Przedmiot: Organizacja i zarządzanieT.1. Nauki o zarządzaniu. Organizacja - jako przedmiot zarządzania

Zagadnienia:

1.Wprowadzenie do przedmiotu2.Struktura dyscyplinarna nauk o zarządzaniu. Podstawowe pojęcia nauk o zarządzaniu 3.Problem współdziałania nauk o zarządzaniu z innymi naukami 4.Istota i znaczenie zarządzania w praktyce organizacji.5.Elementy organizacji i otoczenia. 6.Zasoby organizacji: ludzie, technologie, procesy. 7.Cechy organizacji i ich wpływ na zarządzanie.8.Pojęcie i modele organizacji9.Cechy organizacji i ich wpływ na zarządzanie 10.Pojęcie i elementy otoczenia11.Proces zarządzania organizacją

 

LITERATURA ZALECANA:

-A. Chrisidu-Budnik, J. Korczak, A. Pakuła, J. Supernat. Nauka organizacji i zarządzania. Kolonia Limited. Wrocław 2005.-R.W.Griffin. Podstawy zarządzania organizacjami. PWN. Warszawa 2002.-M. Bielski, Podstawy teorii organizacji i zarządzania. Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2002.-S.P. Robbins, D.A. DeCenzo. Podstawy zarządzania. PWE, Warszawa 2002.-R.B. Kuc. Od zarządzania do przywództwa. Wyd. Menedżerskie PTM, Warszawa 2004.-A.K. Kożmińśki, D. Jemielniak, Zarządzanie od podstaw, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa2008

WYMAGANIA EGZAMINACYJNE

Przedmiot kończy się pracą zaliczeniową w ramach sesji egzaminacyjnej.Czas pisania odpowiedzi -60 minut. Liczba pytań opisowych wynosi 6.

Średni czas odpowiedzi na jedno pytanie – 10 minut. Za każdą odpowiedź student może otrzymać maksymalnie 5 punktów (0-5)

Oceny:15-17 pkt. – dostateczna(3,0)

18-20 pkt.- dostateczna plus(3,5)21-24 pkt.– dobra(4,0)

25-27 pkt.- dobra plus(4,5)28-30 pkt.- bardzo dobra(5,0)

W uzasadnionych wypadkach istnieje możliwość zaliczenia ustnego. Obowiązuje znajomość wszystkich zagadnień podanych w sylabusie oraz wykazanie się

znajomością wiedzy na podstawie co najmniej trzech pozycji literatury zalecanej

  

Nauki o zarządzaniu są częścią nauki w ogóle na tyle, na ile spełniają normy naukowości.

Pojawia się przeto pytania: Czym jest nauka i jakie normy naukowości w niej obowiązują?

Nauka jest uporządkowanym zasobem wiedzy ludzkiej o rzeczywistości przyrodniczej, społecznej i kulturowej, prawidłowościach jej rozwoju oraz

sposobach badania i przekształcania, ujętym w system należycie uzasadnionych twierdzeń.

Do jej zadań należy:

stawianie pytań, definiowanie terminów – pojęć,

ich porządkowanie - klasyfikacja i typologia oraz formułowanie twierdzeń i budowanie teorii.

Nauka i normy naukowości

W nauce istnieją normy, decydujące o naukowości danej dziedziny wiedzy. Metodologia każdej nauki poszczególnej musi traktować owe normy jako

obwiązujące. Do tych norm zalicza się:

intersubiektywną komunikowalność i sprawdzalność,krytycyzm,

systematyzację wiedzy, formułowanie zweryfikowanych twierdzeń i teorii naukowych

Postulat intersubiektywnej komunikatywności głosi, że w nauce trzeba formułować swoje myśli jasno i jednoznacznie, aby każdy dostatecznie

wykształcony słuchacz czy czytelnik rozumiał je właśnie tak jak ich autor. Natomiast subiektywna sprawdzalność wiąże się z wymogiem podawania

uzasadnienia swych tez, aby każdy kompetentny badacz mógł je prześledzić i przekonać się co do ich zasadności.

