czego zale!y wysokoś8 op9at za opakowaniaH•Od rodzaj#w materia9u u!ytego do produkcji opakowa,•Od masy wprowadzonyc" na rynek opakowa, p9atne od tonyL•Od objętości lub powierzc"ni wprowadzonyc" na rynek opakowa,

O6$KON$4%$ 65ZGN$4%G 0OJCZP NO5ZJNQQQ

Co z innymi opakowaniami papier+ tekturaLH

6rzyk9adem podobnego systemu do „Zielonego6unktu” jest niemiecka *irma 5G-J.Zasada dzia9ania podobna jak w przypadku opakowa,z tworzyw.

Forma graficzna znaku „RESY” (Resy Gmb!

Nysokoś8 stawek op9at produktowyc" obowi7zuj7ca w latac" ;33;';33R



Nysokoś8 stawek op9at produktowyc" obowi7zuj7ca w latac" ;33; ;33R

E Od roku ;33S opakowania wielomateria9owe zosta9y zaliczone do grupymateria9owej ze względu na materia9 dominuj7cy

Znaki wskazuj7ce na w9aściwe postępowanie z odpadami



Znaki wskazuj7ce na w9aściwe postępowanie z odpadami

N niekt#ryc" krajac" producenci zobowi7zani s7 do umieszczenia na opakowaniuznaku m#wi7cego o sposobie postępowania z odpadami.

Znak "skazu#$cy% &e o'ako"anie 'olega systemo"iobioru zorganizo"anego 'rzez ")aze lokalne (norma *S+

,,--./!

Znak zac01ca#$cy o "yrzucania szk)a o 'o#emnik2"'rzeznaczonyc0 o tego celu

3kc#a „4ee' t0e 5ritain 6iy”

>ogistyka powt#rnego zagospodarowania



Guropejski model systemu gospodarki odpadami organizacyjno'prawny



5ecykling

/ateria9owy -urowcowy

Odzysk energii

Nybrane zagadnienia krajowego systemu



Nybrane zagadnienia krajowego systemu5ecyklingu /ateria9owego

•Glementy systemu recyklingu materia9owego•&ariery w 6rocesie 5ecyklingu

•/etale cię!kie w surowcac" z recyklingu•5ecykling opakowa, z papieru i tektury•5ecykling opakowa, szklanyc"•5ecykling opakowa, z tworzyw sztucznyc"•5ecykling opakowa, metalowyc"

•5ecykling opakowa, z drewna•5ecykling opakowa, wielomateria9owyc"



Recykling Materiałowy 1

Kryteria przydatności do recyklingu materiałowego



Obejmuje:

•Projektowanie opakowania•Wytworzenie opakowania•Użytkowanie opakowania•bi!rk" i #ortowanie opakowa$

•Odzy#k i recykling opakowa$

Projektowanie opakowania:•tak% aby jego kon#trukcja i #kład materiałowy oraz za#to#owane elementy

zapewniły możliwoś& poddania recyklingowi'•(ak% aby materiały mogły by& przetworzone przy wykorzy#taniu właściwyc) ido#t"pnyc) przemy#łowo metod'•Wyeliminowanie: #ub#tancje i materiały #prawiaj*ce problemy tec)niczne w

proce#ie recyklingu% mog*ce #tanowi& prze#zkod" w uzy#kaniu #urowcawt!rnego o odpowiedniej jakości i właściwościac)% mog*ce #tanowi& problemprzy zbi!rce i #ortowaniu% w#zy#tkie inne niekorzy#tne czynniki•+kład opakowania powinien uwzgl"dnia& dopu#zczalny poziom metalici"żkic)




Projektowanie opakowania cd:

•,dy opakowanie je#t z kilku materiał!w% należy przewidzie& łatwoś& ic)rozdzielenia% do#to#owa& #kład materiałowy do określonyc) tec)nologiirecyklingu•,dy wprowadza #i" nowe materiały opakowaniowe% przed#i"biorca mu#i

wykaza&% że prace nad metod* recyklingu tego materiału #* zaawan#owane

Wytworzenie opakowania

•-zynności zwi*zane z pozy#kaniem #urowc!w powinny przebiega& tak% aby

.akiekolwiek zmiany nie wpłyn"ły na zgodnoś& opakowa$ z wymaganiamirecyklingu•/ateriały wybrane podcza# projektowania% jako w#kazane do recyklingunie powinny ulega& zmianom w cza#ie produkcji% jeśli te zmiany mog* by&niezgodne z wymaganiami recyklingu 0dotyczy to także doboru #kładnik!w%element!w opakowa$ tj1 kleje% 2arby% powłoki% etykiety% zamkni"cia%materiały ł*cz*ce% etc13




Użytkowanie opakowania:

•Opakowania powinny odpowiada& wymaganiom bezpiecze$#twa% )igieny ipotrzeb użytkownik!w1•K#ztałt% rodzaj opakowania% rozmie#zczenie otwor!w wylewowyc) powinnyułatwi& jego opr!żnianie tak% aby opakowanie nadawało #i" do recyklingu1

•,dy opakowanie zawiera kilka element!w% należy za#to#owa& tak*Kon#trukcj"% aby użytkownik m!gł wyodr"bni& te elementy w normalnyc)warunkac) użytkowania

Zbiórka i sortowanie opakowań:

•Opakowania powinny odpowiada& #zczeg!łowym wymaganiom tec)nicznymPrzewidywanyc) #y#tem!w zbi!rki i #ortowania1

4ecykling /ateriałowy 5 proce#% kt!ry prowadzi do wytworzenia materiał!w zodpad!w' polega na ponownym przetworzeniu odpad!w w produkt o wartości



odpad!w' polega na ponownym przetworzeniu odpad!w w produkt o wartościużytkowej1

1.Elementy systemu recyklingu materiałowego2.Bariery w Procesie Recyklingu3.Metale ciężkie w surowcach z recyklingu.Recykling o!akowa" z !a!ieru i tektury#.Recykling o!akowa" szklanych

$.Recykling o!akowa" z tworzyw sztucznych%.Recykling o!akowa" metalowych&.Recykling o!akowa" z 'rewna(.Recykling o!akowa" wielomateriałowych

)y*rane zaga'nienia kra+owego systemuRecyklingu Materiałowego

dziś

1.Elementy systemu recyklingu materiałowego



+y#tem recyklingu materiałowego to cała in2ra#truktura tec)niczno6tec)nologiczna oraz organizacyjno6prawna% pozwalaj*ca na pozy#kanieodpad!w i ic) przetworzenie na nowy produkt 2inalny

Pod#tawowe elementy #y#temu recyklingu materiałowego:

•,ie- !ozyskiwania o'!a'w 'o recyklingu materiałowego•/r'ła 0inansowania !rac w ramach systemu recyklingu materiałowego•Prawne wymagania w zakresie !rzy'atnoci 'o recyklingu materiałowego•'!owie'ni !oziom wia'omoci mieszka"cw•a!lecze techniczne 'o segregac+i o'!a'w

•4echnologie recyklingu

•,ie- !ozyskiwania o'!a'w 'o recyklingu materiałowego1.Elementy systemu recyklingu materiałowego



5&mln ton o'!a'w o!akowaniowych wy!ro'ukowano w 266%r73mln ton !rzy'atne 'o recyklingu85 15$ z !rzemysłu5 65( z gos!o'arstw 'omowych5 65$ zin0rastruktury8

•,ie- !ozyskiwania o'!a'w 'o recyklingu materiałowego1.Elementy systemu recyklingu materiałowego



•,ystemy z*ierania o'!a'w9•: ;r'ła•) s<sie'ztwie•=entralne !unkty selektywnego groma'zenia

•E0ektywno- z*ierania 'użogorsza niż 'la !unktw sku!u7makulatura5 złom metalowy8

Po'stawowe !ro*lemy9• >ie +est res!ektowane roz!orz<'zenie w s!rawie szczegłowego s!oso*u!ostę!owania z o!akowaniami 7n!.złe oznakowanie !o+emnikw8•>iektre gminy z*iera+< ?o'!a'y surowcowe@ 'o +e'nego !o+emnika A o*niżenie

kosztw !ozyskiwania5 ale o*niżenie +akoci surowcw

•/r'ła 0inansowania !rac w ramach systemu recyklingu materiałowego




•'!a'y5 ktre nie wymaga+< 'o'atkowego 0inansowania5 ze

wzglę'u na 'uż< warto- samych surowcw 7!uszkialuminiowewysoka cena sku!u8•Co0inansowanie !rac zwi<zanych z o'zyskiem o'!a'w i ichsegregac+< z o!łat w!łacanych !rzez !ro'ucentwD w 266%

ro'ki te *yły niewystarcza+<ce i nie u'ało się stworzy-o'!owie'nie+ in0rastruktury.


•Prawne wymagania w zakresie !rzy'atnoci 'o recyklingu materiałowego



•a!o*ieganie o'!a'om !rzez re'ukc+ę u ;r'ła5 zminimalizowanie wo!akowaniach nie*ez!iecznych i szko'liwych 'la ro'owiska su*stanc+i 7wtym metali ciężkich.•Cotycz<ce wielokrotnego użytku•wi<zane z !rzy'atnoci< 'o o'zysku

Cyrektywa ($2E= A w!rowa'ziła wymagania5 +akie musz< s!ełnia- o!akowania zuwagi na ochronę ro'owiska9

>ormy euro!e+skie wy'ane w celu s!raw'zenia zgo'noci o!akowa" z kryteriami

ekologicznymi w Polsce9

•P>E> 132%9266% !akowania)ymagania 'otycz<ce stosowania normeuro!e+skich w zakresie o!akowa" i o'!a'w o!akowaniowych•P>E> 132&9266% !akowania)ymagania 'otycz<ce wytwarzania i skła'u A

a!o*ieganie !rzez re'ukc+ę u ;r'ła•P>E> 132(9266% !akowania)ielokrotne użycie•P>E> 13369266% !akowania)ymagania 'otycz<ce o!akowa" !rzy'atnych 'oo'zysku !rzez recykling materiałowy•P>E> 13319266% !akowania)ymagania 'otycz<ce o!akowa" !rzy'atnych 'oo'zysku w !ostaci energii5 w tym okrelenie minimalne+ wartoci o!ałowe+.


•Poziom wia'omoci mieszka"cw



E0ektywno- wstę!ne+ segregac+i wymaga wysokiego sto!nia uwia'omieniamieszka"cw oraz ich motywac+i5 a to wymaga nakła'w 0inansowych na'ziałania e'ukacy+ne9

•E'ukac+a całego s!ołecze"stwa w kra+owym systemie nauczania7!ocz<wszy o' szkoły !o'stawowe+8•E'ukac+a !o!rzez !rasę5 ra'io5 tF5 internet•E'ukac+a i in0ormac+a na temat !rowa'zonego w kra+u systemu z*ierania imonitorowania o'!a'w5 in0ormac+a o0erowana !rzez +e'nostki naukowo*a'awcze


a!lecze techniczne 'o segregac+i o'!a'w



•4rans!ort o'!a'w 7o'*ir8•,tac+e segregac+i o'!a'w

2.Bariery w Procesie recyklingu materiałowego

R kli i ł ' ł i ' ' + ' ' h i ł i



Recykling materiałowy 'otyczy głwnie o'!a'w +e'noro'nych materiałowo i

)ymusza wysokie wymagania 'otycz<ce czystoci i +akoci surowcw wtrnych9•:sunięcie !ozostałoci !akowanego towaru•:sunięcie zanieczyszcze" o*cego !ocho'zenia

:tru'nienia zwi<zane ze zwycza+ami !ro'ukcy+nymi w rżnych kra+ach

Przykła'em +est szkło A w Polsce !ro'uku+e się głwnie *ez*arwne szkło5 'latego>ależy segregowa-5 a*y stłuczka szklana nie *yła zanieczyszczona szkłem zielonymGu* *r<zowym. )e Hranc+i !ro'uku+e się głwnie szkło zielone5 'latego wymogiCotycz<ce segregac+i szkła s< łago'nie+sze.

