quan ly rr ty gia hoi doai

7/28/2019 Quan Ly Rr Ty Gia Hoi Doai

1/74

MCLC

TM TT TI

CHNG 1. TNG QUAN VRI RO T GI HI OI V QUN L RI RO T

GI ...................................................................................................................................11.1 Nhn din ri ro t gi hi oi............................................................................1

1.1.1 Khi nim .....................................................................................................11.1.2 Nguyn nhn ca ri ro t gi .......................................................................11.1.3 Phn loi ri ro t gi....................................................................................3

1.2 Qun l ri ro t gi .............................................................................................41.2.1 Vai tr ca vic qun l ri ro t gi .............................................................41.22.2 Cc nhn tnh hng n quyt nh qun tr ri ro t gi ca doanh nghip chot ng xut nhp khu ...........................................................................................5

1.2.3 Cc phng php qun l ri ro t gi...........................................................5

1.2.3.1 Qun l ri ro t gi t nhin.......................................................... 5

1.2.3.2 Sdng th trng sn phm phi sinh ........................................... 8

1.2.3.3 Xy dng chng trnh qun tr ri ro........................................... . 9

CHNG2. THC TRNGQUN L RI RO T GI TRONG HOT NGXUT NHP KHU TI CC DOANH NGHIP VIT NAM ................................16

2.1

Hot ng xut nhp khu ca cc doanh nghip Vit Nam trong thi gian qua .162.2 Nhng bin ng chnh ca t gi trong thi gian qua........................................20

2.2.1 T gi USD/VND .......................................................................................202.2.2 Cc cp t gi quan trng khc....................................................................27

2.3 S thay i nhy cm ri ro t gi ti cc doanh nghip c hot ng xut nhpkhu .........................................................................................................................31

2.4 Kho st thc trng qun l ri ro t gi trong hot ng xut nhp khu ca ccdoanh nghip Vit Nam................................................................................................33

2.4.1 M t mu kho st.....................................................................................332.4.2 Thc trng qun l ri ro t gi trong hot ng xut nhp khu ca cc doanhnghip Vit Nam ......................................................................................................34


2/74

2.4.3 Nhng hn ch trong vic qun l ri ro t gi ti cc doanh nghip Vit Nam...................................................................................................................40

2.4.4 Nguyn nhn dn n hiu qu thp trong qun l ri ro t gi ti cc doanhnghip Vit Nam ......................................................................................................44

CHNG3. CC GII PHP QUN L RI RO T GI TRONG HOT NGXUT NHP KHUCA DOANH NGHIP VIT NAM ........................................51

3.1 Xu th bin ng t gi trn th trng...............................................................513.1.1 T gi USD/VND .......................................................................................513.1.2 T gi EUR/VND .......................................................................................54

3.2 Nhn din ri ro t gi trong tng lai ...............................................................553.3 Nng cao hiu qu qun l ri ro t gi ca cc phng php truyn thng ........563.4 Mrng vic sdng cng c phi sinh vo qun l ri ro t gi ti cc doanh nghipVit Nam .....................................................................................................................60

3.4.1 Ngn hng phi l ngi to nn mng th trng .......................................613.4.2 Chnh ph v NHNN cn tng bc hon chnh hnh lang php l v chnh schkinh t ph hp vi cc giao dch phi sinh ..............................................................65

3.4.3 NHNN cn tin ti xy dng cch t gi linh hot, kch thch s pht trin cacc CCPS phng nga RRTG...................................................................................66

3.4.4 Xy dng th trng ti chnh hin i nht l i vi cc yu t lin quan tiqun l ri ro............................................................................................................67

3.4.5 Mca th trng t do cho tt c cc nh ch trin khai cc hp ng phi sinh...................................................................................................................67

3.5 ng dng chng trnh qun tr ri ro doanh nghip ERM cho cc doanh nghip xutnhp khu Vit Nam.....................................................................................................68

KTLUN

DANH MC TI LIU THAM KHO


3/74

TM TT TI

1. L DO CHN TIi hi ng Ton quc ln th VI nh du ct mc thay i quan trng trongnhiulnh vc, cbit l i vi nn kinh t. Nhng chnh sch kinh t mca, hng

nhi nhp vi khu vc v th gii v ang mang n cho kinh t t nc ni

chung v hot ng xut nhp khu ni ring nhiu c hi pht trin v c cht v

lng, quy m v loi hnh. Tuy nhin, chi lun lun i km vi nhng th thch.

Cuc khng hong kinh t th gii xy ra gny gy tc ng khng nhi vi

nn kinh tVit Nam, cbit l trong lnh vc ngoi thng. Thit hi to ln ca cc

doanh nghip trong hot ng xut nhp khu xy ra do nhiu nguyn nhn, trong

khng th khng kn ri ro vt gi hi oi. Ri ro t gi hioi v ang e

da nghim trng n hiuqu hot ng hay thm ch stntica cc doanh nghip

c hotng xutnhp khu trong nc, a s vi quy m va v nh, kinh doanh v

qun l theo nhng phng thc truyn thnga phn khng cn ph hp vi nn kinh

thinhp m chng ta ang theo ui.

V nhng l do trn, nhm tc gi xin chn ti: Qun l riro t gi hioitrong

hotngxutnhp khu ca cc doanh nghip VitNam c nhng nghin cu

c thnht v thc trng v nhng hnch trong vic qun l ri ro t gi ti cc doanh

nghip,t c nhng bin php ph hp nht cho cc doanh nghip Vit Nam hn

chtntht xy ra do ri ro ny.

2. MC TIU NGHIN CU ti tp trung nghin cu nhng vn trng tm sau y:

Nhng l lun chung v ri ro t gi v kinh nghim qun l riro t gi ca ccDN trn th gii.

Thc trng qun l ri ro t gi trong hotng xutnhp khuca cc doanhnghip Vit Nam.

Nhng cng c m doanh nghip c th s dng qun l ri ro t gi vphng php sdng nhng cng c ny mt cch hiu qunht thng qua vai

tr h tr ca cc cquan chc nng Nh nc v khc phc t chnh doanh


4/74

nghip; xy dng chng trnh qun l ri ro t gi cho doanh nghip xut nhp

khu Vit Nam.

3. NI DUNG NGHIN CU Khi nim, phn loiri ro t gi v cc phng php qun l ri ro t gi trong

hotngxut nhp khu ca doanh nghip.

Kinh nghim qun l ri ro t gi ti mts doanh nghip trn th gii. Hot ng qun l ri ro t gi trong kinh doanh xut nhp khu ca doanh

nghip Vit Nam. cbit c kt hp vi iu tra, kho st mts doanh nghip

xut nhpkhu trn a bn TP. H Ch Minh v Tnh Bnh Dng trong hot

ng qun l loi ri ro ny.

Nhng xut trong vic nng cao hiu qu qun l ri ro t gi bng ccphng php khc nhau, xutng dng chng trnh qun trri ro ERM ti

cc doanh nghipVit Nam.

4. PHNG PHP NGHIN CU ti sdng cc phng php nghin cu sau:

Kho st thc t mts cc doanh nghiptiVit Nam Thu thp thng tin t cc ngun cung cp khc nhau Thng k tng hp, x l nhng thng tin thu thpc Dng phng php phn tch tng hp so snh, phng php phn tch suy

lun, phng php phn tch thng k, phng php dindch qui npa ra

nhng ktlun c th

5. NG GP V HNG PHT TRIN TI ti khi qut cc vn lin quan nriro t gi hioi vi doanh nghip Vit

Nam, a ra mts phng php qun l ri ro thng dng, ng thi tipcn phng

thc qun l ri ro tin tin trn th gii. Hng pht trin tip theo ca ti c th l

victp trung nghin cu nhng phng thc quntr ri ro hini, gii thiu nhng

chng trnh quntr ri ro ang c cc doanh nghip ln trn th gii ng dng v

vn thc hnh cc phng thc ny ti cc doanh nghip Vit Nam.


5/74


6/74

DANH MC CC CHVIT TT

CCPS : Cng c phi sinh

DN : Doanh nghip

EU : Lin minh Chu u

HQT : Hing quntr

NHNN : Ngn hng Nh nc

NHTM : Ngn hng Thng mi

NK : Nhp khu

RRTG : Riro t gi

TCTK : Tng cc Thng k

TNHH : Trch nhim hu hn

UBCK : y ban chng khon

XK : Xut khu

XNK : Xutnhp khu

WTO : T chc Thng mi Th gii


7/74

1

CHNG 1. TNG QUAN V RI RO T GI HI OI V QUN L

RI RO T GI

1.1Ri ro t gi hi oi1.1.1 Khi nim

Ri ro t gi hioi (RRTG) l ri ro pht sinh do sbinng t gi lm nh

hng n gi tr k vng trong tng lai. RRTG c th gp phi trong nhiu hotng

khc nhau ca doanh nghip (DN), nhng nhn chung, bt c hot ng no c pht

sinh giao dch bng bt cloi ngoit nocng cha ng RRTG.

V d, mt DN Vit Nam c khon phi tr bng ngoit trong vng 3 thng ti

tr gi 20000USD v tnh ti thi im by givi t gi 1USD = 19000VND th khon

phitr ny c gi tr 380000000VND. Tuy nhin, nu 3 thng sau vo ngy thanh ton

khon tin ny, t gi gia USD v VND lc ny khng cn l 19000VND/USD na

m l 19800VND/USD. Nh vy lc ny th khonphi trca DN ny tng thm

16000000 VND tc l 396000000VND. Qua v d trn, ta cng thy c mt phnno tc ng cat gi nhotng kinh doanh ca DN. y ch l mt v d vi gi

tr tng i nh nhng nu mt hp ng vi gi tr ln th tc ng ca RRTG s cn

ng k hn na. Do y thc s l mt vn nng bng m DN cn quan tm nu

khng mun hot ng sn xut, kinh doanh ca mnh b tc ng theo chiu hng

xu.

1.1.2

Nguyn nhn cariro t gi

Trong hot ng kinh doanh, RRTG l loi ri ro m cc DN thng xuyn

gpphi v ng lo nginht l i vi cc DN c hotng xut nhp khu (XNK).

S thay i t gi ngoi t so vi nit lm thay i gi tr k vng ca cc khon thu

hoc chi ngoit trong tng lai khin cho hiuquca hotng XNKbnh hng

ng k v nghim trng hn c th khin cho DN phi chu l trong hotng kinh

doanh ca mnh. Nhng nguyn nhn c th c thlit k nh sau:

XNK v dnn nhu cu thu v chi ngoit c nhiubinng trn th trng.


8/74

2

T gi hioi trn th trng ngy cng bin ng theo hng kh c thontrc c v c xc nh ch yu l da vo quy lut cung cu trn th

trng hioi. Qu trnh kinh doanh quct ho su rng dn n vici mt vi nhiu loi

ri ro trong c RRTG.

Khng c cc chng trnh qun l ri ro hoc qun l ri ro khng hiu qu,khng s dng cc cng c phi sinh (CCPS), cng c ti chnh hoc sdng

khng thch hp.

Th trng cc cng c ti chnh v cc CCPS ca Vit Nam cn cha pht trin,chnh sch trin khai, p dng cn nhiu hnch,btcp, thiu thng tin gy

kh khn trong victipcn cc sn phm phng nga RRTG cho DN.

Nhng nhn t th trng nh li sut, lm pht v trin vng cann kinh t.Trong hotng u t, RRTG xut hini vi nhng DN a quc gia v i

vi nhng nh u t ti chnh c thu nhp v chi tiu bngnhiu loitin t da trn

nhng danh mcu ta dng ha trn bnh dinquc t.

ivi u ttrc tip nc ngoi: thng th cc nh u t, cc DN aqucgia u t vo nc tip nhnu t bng ngoi t(ng tin caquc gia ca

nh u t) xy dng nh xng, c s hay mua trang thitb, my mc

nhm phc v hot ng sn xut kinh doanh ti nc tip nhn u t. Sn

phmc sn xut ra v hu nhc tiu th ti nc tip nhnu t do

doanh thu ia s l ng tinca nc tip nhnu t. iu ny dnn

ri ro l trong khi ibphn chi ph bng ngoi t doanh thu li l ni t th s

khin DN u t vo quc gia tip nhnu t ny khng b pc cc chi

ph b ra ban unut gibinng theo chiu hng bt li cho DN.

ivi hotngu tgin tip: a phn l thng qua th trng vn qua mts knh u t nh c phiu, tri phiu... nc tipnhnu t v thng l

vicu t ko di trong mt khon thi gian. Nh u t sgpphi RRTG

nu khi ht thi k u t nh u t rt vn v v t gi c binng bt li


9/74

3

cho nh u t, v d nh phicn mt lng ni tcaquc gia tip nhn u

tchuyn sang mt ngoi t banu.

Hotng tn dng cng cha ng RRTG rt ln khi m nhu cu vay vnbng

ngoitcc DN tng cao trong giai on li sutthp, v i vi nhng khon vay

ln, trung v di hn th RRTG cncbitc quan tm.

Tm li, trong bt khotng no ca DN c dng thu v chi bng ngoi t u t

nhiu cha ng RRTG, mc ri ro nhiu hay t ty thuc vo mc binng t

gi ln hay nh v gi tr cc khon thu v chi.

1.1.3 Phn loiriro t gi

chnh:

Cc DN c ngun thu hay chi bng ngoit thng i mt vi 4 loi RRTG

Ri ro ti chnh: ri ro ti chnh pht sinh khi mt ngi nm gi ngai t nhti sn. Gi tr ca ti sn ngait nm gi so vi cc tisn tnh bng ng tinhiu lc ca ngi gis thay i khi t gi gia ngait v ng tin hiu lc

thay i.

Ri ro chuyni: ri ro chuynic trng pht sinh khi chuyni cc bnbo co ti chnh tng tin hiu lc sang nhng ng tin khc cho mcch

thng tin hay so snh. Bng cn i k ton th hin gi trs sch ca ti sn,

ngun vn v cc c phncui giai an bo co. T gi hioi m cc ng

tin c mua bn cui giai an bo co (t gi giao ngay) thng khng

phi l t gi c hiu lc khi cc ti khonc ghi nhn.

