Raporti i StabilitetitFinanciar

Numër 2

Raporti i Stabilitetit FinanciarNumër 3

Arben MustafaDrejtor

19 dhjetor 2012

Departamenti i Stabilitetit Financiar dhe Analizave Ekonomike

Zhvillimet Makroekonomike në Kosovë

Rritja reale ekonomike në Kosovë për vitin 2012 parashihet të jetë nën 4%.

Në periudhën qershor 2011 - qershor 2012, shpenzimet qeveritare u rritën për 18%

Deficiti tregtar u rritë për 6.4%: eksportet 18.4%, importet 2.6%

Dërgesat e emigrantëve u zvogëluan për 0.7%

Investimet e Huaja Direkte u zvogëluan për 53.3%

Norma mesatare vjetore e inflacionit (çmimet e konsumit) në gjashtëmujorin e parë ishte 1.5%

(9.6% në periudhën e njejtë të vitit të kaluar)

Figura 1. Harta Makroekonomike

Sistemi Bankar

Figura 2. Struktura e aseteve të sistemit financiar sipas sektorëve Totali i aseteve të sistemit

financiar arriti në 3.5 miliardë euro (72.5% e PBB-së).

74.6% e aseteve të sistemit financiar përbëhet nga sistemi bankar.

89% e aseteve bankare janë në pronësi të huaj.

Shkallë e lartë e koncentrimit të tregut, por me rënie të vazhdueshme.

Figura 3. HHI për asetet, kreditë dhe depozitat

Bilanci i Gjendjes: Asetet

Asetet e sistemit bankar u rritën për 6.1% (12.7% rritje në vitin 2011).

Vlera e aseteve totale arriti në 2.65 miliardë euro (54 % e PBB-së).

Kreditë përbënin 67% të gjithsej aseteve në qershor 2012.

Në janar 2012 filloi tregtimi i bonove të thesarit të Qeverisë së Republikës së Kosovës, ku akterët primar janë bankat komerciale.

Figura 4. Kontributi në rritjen e aseteve të sistemit bankar sipas kategorive, në përqindje

Bilanci i Gjendjes: Kreditë

Kreditë arritën në 1.77 miliardë euro (36.2 % e PBB-së).

Aktiviteti kreditor vazhdoi të rritet, por me ritëm të ngadalësuar (rritje prej 9.3% në qershor 2012 vs. 15.7% në qershor 2011).

67 % e gjithsej kredive u pranuan nga ndërmarrjet. Sektori i tregtisë pranoi 51.3% të

kredive për ndërmarrje. Sektori i bujqësisë vazhdon të ketë

qasjen më të ulët në kredi, me vetëm 4%.

Kreditë me afat maturimi mbi 2 vite vazhdojnë të mbizotërojnë me 69.4%

Figura 5. Norma e rritjes së kredive sipas sektorëve, në përqindje

Figura 6. Struktura e kredive sipas veprimtarisë ekonomike, në përqindje

Bilanci i Gjendjes: Depozitat

Depozitat vazhdojnë të jenë burimi kryesor i financimit të sistemit bankar (79.5% e gjithsej detyrimeve).

Vlera e depozitave arriti në 2.1 miliardë euro. 72.1% e tyre i takuan ekonomive familjare.

Norma e rritjes së depozitave u ngadalësua në 7.7% nga 11.8% në qershor 2011. Pothuajse përgjysmim i depozitave

të ndërmarrjeve publike.

Zvogëlim i depozitave të jorezidentëve për 23.9%.

Ngadalësim i rritjes së depozitave të ekonomive familjare dhe ndërmarrjeve private.

Figura 7. Trendi i rritjes së depozitave, në përqindje

Figura 8. Struktura e depozitave sipas sektorëve, në përqindje

Normat e Interesit

Norma mesatare e interesit në gjysmën e parë të vitit 2012: kredi 13.7% (14.3% në qershor

2011)

depozita 3.4% (3.4% në qershor 2011)

Margjina e interesit 10.2pp ( 0.7 pp)

Depozitat me afat maturimi mbi 2 vite shënuan normë interesi më të lartë.

Në kuadër të kredive për ndërmarrje, norma më të ulëta të interesit shënuan kreditë investive me afat më të gjatë maturimi.

Në kuadër të kredive për ekonomi familjare, norma më të ulëta interesi shënuan kreditë për patundshmëri me afat maturimi deri në 5 vite.

Figura 9. Mesatarja gjashtëmujore e normave të interesit, në përqindje

Performanca e Sistemit Bankar

Profiti neto u zvoglua në 10.2 milionë euro – rënie vjetore prej 31.2%.

Shpenzimet janë rritur me ritëm më të shpejtë se të hyrat, si rrjedhojë e ngadalësimit të kreditimit si dhe rritjes së shpenzimeve për provizione. Raporti shpenzime/të hyra u

ngrit në 89.9%.