>iwelowanie *arier !o!rzez w!rowa'zenie zasa'9

•)łaciwy 'o*r materiałw o!akowaniowych i 0ormy konstrukcy+ne+ o!akowania•:wzglę'nienie 'ostę!nych w regionie5 g'zie ko"czy się życie 0unkc+onalneo!akowania5 systemw segregac+i5 a także zainstalowanych technologii recyklingu•:wzglę'nienie możliwoci wykorzystania materiałw uzyskanych z recyklingu 'oPro'ukc+i nowych wyro*w

Iluminium




)iększo- materiałw aluminiowych stanowi +e'noro'ny materiał5 ktry możnałatwo o'zyska-. Elementy niealuminiowe łatwo mog< usun<- użytkownicyD

Gaminaty 7!oł<czenia aluminium z tworzywami8 stanowi< !ro*lem w o'zyskumateriałowym. >ależy na+!ierw !rze!rowa'zi- !roces termiczny 7o'zysk energii85a nastę!nie o'zyska- 0rakc+ę aluminiow<.

PR,4EJJJ

CKL PR,4EJJJ= EN>MO=>E

,ztywne i giętkie 0olie o!akowaniowe A zawiera+< 0ar*y5 lakiery5 kle+e s<akce!towalne. Och zawarto- okrela zakła' realizu+<cy !roces recyklingu 7zależy

o' instalac+i A emis+a 'o ro'owiska nie*ez!iecznych su*stanc+i8

''zielenia wymaga+<9 stal5 ołw5 żelazo5 tworzywa sztuczne5 !a!ier5 !iasek5 szkło5Nurz5 !ozostałoci żywnoci5 tłuszcz5 inne su*stanc+e o*cego !ocho'zenia.

'zysk aluminium w ro'owisku *ezwo'nymJJJ

,zkło




amknięcia o!akowa" A !owinny *y- łatwe 'o usunięcia !o'czas wstę!ne+segregac+i5 nie !owinny zawiera- ołowiu 7o' 1((3r8

Etykiety5 0olie tworzywowe i aluminiowe A nie stanowi< !ro*lemu5 s< usuwane!o'czas segregac+i zasa'nicze+. Ikce!towalne 'la recyklingu s< rwnież na'ruki i

!ozostałoci kle+w5 etykiet5 0ar*y5 !owłoki !olimerowe naniesione nao!akowania.

>ieakce!towalne9szkło kinesko!owe5 kryztał ołowiowy stołowy5 szkło !łaskie5 szkło z*ro+one5 szkło

!owlekane5 ceramika szklana5 szkło samocho'owe i okienne5 lustra5 szkłolam!owe 7żarwki85 szkło *orowokrzemowe 7hartowane85 szkło la*oratory+ne5szkło z am!ułek 0armaceutycznych5 szkło kwarcowe5 szkło o!alizu+<ce 7szkło*iałe używane w usługach85 szkło o!tyczne5 wyro*y tru'noto!liwe 7chromowe85gruz5 ceramika5 !orcelana5 kamienie5 *eton5 metale 7w tym elementy zamknię- z

ołowiu85 materiały organiczne 7ktre nie s< !ozostałoci< żywnoci85 o!akowaniaszklane z !ozostałoci< su*stanc+i nie*ez!iecznych 7zmywacze i lakiery 'o!aznokci5 o'czynniki z o*r*ki z'+ę- 0otogra0icznych8

,zkło

i ' ł ki i ' i +




)ymagania 'otycz<ce stłuczki nieuz'atnione+9

•Qęsto- 3#6kgm3

•awarto- szkła o!akowaniowego (&•MaS. awarto- !orcelany i kamieni9 0rakc+aT16mmT166gt5 !ozostałe T2#6gt

anieczyszczenia na

!oziomie 6563#

)ymagania 'otycz<ce stłuczki uz'atnione+9Ikce!towalna zawarto- zanieczyszcze" o*cego !ocho'zenia9

•Namienie5 ceramika5 0a+ans5 !orcelana it!. T#6gt•Metale magnetyczne T#gt•Metale niemagnetyczne T#gt•awarto- 0rakc+i organiczne+ T#66gt•4worzywa sztuczne T166gt

•Hrakc+a szkła U#cm 65 T65#cm maS #•)ilgotno- T3•awarto- szkła okrelonego koloru5 w stłuczce zielone+9 szkło zieloneU&#5*r<zoweT#5 *ez*arwneT1#5 w stłuczce *r<zowe+9 szkło *r<zoweU&25zieloneT165 *ez*arwneT&5 w stłuczce *iałe+9 szkło *ez*arwneU(&5 szkło

zieloneT1 i *r<zoweT1

Pa!ier i tektura




4amy samo!rzyle!ne5 etykiety z tworzyw !olimerowych5 metalowe zszywki Ausuwane s< !o'czas segregac+i wstę!ne+5 lu* !o'czas 0ormowania masy!a!iernicze+ 7nie stanowi< !oważnego !ro*lemu8

Gaminaty5 woski5 !okrycia *itumiczne A usuwa się w o*r*ce wo'ne+5 skuteczno-

usuwania zależy o' +akoci urz<'zenia 7urz<'zenia s< *ar'zo rżnoro'neJJJ8

'miany !a!ieru i tektury z o'zysku wg normy E> $39

•'miany sła*e•'miany re'nie•'miany le!sze•'miany mocne na+wartociowsza 7!u'ła z tektury lite+5 0aliste+5 worki8•'miany s!ec+alne

=hroni- !rze' wilgoci< i sło"cem A masa traci właciwoci !a!ierotwrczeMakulatura nie może zawiera- szkła5 metali5 tekstyliw5 sznurka5 materiałw*u'owlanych5 tworzyw sztucznych5 0olii5 !iasku5 kamieni5 styro!ianu5 kle+w50ar*5 su*stanc+i im!regnu+<cych5 zanieczyszcze" mikro*iologicznych.

Bele 126S&6S&6cm i masie 26666kg5 wilgotnoci 1612 tra0ia+< 'o !a!ierni

4worzywa sztuczne




Elementy5 takie +ak zamknięcia5 etykiety5 rękawy z rżnych tworzyw sztucznych!owinny 'a- się łatwo usun<- !rzez użytkownikw5 lu* !o'czas !rocesurecyklingu.

Etykiety !a!ierowe nie !owinny *y- !rzykle+one kle+em roz!uszczalnikowym

Przy !ro+ektowaniu o!akowa" należy uwzglę'ni-5 że meto'< segregac+i!owszechnie stosowan< 'o tworzyw +est meto'a 0lotacy+na ?tonie!ływa@7o'!owie'ni 'o*r gęstoci tworzyw !rzy !oł<czeniach materiałowych8

PE4 rżnokolorowy +est niewłaciwy ze wzglę'u na ograniczenia w !onownymwykorzystaniu surowca.

Przykła' tworzywa akce!towalnego w recyklingu materiałowym9•:'ział tworzywa głwnego ( min•Onne tworzywa 3# maS•anieczyszczenia 3# maS


4worzywa sztuczne



)ymagania w zakresie +akoci o'!a'w kierowanych 'o recyklingumateriałowego zależ< o'9•4y!u o!akowania 70olia5 *utelki5 wy!raski8 oraz !o'stawowego tworzywa5 z +akiego o!akowanie wykonano 7GCPE5 PE45 P,8•4echnologii recyklingu 7ro'za+ urz<'ze" 'o sortowania i mycia8

•Potenc+alnego wykorzystania surowca wtrnego 7ogro'zenie5 worki nao'!a'y5włkna tekstylne8

>ależy uważa-5 a*y w materiale nie *yło9 kamieni5 metalu5 szkła5 !a!ieru5 gumy5'rewna5 materiałw kom!ozytowych5 !ieluch5 o'!a'w kom!ostowalnych5żywnoci5 o'!a'w ogro'owych5 !ozostałoci su*stanc+i nie*ez!iecznych

) PG,=E INVIC RE=NGO>Q)E QVI,IWX PRBGEM :,NI>OEMPEV>)IR4K=O)EQ ,:R)=I )4YR>EQJJJ


4worzywa sztuczne



Butelka PE4 z etykiet<z termokurczliwe+ 0olii PZ=

astosowane materiały wia'cz< o nie!rzestrzeganiu

!rze!isw 'otycz<cych !rzy'atnoci 'o recyklingu.

Holia termokurczliwa z PZ= nie !owinna *y- stosowana 'o *utelek PE45 g'yż9•PZ= zawiera chlor5 ktry !o' w!ływem tem!eratury może 'o!rowa'zi- 'o'egra'ac+i !oliestru.•*liżona gęsto- PZ=7153&8 i PE4 7153&151gcm38 uniemożliwia segregac+ę0lotacy+n<.•) tem!eraturze !rzetwarzania PE4 nastę!u+e 'egra'ac+a PZ=•Po'noszenie kosztw !rocesu !rzy 'użym u'ziale PZ=.


,tal



•amknięcia o!akowa" A !owinny *y- łatwe 'o usunięcia !o'czas wstę!ne+segregac+i !rzez użytkownikw.

•awarto- cyny nie stanowi *ariery technologiczne+ 7w kra+ach ma+<cychtechnologię o'cynowania5 czyli nie w Polsce8

•!akowania s< segregowane 7magnetycznie8 i !owinny *y- czysteCrewno

•Roz'ro*nienie oraz !rze+cie !rzez segregator magnetyczny 7usunięcie gwo;'zi8Qwo;'zie5 zszywki musz< *y- staloweJJJ Crewno i stal to +e'yne materiały5 ktre

s< tolerowane i mog< *y- o''zielane !rzy o'zysku 'rewnaJ

•Har*y 'rukarskie na skrzyniach5 skrzynkach5 !aletach nie s< !rzeszko'<technologiczn< w recyklingu 711666 u'ział w stosunku 'o całego o!akowania8.