Ri ro giao dch(cn gi l ri ro thc hin): ri ro giao dch pht sinh khi mtbn ng mua hay bn hng ha vi mt ngai tnhtnh vo mt ngy xc

nh, nhng thc s thanh ton hay nhn thanh tan vo mt ngy sau . Nut

gi thay i trong khong thi gian gia, gi ca thng v bn hoc mua

bngng tin hiu lc s thay i.Ri ro giao dch pht sinh khi mt DN ng

mua hoc bn mt gi ngait nhtnh.


10/74

4

Ri ro kinh t (cn gi l ri ro vn hnh hay ri ro cnh tranh): ri ro kinh tpht sinh khi thay i trong t gi hioi lm thay i sc cnh tranh ca mt

DN. Ri ro ny thng xy ra khi DN c doanh thu bng mtng tin v gnhchu chi ph bng mtng tin khc. Nhng thm ch ri ro kinh tcng c th

pht sinh khi DN hatng ch vi mtng tin.

(V d v cc loi riro t gi Xem Ph lc B)

1.2Qun l ri ro t gi1.2.1 Vai tr ca vicqunl riro t gi

Qun l RRTG c vai tr v cng quan trng v n trc tipnh hng n li

nhunca DN. Nu DN c nhng chng trnh qun l RRTG ph hp, n sbov

v ng gp nhng gi tr gia tng cho DN thng qua vic hnch nhng tn tht DN

c th gp phi. Ngoi ra, c chin lc phng nga RRTG s gip DN thc hin

nhng khoch trong tng lai c tnh nht qun v kim sot, gp phn phn b v s

dnghiu qu nhng ngun lc trong DN v trn ht l gp phntia ha gi tr DN.

Cth vai tr ca qun l RRTG trong DN th hin nhng kha cnh sau:

Tnh cnh tranh v gi c ca hng ha, dch v m DN cung ng, sn xut rac duy tr v cithin trn th trng nht l cc hng ha xut khu (XK) v

cc snphm NKhoc c ngungct nguyn vt liu NK .

Cc ch tiu doanh thu, li nhunc duy tr v png ng mc tiu ra t c tc ng ttn tm l ca nh u t. ng thi t vic doanh thu, linhun t bnh hng t bin ng ca RRTG s khin cho gi trca c phiu

ca cc DN c phnc duy tr v tng cao lm tng gi trth trng ca DN.

iu ny cn c li cho DN trong vic huy ng cc ngun vn vi chi ph thp

t snxut kinh doanh c hiuqu hn.

Gip DN c thd dng hoch nh cc chnh sch ti trv u t, t tndngc cc chitt cho vicu t v sn xut v kinh doanh.

Vicqun l tt RRTG ngoi ra cn gip DN c thtndngc nhng binng c li ca t gi trn th trng.


11/74

5

Gip DN c thd dng hachnhchin lc pht trin trong tng lai sangcc th trng quct.

1.2.2 Cc nhn t nh hngnquytnhquntr riro t gi cadoanh nghipc hotngxutnhpkhu

Theo cc cng trnh nghin cu, ch yu c 4 nhn t tcngnquytnh v

mc phng nga RRTG ca DN:

Kch c ca doanh nghip: kch c DN ng vai tr ch yu trong vic tnh

ton cc chi ph lin quan n vic phng nga hoc phm vi phng nga. Qun tr ri

ro bao gm chi ph cnh ca vic ci t cng ngh v o to,tuyndng nhn s

qun tr t gi hi oi. Bn cnh, nhng DN ln cn c thc xem l cc

khch hng uy tn cho cc giao dch khn hoc hon i, qua c th gim bt chi

ph quntrri ro. Gi tr s sch catng ti snc th l thc o ca kich cDN.

Mc sdng n by:theo l thuyt qun trri ro, cc DN c n by cao

c nhiu li th v u i hn trong phng nga bi v iu lm gim thiu khnng

v chi ph kitqu ti chnh. Nhng DN s dngn by cao c khuynh hng trnh

sdngnnc ngoi v sdng cc CCPS phng nga ri ro.

Tnh thanh khon v kh nng sinh li:nhng DN vi nhng ti sn c tnh

thanh khon cao hoc khnng sinh li cao t c xu hng tham gia phng nga ri ro

bi v t c khnng nhng DN ny ri vo kh khn v ti chnh. Tnh thanh khon

c o lng bi t s thanh ton nhanh, cn khnng sinh li c tnhbng tng

ti sn chia cho EBIT.

Tc tng trng ca doanh s: tctng trng ca doanh s l mt nhn

tquytnh v i vi nhng DN c ch tiu ny tt, phng nga RRTG s gip gim

thiu kh nng phi da vo ti tr t bn ngoi, t tip tc duy tr tc tng

trng. Tctng trng doanh s c tnh bng cch ly trung bnh hnh hc cat

ltng trngba nm lin tc.

1.2.3 Cc phngphp qun lriro t gi


12/74

6

1.2.3.1Qun l ri ro t gi tnhinDN c thtbo him RRTG cho chnh mnhbng nhng phng php sau:

S dng hp ng xut nhp khu song hnh: y l phng php tbo

him RRTG n ginbng cch tin hnh song hnh cng mt lc c hai hp ng XK

v NK c gi tr v thi hn tng ng nhau. Bng cch ny, nu USD ln gi so vi

VND th DN ssdngphn li dobinng t gi t hp ng XK b pphn

tn tht do bin ng t gi ca hp ng NK. Ngc li, nu USD gim gi so vi

VND th DN ssdngphn li dobinng t gi t hp ng NK b pthit

hi do binng t gi ca hp ng XK. Ktqu l d USD ln gi hay xung gi

RRTG lun c trung ho. Cch ny n gin, hu hiu,d thc hin v t tn km

nu nh DN c thhotnga dng ho c XK v NK. Tuy nhin, vn ca phng

php ny l khnng c th kim c cng mt lc c hai hp ng c thi hn v gi

tr tng ng nhau hay khng.

Sdng qudphng ri ro t gi: nu DN khng th kim c cng mt

lc c hai hp ng XK v NK c thi hn v gi tr tng ng nhau, DN c th s

dngqu d phng trnh RRTG. Theo phng php ny, khi no kim c phn

li nhun di thm do binng t gi thun li DN s trchphn li nhun ny lp ra

qud phng b p RRTG. Khi no t gi binngbt li khin DNbtntht, DN

sdng qu ny b p. Cch ny cng kh n gin v chng tn km chi ph khi

thc hin.Vn l thtck ton v cng tc qun l qud phng sao cho qu ny

khng bi lm dng vo vic khc.

La chnng tin thanh ton: gim ri ro do binng t gi hioi,

gii php n ginnht l thanh tonbng ng nit v nh vy DN sbitchc chn

s tin mnh s nhn hay s tr vo k thanh ton quy nh trn hp ng. Tuy

nhin, vic thanh tonbng ng nit khngphi khi no cng thc hinc v li

ch ca nh NK v nh XKcng nhca ngi cho vay v ngi i vay l hon ton

i nghch nhau. Nh NK v ngi i vay s c li khi sdng ng tin thanh ton lngyu; ngc li, nh XK v ngi cho vay li munc thanh ton bng ng


13/74

7

tin mnh. Nhn chung vicsdng ng tin no lm ng tin thanh ton trong hp

ng mua bn ngoi thng hay hp ng tn dngquc t ni chung ph thuc vo

cc yu t nh s so snh lc lng gia hai bn k kt, v tr ng tin trn thtrng quc t, tp qun s dng ng tin thanh ton trn th gii, ng tin thanh

ton thngnht trong cc khu vc kinh t th gii.

p dng iu khon gi linh hot: vic p dng cc iu khon gi linh hot

cho php cc DN XNK gim thiuphn no nhng ri ro do binng t gi gy ra.

Khi p dng iu khon ny, nh XK v NK chp nhn iu chnh gi theo s bin

ngt gi cang tin thanh ton, do iu khon ny trong hp ng cn cgi l iu kinmbo theo gi c hng ha. Theo ,nut gi cang tin thanh

ton tng, gi hng XNK s c iu chnh gim xung; nu t gi ca ng tin

thanh ton gim, gi sc iuchnh tng. Cnc xc nhs tng gim t gi

ca ng tin thanh ton do hai bn tha thun, c th l vng, mt ng tin khc

tng innh, r tint Khi quy nhiu khon ny trong hp ng, cc bn c

tha ra mt mc gii hn min tr theo ch khi t gi binng qu mc mi

thc hiniuchnh gi.

p dng iu khon chia s ri ro: theo iu khon ny, khi k hp ng

ngoi thng, cc bn cam kt vi nhau mi bn s chu mtphnhuqucari ro do

binng t gi hioi gy nn trong khon thi gian t lc k ha n cho n lc

thanh ton. Thng t l quy nh l mi bn chu 50% ri ro, nhng cc bn c th

thng lng p dng mt t l khc. Ngoi ra trong hp ng ngoi thng, cc bn

c th quy nh nhng iu khonquyn chn cho php khi t gi binng ti mt

mc no , trong nhng iu kin nht nh, cc bn c th s dng mt ng tin

khc lm ng tin thanh ton thay cho ngtin quynh trong hp ng.

Sdng h thng thanh ton qua ngn hng: i vi cc DN, thc hin thanh

ton qua ngn hng v c khoch v chin lc r rng, s tc ngcat gi l c

th khcphcc v trnh c nhiuri ro.


14/74

8

Cc k thut bo him hotng: bn cnh vic s dng cc hp ng phi

sinh bo him, DN cn c thsdng cc kthuthotng bo him nh ghi

ha n bng bn t, p dng chin lc lead/lag (y mnhvic thanh ton hay lmchm qu trnh thanh ton) v netting. Ghi ha n bng bn t th DN XKs khng

phi gnh chu RRTG na nhng khng phi lc no DN cng c th thc hin c

iu ny do cnphthuc vo ngi mua. Nu ng tin thanh ton angb xung gi,

DN XK nn tr hon thanh ton (lag) cn DN NK nn y nhanh thanh ton (lead) do

hp ngang b mt gi. Ngc li,nung tin thanh ton ang ln gi, DN XK

nn y nhanh thanh ton cn DN NK nn tr hon thanh ton. Netting l bin php m

DN thc hin mt giao dch vi trng thi i nghch trng thi ngoi thin ti ca

DN. Mc d cc kthuthotng n gin hn vicsdng cc hp ng phi sinh,

vic p dng cc k thut ny ph thuc rt nhiu vo tng quan gia ngi mua v

ngi bn do h qu ca cc gii php ny l y RRTG cho i tc (tr k thut

netting).

1.2.3.2Sdngth trng snphm phi sinhCc CCPS l nhng cng c c pht hnh trn csnhng cng c c nh

cphiu, tri phiu nhm nhiu mc tiu khc nhau nh phn tn ri ro, bo v li

nhunhocto ra li nhun. Trong hotng XNK, cc CCPS c sdng chyu

nhmqun l RRTG, khi m li ch ca cc DN gn lin vi nhng binng ca t

gi trn th trng. Thng qua vic sdng cc cng c phi sinh, cc DN c thqun

l RRTG nu hai iu kincbnc png:

Ngoit lm pht sinh ri ro (v d USD) hoc ngoi t lin quan mt thit vi nc giao dch trn th trng ti chnh.

Thu nhpchu ri ro, mc ri ro v thi im phng nga ri ro c tnh tontng i chnh xc v hp l.

iu kin th hai gii hn hiuqu vic s dng cc cng c phi sinh phng

nga ri ro kinh t v bn cht ca loi ri ro ny l khng chc chn v lun bin ng

theo thi gian.


15/74

9

gm:

Hin nay, cc CCPS chyuc p dng trn th trng ti chnh th gii bao

Quynchn (Option) Khn (Forward) Giao sau (Future) Hon i (Swap)

Ngoi ra, cn c nhng bin tng ca cc cng cphbin ni trn nhm

p ng nhu cua dng v phng trnh riro cng nhucca nh u t.

(Nhndng phnbitcth cc cng c ti chnh phi sinh ch cht trn th

trng ti chnh Xem Ph lc C)

1.2.3.3Xy dng chng trnh qun tr ri roMt chng trnh qun tr ri ro DN c thit lp mt cch khoa hc s cho

php hnchtia nhng ri ro m DN gp phi trong cc hotng ca mnh, trong bao gm RRTG. Chng trnh quntrri ro DN c sdng xc nh nhng

ri ro, lng ha nhng tc ng, iu tra nguyn nhn v qun l nhng tc ng do

ri ro mang li. Chng trnh quntrri ro DN c thng dng trong nhiulnh vc,

t nhng ri ro m DN c th gpphi trong hotng chnh ca mnh, cho n phn

tch chs tn dng, th trng chng khon ti nhng tc ng ti cng ty khi danh

tingb e da.

Quy trnh ny gm c nhng bcchnh sau:

1. Xc nh mc tiu quntrri ro2. Nhndng v nh lng nhy cm3. a ra phng php gii quytri ro4. nh gi v gim st

Chng trnh quntrri ro DN c xy dng vi mcchphc v cho chin

lc. y l mt cng c ln khoch, khngphi cng cqun l cc hotnghng


16/74

10

ngy. Cng cnm bo rng ngui qun l v trin khai chng trnh chng trnh

qun tr ri ro phi c k nng v nh lng. Chng trnh qun tr ri ro c th p

dng cho kim ton vin, chuyn vin ngn hng hay cc chuyn gia trong lnh vc tichnh mun tm hiu v d bo xu hng trc khi a ra nhng quytnh c tnh

chin lc lu di. C rtnhiu cc chng trnh quntrri ro DN c trin khai,

nhng theo cc chuyn gia mt chng trnh ttphic xy dng da trn t hp

cc cng c ngu nhin, khoa hca ra quytnh, l thuyt tr chi v tm l ng x.


17/74

11

CHNG 2. THC TRNG QUN L RI RO T GI TRONG HOT

NG XUTT NHP KHU TI CC DOANH NGHIP VIT NAM

2.1Hotng xut nhp khu ca cc doanh nghip Vit Nam trongthi gian qua

u tin chng ta xem xt tnh hnh XNKca Vit Nam trong thi gian qua

t lm nn tng cho vic nh gi nhy cmi vi RRTG ca cc DN ca Vit

Nam khi tham gia vo hotng XNK.

