q4: tamamlayıcı ve alternatif tıp-cam'i anlamak...
TRANSCRIPT
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
1
ERASMUS+
YÜKSEKÖĞRETĠM ĠÇĠN STRATEJĠK ORTAKLIK (KA 203)
‘Yüksek Öğretimde Apiterapinin Terapötik Etkileri-Be(e) Therapy
(2017-1-TR01-KA203-045990)
Q4: Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp-CAM'i Anlamak Ġçin
Rehber Kitap
Hazırlayan
Prof. Dr. Ergün Demir, BAUN
‘Bu proje Avrupa Komisyonunun desteğiyle finanse edildi. Bu yayın sadece yazar ve proje ortaklarının görüşlerini yansıtmaktadır ve Komisyon burada yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde kullanılmasından sorumlu tutulamaz.’
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
2
Çıktı Tanımı
Q4
Çıktı Başlığı
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp-CAM'i Anlamak Ġçin
Rehber Kitap
Durum
Final
Hazırlayan
Prof. Dr. Ergün Demir
Yardımcılar: Prof. Dr. Kemal Çelik, Prof. Dr. Murat Yılmaz, Dr. Fatih
Aşgun, Dr. Fatmagül Tolun, Murat Sabri Saran
Yer/Tarih
Türkiye
07.06.2018-10.12.2018
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
3
Ġçindekiler Sayfa
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp-CAM… .. ……………………….................................……… .4
CAM Nedir? ............................................ ...................................................................................4
CAM'a neden ihtiyacımız var? ............................................................ .......................................5
Farklı CAM türleri nelerdir? ........................................ ............................................................ .5
CAM güvenli midir? .............................................. ..................................................................11
Her terapi herkes için doğru olabilir mi? ........................................ .... ....................................12
CAM‟ın Avrupa‟daki Yasal Durumu ……………………………………………………….. 14
Türkiye'de CAM'ın Yasal Durumu ………………………………………………… .............15
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Olarak Apiterapi…. ............................................................. .18
Bal arısı kolonisi nedir? .................................................. ..................... .................................18
Apiterapi …………………………………………………… ................................................19
Apiterapide kullanılan arı ürünleri .........................................................................................23
BAL................................................. ......................................................................................23
PROPOLIS ................................................. ................................................. ........................29
ARI POLENĠ................................................ ............................................ ...........................38
ARI BALMUMU ............................................ ................................................................... 44
ARI SÜTÜ ............................................. ............................................................................ 47
ARI ZEHĠRĠ................................................ ........................................................................53
APILARNIL ................................................. .....................................................................57
Apiterapi için rehber............................................................................................................61
Kaynaklar................................................. .................................................. .......................66
EK : Türkiye Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği……...68
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
4
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp-CAM
CAM nedir?
Geleneksel tıp temel olarak semptomlara yol açan altta yatan problemlerin anlaĢılmasına ve
düzeltilmesine odaklanır. Birçok durumda, bunlar tam olarak anlaĢılmamıĢtır, ancak son yıllarda
özellikle romatoid artrit tedavisinde CAM ile büyük ilerlemeler kaydedilmiĢtir. Konvansiyonel tıp,
sizi, kiĢi olarak değil, durumu ve tedaviyi kabul etmenizi beklediğiniz için tedavi etmekle eleĢtirilir.
Hasta tedavisine hastanın desteğinin ve tercihinin önemi giderek daha artmaktadır.
Bununla birlikte, tamamlayıcı ve alternatif tıp bütünsel olma eğilimindedir ve çeĢitli tarihi ve
kültürel kökenden gelen tedavileri içerir. YaĢam tarzınızdaki değiĢikliklerle (örneğin diyet,
egzersiz, meditasyon veya psikolojik egzersizler) kendi tedavinizde aktif bir rol almanızı ister ve
doğal ve kökene göre farklı olan tedavileri içerir. Bu tedavilerin nasıl çalıĢtığı düĢünülen yöntemler
de çeĢitlidir; ancak birçoğu vücudunuzun kendini iyileĢtirme kabiliyetini sağlama fikrine dayanır.
CAM (tamamlayıcı) veya (alternatif) standart tedavilerin yerine kullanılan tamamlayıcı tedavi
Ģekilleridir. Bu uygulamalar genellikle standart tıbbi yaklaĢımlar olarak kabul edilmez. Standart
tedaviler, güvenli ve etkili olduklarını kanıtlamak için uzun ve dikkatli bir araĢtırma sürecinden
geçer. Ancak çoğu tamamlayıcı ve alternatif tıp türü hakkında daha az Ģey bilinmektedir.
Tamamlayıcı ve alternatif tıp, diyet takviyeleri, megadoz vitaminleri, bitkisel preparatlar, özel
çaylar, akupunktur, masaj terapisi, mıknatıs terapisi, ruhsal Ģifa ve meditasyon içerebilir.
Tamamlayıcı ve alternatif tıp, belirli bir tarihsel dönemde belirli bir toplumun veya kültürün
politik olarak baskın sağlık sistemine özgü olanlar dıĢında, tüm sağlık sistemlerini, modellerini ve
uygulamalarını, bunlara eĢlik eden teori ve inançları kapsayan geniĢ bir Ģifa kaynağı alanıdır.
CAM, kullanıcıları tarafından hastalığın önlenmesi veya tedavisi veya sağlık ve iyileĢmenin teĢvik
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
5
edilmesi olarak tanımlanan bu tür tüm uygulamaları ve fikirleri içerir.
CAM, genellikle geleneksel tıbbın bir parçası olarak görülmeyen çeĢitli tıbbi ve sağlık sistemleri,
uygulamaları ve ürünleri grubudur. Tamamlayıcı tıp, geleneksel tıpla birlikte ve geleneksel tıp
yerine alternatif tıp kullanılır. BütünleĢtirici tıp, güvenlik ve etkinlik kanıtı bulunan geleneksel ve
CAM tedavilerini birleĢtirir. Bazı CAM tedavilerine iliĢkin bilimsel kanıtlar mevcut olmakla
birlikte, çoğu için bu tedavilerin güvenli olup olmadıkları ve kullanım amacına uygun olarak
çalıĢtığına iliĢkin iyi tasarlanmıĢ bilimsel araĢtırmalar olmayıp henüz bazı soruları cevaplayabilecek
bulgular yoktur.
CAM'a neden ihtiyacımız var?
Ġnsanlar tamamlayıcı ve alternatif tıbbı kullanırlar. Çünkü:
- Daha doğal olan tedavileri kullanmak ve daha iyi hissetmelerini sağlamak isterler.
- Sürekli acı çekiyorlardır.
- Ġlacın yan etkileri konusunda endiĢeleri vardır.
- Belirtileri geleneksel tıp tarafından tam olarak kontrol edilmemektedir.
Farklı CAM türleri nelerdir?
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
6
CAM, standart tıbbi terapinin bir parçası olmayan tıbbi ürünler ve uygulamalar için kullanılan
terimdir. Standart tıbbi terapi, tıp doktoru veya osteopati derecesi olan sağlık çalıĢanları tarafından
uygulanan ilaçtır. Fiziksel terapistler, doktor asistanları, psikologlar ve kayıtlı hemĢireler gibi diğer
sağlık profesyonelleri tarafından da uygulanmaktadır. Bazı standart tıbbi terapi uygulayıcıları aynı
zamanda CAM uygulayıcılarıdır.
Tamamlayıcı terapi ile alternatif terapi arasında önemli bir fark vardır. Tamamlayıcı terapi ve
alternatif terapi genellikle aynı Ģeyi ifade ediyormuĢ gibi kullanılır. Tamamlayıcı ve alternatif
tedaviler aynı zamanda tek bir cümleyle birleĢtirilebilirler. Tamamlayıcı bir terapi, geleneksel tıbbi
tedavinizle birlikte kullanabileceğiniz anlamına gelir. Tedavinizde daha iyi hissetmenize ve
hastalıkla daha iyi baĢa çıkmanıza yardımcı olabilir. Tamamlayıcı tedaviler, doktorunuz tarafından
verilen geleneksel tıbbi tedavilerle birlikte kullanılır. Kanserli kiĢilerin kendilerini daha iyi
hissetmelerine yardımcı olabilir ve yaĢam kalitesini de iyileĢtirir. Ayrıca, kanserin neden olduğu
belirtiler veya kanser tedavisinin neden olduğu yan etkiler ile daha iyi baĢa çıkılmasına yardımcı
olabilirler.
Ġyi bir tamamlayıcı terapist, tamalayıcı tedavinin kanseri tedavi edeceğini iddia etmeyecektir. Her
zaman tedavilerinizi kanser doktorunuzla veya doktorunuzla konuĢmaya teĢvik edecektir.
Birçok sağlık uzmanı, tamamlayıcı tedavileri kullanan kanserli insanları desteklemektedir. Ancak
hastalarının onları kullanmasına olumsuz bakan hekimler de bulunmaktadır. Bunun nedeni
genellikle birçok tedavinin geleneksel tedavilerle aynı Ģekilde bilimsel olarak test edilmemiĢ
olmasıdır.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
7
Tamamlayıcı tedavilerin kanserli insanlar için ne kadar iyi çalıĢtığını görmek için araĢtırmalar
yapılmıĢtır. Ancak tamamlayıcı tedavilerin en iyi nasıl kullanılacağını bulmak için daha fazlasına
ihtiyacımız vardır.
Geleneksel tıbbi tedavi yerine genellikle alternatif bir terapi kullanılır. Kanserli kiĢilerin alternatif
tedavileri denemeyi istemeleri için çeĢitli nedenleri vardır. Alternatif tıp, standart tıbbi tedaviler
yerine kullanılan tedavilerdir.
Alternatif tedavilerin kanseri tedavi edebileceğini gösteren hiçbir bilimsel veya tıbbi kanıt yoktur.
Bazı alternatif tedaviler güvenli değildir ve zararlı yan etkilere neden olabilir. Veya geleneksel tıbbi
tedavinizle etkileĢime girebilirler. Bu, zararlı yan etki riskini artırabilir veya geleneksel tedavinin iyi
çalıĢmasını durdurabilir. Geleneksel kanser tedavinizi bırakmak, kanserinizi iyileĢtirme veya
kontrol etme Ģansınızı azaltabilir.
Bazı alternatif tedaviler umut verici görünmekle beraber bazı iddialar bilimsel kanıtlarla
desteklenememekte ve bazı insanlara yanlıĢ umutlar verebilmektedir. Kemoterapi ve radyoterapi
gibi tüm geleneksel kanser tedavilerinin iĢe yaradıklarını kanıtlamak için yasalarca sıkı testlerden
geçmelidir. Alternatif tedavilerin çoğu böyle bir testten geçmemiĢtir ve çalıĢtıklarına dair bilimsel
bir kanıt yoktur. Bazı alternatif terapi türleri tamamen güvenli olmayabilir ve zararlı yan etkilere
neden olabilir. Tamamlayıcı veya alternatif tedaviler kullanmayı düĢünüyorsanız, kanser
doktorunuzla veya uzman hemĢirenizle konuĢun. Bazı tedaviler etkileĢime girebilir. Ayrıca
tamamlayıcı veya alternatif terapistinize geleneksel kanser tedaviniz hakkında bilgi verin.
BütünleĢtirici sağlık, standart tıbbı güvenli ve etkili olduğu gösterilen CAM uygulamaları ile
birleĢtiren tıbbi tedavi için toplam bir yaklaĢımdır. Hastanın aklını, bedenini ve ruhunu tedavi eder.
BütünleĢtirici sağlık hizmetleri genellikle geleneksel ve tamamlayıcı yaklaĢımları koordineli bir
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
8
Ģekilde bir araya getirir. Sağlık hizmeti ve sağlık için - genellikle zihinsel, duygusal, iĢlevsel,
manevi, sosyal ve toplum yönleri dahil olmak üzere - bütünsel, hasta odaklı bir yaklaĢımı ve
örneğin tüm organları tek bir organ sistemi olarak tedavi etmeyi vurgulamaktadır. Farklı sağlık
kurumları arasında iyi koordine edilmiĢ bir tedaviyi amaçlamaktadır.
Ġnsanlar sıklıkla alternatif ve tamamlayıcı tıbbı birbirlerinin yerine kullanırlar, ancak iki terim farklı
kavramları ifade eder: Eğer ana tedavi olmayan bir uygulama, geleneksel tıp ile birlikte
kullanılıyorsa, tamamlayıcı olarak kabul edilir.
Tamamlayıcı tıp; standart tıbbi tedavilerle birlikte kullanılan, ancak standart tedaviler olarak kabul
edilmeyen tedavilerdir. Örnek, kanser tedavisinin bazı yan etkilerini azaltmaya yardımcı olmak için
akupunktur kullanmaktır. Tamamlayıcı tıp, geleneksel sağlık hizmetlerinin öğretildiği ve sağlandığı
kurumların dıĢında büyük ölçüde var olan bir grup terapötik ve tanısal disiplinleri belirtir.
Tamamlayıcı tıp, sağlık tedavisi uygulamalarının artan bir özelliğidir; ancak tam olarak ne olduğu
ve bu terime dahil olan disiplinlerin geleneksel tıpla ilgili olarak hangi pozisyonda olması gerektiği
konusunda ciddi bir kafa karıĢıklığı devam etmektedir.
CAM tedavileri temel olarak beĢ kategoriye veya alana ayrılabilir:
1. Alternatif tıbbi sistemler (örneğin, homeopati, naturopati ve geleneksel Çin tıbbı),
2. Zihin – beden müdahaleleri,
3. Biyolojik temelli tedaviler (örneğin, yiyecekler, vitaminler, Ģifalı bitkiler),
4. Manipülatif ve vücut temelli yöntemler (örneğin, kayropraktik, masaj)
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
9
5. Enerji tedavileri (örneğin, Terapötik DokunuĢ, Çigong)
Tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları birçok farklı alanda uygulanır. Ek olarak, bir alanın
birçok bölümü baĢka bir alanın bölümleriyle çakıĢabilir. Örneğin, akupunktur geleneksel tıpta da
kullanılır.
CAM örnekleri şunları içerir:
Geleneksel alternatif tıp: Bu alan akupunktur ve homeopati uygulamaları gibi daha yaygın ve kabul
gören terapi biçimlerini içerir. Bu tedaviler dünya çapında yüzyıllardır uygulanmaktadır. Geleneksel
alternatif tıp Ģunları içerebilir:
- Aromaterapi
- Akupunktur
- Bitkisel ilaç
- Masaj terapisi
- Yoga
Vücut: Dokunma, tıpta tıbbi tedavinin ilk günlerinden beri kullanılmaktadır. Dokunarak iyileĢme,
vücudun bir bölgesindeki hastalık veya yaralanmanın vücudun tüm bölümlerini etkileyebileceği
fikrine dayanır. Manuel manipülasyon ile, diğer parçalar optimum sağlık durumuna getirilebilirse,
vücut tamamen yaralanma veya hastalık bölgesinde iyileĢmeye odaklanabilir. Vücut teknikleri
genellikle akıl ile birleĢtirilir. Vücut terapilerine örnekler:
- Kayropraktik ve osteopatik ilaç
- Masaj
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
10
- Vücut hareket terapileri
- Tai chi
- Yoga
Diyet ve şifalı bitkiler: Yüzyıllar boyunca insan, et, meyve, sebze ve tahıllardan oluĢan basit bir
diyetten, çoğunlukla yağ ve kompleks karbonhidratlardan zengin yiyeceklerden oluĢan bir diyete
geçmiĢtir. AĢırı beslenme ve beslenme yetersizliği, günümüz toplumunda her ikisi de belirli kronik
hastalıklara yol açan problemler haline gelmiĢtir. Birçok diyet ve bitkisel yaklaĢım, vücudun
dengelemesini amaçlar. Diyet ve bitkisel yaklaĢımlar Ģunları içerebilir:
- Diyet takviyeleri
- Bitkisel ilaç
- Beslenme / Diyet
Harici enerji: Bazı insanlar nesnelerden veya diğer kaynaklardan gelen dıĢ enerjilerin kiĢinin
sağlığını doğrudan etkilediğine inanır. Harici enerji terapisine bir örnek:
- Elektromanyetik terapi
- Reiki
- Çigong
Zihin: Standart veya geleneksel tıp bile, zihin ile beden arasındaki bağlantının gücünü tanır.
AraĢtırmalar, duygusal ve zihinsel sağlığı iyi olduğunda, insanların daha çabuk iyileĢtiğini
bulmuĢlardır. Zihni kullanan terapiler Ģunları içerebilir:
- Meditasyon
- Nöroterapi
- Hipnoz
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
11
Duyular: Bazı insanlar duyuların, dokunmanın, görmenin, duymanın, koklamanın ve tadını
hissetmenin genel sağlığı etkileyebileceğine inanır. Duyuları içeren terapilere örnek olarak Ģunlar
verilebilir:
- Sanat, dans ve müzik
- GörselleĢtirme ve rehberli imge
CAM çok çeĢitli yöntemler ve terapi kategorileri içerir. Türkiye Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif
Tıp Merkezi'ne göre, CAM terapileri dört kategoride sınıflandırılmaktadır:
1. Bitkisel ilaçlar (bitkisel), vitaminler ve mineraller gibi doğal ürünler ve takviyeler.
2. Meditasyon, yoga, akupunktur, dua, zihin ve beden uygulamaları gibi zihin-beden
müdahaleleri (derin nefes alma egzersizleri, hipnoterapi, gevĢeme, qi gong).
3. Manipülasyonlar ve kayropraktik, osteopatik manipülasyon ve masaj gibi vücuda dayalı
yöntemler.
4. Enerji terapileri (mıknatıs tedavisi, ıĢık tedavisi, qi gong, Reiki, Ģifa dokunuĢu) ve
geleneksel Çin Tıbbı ve Ayurveda gibi alternatif tıbbi sistemler.
