qartuli ena - sulakauri.edu.ge · 2020. 5. 21. · devit sesinebul xalxs kopala exmareba! ras...
TRANSCRIPT
3qarTuli ena
nino gordelaZeTinaTin kuxianiZe
Teoriuli masala
aso da bgera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4sityva da winadadeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4sityvis marcvali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5zmna da arsebiTi saxeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5sulieri da usulo arsebiTi saxelebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6sityvis gadatana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6vin? Tu ra? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7mxolobiTi da mravlobiTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7gasuliereba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8arsebiTi saxeli da ricxviTi saxeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8arsebiTi saxelis bruneba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9arsebiTi saxelis kumSva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9arsebiTi saxelis kveca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 mimarTva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10bevri Tu cota? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11erTmaneTis monacvle zmnebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11zedsarTavi saxeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12nacvalsaxeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12nacvalsaxeli mravlobiT ricxvSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13mxolobiTi da mravlobiTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13zmna da dro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14momavali dro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Tavaziani saubari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15pirveli piri da meore piri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16CamoTvla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17saxeliT mimarTva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17TxrobiTi da kiTxviTi winadadebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18brZanebiTi winadadeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18wertili, orwertili, sami wertili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19brWyalebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Sinaarsi
4
asos vwerT da vxedavT.
bgeras warmovTqvamT da gavigonebT.
gaixsene! bgera orgvaria:
xmovani da Tanxmovani .
qarTul enaSi xuTi xmovania:
a, e, i, o, u
yvela sxva bgeras ki Tanxmovani hqvia .
xmovani sityvas aYJRerebs, axmovanebs .
daakvirdi:
w gn - wigni
k l m - kalami
vt r - avtori
aa
aa
aso da bgera
sityvebia:
mze, amoanaTa.
dila, lamazi, gaTeneba.
winadadebebia:
mzem amoanaTa.
lamazi dila gaTenda.
CamoTvlili sityvebi erTmaneTs daukavSirda da winadadebebi Seiq mna . sityvebiT rom azri gadmovceT, winadadebas vadgenT .
erT patara ambavs ori winadadebiT mogiTxrob:
gio dRes megobris dabadebis dReze midis.
man saCuqrad wigni SearCia.
daimaxsovre: TxrobiTi winadadebis bolos wertili unda dasva!
daakvirdi:
sityva da winadadeba
5
sityvaSi ramdeni xmovanicaa, imdenive marcva lia . daakvirdi damarcvlil si-tyvebs da marcvali daiTvale:
cxe – ni, fa – fa – ri, u – na – gi – ri
rogor unda davmarcvloT sityva, Tu masSi Tanxmovnebi erTmaneTis gverdiTaa?
roca sityvaSi Tanxmovnebi gverdigverdaa, pirveli Tanxmovani wina marcvals ekuTv-nis, danarCeni – momdevnos .
daimaxsovre: sityvis sworad damarcvla dagexmareba striqonidan striqonze sity-vis sworad gadatanaSi .
gaxsovdes: erTi asos datoveba an gadatana miuRebelia .
daakvirdi:
sanTeli san – Te – li
cimcimi cim – ci – mi
sityvis marcvali
Sen ici, rom zogi sityva moqmedebas gamoxatavs . sityvebs, romle-bic moqmedebas gamoxatavs, zmna ewodeba .
yuradRebiT waikiTxe es patara ambavi:
bayayma da Tagvma iCxubes. qorma Camoiqrola, moCxu-brebs klanWebi Caavlo da budisaken gaaqana.
rogor fiqrob, am winadadebebs rom zmnebi amovakloT, ra moxdeba? ambavs gavigebT?
daakvirdi:
bayayma da Tagvma . qorma , moCxubrebs klanWebi da budisaken .
bayayi, Tagvi da qori arsebiTi saxelebia .
zmna arsebiTi saxelis moqmedebas an mdgomareobas gamoxatavs .
zmna da arsebiTi saxeli
6
daakvirdi:
biWma qva isrola.
biWi da gogona sulieri arsebiTi saxelebia, maT TavisiT moZraoba SeuZliaT .
qva da yvavili usulo arsebiTi saxelebia . maT TavisiT moZraoba ar SeuZlia .