•Har*y nie mog< zawiera- metali ciężkich•Etykiety nakle+one A toleru+e się5 !a!ieru kle+onego nie zaleca się



Recykling Materiałowy 2

- Poproszę herbatę, pociąg

Pokrywka „biała” z PS(erbata „kompostowa)na”



Kubekpapierowy, znadrukiem

mieszadło„białe” z PS

acka z „transparentnego” PS

!pakowanie po ciastku "PP z nadrukiem

Pokrywka#$%

Papier &serwetka, opakowanie po cukrze'

*+eta)e ciękie w surowcach z recyk)ingu

oł.w chrom /0 kadm rtę1



oł.w, chrom /0,kadm, rtę1

•!pakowania meta)owe- z proces.w meta)urgicznych•Procesy recyk)ingu " e)ementy opakowa2, 3arby, barwniki

Podstawowe zanieczyszczenia materiał.w4

#)uminium4 zanieczyszczenia 5r /0 nie występu6ą, oł.w 78-98 ppm &za)ey od tego,5zy surowiec 6est natura)ny, czy z recyk)ingu

Szkło4 zawarto:1 zanieczyszcze2 meta)ami za)ey od i)o:ci szkła ozdobnego wstłuczce, udziału szkła ołowiowego w stłuczce, pozostałe meta)e nie występu6ą+szkło dekorowane moe zawiera1 oł.w &3arby' oraz Pb! &nada6e odporno:1chemiczną+ Kadm " uywany do barwienia szkła na czerwono, rtę1 i chrom /0 nie

występu6ą+

Papier, tektura4 zanieczyszczenia meta)ami pochodzą z napełniaczy &kao)in,białych pigment.w, :rodk.w powłokotw.rczych+




worzywa sztuczne4 pochodzenie zanieczyszcze2 meta)i ciękich4

;apełniacze minera)ne &5a5!*, Si!<, g)iny'

=arwniki do skrzynek zawiera6ące kadm &do 7>>?r' w i)o:ciach przekracza6ących)imity+ @yprodukowane po 7>>/r nie powinny zawiera1 kadmu+

=arwniki &gł.wnie Pb i 5r', smary, stabi)izatory termiczne,

;adruki z niewła:ciwych materiał.w


Sta)



Pb występu6e 6ako zanieczyszczenie stopu cyny stosowane6 6ako powłoka b)achSta)owychA 6est te w )utowiu ołowiowym &nieuywane 6u' i puszkach )utowanych+

5r *0 oraz 5B /0 powłoki cynowo-chromowe

5d oraz (g nie występu6ą w sta)i do produkc6i opakowa2+

%waga na 3arby i )akiery4 C/8D stosowanych 3arb i )akier.w zawiera do 7ED Pb orazchromiany cynku+


Frewno



5zyste drewno zawiera do 788 ppm meta)i ciękich

Gszywki, gwoHdzie " zawiera6ą meta)e ciękie

Iarby do nadruk.w ma6ą małe zawarto:ci meta)i ciękich

Jrodki impregnu6ące " ty)ko do spec6a)nych zastosowa2 &nie do kontaktu z ywno:ci

Suma &(g 0 5r /0 0 Pb 0 5d' 788 ppm LLLL

asa nadruk.w w stosunku do masy opakowa2niepor.wnywa)nie małaLLL

5zy 6est to duyprob)emMMM


Korek



Poziom meta)i ciękich na niskim poziomie &poza progiem wykrywa)no:ci' i nie@zrasta po zastosowaniu :rodk.w do usz)achetniania powierzchni np+ si)ikony

Iarby pokryciowe bębn.w z b)achy sta)owe6

!ł.w " wła:ciwo:ci antykorozy6ne

Gwyk)e zawarto:1 meta)i ciękich w odniesieniu do masy opakowaniaprzekracza 788 ppm

Iarby do druku, czy)i gdzie )ey prob)em

echno)ogie sitodrukowe " stosowanie zamiennik.w 6est trudne &uzyskanie

odpowiednich odcieni 6est trudne przy zastosowaniu zamiennik.w'

5złonkowie 5NPN podpisa)i umowę o niestosowaniu meta)i ciękich do barwnik.w!pakowa2 &poza sitodrukiem'


Gawarto:1 meta)i ciękich w &Pb, 5d, (g, 5r' w niekt.rych opakowaniach4



5zy mona zastąpi1 tusze, barwniki, 3arby w praktyce techno)ogiczne6M

Materiał Cr Cd Hg Pb SumaPE-LD (z drukowanych toreb regranu!at" #$% - - %&' %$

)acka biodegradowa!na - '* - '% '*+

PE-LD (torba hand!owa tw, ierwotne" '# ' ' %$ %+ ...

/adrukowana tektura (chemiago0odarcza"

+1 - - $1 2*

/adrukowana tektura (ko0metyki" %*' - - %$ %+$

PE-LD (3o!ia termokurcz!iwawyroby

higieniczne"

%+ - - '1 ##

PE-HD (regranu!at ze 0krzynek" #%2 %%$ - %## %++$

PE-HD (0krzynki z tworzywaierwotnego"

'1 - - - '1 ...

PE-HD (regranu!at z chemii go0odar0twadom,"

%1' # '% *' %'''


echno)ogia )aserowa zamiast 3arb, zd6ęcia wstaw



worzywo zabarwione sadzą

Omudne badania macierzowe

!pracowanie składu

•!dpowiednia barwa

•Fobre wła:ciwo:ci mechaniczne

•Ko)orowe znakowanie


echno)ogia )aserowa zamiast 3arb, zd6ęcia wstaw



Ga)ety4 =rak odpad.w, brakmeta)i ciękich w tworzywach,obnienie koszt.w produkc6i

?+Becyk)ing opakowa2 z papieru i tektury

@yr.b papierniczy &P;-9QP-E8888' " to papier o



gramaturze do <<E gQm< oraz tektura o gramaturzepowye6 <<EgQm<

Rnny podział &ze wzg)ędu na skład'4 bezdrzewna =F, p.łdrzewna PF, drzewna F imieszana

Gwycza6owy podział ze wzg)ędu na gramaturę4 bibułki &7<-*8gQm<',papiery &*8-7/8gQm<', papiery grube " kartony &7/7-*7EgQm<', tektury &powye6

*7EgQm<

'

!dpady z wyrob.w papierniczych stanowią na6większą masowo grupę odpad.wopakowaniowychLLL

?+Becyk)ing opakowa2 z papieru i tektury



(ydropu)per Ntan Besource Fee)opment Ptd $F

<+ %sz)achetnianie&odbarwianie i bie)enie'

7+ Bozwł.knianie

E+Becyk)ing opakowa2 szk)anych

Szkło4 bute)ki, słoiki bezbarwne i barwione sodowo-wapniowo-krzemowe w



postaci ST%5GKRLLL &wzg)ędy ekonomiczne'

Udy zastosu6emy do procesu topienia szkła 7D więce6 stłuczki, zuycie energiispada o 8,<ED+

@ Po)sce47/ hut szkła opakowaniowego9 insta)ac6i uzdatniania stłuczki

Gastosowanie stłuczki4

•Produkc6a opakowa2•Produkc6a wł.kien szk)anych•Produkc6a szkła piankowego

E+Becyk)ing opakowa2 szk)anych



4ydzie!enie 3rakc5i owy6e5 +'mm

Sortery otoe!ektroniczne do 0earc5iSzkła ko!orowego

7irma8 9mbar:9!do /abierz;w

/+Becyk)ing opakowa2 z tworzyw sztucznych

4 rzemy<!e oakowaniowym 0to0u5e 0i= C9>? @9MA )4B/4 o r;6nych wła<ciwo<ciach



onieczno<F ko0ztowne5 0egregac5i

Struktura zuycia tworzyw po)imerowych w %N

/+Becyk)ing opakowa2 z tworzyw sztucznych



• !pakowania &*8-*D', :rednio **D• =udownictwo &<7-<9D', :rednio <?,ED• Uospodarstwo domowe &*-ED', :rednio ?D

• N)ektrotechnika i e)ektronika &/,E-,ED', :rednio D• otoryzac6a &9->D', :rednio 9,ED• eb)arstwo &E-/D', :rednio E,ED• Bo)nictwo &<-<,ED', :rednio <,*D• edycyna &7-7,ED', :rednio 7,<D• Pozostałe zastosowania ok+ 7?D

CE9D LLL

Struktura zastosowa2 poszczeg.)nych po)imer.w w %N VDW

Po)imer !pakowania =udownictwo otoryzac6a N)ektrotechnikai N)ektronika

R;;N



$FPNQ$$FPN /,* 9,/ <,8 <, 78,?

(FPN E*,E <E,< *,7 <, 7E,E

PP ?9,9 ?, 7E,7 ,8 <?,*

PS ?E,< 7<,/ 8,8 </,8 7/,<NPS 7/,8 9,E 8,8 8,8 E,E

PX5 >, 7,9 ?,E /,9 ,<

#=SQS#; *,8 ?,* ?7, *7,E 7>,E

P# 8,8 E,8 7?,8 >,8 <,8

P# 7?,> <,< *,E <E, 7>,

PN >7,8 8,8 8,8 *,? E,/

Rnnetermop)asty

,< <8,8 <?,< <7, </,>

P%B 7,7 79,E 79,E E,E E/,E

pozostałe 8,? <<,< /,* ?,9 //,*

Struktura zastosowa2 poszczeg.)nych po)imer.w w Nuropie 5entra)ne6 VDW &<88'

Po)imer !pakowania =udownictwo otoryzac6a N)ektrotechnikai N)ektronika

R;;N



$FPNQ$$FPN E<,< /,* 7,8 8,> *>,/

(FPN <9,E <>,* /,< 8,9 *E,<

PP *?,* E,9 7<,7 >,> *,>

PS *>,9 9,9 8,8 <,/ <*,9NPS 77,9 99,< 8,8 8,8 8,8

PX5 *,9 <,/ <,/ *,> 7,7

#=SQS#; 7,? 7,8 7,8 7/,7 /?,E

P# 8,8 9,? *,8 8,8 79,/

P# <,7 8,8 E>,* <8,> 7,

PN 9>,7 8,8 8,8 8,9 78,7

Rnnetermop)asty

*,7 79,? ?8,< 7*,> <?,?

P%B ?,/ 7E,/ *7,< E,* ?*,*

Pozostałe 8,8 <,8 ?,8 ?,8 /E,8

Yak to się przekłada na produkc6ę odpad.wM



• PN• PP• PS• PX5• PN

C7D odpad.w po)imerowychCE8D odpad.w po)imerowych ze wzg)ędu nakr.tki czas ycia

C77D stanowią 3rakc6e mieszane nie nada6ące się do odzyskumieszanego, mona 6e ty)ko spa)i1 z odzyskiem energii,

ewentua)nie mogą słuy1 6ako wsad do recyk)ingusurowcowego

+Becyk)ing opakowa2 meta)owych

Podział opakowa2 meta)owych ze wzg)ędu na materiał4

=) h ) bi ł & <8 <'



•=)achy sta)owe białe " ocynowane &7-<8gQm<'•=)achy sta)owe bezcynowe &pokryte chromem'•=)achy sta)owe z innymi powłokami &ga)wanicznymi " cynk, nikie)'•=)achy sta)owe czarne &)akierowana, bez powłok z innego meta)u'•=)acha i 3o)ia a)uminiowa

Przemysłchemiczny ispoywczy

!pakowania transportowe

www+beczkopo)+p)

!pakowania 6ednostkowe

www+dankan+p)




9+Becyk)ing opakowa2 z drewna



%sunięcie czę:ci meta)owych

@ytworzenie płyt wi.rowych



Recykling Surowcowy

Recykling



Recykling

Materiałowy Surowcowy

Odzysk energii

Recykling Surowcowy (chemiczny) – proces, który prowadzi do odzyskaniasurowców z materiałów (odpadowych), z których zostały zrobione (produktykońcowe s małoczsteczkowe)!



Surowiec(np! ropa na"towa,

w#glowodory)

$worzywo polimerowe(%&, %%, %&$)

'pakowania,ateriały z tworzyw

(%&, %%, %&$)

'dpady opakowaniowe(%&, %%, %&$)

Recykling ateriałowy

R e c

y k l i n g s u r o w

c o w y

Recykling Surowcowy (chemiczny)



ady*+akłady energetyczne na odzysk-+Skomplikowana i droga aparatura-+Słaba .ako/0 produktów+1onieczno/0 zastosowania wysokie.

temperatury, ci/nienia,katalizatorów-+1onieczno/0 kontroli parametrów

2alety*

+o3liwo/0 przetwarzania tworzywmieszanych-+ie trzeba segregowa0 tworzyw+o3liwo/0 otrzymywania ró3nych

produktów końcowych-+ie trzeba rozdrabnia0, my0tworzyw!

R&451678 S9R'4'5 :'$5425 $561' $'R25 %'67&R'54; <<<

inyl =>?> – 'rganizac.a powołana w =>>>r przez &uropean 4ouncil o" @inylanu"acturers (&4@), &uropean 4ouncil "or %lasticisers and 7ntermediates(&4%7), &uropean Stabiliser %roducers Association (&S%A), &uropean %lastic

4onBerters (&u%4) ma.ca na celu realizowanie i nadzorowanie wdra3anieDobrowolnych Zobowiązań Przemysłu P! w zakresie zarzdzania odpadami



4onBerters (&u%4), ma.ca na celu realizowanie i nadzorowanie wdra3anieDobrowolnych Zobowiązań Przemysłu P! w zakresie zarzdzania odpadamii /rodków pomocniczych w przetwórstwie (stabilizatorów, plasty"ikatorów,półproduktów)!



Procesy rozkładu

"# Solwolityczny: t d któ k h li . t i (%&$ %A %9R %4)



"# Solwolityczny:otyczy produktów uzyskanych przez polimeryzac.# stopniow (%&$, %A, %9R, %4)

%olega na rozerwaniu wizania w#gla z heteroatomem ( zwykle 4C' lub 4C)

+ ;ydroliza (woda pod zwi#kszonym ci/nieniem i w wysokie. temperaturze)+ 8likoliza (glikol etylenowy, dietylenowy, dipropylenowy)+ Alkoholiza C alkohole (metanoliza, alkohol metylowy dla %&$)+ Aminoliza

+ $ransestry"ikac.a

;ydroliza (np! %&$, %9R)

%&$ – powsta. produkty kwas tere"talowy i glikol etylenowy



$rodowisko obo%&tne – reakc.a biegnie wolno, std stosu.e si# e"ektkatalityczny-'ydroliza kwasowa C temperatura D>CEFG4, zachodzi do/0 szybko (kilkaminut), ale powodu.e zniszczenie instalac.i (koroz.a)-

'ydroliza alkaliczna – proces ci/nieniowy, trwa HCFh, temperatura =?>C=F>G4, a po zakończeniu konieczna .est "iltrac.a i wytrcanie kwasutere"talowego!

8likoliza – %&$, %9R, %A

%&$ – glikole etylenowy w temperaturze wrzenia oraz katalizator (na.cz#/cie.tytanowy), pocztkowo powsta. produkty oligomeryczne, a ostateczniekrystaliczny tere"talan dietylenowy!



krystaliczny tere"talan dietylenowy!

%9R – glikol etylenowy, dietylenowy, dipropylenowy (produkty o du3e.czysto/ci), =>>G4, =h

+ Spody butów+ Sztywne i elastyczne pianki+ yroby imitu.ce drewno+ 4z#/ci samochodowe

Schemat glikolizy odpadów %9R z "oteli samochodowych



Alkoholiza (np! %&$)

%&$ – reakc.a przebiega w obecno/ci metanolu, pod ci/nieniem =CI pa itemperaturze w zakresie ?D>CH?>G4!



Produkty* tere"talan dimetylowy (:$), glikol etylenowy

Zalety* du3a czysto/0 produktów i mała wra3liwo/0 reakc.i metanolizy nazanieczyszczenia (np! z etykiet, zakr#tek, "olii aluminiowe., kle.u)

(ada* stosowanie skomplikowane. instalac.i ci/nieniowe.!

Zastosowanie* recykling klisz rentgenowskich (&astman 1odak), recyklingJutelek %&$

Alkoholiza (np! %&$)

%&$ – reakc.a przebiega w obecno/ci =Cetyloheksanolu, powsta.e tere"talan:ioktylowy (:'$), który stosu.e si# .ako plasty"ikator do %@4



%&$ – cz#/ciowa chemoliza*+ 'grzewanie z ?FC=>K glikolu – oligomery o masie LD>>C=>>>+ Reakc.a z bezwodnikiem maleinowym – poliester nienasycony+ Rozpuszczenie w styrenie – nienasycona 3ywica poliestrowa

LD>>C do wyrobu laminatówL?=>>C?F>>C 3ywice do wyrobu tłoczywL=>>>, I>K roztwór w styrenie – mi#kki wosk

Mywice poliestrowe z %&$ – wi#ksza wytrzymało/0 cieplna

'dpady %&$ .ako zamienniki*

+:o produkc.i 3ywic syntetycznych zamiast bezwodnika "talowego, kwasuizo"talowego kwasu tere"talowego-



izo"talowego, kwasu tere"talowego-

Mywice lakiernicze*

Mywice alkidowe do F>K odpadów %&$*+$ransestry"ikac.a ole.u lnianego gliceryn i pentaetrytem+'dpady %&$ – alkoholiza za pomoc monoglicerydów (z pierwszego etapu)+%olikondensac.a z bezwodnikiem "talowym

$łoczywa "enolowe*+'dpady %&$ rozpuszcza si# w "enolu, roztwory o du3e. g#sto/ci podda.e si#hydrolizie (oligomery)

+%olikondensac.a "enolu z "ormalin (3ywice nowolakowe)+apełniacze proszkowe

prowadzenie %&$ w poliole do wyrobu poliuretanów

)# Procesy termiczne * w ten sposób przetwarza si# głównie tworzywapowstałe w procesach łańcuchowych* %% %& %S %@4- proces prowadzi do

Procesy rozkładu



# ypowstałe w procesach łańcuchowych* %%, %&, %S, %@4- proces prowadzi dorozerwania wizań 4C4!

+ :epolimeryzac.a, "ragmentaryzac.a, cyklizac.a+ %iroliza,+ 9wodornienie (hydrokraking)+ 2gazowanie

De+olimeryzac%a – prowadzi do rozpadu polimerów na monomery, np!polimery akrylowe (%A), mo3liwe .est uzyskanie styrenu, kaprolaktamu idiizocy.anianu z %S, %AD i %9!

,ragmentaryzac%a – prowadzi do otrzymania oligomerów i zachodzi główniew poliole"inach z uzyskaniem ole"in, alkanów i dienów!

!yklizac%a – zachodzi głównie w polimerach silikonowych, poliestrach, a

tak3e w %@4 (po oddzieleniu ;4l)

Piroliza – rozkład termiczny bez dost#pu tlenu (N>>CO>>G4), głównie dotyczypoliole"in (rozkład %& – powsta.e etylen, propylen – produkty gazowe (F>K)

oraz ole.e (I>K)!



-wodornienie (hydrokraking)– proces ci/nieniowy, temperatura H>>CF>>G4!%oliole"iny podda.e si# uwodornieniu uzysku.c E>K ole.ów, które podda.e si#

dalsze. ra"inac.i!Zgazowanie – prowadzi do przy kontrolowanym dopływie tlenu (w ilo/ci

niewystarcza.ce. do spalania)- uzysku.e si# gaz syntezowy (;= i 4')

%rzykłady zastosowania procesów termicznych do odzysku surowcowego*

+./01(atech – proces pirolizy %@4, nast#pnie ekstrakc.a metali- instalac.aduńska (=>>>r), do odzysku materiałów z kabli i odpadów budowlanych,



pierwsza instalac.a o wyda.no/ci O>>tProk!%rodukty* koks, ole. pirolityczny, gaz, koncentrat metali i 4a4l=

%roces 1$Patech c!d C schemat



Skd metale w tworzywieQ

Standardowe odpady %@4 – D?K polimeru, =>K plasty"ikatora, O,FK barwnika,?,IK pigmentu!

Proces Dow123S * uruchomiony w iemczech w ?EEEr, spalanie w piecach



Proces Dow123S uruchomiony w iemczech w ?EEEr, spalanie w piecachobrotowych z odzyskiem energii i absorpc. i oczyszczaniem ;4l!

'dzysk w procesie :owPJ6S*+4hlor E>K+&nergia F>K+&mis.a dioksyn >,?ng $&TPmH

2dolno/0 produkcy.na IFty/ tonProk

%roces :owPJ6S c!d C schemat



aU! ?PH (?Fty/ tonProk)

;4l kierowany do elektrolizy (4l=), oksychlorowania – @4 do produkc.i %@4

%roces R8SCE> (:ania) – odpady budowlane

%olega na hydrolizie odpadów %@4 pod ci/nieniem i w temperaturze =F>G4 i

nast#pnie stopniowe. pirolizie w temperaturze D>>G4 dla oddzielenia "rakc.iw#glowodorów i nieorganiczne. (napełniacze i metale ci#3kie)



7nstalac.a =>>?C=>>I,

'dzysk F>ty/ ton %@4Prok

%roces 6inde – 14A (iemcy)

7nstalac.a "unkc.onu.e od =>>? we Vranc.i i kosztowała Hmln euro,yda.no/0 ?>>kgPh

%roces polega na zgazowaniu odpadów w stopionym 3u3lu



:u3a wyda.no/0, brak odpadów organicznych

%rodukty pirolizy – ENK chlorowodoru, koks o zawarto/ci ;4l>,?K, ole.e

opałowe zawiera.ce HK chloru!

Piroliza P! 4 proces niskotemperaturowy, HF>G4, piec obrotowy



Piroliza gumy * zachodzi bez dost#pu tlenu, umo3liwia odzyskanie cz#/cimetalowych oraz napełniaczy-

+ iskotemperaturowa, $F>>G4+ Wredniotemperaturowa, $ F>>CO>>G4+ ysokotemperaturowa, $XO>>G4

8uma wymaga rozdrobnienia (złe przewodzenie ciepła) – kosztownaaparatura-

%rodukty* kilkadziesit ró3nych produktów (ciekłych i gazowych) doogrzewania instalac.i pirolityczne.

%iroliza – krzywe termicznego rozkładu polimerów

Rozkład wizań chemicznych, tworz si# rodniki, które rekombinu. –

powsta. produkty gazowe, ciekłe i stałe!



Schemat procesu pirolizy tworzyw w piecu obrotowym



Schemat procesu hydrokrakingu tworzyw



Skład wsadu*NFKci#3kie pozostało/ci na"towe,=FK tworzywa odpadowe

%arametry procesu*2awiesina, obci3enie >,=C? t(mH h)yda.no/0 =>>ty/ tonProk (dla tworzyw

I>ty/ tonProk C nieopłacalne

2gazowanie

4z#/ciowe w temperaturze ?HF>C?D>>G4 (tlenYpara wodna)%rodukty* gaz syntezowy Y gaz opałowy



2gazowanie Bs! piroliza



Biologiczne przetwarzanie

odpadów:cz.1. Kompostowanie

Biologiczne przetwarzanie odpadów

Dyrektywa 99/31/WE, która weszła w życie w 1999r., zobowiązuje Polskę do

zmniejszania ilości odpadów składowanych, a które podlegają degradacji.Odniesienie stanowi ilość odpadów wytworzona w 1995r.



•Zmniejszenie o 25% w 2010r

•Zmniejszenie o 50% w 2013r•Zmniejszenie o 65% w 2020r.

Odpady podlegające degradacji (biodegradowalne):

•Organiczne•Zielone•Odpady papieru i tektury•Materiały naturalne (drewno, tekstylia)

Dlaczego procesy biologiczne, a nietermiczne?

Ponad 1/3 odpadówkomunalnych

• Nieskomplikowana technologia – niskie koszty małaawaryjność• Niska temperatura (do 80°C – procesy zimne)• Powstają małe ilości gazów odlotowych• Nie powstają niebezpieczne dla środowiska związki



chemiczneBiologiczne przetwarzanie odpadów

Tlenowe(kompostowanie) Beztlenowe(fermentacja metanowa)

Procesy mieszane (kombinacja obu metod)

Recykling organiczny – obróbka tlenowa, lub beztlenowa odpadów, któreulegają rozkładowi biologicznemu

Biologiczne przetwarzanie odpadów- celowe wykorzystanie mikrobiologicznychprocesów przemiany materii do uzyskania rozkładu lub przekształceniazawartych w odpadach substancji organicznych w produkty (najczściejkompost), które można zawrócić do naturalnego obiegu materii.