Bu uygulamalar genellikle standart tıbbi yaklaĢımlar olarak kabul edilmez. Standart tedaviler,
güvenli ve etkili olduklarını kanıtlamak için uzun ve dikkatli bir araĢtırma sürecinden geçer, ancak
çoğu tamamlayıcı ve alternatif tıp türü hakkında daha az Ģey bilinir. Tamamlayıcı ve alternatif tıp,
diyet takviyeleri, megadoz vitaminleri, bitkisel preparatlar, özel çaylar, akupunktur, masaj terapisi,
mıknatıs terapisi, ruhsal Ģifa ve meditasyon içerebilir.
CAM güvenli midir?
Ġnsanlar binlerce yıldır CAM uygulamalarını kullandılar. Ancak birçok uygulama derinlemesine
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
12
klinik deneylerden geçmemiĢtir. Bu tedavilerin çoğunun ne kadar güvenli veya etkili olduğu açık
değildir. Doktorlar bu uygulamaların çoğunu önermemektedir.
Genel olarak bakıldığında, tamamlayıcı ve alternatif tıp nispeten güvenlidir; ancak tedaviye
baĢlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuĢmalısınız. Belirli tedavilerle iliĢkili bazı riskler
vardır. Örneğin, bazı bitkisel tedavilerin önemli yan etkileri olabilir veya reçete edilen ilaçlarla
etkileĢime girebilir.
Birçok durumda tamamlayıcı ve alternatif tıpla iliĢkili riskler, terapistle terapiden daha fazladır. Bu
nedenle yasal olarak tescilli bir terapiste ya da etik kuralları belirlenmiĢ ve tamamen uzman birine
gitmeniz önemlidir.
CAM'ın sağlık hizmetleri sistemleri için giderek daha önemli bir konu olarak görüldüğüne dair
kanıtlar vardır. Yüksek CAM kullanım oranları, sağlık hizmetleri ve politika endiĢelerinin
artmasına neden olmuĢtur.
- CAM mesleklerini ve doğal sağlık ürünlerini nasıl düzenleyeceğinizi,
- Güvenli CAM tedavilerinin ana tedavi planlarına nasıl dahil edileceği ve
- Halkı geniĢ kapsamlı olası CAM konvansiyonel ilaç etkileĢimlerinden korumak için en iyi
yöntem.
Kullanıcıların CAM'ın güvenli olduğu algısı yaygın olduğu için son nokta önemlidir. Çünkü bu
tedavi “doğal” dır. Sağlık sistemi, CAM kullanımındaki artıĢa yavaĢça karĢılık vermektedir. Pek
çok doktor, CAM pratisyenlerine atıfta bulunmakta ya da kendilerinin CAM formlarını
uygulamaktadır. CAM ile geleneksel tıbbı birleĢtiren yeni bütünleĢtirici sağlık hizmetleri modelleri
de geliĢtirilmektedir.
CAM tedavileri diyet takviyeleri, bitkisel takviyeler ve vitaminler gibi çok çeĢitli bitkisel ve
besleyici ürünler içerir. Bu "doğal" ürünlerin birçoğunun güvenli olduğu kabul edilir. Bunlar
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
13
doğada bulunurlar veya üretilirler. Ancak, bu tüm durumlarda doğru değildir. Ayrıca, bazıları diğer
ilaçların vücudunuzda çalıĢmasını da etkileyebilir. Örneğin, bazı insanların depresyon için
kullandığı ot St. John's wort, bazı antikanser ilaçlarının olması gerektiği gibi çalıĢmamasına neden
olabilir.
Her terapi herkes için doğru olabilir mi?
Tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin sizin için iĢe yarayıp yaramadığını kesin olarak söylemek
zordur. Bunun nedeni herkesin tedavilere farklı tepkiler vermesidir. Bu tedavilerin bir çoğu aktif
katılımınızı ve olası sonucu hakkında belirli bir inancınızı gerektirir. Bu, plasebo etkisi; psikolojik
umut ve bir tedavinin yardımcı olacağı inancıdır.
Birçok bilimsel araĢtırma, hastaların koĢullarındaki değiĢikliklerin, durumdaki doğal
değiĢikliklerden mi, yoksa tedavinin iĢe yarayacağına dair bir inanç gibi 'spesifik olmayan etkiler'
denilen Ģeyden kaynaklanıp kaynaklanmadığını bulmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte,
tamamlayıcı tedavilerin sizin için iĢe yaradığını tespit ederseniz, bu durum tedavinin nasıl veya
niçin çalıĢtığından daha önemli bir husus olabilir.
Tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanmayı düĢünürseniz dikkate almanız gereken bazı önemli
noktalar vardır.
- Neyi baĢarmayı umuyorum? Ağrı kesici? Daha fazla enerji? Daha iyi uyku? Ġlaçlarda
azalma mı?
- Terapist kim? Nitelikli, tescilli ve sertifikalı mı?
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
14
- Terapi ile mutlu muyum? Ġğne fobiniz varsa akupunktur uzmanına gitmenin bir faydası
yoktur. Yapamayacağınız ciddi yaĢam tarzı değiĢikliklerini tavsiye edecek bir terapisti
görmek de aynıdır.
- Herhangi bir risk var mı? Onlar güvenli mi?
- Etkinlikleri için herhangi bir kanıt var mı?
Kemoterapi ve radyoterapi gibi tüm geleneksel kanser tedavileri, iĢe yaradıklarını kanıtlamak için
yasalarca sıkı testlerden geçmelidir. Alternatif tedavilerin çoğu böyle bir testten geçmemiĢtir ve
çalıĢtıklarına dair bilimsel bir kanıt yoktur. Birçok sağlık uzmanı, tamamlayıcı tedavileri kullanan
kanserli insanları desteklemektedir. Hastalarının onları kullanma konusunda isteksiz olduğu bazı
sağlık çalıĢanları da vardır. Bunun nedeni genellikle birçok tedavinin geleneksel tedavilerle aynı
Ģekilde bilimsel olarak test edilmemiĢ olmasıdır. Tamamlayıcı / alternatif tıp, biyomedikal olarak
kabul edilmeyen herhangi bir kanser tedavisi yöntemi olarak tanımlanmıĢtır. Özellikle tamamlayıcı
tıp, geleneksel tedavilerin etkisini arttıran uygulamaları belirtirken alternatif tıp, bir hastalığı
önlemek, tedavi etmek veya hafifletmek için kullanılan geleneksel olmayan yaklaĢımları ifade eder.
Kanser hastaları arasında özellikle etkili olan CAM için dünya çapında popülerlik artmaktadır.
Birçok durumda, CAM, tamamlayıcı bir tedavi olarak kullanılmakta ve geleneksel tedavilerin
yerine geçme amaçlı değildir.
Tamamlayıcı tedavilerin kanserli insanlar için ne kadar iyi çalıĢtığını görmek için araĢtırmalar
yapılmaktadır. Ancak tamamlayıcı tedavilerin en iyi nasıl kullanılacağını bulmak için daha fazlasına
ihtiyacımız var.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
15
Avrupa'da CAM'ın Hukuki Durumu
17 ülkede genel bir CAM mevzuatı, bu ülkelerin 11'inde belirli bir CAM kanunu ve 6'sında genel
sağlık mevzuatında CAM bölümleri bulunan ülkeler var. Genel CAM mevzuatına ek olarak, bazı
ülkelerin özel CAM tedavileriyle ilgili düzenlemeleri vardır. 15 orijinal AB üyesi ülkenin
(1996‟dan önce AB‟ye katıldı), 3‟ünün (Belçika, Almanya ve Portekiz) genel CAM yasaları
bulunmaktadır. Danimarka'da “alternatif uygulayıcılar için kendi kendini düzenleyen bir kayıt
sistemine iliĢkin bir yasa” bulunmaktadır. Bu 4 ülkenin özel CAM tedavileriyle ilgili ek
düzenlemeleri vardır. Orijinal AB üye ülkelerinin 10'unun spesifik CAM tedavileriyle ilgili
düzenlemeleri mevcuttur (Avusturya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, Ġtalya,
Lüksemburg, Ġspanya, Ġsveç, Ġngiltere). Ġrlanda'da herhangi bir CAM tedavisi için özel
düzenlemeler yoktur. 4 EFTA ülkesinin tümü (Ġzlanda, LihtenĢtayn, Norveç ve Ġsviçre) genel bir
CAM mevzuatına sahiptir. Ġzlanda, LihtenĢtayn ve Norveç'in CAM yasaları bulunmakta ve Ġsviçre
genel sağlık mevzuatı konusunda CAM'i düzenlemiĢtir.
2004‟te AB‟ye katılan 10 ülkenin 3‟ünde genel bir CAM mevzuatı iĢlemektedir. Macaristan ve
Slovenya'da CAM yasaları bulunmakta ve Malta genel sağlık mevzuatlarında yer alan genel CAM
mevzuatına sahiptir. 2004 yılında katılan diğer 7 üye ülkenin (Güney Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti,
Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya ve Slovakya) özel CAM tedavileriyle ilgili düzenlemeleri
uygulamaktadır. AB'ye 2007'de, katılan Bulgaristan'da ve Romanya'da genel CAM mevzuatının
yanı sıra özel CAM tedavi düzenlemeleri yer almaktadır. 4 aday ülkenin farklı düzenlemeleri
bulunmaktadır. Makedonya'nın genel bir CAM mevzuatı olmakla beraber CAM yasası yoktur.
Türkiye'de bazı özel CAM tedavi düzenlemeleri bulunmakta ve Hırvatistan ve Karadağ'da CAM
düzenlemeleri yoktur. Karadağ'ın devam etmekte olan bir CAM yasası vardır. Her 3 potansiyel aday
ülkenin de bazı genel CAM düzenlemeleri vardır. Sırbistan‟ın bir CAM yasası bulunmakta,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
16
Arnavutluk ve Bosna-Hersek‟in genel sağlık mevzuatı çerçevesinde bazı genel CAM düzenlemeleri
bulunmaktadır. Bosna Hersek devam eden bir CAM yasasına sahiptir.
CAM düzenlemeleri çok genel veya çok ayrıntılıdır ve CAM yasaları veya genel CAM mevzuatı
bulunan ülkeler arasında yalnızca belirli CAM tedavi düzenlemelerine sahip ülkeler arasında hiçbir
benzerlik bulunmamaktadır. Genel düzenlemelerden bazıları, yalnızca Sağlık Bakanlığı'nın veya
meslek birlikleri tarafından yayınlanan ek düzenlemeler veya Ģartnamelerle desteklenmesi için
CAM'ın ne olduğunun bir belirtimidir. Bazı ülkelerde ilave spesifikasyonlar yapılmamıĢtır. Örnek
olarak, hem Norveç hem de Macaristan'ın CAM yasaları vardır. Ülkeler arasındaki spesifik CAM
tedavilerinin düzenlemelerinde benzerliklerin çok az olduğu görülmekte ve farklı tedavileri “kimin
uygulamasına izin verdiğini tesbit etmek zordur.
Türkiye'de CAM'in Hukuki Durumu
Türk Hükümeti, Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp için yeni bir Yönetmelik yayınladı.
Türkiye'de yaygın olarak “tamamlayıcı” veya “alternatif” tıp olarak adlandırılan geleneksel tıp ve
tıbbi uygulamaları ele alan yeni bir düzenleme getirilmiĢtir. Bu tür uygulamalar Türkiye'de giderek
daha popüler hale gelmiĢ ve Ģimdi 27 Ekim 2014'te yürürlüğe giren Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp
Uygulamaları Yönetmeliği ile ele alınmıĢtır (27 Ekim 2014 tarihli ve 29158 sayılı Resmi Gazete).
Yönetmelik, yasal araçlar oluĢturmak ve geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarıyla ilgili
kuralları netleĢtirmek için olumlu bir adım teĢkil etmektedir. Bunlar, uygulayıcı eğitimini, bu tür
tedavilerin uygulanma koĢullarını ve uygulanabilecekleri yasal kapsamın tanımını içerir.
Yönetmeliğin amacı:
- Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını tanımlamak,
- Geleneksel uygulayıcıların eğitimini ve yetkilendirmelerini düzenlemek ve
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
17
- Bu geleneksel ve tamamlayıcı terapilerin uygulandığı kuruluĢların yöntem ve ilkelerini
belirlemek.
Yasa koyucunun stratejisi, uygun olduğunda geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın mevcut ulusal sağlık
sistemine entegre edilmesini teĢvik ediyor gibi görünmektedir. Geleneksel tıp pratisyenlerinin
faaliyeti, güvenlik, etkinlik ve kalite de dahil olmak üzere Tüzük'te belirtilen Ģartları ve standartları
karĢılamalıdır.
Yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra, ilgili diğer bazı kanunlar getirilmiĢtir. Buna göre, Türk
Sağlık Enstitüleri Kurulması Hakkında Kanun ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun 26 Kasım 2014 tarihinde yürürlüğe girmiĢtir
ve bu kanun, sağlık hizmeti sağlama amacıyla kamuya açık bir kuruluĢ olan Türk Sağlık
Enstitüsünü oluĢturmaktadır. Türkiye Sağlık Enstitü Müdürlüğü bünyesinde bulunan Geleneksel ve
Tamamlayıcı Tıp Enstitüsü kurulacaktır. Düzenlemeden önce, Türkiye'de geleneksel ve
tamamlayıcı tıbbı özel olarak ele alan tek mevzuat, Akupunktur Tedavisinin Uygulandığı Özel
Sağlık KuruluĢları Yönetmeliği ve Bu Tedavinin Uygulanması idi. Yeni Yönetmeliğin yürürlüğe
girmesiyle, bu akupunktura özgü düzenleme yürürlükten kaldırıldı. Yeni rejim uyarınca, 15 ayrı
geleneksel ve tamamlayıcı tıp türü bir genel Yönetmelik kapsamında ele alınmıĢtır. Yönetmelik,
ekinde geleneksel ve tamamlayıcı tıp için 15 ayrı uygulama yöntemi belirtmektedir. Bunlar arasında
akupunktur, apiterapi, fitoterapi, hipnoz, hirudo, homeopati ve mezoterapi sayılabilir.
Yönetmelik, geleneksel ve tamamlayıcı tıbbı kimin uygulayabileceğini kısıtlayan bir yetki belgesi
sistemi sunmaktadır. Tüzüğün ekinde belirtilen uygulamalar yalnızca (i) Sağlık Bakanlığı tarafından
yetki belgesi verilen hekimler ve (ii) diĢhekimleri (bu uygulamaların diĢ hekimliği ile ilgili olduğu
ölçüde) yapılabilir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
18
Yönetmelik ayrıca Türkiye'de geleneksel ve tamamlayıcı tıp için bir kontrol mekanizması
kurmaktadır. Tüzüğün 10. Maddesine göre, Sağlık Bakanlığı 11 üyeden oluĢan “Geleneksel ve
Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Bilim Komisyonu” adlı bir organı kurmalıdır. Komisyonun amacı,
geleneksel ve tamamlayıcı tıpla ilgili konularda görüĢ bildirmektir. Bunlara uygulama yöntemleri,
uygulayıcılar, uygulayıcıların bu uygulamaları kullandığı merkezler ve uygulamaların yan etkileri
dahildir. Komisyon‟un görevi görünüĢte yalnızca Sağlık Bakanlığına görüĢ vermek içindir.
Komisyonun bağlayıcı bir karar verme yetkisine sahip olup olmadığı açık değildir.
Ġlginçtir ki, Yönetmelik “geleneksel tıp” veya “tamamlayıcı tıp” için herhangi bir tanım
içermemektedir. Bu nedenle, geleneksel tıp ile tamamlayıcı tıbbın Yönetmelik uyarınca nasıl ele
alındığı arasında bir fark yoktur.
Sonuç olarak, Yönetmelik belirsiz olduğu için eleĢtirildi. Yönetmelikte anahtar tanımların
bulunmaması, Türkiye Biyoetik Derneği de dahil olmak üzere birçok kesimden eleĢtiri almıĢtır.
Türk Tabipler Birliği, Yönetmeliğin kanıtlanmamıĢ uygulamaların hastalar üzerinde yapılmasına
izin verdiğini belirtti. Birlik, Tüzüğün tıp fakültelerinde ve mesleki eğitimde öğretilmeyen, bilimsel
geçerliliği veya olası zararlı sonuçları hakkında çok az bilgisi olan uygulamalara izin verdiğini
belirtti. Bu eleĢtirilere rağmen, Türkiye'deki bazı üniversitelerin birlikte faaliyete baĢlamıĢ olması
dikkat çekicidir.
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Olarak
APĠTERAPĠ
Bal arısı kolonisi nedir?
Arı, sosyal yaĢamı ve ailedeki bireylerin organizasyonu ile karakterize edilen, böceklerin en
geliĢmiĢ gruplarından biri olan Hymenoptera familyasına aittir. Bir arı ailesinin temel özellikleri,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
19
üyeleri arasındaki iĢbölümüdür. GeliĢen bir arıcılık için, arıcının 30.000 ila 50.000 kiĢilik bir aile
olarak arıları bir koloni olarak görmesi ve anlaması zorunludur. Bir arı kolonisinin üç bileĢene
ihtiyacı vardır: kraliçe, çok sayıda erkek ve bir iĢçi arısı ordusu. Erkek arılar kıĢ aylarında kaybolur.
Fonksiyonel bir koloninin uygun bir Ģekilde bakımı için, arı ailesinin üç bileĢeni birbirini tamamlar.
Arı ailesi kraliçe, erkek arı ve işçilerden oluşur
Kraliçe arı, üreme kabiliyetine sahip, erkek arılar ile çiftleĢme (tipik olarak 10 erkek arıya kadar
çiftleĢme) kabiliyetine sahip diĢi arıdır. Diğer arılardan Ģekil ve büyüklük bakımından biraz
farklıdır.