Normy naukowości

Zasadniczym celem nauki jest opis i wyjaśnianie rzeczywistości

Jest to stanowisko kognitywistyczne w wersji czystej, warunkujące poznanie przez realizację wartości poznawczych, takich jak: pewność, ścisłość, ogólność, prostota

i zawartość informacyjna wiedzy. W wersji zaś aktywistycznej -nauka służy zdobywaniu wiedzy przez zrozumienie

własności i składników rzeczywistości.

Stanowisko praktycystyczne ujmuje naukę jako usprawnianie działań praktycznych, które zmierzają do zmiany rzeczywistości, zgodnie z celami człowieka.

Ma on o również dwie wersje: konstruktywistyczną i aplikacyjną. Zgodnie z pierwszą, celem nauki jest bezpośrednie rozwiązywanie problemów

praktycznych. Jest to założenie złudne, bowiem nie przyczynia się do uzyskiwania poważnych rezultatów badawczych.

Praktycyzm w wersji aplikacyjnej zakłada, że celem nauki jest pośrednie przyczynianie się do rozwiązywania problemów praktycznych dzięki odpowiedniemu zastosowaniu

i wykorzystaniu wiedzy przez praktyków. Jest to możliwe przez dostarczanie wiedzy o charakterze diagnostycznym, budowaniu

przewidywań i optymalnych modeli działania ( systemy, procesy).

Cele nauki

W ujęciu komplementarnym, godzącym stanowisko kognitywizmu aktywistycznego i praktycyzmu aplikacyjnego, możemy przyjąć, że celem nauki jest opis i wyjaśnianie

rzeczywistości, a także tworzenie poznawczo ugruntowanych podstaw do wprowadzania w niej zmian, korzystnych dla człowieka.

Dlatego też poznanie naukowe nie jest tylko odzwierciedlaniem rzeczywistości, ale także jej kreowaniem.

Obecnie nauka nie jest pojmowana wyłącznie jako dążenie do prawdy; rozwija się także wtedy, gdy:

generuje nowe alternatywy,popiera te alternatywy,

umożliwia selekcję najlepszych rozwiązań*.

* K. Jodkowski, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm- kreacjonizm, RRR 35 , Wyd. UMCS, Lublin, 1998

Cele nauki –c.d.

Przedmiot materialny(obiekt badania)

Przedmiot formalny

Metoda naukowaWiedza naukowa

Badacz lub zespół badawczy

Schemat działalności badawczej

Całość wiedzy naukowej dzieli się na hierarchiczne jednostki: dziedziny, grupy nauk, dyscypliny i specjalności.

Największą jednostką nauki jest dziedzina naukowa. Stanowi ją trwały zespół grup nauk, wyodrębniony ze względu na potrzeby badań, kształcenia kadr naukowych i organizacji szkolnictwa wyższego, w ramach którego

nadawane są tytuły naukowe.

Pokrewne przedmiotowo dyscypliny naukowe podlegają agregacji lub rozrostowi (wpierw wyłaniają się z nich specjalności, a następnie-w miarę rozwoju-uzyskują one status

dyscypliny ) i w ten sposób tworzą grupę nauk. Mamy wówczas do czynienia z jednolitym układem, zespołem kilku dyscyplin

naukowych, stanowiących pod względem badawczym i organizacyjnym autonomiczną część poznania rzeczywistości.

Podstawową jednostką podziału nauki jest dyscyplina naukowa. Jest to… logicznie i treściowo zwarta część nauki, jaką na danym szczeblu jej rozwoju

i w określonych warunkach-może jeden pracownik naukowy jeszcze skutecznie opanować w zakresie twórczych badań i dydaktyki. Pojęcie grupy nauk jest w praktyce rzadko używane.