Korzyści:

•Uzyskanie pełnowartościowego kompostu (z selektywnie zbieranychodpadów), naturalnego nawozu.•Zmniejszenie objętości składowanych odpadów komunalnych o 30% (w

zależności od czasu trwania procesu), uzyskanie gęstości 1,3tony/m3

.•Nie powstają szkodliwe związki chemiczne•Odpady po biologicznym oczyszczeniu są w dużym stopniu inertne (minimalnazdolność do produkcji biogazu i odcieków podczas składowania)•W procesach fermentacji metanowej możliwe uzyskanie biogazu

Odpady nadające si do biologicznego przetwarzania

Udział substancji organicznej (straty po prażeniu) > 30%

niezależnie, czy technologia tlenowa, czy beztlenowa



Przydatność dokompostowania:

Przydatność dofermentacji:

Struktura porowataodpadów,

Środowisko natlenione,Środowisko wilgotne 50-

60%(odpady ogrodowe i

zielone)

Brak struktury porowatejŚrodowisko beztlenowe,Środowisko wilgotne

(1/2-2/3 odpadów – trawy,osady ściekowe,

selektywnie zbieranebioodpady)

Podział odpadów nadających si do biologicznegoprzetwarzania:

•Odpady z rolnictwa, sadownictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybołówstwa (odpadyroślinne, zwierzce, odchody).



y)

•Odpady z przetwórstwa drewna, produkcji płyt, mebli, masy celulozowej,

przemysłu skórzanego, futrzarskiego, tekstylnego.

•Organiczne odpady ulegające biodegradacji z przemysłu spożywczego(roślinne i zwierzęce).

•Organiczne, ulegające degradacji frakcje odpadów komunalnych, łącznie zfrakcjami gromadzonymi selektywnie.

•Osady ściekowe oraz z uzdatniania wód.

Kompostowanie:

Warunki: zachodzi wszdzie, gdzie jest substancja organiczna, powietrze iwilgoć (warunki naturalne) + bakterie termofilne

Przykład:W klimacie europejskim w 1ha ziemi humifikuje rocznie 4000-5000 kg resztek



W klimacie europejskim w 1ha ziemi humifikuje rocznie 4000 5000 kg resztekroślinnych, 70-400kg zwierzcych i ok. 2000 kg mikroorganizmów (wgFlaiga).

Cel: uzyskanie produktu stabilnego do magazynowania i do wbudowania dogruntu, bez szkodliwego wpływu na środowisko.

Kompostowanie:

Odpadyorganiczne

mikroorganizmy

Tlen(powietrze)



wodadwutlenek

węglakompost ciepło

produkty

substraty

Fazy kompostowania:

Kompostowanie:

1. Wstępne kompostowanie (faza mezofilowa, lub wzrostu temperatury, trwa

do kilku dni).

2 Intensywne kompostowanie (faza termofilna lub wysokotemperaturowa



2. Intensywne kompostowanie (faza termofilna, lub wysokotemperaturowa,trwa od kilku dni do kilku tygodni) – rozłożenie związków ulegających

degradacji łatwo. Powstaje woda, dwutlenek węgla i amoniak.

3. Faza przemian (kompostowanie właściwe) – zaczyna się po 3-5tygodniach i trwa 3-5 tygodni. W fazie następuje obniżenie temperatury,przekształcanie trudno rozkładalnych substancji (ligniny, tłuszcze, woski,

żywice) przez bakterie mezofilne, grzyby. Następuje zmniejszenie objętościodpadów.

4. Faza dojrzewania kompostu (kompostowanie wtórne) – wychłodzenie

materiału i wytworzenie humusa (stabilna frakcja kompostu), pojawia się makrofauna. Faza trwa do kilku miesięcy.

Kompostowanie:

Podatność na rozkład substancji organicznych, występujących w

surowcach do kompostowania:

Bardzo podatne Podatne Oporne



Bardzo podatne Podatne Oporne

Węglowodany, cukry Celuloza Lignina

Białka

Hemicelulozy

Niskocząsteczkowezwiązki alifatyczne izwiązki aromatyczneTłuszcze

Kompostowanie:

Warunki prowadzenia

procesu:• Liczba i rodzaj mikroorganizmów;• Stężenie tlenu;



ę ;• Stopień rozdrobnienia odpadów;

• Zawartość substancji pokarmowych (rodzaj materiału kompostowanego)• Zawartość wody• pH• Temperatura

Podane parametry muszą być kontrolowane w celu zapewnieniaefektywności procesu i dobrej jakości produktu końcowego.

Kompostowanie:

mikroorganizmy

bakterie grzybypierwotniaki wrotki



bakterie grzybypierwotniaki wrotki

ikroorganizmyLicz!a organizm"w w # g $wie%e& masy kom'ostu

(aza wstę'namezofilna

)do *+C-

(aza termofilna

)*+./+C-

(aza mezofilna)*+C 0 do

wyc1łodzenia-

Licz!azidentyfikowanyc1

gatunk"w

Bakterie23ezofilne

3Termofilne

#+4

#+*

#+5

#+6

#+##

#+/

5

#

7romieniowce23termofilne #+* #+4 #+8 #*

9rzy!y23ezofilne

3Termofilne

#+5

#+:

#+:

#+/

#+8

#+5

#4

#5

Kompostowanie:

Bakterie:



•Stanowią 80-90% mikroorganizmów znajdujących się w kompoście (1g

kompostu zawiera ~1bilion mikroorganizmów);

•Są najbardziej odpowiedzialne za wytwarzanie ciepła w kompoście;

•Do 45°C występuje duża różnorodność, powyżej 60 °C głównie bakterie zrodzaju Bacillus . W temperaturze 75 °C wyizolowano bakterie z rodzajuThermus , powyżej 75 °C procesy biologiczne praktycznie nie zachodzą.

•Im bardziej dojrzały kompost, tym większa różnorodność mikroorganizmów.

Kompostowanie:

Promieniowce:



•Przetwarzają głównie złożone związki organiczne (celuloza, lignina,

chityna);

•Wytwarzają enzymy umożliwiające przekształcenie trudno rozkładalnychpozostałości (zdrewniałe części roślin, kora, papier);

•Nadają charakterystyczny „ziemisty zapach” kompostu;

Kompostowanie:

Grzyby:• Są odpowiedzialne za rozkład złożonych węglowodorów (główniecelulozy);



•Dzięki grzybom możliwe jest kompostowanie w trudnych warunkach(mała wilgotność, za mało azotu, zbyt kwaśne podłoże) – dzięki temuumożliwiają bakteriom kontynuację procesu;

• Występują w zewnętrznej warstwie kompostu wysokiej temperaturze;

•Są ściśle tlenowe.

Kompostowanie:

Pierwotniaki:

• Jednokomórkowce zawarte w wodzie wykraplającej się z kompostu;



• Pełnią drugorzędną rolę w procesach kompostowania – są heterotrofami, żywią się materią organiczną, ale również bakteriami igrzybami;

Wrotki:

• Są wielokomórkowe, występują w warstwach wody występującychwokół materiału kompostowanego.

•Pełnią drugorzędną rolę w procesach kompostowania – są heterotrofami,żywią się materią organiczną, ale również bakteriami i grzybami;

Kompostowanie:

Tlen:

Natlenianie konieczne w celu:• Zapewnienia biologicznej aktywności mikroorganizmów;• Usunięcia nadmiaru wilgoci;



• Usunięcia nadmiaru wilgoci;• Usunięcia nadmiaru ciepła;

•Natlenianie przez „przerzucanie pryzm” (szczególnie w początkowym

etapie);

•Obliczanie stechiometrycznego zapotrzebowania na tlen:

C64H104O37NPrzeciętny skład organicznej frakcji odpadów

komunalnych

2 C64H104O37N +141,5 O2 = 128 CO2 +101 H2O + 2NH3

Kompostowanie:

Tlen:

Do całkowitego utlenienia 1g substancji organicznej (odpadów)potrzeba ok. 1,5g tlenu, rzeczywiste zapotrzebowanie jest niższe.

ateriał organiczny ;mowny wz"r Ws'"łczynnik rozkładu



ateriał organiczny ;mowny wz"rc1emiczny

Ws'"łczynnik rozkładu<=>

?d'ady komunalne C#5H@/?4N 55

Biofrakc&a od'ad"w

komunalnyc1

C5*H#+*?:/NA

C66H#**?86N

*:.8*

?sady $ciekowe2

3Wstę'ne

3mieszane

C@@H:6?#+N

C#+H#6?:N

:8.88

?d'ady zielone2

3rewno

3Trawa

C@68H*@+?#45N

C@:H:4?#/N

55

Kompostowanie:

Składnik ?g"lny umownywz"r c1emiczny

;dział we frakc&iorganiczne&

<= sDmD>

Ws'"łczynnikrozkładu <=>

Współczynniki rozkładu wybranych składników biofrakcji odpadówkomunalnych



Celuloza

Hemicelulozy

Węglowodany

Lignina

TłuszczeBiałka

)C5H#+?8-n

)C5H#+?8-n

)C5H#+?8-n

C@#H@8?

C8+H6+?5C#5H@*?8N

8+

@@

*

#/

:*

8+.6+

/+

/+

+

*+8+

Średnio współczynnik rozkładu wynosi 0,5. Oznacza to, że przyzawartości wody 50% i 50% zawartości substancji lotnych, na każdykilogram rozkładać się będzie 0,125kg substancji organicznej(zapotrzebowanie powietrza ok. 0,82kg, lub 0,68m3.

Kompostowanie:

Stopień rozdrobnienia odpadów:

Mikroorganizmy działają głównie na powierzchni cząstek organiczny



Większe rozdrobnienie – zwiększenie powierzchni właściwej(szybszy rozkład w początkowej fazie kompostowania).Większa jednorodność, lepsza izolacja cieplna pryzmy.

t małe cząstki powodują obniżenie wolnej przestrzeni powietrza – utrudniodopływ tlenu i odpływ dwutlenku węgla

Zaleca się kompostowanie cząstek w zakresie średnic 1,5-7cm

Zawartość substancji pokarmowych (rodzaj materiału kompostowanego):

Kompostowanie:

Podstawowe składniki niezbędne dla mikroorganizmów to:węgiel, azot, fosfor i potas



Węgiel – źródło energiiAzot – decyduje o szybkości wzrostu populacji drobnoustrojów(podstawowy budulec białek, które stanowią 50% masy bakterii)

Fosfor i Potas – istotne w odtwarzaniu komórek i metabolizmie

C/N = 25 do 35 – kompostowanie przebiega najefektywniej

Miarą podatności na kompostowanie jest stosunek C/N

C/N >50 – zahamowanie wzrostu mikroorganizmów

C/N <25 – nadmiar azotu uwalniany jest do atmosfery (odory)

Zawartość wody:

Kompostowanie:

Istotna jest równowaga pomiędzyzawartością wody i udziałem wolnych przestrzeni



Optymalna zawartość wilgoci w granicach 50-55%!!!

Zawartość wody > 65% – ograniczony przepływ tlenu (strefy beztlenowe)Zawartość wody 40-45% - pożywka nie jest dostępna dla mikroorganizm

Zawartość wody < 20% - kompostowanie nie przebiega

Jak ocenić, czy zawartość wody jest akceptowalna?

Kompostowanie:

Odczyn pH:

Środowisko kwaśne i zasadowe jest toksyczne dlamikroorganizmów!!!



Powodują zmian jonizacji grup aminowych i karboksylowych białek, co możepowodować zmiany w budowie fizycznej i aktywności enzymatycznej mikroorganizmów

Bakterie: pH 6-7,5

Grzyby: pH 5,5-8

pH<6, bakterie giną, spowolnienie procesu;pH>9 azot przechodzi w amoniak (ulatuje do atmosfery i azot jestniedostępny dla mikroorganizmów;

Jak kontrolować pH? Czy jest ono aż tak istotne?