İşçi arılar, arı ailesinin en küçük bireyleri, geliĢmemiĢ yumurtalıklı diĢiler olup üreme yeteneğine
sahip değildir.
Erkek arı, arı ailesinin erkeklerini temsil eder ve onlar döllenmemiĢ yumurtalardan çıkarlar. Erkek
arılar, türlerin sürekliliğini sağlamak için kraliçelerle üreme rolüne sahiptir. Erkek arılar kovan
faaliyetlerine katkıda bulunmadığından, Temmuz ayından itibaren artık hoĢgörü
gösterilmemektedir. Erkek arılarkıĢın yararsız olarak kabul edilir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
20
Arılar hayati biyolojik kaynaklar olarak kabul edilebilir. Zira tozlaĢma ve bitkilerin döllenmesi ile
meyve oluĢumunda önemlidirler.
Apiterapi
Son yıllarda, ilaç verimliliğinde azalma, yan etkilerin ortaya çıkması ve ekonomik kayıplar gibi
birçok sorun nedeniyle doğal ürünlere olan eğilim artmaktadır. Arı ürünleri bu eğilimdeki en önemli
gruplardan biridir. Arı ürünleri özellikle medikal, ilaç ve gıda endüstrisinde antibakteriyel,
antioksidan, antifungal, antienflamatuar, anti-tümör, antiseptik etkileriyle dikkat çekmektedir.
Dünyadaki ülkelerin çoğunda, arı ürünleri ile tedavi (apiterapi) uygulanmakta ve bilimsel izinler
alınarak tıbbi destek olarak kabul edilmektedir. Günümüzde apiterapi ve arı ürünleri, tüketicilerin
dünyadaki dikkatini çekmekte ve yeni bir pazar geliĢmektedir. "Doğal antibiyotik" denilen propolis
üzerinde en yoğun araĢtırmalar yapılan arı ürünüdür.
Apiterapi terimi, "arı" anlamına gelen Latince apis'ten gelmektedir. Apiterapi veya arı tedavisi, bal
arısı ürünlerinin tedavi amaçlı kullanılmasıdır.
Apiterapi tarihi eski Mısır, Yunanistan ve Çin'e kadar uzanır. "Tıbbın babası" olarak bilinen Yunan
doktor Hipokrat bile, artrit ve diğer eklem sorunlarını tedavi etmek için arı zehirini kullanmıĢtır.
Avusturyalı doktor Phillip Terc, 1888'de "Arılar ve Romatizma Arasındaki Tuhaf Bir Bağlantı
Hakkında Rapor" baĢlıklı makalesini yayınladığında modern arı zehiri ve arı iğnesi çalıĢmasını
baĢlattı. Amerika BirleĢik Devletleri'nde son 60 yıl boyunca arı zehiri tedavisi geliĢti.
Arı ürünleri, tarihinbaĢlangıcından bu yana, gıda takviyesi ve iyileĢme, daha sonra insanın
sağlığının iyileĢtirilmesi için kullanılan doğal unsurlar arasında tescil edilmiĢtir. Apiterapi,
geleneksel bir uygulama olarak, insanlık tarihinin eski zamanlarından kalmadır.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
21
Bugün dünyada apiterapiyi kullanan için birçok toplum vardır. Bu kapsamda arıcılık derneklerinin,
bilimsel kurumların iĢbirliğini koordine eden Uluslararası Arıcılık Dernekleri Federasyonu
Apimondia'da apiterapi komisyonu bulunmaktadır.
Apiterapi, arı ve arı ürünlerini kullanan, bazı hastalıklarda tamamlayıcı ve destekleyici bir tedavi
olarak bilinen bir uygulamadır. Bal arısı zehiri ve / veya arı ürünlerini (bal, propolis, arı sütü, polen
vb.) kullanarak bağıĢıklık sistemini desteklemeyi ve kas-iskelet sisteminde görülen bazı ilerleyici
hastalıkların semptomlarını azaltmayı amaçlar.
Bununla birlikte, apiterapinin kullanılmasına yönelik tavsiyelere bağlı kalınmalı, sadece kesin tıbbi
teĢhis, laboratuvar testleri, radyolojik ve gerekli diğer incelemeler temelinde apiterapi uygulamaları
yapılmalıdır.
Arılar tarafından toplanan ve iĢlenen ürünlere dayalı tedavilerin faydaları, ampirikten bilimsel tıbba
geçmiĢ olup bu, arı ürünlerinin çeĢitli hastalıkların iyileĢmesindeki yadsınamaz değerini teyit
etmektedir.
Arı ürünlerinin kullanıcıları için birçok faydası vardır;
- Düzenli olarak tüketildiklerinde hastalıkların önlenmesi;
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
22
- Kimyasal iĢlemlerin tersine, arı ürünlerinin doğru kullanıldığında yan etkileri yoktur;
- Ġnsan vücudunu çeĢitli hastalıklara karĢı koruyabilen besinler ve aktif bileĢikler bakımından
son derece zengindirler.
Arı ürünleri, ömür boyu vazgeçilmez maddeler içeren doğal gıdalardır. Temel olarak, arı
ürünlerinde, insan vücudunda, lipidlerde, enzimlerde, ko-enzimlerde, organik asitlerde, vb. herhangi
bir iĢlem yapılmadan doğrudan emilen besin maddeleri bulunmakta ve vitaminler, mineraller,
proteinler, karbonhidratlar ile tüm temel amino asitler bulunmaktadır.
Arı ürünlerinin, arı zehirinin, romatizmal ve eklem ağrıları, kronik enflamatuar hastalıklar (tendinit,
bursit) ve Multipl Skleroz tedavisi amacıyla en iyi ve en eski terapötik kullanıma sahip olduğu
bilinmektedir. 1950'den sonra dünya çapında yapılan çalıĢmalar, geleneksel olarak bal ve propolis
ile iliĢkilendirilen etkilerindaha iyi anlaĢılmasını sağlamıĢtır. Ayrıca, o zamana kadar bilinmeyen
polen ve arı sütünün de faydaları ortaya konulmuĢtur.
Arılar tarafından salgılanan veya üretilen maddeler, insanın kovandan veya doğrudan arılardan
(zehir) toplayabileceği doğal maddeleri toplayarak, iĢleyerek ve depolayarak elde edilir.
Bu arı ürünlerinin kozmetik amaçlı tedavilerdeki etkinlikleri kanıtlanmıĢtır. Arı ürünlerine dayalı
kozmetikler, cilt hücrelerinin fizyolojik iĢlevlerini olumlu yönde etkiler; yeniler, cildi serbest
radikallerden korur, çevrenin zararlı etkilerini önler, metabolizmayı ayarlar, kollajen üretimini
uyarır, dejeneratif değiĢiklikleri geciktirir, savunma gücünü arttırır, deri elastikiyetini, rengi, cildin
esnekliğini ve pürüzsüzlüğünü gözle görülür Ģekilde geliĢtirirler. Bal, balmumu ve propolis, sabun,
dudak balsamı, kremler, merhemler ve losyonlar dahil birçok vücut bakım ürününde Ģifa verici ve
ajanlar olarak kullanılır.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
23
Apiterapide Kullanılan Arı Ürünleri
1) BAL
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
24
Bal, 2.000'den fazla çiçekten arılar tarafından üretilir. Balın son derece değiĢken özelliklere sahip
olması nedeniyle, terapistin genel bal kalitesini ve / veya terapötik özelliklerini belirleyebilmesi
gerekir. Bal, dünya çapında yiyecek olarak ilaçtan daha iyi bilinmektedir. Günümüzde balın insan
ve hayvan sağlığı için önemi yeniden ele alınmaktadır.
Bilim adamları ve uzmanlar, balın bazı durumlarda tıbbi bir ürün olduğunu belirlemiĢtir. Ham bal,
ister iç ister lokal olarak tatbik edilsin, etkili bir ilaçtır. Kimyasal bileĢimine bakıldığında Ģeker ile
olandaki gibi aynı Ģekilde insülin salgılanmasını uyarmaz. Beyin, fonksiyonlarını sürdürmek ve
yerine getirmek için insane tek gıdası olan glikoza ihtiyaç duyar. Çok küçük farklara sahip olan bal,
doğrudan yaklaĢık olarak özdeĢleĢtirilebilir monosakaritler kategorisinin bir parçası olan, genellikle
yaklaĢık% 32 glikoz içerir. Balda bulunan glikoz, yavaĢ hızlı fiziksel ve entelektüel enerji vericidir.
Bal tüketiminin kg vücut ağırlığı baĢına günde 1-3 g olması yeterlidir. Vücudun yutulan balı hemen
hemen tümünü emebilmesi, diğer gıdalar için asimilasyon seviyesini aĢmaktadır.
Bal ıĢığa duyarlı olduğundan, özelliklerini korumak için bal doğrudan güneĢ ıĢığına maruz
bırakılmamalıdır. Bal steril bir besindir; bakterilerden ve diğer tehlikeli mikroorganizmalardan zarar
görmez, çünkü bakterilerin yaĢamak için suya ihtiyacı vardır, ancak bal, güçlü bir Ģekilde hidrofilik
olan, suyu çıkarır ve bakteriler yaĢayamaz.
Balın terapötik ve iyileştirici özellikleri
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
25
Bal, yüzyıllardır geleneksel tıpta değerli bir yere sahiptir. Bununla birlikte, modern tıpta bilimsel
destek eksikliği nedeniyle sınırlı bir kullanımı vardır. Uzun süredir, balın karaciğer, kardiyovasküler
ve gastrointestinal problemlerin üstesinden gelmek için kullanılabileceği görülmüĢtür. Eski
Mısırlılar, Asurlular, Çinliler, Yunanlılar ve Romalılar bağırsak hastalıkları için bal kullandılar.
Birkaç on yıl önce, bal, birkaç araĢtırma grubu tarafından laboratuvar ve klinik araĢtırmalara tabi
tutuldu. En dikkat çekici buluĢ, birçok çalıĢmada söz edilen balın antibakteriyel etkinliği idi. Doğal
bal, Salmonella, Shigella, Escherichia coli, Helicobacter pylori, vb. dahil olmak üzere birçok
organizmaya karĢı antibakteriyel aktivite sergiler. Ġltihaplı bir kolit modelinde bal, prednisolon
tedavisi kadar etkiliydi. AraĢtırma ayrıca, balın anti-enflamatuar aktiviteye sahip olabileceğini ve
bağıĢıklık tepkilerini uyarabildiğini göstermiĢtir. Ġlginç bir Ģekilde, balın bazı in vitro çalıĢmalarda
reaktif oksijen türlerinin neden olduğu düĢük yoğunluklu lipoprotein (LDL) oksidasyonunu önlediği
ve böylece yararlı kardiyovasküler koruma sergilediği gösterilmiĢtir. Bal ayrıca deneysel mesane
kanserinde antineoplastik aktiviteye sahiptir.
Antibakteriyel, antibiyotik ve antioksidan özellikleri
Balın bileĢimi, içinde bulunan bakterilerin yaĢaması için uygun değildir. Balın az miktarda su, yağ
ve protein içerdiği bilinmektedir, nispeten düĢük bir pH'a, yüksek ozmolariteye sahiptir. Bu koĢullar
bakteri geliĢimi için uygun değildir. Baldaki birçok enzim ve bioflavonoidin doğrudan
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
26
antibakteriyel etkisi vardır. Balın antioksidan kapasitesi bulunmakta ve bu durum gıdalardaki
oksidasyonu azaltmaktadır.
Bal ve kardiyovasküler hastalıklar
Balda bulunan antioksidanlar C Vitamini, monofenolikler, flavonoidler ve polifenolikleri içerir.
Düzenli flavonoid alımı, kardiyovasküler hastalık riskinde azalma ile iliĢkilidir. Balda,
kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde ümit verici etkiye sahip çok çeĢitli fenolik bileĢikler
mevcuttur. Koroner kalp hastalığında fenolik bileĢiklerin koruyucu etkileri, baĢlıca antitrombotik,
anti-iskemik, antioksidan ve vazorelaxant etkileri bilinmektedir. Flavonoidlerin koroner kalp
hastalığı riskini üç ana yolla azalttığı öne sürülmektedir: koroner vazodilatasyonun iyileĢtirilmesi,
kandaki trombositlerin pıhtılaĢma yeteneğinin azaltılması ve LDL'lerin oksitlenmesinin önlenmesi.
Bal nitrik oksit metabolitleri içerebilir ve baldaki nitrik oksit seviyelerinin artması, kardiyovasküler
hastalıklarda koruyucu bir iĢleve sahip olabilir.
Mide rahatsızlıklarının giderilmesi
Bal, gastrit, duodenit ve bakteri ve rotavirüsün neden olduğu mide ülseri gibi gastrointestinal
enfeksiyonları tedavi etmek ve korumak için kullanılır. Bakterilerin mukozal epitel hücrelere
bağlanması, gastrointestinal sistemin bakteriyel enfeksiyonlarının geliĢmesinde ilk olay olarak
kabul edilir. Literatüre göre, balın gösterdiği bakteriyel yapıĢmanın önlenmesi bakterilerin bal ile
kaplanması yoluyla spesifik olmayan mekanik inhibisyon ile açıklanabilir.
Anti-enflamatuar özellikler
Balın antioksidan özelliği vardır ve bu durum anti-enflamatuar özelliklere sahip
biyoflavonoidlerden gelir. Geleneksel Çin Tıbbı'na göre bal iltihaplı bölgeleri etkiler.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
27
-
Biyo-stimulan özellikler
Bal, çok fazla biyolojik enerjiye sahip bir besindir ve canlı hücreler için kaliteli enerji sağlar. Balın
karbonhidratları metabolizmada kolayca yanar. Baldaki fruktoz, insan vücudunun enerji seviyesini
arttırır.
Bal ve şeker hastalığı
Tip I ve Tip II diyabette bal kullanımı, normal diyabette glikoz veya sukrozdan anlamlı derecede
düĢük glisemik indeks ile iliĢkilendirilmektedir. Dekstroz ile karĢılaĢtırıldığında bal, diyabetik
deneklerde plazma glukoz seviyelerinde anlamlı bir düĢüĢe neden olmuĢtur. Ayrıca normal ve
hiperlipidemik deneklerde kan lipidleri, homosistein düzeyleri ve C-reaktif protein (CRP)
seviyelerinin düĢmesine neden olmuĢtur. Daha önceki gözlemlerde, balın insülin sekresyonunu
uyardığı, kan glukoz seviyelerini düĢürdüğü, hemoglobin konsantrasyonunu arttırdığı ve lipit
profilini iyileĢtirdiği bulunmuĢtur.
Depuratif özellikler
Vücudun detoksifikasyon mekanizmalarına yardım eder; özellikle akasya balı, karaciğerin enerjik
mekanizmalarına doğrudan yardımcı olur ve sağlıklı bir karaciğer daha iyi bir biyokimyasal
detoksifikasyon yapar.
Besleyici ve müshil özellikleri
Bal karbonhidratları, konjonktif doku yapımında destek sağlar ve bal, kalp de dahil olmak üzere
tüm kaslar için en iyi enerjiyi sağlar. Bal higroskopiktir ve bağırsak florasını düzenler. Pankreas ve
karaciğer fonksiyonlarını destekleyerek daha fazla sindirim suyu ve enzimi salgılar.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
28
Endikasyonları
- Tüm vücudu etkileyen hastalıklar: Anoreksi, iyileĢme, ateĢ, bakteri, virüsler;
- Ağız ve dudak hastalıkları: Ülserasyon, çürük, diĢ eti iltihabı;
- Kulak Burun Boğaz: Farenjit ve boğaz ağrısı;
- Solunum yolu hastalıkları: Astım, öksürük, soğuk algınlığı;
- Kardiyovasküler hastalıklar: kalp hastalıkları, kan basıncı;
- Sinir sistemi bozuklukları: Asteni; uykusuzluk, nevrasteni;
- Hepatik hastalıklar: karaciğer sirozu,
- Kan hastalıkları: anemi.
Bazı bal türlerinin, kökenlerine bağlı olarak kendine has özellikleri ve etkileri vardır:
- Nane balı: Antitussif, analjezik, antispazmodik, sindirimi kolaylaĢtırır ve ĢiĢkinlikle savaĢır.
- Ayçiçeği balı: Tonik özellikler, afrodizyak ve bağıĢıklığı uyarır.
- Manna balı: Müshil, antienflamatuar, toksinlerin yok edilmesi.
- Akasya balı: Öksürük, antiseptik, nevroz tedavisi.
- Kişniş balı: Ülser ve hiperasit gastritini tedavi etmek, kabızlığı gidermek, ĢiĢirmek ve
sindirmek.
- Ihlamur balı: Antiseptik, sinir sistemi bozuklukları, uykusuzluk, ateĢ, mide ağrısı, migren
önleme, zatüre önleme, astım, tüberküloz.
- Kozalaklı bal: Akciğerler ve solunum sistemi, antienfektif ve antitusif özellikler.
- Polyfloral bal: Dezenfektan, antiseptik, yatıĢtırıcı, idrar söktürücü, müshil.
Balın kontrendikasyonları ve olası yan etkileri
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
29
- Bal için en önemli kontrendikasyon Ģeker hastalığıdır. Ġstisna olarak sabahları az miktarda
verilebilecek çoğunlukla fruktoz içeren akasya balı söylenebilir. Bal tatlıdır çünkü % 70
oranında karbonhidrat içerir ve hiperglisemi olan insanlara büyük miktarlarda verilemez.
- Balın önerilmediği baĢka bir durum daha var: Özellikle sindirim sistemi ile ilgili polen
alerjisi. Bal, bileĢiminde % 1'den fazla polen içerir. Bu hastalıktan muzdarip insanlar bal
yiyemez. Çünkü polen alerjilerinde aĢırı düĢük içerikler bile sindirim veya solunum yolu
alerjilerine yol açabilir.