gogonam yvavili mowyvita.
sulieri da usulo arsebiTi saxelebi
zogjer sityvas striqonis
bolos adgili aRar hyofnis . am
dros damarcvlis wess viyenebT
da sityvis nawili axal xazze
gadagvaqvs . amaSi ki gadatanis
niSani gvexmareba:
leqsi rom moTxrobas
ar daemsgavsos, gadata-
nis sxva wess icaven . leq-
sis striqons gadatanili
nawili marjvniv unda
mieweros .
iyo da ara iyo ra. iyo er-
Ti msunagi mela. erTxel me-
la xesTan mivida da Cituni-
as SesZaxa...
ar kakaneben kakbebi,
melac Tvlems didi xa-
nia,
ukanaskneli sakvebi
soroSi Seutania.
sityvis gadatana
7
vin? Tu ra?
albaT gaxsovs xalxuri leqsi:
`modi, vnaxoT venaxi,
ram SeWama venaxi,
mivel, vnaxe venaxi,
Txam SeWama venaxi . . .~
daakvirdi:
1. – ra mibajbajebs?
– daTvi .
– vin mibajbajebs?
– bavSvi .
2. – bavSvs vin hyavs?
– Zma .
– bavSvs ra hyavs?
– lekvi .
daTvi da lekvi sulieri ar-
sebiTi saxelebia, magram maT
daesmis kiTxva ra?
kiTxva vin? daesmis mxolod
adamians:
bavSvi – vin?
Zma – vin?
vin? da ra? arsebiTi saxelebis kiTxvebia .
daakvirdi winadadebebs:
mxo
lo
biT
i
ric
xvi
mrav
lo
biT
i
ric
xvi
bavSvi burTiT
TamaSobs.
bavSvebi burTiT
TamaSoben.
Citi tkbilad
galobs.
Citebi tkbilad
galoben.
muxebi mindorSi
dgas.
muxa mindorSi
dgas.
daakvirdi: usulo arsebiT saxelebTan zmna mxolobiT
ricxvSia .
mxolobiTi da mravlobiTi
8
gasuliereba
Tu kargad daakvirdebi, mixvdebi, rom zRaprebSi, moTxrobebSi, leqsebSi usulo sagnebi sulieri-viT, adamianiviT iqcevian:
kenWebi mRerian;
wyaroebi saubroben;
yvavilebi CurCuleben . . .
aseT SemTxvevaSi mwerlebi da poetebi
mravlobiT ricxvSi mocemul usulo
arsebiT saxelebTan zmnebs mravlo-
biTSi Casvamen .
vaYJa-fSavela erT Tavis leqsSi ambobs:
`usulo sagnebs suli
Cavbere, avasaubre lodebi
kldisa~ . . .
dRem daixura pirbade,
mTebma daxuWes Tvalebi . . .
vaJa-fSavela
daakvirdi:
arsebiTi saxeli da ricxviTi saxeli
daimaxsovre:
ricxviTi saxelis gverdiT arsebiTi saxeli yovelTvis mxolobiT ricxvSia .
bavSvebi kiTxuloben .
ori bavSvi kiTxulobs .
ramdeni bavSvi kiTxulobs?
Citebi WikWikeben .
sami Citi WikWikebs .
ramdeni Citi WikWikebs?
mindorSi yvavilebi gaiSala .
mindorSi ori yvavili gaiSala .
ramdeni yvavili gaiSala?
daakvirdi naxatebs da waikiTxe winadadebebi:
9
arsebiTi saxelis bruneba
netav, devma gaimarjvos!
deviT SeSinebul
xalxs kopala exmareba!
ras mibedav! me devi var!
devo, mifrTxildi!
kopala devs daamarcxebs?
kopalam Tu waago, devad gadaiqceva?
devis damarcxeba Zalian Znelia,
Svilo.
rogorc xedav, sityvas devi yvela winadadebaSi sxvadasxva dab-oloeba aqvs: devi, devma, devs, devis, deviT, devad, devo .
sityvis ase cvlilebas bruneba hqvia . arsebiTi saxeli ibrunvis .