Kompostowanie:

Temperatura:

Kompostowanie jest procesem egzotermicznym!!!Podczas kompostowania 1kg odpadów wydzielaa się ok. 12MJciepła

(w fazie intensywnego kompostowania)



( a e te sy ego o posto a a)

Kompostowanie przebiega najbardziej efektywnie w temperaturze 45-55°C

Temperatura < 20°C – mikroorganizmy nie namnażają sięTemperatura > 60°C – część mikroorganizmów obumiera, część jest inhibit

Temperatura powinna być jak najbliższa maksimum dopuszczalnemu –

wówczas szybkość rozkładu jest najwyższa !!!

Kompostowanie:

Co z organizmami chorobotwórczymi zawartymi w

kompoście?

•Patogeny (osady ściekowe, ścieki)•Grzyby pleśniowe



•Grzyby pleśniowe

•Pierwotniaki

•Dezaktywacja cieplna bakterii !!!•Konkurencja z innymi mikrobami

•Zależności antagonistyczne•Antybiotyki i inhibitory wzrostu (produkowane przez pewnemikroorganizmy)

Wybrane wskaźniki jakości kompostu [BN-89/9103-09]



Techniki przeprowadzania kompostowania:

•Kompostowanie w pryzmach

napowietrzane przez naturalne przewietrzanienapowietrzane przez przerzucanie odpadówwymuszone przetłaczanie (dmuchawy, wentylatory)zrzucanie odpadów (systemy wieżowe)



p ( y y )

•Kompostowanie rzędowe i tunelowe (odmiany kompostowania wpryzmach)•Kompostowanie komorowe i kontenerowe (w zamkniętym reaktorze)•Kompostowanie wieżowe (powietrze w przeciwprądzie)

•Kompostowanie w bębnach obrotowych (przerzucanie)•Kompostowanie przydomowe

Kompostowanie przydomowe

Do kompostowania domowego nadają się odpady:

•Roślinne z kuchni, pieczywo, skorupki jaj•Roślinne z ogrodów (łącznie z trawą, gałęziami, przycinkażywopłotów)•Odpady owoców



•Odpady owoców

•Fusy z kawy i herbaty (wraz z papierowymi torebkami i filtrami)•Kwiaty (łącznie z korzeniami i glebą)•Odpady z hodowli małych zwierząt domowych•Papierowe ręczniki kuchenne i chusteczki.

Do kompostowania domowego nie nadają się odpady:

•Niektóre chwasty•Odpadki zwierzęce (kości, odpady mięsa i ryb)


Pojemniki dostępne handlowo60-1000 dm3

Ustawienie bezpośrednio na ziemi

Wymieszanie odpadów zielonych i kuchennych



Wymieszanie odpadów zielonych i kuchennych

wskazane – brak stref beztlenowych (duża różnicaw czasie rozkładania).

Czas trwania procesu 4-6 miesięcy

Zmniejszenie masy odpadów o 70%

Dla 3-4 osobowej rodziny kompostownik 500 dm3 pozwala przetrzymać oKuchenne i ogrodowe przez ok. 1 rok.


Zalety:

•Zmniejszenie masy odpadów wywożonych na składowiska•Przedłużenie czasu eksploatacji składowisk•Oszczędność na transporcie



Wdrożenie kompostowania wymaga:

•Odpowiedniej akcji edukacyjnej

•Kampanii promującej kompostowanie przydomowe•Stworzenia możliwości wynajmu urządzeń do rozdrabniania odpadów•Udostępnienie mieszkańcom kompostowników•Wprowadzenie bodźców finansowych

Kompostowniki w blokach??

•Dotyczy tylko odpadów kuchennych (czas degradacji 2-6 miesięcy)•Pojemniki ze szczelnym dnem

•Konieczność mieszania co pewien czas•Ulokowanie pojemnika w piwnicy, na balkonie, garażu•Konieczność dodawania materiału strukturalnego (np. gałęzie)



Kompostowniki z wykorzystaniem dżdżownic

Warunkiem powodzenia jest wyodrębnienie: metali, szkła, tekstyliów,papierów, tworzyw sztucznych oraz brak substancji toksycznych

Etapy:•Kompostowanie w pryzmie statycznej (ok. 30 dni, wzrost temperatury 70-8•Wermikompostowanie w skrzyniach siedliskowych (wprowadzenie dżdżo



•Wermikompostowanie w skrzyniach siedliskowych (wprowadzenie dżdżo

Przez kolejne 60-90 dni w temperaturze poniżej 30 °C.

Ścisła kontrola wszystkich parametrów procesu w celu utrzymania dżdżowWilgotność 70-75%, pH~5,5-8, temperatura 18-22 °C

Zalety:•Jednorodna struktura•Wysokie wartości odżywcze

Wady:•Duże zapotrzebowanie na powierzchnię•Dłuższy czas kompostowania niż tradycyjn

Zastosowanie – głównie do osadów ściekowych

Schemat linii technologicznej procesu kompostowania techniką”Brikollare

Rozdrobnionebioodpady

prasuje się w brykiety(20kg) i ustawia się napaletach w halikompostowni.



kompostowni.

Wilgotność 50-62%.Materiał ogrzewa się (ok.. 10 dni). Czascałego procesu 5-6tygodni.



Biologiczne przetwarzanieodpadów

cz.2. Fermentacja metanowa

– ,procesem mikrobiologicznym, w którym substancje organiczne są przekształcane wmetan i dwutlenek węgla. Proces przebiega w w ekosystemach, które nie zawierają tlenu.

333 zbanzbanzban

−

Ogólny przebiegprocesu:



3422 8

3

4828

3

4824

3

24 zNH CH

zbanCO

zbanO H

zban N O H C

zban

+

+−++

++−→

+−+

Przy całkowitym rozkładzie i założeniu, że gazy nie rozpuszczają się w roztworze,

objętościowy skład gazów byłby:

55% metan

43,5% dwutlenek węgla1,5% amoniaku

Zalety procesu fermentacji:

•produkcja biogazu będącego odnawialnym źródłem energii•Potrzebny niewielki obszar•nie jest uciążliwa dla środowiska

ł hł ść



•mała energochłonność •dobre warunki oczyszczania końcowych produktów

Etapy fermentacji:

Etap 1. Hydroliza – w etapie związki organiczne (głównie węglowodory, białka, tłuszcze) zprzetworzone przez enzymy odpowiednich szczepów bakterii hydrolizujących (amylazę, p

lipazę) w rozpuszczalne monomery i dimery (monocukry, aminokwasy i kwasy tłuszczowe

Szybkość etapu limitowana szybkością rozkładu celulozy i



Szybkość etapu limitowana szybkością rozkładu celulozy i

lignin

W tym etapie ~50% substancji organicznych ulega rozkładowi, resztanie ulega degradacji ze względu na brak odpowiednich enzymów

Etapy fermentacji:

Etap 2. Acydoliza – podczas tej fazy bakterie acydogenne przetwarzają rozpuszczone wsubstancje chemiczne ( w tym produkty hydrolizy) do kwasów organicznych (C1-C6), alko

(metanol, etanol), aldehydów, dwutlenku węgla i wodoru.

St ż i d d d j d j d któ



Stężenie wodoru decyduje o rodzaju produktów

Wyższe stężenie wodoru prowadzi do uzyskania produktów mniej zredukowanyc

Intensywne efekty „zapachowe”

W stabilnych układach procesy przebiegajprzez octany, dwutlenek węgla i wodór

Etapy fermentacji:

Etap 3. Octanogeneza, podczas której odpowiednie gatunki bakterii przetwarzają wyższeorganiczne (C3-C6) do kwasu octowego, dwutlenku węgla i wodoru – substratów metanu

Proces jest najtrudniejszy pod względem termodynamicznym i najistotniejszy zpunktu widzenia produkcji biogazu (decyduje o wydajności)



p a p j b ga ( y j y aj )

Rozkład kwasów propionowego, masłowego i etanolu:

233223 33 H HCO H COOCH O H COOCH CH +++→+

−+−−

23223 2 H H COOCH O H OH CH CH ++→+

+−

232223 222 H H COOCH O H COOCH CH CH ++→+

+−−

∆G0 = +76,1kJ/mol

∆G0 = +48,1kJ/mol

∆G0 = +9,6kJ/mol

W warunkach standardowych powyższe reakcje przebiegają tylko gdy ∆G0<0

Etap 3. Octanogeneza przebiega w przypadku syntrofii – współżycia organizmów, którena produkowaniu wodoru przez jedne organizmy i „konsumowaniu” go przez inne.

Etapy fermentacji:

Wodór jest usuwany z układu, a jego ciśnienie parcjalne utrzymywane jest na niskim pozi(6 do 400 Pa)



(6 do 400 Pa)

Wodór może być zużywany również w reakcji tworzenia kwasu octowego z dwutlenku wi wodoru:

O H COOCH H H HCO 232 4432 +→++

−+−

∆G0 = - 104,6 kJ/mol

Etapy fermentacji:

Etap 4. Metanogeneza – w tej fazie procesu metan, przy udziale bakterii metanogennychwytwarzany z następujących substratów:

•Kwasu octowego (prawie 70%)

−−+→+ 3423 HCOCH O H COOCH ∆G0 = -32,3

kJ/mol



kJ/mol

•Wodoru, dwutlenku węgla i mrówczanu:

O H CH H H HCO 2423 34 +→++ +−

−+−+→++

3423 3 HCOCH O H H HCOO

∆G0 = -135,5kJ/mol

∆G0 = -126,8kJ/mol•Metanolu, metyloaminy, lub siarczku dimetylowego:

O H COCH OH CH 2243 3 ++→

++++→++ 4434

24223 NH COCH O H H NH CH

++++→++

424223 2322)(2 NH COCH O H H NH CH

S H COCH O H S CH 224223

232)(2 ++→+

∆G0 = -102,5kJ/mol∆G

0

= -57,4 kJ/mol

∆G0 = -112,2kJ/mol

Wszystkie ∆G0 ujemne

organicznych

białka węglowodany tłuszcze

Nierozpuszczalne substancje organiczne

Hydroliza(bakterie hydrolizujące)

21%

40%

5%34%



Aminokwasy, cukry Kwasy tłuszczowe

Kwasogeneza(bakterie zakwaszające)

Kwasy

Propionowy, butylowy, walerianowy iin.

66%

20%

Kwasoctowy

wodór

35%

11%

12% 8%

23%?

metan

30%70%

Octanogeneza

Metanogeneza

Mikroorganizmy:•Bakterie kwasotwórcze (obligatoryjne – Bacillus, Pseudomonas, Clostridium,Bifidobacterium , fakultatywne – Streptococcus, Enterobacterium ), zdarzają się też względne tlenowce, np. Aerobacter, Clostridium , głównie w dwóch pierwszych etapach.

Liczebność bakterii kwasowych ~108-109 w 1ml, pH=6,30°C,

Szybkość wzrostu od 5h do 72h (zależnie od składu)•Bakterie octanowe – Syntrophomonas Syntrophobacter przetwarzają głównie produkty



•Bakterie metanogenne – bezwzględne beztlenowce, przy minimalnym stężeniu tlenu(0,01mg/l)

metanobakterie są inhibitowane, powstają kwasy organiczne i pH się obniża.

•Bakterie octanowe – Syntrophomonas, Syntrophobacter , przetwarzają głównie produkty

kwaśnej (kwasy masłowy, propionowy oraz alkohole) w octany i wodór. Wzrastają tylko g

wodór jest zużywany przez hydrogenotrofy.

Szybkość wzrostu od 3 do 7dni

Ok. 40 szczepów metanogenów, czas regeneracji 15-85h,minimalny czas wzrostu ~6h (do 72h)

środowiska:

Optymalnie pH 6,8-7,4

Występowanie słabych kwasów i słabych zasad w środowisku pozwala na

ukształtowanie się dość dużej pojemności buforowej w układzie.