- Bal nispeten olumsuz etkilere sahip değildir. Balın topikal uygulanması geçici acıma hissine
neden olabilir. Aksi halde farklı Ģekillerde yatıĢtırıcı, ağrıyı hafifletici, tahriĢ edici olmayan
ve ağrısız bir pansuman değiĢikliği Ģeklinde tarif edilir.
- Bala alerji nadirdir; ancak baldaki polen veya arı proteinlerine karĢı alerjik bir reaksiyon
olabilir.
- AĢırı bal uygulaması dokuların dehidrasyonuna yol açabilir.
- Diyabetiklerde büyük açık yaralara uygulandığında, kan Ģekeri seviyelerindeki teorik artıĢ
riski her zaman olabilir.
- Clostridia sporlarının varlığına bağlı olarak yara botulizmi riski, herhangi bir antibakteriyel
aktivite kaybı olmadan clostridia sporlarını öldürecek olan gama ıĢımasıyla en aza
indirilebilir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
30
2) PROPOLIS
Propolis, bal arıları tarafından toplanan bitki reçinelerinden elde edilen doğal bir üründür. Arılar
tarafından tutkal, genel amaçlı bir sızdırmazlık maddesi ve arı kovanları için çekirdekli ekstrüder
olarak kullanılır. Propolis yüzyıllardır halk hekimliğinde kullanılmıĢtır. Propolisin anti-mikrobiyal,
antioksidan, anti-ülser ve anti-tümör aktivitelerine sahip olduğu bilinmektedir. Bu nedenle propolis,
son yıllarda ilaç ve kozmetik ürünlerinde kullanılan faydalı veya potansiyel bir madde olarak büyük
ilgi görmüĢtür. Propolis, araĢtırmacılar tarafından en "tıbbi" arı ürünleri olarak gösterilmektedir.
Propolis çok sayıda bileĢik içerir.
Propolis, arıların arı kovanlarındaki açıklıkları kapatmak için kullanılır, bu yüzden "arı tutkalı"
olarak da adlandırılır. Malzemeler genellikle yapraklardan, ağaç kabuğundan, çiçek
tomurcuklarından ve diğer bitki kısımlarından alınır. Bunlar daha sonra kovan deliklerine
yapıĢtırılan arı tükürüğü, balmumu ve polen ile birleĢtirilir.
Bununla birlikte, propolisin arı kovanındaki iĢlevi delik sızdırmazlık maddesi ile sınırlı değildir.
AraĢtırmalar arıları bakteriyel enfeksiyonlardan ve tüm koloniyi tehlikeye sokabilecek olası dıĢ
elementlerden koruduğunu göstermektedir. Bazı durumlarda, kovan davetsiz misafirlerinin
sızmasını, bakterilerin yayılmasını durdurmak için propolis de kullanılabilir.
Propolis, yiyecek ve içeceklerde yaygın olarak kullanılır, çünkü insan sağlığını geliĢtirir.
Polifenoller, fenolik aldehitler, sekiterpen-kinonlar, kumarinler, amino asitler, steroidler ve
inorganik bileĢikler gibi 300'den fazla doğal bileĢik içerir. Propolis, antimikrobiyal, antioksidan,
antienflamatuvar, immünomodülatör, antitümör, antikanser, antiülser, hepatoprotektif,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
31
kardiyoprotektif ve nöroprotektif eylemler gibi geniĢ bir biyolojik ve farmakolojik özellik yelpazesi
sergiler. Propolisin kimyasal bileĢimi ve faydalı özellikleri fito- coğrafik alanlara, mevsimsel
toplanma süresine ve botanik kaynağa bağlı olarak büyük ölçüde değiĢir. Meyvelerde ve sebzelerde
bulunan polifenoller, sinir hücrelerinin oksidatif stres ve normal yaĢlanma ve kronik yaĢa bağlı
hastalıklarla iliĢkili nöroinflamasyondan korunmasındaki hayati rolleri nedeniyle artan ilgi görmeye
baĢlamaktadır. Propolis, en bol bulunan polifenol kaynaklarından biridir. Bu genel bakıĢ, propolisin
insan sağlığı ve nörolojik hastalıklar üzerindeki potansiyel yararlı etkilerinin altında yatan
moleküler mekanizmayı tartıĢma giriĢimidir.
Propolisin kompozisyonu, toplandığı bölgeye ve kullanılan ağaçların ve diğer bitkilerin çeĢitliliğine
bağlı olarak değiĢebilir.
Propolis'in niceliksel bileşenleri
- % 55 reçine: Doğal maddeler, sıvı veya yarı sıvı olan çözünmez ve balsamlar nedeniyle suda
veya organik çözücülerde genellikle yapıĢkan ve çözünmeyen veya hafif çözünür olan
maddeler için kullanılan bir terimdir;
- % 7.5 ila 35 balmumu: Balmumu, propolisin temel bir bileĢenidir. Oranı, arılar tarafından
çıkarıldığı bölgeye, toplama yöntemine ve diğer faktörlere bağlıdır;
- Terpenler ve tanenler: Bu maddeler arıların tükrük bezlerinden salgılanır;
- Essential Uçucu yağların% 10'u: Bunlar genellikle hoĢ kokulara sahip uçucu yağlardır;
- % 5 polen,% 5 yağ asidi,% 4.40 ila 19 safsızlık;
Propolisin niteliksel bileşenleri
- Flavonoidler, alifatik asitler ve bunların esterleri,
- Uzun zincirli alifatik asitler,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
32
- Kısa zincirli yağlar, kısa zincirli yağların esterleri,
- Aromatik asitler ve bunların esterleri,
- Benzoik asit ve türevleri,
- Aldehitler, alkoller,
- Sinamik asit ve türevleri,
- Ketonlar, fenoller ve aromatikler, terpenler,
- Uçucu hidrokarbonlar,
- Alifatik hidrokarbonlar sterolleri ve steroidleri,
- ġekerler, laktonlar, alfa ve beta - amilazlar, amino asitler, nükleik asit türevleri, vitaminler,
mineraller,
- Suda ve organik çözücülerde ve kirlilikte çözünmeyen diğer maddeler.
-
Propolis, Ģimdiye kadar insan tarafından kullanılan en doğal antibiyotiktir. Bu keĢifin 2000 yıl
öncesine dayanması dikkat çekicidir. Halk hekimliğinde propolis iyi bilinmekte ve yaygın olarak
kullanılmaktadır. Yunanlılar, Romalılar ve Mısırlılar, özellikle cilt lezyonlarında, iyileĢtirici
özellikleri için propolis kullanıldığını bildirmiĢtir. Bugün bu özellikler bilimsel olarak
gösterilmiĢtir. Propolis, endüstriyel olarak üretilen antibiyotikler gibi stafilokoklar, streptokoklar ve
diğer bakteriler gibi bir mikrop grubu üzerinde belirleyici etkiye sahiptir. Propolisin antibiyotik
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
33
etkisi muhtemelen saç büyümesinde rol oynayan ve kan dolaĢımını uyaran yüksek flavonoid
içeriğinden gelir. Ayrıca, tüm vücut üzerinde adrenal bir etkiye sahip olan safra, idrar ve endokrin
salgısının, özellikle tiroid bezinin, pankreasın salgısını uyarır.
Propolisin tedavi edici ve iyileştirici özellikleri
Antik Yunanlılar, Romalılar ve Mısırlıların zamanına dayanan çeĢitli vücut sistemleri üzerindeki
etkisi nedeniyle propolis, halk hekimliğinde yıllardır kullanılmaktadır. Aslında, Hipokrat propolisin
hem iç hem de dıĢ yara iyileĢmesini arttırmada yararlı olduğunu belirtirken, Pliny Elder propolisin
tümörleri, kas ağrısını ve ülserleri tedavi etmek için kullanılabileceğini belirtir.
Propolisin olası etkileri Ģunlardır: antibakterieal, antifungal, antiviral (anti-HIV-1 aktivitesi dahil)
antioksidan, antikarinojenik, antitrombotik ve immünomodülatör.
Propolisin olası etkilerinin mekanizması, içinde bulunan bileĢiklerin bazıları hakkındaki araĢtırma
bulgularını gözden geçirerek anlaĢılabilir. Propoliste antibakteriyel etkinliğe sahip bulunan bileĢik
bir poliizoprenillenmiĢ benzofenon galangin, pinobanksin ve pinokembrin içerir. Bu bileĢiklerin
antimikrobiyal etkilerinin tam mekanizması bilinmemektedir.
Propolis dünya çapında insan sağlığını korumak ve geliĢtirmek için bir diyet takviyesi olarak
kullanılmıĢtır. Bu günlerde, enfeksiyonlar, alerji, enflamatuar hastalıklar, astım, diyabet,
hipertansiyon ve birçok insan hastalığının birçok model sistemini tedavi etmek için birçok tıbbi
formülde de kullanılır. Propolis ayrıca topikal merhem, krem, losyon, ağız durulama maddeleri ve
kozmetik ürünlerinde de mevcuttur; ancak bu preparatlardaki propolis konsantrasyonunun ve
bileĢenlerinin bilimsel araĢtırma çalıĢmalarında kullanılan topikal propolis ürünlerine çok benzeyip
benzemediği garanti edilmez. Toplu kanıt, propolisin önemli sağlık yararları hakkında güvenilir ve
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
34
göreceli olarak tutarlı bilimsel veriler göstermesine rağmen, dozlarının etkinliğinin ve güvenliğinin
daha da belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, potansiyel bir terapötik madde olarak rolü
hakkında net bir öneride bulunulmadan önce, daha geniĢ gruptaki denekler, uygun doz yanıtı ve
farklı propolis uygulama sıklığı ile ek araĢtırma ve klinik çalıĢmalara ihtiyaç vardır.
Propolis bakteri, virüs ve mantarlara karĢı aktiviteye sahip gibi görünmektedir. Ayrıca anti-
enflamatuar etkileri olabilir ve cildin iyileĢmesine yardımcıdır. Propolis, kanser yaraları ve
bakterilerin (tüberküloz ve üst solunum yolu enfeksiyonları dahil) neden olduğu enfeksiyonlar,
virüsler (HIV, H1N1 "domuz" gribi ve soğuk algınlığı dahil), mantarlar ve protozoan adı verilen tek
hücreli organizmaların neden olduğu enfeksiyonlar için kullanılır. . Propolis ayrıca burun ve boğaz
kanseri için, siğilleri tedavi etmek ve peptik ülser hastalığında Helicobacter pylori enfeksiyonu
dahil gastrointestinal problemlerin tedavisi için kullanılır
Ġnsanlar bazen yara temizliği, genital herpes, uçuk (herpes labialis), vajinal ĢiĢlik (vajinit) ve küçük
yanıklar için doğrudan cilde propolis uygularlar. Propolis ayrıca ağrılı ağız yaraları ve iltihabı (ağız
mukozitleri) ve pamukçukları (orofaringeal kandidiyazis) tedavi etmek ve oral cerrahi sonrası
iyileĢmeyi hızlandırmak için ağızda durulama olarak kullanılır.
Propolisin 70'in üzerinde kanıtlanmıĢ farmakolojik özelliği vardır. Gerçek bir "hayat koruyucusu"
olan Propolis, aĢağıdaki tıbbi alanların hastalıklarının tedavisinde baĢarıyla kullanılmıĢtır:
Bağışıklık ve antitümör etkisi
Propolis içindeki kafeik asit fenetil ester (CAPE), araĢidonik asidin lipoksigenaz yolunu inhibe
ederek anti-enflamatuar aktivite ile sonuçlanır. CAPE'nin ayrıca antikarsinojenik, antimitojenik ve
immünomodülatör özelliklere sahip olduğu bilinmektedir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
35
Artepillin C, Brezilya propolisinden elde edilmiĢtir. Artepilin C (3,5-diprenil-4-hidroksisinamik
asit) antibakteriyel etkinliğe sahiptir. Artepilin C in vitro ve in vivo olarak habis tümör hücrelerine
uygulandığında, artepilin C bir sitotoksik etki sergilemiĢ ve tümör hücrelerinin büyümesi belirgin
Ģekilde inhibe edilmiĢtir.
Nörolojik hastalıklar
Propolis, felç, kas güçsüzlüğü, biliĢsel ve motor gerileme, hafıza kaybı, nöbet, ağrı, bilinç
değiĢikliği ve kafa karıĢıklığı gibi nörolojik hastalıklar üzerinde etkilidir. Nörolojik hastalıklar,
artan reaktif oksijen türlerinin oluĢumu, artan proinflamatuar lipit mediatörlerinin üretimi, artan
proinflamatuar sitokin salgılanması, iyon homeostazındaki değiĢiklikler, ATP'nin kusurlu üretimi ve
beyindeki hücresel redokstaki değiĢiklikler ile eĢlik eder. Ek olarak, mitokondriyal disfonksiyon,
nörolojik hastalıklarda nöronların dejenerasyonuna katkıda bulunabilecek baĢka bir nörokimyasal
değiĢikliktir.
Propolis ve flavonoid bileĢenlerinin, antioksidan, antienflamatuar ve immünomodülatör etkileriyle
in vitro ve in vivo çalıĢmalarda nöroprotektif özellikler sergiledikleri bildirilmiĢtir.
Antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antiprotozoal aktivite
- Birçok araĢtırmacı, propolisin ve ekstraktlarının Gram pozitif ve Gram negatif suĢlara karĢı
antibakteriyel aktivitesini araĢtırmıĢ ve propolisin geniĢ bir Gram pozitif bakterilere karĢı
antibakteriyel aktiviteye sahip olduğunu ancak Gram negatif bakterilere karĢı sınırlı bir
aktiviteye sahip olduğunu bulmuĢlardır.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
36
- Kavak tomurcuklarından Herpes simplex virüs tip 1'e karĢı izole edilmiĢ 3-metil-but-2-enil
caffeat'in in vitro aktivitesi araĢtırılmıĢtır. Propolisin küçük bir bileĢeni olarak bu bileĢiğin
virüs titresini ve viral DNA sentezini etkili bir Ģekilde azalttığı bulunmuĢtur.
- 80 Candida maya suĢu üzerinde duyarlılık testlerinde propolis antifungal aktivitesi: 20
Candida albicans suĢu, 20 Candida tropicalis suĢu, 20 Candida krusei suĢu ve 15 Candida
guilliermondii suĢu. Mayalar, aĢağıdaki duyarlılık derecesine sahip açık bir antifungal
aktivite sergilemiĢtir: C. albicans> C. tropicalis> C. krusei> C. guilliermondii. Hidroalkolik
bir propolis özü kullanan hastalarda Candida sayısında azalma görülmüĢtür.
- Propolisin etanolik ve dimetil-sülfoksit ekstraktları protozoa, Trypanosoma cruzi'ye karĢı
aktif ve Trichomonas vaginalis'e karĢı öldürücüdür.
Ağız boşluğu ve gargara
Propolis, diĢeti iltihabı ve ağızdaki bakterilerin bolluğundan kaynaklanan diğer oral problemlerle
mücadelede faydalı olabilecek antibakteriyel özellikler içerir. 2011 yılında yapılan bir çalıĢmada
hastalardan fırçalama sonrası alkolsüz bir propolis gargara kullanmaları istenmiĢtir. Gargara
kullandıktan 45 gün sonra plak ve diĢeti indeksinde anlamlı azalma olduğu gözlendi. Yaygın kronik
tekrarlayan pamukçuk, moniliazis, kronik periferik periodontit, tonsillektomi sonrası stomatit,
ülseratif stomatit, ülseronekrotik stomatit.
Bugün piyasada propolis içeren çok sayıda gargara mevcuttur. Eklenen antibakteriyel ve anti-
enflamatuar özellikler, ağız sağlığının daha iyi geliĢmesine ve ağız yaralarının ve diğer oral
enfeksiyonların iyileĢmesini hızlandırmaya yardımcı olabilir. Ağız cerrahisi geçiren hastaların
iyileĢmesini de hızlandırabilir.
Kulak burun boğaz ve oftalmoloji
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
37
Propolisin akut tonsillit, orta kulağın akut enflamasyonu, kronik farenjit, travma sonrası farenjit,
iĢitme kaybı gibi durumlarda yararlı etkisi bulunmaktadır.
Gözün ön kutbunun mikrobiyal enflamatuar hastalığı, oküler eklerin yanması, göz yaralanmaları,
oküler eklerin travmasında da proplis etkilidir.
Cilt sağlığı
Propolis tipik olarak antienflamatuar ve antimikrobiyal özellikleri nedeniyle dermatolojik ürünlerde
kullanılır. Aynı zamanda ciltte serbest radikal aktiviteyi azaltarak ve kollajen üretimini teĢvik
ederek yara iyileĢmesine yardımcı olur.
Akciğer hastalıkları (Pulmonoloji)
Astım, bronĢektazi, astımlı bronĢitte etkilidir.
Sindirim hastalıkları
Subakut ve kronik kolit, kabızlık, gastritte etkili bir arı ürünüdür.
Farklı yöntemler kullanılarak propolis ürünleri hazırlanabilir. Genel yöntem:
- 80 ° - 86 ° arası 100 g alkolde, buzdolabında 20 g katı propolis eklenir.
- Propolis ile karıĢtırılmıĢ alkol kombinasyonu bir ĢiĢeye yerleĢtirilir, 30 ° C - 40 ° C'ye ısıtılır
ve iyice karıĢtırılır.
- Bu prosedür haftada 6-7 kez tekrarlanır, ardından temiz sıvının dökülmesi için karıĢımın
oturması sağlanır.
Propolisin Kontrendikasyonları ve Muhtemel Yan Etkileri
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
38
Doğal bir ürün olarak, propolis çoğu insan için nispeten güvenlidir ve toksisiteye neden olmaz.