NmXK(Triu

USD)

So vi

nm trc

t

NK(Triu

USD)

So vi

nm

trct

Tng

Cng

(Triu

USD)

So vi

nm

trc

t

1990 2404 - 2752.4 - 5156.4 -

1991 2087 86.8% 2338.1 84.9% 4425.2 85.8%

1992 2580.7 123.7% 2540.8 108.7% 5121.5 115.7%1993 2985.2 115.7% 3923.9 154.4% 6909.1 134.9%

1994 4054.3 135.8% 5825.8 148.5% 9880.1 143%

1995 5448.9 134.4% 8155.4 140.0% 13604.3 137.7%

1996 7255.8 133.2% 11143.6 136.6% 18399.4 135.2%

1997 9185 126.6% 11592.3 104.0% 20777.3 112.9%

1998 9360.3 101.9% 11499.6 99.2% 20859.9 100.4%

1999 11541.4 123.3% 11742.1 102.1% 23283.5 111.6%

2000 14482.7 125.5% 15636.5 133.2% 30119.2 129.4%

2001 15029.2 103.8% 16217.9 103.7% 31247.1 103.7%

2002 16706.1 111.2% 19745.6 121.8% 36451.7 116.7%

2003 20149.3 120.6% 25255.8 127.9% 45405.1 124.6%

2004 26485 131.4% 31968.8 126.6% 58453.8 128.7%

2005 32447.1 122.5% 36761.1 115.0% 69208.2 118.4%2006 39826.2 122.7% 44891.1 122.1% 84717.3 122.4%


18/74

12

2007 48561.4 121.9% 62764.7 139.8% 111326.1 131.4%

2008 62685.1 129.1% 80713.8 128.6% 143398.9 128.8%

2009 57096.3 91.1% 69948.8 86.7% 127044.8 88.6%

Bng2.1 Kim ngch XNKca VN thi gian qua ( Ngun:TngCcThngK)

Biu th hin tnh hnh xut nhp khu caVit Nam trong thi gian qua

160000

140000

120000

100000

80000

60000

Tng kimngch

Xut khu

Nhp khu

40000

20000

0

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Hnh 2.1 Biu thhin kim ngch XNKca VN qua cc nmNgun TCTK

Biu th hin tnh hnh xut nhp khu ca Vit Namso vi nm trc qua cc nm

160%

150%

140%

130%

120%

110%

Xut khu

Nhp khu

100%

90%

80%

Hnh 2.2 Biutl tng/gim kim ngch XNK qua cc nmNgun TCTK


19/74

13

T nhng s liu v biu th hin tnh hnh XNKca Vit Nam trong thi

gian qua cho thytng gi tr hng ha XNKcaVitNam tng dn qua cc nm mc

d khng u nhau. Nu nh nm 1990 tng gi tr hng ha XNKch l 5156.4 triuUSD th n nm 2009 l 127044.8 triu USD, tng n 24.6 ln. Tng gi tr hng

ha XNKnm 2008 t gi tr cao nht vi 143398.9 triu USD, gp 28 ln so vi nm

1990.

Kim ngch XK nm 2008 tng 26 ln so vi nm 1990, t mc 2404 triu

USD ln mc 62685.1 triu USD, tnh bnh qun th gi tr hng ha XK tng

19.86%/nm, mt mc tng trng kh cao. Nhng sang nm 2009 do tc ng cakhng hong ti chnh ton cu nn XKb gim st. Biu cho thy kim ngch XK

caVit Nam utng vi vi tc nhanh tnm ny qua nm khc ch duy c nm

1998 ch tng 1.9% so vi nm 1997, nm 2001 chtng 3.8% so vi nm 2000 v nm

2009 th ch t 91.1% so vi nm 2008, iu ny c gii thch nh sau:

Giai on 1997-1998: do nh hng ca cuc khng hong ti chnh Chu vonm 1997 v tc ngca hin tng thi titbt thng nh hng ln tnh hnhsn xut.

Giai on 2000-2001: do cc th trng ln tiu th hng ha caVit Nam nhM, Nht ... u ri vo khng hong, chnh iu ny gy kh khn cho hot

ng XKcaVit Nam.

Giai on 2008-2009: do tc ng ca cuckhng hong ti chnh ton cu ngthi do gi cca mt smt hng XKch yu nhiu, c ph, go... u gim

mnh.

Cc mt hng XK caVit Nam cng c s thay i. Nu trc kia Vit Nam

chyu XK ti nguyn, nguyn vt liu th, cc sn phm khng yu cu trnh sn

xut cao, hm lng cng ngh, cht xm cn thp th dndn cc mt hng ny

c thay thbng nhng mt hng qua chbin v i hi trnh sn xut cao.

ng thi vi nhng thun li t vic gia nhp WTO, gi tr XK ca cc nhm hng,

ngnh hng thay i theo chiu hng tt. Chng hn i vi ngnh nng nghip,

sau 3 nm gia nhp WTO, ngnh nng nghip Vit Nam tc nhng kt qu r


20/74

14

rt. Gi tr XK tip tc duy tr tng. Nu nh nm 2007, gi tr XKca ngnh t

xpx 12.5 t USD th nm 2008, con s ny l 16 t USD v nm 2009 XKt 15.4 t

USD. Cn cn thng mi nng lm thysnnm 2007 xut siu 5.450 t USD, nm2008 tip tc tng xut siu vi mc 5.874 t USD v nm 2009 l 7.3 t USD. Nm

2009, kinh tth gii khng hong, mc thun li gimi. Kim ngch XK nng

sn vn tng nhng gi gim. c bit,nm 2009 l nm khng hong nng n khin

gi c cc mt hng nh c ph, go,iu... u gim nhng khi lng XK vn tng.

l nhng chuyn bin tch cc trong hot ng XK caVit Nam trong thi gian

qua.

V tnh hnh hnh NK, tnm 1990 n 2009 gi tr hng ha NK lun cao hn

gi tr hng ha XK khinVit Nam lun l mt nc nhp siu. Gi tr hng ha NK

ca Vit Nam vo nm 2009, d b tc ng ca khng hong ti chnh ton cu

nhng cng gp 25 ln so vi nm 1990, tnh bnh qun tngn 18.56%/nm, cao hn

c mc tng bnh qun mi nm ca gi tr hng ha XK. Nu tnh nm 2008 th gi tr

hng ha NK l 80713.8 triu USD, gp 29 so vi nm 1990. iu ny cng kh d

hiu l do Vit Nam ang trong qu trnh cng nghip ha, hin i ha nn nhu cu

my mc thitb t nc ngoi l kh cao khi m trnh sn xut trong nc cn

hnch v nhu cus dng hng NK ca ngi dn cn cao, ng thi theo xu hng

gi c cc mt hng NK gia tng. cbit l sau khi gia nhp WTO th gi c cc hng

ha NK gim do mc thu NK gim dnn nhu cu NKcng tng cao. Tuy nhin

trong cc nm 1997, 1999 v 2001 th gi tr NKtng t so vi nm trc v thm

ch cn gim st vo nm 1998 v 2009. Nm 1997 so vi nm 1996 chtng 4%, nm

1999 so vi nm 1998 chtng 2.1% v nm 2001 so vi nm 2000 chtng 0.8 %. Cn

nm 1998 so vi nm 1997 gim 0.8% v nm 2009 so vi nm 2008 gim n 13.3%.

Nhng iu ny c l gii l do tc ng ca cc cuc khng hong kinh t nm

1997-1998, nm 2001 v gny nht l cuc khng hong ti chnh ton cu din ra

na cuinm 2007 v nm 2008, nhng cuc khng hong ny tc ng khin cho

nhu cuu t my mc, trang thitb NK cho qu trnh snxut gim st v nhu cu

chi tiu hng ha NKcng st gim theo.


21/74

15

V cc mt hng NKcng c nhiu thay i, t NK nguyn vt liu, my mc

phc v cho snxut v hng ha tiu dng th dndn chng ta ch cn NKias

l cc my mc, nguyn vt liu phc v cho qu trnh snxut kinh doanh cn hngtiu dng a sc thay th bi hng tiu dng sn xut trong nc. y l nhng

chuynbin tch cc trong hotng NK m ta cn duy tr v pht huy trong nhng

nm sp ti.

2.2Nhng bin ng chnh ca t gi trong thi gian quaTrong cc cp t gi hioi trn th trng ngoi hi ca Vit Nam th cp t

gi USD/VND chim gi mt vai tr rt quan trng khi chim 80% tng gi tr giao

dch hng ha trong hot ng ngoi thng ca Vit Nam. Do , chng ta s tp

trung xem xt dinbin cacpt gi ny trong thi gian qua. Binngca cc cp

t gi khc nh EUR/VND, JPY/VND trn th trng ngoihi t nhiucng c nh

hng n hotng XNK nn cng cnc xem xt.

2.2.1 T gi USD/VNDa.Trc khi gia nhpT chc Thng mi Th gii (WTO)

Giai on trc khi gia nhp WTO l mt khon thi gian kh di s gy kh

khn cho vic phn tch, do chng ta ch tp trung vo phn tch dinbin ca t gi

USD/VND tnm 1993 n nm 2006 v nhng l do sau:

Trong giai on ny tnh hnh XNKca Vit Nam c nhng chuyn bin tt vtng dn v khi lng ln gi tr qua cc nm, dn thhinc vai tr ca ni vi nn kinh t.

Tnh hnh lm pht v li sut caVit Nam btui vo n nh, cc chnhsch cang v Nh Nc btu pht huy tc dng, toiu kin cho vic

pht trinnn kinh t trong nc.

T gi hioi USD/VND dndn btc tn hiu t th trng, phn nothot khisqun l ch quan ca nh nc.

Trong giai on ny ta cng cn ch ncuc khng hong ti chnh Chu

nm 1997 v n t nhiucngnh hng n nn kinh t caVit Nam.


22/74

16

u tin ta xt nt gi USD/VND t 1993 n 1996, thi im trc khi xy

ra cuc khng hong ti chnh tin t Chu 1997. Di y l bng th hin t gi

USD/VND qua cc nm:

Nm T gi chnh thc Tc tng t gi

1993 10835 -

1994 11000 1.52%

1995 11010 0.09%

1996 11060 0.45%

Bng2.2 T gi USD/VND chnh thc qua cc nmNgun: Vqun l ngoihiNHNN

T gi trong giai on ny rt t binng, d tng dn qua cc nm nhng vi

t lrtnh, tnh bnh qun th mc tng t gi gia USD v VND hng nm ch vo

khong 0.687%, v th khng gy ra nhng tc ng ng ki vi cc DN c hot

ng XNK.

Tuy nhin t gi btu c nhng bin ng mnh m v phc tp k t nm1997 khi cuc khng hong ti chnh tin t Chu xy ra. Vit Nam cng chunh

hng, tc ng t cuc khng hong ny. u tin n gy ra sc p lm gim gi

VND trn th trng k t thng 08/1997, ng mt thng sau khi ng Baht ca Thi

Lan bthni,ng thi do tm l th trng lo scc ng tin mnh khc c bit l

ng Nhn dn tca Trung Quccng s ph gi kch thch tm l, hnh ng tch

tr ngoittng cao v chnh iu ny y t gi ln cao nhng vn lun lun xy ra

tnh trngcu vt cung c trn th trng ngoi t chnh thc ln ch en vo cui

nm 1997 v trong nm 1998. Ch xt trn th trng chnh thc th t gi USD/VND

nm 1997 vo khong 11732, tc tngn 6% so vi nm 1996 cn t gi USD/VND

vo nm 1998 vo khong 13312, tc tng n 13.5% so vi nm 1997. Nh vy ch

ring 2 nm 1997 v 1998 m t gi binng ht sc mnh m, t cng thy r

nguy ci mt vi RRTG nu khng phng nga. ng thi cng cn lu thm l

t gi qua cc thng trong hai nm 1997 v 1998 cng c nhng s chnh lch kh ln.Tuy nhin t nhiucng c bn tay can thip ca Nh nc, iu ny l hp l trong


23/74

17

bicnh nhm trnh nhng tc ng nng ntcuc khng hong trong nm 1997 n

Vit Nam.

T nm 1999 n nm 2006 t gi USD/VND tng dn qua cc nm vi nhng

tl khc nhau nhng khng binng mnh nh nm 1997 v 1998, tnh bnh qun t

ltng vo khong 2%/ nm.

NmNgn Hng Ngoi Thng

Mua vo Bn ra

1999 13939 13945

2000 14166 14169

2001 14798 14800

2002 15267 15270

2003 15491 15495

2004 15691 15696

2005 15778 15786

2006 15991 15994

Bng2.3 T gi USD/VND qua cc nm - Ngun:Tnghp tbo co thng nin

ca NHNN VitNam t1999 n 2007

Mc d bnh qun t gi USD/VND bin ng tng 2% mi nm nhng trn

thc t th mcbinng mi nm l khc nhau, theo tnh ton da trn t gi bn ra

ca Ngn hng Ngoi Thng th mc tng nm ny so vi nm trc ln lt l: nm2000 tng 1.6%, nm 2001 tng 4.45%, nm 2002 tng 3.18%, nm 2003 tng 1.47%,

nm 2004 tng 1.3%, nm 2005 tng 0.57%, nm 2006 tng 1.32%.

T 1999 tri th t gi c nh nc nnh theo quy lut cung cu trn th

trng ngoi hi, c xy dng trn c s gi mua bn ca th trng ngoi t lin

ngn hng, l gi c tha thun gia cc bn, trn cs NHNN a ra gi chnh thc

cho ngy hm sau v bin dao ng cho php i vi tng loi giao dch. CcNHTM c php xc nht gi mua v t gi bn i vi USD l khng qu 0.1% so

vi t gi bnh qun giao dch lin ngn hng do NHNN cng b hng ngy vo thi


24/74

18

im. Bin dao ng sau cng c mrng dn ph hp vi xu hng

hinhp kinh t quc tcaVit Nam vi t gi giao ngay bng t gi giao dch bnh

qun lin ngn hng cng hoctr cho bin dao ng t gi. Sau y l bin daongt gi c NHNN cng bt nm 1999 nnm 2006:

Thi gianBin dao ng t gi

USD/VND

25/02/1999 +/- 0.1%

01/07/2002 +/- 0.25%

31/12/2006 +/- 0.5%

Bng2.4 Bin dao ngca t gi USD/VND qua thi gianNgun: NHNN VN

Thng qua bin dao ng c quy nh, t gi USD/VND giai on ny mc

d c tn hiu t pha th trng tuy nhin phn no vn cn c sbo h kh

nhiut pha nh nc khi m bin dao ng nm trong mt khong tng i nh

(t +/- 0.1% n +/-0.5%).