Të hyrat nga interesi në kredi mbesin kategoria dominuese e të hyrave (78.0% të gjithsej të hyrave)

Shpenzimet e përgjithshme dhe admin. përfaqësojnë kategorinë dominuese të shpenzimeve (44.5% të gjithsej shpenzimeve)

Figura 11. Raporti shpenzime/të hyra, në përqindje

Figura 10. Bilanci i të hyrave dhe shpenzimeve, në milionë euro

Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku i likuiditetit

Nivel i kënaqshëm i likuiditetit, por me rënie të lehtë në disa nga indikatorët

Raporti/Kredi depozita arriti në 83.2% në qershor 2012 (83% në qershor 2011)

Raporti asete likuide ‘broad’/ detyrime afatshkurtëra zbriti në 36.2% (38.1% në qershor 2011)

Rezervat e mbajtura nga bankat u rritën, duke tejkaluar për 127.5 milionë euro (70%) nivelin e rezervës së detyrueshme.

Afati më i shkurtë i maturimit për depozitat krahasuar me kreditë vazhdon të shkaktojë hendek të gjerë maturimi.

Figura 12. Raporti asete likuide "broad"/detyrime afatshkurtëra

Figura 13. Hendeku i likuiditetit, në milionë euro

Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku kreditor (1)

Migrim i lehtë i kredive drejt kategorive me cilësi më të dobët.

Raporti kreditë joperformuese/gjithsej kreditë arriti në 6.5% (5.9% në qershor 2011) Rritja i atribuohet kryesisht zvogëlimit

të normës së rritjes së gjithsej kredive.

Kreditë joperformuese të mbuluara me 117.3% nga provizionet për humbje nga kreditë.

Kreditë për ndërmarrjet vazhdojnë të jenë më problematike për sa i përket kthimit.

Figura 15. NPL-të sipas sektorëve

Figura 14. NPL-të dhe provizionet

Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku kreditor (2)

Në qershor 2012, koncentrimi i rrezikut kreditor u rritë në 72% nga 55.6% sa ishte në qershor 2011

Numri i ekspozimeve të mëdha është rritur në 54 (nga 41 në qershor 2011), duke bërë shpërndarjen e koncentrimit të rrezikut kreditor në më shumë kredimarrës

Figura 16. Koncentrimi i rrezikut kreditor

Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku i solvencës

Treguesi i Mjaftueshmërisë së Kapitalit qëndroi në 17.2% (12% minimumi i kërkuar nga BQK).

Kapitali i sistemit bankar në qershor 2012 ishte 303.9 milionë euro: 92.2 milion më tepër se kapitali i kërkuar rregullativ.

Struktura e kapitalit të bankave karakterizohet me cilësi të mirë, ku kapitali i klasit të parë përbën rreth 83.5% të gjithsej kapitalit.

Kapitali aksionar vazhdon të përbëjë rreth 60% të gjithsej kapitalit.

Figura 17. Kapitalizimi i sistemit bankar

Figura 18. Struktura e kapitalit të sistemit bankar

Analiza stress-test

Rreziku kreditor:

Nivel i lartë i qëndrueshmërisë së sistemit në rast të paraqitjes së skenarëve “ekstrem” të rritjes së kredive joperformuese.

Mjaftueshmëria e kapitalit në sistemin bankar në përgjithësi do të vazhdonte të ishte mbi 12%, përveç në disa banka individuale ku do të paraqitej nevoja për injektim të kapital në vlerë të ulët.

Ndjeshmëri e ulët e sistemit kundrejt rrezikut nga norma e interesit dhe kursi i këmbimit.

Rreziku i likuiditetit:

Qëndrueshmëri mjaft e lartë e sistemit kundrjet përballimit të tronditjeve të mundshme nga rreziku i likuiditetit

Sistemi bankar është në gjendje të përballojë tërheqje deri në 30% të gjithsej depozitave, pa pasur problem me mirëmbajtje të mjeteve likuide

Aftësia e sistemit për përballimin e tërheqjes së menjëhershme të depozituesve të mëdhenj

Sektorët Tjerë Financiar

Sektori i Sigurimeve: Asetet: 120.2 milionë euro, rritje vjetore prej 16.3%. Vlera e primeve të pranuara ishte 39.6 milionë euro, rritje vjetore prej

4%.

Sistemi Pensional: Asetet e sistemit pensional shënuan rritje vjetore prej 19.5%. Trusti i Kursimeve Pensionale të Kosovës shënoi performancë pozitive

nga investimi i mjeteve.

Institucionet Mikrofinanciare: Numri i institucioneve financiare është rritur nga 17 në 19. Vlera e kredive: 102.6 milionë euro, rënie vjetore prej 10.9 përqind

Tema Specifike

Relacioni në mes të Konkurrencës së Sektorit Bankar dhe Provizioneve të Humbjeve nga Kreditë

Identifikimi i Bankave me Rëndësi Sistemike në Kosovë

Raporti i StabilitetitFinanciar

Numër 2