Ancak, önceden var olan alerjilerden kaynaklanan bazı kontrendikasyonlar vardır. AĢağıdaki
kategorilerden herhangi birine girerseniz, bu maddeyi mümkün olduğunca kullanmaktan
kaçınmanız en iyisi olacaktır:
- Hamile ve emziren kadınlar - Propolisin hamilelik sırasında güvenli olduğunu ve
emzirirken güvenli olamayacağını gösteren yetersiz çalıĢmalar nedeniyle, olası
komplikasyonları önlemek için bu maddeden uzak durmanız en iyisi olacaktır.
- Astımlı hastalar - Propoliste astımı daha da kötüleĢtirebilecek bazı bileĢikler vardır.
Astımınız varsa, propolis takviyesi ve / veya ürün kullanmaktan kaçının.
- Kanama bozukluğu olan hastalar - Kan pıhtılaĢma sorunları olan hastalar, kanın
pıhtılaĢmasını yavaĢlatacağından ve aĢırı kanama riskinizi artıracağından propolis
kullanmamalıdır. Ameliyat olacak hastalar da planlanan iĢlemlerinden birkaç hafta önce
propolis almayı bırakmalıdır.
- Arı yan ürünlerine alerjisi olan kişiler - Bal gibi arı ürünlerine alerjisi olan kiĢiler, alerjik
reaksiyonları tetikleyen aynı maddeleri içerebileceğinden propolisten kaçınmalıdır. Propolis
alerjisi olan veya kompozisyonuna giren bazı maddelere alerjik reaksiyon gösterenler
yaklaĢık % 1-2'si düzeyindedir. Alerji sonucu, bu tür alerjilerden muzdarip olanlara propolis
önerilmemektedir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
39
3) ARI POLENĠ
Bu arı ürünü 1000'in üzerinde farklı çiçek potansiyeli kaynağına sahiptir; sonuç olarak bileĢimi ve
elbette özellikleri oldukça değiĢkendir. Arı poleni, çiçek poleni, nektar, enzimler, bal, balmumu ve
arı salgılarının bir karıĢımıdır. Bal arıları bitkilerden polen toplar ve koloni için depolandığı ve
yiyecek olarak kullanıldığı arı kovanına taĢır. Arı poleni, bal, arı sütü veya bal peteği gibi diğer arı
ürünleri ile karıĢtırılmamalıdır. Bu ürünler polen içermeyebilir veya baĢka maddeler içerebilir. Arı
poleni; vitaminler, mineraller, karbonhidratlar, lipitler ve protein içerir. Arıların vücudunda
toplanan polenden gelir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
40
Arı poleni ayrıca arı tükürüğü içerebilir. Arı poleni granülleri yaklaĢık olarak Ģunlardan oluĢur:
- Karbonhidrat: % 40
- Protein: % 35
- Su: % 4-10
- Yağlar: % 5
- Diğer maddeler: % 5-15
Diğer maddeler vitaminleri, mineralleri, antibiyotikleri ve antioksidanları içerir. Arı poleni,
selenyumun en zengin doğal kaynaklarından biridir. Vitaminleri, mineralleri, eser elementler ve amino
asitleri içerir.
Yapısındaki maddelerin karmaĢıklığından dolayı, polen uzun süre "ilaç" veya "büyüme için uyarıcı"
olarak kullanılmıĢtır. Polen, hücrelerimize yüksek kalitede besinler ve aktif bileĢikler sağlamak için
çok önemlidir.
Polenin terapötik veya iyileştirici özellikleri
Polen, beslenme yetersizlikleriyle mücadelede yardımcı olur. Karaciğer, böbrek, mide, bağırsak ve
sinir sisteminin aktivitesini düzenler, zihinsel ve fiziksel yorgunluğa, sinirlilik, uykusuzluğa karĢı
savaĢır ve antiviral ve antibakteriyel etkilere sahiptir. Arı poleni birçok sağlık gıda mağazasında
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
41
bulunmaktadır. Arı polenini diğer doğal besin takviyelerinin yanı sıra, bebek bezinin kızarıklığı
veya egzamasında kullanılan ten yumuĢatma ürünlerinde de bulabilirsiniz. Ayrıca alkolizm, astım,
alerji, sağlık bakımı veya mide problemleri için arı poleni kullanma önerileri duyabilirsiniz; ancak
bu koĢullara yardımcı olduğuna dair bir kanıt yoktur. Sağlık durumu için herhangi bir doğal ürün
almadan önce doktorunuza danıĢın.
Antioksidan özellikleri
Arı poleni, aralarında flavonoidler, karotenoidler, kersetin, kaempferol ve glutatyon gibi çok çeĢitli
antioksidanlarla doludur. Antioksidanlar, vücudunuzu serbest radikal adı verilen potansiyel zararlı
moleküllere karĢı korur. Serbest radikallerin zarar görmesi, kanser ve tip 2 diyabet gibi kronik
hastalıklarla bağlantılıdır. Tüp, hayvan ve bazı insan çalıĢmaları, arı poleni antioksidanlarının
kronik enflamasyonu azaltabildiğini, zararlı bakterileri ortadan kaldırabildiğini, enfeksiyonlarla
savaĢabileceğini ve tümörlerin büyümesi ve yayılmasına karĢı savaĢabileceğini göstermiĢtir.
Bununla birlikte, arı poleninin antioksidan içeriği de bitki kaynağına bağlıdır.
Antialerjik etkiler
Arı poleni için en yaygın kullanım alanlarından biri, saman nezlesi gibi mevsimsel alerjilerin
yönetimidir. Polenleri almanın, vücudun bu potansiyel alerjenlere direnç oluĢturmasına ve buna
bağlı olarak alerji semptomlarını azaltmasına yardımcı olacağı düĢünülmektedir. Her ne kadar çok
az çalıĢma mevsimsel alerjiler için arı poleni kullanımını bir çare olarak test etmiĢ olsa da, bazı
hayvan temelli araĢtırmalar arı poleninin anti alerji etkileri sağlayabileceğini göstermektedir.
Anti-aterosklerotik özellikler
Polenin karmaĢık bileĢimi, kan basıncını düĢürür, karaciğer fonksiyonunu iyileĢtirerek kan
dolaĢımını iyileĢtirir ve arteriyel endotelin hücre yenilenmesini destekler. Hem yüksek kan lipitleri
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
42
hem de yüksek kan kolesterolü, kalp hastalığı riskinin artmasıyla bağlantılıdır. Ġlginçtir ki, arı poleni
bu risk faktörlerini düĢürebilir. Örneğin, hayvan çalıĢmaları arı poleni ekstraktlarının kan kolesterol
seviyelerini, özellikle “kötü” LDL kolesterolü düĢürdüğünü göstermiĢtir. TıkanmıĢ arterlerin neden
olduğu az göreceliğe sahip kiĢilerde, arı poleni, görme alanını artıran kan kolesterol seviyelerini
düĢürür. Ek olarak, arı polenindeki antioksidanlar lipitleri oksitlenmeden koruyabilir. Lipitler
okside olduklarında topaklaĢabilir, kan damarlarını kısıtlayabilir ve kalp hastalığı riskinizi
artırabilir. Arı poleni, yüksek kolesterolü düĢürmeye yardımcı olabilir. Ġki hayvan çalıĢmasında arı
poleninin LDL'yi ve toplam kolesterol seviyesini düĢürdüğü bulundu. Bununla birlikte, insanlarda,
kolesterolü düĢürmek için arı poleni önerilmeden önce bu sonuçları doğrulamak için araĢtırma
yapılması gerekmektedir.
Antibakteriyel ve immün artırıcı özellikler
Polen, bioflavonoidler gibi antibakteriyel maddeler içerir. Arı poleni, bağıĢıklık sisteminizi
güçlendirebilir ve hastalıklardan ve istenmeyen reaksiyonlardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Birincisi, araĢtırmalar alerjilerin ciddiyetini ve baĢlangıcını azaltabileceğini göstermiĢtir. Birkaç tüp
çalıĢması, arı poleninin güçlü antimikrobiyal özelliklere sahip olduğunu doğrulamıĢtır. Arı poleni
ekstresinin, E. coli, Salmonella, Pseudomonas aeruginosa gibi zararlı bakterileri ve ayrıca stafilakok
enfeksiyonlarına iyi geldiği gözlenmiĢtir.
Osteoporoz
Arı poleni osteoporoz tedavisinde umut vericidir. Sıçanlarda yapılan testlerde arı poleninin kemik
kalsiyum ve fosfat seviyelerini artırmaya yardımcı olabileceği ve osteoporoz ile iliĢkili kemik
kaybına karĢı koruyabileceği tespit edilmiĢtir.
Anabolik özellikler
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
43
Polen, iĢtah artırmada rol oynayan ve yeni hücreler oluĢturmaya yardımcı olan birçok vitamin ve
diğer besinleri içerir.
Antidepresan özellikleri
Sinir sistemi için ihtiyaç duyulan amino asitler polen içindedir. Onlar endorfinler gibi kendi doğal
antidepresanlarını oluĢturur.
Anti-enflamatuar özellikler
Polen, güçlü anti-enflamatuar maddelerle bilinen az miktarda biyoflavonoid içerir. Arı poleni,
araĢidonik asit gibi omega-6 yağ asitlerinin üretimini azaltan antioksidan kersetin de dahil olmak
üzere iltihabı ve ĢiĢmeyi azaltabilen birkaç bileĢik içerir.
Antikanser özellikleri
Sistus (Cistus incanus L.) ve beyaz söğüt (Salix alba L.) kaynaklı polen, meme, prostat ve uterus
kanseri riskini azaltabilecek anti-östrojen özelliklere sahip olabilir.
Diyetetik özellikleri
Polen iyi vejetaryen bir besin kaynağıdır. Obezite, hipertansiyon ve gut için tavsiye edilir.
Beyin fonksiyonları
Kompozisyonunda bulunan farklı besinlerin varlığı nedeniyle polen tüm nöron hücrelerini besler.
Karaciğer üzerine etkileri
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
44
Hayvan çalıĢmaları, arı poleninin detoksifikasyon yeteneklerini artırabileceğini göstermektedir.
Daha yaĢlı hayvanlarda arı poleni karaciğerin antioksidan savunmasını güçlendirmiĢ ve
malondialdehit ve üre gibi daha fazla atık ürünü kandan uzaklaĢtırmıĢtır. Diğer hayvan çalıĢmaları,
arı poleni antioksidanlarının karaciğeri, aĢırı doz ilaçları da dahil olmak üzere çeĢitli toksik
maddelerden zarar görmeye karĢı koruduğunu göstermektedir. Arı poleni karaciğerde iyileĢmeyi de
sağlar. Bazı hayvan çalıĢmaları arı poleninin karaciğeri hasara karĢı korumaya yardımcı olduğunu
ve hatta alkolizm ve uyuĢturucu kullanımından kaynaklanan karaciğer hasarını onarmaya yardımcı
olabileceğini göstermektedir.
Arı poleninin kontrendikasyonları ve olası yan etkileri
- Arı poleni, en azından kısa süreliğine alındığında, çoğu insan için güvenli görünmektedir.
Polen allerjisi vakalarının çoğundan kaçınmak için hastalara polen tüketimine çok küçük
miktarlarda baĢlamalarını tavsiye etmek iyi bir fikirdir. Potansiyel olarak hayati tehlike arz
eden anafilaksi dahil arı polenine karĢı ciddi alerjik reaksiyonlar bildirilmiĢtir. Belirtileri
kaĢıntı, ĢiĢme, nefes darlığı, sersemlik ve Ģiddetli tüm vücut reaksiyonları olabilir. Bu
reaksiyonlar az miktarda arı poleni ile (yani bir çay kaĢığı az) meydana gelir. Bu vaka
raporlarının çoğu polenlere bilinen alerjileri olan insanları içermektedir. Polen alerjiniz
varsa, arı polenini tüketmeden önce dikkatli olmanız ve doktorunuza danıĢmanız çok
önemlidir.
- Arı poleni, nefes darlığı, kurdeĢen, ĢiĢme ve anafilaksi dahil olmak üzere ciddi bir alerjik
reaksiyona neden olabilir. Bazı insanlar polenlere alerjiler geliĢtirebilir veya mide veya
sindirim sistemlerinde, ağır mide Ģikayetleri, ĢiĢkinlik vb. Durumları çok iyi
destekleyemezler.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
45
- Arı poleni hamile kadınlar için güvenli değildir. Bir kadın emziriyorsa arı poleni
kullanmaktan da kaçınmalıdır.
- Arı poleni, warfarin gibi bazı kan sulandırıcılarla alındığında kanamanın artmasına neden
olabilir. Herhangi bir ilaç, reçetesiz ilaç veya bitki kullanıyorsanız, arı polenini almadan
önce doktorunuza danıĢın.
Dozaj ve hazırlık
- Arı poleni granül olarak satılmaktadır. Arı poleni için uygun doz aralığını belirlemek için
yeterli bilimsel bilgi yoktur. Alternatif sağlık destekçileri, günde 2 çorba kaĢığı yavaĢ yavaĢ
artan 1/4 çay kaĢığı dozu ile baĢlamayı önermekte ve kaĢıntı, ĢiĢme, nefes darlığı, baĢ
dönmesi ve Ģiddetli tüm vücut reaksiyonları gibi advers bir reaksiyon belirtileri izlemelidir.
- Arı poleni çiğ olarak yenebilir veya en sevdiğiniz tahıllara, yoğurt veya sıcak içeceğe
eklenebilir. Polen için belirlenmiĢ bir doz yoktur, ancak 5-10 g (1-2 çay kaĢığı) günlük bir
doz önerilir.
- Çocuklar sadece birkaç granül ile baĢlamalıdır.
- Arı poleni, kiler, buzdolabı veya dondurucu gibi serin ve karanlık bir yerde muhafaza
edilmeli ve doğrudan güneĢ ıĢığından uzak tutulmalıdır.
4) ARI BALMUMU
Balmumu, bal, polen ve arı sütü ile etkileĢmeyen ve apiterapistler için bazı önemli özelliklere sahip
stabil bir madde olarak arılar tarafından üretilir. Balmumu özellikleri, içerdiği maddelerle doğrudan
iliĢkilidir; fakat aynı zamanda arıların, bal peteğinin her bir hücresine, özellikle ilk önce larvalar
için yapılmıĢ olanlarda, küçük miktarlarda propolis ekledikleri gerçeğiyle de ilgilidir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
46
Erken evrede arı balmumu, arıların midesinde bulunan bezler tarafından üretilen renksiz bir sıvıdır.
Çiğnendikten ve iĢlendikten sonra, bal peteğine tutturulur. Arı balmumu besinlerde yüksek oranda
bulunur. Ana bileĢenler arı balmumunu tamamen toksik olmayan bir arı ürünü yapar. Kovanda,
arıların bal ve yumurta depoladığı altıgen hücrelerde Ģekillenir, yeni nesil böcekleri besler ve
büyütür. Kovanda bir yapı malzemesi olarak kullanılan arı balmumu, bileĢimini aĢamalı olarak
değiĢtiren maddelerle yüklenir ve birkaç yıl sonra sarı, ardından kahverenginin siyah tonlarından
geçer ve neredeyse siyah renkte geçer. Balmumu kimyasal bileĢimi bezleri tarafından salgılanan saf
bir ürün olarak çok kararlıdır. Arı balmumu, balmumlarının büyük bir kimyasal ailesi içindedir.
Tüm balmumları benzer kimyasal özelliklere sahiptir. Kompozisyonlarında sadece karbon, hidrojen
ve oksijen bulunur.
Balmumu cildin pürüzsüz ve elastik bir yapıya sahip olmasına yardımcı olur, bu yüzden kozmetikte
maske hazırlamak için yaygın olarak kullanılır. Arı balmumu da epilasyon için kullanılır. Balmumu,
antiseptik, yumuĢatıcı, antienflamatuar, iyileĢme gibi özelliklere sahiptir. Arı balmumu
endikasyonları iç ve dıĢ kullanımlara bağlıdır:
Harici kullanım: Sırt ağrısı, artroz, akne, epilasyon;
Dahili kullanım: Saman nezlesi, diĢ eti hastalığı, kabızlık.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
47
Arı balmumu uygulamak için genel yöntemler Ģunlardır:
Cilt veya dudaklarda dış uygulama: Arı balmumu tek baĢına kullanılabilir veya dıĢ lokalize ağrıya
karĢı ham propolis, propolis özü, reçineler, ayçiçek yağı veya zeytinyağı ile birlikte dikkate
alınabilir. Birkaç cilt hastalıkları, akne, cilt enfeksiyonları ve ayak nasırları için değerlendirilebilir.
Ağız, burun, sinüsler, farinks, gırtlak hastalıkları için arı balmumu iç uygulama: Arı
balmumunun ekstraksiyonu balın çıkarılmasından önce yapılır. Bu balmumu az miktarda bal ve
propolis veya az miktarda polen içerir ve tek baĢına kullanımdan daha aktiftir. Uygulama yolu
balmumunun en az 15 dakika çiğnenmesidir.
Arı balmumu oral uygulaması: Arı balmumu iyi bir nemlendiricidir ve böylece iç tahriĢe ve hatta
ağız boĢluğunda iltihaplanmaya karĢı diğer ilaçlara ek olarak kullanılabilir. Arı balmumu,
gastrointestinal tahriĢi / iltihabı hafifletmek için kolayca kullanılabilir.
Arı balmumunun yumuşatıcı olarak verilmesi: Arı balmumu, propolis ve balın birleĢimi ile kalın
bağırsak hastalıkları için dahili olarak kullanılabilir.