T gi USD/VND t 1993 n 2006 tng dn qua cc nm vi mc bin ng

khc nhau v xu hng tng dn. Nu nh vo nhng nm 1993, 1994 t gi bin ng

khong trn di 1% th vo nhng nm sau mcbinng ny l vi phn trm.

Tuy nhin, vo cui giai on ny t gi i vo nnh khi mc binng gim

xung v cn khong 1%. l mt trong nhng thnh cng trong chnh sch iu

hnh t gi caVit Nam trong giai on ny.

Trn y l nhng dinbin cat gi USD/VND tiVit Nam trong giai on

trc khi gia nhp WTO, nhng nu ch dng tiy th s l mtthiu st khi ti Vit

Nam ngoi th trng ngoit chnh thc cn tnti th trng ngoit t do chu s

iu khin ca quy lut cung cu. Th trng ngoi t t do cung cp mt lng

ngoi t kh ln cho cc DN thanh ton trong hotng XNK khi m lng ngoi t

trn th trng chnh thc khng png nhu cu v i khi l kh tipcni vicc DN va v nh.


25/74

19

Bng sau th hint gi USD/VND bnh qun trn th trng t do:

NmTgi

USD/VND

So vi nm

trcNm

Tgi

USD/VND

So vi nm

trc

1993 10636 - 2000 14265 +2.2%

1994 10978 +3.2% 2001 14836 +4.0%

1995 11042 +0.6% 2002 15275 +3.0%

1996 11010 -0.3% 2003 15522 +1.6%

1997 11985 +8.9% 2004 15722 +1.3%

1998 13494 +12.6% 2005 15895 +1.1%

1999 13959 +3.4% 2006 16004 +0.7%

Bng2.5 Binngt gi USD/VND qua cc nm - Ngun :Tp ch ngn hng2/2002

v bo co thng nin ca NHNN t1999 n 2007

Trong giai on 1993-2006, s bin ng ca t gi USD/VND trn th trng

ngoi t t do l kh ln vi mc tng bnh qun 3.2%/nm, ring nm 1997 v 1998 l

8.85% v 12.6%, v th RRTG l iu kh trnh khi. Cui giai on ny mc bin

ngt gi trn th trng t do gim v nnh hn.

b.Sau khi gia nhp WTOVit Nam chnh thc tr thnh thnh vin th 150 ca WTO vo ngy

11/1/2007. Sau khi gia nhp WTO, Vit Nam phi tun th theo nhiu quy nh v cam

kt vi WTO trong c nhng quy nh v XNK, ngoi hi v thanh ton quc t

(Xem Ph lc D). n lt n, nhng cam kt ny li c tc ng trc tip n kt qu

hotng ca cc DN trong nc thng qua thu v s lng XNK, hay gin tip qua

nhng bin ng v t gi trn th trng t nhng quy nh c lin quan ca chnhph.


26/74

20

Nm 2007, t gi USD/VND st gim vo u nm v tng dn ln vo cui

nm, t mc 16080 VND/USD cho c nm, tng ln 0.6% so vi nm 2006. Vo

cuinm 2007, nhng duhiucacuc khng hong ton cu xuthin v VitNam chu nhng tc ng khng nh,nht l vo cui 2008 v nm 2009. Giai on

ny t gi USD/VND cng c nhng binng ht sc mnh m.

Nm 2008, t gi ln xung tht thng vi cng cao nhtt trc ti nay.

C lc ngn hng tha ngoi t,tchi mua, c lc la khan him, c ngn hng, DN

v ngi dn u lo gm gi ngoi t. Chnh sbinng cung cu ny cng vi s

lch pha ca dng ngoi t ra v vo Vit Nam l nguyn nhn chnh dnn s binng ln n cc im cat gi trong nm ny. Th trng ch bnh n khi Nh nc

chnh thc can thip v lnu tin cng khai dtr ngoi hiquc gia. Cth l:

Qu 1/2008: t gi nim yt ca cc ngn hng lin tc gim, di mc sn, htbin cho php. Trn th trng lin ngn hng t gi USD/VND lin tc st

gim t mc 16112 VND/USD xung mc thp nht l 15560 VND/USD. Hot

ng carry trade (kinh doanh chnh lch t gi v li sut)ca gii u t v ucnc ngoi a vo Vit Nam mt lng ngoi t ln nhm hng chnh

lch li sut (do li suttinng cao hn la M), ng thi hng chnh lch

t gi khi ng ni t ln gi. Cng thi im ny, cc NHTM liy mnh bn

USD v NHNN tin hnh kim ch lm pht khng mua lng USD thng d

ngoi th trng nhm hn ch vic bm thm tin cho nn kinh t. Chnh nhng

nguyn nhn ny gy ra tc ng tng hp trn th trng lm t gi

USD/VND gim trong c qu 1/2008. T gi USD/VND trn th trng t do

cng chu chung mt cnh nh trn th trng chnh thc khi bin ng trong

khong 1570016000 VND/USD.

Qu 2/2008: di p lc thm ht cn cn thng mi, nhu cu mua ngoi t trnca DN t NK hng ha cao, nh u t nc ngoi bn tri phiu chnh ph

rt vn cng vi tm l gm gi ngoi tca ngi dn v gii uctin t

y t gi tngdn u v t ngt tng mnh t gia thng 6, nhim t gitrn th trng t do ln n 19400 VND/USD vo ngy 18/06/2008, cch hn

mc trn n 2600 VND. Lc chnh nhu cu chuyntin ra ca nc ngoi do


27/74

21

nhn nhn khnng ng tin Vit Nam mt gi, v btn kinh t vm, lm

lch nghim trng cn cn cung cu ngoi t. Trc tnh hnh th vo

27/06/2008 NHNN tng bin dao ng t gi USD/VND t +/-1% ln +/-2%. Qu 3 v 4/2008: cng vi siuchnh bin dao ng t gi trn, NHNN ln

u tin trong lch s, cng b cng khai dtr ngoihi quc gia t 20.7 t

USD khi cc thng tin trn th trng cho rng USD ang khan him. ng thi

NHNN ban hnh mt lot cc chnh sch nhm bnh n th trng ngoi t.

Chnh nh nhng s can thip kp thi ny m cn st USD phn no c hn

ch,t gi trn th trng t do gim mnh t mc 19400 VND/USD xung cn

16400 VND/USD v giao dch bnh n quanh mc 16600 VND/USD trong c qu

3 v c thng 10 v 11/2008. Sau , t gi t ngt tng tr li t mc 16600

VND/USD ln mc cao nht 16989 VND/USD vo 25/12/2008, sau gim nh.

Sau khi NHNN tng bin dao ng t gi USD/VND t +/-2% ln +/-3% vo

7/11/2008, t gi USD/VND tng n mc 17440 VND/USD, nguyn nhn l do

nhu cu ngoit ca cc nh u t nc ngoi v cc ngn hng nc ngoi tng

cao cng vi nhu cu mua USD nhp lu vng khi NHNN khng cho phpnhp vng.

Nm 2009, t gi USD/VND cng binng ht sc phc tp. Vi chnh sch t

gi c nh c qun l neo theo ng USD, y l nm ghi nhn sbinng mnh ca

t gi USD/VND cng vi nhng binng USD so vi cc ng tinch cht khc.

Sthiuht trong ngun cung USD t cc ngun cung truynthng nh XK, FDI, kiu

hi, du lch ... trong khi nhu cu NKlitng ln c coi l nguyn nhn dnncngthngt gi USD/VND tiVit Nam. Cng lc vi chnh sch cho vay VND c

shtrca chnh ph khin cho li sut vay VND gn bng li sut vay USD (khong

4-6%) toiu kin cho cc DN NK vay VND mua USD phc v cho hotng

thanh ton trnh RRTG. Hin tng ny cng gy sc p ln t gi v cng thng

thanh khon trn th trng ngoi hi. T gi ngoi t bnh qun lin ngn hng c mc

tng cao nht vt mc17861 VND/USD ln ti 18492 VND/USD, tng 10% so vi

cuinm 2008.


28/74

22

Cng do tc ng ca cuc khng hong ti chnh ton cu, khuynh hng suy gim

kim ngch XNK trnn r nt trong nm 2009. Trc tnh hnh ny, vo thng 3,

Thngc NHNN Vit Nam quyt nhiu chnh bin t gi gia VND vi USDtng t mc +/-3% ln mc +/-5% nhm m bo cho hotng kinh doanh ca cc

DN c hotng XNK, chnh iu ny gp phn lm t gi USD/VND tng ln

vo na u nm 2009. Vict gi gia tng tuy htrXK nhng li bt li cho NK, v

nut gi tip tc gia tng cng vi xu hng gia tng trong lm pht ti thi im ny

s lm mt nim tin ca nh u t nc ngoi VND. Vic cc nh u t nc ngoi

bn rng trn th trng chng khon vo qu 2/2009 cho thy iu . T gi

USD/VND trn th trng t do t mc 20000 VND/USD vo ngy 11/11/2009.

Vo 25/11/2009 NHNN cng b quytnh iuchnh bin dao ng t

gi USD/VND t +/-5% xung cn +/- 3%, ng thi iuchnht gi bnh qun lin

ngn hng tng thm 5.44% ln mc trn 18500 VND/USD. Bn cnh, vic yu cu

cc tng cng ty, tp on ln bn ngoi t cho cc NHTM ca NHNN thu c

nhng tn hiu tch cc v ngun ngoit trnn d dng tip cn hn vi cc DN.

Tnh n 31/12/2009, vi ssn sng ca cc DN, s d tin gi ca 7 tpon, tng

cng ty Nh nc ln ti 1.9 t USD v s ngoit mua c ca cc NHTM t

s tin gi (450 triu USD). Thc t c th nhnthy, sau giai on tng nng ca t

gi t cui thng 10, cng thng t gi cui nm du bt, mc t gi giao dch

USD/VND mc 19100 - 19300 vo cui nm 2009.

2.2.2 Cc cpt gi quan trngkhcNh nu trn, t gi USD/VND c coi l t gi c s v l t gi quan

trng nht trong hot ng ngoi thng ca nc ta. T gi hi oi ca ng Vit

Nam gn lin vi mt r ngoit, trong USD chim mtttrng rt ln khin ng

VND hu nh c neo vi USD. Ni nh vy khng c ngha cc ngoi t khc l

hon ton khng c tc ng. Mt s ngoi t quan trng khc ngoi ng la M

nh EURO (EUR), ng Yn Nht (JPY) hay ng Bng Anh (GBP) cng c nh

hng khng nhn hotng XNKca cc DN trong nc. Bin ng ca nhng

ngoit ny so vi VND phthuc kh nhiu vo binng ca chng so vi USD, v


29/74

23

ngVit Nam cng c lin quan cht ch vi ng USD. Chnh v th, phn ny s

trnh by bin ng ca USD so vi cc ngoi t khc.

Ngoi t quan trng nht sau USD chnh l ng tin chung Chu u EURO. K

t khi ra i nm 1999, t gi EUR/USD tri qua nhiubinng mnh m v kh

lng. Khi mi lu hnh mt ng EURO bng mt ng USD. Nhng ch sau mt

thi gian ngn,ng EURO gim gi lin tc, c thi gian ng EURO ch cn bng

USD (nm 2001), gim gn 30% gi tr. V khi nn kinh t M bc vo thi k

suy thoi, gi ng USD lin tc st gim. ng EURO v th m ln gi soving

USD gn nh lin tc, v vo thng 12/2004, 1 EURO n n 1.36 USD, tng trn60% so vi thi in gim gi nm 2001 trc . Bc sangnm 2005, nn kinh t

Mphc hi tng trng mt cch vng chc (tng 4.4% xp x mc 4.5% ca nm

1997 v cao nht t 1998), nh u t dn lyli nim tin, cng vi nhng tin tc

khng kh quan trn th trng Chu u, cng thm li sutng USD tip tc tng

ln, do gi EURO gim xung n mc 1 EURO ch bng 1.22 USD vo nm 2005.

Nhng thng unm 2006 ng EURO tng gi mnh sau khi Ngn hng Trung ng

Chu u (ECB) nng li sut t 2.25% ln 2.5%, lc ny 1 EURO ic 1.28 USD,

tng ng mc tng 2.4%. Nm 2007 chng kin mc tng gi k lc ca ng

EURO so vi USD, lc ny 1EURO nn 1.38 USD. Nguyn nhn cas tng gi

ny l do nn kinh t M vo nm 2007 c duhiu ca nhng sbtn, ngay sau

l khng hong tn dng bng n v lan rng sang nhng nn kinh t khc, dnn

cuc khng hong kinh t ti chnh ton cu vo nm 2008.

Na u nm 2008, Cc D tr Lin bang M (FED) lin tc ct gim li

sutcbnng USD v bm hng trm t USD vo h thng ngn hng nhm cu

nn kinh t thot khi suy thoi. Trong khi , Ngn hng Trung ng chu u (ECB)

vn tp trung ch yu vo nhim v chng lm pht, ch trng gi li sut ng

EURO mc cao. Chnh sch tin t ny ca ECB i ngc chiu vi chnh sch tin

tca FED khin li th nghing vng EURO v gii u t quay lng li vi

USD, 3 thng u nm chng kin s tng gi lin tc ca EURO so vi USD, gia

thng 3/2008, 1EURO i c 1.58 USD. Gia nm 2008, vi s suy yu nghim

trng ca nn kinh t M, EURO ln gi vi mc cao klc so vi USD, vi mt


30/74

24

EURO ic 1.6038 USD ngay sau khi FED pht i thng ip nn kinh t nc

ny anggp v vn kh khn. Cui nm 2008, t gi USD vt ln so vi cc ngoit

khc. Trc y, khi kinh tM c vn, cc nh u t b USD sang nm giEURO. Giyang c xu hng ngc li gp phn lm USD ln gi. Cc nc

trong khu vc sdng ng EURO bt an vi GDP trong qu 4/2008, gim 1.5% so

vi qu 3, thay v ch gim 1.3% nh d bo. ECB bt uct gim li sut, v giai

on ny chng kin mc tng cang USD ln ti 10.4%, a USD v mc t gi

mt EURO bng cha y 1.3 USD.