Zbyt niskie pH – spowodowana przez nadmierną produkcję kwasów i ich dysocjację, coz kolei powoduje cofnięcie dysocjacji kwasu węglowego i wzrost zawartości dwutlenkuwęgla,W konsekwencji pH spada do ~5.0 - w tym zakresie działa jeszcze system buforowybakterii),

Poniżej pH=5, zahamowanie produkcji substancji lotnych.

Wielkość cząstek:

Im mniejsze wymiary cząstek, tym szybciej zachodzą procesy beztlenowe.

Węgiel, azot, fosfor, siarka, pierwiastkiśladowe

Substancje pokarmowe:

C/N w zakresie 10 do 25

N/P/S = 7/1/1

Gdy C/N>25, azot zostanie za szybko pobrany przez metanogenezy do potrzeb



białkowych i nie będzie dostępny dla części węgla zawartego w surowcu – efekt – zmniejszenie produkcji gazu.Gdy C/N<25, azot będzie się uwalniał w postaci amoniaku i wzrośnie pH – pH>8,5 jesttoksyczne dla bakterii metanogennych.

Wilgotność substratów:

•Fermentacja mokra, zawartość suchej masy jest do 15% (zwykle 8-12%)•Fermentacja półsucha, zawartość suchej masy ok. 20% (18-22%)•Fermentacja sucha, zawartość suchej masy powyżej 20% (max. 40%)

Temperatura:

Fermentacja przebiega w warunkach naturalnych w temperaturach od 2 do 70°C.

•Fermentacja psychrofilna – 5-25°C•Fermentacja mezofilna – 25-45°C•Fermentacja termofilna – 45-60°C

Bakterie psychrofilnewykazują najwyższą aktywność w ~25°C



j y

Temperatura determinuje czas trwania fermentacji!!!

10°C – czas trwania 120 dni30-35°C – czas trwania 27 dni50-55°C – czas trwania 12 dni

Dane dotycząceosadów ściekowych

Zalety i wady fermentacji mezo- i termofilnej

Fermentacjamezofilna

Fermentacjatermofilna

zalety•Stabilne prowadzenieprocesu

•Wyższy o ok. 10% stopień rozkładu



a y

wady

p•Małe zapotrzebowanie naenergię procesową

•Brak pełnej higienizacjiproduktu

•Większa szybkość rozkładu•Pełna higienizacja produktu

•Wrażliwość na wahania temperatury•Czasem mniejsza produkcja energii

netto•Czasem gorsza jakość kompostu•Większa emisja odorów•Większa oporność właściwa osadu

Metody przeprowadzania fermentacji:

• Procesy jednostopniowe – w jednym bioreaktorze (lub w kilku bioreaktorach

połączonych równolegle

• Reaktory z pełnym wymieszaniem (technologie mokre)• Reaktory z przepływem tłokowym (technologie suche)• Reaktory perkolacyjne

Mezofilne jak i termofilne



ZALETY WADY

•Stabilna produkcja gazu,prosty sposób prowadzenia

procesu

•Niskie koszty inwestycyjne ieksploatacyjne

•Brak optymalnych warunków dla przemianbiochemicznych i możliwości oddziaływania

na poszczególne fazy fermentaji

•Niebezpieczeństwo hamowania procesuprzez amoniak lub nadmiernie zakwaszony

wsad


• Procesy wielostopniowe – proces prowadzony w kilku reaktorach połączonych

szeregowo

A w każdym panują odmienne warunki środowiskowe (pH, temperatura, etc).



System dwureaktorowy:

1 Reaktor – hydroliza i faza kwaśna2. Reaktor - Faza octanogenna i metanogenna

System dwureaktorowy:

1 Reaktor – warunki termofilowe2. Reaktor – warunki mezofilowe

Fermentacja dwustopniowa,zmiennotemperaturowa; temperaturymogą być odwrotne (najpierw mezo)

Zalety i wady wielostopniowych procesówfermentacji


ZALETY WADY

•Krótszy czas trwania procesu •Złożony proces technologiczny



•Wysoka stabilnoś procesufermentacji odpadów łatwobiodegradowalnych

•Dopuszczalne wyższe wypełnieniakomór

•Lepsza możliwość sterowaniaparametrami procesu

•Zamknięty obieg wody procesowej – niebezpieczeństwo skażenia substancjamitoksycznymi

•Wysokie koszty inwestycyjne ieksploatacyjne

•W systemach z rozdziałem faz niższawydajność biogazu

Porównanie systemów jedno- i dwustopniowych

Parametry 1-stopniowy 2-stopniowy

Stopień rozkładu (%s.m.o)

3

ok.45 60-80



Produkcja biogazu (m /tonawsadu)Produkcja biogazu (m3 / tonas.m.o)

Czas trwania hydrolizy (d)

Czas trwania metanogenezy(d)

Stopień końcowa stabilizacja wwarunkach tlenowych (d)

80-90

380-420

14-16

14-16

15-21

110-120

500-550

2-4

2,0-2,5

10-12

Produkty procesu fermentacji

Biogaz – głównie wykorzystywany na miejscu (transport kosztowny), skład jego zależy

od zastosowanych substratów:

Rodzaj substratu Ilość gazu(dm3/kg s.m.)

CH4 (%) CO2

l d



Wglo!oda"# $3 & &

'uszz* +42& , 3

-aka ++$ &2 4$

Odad#komu"al"*

003 &1 44

Osad# ś*ko!* +++4 13 3,



Odpady niebezpieczne 1

Podział odpadów (ogólny) przypomnienie

Odpady



komunalne niebezpieczne

Dziś o tym!!!

Czym s substance (i odpady) niebezpieczne"

Poc#odz głównie z przemysłu$ rolnictwa$ transportu$ słu%by zdrowia i

laboratoriów badawczyc# (mog si& pali'$ ma wysok reaktywnoś'$ma wysok korozynoś' i ekotoksycznoś'$ np

•*lee•+aterie (akumulatory)

Od d d ( k ,-. d d k l l ó i % d d



•Odpady medyczne (ok ,-. to odpady komunalne$ ale równie% odpady z diagnozowania, leczenia, profilaktyki medycznej i weterynaryjnej:narz&dzia c#irurgiczne i zabiegowe$ odpady zawierace drobnoustroe$toksyny$ inne /ormy zdolne do przenoszenia materiału genetycznego$

mogce powodowa' c#oroby u ludzi i zwierzt0 c#emikalia$ leki (inneni% cytotoksyczne i cytostatyczne)$ zu%yte kpiele lecznicze aktywnebiologiczne (niezaka1ne)$•Osady ściekowe ( przemysłowe$ niebezpieczne)•Odpady przemysłowe (kopalni$ elektrowni$ #uty$ /abryki maszyn$/abryki tworzyw$ sprz&tu 23D

4armaceutyki

Przeterminowane 5eki (problemy)

• w r&kac# dzieci• w wodzie pitne (studnia) 6akie skutki uboczne"

7bió k / t kó



7biórka /armaceutyków

8nieszkodliwianie zwizków toksycznyc# wraz z odpadami weterynarynymi imedycznymi (np termiczne unieszkodliwianie)

4armaceutyki

7a zbiórk& przeterminowanyc# leków odpowiada 39:;2

<yniki zbiórek zale% głównie od akci promocyne

•O szkodliwości przeterminowanyc# leków i zagro%eniac# dla %ycia i zdrowia orazśrodowiska•O miescu i czasie zbiórki



•O miescu i czasie zbiórki•O dalszym post&powaniu z zebranymi lekami

;alepsze e/ekty zbierania = w aptekac#

Przykład > :nowrocław$ ?@ tyś mieszkaAców$ Baptek z poemnikami (inowroclawpl)

•< -B-r zebrano -,kg lekarstw•< -BBr zebrano -kg lekarstw (do września)

ie wolno wrzucać: igieł, igłostrzykawek i termometrów

Akcja w Krakowie „z domu do apteki przynieś przeterminowane leki” (od 2000r)

rok Liczba aptek loś! zebranyc"lekar#tw $k%&

2000 '0 0

200' 2* +

2002 bd '2*,

200* bd '*+-



200* bd '*+-

200 bd '++,

200- bd **,

200. bd *,-0200 bd +2,

200, bd -0*

200+ bd ''--

20'0 bd '.+*

20'' ',0 DE@-@

*0%/mie#zkaniec

+aterie' bateria „%uzikowa” potrai zatru! 'm* %leby1 lub 00k% ziemi

+aterie



9etale kolorowe 7wizki toksyczne

Odzysk metodami ogniowymi (poza rt&ci i kadmem) orazmetodami #ydrometalurgii

%odnie z norm3 europej#k3 nr 45675 '0-8200*1 maj3c3 #tatu# 4ol#kiej 5ormyzu9yte akumulatory lub ic" cz:ści zaliczane do z;omu<

+aterie

7a zbiórk& zu%ytyc# baterii odpowiada 39:;2

Problemy podobne ak w przypadku przeterminowanyc# lekarstw



Problemy podobne ak w przypadku przeterminowanyc# lekarstw

+aterie

Hozporzdzenia 9inistra Oc#rony Frodowiska w sprawie baterii•z 20 #ierpnia 200+ r< w #prawie wzoru wnio#ku o wpi# do reje#tru1 wzoru wnio#ku o

zmian: wpi#u do reje#tru oraz wzoru wnio#ku o wykreślenie z reje#tru (=z> nr ''1poz< ''--)1• z 2 września 200+ r< w #prawie wy#okości #tawek op;aty reje#trowej oraz op;atyrocznej (=z> nr '+1 poz< '20+)1•z 2' #ierpnia 200+ r< w #prawie #po#obu u#talenia numeru reje#trowe%o dla

wprowadzaj3ce%o baterie lub akumulatory oraz dla prowadz3ce%o zak;ad



Poziomy odzysku wyznaczone przez 3łówny :nspektorat Oc#rony Frodowiska•-B-r > B.•-BBr > .•-Br > @.•-B,r > G@.

wprowadzaj3ce%o baterie lub akumulatory oraz dla prowadz3ce%o zak;adprzetwarzania zu9ytyc" baterii lub zu9ytyc" akumulator?w (=z> nr ''1 poz< ''-.)1•z 2, września 200+ r< w #prawie reje#tru wprowadzaj3cyc" baterie lub akumulatoryoraz prowadz3cyc" zak;ady przetwarzania zu9ytyc" baterii lub zu9ytyc"akumulator?w (=z> nr '.21 poz< '2+*)<

+aterie@przedawca detaliczny kwa#owo6o;owiowyc" baterii #amoc"odowyc"1 akumulator?wje#t zobowi3zany do pobrania op;aty depozytowej ( zaświadczenie) przy #przeda9y1jeśli kupuj3cy nie przeka9e odpad?w<

Akumulatory kwasowo-ołowiowe 30 zł za sztukę

Akumulatory przemysłowych kwasowo-ołowiowe - 35 zł za sztukę.