Arı balmumunun kontrendikasyonları ve olası yan etkileri
Saf arı balmumu esas olarak inert maddeler içerir, ancak bazen belirli advers reaksiyonlardan
sorumlu olabilecek az miktarda propolis ve / veya polen içerebilir. Arı balmumu, ilave bileĢikleri
sayesinde alerjik reaksiyonlara da neden olabilir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
48
5) ARI SÜTÜ
Arı sütü, ana arıyı beslemek için iĢçi arılar tarafından üretilen karmaĢık bir maddedir. Besin
konsantrasyonu, kraliçenin 5 yıldan fazla hayatta kalmasına izin verirken, bir iĢçi arının ortalama
ömrü sadece 2-4 aydır. Arı sütünün bileĢimi o kadar besleyicidir ki ana arı bir günde 2.000-3.000
yumurta bırakabilir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
49
Arı sütü, iĢçi bal arıları tarafından üretilen süt salgısıdır. Arı sütünün kimyasal yapısı tam olarak
bilinmemektedir, ancak sağlık üzerindeki olumlu etkilerinin kendine has proteinlerinden ve yağ
asitlerinden kaynaklandığı düĢünülmektedir. Tipik olarak yaklaĢık% 60 ila% 70 su,% 12 ila% 15
protein,% 10 ila% 16 Ģeker,% 3 ila% 6 yağ ve% 2 ila% 3 vitamin, tuz ve amino asit içerir.
Kompozisyonu coğrafyaya ve iklime bağlı olarak değiĢir. Bu ürün adını, arıların kraliçe arıların
geliĢimi ve beslenmesi için kullandığı gerçeğinden alır. Bazı insanlar arı sütünü ilaç olarak kullanır.
Su, yaklaĢık 2/3 oranında taze arTaze arı sütünün 2/3‟ünü su oluĢturur. Ancak kuru kısımda,
proteinler ve Ģekerler en büyük fraksiyonlardır. Arı sütü toplam 29 amino asit içerir ve insan vücudu
için gerekli tüm amino asitler arı sütünde bulunur. Arı sütü ayrıca asit 10-hidroksil-dekenoik içerir.
Bu,% 1.8'den fazla kuru madde içermelidir.
Bu arı ürünü, farklı arı kolonileri ırklarından elde edilen oldukça stabil bir bileĢime sahiptir.
Stabilitesi muhtemelen arı kolonisinin genetik stabilitesine bağlıdır. Arı sütü koloninin yaĢamı için
son derece önemlidir. Çünkü kraliçe arı, arı sütü ile beslenir.
Arı sütü, insan vücudu için faydalı, oldukça güçlü bir biyolojik üründür. Hastalıkların önlenmesi ve
tedavisi için kullanılabilir. Arı sütü kozmetik endüstrisinde kullanılabilir ve bozulabilir bir üründür.
Bu nedenle depolama ve tedarik için yöntemlerin standartlaĢtırılması Ģiddetle tavsiye edilir. Modern
ilaç endüstrisi için umut verici bir üründür.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
50
Makro ve mikro besinlerin karmaĢık kombinasyonu, arı sütünün biyolojik etkilerini belirler.
Büyüyen farmasötik faydalarını belirleyen ve çalıĢmalarına artan ilgiyi belirleyen anti-enflamatuar,
antibakteriyel, antioksidan, antitümör, anti-alerjik ve antihipertansif özellikleri bilinmektedir.
Endikasyonları
- Beslenme ve metabolik hastalıklar, diyabet,
- Kan hastalıkları, kardiyovasküler hastalıklar,
- Akciğerler, kulak burun boğaz ve stomatoloji hastalıkları,
- BağıĢıklık sistemi hastalıkları, böbrek, romatoloji, endokrinoloji,
- Adrenal bezlerin hastalıkları,
- Enfeksiyon hastalıkları, çocuk hastalıkları ve onkoloji.
Antioksidan ve antienflamatuar etkiler
- Arı sütünün iltihaplanmayı ve oksidatif stresi azalttığı iddia edilmiĢtir. Çoklu tüp ve hayvan
çalıĢmalarında, spesifik amino asitler, yağ asitleri ve arı sütünde bulunan fenolik bileĢikler
güçlü antioksidan etkilere sahip gibi görünmektedir. Bu sonuçlar ümit verici olsa da, insan
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
51
çalıĢmaları eksiktir. Arı sütü ile iltihap tedavisi konusunda kesin sonuçlar çıkarmak için
daha fazla veriye ihtiyaç vardır.
- Aseptik enflamatuar sürecin ilerlemesini uyarır ve hızlandırır;
- Ġltihaplı dokuların iyileĢmesine yardımcı olur.
Kolesterol seviyeleri, kan basıncı ve kalp hastalıkları
Hem hayvan hem de insan çalıĢmaları, arı sütünün kolesterol seviyelerini olumlu yönde
etkileyebileceğini ve böylece kalp hastalığı riskini azalttığını göstermektedir. Kesin mekanizma
belirsiz olsa da, arı sütü içindeki spesifik proteinler kolesterolü düĢürmeye yardımcı olabilir. Arı
sütü ile desteklenmiĢ tavĢanların toplam ve “kötü” LDL kolesterol seviyelerinin sırasıyla% 28 ve%
23 oranında azaldığı saptanmıĢtır.
- Arı sütü, kan basıncını düĢürerek kalbi ve dolaĢım sistemini koruyabilir. ÇalıĢmalar, arı
sütünde spesifik proteinlerin damarlarda ve arterlerde yumuĢak kas hücrelerini gevĢettiğini
ve böylece kan basıncını düĢürdüğünü göstermektedir. Arı sütünün kan basıncıyla iliĢkisini
anlamak için daha fazla araĢtırmaya ihtiyaç vardır.
Yaşlanma karşıtı etki
Arı sütü yaĢlanma sürecini birkaç Ģekilde yavaĢlatabilir. Sıçanlarda yapılan araĢtırmalar, kullanım
süresinin artmıĢ olduğunu ve arı sütü ile oral olarak tedavi edilen sıçanlarda biliĢsel performansın
arttığını göstermektedir. Arı sütü, sağlıklı ve genç görünümlü cildin bakımını desteklemek için
topikal cilt bakım ürünlerine bazen eklenir.
Bağışıklık sistemi
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
52
Arı sütü vücudun yabancı bakteri ve virüslere karĢı doğal bağıĢıklık tepkisini artırabilir. Arı sütü
içerisindeki maddelerin, enfeksiyon insidansını azaltabilen ve bağıĢıklık fonksiyonunu
destekleyebilen antibakteriyel aktiviteyi teĢvik ettiği bilinmektedir. Bununla birlikte, en
uygulanabilir veriler hayvan ve tüp araĢtırması ile sınırlıdır. Bu nedenle, bu etkileri doğrulamak için
daha fazla insan çalıĢmasına ihtiyaç vardır.
Yara iyileşmesi ve cilt onarımı
Arı sütü yara iyileĢmesini ve diğer enflamatuar cilt hastalıklarını destekleyebilir. Yaraları temiz ve
enfeksiyondan uzak tutan antibakteriyel bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Tersine, daha yakın
tarihli bir insan çalıĢmasında, kontrol grubu ile diyabetik ayak ülserlerini topikal olarak arı sütü ile
tedavi eden katılımcılar arasında yara iyileĢmesinde herhangi bir fark bulunmadı.
Kan şekeri
Arı sütü ayrıca oksidatif stres ve iltihabı azaltarak kan Ģekeri kontrolünü ve insülin hassasiyetini
artırabilir. Hayvan çalıĢmaları, artan insülin duyarlılığını ve arı sütü ile tedavi edilen obez, diyabetik
sıçanlarda pankreas, karaciğer ve üreme dokusu üzerinde belirgin bir koruyucu etki gösterdiğini
göstermiĢtir. Ancak bu konuda araĢtırmalar sınırlıdır.
Beyin fonksiyonu
Arı sütü beyin fonksiyonlarını artırabilir. Bir çalıĢma, arı sütü ile tedavi edilen stres kaynaklı
farelerin, kontrol grubundan daha düĢük düzeyde stres hormonu ve daha güçlü bir merkezi sinir
sistemine sahip olduğunu ortaya koydu. Bu çalıĢmaların çoğu, beyin ve sinir dokusu üzerindeki
koruyucu etkiyi arı sütünün antioksidan kapasitesine bağlamaktadır. Bu veriler cesaret verici olsa
da, insan araĢtırması gereklidir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
53
Gözyaşı salgısı
Arı sütü, ağız yoluyla alındığında göz kuruluğunu tedavi edebilir. Bu çok küçük veri örneğinin, arı
sütünün çoğu insanın göz kuruluğunu tedavi edebileceğini göstermediği belirtildi. Sonuçta, daha
fazla araĢtırmaya ihtiyaç vardır.
Kanser ve diyabet
AraĢtırmalar, iĢlenmiĢ bal ve arı sütü karıĢımının alınmasının, kanserli bazı insanlarda yorgunluk
duygularını iyileĢtirdiğini göstermektedir.
Bazı araĢtırmalar, arı sütünü ağızdan almanın Ģeker hastalığı olan kiĢilerde ortalama kan Ģekeri ve
kan insülini seviyelerini iyileĢtirdiğini göstermektedir. AraĢtırmalar, ölü dokuların
temizlenmesinden ve çıkarılmasından sonra arı sütü ve pantenol içeren özel bir merhem
uygulanmasının, diyabetik ayak ülserlerinin iyileĢmesini iyileĢtirebileceğini göstermektedir.
Kemoterapi ve diğer kanser tedavileri, kalp yetmezliği, iltihaplanma ve mide-bağırsak sorunları
dahil olmak üzere önemli olumsuz yan etkilerle gelir. Arı sütü, bazı kanser tedavileriyle iliĢkili bazı
olumsuz yan etkileri azaltabilir
Uygulama yöntemleri
Ağız alanı: tek baĢına veya diğer doğal ilaçlarla birlikte; ham arı sütü, diĢ eti kanaması gibi ağız
boĢluğu koĢullarını tedavi etmek için yerel olarak kullanılabilir.
Faringeal-laringeal bozukluklar: Liyofilize arı sütü spreyi;
Gastrointestinal bölge: Çiğ, yalnız veya bal, Ģifalı otlar ve diğer doğal ilaçlar ile birlikte;
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
54
Ek veya tıbbi ürün: Tabletler, kapsüller, liyofilize.
Subkutan enjeksiyonlar: Özellikle yaĢlılar için bağıĢıklık sisteminin uyarılmasına yardımcı olur.
Oküler bozukluklar: Moleküler miseller olarak; arı sütü, gözlerindeki mikro püskürtme fizyolojik
tuzlu su ile özel bir cihazla birleĢtirilebilir. Göz kapağı hastalıkları için bir merhem olabilir.
Sağlıklı ciltler için: Kremler, losyonlar, Ģampuanlar, sabunlar.
Uygulama dozları:
- YetiĢkinler için normal günlük doz yaklaĢık 500 mg'dır.
- Dozaj, çocuklar için normal yetiĢkin dozunun% 30-50'sidir.
- Ağızdan tatbikat için dil altına, liyofilize tabletlere veya tükürükte (en az 2-5 dakika)
tamamen çözülene kadar çiğ arı sütü almak iyidir.
Arı sütü kontrendikasyonları ve olası yan etkileri
Büyük olasılıkla çoğu için güvenli olsa da, arı sütü risksiz değildir. Bir arı ürünü olduğu için, arı
sokmasına, polenlere veya diğer çevresel alerjenlere alerjisi olan kiĢiler dikkatli olmalıdır.
Pestisitler gibi bazı çevresel kirleticiler arı sütünde de bulunur ve alerjik reaksiyonlara neden
olabilir. Arı sütünün kullanılması çoğu insan için güvenli olsa da, zaman zaman ortaya çıkan ciddi
advers reaksiyonlar bildirilmiĢtir: Astım, anafilaksi, kontakt dermatit, bu aĢırı reaksiyonların
bazıları ölümcül olabilir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
55
6) ARI ZEHĠRĠ
Arı zehri, arılar için mükemmel bir Ģekilde oluĢturulmuĢ bir bileĢiktir. ĠĢçi arıların ve ana arıların
zehir bezlerinde sentezlenir ve zehir torbalarda saklanır. Delme iĢlemi sırasında, zehir iğnenin
içinden sıvı halde salınır.
Arı zehiri tedavisinin, 5.000 yıldan uzun bir süredir hastalıkların ve yaralanmaların tedavisinde
yardımcı olduğu bilinmektedir. Ġlk avcı-toplayıcılar, bal arısını tıbbi tedavi kaynağı olarak gösteren
kayalara imgeler çizdiler. Arı zehiri tedavisi Mısırlılar, Çinliler ve Hipokratlar dahil Yunan
terapistleri tarafından uygulandı.
Arı zehirinin aktif bileĢenleri, eğitimli insanlar tarafından kiĢiselleĢtirilmiĢ bir Ģekilde
uygulandığında insan sağlığına çok faydalı olabilir. YanlıĢ uygulanırsa, istemeden, arı zehiri bazı
kiĢilerde, alerjik reaksiyonlara ve tahriĢe neden olabilir. Bu nedenle tüm önlemleri almak, terapötik
amaçlar için kullanılmadan önce gereklidir. Alerji testi yapmak ve doğru dozu kullanmak önemlidir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
56
Arı zehrinin terapötik özellikleri antik çağlardan bile uzun zamandır bilinmektedir. Ağrılı
romatizmal eklemlerin arı sokması nedeniyle ağrısız hale geldiğini gözlemleyen arıcılar tarafından
bildirilmiĢtir. Son yıllarda, arı zehiri tedavisinin popülaritesi artmıĢtır. ġimdi romatoid artrit, lupus,
skleroderma ve MS dahil olmak üzere birçok otoimmün hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır.
Arı zehirinin iki ana formu vardır:
Sıvı form: Ekstraksiyondan sonra veya bir arı tarafından iğneye enjekte edilir edilmez olur.
Kuru form: Zehir toplayıcıları ile toplandıktan sonar saf kurutulmuĢ zehir sarı - kahverengimsi bir
renge sahiptir.
Arı zehirinin terapötik ve iyileştirici özellikleri
Antibiyotik özellikleri
Arı zehiri, Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, Escherischia coli, Salmonella typhi,
Bacillus brevis, Bacillus cereus gibi bakteri ve mantarların büyümesini inhibe eder.
Arı sokmalarına karşı alerjik reaksiyonların şiddetini azaltmak
Derinin altındaki bir dizi arı zehiri (arı zehiri immünoterapi), arı sokmalarına karĢı ciddi alerjisi
olan kiĢilerde arı sokmalarına verilen reaksiyonları azaltmada etkili görünmektedir. Arı zehiri
immünoterapisi, arı sokma reaksiyonlardan %98-99 koruma sağlar. Deri altı enjeksiyonu için
saflaĢtırılmıĢ arı zehiri FDA onaylı bir üründür.
Artrit
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
57
Ġnsanlar arı zehirinin artrit için faydalı bir tedavi olabileceğini düĢünüyorlardı. Bu teori, büyük
ölçüde arı zehirinin ĢiĢmeyi azaltan (iltihabi önleyici) etkilerinden ve birçok arıcıların artrit
geliĢtiremediği gözleminden kaynaklanmaktadır. Ancak, araĢtırma sonuçları bunu desteklememiĢtir.
Multipl skleroz (MS)
Canlı arı sokmalarının, haftada üç kez verilen 20 sokmaya kadar kademeli olarak artan dozlarda
verilmesi, multipl sklerozu iyileĢtirmemiĢtir. 24 hafta tedavi, yorgunluk, sakatlık veya yaĢam
kalitesini arttırıyor gibi görünmemektedir.
Arı zehiri, arı zehirinin birkaç kez uygulandığı bazı bölgelerde ağrıyı azaltır. Sinir uyarılarının
iletimini engeller ve sinirdeki uyaranın iletim hızını azaltır.
Cilt ve mide
Tıbbi arı zehirinin daha iyi kan dolaĢımı ve kılcal damarların geçirgenliğinin artması nedeniyle cilt
gençleĢtirme etkisi vardır. Mide suyunun üretimini arttırır.
Uygulama yöntemleri
Arı zehrinin ana uygulama yöntemi deridendir. Ancak, zehirin en az dört yaygın uygulama yöntemi
vardır:
- Arı iğnesi yoluyla tatbik edilen saf arı zehiri.
- Enjeksiyonla uygulanan arı zehirinin çözeltileri.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
58
- Arı zehirli kremler ve merhemler, genellikle basit yerel uygulamalarla masaj ve / veya
akupressür yoluyla uygulanır.
- Arı zehiri tek baĢına veya ideal olarak diğer tedavi yöntemleriyle birlikte uygulanabilir.
Basit bir ısırık veya arı zehiri enjeksiyonu, yalnız kullanılırsa sağlığımıza bir fayda getirmez.
Arı zehirinin kontrendikasyonları ve olası yan etkileri
- Tüm arı ürünlerinden en tehlikeli olanıdır.
- Arı zehiri, eğitimli bir tıbbi uzman tarafından cilt altına enjekte edildiğinde çoğu insan için
güvenlidir.
- Bazı insanlar enjeksiyonun yapıldığı yerde kızarıklık ve ĢiĢlik hissedebilir.
- Yan etkileri kaĢıntı, anksiyete, solunum zorluğu, göğüste sıkıĢma, kalp çarpıntısı, baĢ
dönmesi, bulantı, kusma, ishal, uykululuk, konfüzyon, bayılma ve düĢük tansiyondur.
- Arı sokmasına en fazla alerjisi olan kiĢilerde, balarısı zehiri ile tedavi edilen kiĢilerde ve
kadınlarda yan etkiler daha yaygındır.
- Arı zehiri, cilt altına, tavsiye edilen dozlarda eğitimli bir tıbbi uzman tarafından enjekte
edildiğinde güvenli görünmektedir. Normal dozlarda zararlı etkiler bildirilmese de, bazı
sağlık hizmetleri sağlayıcıları hamilelik sırasında bakım dozunu yarı yarıya azaltır.