Nm 2009 va qua cng chng kin nhiu binng ca ng EURO. Nhnggiao dchu tin vo u nm chng kin s rt gi cang EURO. Nguyn nhn

khin USD ln gi cng khng ngoitr do khnghong ti chnh tht sn su vo

nn kinh t Chu u, khin li sut EURO lin tcc iuchnh gim nhm phc

hi nn kinh t, v do ko USD hi phc mnh, EURO mt 0.54% gi tr so vi

USD. Kt thc nm 2009 vn l nhng binngtng gim kh lng trc cang

EURO so vi USD, s thay i ny ph thuc nhiu vo nhng thng tin trn th

trng, sc khenn kinh t th gii, ng thi ca nhng cquan chc nng ca M,

Chu u v cc nc khc, kt hp vi k vng ca nhng nh u t.

Vic ln xung trong t gi hioi gia hai ng tin ln l USD v EURO

tc ng khng nh n hot ng XNK ca cc DN Vit Nam, do t trng ngoi

thng gia Vit Nam v EU ngy cng ln nn ng EURO c nh hng cng nhiu

n XNKcaVit Nam. C nhiu kin khc nhau v tm quan trng kinh tca mt

ng EURO mnh.Mt mt cc nguyn liuaphn vn tiptcc mua bn bng

ng la M, v th m mtng EURO mnh c tc dng lm gim gi cc nguyn

liu.Mt khc, gi ng EURO cao s lm cho XK t vng EU trnn t v v th

mtng EURO c gi cao s lm cho tng trng kinh t yui trong mt chng mc

nhtnh.Mt khc nung EURO mt gi so vi USD, ch cc DN c cc khon n,

hp ng NK phi thanh ton bng EURO th c li, l cc DN NK thit b, xi

mng, du kh, chbin hoa qu, hocht... tth trng mtsquc gia chu u s

dng EURO. Cn cc DN XK no c ngun thubng EURO khi tnh i ra VND s b

thit.


31/74

25

T gi cc ngoi t khc nh JPY, GBP so vi USD trong thi gian qua nhn

chung cng bin ng tng t nh t gi EUR/USD, tng trong cc nm 2001 n

2004, v gim tu nm 2005, v binng tht thng trong giai oncui 2007-2009. Giai on 2002-2003, JPY tng gi 21.9% so vi USD, xt mc trung bnh ca

nm 2004 so vi 2003, t gi JPY/USD li tng 6.8%. Vo thi im thp nht ca

ng USD so vi JPY (14/5/2004) mt USD ic 102 JPY. Tuy nhin n thng

10/2005, JPY xung gi n mc thpnht trong vng 16 thng, mc 1 USD n

113 JPY, gim 10.8% so vi thi im thng 5/2004. Sd nh vy l v giai ontng

gi ca cc ngoit trn c nguyn nhn su xa v chyu l do ng USD mt gi so

vi ttc cc ngoit mnh khc. u nm 2006, ng USD chng li v gim gi

kh mnh 2.6% so vi ng JPY, vo nhng ngy cui thng 8 ng USD tng tr li

v tng 0.335% so vi ng JPY, ng yn Nht gim gi mnh so vi ng USD vo

cui nm, nguyn nhn chnh l do quyt nh gi nguyn mc li 0.25%/nm ca

Ngn hng Trung ng Nht khin cc nh u t tht vng v quay lng li vi

ng tin ny. Sang nm 2007, ng Yn Nht lp mt k lc mi khi gim 8% so

vi ng la M (ti Tokyo ngy 23/5, lc m ca, ng Yn ch cn 121.36

Yn/USD). Nguyn nhn l do trc , FED quyt nh gi nguyn li sut

5.25%.Nm 2008 vi snh hng su v rngcacuckhng hong ti chnh n

khu vc Chu , ng Yn cng c nhiu bin ng tri chiu. Sau nhng t tng gi

vo u nm do s suy yucang USD, n qu 2/2008 ng Yn Nht li gim

nhanh so vi USD (ti Tokyo, ngy 4/4, lc m ca, ng Yn cn 102.8 Yn/USD,

gim 3.1% so vi mttun trc ). Tuy nhin, so vi cng k nm trc, ng Yn

vntng 13.5% so vi USD. Kt thc nm 2008, YnNhtc nh gi l ng tinmnh mnht,tng gi ti 25% so vi ng USD v 30% so vi ng EURO. Ngc

li,ngbng Anh giai on ny mt gi ti 23% so vi ng USD v 20% so vi

ng EURO do Ngn hng Trung ng Anh h li sut chng chi vi suy thoi

kinh t. Nm 2009 chng kins hiphc bc uca nhng nn kinh t ln, c

bitl nn kinh t M. Chnhiu ny gpphn vo stng gi ca USD, theo l

ng Yn xung gi sao vi la M.Kt thc chuibinng mnh m do nhng

tintrin tch cc trong nn kinh t,cuinm 2009 JPY gim mnh.


32/74

26

Nh vy trong thi gian qua trong khi t gi USD/VNDbinng hu nh ch

theo mt chiu tng th t gi USD so vi cc ngoit khc (cng c th hiu l t gi

VND so vi cc ngoit khc) libinng theo c chiutng v chiu gim tng iphc tp v mnh m. Cc DN sdng cc loi ngoit ny trong hotng XNK thi

gian qua cng chu khng t nh hng tsbinng.

2.3Sthay i nhy cm ri ro t gi ti cc doanh nghip c hotng xut nhp khu

Vic xem xt tnh hnh XNK v dinbinca t gi USD/VND v cc ngoi tkhc i vi VND s l c s nh gi nhy cm RRTG i vi cc DN Vit

Nam khi tham gia vo hotng XNK trong thi gian qua.

Qua nhng g tm hiu trn y th r rng l nhy cm i vi RRTG ca

cc DN khi tham gia hotng ngoi thng l tngdn theo thi gian.

Trong giai on trc khi gia nhp WTO hu nhnhy cm i vi loi ri

ro ny cc DN Vit Nam tham gia vo hot ng XNK l khng ng k. nhy

cmch gia tng vo hai nm 1997 v 1998 khi t gi USD/VND trn th trng c s

bin ng mnh. Nguyn nhn l do t gi USD/VND tuybtc tn hiuth trng

nhng vn cn chus chiphimnh t pha Nh Nc khincpt gi ny cng nh

cc cpt gi khc hu nhnnh, t gi USD/VND ch dao ng trong mt bin

hp (khong +/-0.5%). Ngoi ra, RRTG v nhng tc ngbt li ca n n tnh hnh

snxut kinh doanh ca DN trong giai on ny cng t khi c cpn. Loi riro ny chbtuc quan tm vo nhng nmcui trc khi gia nhp WTO nhm

chunb tinhthn, tm l vng chc trc khiphii mt vi nhiuloiri ro hn, m

trong RRTG l khng th no trnh khi.

Sau khi gia nhp WTO, nhy cm i vi RRTG ca DN tham gia vo hot

ng XNK l cc k cao vi nhng binng phc tp cat gi cng vi s gia tng

ng k trong kim ngch XNK. C th ni cha lc no m vn RRTG c quantm nh lc ny.Nhiu DN chutntht do RRTG trong hotng XNKcng nh

hotng tn dng.


33/74

27

Mtsvdvthithica cc DN c hotngXNK do RRTG c thk

n nh

DN Cphn nha Bnh Minh mi thng NK t 2500 3000 tn nguyn liu

cng mt 5 tng trong thng 5 v 6/2008. Ln hn, theo lnh oTpon Dt

may Vit Nam, trong thi im ,Tpon thithi ti khong 50 tng do chnh

lch gia gi USD thu t XK bn cho cc NHTM v gi USD mua phc v cho NK

nguyn liu. Trong 10 thng u nm 2009, Cng ty Vn ti xng du VIPCO (VIP)

cng b li nhun trc thu l 101.8 t ng, t 115% k hoch nm. Nhng n

thng 12-2009, Ngh quytHing quntr cng ty cngbiuchnh khochli nhunt mc ban u l 88.5 tng xung cn 55 tng. Theo VIP, vic gim k

hoch li nhun l do cng typhi trch lp d phng ri ro do t gi tng mnh trong

thi gian qua. VIP ang c khonnvay khong 60 triu la M, khon trch lp d

phng l 30 tng, nn li nhun trc thubnh hng. Trong khi , khi nh

nc va cng b thay i t gi la M v ng Vit Nam vo ngy 25/11/2009,

thm 5.44%, Cng ty PV Drilling (PVD) cng dnh li nhuns gim khong 5%

so vi dkin ban u do phi trch lp d phng RRTG. Vi Cng tyNhitin Ph

Li (PPC), kt qu kinh doanh 11 thng rt kh quan, doanh thu t 4106 tng, vt

7% so vi khoch nm, li nhun sau thu 11 thng t 1193 tng. Tuy vy,n

htnm 2009, ng NguynKhc Sn, Tng gim c PPC, cho bit do phi trch lp

khon chnh lcht gi khong 527 tng nn li nhuncuinmch cn hn 500 t

ng. L mt DN dc kinh doanh ni a, doanh thu XK ca Cng ty Dc Hu

Giang (DHG) khng ng k,ch khong 1.5-2 triu la M/nm; trong khi gi tr

nhp nguyn liu kh ln, khong 30 triu la M/nm nn t gi thay i c tc

ng ln n gi thnh sn phm ca cng ty. l nhng v d cho tc ng ca

RRTG i vi tnh hnh snxut kinh doanh ca cc DN.

Tm li trong thi gian qua, nhy cm i vi RRTG cc DN Vit Nam c

tham gia vo hot ng XNK tng dn v thc s cao vo nhng nm gn y.

chnh l iu m cc DN cn lu v nghin cu phng php khcphc nhm hn

chtntht, duy tr hotng v nng cao sc cnh tranh trn cth trng trong nc

v quct.


34/74

28

2.4Thc trng qun l ri ro t gi trong hotng xut nhpkhu ca cc doanh nghip Vit Nam

2.4.1 M t mukho st tm hiu v thc trng qun l RRTG ti cc DN Vit Nam c tham gia vo

hot ng XNK, mt kho st (Bng cu hi kho st xem Ph lc A) c tin

hnh vi mu l cc DN c tham gia vo hotng XNK trn a bn thnhphH Ch

Minh v tnh Bnh Dng, hai a phng c s lng cc DN tham gia vo hotng

XNK cao v kim ngch XNK hng nm cng thuc vo loi cao so vi cc a phng

khc. Bi kho st c thc hin thng qua vicphng vn trc tip cc thnh vinban gim c, k ton trng v cc nhn vin c lin quan n hot ng kinh doanh,

XNK ti DN, v cc hnh thc gin tipkhc nh e-mail, gi th

S bng kho st pht ra l 80 bng, sbng kho st nhn v l 59 bng. Trong

c 57 bng iu kin tin hnh thng k mu. T lt 71.25%, trong 26

bngc thc hinti TP.HCM v 31 bng thu c ti tnh Bnh Dng.

Sau y l mtsthng k tcuc kho st:

Bng2.6 M tmu theoloi hnh DN - Ngun: Sliu kho st

STT Loi hnh DN Slng Tl (%)

1 DN tnhn 5 9%

2 Cng ty cphn 22 39%

3 DN nh nc 11 19%

4 Cng ty TNHH 16 28%

5 Cng ty c vnu t nc ngoi 3 5%

Tng cng 57 100%


35/74

29

Bng2.7 M tmu theo quy m vn -Ngun: Sliu kho st

STT Quy m v n (VND) S lng Tl (%)

1 < 10 t 12 21%

2 10 t vn < 20 t 15 26%

3 20 t vn < 30 t 9 16%

4 30 t vn < 50 t 7 12%

5 50 t 14 25%

Tng cng 57 100%

Da trn ktqu kho st th thi gian m cc DN c kho st tham gia vo

hotng XNK nh sau: c 35% DN tham gia hotng XNKt 5 n 10 nm, 33.3%

DN tham gia hot ng XNK t 5 nm tr xung , v 31.7% DN tham gia vo hot

ng trn 10 nm.

Vquy m, gi tr hng ha m cc DN tham gia vo hotng XNK bnh qun

mi nm nh sau:

Bng 2.8 M tmu theo quy m hotng XNK -Ngun: Sliukho st

STT Gi tr XNK (USD) XK NK

1 < 1triu 35.3% 39.13%

2 1 triu gi tr < 3 triu 17.65% 30.43%

3 3 triu gi tr < 5 triu 25.5% 13.04%

4 5 triu 21.55% 17.4%

Tng cng 100% 100%

Vchc v ca ngi tr li kho sttrong DN, c 10.71% thuching quntr

v ban gim c, 29.82% l k ton trng v 59.47% l chc v khc nh k ton,

nhn vin kinh doanh v nhn vin XNK

2.4.2 Thc trngqun l riro t gi trong hotngxutnhpkhuca cc doanh nghip VitNam


36/74

30

Qu trnh kho st cho thy vai tr ca USD trong hotng ngoi thng

ca cc DN Vit Nam l rt quan trng khi m ttc cc DN c kho st (57 DN)

usdng USD trong hotng XNK, cc loi ngoi t khc nh EUR v JPY cngc sdng nhng khng nhiu (13 DN c sdng EUR v 2 DN c sdng JPY).