Byma%ania dotycz3ce przetwarzania (na mocy rozporz3dzenia mini#tra)



Byma%ania dotycz3ce przetwarzania (na mocy rozporz3dzenia mini#tra)

•Cddzielenie akumulator?w kwa#owo 6 o;owiowyc" od innyc" baterii i odpad?w•>#uni:cie i unie#zkodliwienie (odzy#kanie) elektrolitu•Dozdrobnienie i rozdzia; materia;?w na tworzywa1 pa#t: o;owiow3 i metale•Erakcja metaliczna i o;owiowa powinny by! przetopione (rainacja o;owiu)•Decyklin% tworzyw #ztucznyc" z akumulator?w

+aterie

•Bprowadzaj3cy do obrotu baterie zobowi3zany je#t do pi#ania #prawozdaFdotycz3cyc" ilości i ma#y wprowadzonyc" do obrotu baterii•Bykazy irm•@prawozdania roczne dotycz3ce środk?w przeznaczonyc" na kampanie edukacyjne

•@prawozdania dotycz3ce op;at•@prawozdania w #prawie poziomu odzy#ku

Dozporz3dzenia Gini#tra odnośnie #prawozdawczości8



@prawozdania dotycz3ce op;at•@prawozdania w #prawie poziomu odzy#ku

Sprawozdania o przeprowadzonych publicznych kampaniach edukacyjnych oraz

o wielkości wykorzystanych środków (DzU nr 38, poz. 198), weszło w życie

1.01.2012

+aterieOrganizace zamuce si& odzyskiem baterii

•HI+2 organizaca odzysku sa (wwwrebacompl)•P25IC7;J > Oc#rona Frodowiska i odpady (wwwpalecznypl)

Heba > edukaca w zakresie baterii akty prawne dla



Heba > edukaca w zakresie baterii$ akty prawne dlaproducentów$ sprzedawców$ recyklerów$ etc

5ampy /luorescencyne i odpady zawierace rt&'

Cdpady zawieraj3ce rt:!8 zu9yte lampy luore#cencyjne1 wy;adowcze1 termometry

rt:ciowe1 urz3dzenia elektryczne1 baterie

@y#tem zbi?rki w 4ol#ce „raczkuje”



Najczęściej odpady te trafiają w postaci stłuczki na wysypiska odpadów

Szacuje si ę, ż e od II Wojny Światowej trafiło na wysypiska 500mln sztuk świetlówek,Zawieraj ących 33 tony rt ęci, 2800 ton luminoforu, 140 ty ś ton stłuczki szklanej

Obecnie odpady te są objęte „ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym”


@y#temy zbi?rki powinny i tran#portu powinny uwz%l:dnia! rozwi3zania8

•Kontenery na odpady w rejonowyc" punktac" %romadzenia odpad?w•Ckre#owa zbi?rka odpad?w (np< wraz ze zbi?rk3 odpad?w wielko%abarytowyc")

•4ojemniki na odpady zawieraj3ce rt:! w miej#cac" #przeda9yCk k i d k j



j p y j3 : j p y•Ckre#owa kampania edukacyjna

@y#tem zbi?rki #3 nieop;acalne (nawet przy odzy#kaniu rt:ci)1 potrzebne dodatkowe

motywacje inan#owe<


4rzyk;ad irmy8

Iko#arpoon > Czstków 9azowiecki (eko#arpoonpl)

Eirma zajmuje #i: przerobem #ub#tancji niebezpiecznyc"1 tj<8•Cdpady zawieraj3ce rt:! (świetl?wki1 9ar?wki1 lampy1 termometry)•Cdpady elektroniczne (AH=1 komputery1 zabawki1 #prz:t medyczny1 elektronarz:dzia)•Cdpady c"emiczne



p y

Eirma 7ko"arpoon I w#zy#tkie zezwolenia (zareje#trowana w HCJ1 decyzje

Gar#za;ka1 etc<)

>#;u%i #3 p;atne

nne irmy zajmuj3ce #i: odpadami niebezpiecznymi8 7pak (Kali#z)1 4(Mz:#toc"owa)1 Ba#trol (4oznaF)1 7ko GiN (Oyc"y)1 7ner%oz;om (Le%nica)1 7#padon

(@zczecin)

8rzdzenia zawierace /reony

G$, mln sztuk lodówek do wymiany po K@--g c#loro/luorow&glowodorów

Podstawowy problem > niszczenie warstwy ozonowe



4reon mo%e by' odzyskiwany i po oczyszczeniu > u%yty ponownie

4irmy /irmy zamuce si& klimatyzac 8rzdzenia do odzysku /reonu sstosunkowo tanie (kilka tysi&cy złotyc#)

Produkty niebezpieczne, RTV, AGD, elektronika, etc :

•Sprzedawca ma obowiązek informować klientów, co zrobić ze zużytym sprzętem

•Przy zakupie nowego towaru, stary możemy oddać do sklepu nieodpłatnie (1 za 1)

•W każdej gminie musi być co najmniej 1 punkt zbiórki zużytego sprzętu (we Wrocławiu,

ul. Grabiszyńska 241 – Hutmen, firma TKM Recykling Polska – bezpłatnie)

•Wywóz przez firmy, które odbierają odpady wielkogabarytowe

•Producent musi umieścić w instrukcji do produktu o postępowaniu po zużyciu

•Informacje o odpadach i punktach skupu w sklepach

•Organizacje zajmujące się elektrośmieciami: Elektroeko (do września



•Organizacje zajmujące się elektrośmieciami: Elektroeko (do września

2012 pojawią się pojemniki w związku z wycofywaniem standardowych

żarówek

Żarówki energooszczędne:

•Punkty zbioru w sklepach sieci: Obi, Castorama, Ikea, Leroy Merlin,



Odpady niebezpieczne 2

Oleje przepracowane

Odpady ropopochodne, węglowodory

Palne i często szkodliwe, potencjalnie mogą skazić wody



ę , p j gą ygruntowe (przy stężeniu 1ppm skażona woda pitna

!ecykling(po w"a#ciwej o$r%$ce

&palanie(z odzyskiem ciep"a

Oleje przepracowane

Przepisy prawne dotyczące gospodarki przepracowanymi olejami'

•yrektywa o odpadach•yrektywa o odpadach nie$ezpiecznych•yrektywa o usuwaniu olej%w odpadowych (i poprawka)*+-.+//0 i )+121+//0

•yrektywa o ochronie #rodowiska, a w szczeg%lno#ci gruntu, gdy wl i t i ż j t d # i k



rolnictwie używany jest osad #ciekowy•yrektywa o odpadach i odpadach z opakowa3

Oleje przepracowane

&ą to'•4szystkie oleje smarowe, lu$ przemys"owe mineralne, kt%re sta"y się niezdatnedo użycia, do kt%rego $y"y pierwotnie przeznaczone, a w szczeg%lno#ci zużyte

oleje silnikowe, ze skrzyni $ieg%w, mineralne oleje smarowe, oleje do tur$in,oleje hydrauliczne5

4 Polsce największą grupę stanowią tzw5 6oleje przepracowane7



4szystkie oleje smarowe i przemys"owe, kt%re nie nadają się już

do zastosowania, do kt%rego $y"y pierwotnie przeznaczone (555

Podstawowy pro$lem (z punktu widzenia ekonomiczno 8 prawnegoz zakwali9ikowaniem rodzi się, gdy trze$a zap"acić podatekakcyzowy:::

Oleje przepracowane

Procesy, kt%rym można poddać oleje przepracowane na

podstawie dyrektywy'

•;suwanie, poz$ywanie się, likwidacja (disposal 8 przer%$ka lu$destrukcja olej%w odpadowych, jak też ich zrzut lu$ magazynowanie nad i

pod ziemię



•Przer%$ka ( processing<operacje, kt%re pozwalają na powt%rne użycieolej%w odpadowych, tzn5 regeneracja i spalanie'

•!egeneracja (regeneration 8 każdy proces, za pomocą kt%rego mogą $yćprodukowane oleje $azowe przez ra9inowanie olej%w odpadowych, a wszczeg%lno#ci przez usuwanie zanieczyszcze3, produkt%w utleniania idodatk%w zawartych w takich olejach5

•&palanie (combustion oznacza użycie olej%w odpadowych jako paliwaprzy w"a#ciwym odzysku powsta"ego ciep"a

Oleje przepracowane

0el dyrektywy'

•&tworzenie systemu z$i%rki, przer%$ki, magazynowania oraz likwidacjiolej%w oraz ochrona #rodowiska

!egeneracja, czy spalanie=

yrektywa daje pierwsze3stwo regeneracji w krajach ;/ :::



yrektywa daje pierwsze3stwo regeneracji w krajach ;/ :::

!zeczywisto#ć=

4 >222r ??@ olej%w spalano, a resztę poddawano regeneracji,4 >222r wielko#ć z$i%rki olej%w wynosi"a -@

!eszta=

Astotną sprawą jest zaplecze techniczne, ekonomiczne i organizacyjne

Oleje przepracowane

!egeneracja, 6za7 i 6przeciw7

•Op"acalno#ć zależy od wielko#ci

produkcji olej%w przepracowanych,op"acalno#ć przy ?2 222<2 222 ton

•Bożliwo#ć taniego spalania odpad%w



rocznie 8 o$ecnie niemal żaden krajw ;/ nie produkuje takiej ilo#ci

•0iąg"e zmiany sk"ady olej%wpowodują, że sk"ad olejuprzepracowanego jest za każdymrazem inny

•Ogromne ryzyko inwestycyjne 8związane z rynkiem z$ytu i jako#ciąregenerowanego oleju

•!ynek z$ytu olej%w regenerowanych8 nie istnieje, gdyż ludzie kupująg"%wnie oleje #wieże

•4zrost zapotrze$owania na olejewysokiej jako#ci 8 olejeregenerowane nie są konkurencyjne

Oleje przepracowane

&palanie olej%w przepracowanych

C"%wnie w 4ielkiej Drytanii, gdzie poziom z$i%rki E2@ (1...

Odwodornienie i usunięcie cia" sta"ych 8 powstaje !FO (recoGered 9uel oil



Hastosowanie' elektrownie (zamiast ciężkiego oleju opa"owego, pieceo$rotowe, piece do wypalania klinkieru cementowego, r%żne pieceprzemys"owe, ogrzewanie w rolnictwie, ogrodnictwie, $ojlery

Oleje przepracowane

&palanie olej%w przepracowanych 8 6za7 i 6przeciw7

•Ba"a lepko#ć ("atwiej pompować•Iiska cena

•&iarka•0hlor•Polichlorowane $i9enyle

•Betale ciężkie (o"%w, wanad,miedJ, kadm, chrom, nikiel



miedJ, kadm, chrom, nikiel

4 >22? wprowadzono dyrektywę' Waste Incineration Directive, co

doprowadzi"o do tego, że wielu użytkownik%w przesta"o spalać !FO:::Popyt na !FO spad", a inni od$iorcy zażądali op"at za przyjęcie !FO5odatkowo manipulacja akcyzą !FO sprawia, że sytuacja na rynku jestniesta$ilna

4raki i czę#ci pojazd%w

Iie należą do odpad%w komunalnych, jednak coraz czę#ciej są w nich

spotykane5 Ach unieszkodliwianie jest pro$lemem gmin5

Ol$rzymi import z zachodu od >22 roku, szacunkowa licz$az"omowanych pojazd%w o$ecnie E)*2ty#+rok



&amochody wyeksploatowane w Polsce tra9iają do ma"ych warsztat%w lu$na szrot, gdzie są roz$ierane na czę#ci5 He względu na dużezapotrze$owanie na czę#ci używane, nie jest to duży pro$lem, jednakdzia"alno#ć takich 9irm nie jest do ko3ca uregulowana prawnie

4raki i czę#ci pojazd%w

Bateria" ze zdemontowanych samochod%w'

•H"om metali żelaznych, g"%wnie stalK•H"om metali kolorowych•Oleje silnikowe i resztki paliwa, osady ze z$iornik%w paliwa•Filtry olejowe 8 unieszkodliwiane•P"yny hamulcowe, przek"adniowe, ch"odnicze, do spryskiwaczy 8

unieszkodliwiane lu$ regenerowane w zak"adach chemicznych•Lkumulatory 8 oddawane do recyklingu



y y g•Opony i odpady gumowe 8 do $ieżnikowania, do cementowni (spalanie•Mapicerka 8 należy sprawdzić sk"ad 8 przeważnie segregacja jak

tworzywa•Mworzywa sztuczne 8 zderzaki,deska rozdzielcza, pojemniki na p"yny•&zy$y samochodowe jednowarstwowe lu$ klejone•0zę#ci zamienne i podzespo"y

recykling materiałów.pdf

Documents