- Yüksek doz arı zehiri hamilelikte güvenli değildir. Çünkü uterusun kasılmasına neden
olabilecek histamin denilen bir kimyasal salınımını artırabilirler. Bu düĢüğe yol açabilir.
Hamileyseniz yüksek dozda arı zehirinden kaçının.
- Arı zehiri bağıĢıklık sisteminin daha aktif hale gelmesine neden olabilir ve bu, oto-bağıĢıklık
hastalıklarının belirtilerini artırabilir. Multipl skleroz, lupus ve romatoid artrit gibi “oto-
bağıĢıklık hastalıkları” varsa, arı zehirini kullanmaktan kaçınmak en iyisidir.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
59
- Bu nedenle, herhangi bir tıbbi arı zehiri tedavisini uygulamadan önce hastaları alerji için test
etmek gerçekten önemlidir.
7) APILARNIL
Apilarnil, erkek arı larvalarından elde edilen ve belirli bir larva safhasında toplanan bir arı
ürünüdür. Arı sütünün erkek arı tarafından üretilenidir. Erkek larvalarından elde edilir ve hormon
öncüleri, mineraller ve vitaminler içeren besleyici bileĢenlerden yapılmıĢ doğal bir arı ürünüdür.
Apilarnilin bileĢimi, arı sütü ile benzer Ģekilde oldukça karmaĢıktır. 19 amino asit, beta karoten, A
vitamini, B1, B2, B6, E, mineraller ve eser elementler, proteinler, karbonhidratlar ve lipidler içerir.
Apilarnil formları
- Taze hasat (homojenize edilmemiĢ ve filtre edilmemiĢ);
- Homojenize ve filtrelenmiĢ;
- Liyofilize.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
60
Apilarnil homojen bir kıvamda, gri tonlarında sütlü sarı bir renk ve hafif sıkılaĢtırıcı bir tada
sahiptir. Bozulabilir ve bu nedenle dondurucuda ham halde saklanmalıdır.
Kovanlardaki apilarnil üretimi, kraliçe tarafından erkek arı yumurtaları ile döllenen çerçeveler
kullanılarak elde edilir. Bu arı ürününün elde edilmesi iĢlemi, kovanlardaki erkek arıların belirli bir
larva aĢamasına sürekli olarak artmasını ve ardından hasadı içerir. Apilarnilin üretimi için en uygun
dönem, Nisan-Mayıs aylarında, havanın yeterince sıcak olduğu meyve ağaçlarının çiçeklenmesiyle
baĢlar ve Temmuz, Ağustos baĢında sona erer.
Arı sütünün içeriğine benzerliklerinden dolayı, apilarnil doğal, biyolojik olarak aktif ve enerji veren
bir arı ürünüdür. Bu nedenle, saf veya diğer arı ürünleri veya ilaçlarla karıĢtırılmıĢ bazı hastalıkların
önlenmesi veya tedavisi için kullanılır.
Terapötik ve iyileştirici özellikleri
- Biyostimulan, psiko-uyarıcı, uyarıcı anabolizma
- Antiviral etki;
- BağıĢıklık sisteminin gücünü arttırır;
- Belleği geliĢtirir;
- Endokrin dengesi nedeniyle, kadınlar için adet döngüsünü iyileĢtirir;
- Ġlkokullardaki çocukların entelektüel performansını arttırır;
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
61
- Anabolik uyarıcı etkisinin iĢtahını artırır;
- Hastalıklara karĢı toplam direnci arttırır;
Apilarnil, diyabet, obezite, gut gibi metabolik hastalıkların tedavisi için önerilmektedir. Yorgunluk,
asteni, kronik yorgunluk sendromu; mide ve karaciğer hastalıkları (sindirim sistemi); sinir sistemi
bozuklukları; uykusuzluk hastalığı; adet öncesi sendromu; grip ve çeĢitli enfeksiyonlar için de
kullanılabilir
Kullanım şekli
Apilarnil'in hem dahili hem de yerel olarak ve ayrıca harici olarak uygulanması önerilmektedir.
Dahili kullanım
Ağız ve boğaz bölgesi: Yalnız veya diğer doğal ürünlerle birlikte; ağız kanaması gibi ağız
koĢullarını tedavi etmek için lokal olarak kullanılabilir;
Gastrointestinal bölge: Tek baĢına veya bal, Ģifalı otlar ve diğer doğal ilaçlarla birlikte; tonik
çözeltiler ve Ģuruplar; bu ürünler ayrıca küçük ĢiĢelerde saklanabilir;
Ek veya tıbbi ürün: Tabletler, liyofilize apilarnil; balda liyofilize edilmiĢ apilarnil olarak
kullanılabilir.
Harici kullanım:
Oftalmik hastalıklar: Gözler için solüsyon (damla), göz kapağı hastalıklarını tedavi etmek için
merhem olarak;
Burun Hastalıkları: Sulandırıcılar, damlalar, sprey, aerosoller, inhalasyonlar, lavaj (yıkama) olarak
seyreltilmiĢ solüsyonlar.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
62
Kulak hastalıkları: Kulak kurumları, merhemler, tozlar, fitiller olarak.
Cilt hastalıkları: Cilt bakımı, kremler, losyonlar, Ģampuanlar için; cilt hastalıkları için ıslak
kompresler, losyonlar, merhemler, sprey.
Kozmetik ürünlerde: Kremler, losyonlar, Ģampuanlar, yüz maskeleri vb.
Apilarnil dozu
- YetiĢkinler için günde yaklaĢık 300 mg;
- Çocuklar için normal yetiĢkin dozunun yaklaĢık % 30-50'sidir.
- Ağız yoluyla alımda apilarnil liyofize olarak veya tabletler halinde dilaltı halinde
eriyinceye kadar tutulması (en az 2-5 dakika), daha sonra yutulması gerekir.
- Ġlk önce apilarnil kullanımı için, tedavi edilen kiĢinin alerjisi olup olmadığını belirlemek
için küçük dozlarda kullanılmalıdır.
- 1 veya 2 aylık tedaviden sonra, bireyin durumuna göre bir ara verilmelidir.
- Apiterapi açısından, taze apilarnil iĢlenmiĢ ürünlerden daha iyidir.
- Apilarnil içeren tüm ürünleri buzdolabında saklayın, çünkü apilarnil yüksek sıcaklıklarla
hızla tahrip olur. Eğer soğutulmamıĢ veya liyofilize edilmemiĢse, ömrü önemli ölçüde
azalır.
Kontrendikasyonlar ve Apilarnilin yan etkileri
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
63
ġimdiye kadar apilarnil kullanımıyla iliĢkili toksik veya alerjik olarak advers reaksiyona
rastlanmamıĢtır. Ancak, apilarnil az miktarda polen, propolis ve bal içerdiğinden, kullanımının,
benzer risklere yol açabileceğini varsaymak gerekir.
8) Apiterapi Ġçin Rehber
Dr. Stangaciu, apiterapinin önde gelenlerinden birisi olup ve arı ürünleri ile 7000'den fazla tedavide
baĢarısı olduğunu belirten bir araĢtırmacıdır. Dr. Stangaciu Apiterapi için kılavuzlar geliĢtirmiĢtir.
Onun tavsiyeleri aĢağıda özetlenmiĢtir:
- Apiterapiye baĢlamadan önce, bedeni farklı “detoksifiye” yöntemlerle “temizlemelisiniz”:
gerekirse özel diyetler, oruç tutma, kolon temizliği gibi.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
64
- Taze, organik arı ürünleri genellikle endüstriyel iĢlenmiĢ olanlardan daha iyi etkilere
sahiptir; aĢırı ısınma, aĢırı filtrasyon ve arıtma zararlıdır.
- Arı ürünlerini kökeni, bileĢimi ve farmakolojik özelliklerine göre dikkatle seçin.
- Kalitesini ve depolama yöntemleri önemlidir.
- Üreticinin tavsiyelerini uygulayın.
- Tedaviye baĢlamadan önce daima alerjileri test edin.
- Arı ürünlerinin dozlarını kademeli olarak arttırın.
- Etkilenen bölgeye daha iyi nüfuz etmek için sıvılar (çay, su, meyve suları), kremler /
merhemler; inhalasyon; fitiller, enjeksiyonlar vb. kullanın
- Her arı ürününün dozu, her hastanın yaĢı, ağırlığı, genel / yerel durumu, uygulama süresi vb.
dikkate alınarak belirlenmelidir.
- „Simillia simillibum curantur‟: arı ürün alerjileri (polen, arı zehiri ve bal alerjilerinde
olduğu gibi) küçük dozlarla oluĢur. Doz zehir oluĢturur.
- Tedavi süreleri farklı biyoritimlerle uyumlu olmalıdır; Bu ritimler hastaya, hastalığa,
mevsime, günün saatine vb. değiĢir.
- Apiterapi “her derde deva” değildir ve Fitoterapi, Aromaterapi, Akupunktur, Organik diyet,
Ayurveda gibi diğer doğal Ģifa yöntemleri ile uyumlu olarak uygulanmalıdır.
- „„ Primum non nocere ‟! Hastayı deneme olarak kullanmayın! Sadece güvenli yöntemler ve
yüksek kaliteli ürünler kullanın!
- Farklı yöntemlerle kan akıĢını iyileĢtirmek çok önemlidir.
- Ġyi uyku ve rahatlama, arı ürünlerinin etkisini artırır.
- Ġyi ortam (temiz, düzenli) ve “pozitif düĢünen” bir aile / arkadaĢ grubu da faydalıdır.
- Tedavinizi bireyselleĢtirin! Her hasta Benzersizdir ve eĢsiz bir tedavi almalıdır!
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
65
- Kompozisyonları nedeniyle, tüm arı ürünleri, tüm hastalarda, az ya da çok faydalı etkilere
sahiptir.
- Apitherapy “blitz” yöntemi değildir! Özellikle kronik hastalıklarda azim ve sabır gereklidir.
- Tedavileriniz öncesinde, sırasında ve sonrasında hastalarınızı eğitin; onları gerçek arı
sevenler ve koruyucular yapın! Her hasta, zamanla kendi apitherapisti olmalıdır.
- Ġyi bir apsistist arı kolonisinin hayatını ayrıntılı olarak bilmelidir. Ayrıca en azından iyi bir
amatör arıcı olmalıdır.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
66
Kaynaklar
1. Alp, H.,2018. Effects of Propolis on Immune System. ANADOLU, J. of AARI,28 (2) 2018, 99 – 104
2. Çelik, K., AĢgun, F., 2016. Apitherapy - health and healing from the bees. Handbook of EU Apitherapy
Project.
3. Chamova, R.Hr., 2018. The role of royal jelly to human health. International Journal of Scientific Research.
7(7):1-2
4. Erim, M., 2015. New Regulation for Traditional and Complementary Medicine in Turkey.
https://morogluarseven.com/news/regulation-traditional-complementary-medicine-turkey-2
5. Farooqui T., and Farooqui AA.,2012. Beneficial effects of propolis on human health and neurological
diseases. Front Biosci (Elite Ed). 2012 Jan 1;4:779-793
6. http://www.e-miere.ro/wp-content/uploads/2011/04/apilarnil.png
7. https://www.refinery29.com/en-us/bee-pollen-health-benefits
8. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/279337/hymenopteran/39804/Communication
9. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-972/bee-venom
10. https://www.healthline.com/nutrition/royal-jelly#section14
11. https://www.indigo-herbs.co.uk/natural-health-guide/benefits/bee-pollen
12. https://www.verywellhealth.com/bee-pollen-what-should-i-know-about-it-88312
13. https://nccih.nih.gov/research/statistics/2007/camsurvey_fs1.htm
14. https://www.webmd.com/balance/bee-pollen-benefits-and-side-effects
15. https://nccih.nih.gov/health/integrative-health
16. https://www.versusarthritis.org/about-arthritis/complementary-and-alternative-treatments/what-are-
complementary-and-alternative-treatments/
17. https://www.healthline.com/nutrition/bee-pollen#section8
18. https://familydoctor.org/complementary-alternative-medicine-cam/
19. http://www.123rf.com/stock-photo/propolis.html
20. http://lataifas.ro/frumusete/20448/crema-de-fata-cu-ulei-de-catina-ceara-de-albine-si-plante/
21. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-390/propolis
22. http://inhabitat.com/study-finds-that-nanoparticles-loaded-with-bee-venom-can-kill-hiv/
23. http://www.neurologycare.net/bee-venom-therapy.html
24. http://keepingbee.org/wp-content/uploads/2012/10/Honey-bee-venom.jpg
25. http://www.feelguide.com/2013/06/19/everything-you-need-to-know-about-bee-pollen-one-of-the-most-
powerful-superfoods-on-earth/
26. http://santmagazine.com/wp-content/uploads/2014/11/generic-honey-image-from-a-number-of-different-
sources-on-google.jpg
27. http://www.feelguide.com/2013/06/19/everything-you-need-to-know-about-bee-pollen-one-of-the-most-
powerful-superfoods-on-earth/
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
67
28. https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/complementary-alternative-
therapies/about/difference-between-therapies
29. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1d/European_honey_bee_extracts_nectar.jpg
30. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/18/Bee-pollen-macro_-_Virginia_-_ForestWander.jpg
31. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-503/royal-jelly
32. https://articles.mercola.com/vitamins-supplements/propolis.aspx
33. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2585340/
34. http://cam-regulation.org/en/turkey
35. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/18/Bee-pollen-macro_-_Virginia_-_ForestWander.jpg
36. https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/types-of-complementary-and-alternative-
medicine
37. https://www.google.com/search?rlz=1C1OKWM_trTR834TR834&q=complementary+and+alternative+therap
y+foto&tbm=isch&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwjy9-H-
hdDhAhUC2aYKHQlyC5QQsAR6BAgJEAE&biw=1366&bih=657#imgrc=ye5ugP7-_ESk1M:
38. http://www.neurologycare.net/bee-venom-therapy.html
39. https://www.alternatifterapi.com/icerik/devlet-tamamlayici-ve-alternatif-tibbi-resmen-tanidi
40. https://home.liebertpub.com/publications/alternative-and-complementary-therapies/3/overview#aims
41. http://www.cam-europe.eu/dms/files/CAMbrella_Reports/CAMbrella-WP2-part_1final.pdf
42. https://familydoctor.org/complementary-alternative-medicine-cam/
43. https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam
44. https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/complementary-and-alternative-medicine
45. http://lataifas.ro/frumusete/20448/crema-de-fata-cu-ulei-de-catina-ceara-de-albine-si-plante/
46. http://www.beelovable.com.au/beeswax-uses/
47. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/279337/hymenopteran/39804/Communication
48. http://keepingbee.org/wp-content/uploads/2012/10/Honey-bee-venom.jpg
49. https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/complementary-alternative-
therapies/about/difference-between-therapies
50. https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam
51. http://apitherapy-project.eu/bee/
52. Liyanage D.A.M., Arawwawala1 , Horadugoda G.S.P. Hewageegana, 2017. Health benefits and traditional
uses of honey: A review. Journal of Apitherapy, 2(1):1-6.
53. Lofty, M., 2006. Biological Activity of Bee Propolis in Health and Disease. Asian Pac J Cancer Prev, 7, 22-31.
54. Stangaciu S. What is apitherapy? [(Accessed 27.10.06)]. www.apitherapy.com
55. Tahereh Eteraf-Oskouei2 and Moslem Najafi, 2013. Traditional and Modern Uses of Natural Honey in Human
Diseases: A Review. Iran J Basic Med Sci. 2013 Jun; 16(6): 731–742.
56. Yaren, A., Demiray, G., TaĢköylü, B.Y., Ergin, A., 2014. Complementary/Alternative Medicine Experience in
Cancer Patients: A Questionnaire-Based Survey. UHOD, 1 (24): 45-53.
57. Yildiz, Ġ., Ozguroglu, M., ToptaĢ, T., Turna, H., ġen, F., Yıldız, M., 2013. Patterns of Complementary and
Alternative Medicine Use among Turkish Cancer Patients. Journal of Palliative Medicine, 16 (30): 1-8.
58. Yücel, B., Topal, E., Akçiçek, E.,Kösoğlu, M., 2014. Effects of Propolis on Human Health. ANADOLU, J. of
AARI , 24 (2) 2014, 41 – 49.
59. Zollman, C and Vickers, A., 1999. What is complementary medicine?
BMJ 1999; 319 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.319.7211.693
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
68
EK : Türkiye Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği
27 Ekim 2014
PAZARTESĠ Resmî Gazete Sayı : 29158
YÖNETMELĠK
Sağlık Bakanlığından:
GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARI YÖNETMELĠĞĠ
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, insan sağlığına yönelik geleneksel ve
tamamlayıcı tıp uygulama yöntemlerini belirlemek, bu yöntemleri uygulayacak kiĢilerin
eğitimi ve yetkilendirilmeleri ile bu yöntemlerin uygulanacağı sağlık kuruluĢlarının
çalıĢma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının
yapıldığı kamu ve özel hukuk tüzel kiĢileri ile gerçek kiĢilere ait sağlık kuruluĢları ve bu
kuruluĢlarda yöntemleri uygulayacak kiĢileri kapsar.