Mt ktqu quan trng khc nh vn RRTG c cc DN quan tm hn

khi c 33 trn 57 DN ni rng rt quan tm n RRTG chim t l khong 58% s DN

hon thnh bng kho st, 33% DN c nghe v RRTG nhng cha quan tm (19 DN)

v 9% DN cha nghe v RRTG (5 DN). D tls DN quan tm n RRTG hn 50%

nhng kt qu ny tht s cha cao v nu quy ra s tuyt ithm ch cn kh thp vtt cc DN c kho st yu tham gia vo hotng XNK th chc chn d c

c phng nga mc tia cng khng th trnh khi RRTG nn vn RRTG nn

c ttc cc DN tham gia XNK quan tm thay v ch l hn mt na.

Biu sau s cho thy mt cch khi qut mc nhn thc ca cc DN v

RRTG:

Hnh 2.3Biuthhinnhn thc ca DNi vi RRTGNgun:Sliu kho st

Cng t ktqu kho st, 91.2% DN cho bit mnh gpphi RRTG v 8.8 % DN

cho l mnh khng gp phi RRTG. iu ny cho thy thnht,tl DN tham gia vo

hotng XNK gp phi RRTG l rt cao trn 90% nhng ch c trn 50% quan tm

n RRTG v cu hit ra y l ti sao li nh vy? Th hai, ti sao cn mt b

phn tuy nh(ch gn 9%) d tham gia vo hotng XNKli cho l mnh khng gp

phi RRTG v nu nh h khng gpphi RRTG th hsdng nhng bin php


37/74

31

no trong qu trnh phng nga ri ro ca mnh. Cc cu hi ny sc tr li trong

phn sau ca ti.

Hnh 2.4Biuthhinnhn thc ca DNi vi RRTGNgun: Sliu kho st

Trong s 52 DN cho mnh gpphi RRTG trong qu trnh hotng c 22 DN

cho rng thiu cng c phng nga RRTG (chim 42%), 15 DN cho rng nguyn

nhn h gp RRTG l do cch thc qun l RRTG khng hiuqu (chim 29%), 11 DN

cho l nguyn nhn mnh gp RRTG l do khng phng nga (chim 21%), v 4 DN tr

li h gp RRTG do gp cc nguyn nhn khc (chim 8%), tuy nhin 4 DN ny khng

ni r l nguyn nhn g. V trong s 52 DN ny ch c 38 DN sdng cc bin

php phng nga RRTG (chim 73%) v cn li 27% cc DN khng s dng bin

php phng nga.

Hnh 2.5Biu thhin nhng nguyn nhn khin DNgp phi RRTG

Ngun:Sliu khost


38/74

32

C rt nhiubin php c thc sdng phong nga RRTG v mu kho

st cng tm hiu cc bin php m 38 DN ni trn s dng qun l RRTG ti DN

mnh. Cc bin php truyn thng c cc DN sdngph bin l lpqu d phng(chim t l 22.3% trong tng s cc bin php c sdng), chnng tin thanh

ton (chim 23.68%), p dng iu khon gi linh hot (chim 15.8%), mua bo him

(chim 4%), gim XNK (chim 1.3%). Cn v vic s dng cc CCPS qun l

RRTG ch c 27.63% cc DN sdng v cc bin php khc l 5.29%. T cho thy

cc cng c truyn thng vn cn c sdng kh nhiu, tuy nhin cc cng c ti

chnh nh snphm phi sinh cng btuc cc DN quan tm hn sau mt thi

gian c mt trn th trng cc sn phm phng nga ri ro Vit Nam.

Hnh 2.6Biu thhin nhng phng php DN sdng qun l RRTG

Ngun:Sliu khost

tm hiu thm v vic sdng CCPS, mt s cu hi lin quan cng c

nu trongbng cu hi kho st. Ktqu l trong s nhng DN c sdng CCPS, c 1DN cho rng mnh rt thnh cng, 11 DN kh thnh cng, 8 DN bl t v 1 DN khng

thng k kt qu.ng thi vic tm hiu thng tin v cc CCPS hin c mt trn th

trng ca cc DN cng c kho st v nhn c 39phnhit DN c tm hiu

v nhng sn phm ny, c th cng c k hn chim 61.5%, giao sau chim 30.8%,

quynchn chim 5.1% v hon i chim 2.6 %. Nh vy, k hnc s quan tm

kh nhiu ca cc DN khi mun tham gia vo sdng cc CCPS trong khi quyn

chn v hon i t c quan tm hn.


39/74

33

Hnh 2.7Biu thhin mc quan tm ca cc DNi vi cc CCPS

Ngun:Sliu khostCc nguyn nhn c cc DN cho l ro cn trong vicsdng cc CCPS

qun l RRTG hoc c sdng nhng khng hiuqu l do DN cha tm hiu (chim

28.3%), chi ph ca cc CCPS cao (chim 21.62%), csphp l cn hnch (chim

14.9%), th trng CCPS cha hon thin (chim 9.5%), quy m DN nh (chim 8%),

thu v vic hch ton gy bt li cho DN (chim 6.75%),bindng t gi khng ng

quan tm (chim 6.75%), v vn trch nhim trong vic s dng CCPS khng

thnh cng (chim 4.05%). Trong s cc nguyn nhn ny, tl cc DN thiu thng tin

v nhng sn phm phi sinh l cao nht,tip l chi ph ca CCPS cn cao v do c

sphp l cho vic s dng cc cng c ny cn nhiu hn ch.ng thi cng c mt

bphn cc DN cho l nhngbinng cat gi l nh v khng ng quan tm.

Hnh 2.8 Biu thhin nhng nguyn nhn gy kh khn trong vicsdngCCPS -Ngun:Sliu kho st


40/74

34

T nhng nguyn nhn trn, chnhph vbn thn DN cn c nhng bin php

g nhm gip cho vic phng nga RRTG hotng XNKt hiu qu.Vn ny

cng c a ra ly kint cc DN. V pha chnh ph cc DN cho rng nn cmtcsphp l hon thin (chim 32.9% trong tng s cc gii php m DN cho l

chnh ph nn thc hin), hon thinth trng CCPS (chim 21.6%), qun l chi ph

ca cc sn phm phi sinh trn th trng (chim 18.55%), nng cao nng lc t vn

cahthng ngn hng (chim 16.65%), v iuchnh cc quy nh hch ton nhm

trnh gybt li cho DN (chim 10.3%).

Hnh 2.9 Biuthhin nhnggii php tpha NN nhm nng cao hiu qus

dngCCPS -Ngun: Sliu kho st

Cn v pha DN, cht lng v hiu qu ngun nhn lc c quan tm hng

u (chim 42%), xy dng v hon thin cc chng trnh qun l ri ro (chim 32%),

sdng CCPS thch hp (chim 16%), v xy dng h thng thng tin kinh doanh hiu

qu(chim 10% ).


41/74

35

Hnh 2.10Biuthhin nhnggii php tpha DN nhm nng cao hiu qusdngCCPSNgun: Sliu kho st

Thng qua s liu thng k t kho st, c th kt lunrng nhn thc ca cc

DN Vit Nam vvn RRTG tuy c nhng cha cao, cn mtbphn ln cc DN

thvi vic phng nga loi ri ro ny. Ngoi ra, cc DN khng mn m vi vic s

dng CCPS m ch tp trung vo nhng phng php truyn thng phng trnh

RRTG. Mt ktqung ch khc l as cc DN vi quy m va v nh nn ccut chc n gin, khng c gim c ti chnh, hay khng c mtbphn chuyn

thu thp v x l nhng thng tin ti chnh c lin quan nbinng cat gi, t

ra phng hng gii quyt. Hn na, a s cc DN vn cha c mt chng trnh

quntr ri ro mang tnh chin lc, di hn v xc lp mc tiu r rng.

Trn y l ttc nhng kt qu thu c t cuc kho st, ys l csquan

trng trong vic tm hiu nguyn nhn v a ra nhng gii php thch hp nhm hnch RRTG trong hotng XNK ca cc DN Vit Nam.

2.4.3 Nhnghn chtrong vicqun l riro t gi ticc doanhnghip VitNam

Ngoi nhng kt qu cn khim tn trn, cng tc qun l RRTG ti cc DN

cng cn nhiuhnch v btcp, bao gm:


42/74

36

Thnht, DN cha mn m vi cc CCPS hn chRRTG, chtp trung vo ccphng php truyn thngphng nga RRTG

NHNN cho php h thng NHTM thc hin cc nghip v phi sinh phng

nga v hn ch RRTG t kh lu, song n nay, nhiu DN vn cha mn m vi cng

c ny: ch c 27.63% cc DN c kho st l c s dng cc CCPS. a s cc DN

cn da ch yu vo cc cng c truyn thng phng nga ri ro, hiu qu thp.

Chnghn nhlpqud phng, n ch c tc dng chunbiu kin ti chnh c

th vt qua c nu gpri ro, chc cbn khng c tc dng loi trhoc hn ch

ri ro.

Trong khi , nhiu ngn hng c y cc snphm gip DN qun l ri

ro nhng s khch hng vnrt t. Nhng ngn hng ln ca nc ngoi nh Citybank,

HSBC thm ch phin tn DN t chc hi tho gii thiu v qun l ri ro v cc sn

phm ca ngn hng, trong s c nhng DN quc doanh ln nh xi mng, hng

khng, in lc, du kh... thng xuyn c cc d n ln tnh bng vi trm triu USD

v ch vi nhng binng nhcath trng ti chnh tintphi chu nhng tn thtkhng nh v vn. Tuy vys DN thc hinng dng vn rt khim tn.

Trong hai nm tr li y, t gi USD/VND lun c chiu hng tng ln, v

vic tng gi ny c li cho cc DN XK v gi tr ngun ngoa t thu c tng ln,

nhng li gy kh khn cho khng t DN NK hng ha v nguyn liu. Tuy li nhun

c thbnh hng, DN vn khng dng n cng cbohimt gi. as DN gn

nh cha c hiubit v nhng cng c ny.Nhiu DN khng lng trc c ri ronn khng thc v vic mua cc khonbo him ri ro. Bn cnh, cc DN cng

khngbit ngn hng nh ph cc cng c ny trn csno, s hch ton vo u nn

rt ngisdng.

Mt l do khch quan khin nhiu DN khng mn m vi vic mua bo him

RRTG l khi t gi xung, DN sc li t hp ng NK hay vay nngoit k

trc ; trong khi nuchn hp ngbo him t gi, th khch hng cng s phi trbngt gi thathunt trc, khng c li.


43/74

37

Thhai, quy m ca cc giao dch phi sinh trn th trng VitNam rt khimtn

Ngy nay cc hp ng phi sinh c giao dch tinhiuth trng cath gii

v trn quy m khng l. Cc nghip v phi sinh bo him RRTG nh forward,

swap, future, option c sdngphbintrt lu vi doanh s hng ngy ln ti

hng trm t USD. Cng c ti chnh phi sinh c trao i thng qua th trng chnh

thc v OTC. chu , Nht Bn, Singapore v Hongkong l cc quc gia c th

trng phi sinh pht trinrt mnh.

Trn th gii, CCPS c dng trong huht gi c ccloi ti sn v hng ha,

thm ch c gi tr kinh tca cc yut khng mang tnh th trng. i tng tham

gia th trng phi sinh rtadng, nhiu nht l cc cng ty, nh u t, cc t chc

ti chnh (ng vai tr mi gii).Vit Nam, i tng tham gia th trng cn rthnch. Cc hp ng phi sinh ch chim 5% tng giao dch ngoit, 95% cn li l giao

dch giao ngay (sliu thng k nm 2004).

V cc CCPS, theo ktqu kho st, ch c 39/57 DN c tm hiu v nhng

sn phm ny, c th cng c k hn chim 61.5%, giao sau chim 30.8%, quyn chn

chim 5.1% v hon i chim 2.6 %.

th trng Vit Nam, ngoi t mua/bn ch yu l USD v VND.Nhiungn hng xc nh giao dch ngoi hi phi sinh khng nhm li nhun m chpng

nhu cu v ngoihi ca khch hng thanh ton, tr nvay, gp vn, chi tiu ca

khch hng, qua ngn hng thu li v ph t cc dch v khc. Cnhnh thc hp

ng giao sau, quyn chn, bao thanh ton mc d c mt vi ngn hng cho

mi n cc DN, h gia nh sn xut, kinh doanh XNK, cbit l cc DN sn xut c

ph, ch, lng thcnhng sau thi gian ngn thc hin, trong s t DN s dng hnh

thc ny cng gim.

Ngoi ra, cc ngn hng khng phi lc no cngiu kin v khnng cung

cp cc giao dch phi sinh cho DN. V d nh CTCP Nha Thiu nin Tin Phong

(NTP) do c th NK mt lng ln nguyn vtliu phc vsn xut, DN thng s


44/74

38

dng dch v mua forward trc c thng, cch lm ny gip Cng ty xc nh kh

chnh xc gi ccng nh chi ph ti chnh. Nm 2008, c thi im USD khan him,

DN c mun thc hin dchv ny, ngn hng cng khng cung cp, cng c thi imchi ph mua forward ngoit cho mtn hng ti 700800 triung khin lnh

o DN khng ph duyt, hqu l thng 5 ng USD tng vt, chi ph ti chnh tn

thm c chc t ng.

Thba, vicqun l RRTG cn n l, khng chuyn nghip, asDN cha xydngc chng trnh quntr riro hiu qu

Cc DN nu c quan tm ti qun l RRTG th chyusdng cc bin php

qun l ring l,ch khng t trong mttng th. t DN c kt hp qun l ri ro XK

vi qun l ri ro NK. Vic cc DN ny kt hp gia nhiu cng cqun l ri ro v

cc cng c qun l khc l rt him. Thc t ny dn ti s lch lc trong ni dung

qun l ti cc DN, quan im vqun l ri ro c nhn nhn va t li va khng

ngb.

Ngoi ra, vic p dng cc cng c qun l nh cc iu khon v gi v tint

trong hp ng hn ch RRTG hu nh cng t c thc hin do DN cha quan

tm, nhiu trng hp l do chng ta cha c tng quan lc lng mnh trn bn m

phn. Vic phn tch nng lc ti chnh v nng lc kinh doanh cai tc nhmhn

chri ro tn dngcng t c ch trng.

Vic thc hin quy trnh qun l ri ro gi c ti chnh hu nh cha c tin

hnh mt cch chnh thng v chuyn nghip trong cc DN. a phn DN vn lm theo

li kinh doanh truyn thng vi tm nhn ngn hn: khi cn ngoi t th mua ngoi t

hay cm ngoit trong tay khi no c nhu cu mi bn, khi cn vn th vay vn, cn

hng th mua hng, cn xut th xut.