Jednostki podziału nauki

W celu identyfikacji dyscypliny naukowej wystarczy podać:

przedmiot materialny – fragment badanej rzeczywistości (może się on pokrywać w pełni lub częściowo z przedmiotem materialnym innej nauki),

przedmiot formalny- aspekt lub punkt widzenia tej rzeczywistości. Musi być odmienny od przedmiotu formalnego każdej innej nauki),

cel badań i główne zadanie- odrębne od innych nauk,

metoda naukowa- może być tożsama dla wielu nauk.

Identyfikacja dyscypliny naukowej

Pojęcie i dziedzina nauk o zarządzaniu

Współczesne nauki o zarządzaniu obejmują szeroki i niejednorodny przedmiotowo zespół zagadnień, znajdujących się pod względem przedmiotu

materialnego w polu badawczym innych nauk, zaś wzięte od strony przedmiotu formalnego - stanowią obszar zainteresowań i badań teoretyków

oraz praktyków zarządzania.

Z tego powodu zróżnicowane przedmiotem materialnym dyscypliny naukowe, posiadają w swym uposażeniu specjalności badawcze badające problemy, które –

według pewnego kryterium - zaliczamy do obszaru badawczego nauk o zarządzaniu. Właśnie zbiór tych specjalności tworzy grupę nauk - nauki o zarządzaniu.

Zgodnie z formalną ich nazwą, wskazującą na ich mnogość, to grupa nauk, o charakterze stosowanym, obejmująca pewien zbiór działów (dyscyplin) i specjalności, ukonstytuowanych wokół wspólnych elementów: obszar badań, wzgląd badawczy, terminologia, podstawowe uogólnienia.

Ze względu na stopień zaawansowania dorobku naukowego (wiedzy naukowej) na temat zarządzania organizacjami, w tzw. świecie organizacji wyróżnić można następujące ich

typy:

organizacje - przedsiębiorstwa, nastawione na zysk. Ich wytwory: wyroby i usługi podawane są weryfikacji ekonomicznej przez klienta.

organizacje militarne, służące zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego. Ich wytwory i usługi ukierunkowane są na budowanie zdolności prowadzenia przez nie walki zbrojnej w sytuacjach konfliktowych. Decyzje co do sposobu wykorzystania tych

wytworów i usług wymagają akceptacji władzy politycznej, której podlegają

organizacje administracyjne: państwowe i samorządowe. Ich wytworami są usługi administracyjne i kierownicze, wykonywane na rzecz i w imieniu społeczeństwa;

inne organizacje użyteczności publicznej: szkoły, szpitale, instytucje naukowe, kulturalne, organizacje społeczne i religijne. Świadczą one usługi edukacyjne, naukowe,

kulturalne lub zaspokajają potrzeby rozmaitych grup społecznych, z reguły oceniane według innych kryteriów, niż omówione wyżej.

Typy organizacji

Metoda nauk o zarządzaniu

TEORIE OPERACYJNE

HIPOTEZY

MODELE

ORGANIZACJE - PRAKTYKA

Świat

konceptualny

Świat realny

Dyrektywy praktyczne

sugerują i weryfikują

indukcja

konsekwencje

wdrażanie

prezentacja

dedukcja

Przedsiębiorstwo Siły zbrojne

Instytucje administracji publicznej

Zarządzanie organizacjami

Inne organizacje

Organizacje jako przedmioty badań

Nauki o zarządzaniu innymi organiacjami

Inne nauki

Nauki wojskowe

Nauka dowodzeniaNauka o zarządzaniu przedsiębiorstwem

Nauka o zarzadzaniu administracją publiczną

Nauka o przedsiębiorstwie

Nauka administracji

Nauki o zarządzaniu

Nauki badające organizacje i nauki o zarządzaniu

Elementy konstytuujące grupę naukDziedzina badań, terminologia, podstawowe założenia i uogólnienia dotyczące efektywności zorganizowanego działania

dyscypliny

specjalności

specjalnościsp

ecja

lnoś

ci

specjalności

Nauka o zarządzaniu przedsiębiorstwem (biznesem)

Nauka o zarządzaniu administracją publiczną

Nauka o dowodzeniu siłami

zbrojnymi Nauka o zarządzaniu innymi organizacjami

Nauki o zarządzaniu przedmiotami innymi niż organizacje

Psy

chol

ogia

zar

ząd

zan

ia

Socjo

log

ia

org

an

izacji

Ety

ka

orga

niz

acji

His

tori

a n

auk

owej

myś

li

o

zar

ząd

zan

iu

Met

ody

i tec

hn

iki o

rgan

izac

ji

i za

rząd

zan

ia

Zarządzanie zasobami ludzkimi

Z

arzą

dzan

ie s

trat

egic

zne

Zarządzanie techniką i innowacjami

Zar

ządz

anie

mię

dzyn

arod

owe

Zarządzanie finansowe

Zarządzanie

jakością

Zarządzanie wiedzą

Zar

ządz

anie

mar

keti

ngow

e Zarządzanie

projektami

Zarządzanie

wartością

Zarządzanie

logistyczne

Zarządzanie

ryzykiem

Zarządzanie

produkcją

Struktura dyscyplinarna nauk o zarządzaniu

Sterowanie

Sterowaniew maszynach

Kierowanie

Zarządzanie

Przewodzenie(Przywództwo

Rządzenie

Zarządzanie organizacjami innymi

niż gospodarcze

Zarządzanie organizacjami

gospodarczymi

Zarządzanie środowiskiem, regionami itp.

Administrowanie Dowodzenie

Zachowania ludzi

Sterowanie automatyczne

Sterowanie w

organizmach

Działania Inne zachowania ludzi

Oddziaływania

Siatka kluczowych pojęć nauk o zarządzaniu

Oddziaływania - procesy przekazywania przez jedne rzeczy

(byty) materii, energii i/lub informacji innym rzeczom.

Oddziaływania przysługują zarówno pojedynczym rzeczom oraz kolektywnym ich zbiorom.

Oddziaływania jednych rzeczy na inne mogą być naturalne, tj. wynikać z praw

natury bądź wolicjonalne (celowe), jeśli rzeczą oddziałującą świadomie

jest człowiek lub grupa ludzi.

Dzięki oddziaływaniom rzeczy zmieniają cechy własne, a zatem

i zachowania.

Wszelkie celowe oddziaływanie jednego systemu na inny w celu

dokonania w nim pożądanych zmian (w jego stanie, realizowanych

procesach) nazywamy sterowaniem

Działania człowieka lub grupy ludzi, podejmowane dla osiągnięcia zakładanych celów i polegające na dobrowolnym lub wymuszonym ograniczaniu swobody

działań ludzi nazywamy kierowaniem

W procesie kierowania wyróżniamy ludzi spełniających rolę kierujących (kierowników) i kierowanych, czyli tych, na których oddziaływanie jest skierowane. Całokształt czynności podejmowanych przez kierowników w procesie kierowania

nazywamy działalnością kierowniczą. Warunkiem urzeczywistniania kierowania jest władza, czyli możliwość wywierania wpływu na innych ludzi

Formami kierowania są: rządzenie, przewodzenie (przywództwo), administrowanie dowodzenie i zarządzanie

Istotne jest rozróżnianie kierowania w szerokim i wąskim znaczeniu. Pierwsze rozumienie kierowania obejmuje wszystkie jego formy, drugie- jedynie kierowanie

ludźmi

Kierowanie

Rządzenie – forma kierowania polegająca na stanowieniu i kształtowaniu zewnętrznych warunków funkcjonowania innych podmiotów (podmioty prawa)

poprzez tworzenie dla nich norm prawnych w obszarze kompetencji organu rządzącego.

W ramach rządzenia występuje ustalanie celów ogólnych, planowanie (ogólne wytyczne) oraz kontrola wyników działania podległych podmiotów. Przykładem

rządzenia jest działalność parlamentu, walnych zgromadzeń uczestników organizacji, rad jednostek samorządu terytorialnego itd.

Przewodzenie (przywództwo) polega ona oddziaływaniu przez kierującego (przywódcę) na innych ludzi (dzięki odpowiednim cechom osobowości) w sposób pozyskujący zwolenników, ich integrowanie, inspirowanie

i pociąganie za sobą.

Rządzenie i przewodzenie/przywództwo

Administrowanie – forma kierowania, w której rola kierującego jest ograniczona do wykonywania decyzji w granicach ustalonych przepisami

obowiązującego prawa

Dowodzenie – forma kierowania mająca zastosowanie w organizacji, w której dopuszcza się - w określonych sytuacjach - wymuszone ograniczenie swobody

działań jej uczestników (postępowanie według rozkazu lub ustalonych zawczasu procedur). Należą do nich przede wszystkim organizacje wojskowe, ale także

policyjne i inne, prowadzące szczególne operacje, w tym także jednostki ratownicze ( w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia)

Administrowanie i dowodzenie

Kluczowy dla nauk o zarządzaniu termin zarządzanie jest w literaturze przedmiotu rozmaicie rozumiany i występuje w kontekście innych

bliskoznacznych terminów, takich jak: sterowanie, gospodarowanie, rządzenie, kierowanie, administrowanie, dowodzenie.

Dominują przy tym interpretacje zarządzania z pozycji prakseologicznych, cybernetycznych, systemowych i socjologicznych.

Również termin angielski management, bliski polskiemu zarządzaniu, ma kilka znaczeń:

rodzaj działalności zawodowej; działalność związaną z urzeczywistnianiem procesu kierowania ludźmi i dysponowania zasobami

organizacji;proces zarządzania obejmujący funkcje: planowania, organizowania,

przywództwa i kontroli,dyscyplinę badawczą, zajmującą się procesami zarządzania w organizacjach

gospodarczych

Problem siatki pojęciowej nauk o zarządzaniu i zagadnienie hierarchii występujących w niej terminów jest istotnym elementem porządkowania wiedzy.

Zarządzanie

Zarządzanie jest zintegrowaną formą kierowania. Obejmuje działania pojedynczego człowieka lub grupy ludzi (zarządzających), polegające na wyborze oraz zastosowaniu

odpowiednich sposobów oddziaływania (instrumentów) na dostępne zasoby dla efektywnego (sprawnego) osiągania zakładanych nich celów

w kontekście warunków otoczenia z zastosowaniem również instrumentów innych form kierowania: przywództwa,

administrowania, dowodzenia.

Zarządzający, oprócz kompetencji kierowniczych, dysponują zasobami organizacji oraz posiadają kompetencje w zakresie regulacji jej

zachowań, kształtując odpowiednie relacje wewnętrzne i z otoczeniem.

Przykładem zarządzania jest działalność takich organów kierowania jak: rząd, zarządy organizacji, dyrekcje, kierownicy rozmaitych szczebli

organizacyjnych.

Zarządzanie

Na pojęcie zarządzanie - w pełnym wymiarze - składają się cztery elementy, jeśli występują łącznie:

wykonywanie władzy nad ludźmi, wchodzących w skład przedmiotu zarządzania,

wybór celów działania i podejmowanie decyzji na temat przyszłych działań przedmiotu zarządzania,

dysponowanie wszelkimi zasobami, dostępnymi przedmiotowi zarządzania,

kształtowanie relacji wewnątrz organizacyjnych i z otoczeniem.

Zastępowanie terminu zarządzanie terminem kierowanie nie jest właściwe: mamy bowiem do czynienia albo ze zbyt szerokim albo zbyt wąskim zakresem

przedmiotowym zarządzania (np. kierowanie ludźmi).

Zarządzanie - c.d.

ZASOBY

Materialne Niematerialne

Rzeczowe:

- budynki - grunty

- maszyny - urządzenia

- surowce - materiały - pieniądze

- ludzie

Intelektualne:

- wiedza

- kompetencje

- kreatywność

- innowacyjność

- technologie

- własność intelektualna

Relacje z otoczeniem:

- zasoby rynkowe: pozycja konkurencyjna, marka, wizerunek, klienci, kanały dystrybucji, dostęp do surowców, kontrahenci, - więzi z makrootoczeniem

Kulturowe:

- normy i wartości

- cechy osobowe pracowników

-wzorce, artefakty

-style zarządzania

Organizacyjne:

- struktura organizacyjna - procesy zarządzania

-systemy informacyjne - systemy produkcyjne

- systemy motywacyjne - systemy logistyczne

-systemy marketingowe -systemy handlowe

Inne:

- czas

- energia

- walory środowiska

Miejsce nauk o zarządzaniu w układzie nauk nadrzędnych

Nauki

o zarządzaniu

Prakseologia Teoria informacji

Teoria podejmowania decyzjiTeoria gier

InformatykaBadania operacyjne

Metodologia projektowaniaNauka o przedsiębiorstwie

Nauka administracjiNauki wojskowe

Teoria systemów adaptacyjnychFilozofia EkonomiaRachunkowośćAntropologia kulturowa PrawoStudia o przyszłościTechnologie produkcjiNauka o eksploatacjiFizjologia pracyErgonomiaNauki o polityce

Nauki pograniczne

Nauki pomocnicze

Nauki pograniczne i pomocnicze nauk o zarządzaniu

organizacje gospodarcze (nastawione na zysk, ang. profit organizations)

organizacje użyteczności publicznej: szkoły, szpitale, instytucje kulturalne, naukowe ( z reguły niedochodowe, ang. non – profit organizations)

organizacje administracyjne: państwowe i samorządowe,

organizacje militarne i policyjne- tzw. służby mundurowe służące zapewnieniu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego,

organizacje społeczne: partie polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia,

organizacje religijne: kościoły, klasztory, związki wyznaniowe.

Źródło: M. Bielski, Podstawy…, dz. cyt.s.35.

Świat organizacji

Zdaniem M. Bielskiego organizacja... jest otwartym systemem społeczno-technicznym, zorientowanym celowo i mającym określoną strukturę

(sposób uporządkowania.

Według tego autora posiadają one następujące cechy :

• są tworzone przez ludzi i nastawione na realizację ich celów,•składają się z ludzi i innych zasobów,

•są systemami zachowującymi się rozmyślnie(możliwa zmiana lub korekta celów),

•są systemami otwartymi,•są ustrukturalizowane i zhierarchizowane,

•posiadają człon kierowniczy sterujący ich funkcjonowaniem i rozwojem,•utrwalają zachowania ludzi w drodze formalizacji,

•są systemami samoorganizującymi się,•są stabilne i ekwifinalne (zdolne do osiągania tych samych rezultatów

różnymi drogami, przy różnych stanach początkowych).

Źródło:M. Bielski, Podstawy…,dz.cyt.s.31-32

Cechy organizacji

Organizacja gospodarcza – system społeczno – techniczny, obejmujący ludzi i zasoby, które łączą wspólne cele, związane

z wytwarzaniem wyrobów lub usług

Typy organizacji gospodarczych:

• produkcyjne – np. przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane, rolne itd.

• usługowe – przedsiębiorstwa: transportowe, komunikacyjne, bankowe i finansowe; zakłady: medyczne, edukacyjne, ubezpieczeniowe

Poziomy zarządzania

najwyższy

średni

niższy

strategiczny

operacyjny

taktyczny

marketing

produkcjazasilanie finansowe

administracja

Funkcje przedsiębiorstwa

kierunki integracji działań

System - gr. systema = zestawienie, połączenie Definicje:

wszelki skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę układ elementów; układ taki rozpatrywany od zewnątrz jest całością, a rozpatrywany od wewnątrz jest zbiorem, do którego przynależność warunkuje związki wzajemnej zależności między wszystkimi jego elementami; ogół elementów nazywa się jego składem, a zespół związków (relacji) między elementami, uwarunkowanych przez ich przynależność do systemu – jego strukturą;

zespół sposobów (metod) działania= wykonywania złożonych czynności; całokształt zasad organizacyjnych, ogół norm i reguł obowiązujących

(stosowanych) w danej dziedzinie; całościowy i uporządkowany zespół zdań powiązanych ze sobą określonymi

stosunkami logicznymi; systemem w tym znaczeniu nazywana jest każda teoria, metodologicznie poprawna i dotycząca obszernego fragmentu rzeczywistości

System to określona kombinacja czynników współzależnych i współpracujących dla osiągnięcia wspólnego celu

Przeciwnością systemu jest chaos, czyli sytuacja, kiedy wszystko zależy od dodatkowych, bliżej nieokreślonych czynników.

Podział systemów

System techniczny – składa się z elementów o cechach, które w założonych granicach są określone jednoznacznie

System konkretny – system uporządkowany według fizycznych elementów składających się na całość

System koncepcyjny – systemy uporządkowane według funkcji spełnianych względem właściwości charakteryzujących całość

System autonomiczny (zamknięty) – system, który nie wymienia ani energii, ani informacji z otoczeniem

System nieautonomiczny ( otwarty) – system wymieniający zasoby z otoczeniem

System samoorganizujący się – system, którego uporządkowanie zwiększa się z biegiem czasu

System naturalny – istniejący niezależnie od człowieka

System sztuczny – system zbudowany przez człowieka

System konfiguracyjny – system porządkujący, relacyjny, statyczny

System działania – system operacyjny, dynamiczny

Charakterystyka systemu

Granica systemu ( oddziela system od otoczenia)

Cele systemu (zależne od obszaru zastosowania systemu)

Elementy systemu ( składniki, z których jest zbudowany)

Relacje – powiązania elementów jako rezultat ich

własności

Struktura systemu (suma wszystkich relacji pomiędzy jego elementami)

Integralność systemu (jedność elementów ; usunięcie części systemu zmienia jego tożsamość , celowość i strukturę)

Wejścia do systemu – zmienne, przepływające do wnętrza przez granicę systemu

Wyjścia – zmienne, wychodzące z systemu

E E E

E E

• opis poprzez elementy i ich relacje

• elementy są ze sobą wzajemnie powiązane

• zasada czarnej skrzynki - opis systemu poprzez

wejścia i wyjścia

• badania funkcji :Co robi czarna skrzynka?

• transformacja argumentów operacji: wejścia w wyjście

wyjście

wejście

nadsystem

system

• badania na różnych poziomach systemu

• systemy składają się z podsystemów

Strukturalna

Funkcjonalna

Hierarchiczna

podsystem

Źródło: www.rtcn.org.pl/1305.xml (21.02.2005)

Systemy działanioweSystemy działanioweWyróżnia się cztery specjalne systemy działaniowe:

a) system procesowy P, który zapewnia zdolność systemu do funkcjonowania, czyli do realizacji przez cały system swoich celów;

b) system sterowania S, który służy do regulacji działalności pozostałych systemów dla realizacji celów całego systemu;

c) system informacyjny I, służący do organizacji przetwarzania i dystrybucji strumieni informacji, zarówno w obrębie systemu, jak i na zewnątrz systemu, zgodnie z potrzebami prawidłowego działania pozostałych systemów specjalnych;

d) system logistyczny L, służący do utrzymywania i zaopatrywania pozostałych systemów specjalnych( i siebie) samego, aby działanie całego systemu przebiegało prawidłowo.

S

P

L

N I

W

Oznaczenia:

N – zbiór stanów otoczenia

W – cały system

sterowanie, informacja

wyjście funkcjonalne

zasilanie materialne

SYSTEMOWA KONCEPCJA ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

ORGANIZACJA

OTOCZENIE

WYJŚCIEWEJŚCIE

ludzie

mat- tech

finansowe

informacja

energia

Produkty, usługi

Sprzężenie zwrotne

transformacja

Lwe Lwy

Zasoby nieprzetworzone:

Zasoby przetworzone

Przedsiębiorstwo

Otoczenie bliższe

Związki zawodowe

dostawcyKlienci

Instytucje kontrolne

Partnerzy

Grupy interesów

konkurenci

Otoczenie dalsze

Polityczne prawne

kulturoweŚrodowisko naturalne

społeczne ekonomiczne

naukowetechnologiczne

technicznedemograficzne

Model otoczenia przedsiębiorstwa

Wie

lko

ść o

rgan

izac

ji

Czas życia organizacji w latach

Cykl życia organizacji

narodziny upadek

dojrzałość

schyłek(starzenie się)

tworzenie nowych organizacji ,wzrost poprzez transformację (przejęcia, alianse)

Cele i zadania

Struktura organizacyjna

Ludzie

Środki materialne i techniczne

Model organizacji według H.J. Leavitta

Źródło: L.J.Krzyżanowski, O podstawach kierowania organizacjami inaczej, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999.

Nadsystem zarządzania

Podsystemy organizacji

Nakłady na wejściu, które dają organizacji energię, zasoby ludzkie, finansowe, informacyjne i materiałowe

Podsystem strategii

Podsystem zarządzania

Podsystem struktury

Podsystem ludzko-kulturowy

Podsystem technologii Wyniki organizacji

produkcja dóbr i usług na takim poziomie wydajności i efektywności,

który wpłynie na dostępność zasobów w przyszłości

oraz na działanie systemu

Strumień nakładów i wyników, materii, energii i informacji

Model organizacji według G. Morgana

Źródło: L.J.Krzyżanowski, O podstawach kierowania organizacjami inaczej, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999.

Wejścia Wyjścia

Podsystem celów

i wartości

Podsystem psychospołeczny

Podsystem techniczny

Podsystem struktury

Podsystem zarządzania

Systemowy model organizacji według M. Bielskiego

Model Model całości zorganizowanego działaniacałości zorganizowanego działania

STRUKTURA

Człon kierowniczy

domena – misja

Strategia- cele

logistyka wejściowa

transformacja

logistyka wyjściowa

transferdóbr -usług

LUDZIE

potencjał twórczy

ZASOBY PRZYRODY

naturalne

ZASOBY TECHNICZNO -

TECHNOLOGICZNE

sztuczne

dopływ zasobów

dopływ kapitałudopływ kapitału

odpływ wytworów

Źródło: L. Krzyżanowski, O podstawach kierowania organizacjami inaczej. Warszawa 1999.

ZASOBY N

ATURALNE

ZA

SOB

Y T

EC

HN

ICZ

NE

KA

PIT

AŁ

LUD

ZIE

WIE

DZ

A

STRTAEGIA

STRUKTURA KULTURA

WARTOŚCI

NORMY, W ZORCE

WŁADZA

INYTERESY

INTERAKCJE

KOMUNIKACJA

Model organizacji według Ł. Sułkowskiego

Charakterystyka 20 wiek 21 wiek

Typ organizacji

Skupienie uwagi

Styl

Źródła siły

Struktury

Zasoby

Operacje

Produkty

Zasięg

piramida

wewnątrz

sztywne

stabilne

samowystarczalne

drobne fizyczne aktywa

integracja pionowa

Produkt masowy

krajowy

sieć (Internet)

zewnątrz

elastyczne

zmienne

wzajemnie zależne

cząstki informacji

integracja wirtualna

masowy klient

globalny

Charakterystyka organizacji

Czynniki oddziałujące na organizację Zamiar organizacyjny

Środowisko organizacji (ogólnie)

Środowisko technologiczne

Procesy organizacyjne

Kreowanie wartości

Satysfakcja potrzeb klienta

Rozwiązywanie problemów

Efektywność organizacji

Trzy istotne zadania zarządzania:

•Kontrola/adaptacja do środowiska zewnętrznego

•Innowacje: nowe produkty i procesy

• Sprawność/wzrost wydajności produkcji

Podejście od strony zasobów zewnętrznych - Kontrola

Podejście systemowe od wewnątrz - Innowacje

Podejście techniczne - Sprawność

Podejścia:

Efektywność i system

Pomiar efektywności Komponent systemu

Zasoby zewnętrzne Wejście System wewnętrzny Proces Cel (rezultat) Wyjście