Dayanak
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
69
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet
ve ġuabatı San‟atlarının Tarzı Ġcrasına Dair Kanunun Ek 13 üncü maddesine, 7/5/1987
tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c)
bendine ve Ek 11 inci maddesine, 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve
Bağlı KuruluĢlarının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
8 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (ğ) bentlerine ve 40 ıncı maddesine
dayanılarak hazırlanmıĢtır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Bilim Komisyonu: Bakanlıkça oluĢturulan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp
Uygulamaları Bilim Komisyonunu,
c) Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
ç) Müdürlük: Ġl Sağlık Müdürlüğünü,
d) Sağlık kuruluĢu: Kamu kurum ve kuruluĢlarına bağlı hastaneler, tıp fakültesi
veya diĢ hekimliği fakültesi sağlık uygulama ve araĢtırma merkezi, 27/3/2002 tarihli ve
24708 sayılı Resmî Gazete‟de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğine göre
ruhsatlandırılmıĢ özel hastaneler ile 15/2/2008 tarihli ve 26788 sayılı Resmî Gazete‟de
yayımlanan Ayakta TeĢhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık KuruluĢları Hakkında
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
70
Yönetmelik hükümlerine göre ruhsatlandırılmıĢ sağlık kuruluĢlarını,
e) Sertifikalı tabip: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile ilgili olarak
Bakanlıkça tescil edilmiĢ sertifikaya sahip tabibi,
f) Sertifikalı diĢ tabibi: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile ilgili
olarak Bakanlıkça tescil edilmiĢ sertifikaya sahip diĢ tabibi,
g) Uygulama: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını,
ğ) Uygulama merkezi: Ġlgili alanda sertifikası bulunan tabip ve/veya diĢ tabibi
sorumluluğunda ve bu Yönetmelikte belirlenen uygulamaları yapmak üzere eğitim ve
araĢtırma hastanesi ve tıp fakültesi veya diĢ hekimliği fakültesi sağlık uygulama ve
araĢtırma merkezi bünyesinde kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilmesi halinde eğitim
verilebilecek merkezi,
h) Ünite: Ġlgili alanda sertifikası bulunan tabip ve/veya diĢ tabibi sorumluluğunda
ve bu Yönetmelikte belirlenen uygulamaları yapmak üzere, kamu ve özel hukuk tüzel
kiĢileri ile gerçek kiĢilere ait sağlık kuruluĢları bünyesinde kurulan birimleri,
ifade eder.
ĠKĠNCĠ BÖLÜM
Bilim Komisyonu, Görevleri ve ÇalıĢma Usulü
Bilim komisyonunun kuruluşu
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
71
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelikte öngörülen uygulamalar, uygulamaları yapacak
kiĢiler, ünite ve uygulama merkezlerinin standartları ile ilgili görüĢ vermek üzere,
Bakanlıkça Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Bilim Komisyonu
oluĢturulur.
(2) Bilim komisyonu:
a) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü veya görevlendireceği yetkilinin
baĢkanlığında,
b) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden ilgili daire baĢkanı,
c) Ġlgili alanlarda bilimsel çalıĢması bulunan üniversite öğretim üyesi veya
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı eğitim ve araĢtırma hastanelerinde uzmanlık
eğitimi verme yetkisine sahip tabipler arasından seçilecek üç üye,
ç) Eczacılık fakültelerinin farmakognozi alanından bir üye,
d) Tıp fakültelerinin farmakoloji alanından bir üye,
e) Sertifikalı iki tabip üye,
f) Öğretim üyesi veya eğitim görevlisi tıbbi onkoloji uzmanı bir üye,
g) Tıbbi etik veya tıp tarihi ve deontoloji alanlarında uzmanlık veya doktora
eğitimi almıĢ bir üye,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
72
olmak üzere 11 üyeden teĢekkül eder.
(3) Bilim komisyonu üyeleri Bakan tarafından belirlenir. Üyeler iki yıl süreyle
görev yapar.
Bilim komisyonunun çalışma usulü
MADDE 6 – (1) Bilim Komisyonu, Genel Müdürlüğün daveti üzerine yılda en az
iki defa toplanır. Bakanlık gerektiğinde Bilim Komisyonunu toplantıya çağırabilir.
(2) Bilim Komisyonu, gündem maddelerini görüĢerek raporunu hazırlar. Toplantı
gündemi genel müdürlükçe en az yedi gün önceden üyelere bildirilir.
(3) Bilim Komisyonu, en az dokuz üye ile toplanır ve salt çoğunlukla karar alır.
Oylarda eĢitlik halinde BaĢkanın tarafı olduğu görüĢ geçerli sayılır.
(4) Bilim Komisyonunun sekretarya hizmetlerini Genel Müdürlük yürütür.
Bilim komisyonunun görevleri
MADDE 7 – (1) Bilim komisyonunun görevleri Ģunlardır:
a) Uygulama alanlarının belirlenmesine, uygulamaların endikasyon ve
oluĢabilecek yan etkilerine iliĢkin görüĢ vermek,
b) Uygulama yapılan ünite ve merkezlerde bulunması gerekli tıbbi araç ve gereç,
personel, fiziki standartların oluĢturulması hususunda görüĢ bildirmek,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
73
c) Ünite ve uygulama merkezi baĢvurularını bilimsel, teknik alt yapı ve personel
yönünden değerlendirerek, uygunluğu hususunda görüĢ vermek,
ç) Bu Yönetmelikte tanımlanmamıĢ uygulamalarla ilgili bilimsel ve teknik
çalıĢmaları yapmak,
d) Uygulamalar ile ilgili yönlendirici, aydınlatıcı ve bilimsel çalıĢmalar yapmak
ve yaptırmak,
e) Ġhtiyaç duyulan konularda çalıĢma yapmak üzere alt komisyonlar kurmak.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygulama Esasları, Sağlık KuruluĢlarının Türleri
ve ÇalıĢma Esasları, Eğitim
Uygulamaların genel esasları
MADDE 8 – (1) Uygulamalar bu Yönetmelikte belirlenen alanlarla sınırlıdır.
Bakanlık gerektiğinde ünite ve uygulama merkezinde yapılan ve yapılabilecek yeni
uygulamaların bilimsel yönden bilim komisyonunda değerlendirilmesini isteyebilir.
Bilim komisyonu, uygulamaların bilimsel kanıtlarını inceleyerek kiĢilere uygulanıp
uygulanmayacağı ve uygun görülenlerden hangilerinin ünite veya uygulama merkezinde
uygulanabileceği hususunda Bakanlığa görüĢ verir.
(2) Bu Yönetmelik ekinde bulunmayan uygulamalar için 13/4/2013 tarihli ve
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
74
28617 sayılı Resmî Gazete‟de yayımlanan Ġlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik
AraĢtırmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında sadece uygulama merkezlerinde
araĢtırma yapılabilir ve yapılan araĢtırmaya iliĢkin dosyaların bir örneği de Genel
Müdürlüğe gönderilir. Gönderilen bu çalıĢmalar uygulamaların ülke genelindeki
geliĢimi, etkinliği ve kanıt düzeyi açısından Bilim Komisyonu tarafından
değerlendirilir. Gönderilen bu veri ve çalıĢmalar kiĢilerin bilgi ve izni olmaksızın kiĢisel
bilgileri belli edecek Ģekilde kullanılamaz.
(3) Ünitelerde, Ek-3‟de sayılı listede, ünitelerde yapılabileceği belirtilen
uygulamalardan baĢka iĢlem yapılamaz. Uygulama merkezi, ünite için belirlenen
uygulamaları da yapabilir.
(4) Uygulamalar hastalığın standart tedavisinin yerine geçecek ve devam eden
tedaviyi aksatacak Ģekilde yapılamaz. Bu husus bireylere açık bir Ģekilde anlatılır ve
onaylanmıĢ rıza formunda belirtilir.
(5) Tabip ve diĢ tabibi olmayan uygulama alanında temel eğitimi bulunan sağlık
meslek mensupları sertifikalı tabip ve diĢ tabiplerinin gözetimi ve denetimi altında
uygulamalara katılırlar.
Uygulamaların yapılabileceği yerler ve yetkili kişiler
MADDE 9 – (1) Uygulamalar, Bakanlıkça yetkilendirilmiĢ ünite ile uygulama
merkezlerinde ve ilgili alanda “uygulama sertifikası” bulunan tabip ve sadece diĢ
hekimliği alanında olmak üzere diĢ tabibi tarafından yapılabilir. Uygulama alanında
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
75
temel eğitimi bulunan sağlık meslek mensupları merkez ve ünitelerde sertifikalı
tabiplere uygulamada yardımcı olabilirler.
(2) DiĢ hekimliği uygulama ve araĢtırma merkezlerinde, diĢ hastanelerinde ve ağız
ve diĢ sağlığı merkezleri ile diĢ polikliniklerinde sadece diĢ hekimliği alanında
uygulama yapılabilir.
Uygulama merkezi ve ünitelerin çalışma usul ve esasları
MADDE 10 – (1) Uygulama merkezi veya ünite, Bakanlığın sağlık
kuruluĢu/tesisi planlaması kapsamında açılabilir, bu yöndeki izinler yeni bir özel sağlık
kuruluĢu açılması veya kapasite artıĢı için ayrıca hak oluĢturmaz. Uygulama merkezi
veya ünite açmak isteyen kamu ve özel hukuk tüzel kiĢileri ile gerçek kiĢilere ait sağlık
kuruluĢları Ek-1‟de yer alan belgelerle birlikte Bakanlığa baĢvurur. Uygulama merkezi
ve/veya ünite açma baĢvuruları, standartlara uygunluk ve baĢvuru yapılan ilde ihtiyaç
bulunup bulunmadığı bakımından Bilim Komisyonunca değerlendirilir. Bilim
Komisyonunca uygun görülen baĢvuruların Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde
uygulama merkezi ve/veya ünite açma izni verilir. Ünite ve uygulama merkezi ile
buralarda yapılacak uygulamalar, sağlık kuruluĢunun ruhsatına veya faaliyet izin
belgesine iĢlenir.
(2) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinde, tesiste
konaklayan ve sadece akut tedavisi tamamlanmıĢ kiĢilere uygulanmak kaydıyla
Bakanlıkça uygun görülen uygulamalara yönelik birim, planlama kapsamında
kurulabilir. Konaklama tesisinin bulunduğu ildeki özel hastaneler ile Ayakta TeĢhis ve
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
76
Tedavi Yapılan Özel Sağlık KuruluĢları Hakkında Yönetmelik kapsamındaki özel sağlık
kuruluĢları tarafından kendi kadro ve kapasitesinin kullanılması kaydıyla planlamadan
istisna olarak konaklama tesislerinde birim olarak açılabilir. Bu birim baĢvuruları özel
sağlık kuruluĢunun mesul müdürünce müdürlüğe yapılır ve faaliyetlerinden bağlı
oldukları özel sağlık kuruluĢu sorumludur.
(3) Ünite ve uygulama merkezinde, yapılan tüm uygulamalar ile ilgili olarak
hastalara ait hasta dosyası hazırlanır. Hastaya ve uygulamalara iliĢkin verilerin
elektronik ortamda talep edilmesi halinde, kiĢisel sağlık verilerinin mahremiyeti
gözetilerek, Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.
(4) Yapılan uygulamalara bağlı olarak hastalarda ortaya çıkan her türlü
istenmeyen etki, her ay düzenli olarak müdürlüğe bildirilir ve bu bilgiler Bakanlığa
gönderilir.
(5) Uygulamalar için 1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı Resmî Gazete‟de
yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliğine uygun “Bilgilendirme ve Rıza Formu”
hazırlanır ve uygulama yapılacak tüm hastalardan rıza alınır.
Ücretlendirme
MADDE 11 – (1) Kamuya bağlı sağlık kuruluĢlarınca yapılacak uygulamaların
sağlık hizmet ücret tarifesi Bakanlıkça belirlenerek ilan edilir.
Tanıtım ve bilgilendirme
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
77
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren ünite ve
uygulama merkezleri Bakanlıkça belirlenen bilgilendirme ve tanıtım mevzuatına uymak
zorundadır. Bakanlıkça belirlenen bilgilendirme ve tanıtım hükümlerinin ihlali halinde
sağlık kuruluĢunun tabi olduğu ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki uygulamalara iliĢkin tıbbi ürünler hakkındaki
tanıtımlarda tıbbi ürün tanıtımına iliĢkin mevzuat hükümleri uygulanır.
Eğitim
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sertifikalı
eğitimler, 4/2/2014 tarihli ve 28903 sayılı Resmî Gazete‟de yayımlanan Sağlık
Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği kapsamında, Bakanlıkça eğitim vermek üzere
yetkilendirilmiĢ merkezler tarafından verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ünite ve Uygulama Merkezinde Bulundurulması Zorunlu Asgari Birimler,
Tıbbi Cihaz, Malzeme ve Ġlaçlar
Ünite ve uygulama merkezinde bulundurulması zorunlu asgari birimler
MADDE 14 – (1) Ünite ve uygulama merkezinde asgari olarak aĢağıda belirtilen
bölümler bulunur:
a) Asgari 12 metrekare yüzölçümünde muayene ve uygulama için gerekli asgari
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
78
tıbbi malzemenin ve donanımın bulunduğu muayene ve uygulama odası.
b) Hasta kabul ve bekleme alanı.
c) ArĢiv.
(2) Sağlık kuruluĢlarında hasta kabul ve bekleme alanı ile arĢiv alanı ortak olarak
kullanılabilir.
(3) Sağlık kuruluĢu bünyesindeki ünite veya uygulama merkezinin kuruluĢun
hizmet binası dıĢında farklı bir alanda oluĢturulması halinde hasta kabul ve bekleme
alanı, arĢiv gibi alanlar Ayakta TeĢhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık KuruluĢları
Hakkındaki Yönetmelikte sağlık kuruluĢları için belirlenen asgari fiziki Ģartlara uygun
Ģekilde hazırlanır.
(4) Bakanlıkça açma izni verilen ünite ve uygulama merkezleri Ek-3‟te yer alan
uygulamaları Bakanlıktan izin almak kaydıyla yapabilirler. Ünite ve uygulama
merkezleri Ek-3‟te yer alan her yeni uygulama için Bakanlıktan izin almak zorundadır.
Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösterilecek yerlerde, ilgili mevzuatlarına göre
zorunlu ilaç, cihaz ve malzemelerin bulundurulması gerekir.
Tıbbi cihaz, malzeme ve ilaçlar
MADDE 15 – (1) Ünite ve uygulama merkezinde Ek-2‟de yer alan asgari tıbbi
cihaz, araç gereç ve ilaçlar ile ayrıca her uygulama için gerekli olan tıbbi cihaz, araç ve
gereç ile ilaçların bulundurulması zorunludur.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
79
BEġĠNCĠ BÖLÜM
Denetim, Uyulması Gereken Diğer Hususlar, Yasaklar ve Ġdari Müeyyideler
Denetim
MADDE 16 – (1) Ünite ve uygulama merkezleri, Ģikâyet, soruĢturma veya
Bakanlıkça yapılacak olağan dıĢı denetimler hariç olmak üzere, Müdürlükçe en az
bir dahili branĢlardan uzman ve bir cerrahi branĢlardan uzman tabibin yer aldığı en az 3
kiĢilik bir ekip tarafından yılda en az bir defa denetlenir. Denetim, Ek-5‟te yer alan
denetim formu kullanılarak yapılır. Ġki nüsha olarak düzenlenecek formun bir nüshası
denetlenen ünite veya uygulama merkezinin bulunduğu kurum veya kuruluĢta muhafaza
edilmek üzere bırakılır.
Uyulması gereken diğer hususlar ve yasaklar
MADDE 17 – (1) Ünite ve uygulama merkezlerinde, aĢağıda belirtilen hususlara
uyulmak zorundadır:
a) Ünite ve uygulama merkezi Bakanlıktan izin almadan hizmet veremez.
b) Ünite ve uygulama merkezinde bu Yönetmelik ve eklerinde yer alan
bulundurulması zorunlu asgari birimler yer almak zorundadır.
c) Ünite ve uygulama merkezleri amacı dıĢında faaliyet gösteremez.
ç) Ünite ve uygulama merkezlerinde herhangi bir faaliyet alanının veya biriminin,
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
80
yetkisi olmayan kiĢiler tarafından kullanılması yasaktır.
d) Ünite ve uygulama merkezlerinde Bakanlıkça ilgili mevzuat hükümlerine göre
ilgili alanda sertifikaları bulunmayan ve gerekli çalıĢma izinleri olmayan tabip, diĢ
tabibi ve diğer sağlık personeli çalıĢtırılamaz.
e) Tabip ve diĢ tabipleri uygulama sertifikası ile yetkilendirildikleri alan dıĢında
uygulama yapamazlar.
Ġdari müeyyideler
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uymayanlar
hakkında, Ek-4‟te yer alan idari müeyyideler uygulanır.
(2) Ünite ve uygulama merkezlerine iliĢkin hüküm bulunmayan hallerde,
uygulamanın yapıldığı ilgili sağlık kuruluĢunun tabi olduğu mevzuatta yer alan idari
müeyyideler ile ilgili mevzuatta belirlenen diğer idarî müeyyideler uygulanır.
ALTINCI BÖLÜM
ÇeĢitli ve Son Hükümler
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 19 – (1) Ünite ve merkezlerin fiziki standartlarına, hizmet sunumuna ve
idari müeyyidelerine iliĢkin bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde diğer ilgili
mevzuat hükümleri uygulanır.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
81
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 20 – (1) 17/9/2002 tarihli ve 24879 sayılı Resmî Gazete‟de yayımlanan
Akupunktur Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık KuruluĢları ile Bu Tedavinin
Uygulanması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıĢtır.
Akupunktur uygulaması için uyum süreci
GEÇĠCĠ MADDE 1 – (1) Akupunktur uygulaması için Bakanlıkça
yetkilendirilmiĢ olan kurum ve kuruluĢlar 1/1/2016 tarihine kadar bu Yönetmeliğe
uyum sağlamak zorundadır. Bu süre sonunda uyum sağlamayan kurum ve kuruluĢların
yetki belgesi geçersiz sayılır.
Yürürlük
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
www.apiedu.eu Be(e) theraphy www.apiedu.eu Be(e) theraphy
82