Bn cnh,a s cc DN vn cha thitlpc cho mnh mt chng trnh

qun trri ro chuyn nghip v khoa hc, tdnn vic lng tng v khng c

khnng ng ph vi ri ro mt cch lu di v hiu qu, c chng ch l nhng bin

php tm thi, mang tnh i ph.


45/74

39

Tm li, nhng hn ch cn tn ti trn y l nhng ro cn ng k cho s

pht trin cc CCPS Vit Nam, v t dn n kh khn trong vicqun l RRTG

cho DN. Cnphi c nhng n lc tnhiu pha cc DN c hotng XNK c ththch ng tt hn vi tnh hnhbinng kinh t trong v ngoi nc.

2.4.4 Nguyn nhn dnnhiuquthp trong qunl riro t giticc doanh nghip Vit Nam

Kt qu kho st cng cho thy c nhng nguyn nhn ch yu dn n

nhng kh khn v hnch trong vics dng cc CCPS cng nh nhng bin php

phng nga RRTG khc ca DN trong hotng XNK. Nhng nguyn nhn ny bao

gm khch quan ln ch quan, bn trong ln bn ngoi gp phn lm gim hiu qu

trong vic qun l RRTG. Hiu r c nhng nguyn nhn ny s l ssa ra

nhng bin php khcphc,h trcho DN trong vichnch thithi do binng

gi ngoit gy ra.

a. Nguyn nhn khch quan cimth trngtint VitNam

u tin cn k n chnh l nhng xut pht t th trng tin t Vit Nam,

trong bao gm s pht trin cn non km v chnh sch qun l cn c phn no

mang tnh bao cp, bo hca nh nc. Th trng tintVit Nam cho n nay

c hnh thnh v pht trin cha y hai mi nm (nh du t ct mc thng 7

nm 1992, khi Th trng ni t lin ngn hng ra i theo Ch th 07/CT-NH1 ngy

07/10/1992 caThng c NHNN Vit Nam, cho php cc TCTD c thc hin cho

vay v i vayln nhau v chnh thc hotng t thng 7/1993). Vi lch s hnh thnh

cha lu, th trng tint Vit Nam khng vn cha gpphi nhng binng ln, v

khng bnh hng nhiu t nhng cuc khng hong trn th gii. Cng vi nhng

phng thc kinh doanh truyn thng cn phbin, vic d bo t gi l kh chc

chn, do vicphi s dng nhng k thut hin i v tin tin phng nga

RRTG vn cha trthnh ni bc xc i vi cc DN.


46/74

40

Th hai l chnh sch qun l t gi ca nh nc emli snnh trong

gi c ngoit trong mt thi gian di. iu ny c thc gii thch nh sau:

o NHNN Vit Nam ch trng theo ui mc tiu kim ch lm pht trongiu hnh chnh sch tin t, nnh tin t, v h tr cc DN trong nc,

chnh v th m t gi s khng binng qu mnh trnh gy bt li cho

cc DN XK, NK v c nhng DN c vay nnc ngoi. VND c nh gi

thng qua mtr ngoi t trong USD chim phn ln nn VND hu nh

c neo vi USD. Chnh sch qun l t gi ca NHNN l ccht gi th

ni c qun l, lun c mt bin dao ng t gi USD/VND nht nhtrong tng thi k pht trin v s kim sot ca NHNN lm cho t gi ch

dao ng xung quanh bin ny, nut gi i qu xa theo mt hng no

,s c s can thip ngay nhma t gitrv quoca n.

o Cung v cu ngoi t, cbit l USD, theo thi gian dn gim i schnh lch khin cho gi c ngoi t ngy cng n nh hn. Nn kinh t

quc gia ngy cng pht trin lm gim ng k khi lng nhp siu, lm

gim cu ng thi tng ng k ngun cung USD. Thm vo l chnh

sch li sut lun gi cho li sut VND ln hn nhiu so vi li sut USD,

chnh v vy m ngi dn c xu hng la chn ng VND cho cc ti

khon k gi hn l USD, iu nyphn no lm gim mc la ha trn

th trng tint v gpphnn nht gi.

Th trng CCPS v cc cngc ti chnh khc cn cha hon thinCho n thi im hin nay, cc sn phm phi sinh do cc NHTM cung cp vn

cha c hp ng giao sau i vi ngoi t do cha c s cho php ca NHNN.

Nguyn nhn l chng ta cn lo svica hp ng giao sau vi li sut v t gi vo

giao dchs toiu kind dng cho vicuc lm sai lch thng tin, nh hng

nsnnhcath trng v s pht trincann kinh t.

Cc th trng ti chnh ca M, Nht Bncbn l cc th trng ti chnh phttrin, c linh hotcao, a dng, ngb v phong ph nht l cc snphm ti chnh


47/74

41

phi sinh. y l iu kin tin quytpng yu cu pht trin v s dng cc sn

phm phi sinh trong vicqun l RRTG ca DN. Hn na, n cn gip cc nc ny

c th ngn nga v i ph mt cch c hiu qui vi cc loiri ro ti chnh tmvm, gp phn gim tc ng ca cc cuc khnghong ti chnh trn th gii.

Th trng CCPS cha hon thin cn th hin nhng quy nh nhpnhng, btcp

v khng ph hp vi th trng.

o Giao dch khn, hon i mc d c trin khai sm nht t nm 2000,nhng thi gian ucng cn chu nhiu quy nh kht khe v t gi v k

hn, cho n gny th nhng quy nhbtcp khin DN kh tipcn vi

nhng sn phm ny mi dn c tho g, theo : gii hn v thi hn

giao dch ngoit hon i, khnc dbi vi cc giao dch gia

cc loi ngoit vi nhau v cho php thc hin theo thng lquct,ng

thi mrng gii hn thi hn giao dch t mc 7 n 180 ngy nh trc

ln mc t 3 n 365 ngy i vi cc giao dch gia VND v cc loi ngoi

t, tosadng png nhu cuca DN. Hp ng hon itint mcd c vnbn cho php thc hin t nm 1998, nhng mi n nm 2002

mi lnu tin c NHNN chnh thc cho php cc NHTM sdng.

o Hp ng quynchn mi btuc NHNN cho trin khai th im ticc NHTM trong thng 4 nm 2003, ncuinm 2004 cho php trin

khai ti tt c cc NHTM. Tuy nhin trong sut thi gian cho n u

nm 2005, giao dchquyn chn ngoitchc php thc hin gia cc

ngoi t vi nhau. n thng 5/2005 NHNN mi quyt nh cho php hai

NHTM cphn l ngn hng Chu (ACB) v ngn hng K thng

(Techcombank) thc hin th im quyn la chn mua bn gia USD v

VND, cng nh gia cc ngoit vi VND. Vic ra i munca hp ng

quynchn vi nhng li ch u vit hn ny cng l mt nguyn nhn d

hiu gii thch s chm trca cc DN trong vicsdng nhng CCPS.

Quy nhv thukhng r rng


48/74

42

Chng hn nh quy nh v mc thunh trn li thu c t vic thc hin

nghipv hon is c tc ng km hm v kh thc hin v li sut thni bin

ng hng ngy. Hn na, CCPS mang bn cht phng nga ri ro ti a ha linhunch khng phi v mcch kim li. Tip l vnhch ton k ton, hin

nay trong hch ton k ton ch ch trng ti phn li/l thc t pht sinh, trong khi

phn li/ l d kin, cha pht sinh th dng nh cha c quan tm.

Chi phsdngccsnphm phi sinh caoHin nay, vai tr ca cc ngn hng trong nc as l m gii cho khch hng

c nhu cu v nhng ngn hng ln khc c cung cp cc sn phm phi sinh. Do

chi ph pht sinh l khng h nh. Nu nh cc ngn hng mun c li nhun t hot

ng ny, chi ph bao gm: chi ph chnh ca cc ngn hng i tc, chi ph pht sinh

trong qu trnh thc hin, khong chnh lch li nhun cho ngn hng. Cn nu ngn

hng trc tip cung cpsnphm, s c hng lot chi ph nh: chi ph tm kim thng

tin, chi ph thng lng vi i tc, chi ph iuchnhtrng thi nhm thch nghi

vi iu kin mi cath trng v thng lng, chi ph pht sinh t nhng yu t btnh v ri ro v thng tin, thch, ri ro khng donc, chi ph yquyn, chi

ph thc hin v gim st. Chi ph cao l mt ro cn d hiu cho vic cc DN e d

trong vicsdng cc sn phi sinh.

Nnglc tvnca ngn hngV khng c s am hiu r v vic sdng cc sn phm phi sinh, huht cc

DN c nhu cu t nhiuuph thuc vo nhng t vnca ngn hng, v cc ngn

hng l c cho l ni cung cp nhng dchv t vn chuyn nghip hn c. Hn na,

ngn hng vi t cch l n v cung cpsnphms c sh trkhch hng trong

vic sdng cc sn phm ca mnh. Sh trc th l gii thiu mt cch chi tit

khch hng hiu r hn v ccsn phm phi sinh, t vn khi khch hng quytnh s

dngsn phm, tr gip v php l i vi nhng giao dch cha c tin l... Bi v

khngphi khch hng no cng c thsdng sn phm phi sinh m vic thm nh,


49/74

43

quytnh cung cp cc sn phm ny cho khch hng ihi nhng tiu ch nhtnh,

tng t nh khi ra quytnh cho khch hng vay vn.

Mtsnguyn nhn khch quan khc cngc thkn nh: thiu minh bchtrong cng b thng tin, cc phng php qung b v tuyn truyncn hn ch v

khng thu ht khch hng, cht lng ca cc snphmc cung cp .

b. Nguyn nhn ch quan cim cc DN VitNam asvi quy m va v nh

Quy m khng ln nn cc DN khng c nng lc ti chnh tipcn v s

dng cc sn phm phi sinh. iung ngc nhin l mc am hiu v ccsn phm

phi sinh chnh l ro cn ln nht cho vicsdng cc sn phm ny.

Thiu nhnsc nnglc v snphm phi sinhy l mt trngi kh ln lm cho cc DN tuy thy nhng RRTG, ri ro li

sutsp ti tc ng rt ln n ktqu kinh doanh ca mnh, thm ch nhiu DN NK

cn thyr rng nguy cph sn do t gi tng nhng h khngbit tm u ra nhn s

ti chnh DN thc hin cc chng trnh qun l ri ro bi bn. Trn thc t,phn

ln DN, cbit ngay c nhng DN ln ca nh nc cng khng c gim c ban ti

chnh v ch c k ton trng. Hin nhin, vi cch lm vic, trnh ca mtk

ton lm sao c th t vn ti chnh hay xut cc gii php ccu lungtincng

nhsdng cc dch vbo him ng vn.

Thiu tm nhn v kin thc v nhng khuynh hng, m hnh qun tr ri romang tnh ngbv tritm cc DN ln cc nc tin tinangsdng

Nhiu DN khng nhn thc c ht li ch trong vic xy dng chng trnh

qun l ri ro. H vn cn qun l ri ro ccb m khng bitrng, vi mt chng

trnh quntr riro thngnht v mang tnh tng th, khng nhng ch RRTG m nhiu

loiri ro hotng khc cng c thc hnchn mc tianhvo nhng tc

ngln nhau ca cc hotng trong mt DN. Ngoi ra, mt chng trnh quntr ri


50/74

44

ro ton din gy tn km khng t chi ph, vn li ch nhi chi ph c th khin

DN inquytnh khng thit lp chng trnh qun l ri ro khi m khng kim

u ra ngun ti tr thc hin vic ny.

Tm l liChnh schboh ngm ca Nh nc nh vic cho t gi USD/VND v li

sutcbncatinng Vit Nam lin tcn nhtrong nhiu nm khin cho cc

DN hon ton khng ch n phng nga ri ro gi v li sut.

Vn ho trch nhim trong cc DNNu trong DN vn cn tnti vn ho ch chit nhng ngi dm lm ci mi,

th s khng ai dm lm. iu ny t su xa l do vic phn nh trch nhim trong DN.

as cc DN Vit Nam hin khng cho ngi lnh oquyn v chnh sch thong,

r rng.

Cn nhpnhnggia phng nga riro v u cDN khng ngh rng s dng sn phm phi sinh l tr mt khon tin c

c s yn tm, ng thi chng trong cc khoch kinh doanh v kim sot c

chi ph ca mnh trong tng lai. Thay vo ,hch mong mun kim uc li nhun

v khng munl. Khi mc tiu ch nhm vo nhcuc vibinng gi, th khi bin

ng gi ny khng ng nh k vng, cc DN lp tc khng s dng tip cc sn

phm phi sinh. C trng hp DN k hp ng mua khn xong, thybinng btli th ihy hp ng. Nh vy DN hin mi ch nhn vo li nhuncasn phm

phi sinh, ch khng thyc li ch phng nga ri ro mang li.

KT LUN CHNG 2: Chng 2 tp trung nghin cu thc tin qun l

RRTG v cpn nhng nt cbn trong hotng XNK v nhng dinbin chnh

ca cc cpt gi quan trng trong thi gian qua. Kho st thc tti gn 60 DN Vit

Nam c tham gia vo hotng XNK cho thyhuht cc DN unhn thc cstntica RRTG trong hotng XNK ca mnh, nhng vnqun l ri ro ny


51/74

45

vn cha thc shiu qu v mts hn ch v nguyn nhn ch quan cng nh khch

quan. cbit, cc DN vn cn tp trung vo cc phng php truyn thng, v vn

cha xy dng c mt chng trnh qun trri ro hon thin, manh tnh chin lcv di hn.


52/74

46

CHNG 3. CC GII PHP QUN L RI RO T GI TRONG

HOT NG XUT NHP KHU CA DOANH NGHIP VIT NAM

3.1Xu th bin ng t gi trn thtrngSau y s l mt sd bo vt gi mts loi ngoit chnh so vi VND

t lm cscho vic nhnnh v RRTG i vi cc DN c hotng xut nhp

khu v lm nn tng cho vic xy dng cc bin php nhm phng nga v hn ch

RRTG trong thi gian ti. Phn ny s d bo t gi USD/VND v EUR/VND.

3.1.1 T gi USD/VNDNhc trnh by t trc th t gi USD/VND l cp t gi cstrn th

trng ngoi hica Vit Nam, do binngca n cng gy ra nhiunh hng

i vi nn kinh t. Da trn nhng thng tin c kt hp tnhiu ngun cng vi

quan im c nhn c hnh thnh trong qu trnh nghin cu, ti xin a ra nhng

d bo v t gi USD/VND trong thi gian ti tiVit Nam.

Trong ngnhn, thi gian qua, cc ngun thu ngoi tchyu caVit Nam nh

xutkhu, kiuhi,u t nc ngoi, du lch u gim, trong khi nhu cu sdng

ngoi t pht trin kinh t, phc vi sng vn cn mc cao, gy ra hin tng

mt cn bng cung cu ngoit trn th trng ngoihi. Bn cnh, tm l gm gi

ucngoi t cng l yut to thm cng thng trn th trng. T thc trng m

NHNN a mtlot cc chth nhm ci thin tnh hnh, l:

Ngy 30/12/2009 c s ch o ca Th tng Chnh ph, NHNN chnhthc ban hnh Thng t hng dn vic cc tpon, tng cng ty ln ca nh

nc bn li ngun ngoi t cho cc ngn hng. Vic ny c thc hin kh

nhanh sau v to ra ngun cung ng k, h trcc ngn hng ci thin trng

thi ngoit vncng thng trc . V d nh vic yu cu 7 DN ln ca Nh

nc bn li mt phn ngoi t cho ngn hng (tng cng cc DN bn khong

450 triu USD trong tng s 1.9 t USD tin gi ca khi ny).


53/74

47

Ch hn na thng sau , ngy 18/1/2010, NHNN c Quyt nh s 74/Q-NHNN gim mnh t l d trbtbuc bng ngoi t i vi cc t chc tn

dng. Vic gim t l dtrbt buc bng ngoi t t 7% xung 4% i vi khn di 12 thng, t 3% xung 2% i vi k hn trn 12 thng lm tng

ngun vn khong 500 triu USD (9000 tng) cho cc NHTM mi cho vay

trn th trng.

Ngay sau , NHNN tiptc ban hnh Thng t s 03/2010/TT-NHNN, quy nhmc li suttin gi tia bng USD cat chc kinh t ti t chc tn dng l

1%/nm. yc xem l mtc hch mnh v c nh hng trc tipn li

ch ca cc t chc kinh t c tin gi bng USD, khi li sut trc t 4% -

4.5%/nm. Quy nh ny c cho l t cc t chc vo tht gii quyt, tnh

ton li ch v xem xt bn li ngoit, chuyn sang VND c li sut tin gi

cao hn. Khp vi chnh sch ny, cc NHTM ng lot tng gi USD mua vo

thu ht ngun ngoi t tim nng ny. Vic ny cng h trcho vic tng

ngun cung USD trn th trng ngoitvnang khan him.

Chnh lch li sut vay vn bng VND v USD ln khin cc DN cn nhc vdch chuyn sang vay USD. Li sut vay VND tng cao u nm 2010, ln t 15%

- 17%, thm ch 18%/nm, trong khi li sut vay USD ch khong 6% -

9%/nm. Chnh lch ny khin mt bphn DN chning vng, tc l vay

USD ri bn li ly vn VND, tng cung ngoi t cho th trng. Ngoi chnh

lch li sut ln, la chn ny c h tr bi k vng t gi USD/VND s n

nh, hoc ri ro bin ng khng qu ln trong k vay vn. Thc t, t gi

USD/VND gn nh cnh kt thng 2/2010 n nay. ng thi vic pht hnhtri phiu ngoi t vi tng gi tr 1 t USD ra th trng quc t cng khin

ngun cung USD c ci thin.

Trc , ngy 15/12/2009, NHNN cng ban hnh Thng t s 25/2009/TT-

NHNN mrng i tng c vay vnbng ngoit,cbit l cc i tng xut

khu thm vo l chnh sch kim sot nhp siu ca chnh phcngangc thc

hin. Chnh do s tc ng tng hp ca cc hnh ng trn ca NHNN v chnh phm lng cung v cu USD sc cn i, ts gy ra tc ng lm gim t gi


54/74

48

USD/VND trong ngn hn sau khi t gi c tng cao do ht ngun cung trong thi

gian qua.

Tc ngng thi t cc hnh ng k trn l lm cho t gi USD/VND trn

th trng t do nhch li gn vi t gi nim yt trong cc NHTM v chnh vic ny

cng s to iu kin thun li hn trong vic thu ht USD vo cc NHTM. Trong bo

co mi nht ca NHNN v vn ngoit cng c nu: Cc DN bn ngoi t cho

h thng NHTM, tnh thanh khon ca th trng c ci thin r rt, nhu cu mua

ngoitc png .n nay, trng thi ngoi t cah thng t chc tn dng

lin tc dng v trong huht cc ngy s ngoit mua c ln hn s ngoi t bnra.

Trong di hn, d bo c a ra da trn ng li pht trin trong nhng

nm sp ti cang v Nh Nc cng vi cc d bo ca cc cquan, t chc kinh

t trong v ngoi nc. Do ,t gi USD/VND trong di hns tng nhng vi mc

thp, c binng nhng vi mc khng cao vi cc l do sau y:

Th nht, nu VND mt gi qu mnh so vi USD th gnh nng vnca cc tchc, chnh ph v cc cng ty Vit Nam s ngy cng tng v hin nay Chnh ph

Vit Nam c nhiu khon nbng USD v cc cng ty Vit Nam cng thng

da vo ngnvn bng USD htrcho vicsn xut kinh doanh ca mnh do

cc li im ca ngn vn ny nh li sut thp hn so vi VND.

Thhai, chiu hng i ln ca bin dao ngt gi: ngy 7/11/2008, cc tchc tn dng c php hot ng ngoihinnh t gi mua bn giao ngaygia VND v USD trong bin +/- 3% so vi t gi bnh qun lin ngn hng.

Ngy 24/3/2009 bin ny c ni ln +/-5%. n ngy 25/11/2009, bin

dao ng gim cn +/-3%, nhng cng lc vi vic tng t gi USD/VND ln

5.44%. Qua nhng dinbin trn, ta thy t gibinng hai chiu linh hot hn,

bm st cung cu ngoi t trn th trng; ng thi toiu kin cho cc ngn

hng v DN chng lp phng n sn xut kinh doanh. T gi USD/VND s

c duy tr theo hng h trhotng xut khu ca Vit Nam, nhm duy tr

thcnh tranh ca hng ha Vit Nam nht l sau khong thi gian hotng xut
http://vatgia.com/hoidap/quicksearch.php?keyword=USD&view=searchhttp://vatgia.com/raovat/quicksearch.php?keyword=kinh%2Bdoanhhttp://vatgia.com/raovat/quicksearch.php?keyword=kinh%2Bdoanhhttp://vatgia.com/hoidap/quicksearch.php?keyword=USD&view=search


55/74

49

khu gp kh khn do nh hng ca khng hong kinh t th gii. ng thi

vic duy tr VND yu so vi USD cng nhm htrcho cc bin php nhm hn

chnhp khu trong thi sp ti. Tuy nhin, NHNN cng phi tnh ton rt kv ni tng bin t gi, h gi ng Vit Nam c li cho xut khu nhng

cng phi xem li: huht cc ngnh XK ca Vit Nam u phi NKn 80%

nguyn liu. Do , vic ni lng hay thu hp bin dao ng t gi USD/VND

c d bo l s linh hot, c chiu hng i ln dndn,ng thi NHNN s

chng p dng cc bin php nhm hn ch tm l gm gi ngoi tca cc

DN, mbo vic chu chuyn ngoit lnh mnh trong nn kinh t.

Thba l da vo nh hng qun l t gi ca NHNN: nh hng, mc tiu vcc gii php ln viu hnh chnh sch tin t ca NHNN nm 2010 l iu

hnh cc cng c chnh sch tin t ch ng, linh hot v thn trng nhm n

nh th trng tin t, bom kh nng thanh khonca h thng ngn hng,

kim sot tctng tng phng tin thanh ton, d ntn dng v p dng li

sut, t gi mc hp l ph hp vi din bin tnh hnh, p ng yu cu kch

thch tng trng kinh t, nnh kinh t v m v ngn nga lm pht cao trli. ng thi t gi hi oi ca Vit Nam s c can thip theo hng

c Thng c NHNN Vit Nam Nguyn Vn Giu pht biu: NHNN s

tiptc qun l t gi hioi mt cch linh hot da trn tnh hung thc t th

trng v duy tr snnh t gi khuyn khch xut khu v hn ch nhp

khu.

3.1.2T gi EUR/VND

Lu rng, vic d bo t gi EUR/VND s c xem xt trong mi tng quan

t gi cho ca hai cp t gi EUR/USD v USD/VND. Hinti, lin minh tin t Chu

u phiang i mt vi nhiu thc trng ng lo ngi: cuc khng hong ncng ca

Hi Lp v tnh trng thm ht ngn sch ca cc quc gia trong lin minh tin t.

Nhng iu ny ang tip tc nng p lc ln ng EURO. ng thi vn mu

cht quan tc ng ln t gi EUR/USD chnh l cc chnh sch tin t, ti kha, chnh

trca khu vc Chu u l c phn km cht ch. Nhng iu ny cho thy thm ht


56/74

50

ngn sch Chu u vn s l vn nhc nhi trong thi gian ti v do ng EURO

kh c thphchi sc mnhca mnh trong bicnh nh hin nay.

Kt hp iu ny viphn d bo t gi USD/VND nu trn, trong ngn hn t

gi EUR/VND s gim v trong di hns c xu hng tng ln nhng khng nhiu

hoc khng i so vi hin nay, trn l thuyt cn ph thuc vo nhiutltng gim

khc nhau gia cc cp t gi EUR/USD v USD/VND.

3.2 Nhn din ri ro t gi trong tng laiNhng phn tch vbinng ca t gi trong thi gian ti cho thy s phc

tp trong vic donng i cat gi trong tng lai. Chnh v vy, RRTG s c

xu hng ngy cng gia tng i vi DN c li ch gn lin vi cc loi ngoi t, nht

l trong hot ng xut nhp khu. Hn na, ri ro v t gi cng gia tng khi Vit

Nam hinhp su vo nn kinh t th gii, mrng quan hi ngoi vi nhiu quc

gia v vng lnh th trn th gii. Trong tng lai, cng vi USD, EUR, GBP,nhiu

ngoi t khc ha hnxut hin v a dng ho th trng ngoi hiVit Nam. Bn

cnh nhng li th nh m rng mi trng kinh doanh, nmbt nhiu c hi pht

trin th cc DN sphii mt vi nhng ri ro trong hotng thanh ton khi c s

gp mt ngy cng ln ca nhng ngoit ny. ng ch l trong nhng ri ro trn

DN huhtu khng lng trc c mc ca n.

Bn cnh,nhiud bo a ra rng s bohca NHNN trong tng lai s

dn ni lng. Khi m bin t gi USD/VND cng ni rng, ri ro s cng ln. l

cha k, t gi mtng tin ny so vi ng tinca mtquc gia khc chus tc

ngca rt nhiu yu t, nh cc chnh sch kinh t, chnh sch tin t, tng quan

kinh t gia quc gia ny v quc gia khc v cc chs kinh t.

Vic tch cc thc hin chnh sch t gi ngy cng linh hot l nhn t quan

trng gip Vit Nam hi nhp vo nn kinh tth gii mt cch hiu qu,toiu kin

cho th trng ngoi hi ca Vit Nam tr nn phong ph hn, a dng hn v cho

php cc ngn hng cng nh cc DN Vit Nam c t do la chnnhiung tin

khc nhau nhm gp phnqun l RRTG. Tuy nhin, chnh sch t gi cng linh hot,


57/74

51

khnng bin ng ca t gi cng linh hot v kh lng. cbit cng vi cc xu

hng t do ha thng mi,t do ha tint trn th gii thphnng dy chuynv

binngt gi gia cc quc gia cng d xy ra v cp khng lng trc.

3.3Nng cao hiu qu qun l ri ro t gi ca cc phng phptruyn thng

Vi nhng tc ng khng h nh v c nguy c gia tng, RRTG ang c

ngy cng quan tm thm ch cn trthnh p lc trong hot ng kinh doanh, nht l

hotng XNKca DN. Tuy nhin, vn khng chn gin l phng nga ngay khinhn thy DN mnh c khnng gp phi RRTG, v nhng phng thc phng nga

chnh bn thn n cng mang li chi ph m trong mt vi trng hp l khng hnh.

Nhim vca ban gim c l phi phn tch mc nh hng ca RRTG v ra

cch thc t bo him RRTG mt cch ph hp. Vn t ra vi ban gim c DN v

gim c ti chnh l: (1) C quytnh nga RRTG hay khng? (2)Nu c, ngabng

cch no?

i vi quyt nh th nht, c nga RRTG hay khng, khng phi l quyt

nhd dng tr li. Thi i vi ri ro l mtyu t c thnh hng n quyt

nh ny. Ni chung, vi nhng ngi ngiri ro khi ng trc nhng hp ng nh

vyhs ra quytnh phng nga ri ro d bitrngquytnh nhthc thb thit

hinuri ro khng xy ra. Trong tnh hung nh vy, h xem sthit hi (nu c) nh

l chi phi bo him cn chi ra mua lymts yn tm bi v li nhun m hk

vng l li nhun sinh ra thotng xut khuch khngphi li nhun sinh ra t sbinng t gi. Tri li, mt l do khin cho ban gim c hay ngi ph trch v

RRTG ca DN squytnh khng thc hin qun l RRTG c th l vic cn nhc

gia li ch v chi ph, hay s lo ngiv nhng khonl trong nhng giao dch phng

nga RRTG.

i vi quytnh th hai, ngabng cch no, ty theo iukin v khnng

thc hin, trc ht DN c tht bo him RRTG cho chnh mnhbng nhng phn

quan ly rr ty gia hoi doai

Documents