Teas wiTeli fanqari aqvs . Team fanqris gaTla daiwyo .
ninos megobari estumra . ninos megobris stumroba
Zalian gauxarda .
ra daemarTa am arsebiT saxelebs? SuaSi aso amouvarda,
SeikumSa . fanqari da megobari ikumSeba .
daakvirdi:
arsebiTi saxelis kumSva
10
daakvirdi:
mindorSi yayaCo gaiSala .
yayaCos feri Zalian momwons .
mindorSi gvirila gaiSala .
gvirilis feri Zalian momwons .
ra daemarTa sityvas gvirila? boloSi aso dakarga, Seikveca .
gvirila ikveceba . qvemoT mocemuli saxelebic ikveceba:
quCaSi manqana midis .
manqanis xma Semomesma .
ezoSi didi xe dgas .
xis totze Citis budea .
a da e xmovnebze dasrulebuli zogi arsebiTi saxeli ikveceba .
arsebiTi saxelis kveca
am patara leqsSi akaki wereTeli zRvas mima-
rTavs . mimarTvis dros vaxsenebT xolme im arsebiT
saxels, romelsac mivmarTavT:
mzeo, amodi da qveyana gaanaTe!
Tamar, Tarodan wigni momawode .
daimaxsovre: mimarTvis Semdeg mZime iwereba .
mimarTva
zRvao, aReldi, aReldi,
qartexils daemorCile,
aamTagore talRebi,
kideebs gadaacile!
akaki wereTeli
11
zogi ricxviTi saxeli sagnebis zust raodenobas ar gamoxatavs,
magram aRniSnavs, es sagani bevria Tu cota:
sanapiroze bevri niJaraa .
sanapiroze uamravi niJaraa .
sanapiroze auarebeli niJaraa .
sanapiroze uTvalavi niJaraa .
sanapiroze uricxvi niJaraa .
akvariumSi cota niJaraa .
akvariumSi ramdenime niJaraa .
daimaxsovre:
am sityvebis gverdiT arsebiTi saxeli mxolobiT ricxvSi unda
CavsvaT .
bevri Tu cota?
bavSvi skamze zis . bavSvebi skamze
sxedan .
gogonam furceli
daagdo .
gogonam furclebi
dayara .
ricxvSi monacle zmnebia: vardeba cviva; jdeba sxdebian.
daasrule: fifqvi vardeba – fifqebi ...
erTmaneTis monacvle zmnebi
zogierT zmnas mravlobiT ricxvSi sxva sityva enacvleba:
magidaze wigni devs .magidaze wignebi
awyvia .
12
zedsarTavi saxeli
arsebiT saxels zogjer iseTi sityva axlavs, romelic aRniS-
navs, rogoria es arsebiTi saxeli:
mcxunvare, didi, TeTri zedsarTavi saxelebia .
daimaxsovre:
zedsarTav saxels daesmis kiTxva: rogori?
mcxunvare mze kaSkaSebs .
TeTri Tolia mofrinda .
didi gemi mocuravs .
nacvalsaxeli
eliso wigns kiTxulobs .
is wigns kiTxulobs .
lado, werils wer?
Sen werils wer?
me cisferi maisuri macvia .
me, Sen, is nacvalsaxelebia .
me pirveli piris nacvalsaxelia;
Sen meore piris;
is mesame piris .
daakvirdi:
13
nacvalsaxeli mravlobiT ricxvSi
mxolobiTi ricxvi mravlobiTi ricxvi
me werils vwer .
Sen werils wer .
is werils wers .
Cven werils vwerT .
Tqven werils werT .
isini werils weren .
Tqven werils
werT .Cven wigns
vkiTxulobT .
isini dafas asufTaveben .
daakvirdi:
mxolobiTi da mravlobiTi
daakvirdi:
1 . biWebi icinian .
isini icinian .
2 . biWebma gaicines .
maT gaicines .
3 . biWebs ecinebaT .
maT ecinebaYT .
4 . biWebis sicili ismis .
maTi sicili ismis .
1 . biWi icinis .
is icinis .
2 . biWma gaicina .
man gaicina .
3 . biWs ecineba .
mas ecineba .
4 . biWis sicili ismis .
misi sicili ismis .
mxolobiTi ricxvi: mravlobiTi ricxvi: